ใบความรู้มัลติมิเตอร์แบบเข็ม

รหสั วชิ า : 14-111-101 ใบเนอื้ หา
ชอ่ื วิชา : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบื้องตน้ แผ่นท่ี : 1
หน่วยกิต : 2

หลักสูตรครศุ าสตร์อตุ สาหกรรมบณั ฑติ สาขาวิชาวศิ วกรรมแมคคาทรอนกิ ส์ ช้ันปที ่ี 1

ครง้ั ท่ี : 1 เรื่อง : พืน้ ฐานเคร่อื งมอื วัดทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วตั ถุประสงคท์ ี่ 1. บอกความหมายของมลั ตมิ ิเตอร์ (Multimeter) ได้

1.มลั ตมิ ิเตอร์แบบเข็ม (Analog Multimeter)

1.1 ความหมายของมัลตมิ เิ ตอร์ (Multimeter)

โวลตม์ ิเตอร์ แอมป์มเิ ตอร์ โอหม์ มเิ ตอร์

ภาพที่ 1 มเิ ตอรช์ นดิ ตา่ งๆ

ท่ีมาของมัลตมิ เิ ตอร์ เม่อื กอ่ นวศิ วกรจะวัดค่าต่างๆของไฟฟ้าในแต่ละทีต้องมกี ารพกเคร่อื งวัดไฟฟา้
หลายๆแบบ เช่น โวลตม์ เิ ตอร์ แอมปม์ เิ ตอร์ โอหม์ มเิ ตอร์ ในการวัดเพื่อให้ได้คา่ ทต่ี ้องการ แตเ่ พ่อื ความ
สะดวกและรวดเร็วจึงมกี ารคดิ ค้นเครอ่ื งมือทส่ี ามารถวัดค่าตา่ งๆของไฟฟ้าได้ในเครื่งเดยี ว

แรงดันไฟฟ้ากระแสตรง มลั ตมิ ิเตอร์แบบเขม็ หรอื มัลตมิ เิ ตอร์อนาล็อค
จงึ หมายความไดว้ ่า เป็นเครอื่ งมือวัดปริมาณทาง
( DCV )
แรงดันไฟฟ้ากระแสสลบั ไฟฟา้ หลายประเภทรวมอยใู่ นเครอ่ื งเดียวกนั โดยทั่วไป
แล้วมัลตมิ เิ ตอร์จะสามารถใช้วัดปรมิ าณ ดังนี้
( ACV )
ค่าความต้านทาน 1. แรงดนั ไฟฟา้ กระแสตรง (DC Voltage),

(Ω) 2. แรงดันไฟฟ้ากระแสสลบั (AC Voltage),
กระแสไฟฟ้ากระแสตรง 3. กระแสไฟฟ้ากระแสตรง (DC Current),
4. ความต้านทานไฟฟ้า (Electrical
( DCA )
Resistance)

ภาพท่ี 2 สัญลักษณ์ทางไฟฟ้า

รหสั วชิ า : 14-111-101 ใบเนือ้ หา
ช่ือวิชา : วิศวกรรมไฟฟา้ เบื้องตน้ แผน่ ท่ี : 1
หนว่ ยกิต : 2

หลกั สตู รครศุ าสตร์อุตสาหกรรมบณั ฑติ สาขาวิชาวศิ วกรรมแมคคาทรอนิกส์ ชนั้ ปที ี่ 1

ครัง้ ท่ี : 1 เรื่อง : พ้ืนฐานเครื่องมือวดั ทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วตั ถปุ ระสงค์ท่ี 2. บอกส่วนประกอบของมลั ตมิ ิเตอร์แบบเข็ม (Analog Multimeter) ได้

1.2. ส่วนประกอบของมัลติมิเตอร์แบบเข็ม (Analog Multimeter) ได้

ภาพท่ี 3 สว่ นประกอบของมลั ติมเิ ตอร์แบบเขม็

หมายเลข 1 สายวัด ประกอบดว้ ยสาย 2เสน้ สีแดงสำหรบั ข้ัวบวก สดี ำสำหรบั ข้ัวลบ
หมายเลข 2 ปมุ่ ปรบั แกศ้ นู ย์โอห์ม ใช้เพอ่ื ปรบั ให้เขม็ ชศ้ี นู ยโ์ อห์ม เม่อื นำปลายวดั ทงั้ คมู่ าแตะกันกอ่ นทำการวัด
คา่ ความต้านทานในแตล่ ะช่วงการวัด
หมายเลข 3 แผงหนา้ ปัด
หมายเลข 4 เข็มบ่งชี้
หมายเลข 5 ที่ปรบั การช้ศี ูนย์ ใชส้ ำหรบั การปรบั ใหเ้ ขม็ ชี้ศนู ยข์ ณะไมไ่ ดใ้ ช้ทำการวดั
หมายเลข 6 สวติ ซ์เลือกยา่ นการวดั เป็นสวิตซท์ ผ่ี ู้ใชจ้ ะตอ้ งบิดเล่ือนวา่ จะใชเ้ คร่ืองวดั ปรมิ าณใด
หมายเลข 7 แถบบอกยา่ นการวัด แถบบอกปรมิ าณคา่ ต่างๆบนตวั เครื่อง
หมายเลข 8 โครงตวั เครอื่ ง
หมายเลข 9 สเกลการวัด สเกลทใี่ ชใ้ นการอา่ นค่าท่ีวัดได้

รหสั วชิ า : 14-111-101 ใบเนอื้ หา
ชื่อวิชา : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบ้อื งตน้ แผ่นที่ : 1
หนว่ ยกติ : 2

หลกั สตู รครศุ าสตร์อุตสาหกรรมบัณฑติ สาขาวิชาวศิ วกรรมแมคคาทรอนิกส์ ชนั้ ปีท่ี 1

ครั้งท่ี : 1 เร่ือง : พื้นฐานเคร่อื งมือวัดทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วัตถปุ ระสงคท์ ี่ 3. บอกข้นั ตอนในการวัดแรงดนั และกระแสไฟฟา้ ของมลั ตมิ ิเตอรแ์ บบเข็มได้

1.3 การวดั แรงดนั ไฟฟ้าดว้ ยมลั ตมิ เิ ตอร์แบบเข็ม (Analog Multimeter)
1.3.1 การวัดแรงดันไฟฟ้ากระแสตรง(DCV)

I

ภาพท่ี 4 วงจรไฟฟ้ากระแสตรง

1 เลอื กตำแหนง่ ท่ตี ้องการวดั และตรวจสอบทิศ
ทางการไหลของกระแสไฟฟ้า

1

2 การกำหนดยา่ นการวัดไห้เหมาะสม

corrector)

ภาพที่ 5 สวสิ ซ์หมนุ ปรบั ยา่ นการวดั

3 นำสายวัดมเิ ตอร์ไปตอ่ คลอ่ ม
1 หรือต่อแบบขนาน

ภาพที่ 6 การวดั แรงดนั ไฟฟ้ากระแสตรง

รหัสวิชา : 14-111-101 ใบเน้อื หา
ช่ือวิชา : วศิ วกรรมไฟฟา้ เบ้ืองต้น แผ่นท่ี : 1
หนว่ ยกติ : 2

หลกั สูตรครศุ าสตร์อตุ สาหกรรมบัณฑติ สาขาวิชาวศิ วกรรมแมคคาทรอนกิ ส์ ชั้นปที ่ี 1

คร้งั ท่ี : 1 เร่ือง : พ้นื ฐานเคร่ืองมือวดั ทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วัตถปุ ระสงค์ที่ 3. บอกข้ันตอนในการวดั แรงดันและกระแสไฟฟา้ ของมัลตมิ ิเตอร์แบบเขม็ ได้

ภาพที่ 7 การเบนของเขม็ มิเตอร์บนสเกล

4
1 อา่ นคา่ แรงดนั ไฟฟ้า

1.3.2 การวดั แรงดันไฟฟา้ กระแสสลบั (ACV)

ภาพที่ 8 วงจรไฟฟา้ กระแสสลับและเตา้ รับ

1 เลอื กตำแหนง่ ทตี่ ้องการวัดและตรวจสอบทศิ
ทางการไหลของกระแสไฟฟา้

1

รหสั วชิ า : 14-111-101 ใบเนื้อหา
ชื่อวชิ า : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบ้อื งตน้ แผ่นท่ี : 1
หนว่ ยกติ : 2

หลักสตู รครศุ าสตรอ์ ุตสาหกรรมบัณฑติ สาขาวิชาวิศวกรรมแมคคาทรอนิกส์ ชั้นปที ี่ 1

ครงั้ ท่ี : 1 เรอ่ื ง : พื้นฐานเคร่อื งมือวัดทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วัตถปุ ระสงค์ที่ 3. บอกขั้นตอนในการวดั แรงดนั และกระแสไฟฟา้ ของมัลตมิ ิเตอรแ์ บบเข็มได้

2 การกำหนดยา่ นการวดั ไหเ้ หมาะสมเป็น
ACV (corrector)
Z

ภาพที่ 9 ยา่ นการวดั ใช้งาน

3 นำสายวัดมเิ ตอรไ์ ปต่อคลอ่ ม
1 หรอื ตอ่ แบบขนาน

ภาพท่ี 10 การเบนของเข็มมิเตอร์บนสเกล

4 อา่ นคา่ แรงดันไฟฟา้
1

ภาพท่ี 11 สเกลขณะวดั แรงดันไฟฟ้า

รหสั วิชา : 14-111-101 ใบเนอ้ื หา
ช่อื วิชา : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบอื้ งต้น แผ่นท่ี : 1
หนว่ ยกติ : 2

หลกั สตู รครศุ าสตร์อตุ สาหกรรมบัณฑติ สาขาวชิ าวิศวกรรมแมคคาทรอนกิ ส์ ชนั้ ปีที่ 1

ครั้งท่ี : 1 เรอื่ ง : พนื้ ฐานเครือ่ งมอื วัดทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วัตถุประสงค์ท่ี 3. บอกขนั้ ตอนในการวัดแรงดันและกระแสไฟฟา้ ของมัลติมิเตอร์แบบเขม็ ได้

1.4ขัน้ ตอนในการกระแสไฟฟ้ากระแสตรง

I

ภาพท่ี 12 ตำแหนง่ ทว่ี ดั ในวงจร

1 เลอื กตำแหน่งที่ต้องการวัดและตรวจสอบทศิ
1 ทางการไหลของกระแสไฟฟ้า

2 การกำหนดย่านการวดั ไห้เหมาะสมเป็น

DCA (corrector)
Z

ภาพที่ 13 สวิสซห์ มุนปรับย่านการวดั ตา่ งๆ

3 นำสายวัดมเิ ตอร์ไปต่อแทรก
1หรือต่อแบบอนุกรม

ภาพท่ี 14 การวดั กระแสไฟฟา้ กระแสตรง

รหสั วชิ า : 14-111-101 ใบเน้อื หา
ช่อื วิชา : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบอ้ื งตน้ แผ่นท่ี : 1
หน่วยกติ : 2

หลกั สตู รครศุ าสตรอ์ ุตสาหกรรมบณั ฑติ สาขาวชิ าวศิ วกรรมแมคคาทรอนิกส์ ชน้ั ปที ่ี 1

ครงั้ ท่ี : 1 เรื่อง : พื้นฐานเครอ่ื งมอื วัดทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วตั ถุประสงค์ที่ 3. บอกข้นั ตอนในการวดั แรงดันและกระแสไฟฟา้ ของมลั ติมเิ ตอรแ์ บบเขม็ ได้

ภาพท่ี 13 สเกลขณะวดั กระแสไฟฟ้า

4 อา่ นค่ากระแสไฟฟ้าทีไ่ หลในวงจร
1

1.5 การวัดคา่ ความต้านทานดว้ ยมลั ตมิ เิ ตอร์แบบเขม็ (Analog Multimeter)

ภาพที่ 14 วงจรการวดั ค่าความตา้ นทาน

ภาพที่ 15 การเลอื กตำแหนง่ ที่จะวดั

1 เลือกตำแหน่งทตี่ อ้ งการวดั คา่ ความตา้ นทานของ
1 อปุ กรณน์ ัน้ ๆ

รหสั วิชา : 14-111-101 ใบเน้อื หา
ช่อื วชิ า : วศิ วกรรมไฟฟ้าเบ้ืองต้น แผ่นท่ี : 1
หน่วยกติ : 2

หลักสูตรครศุ าสตรอ์ ตุ สาหกรรมบัณฑติ สาขาวชิ าวศิ วกรรมแมคคาทรอนกิ ส์ ชั้นปที ่ี 1

ครัง้ ท่ี : 1 เรอื่ ง : พ้นื ฐานเคร่ืองมือวดั ทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วตั ถุประสงคท์ ่ี 4. บอกขั้นตอนในการวดั คา่ ความตา้ นทานของมลั ติมิเตอร์แบบเข็มได้

ภาพท่ี 16 การเลือกย่านทจี่ ะวัด 2 การกำหนดยา่ นการวัดไหเ้ หมาะสมเป็น
ภาพที่ 17 นำสายวดั มาชอ็ ตกัน
Ω (corrector)
Z

3 ทำการชอรต์ ปลายสายวดั ของมลั ติ
1มิเตอร์เข้าด้วยกัน

หากเข็มช้ีทีเ่ ลข 0 บนสเกลการวดั ค่าโอมห์ สามารถทา
การวดั ไดท้ นั ที

ภาพท่ี 18 เขม็ ชีต้ รงเลข 0

รหัสวิชา : 14-111-101 ใบเนื้อหา
ชอ่ื วิชา : วิศวกรรมไฟฟา้ เบือ้ งต้น แผ่นที่ : 1
หน่วยกิต : 2

หลักสูตรครศุ าสตรอ์ ตุ สาหกรรมบณั ฑติ สาขาวชิ าวิศวกรรมแมคคาทรอนกิ ส์ ชัน้ ปีท่ี 1

ครั้งที่ : 1 เร่ือง : พ้ืนฐานเครื่องมอื วดั ทางไฟฟา้ เวลา 60 นาที

วัตถปุ ระสงค์ท่ี 4. บอกข้ันตอนในการวดั คา่ ความต้านทานของมลั ตมิ เิ ตอรแ์ บบเขม็ ได้

ภาพท่ี 19 การหมนุ ปรับแก้ 0 โอหม์

หากเข็มชี้ไม่ตรงเลข 0 บนสเกลการวดั ค่าโอมห์ ไห้หมนุ ป่ มุ ปรับแก้ศนู ย์โอมห์ จนกว่าเขม็
ของมเิ ตอร์จะชีท้ ่ีเลข 0 บนสเกลการวดั ค่าโอมห์และต้องทาใหม่ทกุ คร้ังท่ีเปลี่ยนย่านการวดั
ค่าความต้านทาน

4 นำสายวัดมิเตอร์ไปตอ่ คล่อม หรือต่อ
1 แบบขนาน

ภาพท่ี 20 การวดั คา่ ความตา้ นทาน

5

นำคา่ ท่ีวดั แลว้ นำไปคณู กบั ยา่ นท่ี
ปรบั ตงั้ ไวบ้ นมลั ติมิเตอร์

ภาพที่ 21 สเกลขณะทำการวดั ค่าความต้านทาน