เล่มที่ 3 พัฒนาคนไทยทางกายภาพ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 1

บทเรียนสำเร็จรูป ชุด สนใจในพระพทุ ธศำสนำ
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึกษำ ศำสนำ และวฒั นธรรม

ช้ันประถมศึกษำปี ท่ี 5
เล่มที่ 3 เรื่อง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

นำงดวงสมร ก้อนทองสิงห์
โรงเรียนเทศบำล ๑ (บ้ำนเก่ำ)
เทศบำลตำบลเมืองพำน อำเภอพำน จงั หวดั เชียงรำย

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ก

คำนำ

บทเรียนสาเร็จรูปเล่มที่ 3 เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ จัดทาข้ึนเพ่ือเป็ นสื่อ
ประกอบการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ควบคู่กบั แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 6,7 สาระท่ี 1 ศาสนา
ศีลธรรม จริ ยธรรม กลุ่มสาระการเรี ยนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 5

การจัดทาบทเรียนสาเร็จรูป เร่ือง พัฒนาคนไทยทางกายภาพ ได้จัดทาให้
สอดคลอ้ งกบั ตวั ช้ีวดั และสาระการเรียนรู้แกนกลาง การนาพระพุทธศาสนาไปใชเ้ ป็ น
แนวทางในการพฒั นาชาติไทย ดา้ นกายภาพ ตามหลกั ธรรมภาวนา 4 (กาย ศีล จิต ปัญญา)
ไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา)และอริยสัจ 4 (ทุกข์ สมุทยั นิโรธ มรรค) กลุ่มสาระ
การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา
ข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 ท้งั น้ีเพื่อมุ่งพฒั นาผเู้ รียนให้มีความรู้และความเขา้ ใจเรื่อง
ศาสนา ศีลธรรม สามารถปฏิบตั ิตนตามหลกั คาสอนของพระพุทธศาสนา

ผูจ้ ดั ทาหวงั ว่า บทเรียนสาเร็จรูปเล่มน้ี คงจะเป็ นประโยชน์ต่อการจดั การเรียนรู้
สาหรับครูผสู้ อน และผเู้ รียนไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ

ดวงสมร กอ้ นทองสิงห์

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ข

สำรบัญ

เรื่อง หน้ำ
คานา ........................................................................................................ ก
สารบญั .................................................................................................. ข
มาตรฐานการเรียนรู้ ............................................................................... 1
ตวั ช้ีวดั ................................................................................................... 1
สาระสาคญั ............................................................................................ 1
สาระการเรียนรู้ ...................................................................................... 2
คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ .................................................................... 2
ลาดบั ข้นั ตอนการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป เรื่อง พฒั นาคนไทย
ทางกายภาพ ............................................................................................ 3
คาแนะนาการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป สาหรับครู..................................... 4
คาแนะนาการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูปสาหรับนกั เรียน............................. 5
แบบทดสอบก่อนเรียน เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ......................... 7
จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ........................................................................... 10
กรอบท่ี 1 ............................................................................................... 11
กรอบท่ี 2 ............................................................................................... 12
กรอบท่ี 3 ............................................................................................... 13
กรอบที่ 4 ............................................................................................... 14
กรอบที่ 5 ............................................................................................... 15
กรอบท่ี 6 ............................................................................................... 16
กรอบที่ 7 ............................................................................................... 17
กรอบท่ี 8 ............................................................................................... 18

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ค

สำรบญั

เรื่อง หน้ำ
กรอบท่ี 9 ............................................................................................... 19
กรอบที่ 10 ............................................................................................. 20
กรอบท่ี 11 ............................................................................................. 21
กรอบที่ 12 ............................................................................................. 22
กรอบท่ี 13 ............................................................................................. 23
กรอบท่ี 14 ............................................................................................. 24
กรอบที่ 15 ............................................................................................. 25
แบบฝึกหดั ทา้ ยบทเรียน เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ตอนท่ี 1 ......... 26
แบบฝึกหดั ทา้ ยบทเรียน เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ตอนท่ี 2 ......... 27
แบบทดสอบหลงั เรียน เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ............................. 28
ภาคผนวก

เฉลยแบบฝึกหัดทา้ ยบทเรียน เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ
ตอนท่ี 1 ............................................................................................ 32
เฉลยแบบฝึกหัดทา้ ยบทเรียน เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ
ตอนท่ี 2 ......................................................................................... 33
เกณฑก์ ารประเมินแบบฝึกหดั ทา้ ยบทเรียน บทเรียนสาเร็จรูป
เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ................................................... 34
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลงั เรียน เรื่อง พฒั นาคนไทย
ทางกายภาพ ................................................................................. 35
คาอธิบายศพั ท์ .................................................................................. 36
บรรณานุกรม .......................................................................................... 38

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 1

มำตรฐำนกำรเรียนรู้

มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสาคัญ ศาสดา
หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ และศาสนาอื่น
มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมนั่ และปฏิบตั ิตามหลกั ธรรม เพ่ืออยู่ร่วมกนั อย่าง
สนั ติสุข

ตัวชี้วดั

ป. 5/1 วิเคราะห์ความสาคญั ของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตน
นับถือในฐานะที่เป็ นมรดกทางวฒั นธรรม และหลักฐานในการพฒั นา
ชาติไทย

สำระสำคญั

พระพทุ ธศาสนา เป็นหลกั คาสอนที่ม่งุ พฒั นาคุณภาพของคน ใน
ดา้ นต่าง ๆ ซ่ึงจะส่งผลต่อการพฒั นาชาติไทยตามหลกั ธรรม ไตรสิกขา (ศีล
สมาธิ ปัญญา) ภาวนา 4 (กายภาวนา ศีลภาวนา จิตภาวนา ปัญญาภาวนา)
อริยสจั 4 (ทุกข์ สมุทยั นิโรธ มรรค) หลกั ธรรมดงั กล่าวเป็นหลกั ธรรม ท่ี
มงุ่ เนน้ การพฒั นากาย จิตใจ และปัญญา

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 2

สำระกำรเรียนรู้

กำรนำพระพทุ ธศำสนำไปใช้เป็ นแนวทำงในกำรพฒั นำชำติ
พฒั นำด้ำนกำยภำพ
ภาวนา 4 (กาย ศีล จิต ปัญญา)
ไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา)
อริยสัจ 4 (ทกุ ข์ สมุทยั นิโรธ มรรค)

สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน

1. ความสามารถในการคิด
2. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต

คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์

ซ่ือสตั ยส์ ุจริต
มีวินยั
มุ่งมน่ั ในการทางาน

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 3

ลำดบั ข้ันตอนกำรศึกษำบทเรียนสำเร็จรูป
เร่ือง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

1. ศึกษาคาแนะนาการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป สาหรับครู และสาหรับนกั เรียน
2. ทาแบบทดสอบก่อนเรียน 10 ขอ้ ลงในกระดาษคาตอบก่อนศึกษาบทเรียน
สาเร็จรูป เพ่อื ทดสอบความรู้พ้ืนฐานของนกั เรียน
3. ศึกษาจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ในกรอบ
4. ศึกษาเน้ือหาของเร่ืองแต่ละกรอบเป็นรายบุคคล
5. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบทเรียน 10 ขอ้ แบง่ เป็น 2 ตอน ตอนละ 5 ขอ้
6. ทาแบบทดสอบหลงั เรียน 10 ขอ้ ลงในกระดาษคาตอบ เพอ่ื ทราบ
ความกา้ วหนา้ ผลการเรียนของนกั เรียนที่ไดเ้ รียนไปแลว้

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 4

คำแนะนำกำรศึกษำบทเรียนสำเร็จรูปสำหรับครู

บทเรียนสาเร็จรูป ชุด สนใจในพระพุทธศาสนา เล่มท่ี 3 เร่ือง พฒั นาคนไทยทาง
กายภาพ ใช้เป็ นสื่อประกอบการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และ
วฒั นธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 5 ก่อนทาการสอนครูผสู้ อน ควรปฏิบตั ิตามข้นั ตอนดงั น้ี

1. ครูเตรียมบทเรียนสาเร็จรูปใหค้ รบตามจานวนนกั เรียน
2. ศึกษาบทเรียนสาเร็จรูปลว่ งหนา้ ก่อนทาการสอนทุกคร้ัง
3. เตรียมวสั ดุ อุปกรณ์ การเรียนการสอนให้พร้อมและเพียงพอกับจานวน
นกั เรียน
4. บทเรียนสาเร็จรูป เล่มที่ 3 เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ มีความยาวท้งั หมด
15 กรอบ ใชป้ ระกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 6,7
5. ก่อนทาการสอนให้นักเรี ยนทาแบบทดสอบก่อนเรี ยน 10 ข้อ ลงใน
กระดาษคาตอบ ครูตรวจคาตอบและบนั ทึกคะแนน
6. ก่อนให้นักเรียนศึกษาแต่ละกรอบ ครูเป็ นผูช้ ้ีแจงจุดประสงค์การเรียนรู้ให้
นักเรียนเขา้ ใจ และอธิบายข้นั ตอนการศึกษาให้นักเรียนทราบ ครูเน้นย้าให้นักเรียน
ซ่ือสัตยต์ ่อตนเอง ไม่เปิ ดดูเฉลยก่อนตอบคาถาม
7. เม่ือศึกษาครบทุกกรอบแล้วให้นักเรียนทาแบบฝึ กหัดท้ายบทเรียน 10 ขอ้
แบง่ เป็น 2 ตอน ตอนละ 5 ขอ้ เพอื่ ทบทวนความรู้ความเขา้ ในจากเรื่องที่ศึกษา
8. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบหลงั เรียน 10 ขอ้ ลงในกระดาษคาตอบ ครูตรวจ
คาตอบและบันทึกคะแนน นาคะแนนก่อนเรียนและหลังเรียนมาเปรียบเทียบเพื่อ
ประเมินความกา้ วหนา้ ผลการเรียนของนกั เรียนเป็นรายบคุ คล
9. ในขณะที่นกั เรียนกาลงั ศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป ครูเป็นผคู้ อยสังเกตพฤติกรรม
ของนกั เรียนโดยควบคุมดูแลอยา่ งใกลช้ ิด พร้อมท่ีจะใหค้ าปรึกษาหากนกั เรียนมีปัญหา
10. หลังเสร็จสิ้นการเรียนแต่ละคร้ัง ครูเป็ นผูเ้ ก็บรวบรวมบทเรียนสาเร็จรูป
ใหค้ รบตามจานวนนกั เรียน

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 5

คำแนะนำกำรศึกษำบทเรียนสำเร็จรูปสำหรับนักเรียน

บทเรียนสาเร็จรูป ชุด สนใจในพระพุทธศาสนา เล่มที่ 3 เรื่อง พฒั นาคนไทยทาง
กายภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 5
จัดทาข้ึนเพ่ือให้นักเรียนศึกษาดว้ ยตนเอง ก่อนศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป นักเรียนตอ้ ง
ปฏิบตั ิตามคาแนะนา ดงั น้ี

1. นกั เรียนอ่านคาแนะนาการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูปใหเ้ ขา้ ใจ
2. นกั เรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน 10 ขอ้ ลงในกระดาษคาตอบที่ครูแจกให้
เพ่อื ประเมินตนเองวา่ มีความรู้พ้นื ฐานในเรื่องที่จะศึกษามากนอ้ ยเพียงใด
3. นกั เรียนฟังคาช้ีแจงจุดประสงคก์ ารเรียนรู้จากครูใหเ้ ขา้ ใจ แลว้ จึงศึกษาเน้ือหา
จากกรอบ
4. บทเรียนสาเร็จรูป เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ มีความยาวท้งั หมด 15 กรอบ
นกั เรียนศึกษาแต่ละกรอบ แลว้ ปฏิบตั ิตามคาแนะนาอยา่ งเคร่งครัด
5. บทเรียนแต่ละกรอบมีเน้ือหาสาระที่ใหค้ วามรู้เป็นเน้ือหายอ่ ย มีกิจกรรมหรือ
แบบฝึกหดั อยทู่ า้ ยกรอบ มีเฉลยคาตอบอยดู่ า้ นบนของกรอบถดั ไป
6. นักเรียนอ่านคาถามแลว้ เขียนคาตอบลงในกระดาษคาตอบท่ีครูแจกให้ เมื่อ
ตอบคาถามแลว้ ใหด้ ูเฉลยในกรอบถดั ไปวา่ คาตอบถกู ตอ้ งหรือไม่
7. นักเรียนตอ้ งมีคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ท่ีดีในดา้ นความซ่ือสัตยต์ ่อตนเอง
โดยไม่เปิ ดดูเฉลยก่อนตอบคาถาม
8. บทเรียนสาเร็จรูป ชุด สนใจในพระพุทธศาสนา คาศัพท์บางคา เป็ นคาท่ี
เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา เป็ นคาท่ีค่อนขา้ งยาก หากนักเรียนสงสัยคาอ่านหรือ
ความหมายของคา สามารถตรวจสอบไดจ้ ากคาอธิบายศพั ทใ์ นภาคผนวก
9. นกั เรียนตอ้ งไมข่ ีดเขียนใด ๆ ลงในบทเรียนสาเร็จรูป

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 6

10. เมื่อศึกษาและตอบคาถามครบทุกกรอบแลว้ ให้นักเรียนทาแบบฝึ กหัดท้าย
บทเรียน ลงในกระดาษคาตอบท่ีครูแจกให้ 10 ขอ้ แบ่งเป็น 2 ตอน ตอนละ 5 ขอ้ คะแนน
เตม็ 10 คะแนน

11. นกั เรียนทาแบบทดสอบหลงั เรียน 10 ขอ้ ลงในกระดาษคาตอบท่ีครูแจกให้
แลว้ นากระดาษคาตอบใหค้ รูตรวจและบนั ทึกคะแนน

12. เม่ือนกั เรียนเขา้ ใจวธิ ีการศึกษาบทเรียนสาเร็จรูปแลว้ ใหเ้ ร่ิมศึกษาไดเ้ ลย

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 7

แบบทดสอบก่อนเรียน
เร่ือง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

คำชีแ้ จง นกั เรียนเขียนเครื่องหมาย  ทบั ขอ้ ท่ีเห็นวา่ ถกู ตอ้ งท่ีสุดเพยี งขอ้ เดียว
ลงในกระดาษคาตอบ (ขอ้ ละ 1 คะแนน เวลา 10 นาที)

1. ขอ้ ใดคือความหมายของการพฒั นาดา้ นกายภาพ
ก. การกินอยแู่ บบหรูหรา
ข. การกินอยอู่ ยา่ งเหมาะสม
ค. การกินอยแู่ บบสุกเอาเผากิน
ง. การกินอยไู่ ม่จาเป็นตอ้ งประหยดั

2. ใครเป็นผมู้ ีพฤติกรรมที่ถกู ตอ้ ง
ก. กระรอก ขีดเขียนกาแพงวดั
ข. กระแต ชอบกลน่ั แกลง้ เพ่ือน
ค. กระทิง ใหท้ านแก่คนยากจน
ง. กระตา่ ย ใชว้ าจาไม่สุภาพกบั แม่

3. ใครเป็นผทู้ ่ีมีการพฒั นาทางจิต
ก. วริ ัช แอบกินขนมในเวลาเรียน
ข. มาลยั นง่ั หลบั ขณะท่ีครูกาลงั สอน
ค. ชูชาติ พดู คุยกบั เพือ่ นในหอ้ งประชุม
ง. วนั ดา ต้งั ใจฟังครูอธิบายวิชาคณิตศาสตร์

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 8

4. ใครปฏิบตั ิตนเป็นผมู้ ีปัญญา
ก. ประกอบ ยมื หนงั สือจากหอ้ งสมดุ มาอ่านที่บา้ น
ข. อนุชิต นดั เพอ่ื นมาเลน่ เกมคอมพิวเตอร์ท่ีบา้ น
ค. อรอุมา ชวนเพื่อน ๆ ไปร้องเพลงคาราโอเกะ
ง. มาริษา สมคั รเขา้ แข่งขนั เลน่ เกมในรายการโทรทศั น์

5. ขอ้ ใดคือการพฒั นาทางกาย
ก. การร้องเพลงลกู ทงุ่
ข. การขบั ข่ีรถจกั รยาน
ค. การนอนหลบั พกั ผอ่ น
ง. การเลน่ เกมคอมพวิ เตอร์

6. ใครปฏิบตั ิตนไดถ้ กู ตอ้ งตามศีลภาวนา
ก. สุชาติ ไม่เคยใหเ้ งินคนขอทาน
ข. มาลี ยมื เงินเพื่อนแลว้ ไมย่ อมใชค้ ืน
ค. พรชยั เอากระป๋ องผกู หางสุนขั แลว้ ใหว้ ิง่
ง. สุดา เอาขา้ วคลกุ ปลาทูใหแ้ มวกินก่อนไปโรงเรียน

7. ขอ้ ใดแสดงถึงจิตท่ีพฒั นาแลว้
ก. ตุ๊ดตู่ ร้องไหท้ ี่เพ่ือนไม่เลน่ ดว้ ย
ข. โตง้ มีนิสัยชอบเอาชนะ
ค. แตน นง่ั สมาธิก่อนนอน
ง. ตอ้ ม เป็นคนโกรธงา่ ย

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 9

8. ขอ้ ใดคือองคป์ ระกอบของอริยสจั 4
ก. ทุกข์ สมทุ ยั นิโรธ มรรค
ข. สมทุ ยั ทุกข์ ตณั หา มรรค
ค. นิโรธ ทุกข์ สมุทยั วาจาชอบ
ง. ทุกข์ สมทุ ยั มรรค การงานชอบ

9. การไมร่ ู้จกั ความพอเพยี งมีสาเหตุมาจากอะไร
ก. ตณั หา
ข. ความดี
ค. ความชว่ั
ง. ความร่ารวย

10. ปัญญาทางธรรมทาใหเ้ กิดผลในขอ้ ใด
ก. เป็นคนฉลาด
ข. มีความจาเยย่ี ม
ค. สอบไดค้ ะแนนสูง
ง. มองเห็นความจริงของชีวิต

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 10

สวสั ดีครับผมช่ือเด่นวนั น้ีจะมา สวสั ดีคะ่ หนูชื่อดาวจะพาเพือ่ น ๆ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้บทเรียนสาเร็จรูป ไปศึกษาจุดประสงคก์ ารเรียนรู้
เรื่อง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ ที่อยขู่ า้ งลา่ งน้ีคะ่

จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้
ด้ำนควำมรู้ (Knowledge)

1. อธิบายความหมายของการพฒั นาคนไทยทางกายภาพได้
2. บอกหลกั ธรรมที่นามาพฒั นาคนไทยทางกายภาพไดถ้ ูกตอ้ ง
3. สามารถเขียนแผนผงั ความคิดเกี่ยวกบั หลกั ธรรมไตรสิกขาและภาวนา 4

ไดถ้ ูกตอ้ ง
2. ด้ำนทักษะกระบวนกำร (Practice / Process)

สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมในบทเรียนสาเร็จรูปตามลาดบั ข้นั ตอนไดถ้ กู ตอ้ ง
3. ด้ำนคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ (Attitude)

นกั เรียนเขา้ ร่วมกิจกรรมดว้ ยความซื่อสตั ยส์ ุจริต มีวินยั ม่งุ มน่ั ในการทางาน

เม่ือเขา้ ใจจุดประสงคก์ ารเรียนรู้แลว้ ไปศึกษากรอบท่ี 1 กนั เลยครับ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 11

กรอบท่ี 1

เริ่มตน้ เรียนรู้จากกรอบท่ี 1 กนั เลยนะคะ

กำรนำหลกั พระพุทธศำสนำไปใช้เป็ นแนวทำงในกำรพฒั นำชำตไิ ทย
กำรพฒั นำด้ำนกำยภำพ

การพฒั นาดา้ นกายภาพ หมายถึง การกิน การอยู่อยา่ งเหมาะสม ถูกตอ้ ง
และมีประโยชน์ คาสอนของพระพุทธศาสนาสอนให้รู้จกั ความพอดี ประหยดั
เรียบงา่ ย ไมฟ่ ้งุ เฟ้อ ไม่มกั ง่าย มีวนิ ยั ในการใชช้ ีวติ การพฒั นาดา้ นกายภาพ จึง
เนน้ การพฒั นาคนเป็นหลกั โดยยึดมนั่ ในหลกั ธรรมไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิและ
ปัญญา เป็นเคร่ืองพฒั นาชีวติ ซ่ึงจะนาไปสู่การพฒั นาชาติได้

ลองทากิจกรรมดูนะครับ

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนเติมขอ้ ความลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
1. การพฒั นาดา้ นกายภาพ หมายถึง...................................
2. หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนาที่จะนาไปสู่การพฒั นาชาติไทยได้ คือ..............

พลิกไปตรวจคาตอบไดเ้ ลยครับ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 12

เฉลยกรอบท่ี 1 1. การกิน การอยอู่ ยา่ งเหมาะสมถูกตอ้ งและมีประโยชน์ กรอบที่ 2
2. ไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา

กรอบน้ีเป็นหลกั ธรรมไตรสิกขา
ขอ้ ท่ี 1 ไปศึกษากนั เลยครับ

กำรพฒั นำพฤติกรรรมและวิธีกำรใช้ชีวติ (ศีล)
การพฒั นาพฤติกรรรมและวิธีการใช้ชีวิต (ศีล) หมายถึง การอยู่ร่วมกับ

บุคคลในครอบครั วและสั งคม ศีลเป็ นเป็ นข้อห้ามกระทาความชั่ว
พระพุทธศาสนาสอนให้คนมีความเมตตากรุณา มีไมตรีจิตต่อกนั ร่วมมือร่วมใจ
กันรักษาทรัพยากรสิ่งแวดล้อมอีกท้ังประกอบอาชีพสุจริต ไม่ใช้กาย วาจา
เบียดเบียนผอู้ ่ืนแตใ่ ชเ้ ป็นเคร่ืองพฒั นาชีวิตและสร้างสรรคส์ ังคมใหเ้ จริญรุ่งเรือง

ดาวขอทาแบบฝึกหดั ก่อน
เพอ่ื น ๆ ช่วยตรวจดว้ ยนะคะ

คำชี้แจง เลือกคาหรือขอ้ ความเติมลงในช่องวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง
พระพทุ ธศาสนา ศีล

1. .....................เป็นขอ้ หา้ มกระทาความชวั่
2. .....................สอนใหค้ นมีความเมตตากรุณา

ตอบถกู ไหมเอ่ย พลิกไปดูเฉลยกนั ดีกวา่

เฉลยกรอบท่ี 2 1. ศีล พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 13
2. พระพทุ ธศาสนา กรอบท่ี 3

ไตรสิกขา ขอ้ ท่ี 2 กลา่ วถึงอะไรไปศึกษากนั ดีกวา่ คะ่

กำรพฒั นำทำงจติ ใจ (สมำธิ)
การพฒั นาทางจิตใจ (สมาธิ) หมายถึง การมีความรู้สึกนึกคิดท่ีถูกตอ้ ง

ดีงาม คาสอนทางพระพุทธศาสนาสอนใหค้ นมีสติ มีสมาธิ มีความเป็นมิตร
ตอ่ กนั มีจิตใจเขม้ แขง็ มน่ั คง มีคุณธรรม และมีความสงบ

เพอ่ื น ๆ ช่วยเด่นตอบคาถามดว้ ยครับ

คำชี้แจง เลือกคาตอบในวงเลบ็ เติมในช่องวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง
1. ...............เป็นความรู้สึกนึกคิดที่ดีงาม (การพฒั นาทางกาย, การพฒั นาทางจิตใจ)
2. พระพทุ ธศาสนาสอนใหค้ น..............(มีสติ มีสมาธิ, ฟ้งุ เฟ้อ ฟ่ ุมเฟื อย)

ตอบถกู หรือเปลา่ เปิ ดไปดูคาตอบไดเ้ ลยครับ

เฉลยกรอบที่ 3 1. การพฒั นาทางจิต พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 14
2. มีสติ มีสมาธิ กรอบที่ 4

มีปัญญาอยกู่ บั ตวั กลวั อะไรศึกษาตอ่ ไดเ้ ลยครับ

กำรพฒั นำทำงปัญญำ (ปัญญำ)
การพฒั นาทางปัญญา (ปัญญา) หมายถึงการพฒั นาความคิดให้รู้จัก

ไตร่ตรอง มีเหตุผล ตดั สินใจอยา่ งมีสติรอบคอบ หมน่ั ศึกษาเรียนรู้พุทธศาสนา
เป็นหลกั ธรรมท่ีสอนใหค้ นเราเขา้ ใจและรู้เทา่ ทนั ถึงการเปลี่ยนแปลง ท่ี
เป็ นธรรมดาของชีวิต ใชส้ ติปัญญาในการสร้างสรรคส์ ่ิงที่ดีงามเป็ นประโยชน์
ต่อประเทศชาติ

ตอ่ ไปเป็นหนา้ ที่ของดาวท่ีจะทากิจกรรมนะคะ

คำชี้แจง เขียนเคร่ืองหมาย ✓หนา้ ขอ้ ท่ีถูกเขียน  หนา้ ขอ้ ท่ีผดิ
.............1. การพฒั นาทางปัญญา หมายถึง การพฒั นาความคิด
.............2. การพฒั นาทางปัญญาไม่จาเป็นตอ้ งหมนั่ ศึกษาเรียนรู้
.............3. การใชป้ ัญญาในการสร้างสรรคส์ ่ิงที่ดีงามเป็นประโยชนต์ ่อประเทศชาติ

คาตอบท่ีถูกตอ้ งอยใู่ นกรอบต่อไปนะจ๊ะ

เฉลยกรอบที่ 4 1. ✓ พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 15
2.  กรอบที่ 5
3. ✓

กรอบน้ีดาวขอนาเสนอหลกั ธรรมภาวนา 4 นะคะ

นอกจากน้ีการพฒั นาดา้ นกายภาพยงั สามารถนาหลกั ธรรมภาวนา 4 มา
เป็นแนวทางในการพฒั นาไดด้ งั น้ี

1. พฒั นำทำงกำย (กำยภำวนำ)
การพฒั นาทางกาย เป็นการพฒั นาการใชช้ ีวติ ใหเ้ หมาะสมถูกตอ้ งและ

มีประโยชน์ ให้รู้จกั ความพอดี ประหยดั เรียบง่าย มีวินยั และรู้จกั ใหเ้ กียรติซ่ึงกนั
และกนั พฒั นาร่างกายใหแ้ ขง็ แรง มีสุขภาพดี

เพื่อน ๆ ช่วยเด่นตอบคาถามหน่อยนะครับ

คำชีแ้ จง เลือกคาหรือขอ้ ความในวงเลบ็ เติมลงในช่องวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง
1. การพฒั นาการใชช้ ีวติ เป็นการพฒั นาทาง................(กาย, ใจ)
2. มาลีออกกาลงั กายอยา่ งสม่าเสมอเพ่ือใหม้ ี................(สุขภาพดี, วินยั ดี)

เปิ ดไปตรวจคาตอบในกรอบต่อไปครับ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 16

เฉลยกรอบท่ี 5 1. กาย กรอบท่ี 6
2. สุขภาพดี

เรามาศึกษาการพฒั นาศีลกนั ดีกวา่ ครับ

2. กำรพฒั นำศีล (ศีลภำวนำ)
การพฒั นาศีล เป็นการพฒั นาความประพฤติใหส้ ามารถอยรู่ ่วมกบั บคุ คลอื่น

ในสังคมไดอ้ ยา่ งมีความสุขดว้ ยความรัก ความเมตตา และมีไมตรีจิตต่อกนั และ
พัฒนาความสัมพันธ์เกี่ยวกับส่ิงแวดล้อมทางสังคมให้เป็ นไปด้วยดีไม่ก่อ
การเบียดเบียนไม่ทาความเดือดร้อนตอ่ ผอู้ ่ืนและสังคม

ศึกษาแลว้ อยา่ ลืมทากิจกรรมนะคะ

คำชี้แจง เติมคาลงในช่องวา่ งใหไ้ ดใ้ จความสมบรู ณ์
1. แจ่มไมเ่ คยกลน่ั แกลง้ เพอ่ื นและทาใหเ้ พอ่ื นไดร้ บั ความเดือดร้อน

พฤติกรรมของแจ่มจดั อยใู่ น...........ภาวนา
2. การมีไมตรีจิตท่ีดีต่อกนั จะช่วยให.้ ...........อยรู่ ่วมกนั อยา่ งมีความสุข

อยากทราบคาตอบโปรดพลิกไปดูเฉลยในกรอบต่อไป

เฉลยกรอบท่ี 6 1. ศีล พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 17
2. สงั คม กรอบที่ 7

เรามาเรียนรู้ เร่ือง จิตภาวนากนั ดีกวา่ ตามดาวไปเลยนะ

3. พฒั นำจติ ใจ (จิตภำวนำ)
การพฒั นาจิตใจ เป็ นการพฒั นาความรู้สึกนึกคิดให้ถูกตอ้ งดีงาม มีสติ มีสมาธิ

เป็นมิตรตอ่ กนั ไม่คิดอิจฉาริษยากนั และรู้จกั อดทนอดกล้นั มีความสุขสดช่ืน ร่าเริงเบิกบาน
ยมิ้ แยม้ แจ่มใส ไม่ขนุ่ มวั เศร้าหมอง รวมท้งั การสร้างสุขภาพจิตที่ดี

เด่นคงตอ้ งทาแบบฝึ กหัดแลว้ ล่ะดาวช่วยตรวจใหด้ ว้ ยนะ

คำชีแ้ จง เขียนเคร่ืองหมาย ✓หนา้ ขอ้ ที่ถกู เขียน  หนา้ ขอ้ ที่ผดิ
.............1. การพฒั นาจิตใจ เป็นการพฒั นาความรู้สึกนึกคิดท่ีถูกตอ้ งดีงาม
.............2. การพฒั นาจิตใจ ไมจ่ าเป็นตอ้ งมีสติและสมาธิ
.............3. การมีอารมณ์ยมิ้ แยม้ แจ่มใส ร่าเริง จะช่วยใหม้ ีสุขภาพจิตท่ีดี

ไม่น่าจะยาก คิดวา่ คงตอบถกู

เฉลยกรอบที่ 7 1. ✓ พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 18
2.  กรอบที่ 8
3. ✓
เพอ่ื น ๆ พยายามศึกษาต่อไปนะครับ
กรอบน้ีเป็นเร่ือง ภาวนาปัญญา

4. พฒั นำปัญญำ (ปัญญำภำวนำ)
การพฒั นาปัญญา เป็ นการพฒั นาความคิดให้รู้จกั ไตร่ตรอง มีเหตุผลเขา้ ใจ

ส่ิงท้งั หลายตามความเป็นจริง รู้เทา่ ทนั เห็นโลกและชีวิตตามสภาวะสามารถทาจิตใจ
ใหเ้ ป็นอิสระ ทาตนใหบ้ ริสุทธ์ิจากกิเลส แกไ้ ขปัญหาท่ีเกิดข้ึนดว้ ยปัญญา

เพ่ือน ๆ มาช่วยเป็นกาลงั ใจใหด้ าวดว้ ย
ดาวกาลงั จะทากิจกรรมขา้ งลา่ งน้ีค่ะ

คำชีแ้ จง เลือกขอ้ ความในวงเลบ็ เติมลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
1. อรุณเรียนออ่ นคะแนนตกต่า อรุณควรแกไ้ ขปัญหาโดย.................
(ขยนั เรียนใหม้ ากข้ึน, คดั ลอกงานคนที่เรียนเก่ง)
2. ยพุ ดีอยากไดเ้ ส้ือตวั ใหม่ แต่มีเงินไมพ่ อที่จะซ้ือได้ ยพุ ดีควรใชป้ ัญญา
แกไ้ ขปัญหาโดย......................(รอคอยใหม้ ีโชคลาภ, เก็บออมเงิน
ใส่กระปุกออมสิน)

วเิ คราะห์โจทยใ์ หเ้ ขา้ ใจก่อนตอบนะครับ

เฉลยกรอบท่ี 8 1. ขยนั เรียนใหม้ ากข้ึน พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 19
2. เกบ็ ออมเงินใส่กระปกุ ออมสิน กรอบที่ 9

เมื่อเรียนรู้เร่ือง ภาวนา 4 แลว้ กต็ อ้ งเรียนรู้
เร่ือง อริยสัจ 4 ดว้ ยนะคะ

หลกั ธรรมที่สาคญั อีกหมวดหน่ึงที่สามารถนามาใชเ้ ป็นแนวทางในการ
พฒั นาชาติไทย คือ อริยสจั 4 ความจริงอนั ประเสริฐ ซ่ึงเป็นหลกั การสาคญั ที่ใช้
แกป้ ัญหาชีวิตและแกป้ ัญหาประเทศชาติได้ หลกั ธรรมอริยสัจ 4 ประกอบดว้ ย
ทกุ ข์ (ปัญหา) สมทุ ยั (สาเหตุของปัญหา) นิโรธ (ความหมดไปของปัญหา)
มรรค (วธิ ีแกป้ ัญหา)

ศึกษาเน้ือหาแลว้ อยา่ ลืมทากิจกรรมใหเ้ ด่นดูดว้ ยนะครับ

คำชี้แจง เติมคาหรือขอ้ ความลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
1. อริยสจั 4 ประกอบดว้ ย........................................................
2. หลกั ธรรมที่ใชแ้ กป้ ัญหาชีวิต คือ.........................................

โปรดตรวจคาตอบในกรอบต่อไปนะจ๊ะ

เฉลยกรอบที่ 9 1. ทกุ ข์ สมทุ ยั นิโรธ มรรค พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 20
2. อริยสจั 4 กรอบที่ 10

กรอบน้ีเด่นจะพาเพ่อื น ๆไปศึกษา
องคป์ ระกอบของอริยสัจ 4 ขอ้ 1 ครับ

ทุกข์ หมายถึง ความทุกข์สภาพที่ทนได้ยาก สภาวะบีบค้นั ขดั แยง้
ไม่พอใจ พลดั พรากจากส่ิงท่ีรัก ความตอ้ งการไม่สมหวงั ความทุกขท์ ่ีเกิดข้ึน
เน่ืองมาจากความอยากมีความตอ้ งการและยึดถือในสิ่งท่ีมีการเปลี่ยนแปลง
ตลอดเวลาเมื่อไมเ่ ป็ นไปตามตอ้ งการจึงเกิดความทุกขแ์ ละความทุกขท์ ่ีเกิดข้ึน
น้ีถา้ ไมร่ ู้จกั แกป้ ัญหาใหถ้ ูกตอ้ ง จะเกิดผลเสียต่อตนเองได้

เพือ่ น ๆ อยา่ ลืมวา่ ความทกุ ขต์ า่ ง ๆ สามารถขจดั
ใหห้ มดไปไดด้ ว้ ยการปฏิบตั ิตามคาสอนของพระพทุ ธศาสนา

คำชีแ้ จง เขียนเคร่ืองหมาย ✓หนา้ ขอ้ ที่เป็นความทกุ ข์ เขียน  หนา้ ขอ้ ท่ีไมเ่ ป็นความทกุ ข์
................1. อรุณีป่ วยเป็นไขห้ วดั ใหญ่ มีอาการปวดหวั ตวั ร้อน
................2. วโิ รจนเ์ ศร้าโศกเสียใจในการเสียชีวิตของบิดา
................3. กานดาเล้ียงฉลองในโอกาสท่ีสอบไดค้ ะแนนสูงสุด

คาตอบที่ถูกตอ้ งอยใู่ นกรอบต่อไปนะคะ

เฉลยกรอบที่ 10 1. ✓ พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 21
2. ✓ กรอบท่ี 11
3. 

ศึกษาต่อไปนะคะวา่ อะไรคือสาเหตุที่ทาใหเ้ กิดทกุ ข์

สมทุ ยั หมายถึง สาเหตขุ องความทุกขต์ า่ ง ๆ สาเหตุท่ีทาใหเ้ กิด
ทกุ ข์ เรียกวา่ ตณั หา ไดแ้ ก่ ความอยากได้ ความอยากเป็นและความไม่
อยากเป็ น

เด่นจะทาแบบฝึกหดั ขา้ งล่างน้ี
เพือ่ น ๆ ช่วยตรวจใหห้ น่อยนะครับ

คำชีแ้ จง เลือกคาหรือขอ้ ความที่กาหนดใหเ้ ติมลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
อยากได้ ตณั หา อยากเป็น

1. ................เป็นสาเหตุท่ีทาใหเ้ กิดทุกข์
2. สมศรี.................ของใชร้ าคาแพงแตไ่ ม่มีเงินซ้ือ
3. สร้อยฟ้า...............ดาราแต่รูปร่างหนา้ ตาไมส่ วย

ตอบถูกหรือเปลา่ ช่วยตรวจสอบใหด้ ว้ ยนะครับ

เฉลยกรอบที่ 11 1. ตณั หา 2. อยากได้ 3. อยากเป็น พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 22
กรอบที่ 12

กรอบน้ีเด่นขอนาเสนอเน้ือหาการดบั ทุกขศ์ ึกษาไดเ้ ลยครับ

นิโรธ คือ ความดบั ทุกขโ์ ดยกาจดั ตณั หาให้หมดส้ินทาจิตให้สงบ
ว่างจากกิเลสเครื่องเศร้าหมอง ในทางพระพุทธศาสนา เรียกว่า นิพพาน
แต่การท่ีคนเราจะเขา้ ถึงนิพพานไดน้ ้นั ตอ้ งฝึกอบรมกายและจิตใจใหค้ อ่ ย ๆ
ลดความตอ้ งการหรือตณั หาลงไปก็จะช่วยใหค้ วามทกุ ขบ์ รรเทาลงไดบ้ า้ ง

อา่ นเน้ือหาจากกรอบแลว้ อยา่ ลืมทากิจกรรม
เพอื่ ทบทวนความจาดว้ ยล่ะ

คำชีแ้ จง เลือกคาหรือขอ้ ความในวงเลบ็ เติมลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
1. ความดบั ทุกข์ คือ......................(นิโรธ, สมุทยั )
2. สิ่งท่ีทุกคนพงึ ปรารถนา คือ....................(ความอยาก, ความดบั ทุกข)์

ตอบแลว้ เปิ ดไปดูเฉลยไดเ้ ลยค่ะ

เฉลยกรอบที่ 12 1. นิโรธ พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 23
2. ความดบั ทุกข์ กรอบท่ี 13

กรอบน้ีดาวจะกล่าวถึงมรรคต้งั ใจศึกษาใหด้ ีนะคะ

มรรค แปลว่า หนทาง หมายถึง ขอ้ ปฏิบตั ิให้ถึงความดบั ทุกข์ มรรค
เป็นทางสายกลาง เรียกวา่ มชั ฌิมาปฏิปทา มี 8 ประการ ไดแ้ ก่ ความเห็นชอบ
การดาริชอบ การเจรจาชอบ การงานชอบ การเล้ียงชีพชอบ ความเพียรชอบ
การระลึกชอบ ความต้งั ใจชอบ

เรามาช่วยกนั ทาแบบฝึ กหัดกนั ดีกวา่ ครับ

คำชี้แจง เขียน ✓หนา้ ขอ้ ท่ีถกู เขียน  หนา้ ขอ้ ท่ีผิด
...............1. มรรค หมายถึง ขอ้ ปฏิบตั ิใหถ้ ึงความดบั ทุกข์
...............2. มรรค แปลวา่ หนทางที่ไมส่ ะดวก
...............3. ทางสายกลาง เรียกวา่ มชั ฌิมาปฏิปทา

คาตอบท่ีถกู ตอ้ งอยใู่ นกรอบตอ่ ไปนะครับ

เฉลยกรอบที่ 13 1. ✓ 2.  3. ✓ พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 24
กรอบที่ 14

ยงั ไม่เบ่ือใช่ไหมเรามาศึกษา มรรค 8 กนั ต่อนะครับ
ติดตามไปศึกษาจากกรอบขา้ งล่างน้ีไดเ้ ลย

การดบั ทุกขต์ ามมรรค 8 น้นั ตอ้ งอาศยั การอบรมจิตและปัญญา
ให้เกิดความรู้ความเขา้ ใจอยา่ งแทจ้ ริงจึงจะสามารถช่วยลดความตอ้ งการ
ของตนเองได้ และช่วยบรรเทาความทุกข์กายทุกขใ์ จ ขอ้ ปฏิบตั ิท่ีทาให้
หลุดพน้ จากความทุกข์ คือ มรรค 8

เพอ่ื น ๆ มาช่วยตอบคาถามกนั เถอะ

คำชีแ้ จง นกั เรียนเขียนเครื่องหมาย  ทบั ขอ้ ที่ถกู ตอ้ งท่ีสุดเพียงขอ้ เดียว
ขอ้ ใดที่สามารถช่วยลดความตอ้ งการของตนเองได้
ก. การสร้างคา่ นิยมตามยคุ ตามสมยั
ข. ใชเ้ ทคโนโลยใี หท้ นั ต่อเหตกุ ารณ์
ค. การอบรมมารยาทใหอ้ ยใู่ นกรอบวนิ ยั
ง. การอบรมจิตและปัญญาใหเ้ กิดความรู้ความเขา้ ใจ

ไม่ยากนะคะ พลิกไปตรวจคาตอบไดเ้ ลย

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 25

เฉลยกรอบท่ี 14 ง. การอบรมจิตและปัญญาใหเ้ กิดความรู้ กรอบที่ 15
ความเขา้ ใจ

เพ่อื น ๆ มาช่วยเด่นกบั ดาวสรุปเน้ือหา เร่ือง การพฒั นา
ดา้ นกายภาพดว้ ยนะจะ๊ ติดตามไปศึกษา
จากกรอบขา้ งล่างน้ีไดเ้ ลย

สรุป พระพุทธศาสนา เป็ นหลักคาสอนที่มุ่งพัฒนาคุณภาพ
ทางจิตใจของคน ซ่ึงมีผลต่อการพฒั นาชาติไทย พระพุทธศาสนาเนน้ ใหค้ น
รู้จักฝึ กอบรมตนเอง รู้จักพ่ึงพาตนเอง โดยมีหลักธรรมท่ีมุ่งให้คนรู้จัก
ฝึกอบรมตนเองตามหลกั ธรรมไตรสิกขา ท้งั ทางดา้ นพฤติกรรม (ศีล) ฝึ กฝน
พฒั นาทางดา้ นจิตใจ (สมาธิ) และพฒั นาปัญญาให้รู้จกั คิด ไตร่ตรอง มีเหตุผล
(ปัญญา)

จากหลกั ธรรมดงั กล่าว ถา้ ชาวพุทธฝึ กฝน และปฏิบตั ิตามก็จะทา
ให้คนเราได้พฒั นาตนเอง และถ้าทุกคนพัฒนาตนเองแล้วก็จะนาไปสู่
การพฒั นาชาติได้ จึงกล่าวไดว้ า่ พระพทุ ธศาสนาเป็นหลกั ในการพฒั นาชาติไทย

การแลกเปล่ียนเรียนรู้ เร่ือง พฒั นาคนไทยทางกายภาพ
กายจภบาแพลจว้ บคแรลับว้ เคดร่นับกเบัดด่นากวบัขดอาลวาขไอปลกา่อกน่อนสวสั ดี
สวสั ดี

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 26

แบบฝึ กหัดท้ำยบทเรียน
เรื่อง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

ตอนท่ี 1

คำชี้แจง นกั เรียนเลือกคาหรือขอ้ ความท่ีกาหนดใหเ้ ติมลงในช่องวา่ งใหส้ มบูรณ์
(ขอ้ ละ 1 คะแนน เวลา 5 นาที)

ไตร่ตรอง อริยสัจ 4 ไตรสิกขำ

ตณั หำ ศีล

1. ....................................... เป็นขอ้ หา้ มกระทาชวั่
2. ศีล สมาธิ ปัญญา คือ หลกั ธรรม ………………………
3. การพฒั นาทางปัญญา คือ การพฒั นาความคิดใหร้ ูจ้ กั คิด ......................... มีเหตุผล
4. ความอยากได้ อยากเป็นเกิดจาก ....................
5. ..................................... คือหลกั ธรรมความจริงอนั ประเสริฐ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 27

แบบฝึ กหดั ท้ำยบทเรียน
เร่ือง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

ตอนท่ี 2

คำชี้แจง นกั เรียนเลือกตวั อกั ษรทางขวามือเขียนลงใน หนา้ ขอ้ ความใหส้ มั พนั ธ์กนั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน เวลา 5 นาที)

6. ศีล สมาธิ ปัญญา ก. อริยสัจ 4

7. การทาจิตใจใหส้ งบ ข. พระพุทธศาสนา

8. ขอ้ ปฏิบตั ิใหถ้ ึงความดบั ทกุ ข์ ค. ไตรสิกขา

9. ทกุ ข์ สมุทยั นิโรธ มรรค ง. สมทุ ยั

10. เป็นหลกั ในการพฒั นาชาติไทย จ. มรรค

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 28

แบบทดสอบหลงั เรียน
เร่ือง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

คำชี้แจง นกั เรียนเขียนเคร่ืองหมาย  ทบั ขอ้ ท่ีเห็นวา่ ถูกตอ้ งที่สุดเพยี งขอ้ เดียว
ลงในกระดาษคาตอบ (ขอ้ ละ 1 คะแนน เวลา 10 นาที)

1. ใครเป็นผมู้ ีพฤติกรรมท่ีถูกตอ้ ง
ก. กระต่าย ใชว้ าจาไมส่ ุภาพกบั แม่
ข. กระทิง ใหท้ านแก่คนยากจน
ค. กระแต ชอบกลนั่ แกลง้ เพื่อน
ง. กระรอก ขีดเขียนกาแพงวดั

2. ขอ้ ใดคือความหมายของการพฒั นาดา้ นกายภาพ
ก. การกินอยไู่ มจ่ าเป็นตอ้ งประหยดั
ข. การกินอยแู่ บบสุกเอาเผากิน
ค. การกินอยอู่ ยา่ งเหมาะสม
ง. การกินอยแู่ บบหรูหรา

3. ใครปฏิบตั ิตนเป็นผมู้ ีปัญญา
ก. มาริษา สมคั รเขา้ แข่งขนั เลน่ เกมในรายการโทรทศั น์
ข. ประกอบ ยมื หนงั สือจากหอ้ งสมดุ มาอา่ นที่บา้ น
ค. อรอุมา ชวนเพือ่ นๆไปร้องเพลงคาราโอเกะ
ง. อนุชิต นดั เพือ่ นมาเล่นเกมคอมพิวเตอร์ท่ีบา้ น

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 29

4. ใครเป็นผทู้ ี่มีการพฒั นาทางจิต
ก. วนั ดา ต้งั ใจฟังครูอธิบายวชิ าคณิตศาสตร์
ข. ชูชาติ พูดคุยกบั เพอื่ นในหอ้ งประชุม
ค. มาลยั นงั่ หลบั ขณะท่ีครูกาลงั สอน
ง. วริ ัช แอบกินขนมในเวลาเรียน

5. ใครปฏิบตั ิตนไดถ้ ูกตอ้ งตามศีลภาวนา
ก. สุดา เอาขา้ วคลกุ ปลาทใู หแ้ มวกินก่อนไปโรงเรียน
ข. พรชยั เอากระป๋ องผกู หางสุนขั แลว้ ใหว้ ิ่ง
ค. มาลี ยมื เงินเพือ่ นแลว้ ไม่ยอมใชค้ ืน
ง. สุชาติ ไมเ่ คยใหเ้ งินคนขอทาน

6. ขอ้ ใดคือการพฒั นาทางกาย
ก. การเลน่ เกมคอมพิวเตอร์
ข. การนอนหลบั พกั ผอ่ น
ค. การขบั ขี่รถจกั รยาน
ง. การร้องเพลงลูกทงุ่

7. ขอ้ ใดคือองคป์ ระกอบของอริยสัจ 4
ก. ทกุ ข์ สมทุ ยั มรรค การงานชอบ
ข. นิโรธ ทุกข์ สมุทยั วาจาชอบ
ค. สมุทยั ทุกข์ ตณั หา มรรค
ง. ทุกข์ สมทุ ยั นิโรธ มรรค

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 30

8. ขอ้ ใดแสดงถึงจิตท่ีพฒั นาแลว้
ก. ตอ้ ม เป็นคนโกรธง่าย
ข. แตน นง่ั สมาธิก่อนนอน
ค. โตง้ มีนิสยั ชอบเอาชนะ
ง. ต๊ดุ ตู่ ร้องไหท้ ี่เพอ่ื นไม่เลน่ ดว้ ย

9. ปัญญาทางธรรมทาใหเ้ กิดผลในขอ้ ใด
ก. มองเห็นความจริงของชีวติ
ข. สอบไดค้ ะแนนสูง
ค. มีความจาเยยี่ ม
ง. เป็นคนฉลาด

10. การไมร่ ู้จกั ความพอเพยี งมีสาเหตุมาจากอะไร
ก. ความร่ารวย
ข. ความชวั่
ค. ความดี
ง. ตณั หา

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 31

ภำคผนวก

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 32

เฉลยแบบฝึ กหัดท้ำยบทเรียน
เรื่อง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

ตอนท่ี 1

ไตร่ตรอง อริยสัจ 4 ไตรสิกขำ

ตัณหำ ศีล

1. ศีล เป็นขอ้ หา้ มกระทาชวั่
2. ศีล สมาธิ ปัญญา คือ หลกั ธรรม ไตรสิกขำ
3. การพฒั นาทางปัญญา คือ การพฒั นาความคิดใหร้ ูจ้ กั คิด ไตร่ตรอง มีเหตผุ ล
4. ความอยากได้ อยากเป็นเกิดจาก ตัณหำ
5. อริยสัจ 4 คือ หลกั ธรรมความจริงอนั ประเสริฐ

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 33

เฉลยแบบฝึ กหดั ท้ำยบทเรียน
เร่ือง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

ตอนที่ 2

ค 6. ศีล สมาธิ ปัญญา ก. อริยสัจ 4
ง 7. การทาจิตใจใหส้ งบ ข. พระพทุ ธศาสนา
จ 8. ขอ้ ปฏิบตั ิใหถ้ ึงความดบั ทุกข์ ค. ไตรสิกขา
ก 9. ทกุ ข์ สมทุ ยั นิโรธ มรรค ง. สมทุ ยั
ข 10. เป็นหลกั ในการพฒั นาชาติไทย จ. มรรค

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 34

เกณฑ์กำรประเมนิ แบบฝึ กหดั ท้ำยบทเรียน บทเรียนสำเร็จรูป
เรื่อง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

แบบฝึ กหัดแบ่งออกเป็ น 2 ตอน
ตอนที่ 1 คะแนนเตม็ 5 คะแนน
ตอนที่ 2 คะแนนเตม็ 5 คะแนน

เกณฑ์กำรให้คะแนน (คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
ตอบถูก 9 - 10 ขอ้ ระดบั คุณภาพ 4 หมายถึง ดีมาก
ตอบถกู 7 - 8 ขอ้ ระดบั คุณภาพ 3 หมายถึง ดี
ตอบถกู 5 - 6 ขอ้ ระดบั คุณภาพ 2 หมายถึง พอใช้
ตอบถูก 1 - 4 ขอ้ ระดบั คุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง

สรุปผลกำรประเมิน
ผา่ นเกณฑก์ ารประเมิน จานวน.....................คน
ไม่ผา่ นเกณฑก์ ารประเมิน จานวน.....................คน
การผา่ นเกณฑต์ อ้ งไดค้ ะแนนต้งั แต่ระดบั คุณภาพ 2 (พอใช)้ ข้ึนไป

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 35

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลงั เรียน
เรื่อง พฒั นำคนไทยทำงกำยภำพ

ก่อนเรียน หลงั เรียน
1. ข 1. ข
2. ค 2. ค
3. ง 3. ข
4. ก 4. ก
5. ข 5. ก
6. ง 6. ค
7. ค 7. ง
8. ก 8. ข
9. ก 9. ก
10. ง 10. ง

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 36

คำอธิบำยศัพท์

คำศัพท์ คำอ่ำน ควำมหมำย
กายภาพ กาย-ยะ-พาบ เกี่ยวกบั ส่ิงไมม่ ีชีวติ
เก้ือกลู เก้ือ-กนู อุดหนุน เจือจาน เอ้ือเฟ้ื อ เผ่ือแผ่
ทรัพยากร ซบั -พะ-ยา-กอน ส่ิงท้งั ปวงอนั เป็นทรัพย์
บริโภค บอ-ริ-โพก กิน ใชส้ อย
ไตรสิกขา ไตร-สิก-ขา สิกขา 3 คือ ศีล เรียกวา่ ศีลสิกขา สมาธิ
เรียกวา่ จิตสิกขา และปัญญา เรียกวา่ ปัญญา
พฒั นา พดั -ทะ-นา สิกขา
พฤติกรรม พรึด-ติ-กา ทาใหเ้ จริญ
การกระทาหรืออาการที่แสดงออกทางกาย
ศีล สีน ความคิด และความรู้สึก เพอ่ื ตอบสนอง
ส่ิงเร้า
เมตตากรุณา เมด-ตา-กะ-รุ-นา ขอ้ บญั ญตั ิทางพระพทุ ธศาสนาท่ีกาหนด
การปฏิบตั ิกายและวาจา
สุจริต สุด-จะ-หริด ความรักและเอน็ ดู ความปรารถนาท่ีจะให้
ผอู้ ื่นมีความสุข
สร้างสรรค์ ส้าง-สนั ความประพฤติชอบ สุจริตใจ บริสุทธ์ิใจ
สมาธิ สะ-มา-ทิ จริงใจ
สร้างใหม้ ี ใหเ้ ป็นข้ึน
สติ สะ-ติ ความต้งั มนั่ แห่งจิต ความสารวมใจให้
ปัญญา ปัน-ยา แน่วแน่เพ่อื ใหจ้ ิตสงบ
ความรู้สึก ความรู้สึกตวั
ความรอบรู้ ความฉลาดเกิดแตเ่ รียนและคิด

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 37

คำศัพท์ คำอ่ำน ควำมหมำย
ไตร่ตรอง ไตร่-ตรอง คิดทบทวน ตริตรอง
ภาวนา พา-วะ-นา การทาใหม้ ีข้ึนใหเ้ ป็นข้ึนทางจิตใจ
เบียดเบียน เบียด-เบียน ทาใหเ้ ดือดร้อน
อิจฉา อิด-ฉา เห็นเขาไดด้ ีแลว้ ไม่พอใจ อยากจะมีหรือเป็น
อยา่ งเขาบา้ ง
ริษยา ริด-สะ-หยา อาการที่ไมอ่ ยากใหค้ นอ่ืนไดด้ ี เห็นเขาไดด้ ี
แลว้ ทนน่ิงอยไู่ ม่ได้
เศร้าหมอง เสา้ -หมอง หมองมวั ไม่ผอ่ งใส
สภาวะ สะ-พา-วะ สภาพ
อิสระ อิด-สะ-หระ เป็นใหญ่ เป็นไทแก่ตวั
กิเลส กิ-เหลด เครื่องทาใจใหเ้ ศร้าหมอง เช่น โลภ โกรธ
หลง
ประเสริฐ ประ-เสิด วิเศษ ดีเลิศ ดีที่สุด
อริยสจั อะ-ริ-ยะ-สัด ความจริงอนั ประเสริฐ
ทุกข์ ทุก ความยากลาบาก ความไม่สบายกาย
ไมส่ บายใจ
สมทุ ยั สะ-หมุ-ไท ตน้ เหตุ ท่ีเกิด
ความดบั นิพพาน
นิโรธ นิ-โรด ทาง เหตุ
ความทะยานอยาก
มรรค มกั ดบั กิเลสและกองทุกข์ ตาย
ทางสายกลาง
ตณั หา ตนั -หา ทุเลา หรือทาใหท้ เุ ลา ผอ่ นคลาย

นิพพาน นิบ-พาน

มชั ฌิมาปฏิปทา มดั -ชิ-มา-ปะ-ติ-ปะ-ทา

บรรเทา บนั -เทา

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 38

บรรณำนุกรม

กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชี้วดั และสำระกำรเรียนรู้แกนกลำง กลุ่มสำระกำรเรียนรู้
สังคมศึกษำ ศำสนำ และวฒั นธรรม. กรุงเทพมหานคร : ชุมนุมสหกรณ์
การเกษตรแห่งประเทศไทย, 2552.

จรัส พยคั ฆราชศกั ด์ิ, สมพร อ่อนนอ้ ม และประจวบ ตรีภกั ด์ิ. หนังสือเรียนรำยวิชำ
พืน้ ฐำน พระพุทธศำสนำ ป.5. กรุงเทพมหานคร : วฒั นาพานิช, ม.ป.ป.

บณั ฑิต ตะ๊ ตอ้ งใจ. บทเรียนสำเร็จรูป กล่มุ สำระกำรเรียนรู้สังคมศึกษำ ศำสนำ และงงงง
งงงงงง วัฒนธรรม ชุด ร่มธรรมนำสุข ช้ันประถมศึกษำปี ท่ี 5 เล่มที่ 1 เรื่อง อริยสัจ 4
ลลลลล ควำมจริงอนั ประเสริฐ. เชียงราย : โรงเรียนบา้ นกิ่วพร้าว อาเภอแม่จนั จงั หวดั
ฝฝฝฝฝ เชียงราย สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงรายเขต 3, 2554.
พทุ ธชาติ ชุมแวงวาปี . หนงั สือแบบเรียนสังคมศึกษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม ช้ัน งงงง
งงงงงง ประถมศึกษำปี ที่ 5 เล่มที่ 1. ขอนแก่น : แอนนาออ๊ ฟเซ็ต, 2556.

. หนงั สือแบบเรียนสังคมศึกษำ ศำสนำ และวฒั นธรรม ช้ันประถมศึกษำ
ปี ที่ 5 เล่มที่ 2. ขอนแก่น : แอนนาอ๊อฟเซ็ต, 2556.
ราชบณั ฑิตยสถาน. พจนำนุกรมฉบบั รำชบณั ฑิตยสถำน พ.ศ. 2542. กรุงเทพมหานคร :
นานมีบ๊คุ ส์พบั ลิเคชนั่ ส์, 2546.
องั คณา ประวงั . กำรจดั กิจกรรมกำรเรียนรู้โดยใช้บทเรียนสำเร็จรูปชุด ชำวพุทธท่ีแท้จริง
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึกษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม สำระที่ 1 ศำสนำ
ศีลธรรม จริยธรรม ช้ันมัธยมศึกษำปี ท่ี 1. พะเยา : โรงเรียนบา้ นพระนงั่ ดิน
สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาพะเยา เขต 2, 2553.
สมศกั ด์ิ สินธุระเวชญ์ และคณะ. ส่ือกำรเรียนรู้สังคมศึกษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม
สมบูรณ์แบบ ช้ันประถมศึกษำปี ที่ 5. กรุงเทพมหานคร : วฒั นาพานิช, 2547.

พฒั นาคนไทยทางกายภาพ 39

อานวย พทุ ธมี และคณะ. หนังสือเรียนสำระกำรเรียนรู้พื้นฐำน กล่มุ สำระกำรเรียนรู้
สังคมศึกษำ ศำสนำ และวฒั นธรรม เล่มที่ 2 ช้ันประถมศึกษำปี ที่ 5.
กรุงเทพมหานคร : แมค็ , ม.ป.ป.

เอกรินทร์ ส่ีมหาศาล, รุจิร์ ภู่สาระ และสุสรดิษฐ์ ทองเปรม. สื่อกำรเรียนรู้รำยวชิ ำ
พืน้ ฐำน ชุด แม่บทมำตรฐำน หลกั สูตรแกนกลำงฯ พระพุทธศำสนำ ป.5.
(พิมพค์ ร้ังท่ี 2). กรุงเทพมหานคร : อกั ษรเจริญทศั น,์ ม.ป.ป.