หน่วยที่ 3

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พมิ พ์โลหะ ใบเนือ้ หา 1/6

หน่วยการเรียนท่ี 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม
1. บอกความแตกต่างของ Die Set แบบลูกปื นธรรมดาสปริง
2. เลือกชนิดของ Die Set ใหเ้ หมาะสมกบั ปริมาณการผลิต
3. เลือกชนิดของวสั ดุสาหรับทาชิ้นส่วนของ Die Set โดยเหมาะสม
4. อธิบายหนา้ ท่ีการใชง้ านของ Punch Holder
5. อธิบายหนา้ ท่ีการใชง้ านของ Guide Bush
6. อธิบายหนา้ ที่การใชง้ านของ Guide Post
7. อธิบายหนา้ ที่การใชง้ านของ Die Holder
8. อธิบายหนา้ ที่การใชง้ านของ Punch Shank
9. นกั เรียนมีกิจพิสยั ที่ดีในการปฏิบตั ิงาน

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พิมพ์โลหะ ใบเนือ้ หา 2/6

หน่วยการเรียนที่ 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

3. ชิ้นส่วนมาตรฐาน ( Standard part of Stamping die )

มีชิ้นส่วนมาตรฐานของแม่พิมพห์ ลายชนิดท่ีทาออกจาหน่าย วตั ถุประสงคข์ องการใช้
ชิ้นส่วนมาตรฐานของแม่พมิ พม์ ีขอ้ ดีของการใชช้ ิ้นส่วนมาตรฐาน คือ

1) การทาแมพ่ มิ พท์ ่ีใชช้ ิ้นส่วนมาตรฐาน จะเร็วข้ึนถา้ เปรียบเทียบกบั การทางานเองทุกๆชิ้น
2) ชิ้นส่วนมาตรฐานทาจากบริษทั ที่มีความชานาญในงานน้นั ๆ และทาเป็นปริมาณมากจึงมีราคา

ถูกและคุณภาพดี
3) ผทู้ าแม่พมิ พจ์ ะใชค้ วามพยายามและสนใจทาเฉพาะชิ้นส่วนท่ีตอ้ งการเทา่ น้นั จึงทาใหง้ านมี

ประสิทธิภาพ
4) แมพ่ ิมพจ์ ะมีคุณภาพคงที่ และมีความเที่ยงตรงสูง
5) เนื่องจากขนาดของชิ้นส่วนเป็นมาตรฐานจึงสามารถเปลี่ยนชิ้นส่วนทดแทนกนั ได้
6) ระยะเวลาในการออกแบบชิ้นส่วนของแม่พิมพจ์ ะส้นั ลง
7) ไม่ตอ้ งมีเคร่ืองจกั รหลายชนิดก็สามารถทาแม่พมิ พไ์ ด้

3.1 ชุดยดึ แม่พมิ พ์ ( Die set )

ชุดยดึ แม่พิมพป์ ระกอบดว้ ย
1) แผน่ ยดึ พน๊ั (Punch holder)
2) แผน่ ยดึ ดาย (Die holder )

3) ไกดโ์ พส(Guide post )

4) ไกดบ์ ุช(Guide bush)
ชุดยดึ แมพ่ ิมพท์ าหนา้ ท่ีรักษาความเท่ียงตรงระหวา่ งพ้นั ซ์และดาย ที่ยดึ โดยทาใหช้ ่องวา่ งแมพ่ ิมพ์ (
Clearance ) เมื่อประกอบเขา้ ดว้ ยกนั แลว้ มีคา่ สม่าเสมอโดย แบ่งออกตามชนิดของวสั ดุ และ รูปร่างของไกด์
โพส ซ่ึงขายตามทอ้ งตลาดมีอยู่ 3 ชนิดคือ

3.1.1 Die Set ชนิดธรรมดา

ภาพท1ี่ . Die set ชนิดธรรมดา

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พิมพ์โลหะ ใบเนือ้ หา 3/6

หน่วยการเรียนท่ี 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

3.1.2 Die Set ชนิดลูกปื น

ภาพท2่ี . Die set ชนิดลกู ปื น

3.1.3 Die Set ชนิดสปริง

ภาพท3่ี . Die set ชนิดสปริง

3.2 วสั ดุทใ่ี ช้ทาดายเซ็ท

ในการเลือกใชว้ สั ดุทาดายเซ็ท จะตอ้ งพจิ ารณาจากความแขง็ แรงเป็ นสาคญั ซ่ึงสามารถเลือกใชไ้ ดห้ ลาย
อยา่ งดว้ ยกนั คือ

1) สารก่ึงโลหะ
2) โลหะ
3) ใชท้ ้งั สารก่ึงโลหะและโลหะผสมกนั ในการสร้างดายเซ็ท โดยท่ีแผน่ ยดึ พ้นั ซ์อาจทาดว้ ยสารก่ึง

โลหะ และ แผน่ ยดึ ดายทาดว้ ยพวกโลหะ

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พิมพ์โลหะ ใบเนือ้ หา 4/6

หน่วยการเรียนท่ี 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

3.3 การเลอื กใช้ดายเซ็ท

ในการเลือกใชด้ ายเซ็ทใหเ้ หมาะสมกบั ส่วนประกอบ หรือ โครงสร้างของแมพ่ ิมพ์ อนั ดบั แรกในการ
เลือกใชด้ ายเซ็ท คือ การเลือกขนาดของดายเซ็ท หรือการเลือกพ้นื ที่ใชง้ านของดายเซ็ท โดยดูจากตาราง
,อตั ราส่วน ของบริษทั ผผู้ ลิต ซ่ึงแต่ละบริษทั อาจจะมีความแตกต่างกนั ข้นั ตอนท่ีสองคือ เลือกความหนาของ
แผน่ ยดึ พ้นั ซ์ และดายใหเ้ หมาะสมกบั ขนาดของแมพ่ มิ พ์
องค์ประกอบทใี่ ช้ในการพจิ ารณา

1) บริษทั ผผู้ ลิต
2) ชนิดของดายเซ็ท
3) ขนาดของดายเซ็ท
4) วสั ดุ
5) ความหนาของแผน่ ยดึ ดาย
6) ความหนาของแผน่ ยดึ พ้นั ซ์
7) ชนิดและความยาวของไกดบ์ ุช
8) ขนาดความยาวของเสาไกดโ์ พส
9) ขนาดของดา้ มจบั
10) ความเที่ยงตรงของดายเซ็ท

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พิมพ์โลหะ ใบเนือ้ หา 5/6

หน่วยการเรียนท่ี 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

3.4 ส่วนประกอบของ Die set

SHANK
PUNCH HOLDER

GUIDE BUSH

GUIDE POST
DIE HOLDER

ภาพที่ 4 ส่วนประกอบของ Die set

วชิ า : งานสร้างชิ้นส่วนแม่พมิ พ์โลหะ ใบเนือ้ หา 6/6

หน่วยการเรียนท่ี 3 ส่วนประกอบของแม่พมิ พ์โลหะ

3.5 การวางตาแหน่งไกด์โพสของดายเซ็ท

แบบA วางขา้ งหลงั แบบB วางก่ึงกลาง

แบบC วางทแยงมุม แบบB วางที่มุมท้งั ส่ีเสา

ภาพท่ี 6 การวางตาแหน่งไกดโ์ พสของดายเซ็ท