บทความวิจัย โครงงานเป็นฐานกับจิตศึกษา

การบริหารจัดการรูปแบบการจัดการเรียนการสอนด3วยโครงงานเป8นฐานร:วม กับแนวคิดจิตศึกษาโรงเรียนประณีตวิทยาคม
Teaching and Learning Management by Project – Based Learning with Contemplative Education of Praneetwittayakom School
นายคมสัน ณ รังษ*ี Komsun Na-Rungsee
บทคัดย:อ
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงคRเพื่อ1) พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXน ฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาโรงเรียนประณีตวิทยาคม 2) ศึกษาทักษะการทํางานเปXนทีม จากการจัดการ เรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา และ 3) ศึกษาความสุขในการเรียน จากการ จัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา กลุZมตัวอยZางประกอบดMวย ครู จํานวน 14 คน และ นักเรียน จํานวน 83 คน ของโรงเรียนประณีตวิทยาคม ปaการศึกษา 2562 เคร่ืองมือที่ใชMในการ วิจัย คือ 1) แบบประเมินความสามารถในการทํางานเปXนทีม 2) แบบประเมินความสุขในการเรียน และ 3) รูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาโรงเรียนประณีตวิทยาคม วิเคราะหRขMอมูลโดยการหาคZาเฉลี่ย รMอยละ สZวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เทียบกับเกณฑRคุณภาพ
ผลการวิจัย พบวZา
1. การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา โรงเรียนประณีตวิทยาคม ประกอบดMวย องคRประกอบหลัก 6 องคRประกอบ ไดMแกZ 1) การศึกษาดูงาน โรงเรียนตMนแบบ 2) การพัฒนาองคRความรูM 3) แลกเปลี่ยนเรียนรูMกับโรงเรียนในพื้นท่ี 4) การจัดการเรียนรูM โดยใชMโครงงานเปXนฐาน มีองคRประกอบยZอย 3 องคRประกอบ ไดMแกZ (1) การพัฒนาเคMาโครงของโครงงาน (2) การปฏิบัติการโครงงาน และ (3) การนําเสนองาน และ 5) แนวคิดจิตศึกษา มีองคRประกอบยZอย 2 องคRประกอบ ไดMแกZ (1) กิจกรรมจิตศึกษา และ (2) การสรMางสนามพลังบวก
2. ผลการประเมินทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียน อยZูในระดับมาก 3. ผลการประเมินความสุขในการเรียนของนักเรียน อยูZในระดับมาก
คําสําคัญ: การบริหารจัดการ/ รูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐาน/ จิตศึกษา
*ผMูอํานวยการโรงเรียนประณีตวิทยาคม, สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 17 เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 1


Abstract
The purposes of this study were 1) to develop the model of teaching by Project - Based Learning with Contemplative Education of Praneetwittayakom. 2) to study teamwork ability skills and 3) to study happiness of learning by using Project - Based Learning with Contemplative Education. The sample consisted of Praneetwittayakom School’s teachers were 14 and 83 students of Praneetwittayakom School in academic year 2019. The research instruments were 1) Teamwork Ability Assessment Form, 2) Happiness of Learning Assessment Form and 3) Teaching Model by Project – Based Learning with Contemplative Education. Data analyzed by using average value, percentage and standard deviation.
The results of this research showed that
1. Development the model of teaching by Project – Based Learning with Contemplative Education of Praneetwittayakom School consists of the main 6 elements, 1) to observational study the Model School, 2) to knowledge development, 3) to exchange knowledge with schools in the area, 4) teaching and learning management by Project – Based Learning were 3 sub-elements, (1) developing the outline of the project, (2) project operation and (3) presentation and 5) contemplative education were 2 sub-elements, (1) contemplative activity and (2) creating a positive energy field.
2. The evaluation of teamwork skill of students were the high level. 3. The happiness of learning of students were the high level.
Keywords: Management/ Teaching and Learning by Project-Based Learning Model/ Contemplative Education
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 2


บทนํา
ดMวยประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอยZางรวดเร็วทั้งในดMานเศรษฐกิจ วัฒนธรรม สังคม สิ่งแวดลMอมและเทคโนโลยี การจัดการศึกษาจึงเปXนเคร่ืองมือสําคัญในการพัฒนานักเรียนใหMสามารถพึ่งพา ตนเองและสามารถปรับตัวใหMสอดคลMองกับบริบทของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ซึ่งพระราชบัญญัติ การศึกษาแหZงชาติ พ.ศ.2542 (กระทรวงศึกษาธิการ, 2553: 1) ไดMกําหนดแนวทางการจัดการศึกษาใน มาตรา 22 การจัดการศึกษาตMองยึดหลักวZา นักเรียนทุกคนมีความสามารถที่จะเรียนรูMและพัฒนาตนเอง ถือ วZานักเรียนนั้นมีความสําคัญที่สุด ตMองสZงเสริมใหMนักเรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติ และเต็มศักยภาพ โรงเรียนจึงมีหนMาที่สําคัญ คือ การเตรียมนักเรียนใหMพรMอมเผชิญกับสังคมในโลกอนาคต นักเรียนจึงตMอง ไดMรับการฝñกฝนทักษะที่จําเปXน เชZน ทักษะการอZาน การเขียน และการคิดคํานวณ การคิดอยZางมี วิจารณญาณ การแกMปóญหา การสรMางสรรคRและนวัตกรรม การทํางานเปXนทีม การเทZาทันสื่อ คอมพิวเตอรR เทคโนโลยีสารสนเทศ เปXนตMน เพ่ือเตรียมพรMอมสําหรับการเปXนพลเมืองในยุคศตวรรษท่ี 21 ตZอไป (วิจารณR พานิช, 2555: 15-17) ทั้งนี้สZวนหนึ่งของการพัฒนาประเทศคือการพัฒนาการศึกษาทุZงสูZการพัฒนาเยาวชน เพ่ือใหMประเทศมเี ด็กดี เด็กเกZง เดก็ มีความสุข เปXนลักษณะของเด็กไทยท่ีชาติตMองการ เม่ือเจริญเติบโตเปXน เยาวชน คนไทยก็จะเติบโตดMวยความเปXนคนเกZงคิด เกZงงาน เกZงเรียน อันเปXนกําลังของชาติ ในปóจจุบัน ประเทศไดMกMาวหนMาสูZศตวรรษที่ 21 เปXนสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งเรื่องการเมือง เศรษฐกิจ วิถีชีวิต วัฒนธรรม รวมท้ังสิ่งแวดลMอมบริบทรอบตัว เปXนยุคท่ีตMองสามารถสรMางเด็กไทยใหMยืนอยZูในเวทีบMานเรา และ เวทีโลกไดMอยZางมีความสุข (พิมพนั ธR เดชะคุปตR และ พเยาวR ยินดีสุข, 2560: 1)
จากการศึกษาคMนควMาเกี่ยวกับการเสรมิ สรMางความสุขในการเรียนผูMวิจัยพบวZามีแนวคิดและวิธีการที่ สามารถนํามาใชMเสริมสรMางความสุขในการเรียนไดMหลากหลายวิธี ซึ่งผูMวิจัยสนใจที่จะนําแนวคิดจิตศึกษามา ใชMในการจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสรMางความสุขในการเรียนใหMกับผูMเรียน ดังที่ ธนา นิลชัยโกวิทยR และคณะ (2550:1)กลZาววZาจิตศึกษาเปนXแนวคิดที่มุZงการพัฒนาดMานการวางพ้ืนฐานในจิตใจและกระบวนทัศนRใหมทZ่ี เปXนองคRรวมอยZางแทMจรงิ และเนMนการสZงเสริมศักยภาพของมนุษยRในการเขMาถึงความจรงิ ความงามและความ ดีเทZานั้น ที่จะสามารถชZวยใหMคนในสังคมดํารงชีวิตและกระทํา สิ่งตZางๆ ดMวยจิตสํานึกที่ดีงาม มีความ รับผิดชอบและรZวมกันนําพาสังคมโลกไปสูZความสุขที่แทMจริง ซึ่งเปXนความสุขที่เกิดจากปóญญา ความ ตระหนักรูM และความเขMมแข็งทางจิตวิญญาณ การฝñกปฏิบัติตามแนวคิดจิตศึกษาถือไดMวZาเปXนท้ังเครื่องมือ แนวทางและกระบวนการที่นําไปสูZจุดมุZงหมายของจิตศึกษา จึงเห็นไดMวZาในการจัดการศึกษาหรือ กระบวนการเรียนรูMตามแนวคิดจิตศึกษาน้ันสามารถเลือกใชMเครื่องมือและการฝñกปฏิบัติไดMอยZางหลากหลาย เพื่อใหMการศึกษาบรรลุผลตามเปôาหมายที่คาดหวัง (ชลลดา ทองทวี และคณะ, 2551: 58) ซึ่งใน ขณะเดียวกันทักษะการทํางานเปXนทีม เปXนหนึ่งในทักษะที่สําคัญของศตวรรษที่ 21 เนื่องจากความรูM ความสามารถของคนเราแตกตZางกัน บางคนอาจถนัดในบางเรื่องและอZอนบางเรื่อง ดMวยเหตุนี้ การทํางาน เปXนทีมจึงมีความสําคัญในทุกหนZวยงาน และการทํางานเปXนทีมกลายมาเปXนสิ่งจําเปXนสําหรับการเพิ่ม
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 3


ประสิทธิภาพและประสทิ ธิผลของการบรหิ ารงานการทํางานเปXนทีมมีบทบาทสําคัญที่จะนําไปสูZความสําเรจ็ ของงานที่ตMองอาศัยความรZวมมือของกลุZมสมาชิกเปนX อยZางดี (วราภรณR ตระกูลสฤษด,์ิ 2549: 2) และในสZวน ของการพัฒนาทักษะทางปóญญา ผูMวิจัยมีความสนใจการจัดการเรียนรูMดMวยวิธีโครงงานเปXนฐาน (Project- Based Learning) มาใชMเพราะเปXนการจัดการเรียนรูMที่เปúดโอกาสใหMนักเรียนไดMศึกษาคMนควMา สืบคMน วางแผนและเปXนผูMลงมือปฏิบัติ ในสิ่งที่นักเรียนสนใจและถนัด บูรณาการเขMากับชีวิตจริง มีปฏิสัมพันธRกับ เหตุการณRหรือสิ่งเรMา จนสามารถประสานหรือผสมกลมกลืนเหตุการณR เขMากับประสบการณRเดิมจนปรับ โครงสราM งของพหุปóญญาไดM นักเรียนสามารถสรMางองคRความรูMไดMดMวยตนเองจากการสรMางชิ้นงาน (ชนาธิป พรกุล, 2554: 24) สอดคลMองกับ พิมพันธR เดชะคุปตR และ พเยาวR ยินดีสุข (2560: 3) ที่กลZาววZา นักเรียนจะ พบปóญหาไดMตลอดเวลา การเรียนรูMจึงตMองเปนX วงจร และเรียนรูMไปอยZางตZอเนอื่ งหรอื เรอื่ ย ๆ โดยไมZมีท่ีส้ินสุด หรือกลZาววZาเปXนการเรียนรMูตลอดชีวิต
โรงเรียนประณีตวิทยาคมไดMขับเคลื่อนการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับ แนวคิดจิตศึกษา ต้ังแตปZ aการศึกษา 2561 ที่ผZานมา พบวZา นักเรียนมีผลการประเมินการคิดแกMปóญหาอยูZใน ระดับดี ผลการประเมินการจัดนิทรรศการอยZูในระดับมากที่สุด ผลการประเมินการนําเสนองานบนเวทีอยZู ในระดับมาก การสะทMอนผลจากกิจกรรมจิตศึกษา พบวZา นักเรียนเปลี่ยนแปลงดMานการเรียนและสามารถ พัฒนาตนเองไปในทางที่ดีขึ้น เพื่อนในโรงเรียนมีความสามัคคีมากขึ้น ครอบครัวมีความเขMาใจกันมากขึ้น และตMองการใหMจัดกิจกรรมจิตศึกษาตZอไป แตZนักเรียนบางสZวนมีผลการประเมินความสุขในการเรียนอยูZใน ระดับต่ํา และยังขาดทักษะในการทํางานเปXนทีมที่ดี จากที่กลZาวมาขMางตMน ผMูวิจัยเห็นวZา การพัฒนารูปแบบ การจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปนX ฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาใหMมีความสมบูรณRมากยิ่งขึ้น โดยเนMน การใชMกิจกรรมจิตศึกษาเพ่ือพัฒนาความสุขในการเรียน โดยสามารถนําไปใชMในการบูรณาการกับการจัดการ เรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐาน จะสามารถพัฒนาผMูเรียนใหMมีทักษะในการทํางานเปXนทีมและมีความสุข ในการเรียน อันจะสZงผลใหMนักเรียนไดMรับการพัฒนาใหMเปXนมนุษยRที่มีความสมบูรณRและสามารถดํารงชีวิตอยูZ ในสังคมไดMอยZางมีความสุข
วัตถุประสงคขo องการวิจัย
1. เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา โรงเรยี นประณีตวิทยาคม
2. เพื่อศึกษาทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียนโรงเรยี นประณีตวิทยาคม จากการจัดการเรียน การสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกบั แนวคิดจิตศึกษา
3. เพื่อศึกษาความสุขในการเรียนของนักเรียนโรงเรยี นประณีตวิทยาคม จากการจัดการเรียนการ สอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกบั แนวคิดจิตศึกษา
การทบทวนวรรณกรรม แนวคิด ทฤษฎแี ละงานวิจัยที่เกี่ยวข3อง
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 4


จากการขับเคลื่อนการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศกึ ษา ของครู โรงเรียนประณีตวิทยาคม ในปaการศึกษา 2561 ผZานมา พบวZา นิยามขั้นตอนรูปแบบการจัดการเรียนการ สอน อธิบายในลักษณะที่เปXนนามธรรม แนวทางของการปฏิบัติยังไมZชัดเจนเทZาที่ควร ในขณะที่งานวิจัย ของ นิลาวรรณ ทรงครุฑ (2561: 49) มีการอธิบายเปXนแนวทางการจัดการเรียนรูMที่เนMนโครงงานไดMอยZาง ชัดเจน เห็นระยะการปฏิบัติและขั้นตอนยZอยของการปฏิบัติในแตZละระยะ ประกอบกับมีการใชMแนวทางการ จัดการเรียนรูMการวิจัยในระยะของการพัฒนาเคMาโครงของโครงงาน ซึ่งจะชZวยใหMการพัฒนาเคMาโครงของ โครงงานนักเรียนมีประสทิ ธิภาพมากข้ึนซึ่งหากใชMรZวมกับกระบวนการชุมชนแหZงการเรียนรทูM างวิชาชีพของ วรลักษณR ชูกําเนิด และ เอกรินทรR สังขRทอง (2557: 84-95) ยZอมสามารถเสริมใหMการพัฒนาการจัดการ เรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานมีความสมบูรณRมากย่ิงขึ้น ทั้งนี้ปóจจัยที่สZงผลใหMการจัดการเรียนการสอน ดMวยโครงงานเปXนฐานบรรลุเปôาหมาย คือ ความสุขในการเรียนรูM และ การทํางานเปXนทีม จากการศึกษา งานวิจัยของ ณิชยาดา ภูชิดานุรักษR (2560: 39-46) และ ชัชวิทยR สงวนภักรR (2557: 59-78) พบวZา ความสุข ในการเรียนรูM และ การทํางานเปXนทีมของนักเรียน เปXนปóจจัยท่ีสZงเสริมซ่ึงกันและกัน เพราะฉะนั้นผูMวิจัยจึง ใชMรูปแบบกิจกรรมการเรียนรูMที่ยึดแนวคิดและหลักการพ้ืนฐานของการจัดกระบวนการจิตศึกษาผZานการฝñก ปฏิบัติตามแนวทางตZางๆ โดยเนMนกิจกรรมสุนทรียสนทนาใหMมากยิ่งขึ้น เพื่อสZงเสริมใหMการทํางานเปXนทีมมี ประสิทธิภาพมากขึ้น ในขณะที่ผูMวิจัยบูรณาการองคRประกอบของทักษะการทํางานเปXนทีม เพื่อใหMการ พัฒนาการบริหารจัดการรูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรวZ มกับแนวคิดจิตศึกษามี ความสมบูรณR
จะเห็นไดMวZา การบริหารจัดการรูปแบบภายในสถานศึกษาใหMเกิดประสิทธิภาพมากที่สุดคือครู เพราะครูซ่ึงเปXนผจูM ัดการเรยี นรูMใหMกบั นักเรียนจงึ เปนX กลไกสําคัญที่จะขับเคลื่อนกิจกรรมของการวิจัยนี้ ผูMวิจัย จึงไดMพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา โดยใชMแนวคิด ของ ครรชิต พุทธโกษา (2554: 47-52) ที่กลZาวถึงความสําเร็จของการปฏิบัติงานในองคRกรขึ้นอยูZกับความ เปXนเอกภาพของบุคลากรในองคRกร การพัฒนาบุคลากรในดMานองคRความรูMใหMเปXนที่ยอมรับตามแนวคิดของ Reynolds (1990: 2-3) การสรMางเครือขZายความรZวมมือที่นําไปสูZการพัฒนานวัตกรรมขององคRกรรZวมกัน ตามแนวคิดของ Bailey (2007: 115) และกระบวนการชุมชนแหZงการเรียนรูMทางวิชาชีพ ตามแนวคิดของ วรลักษณR ชูกําเนิด และ เอกรินทรR สังขRทอง (2557: 84-95) โดยเนMนการวางแผน การปฏิบัติ และ การ สะทอM นผลการปฏิบัติงานรZวมกันในทุกขนั้ ตอน เพ่ือใหMเกิดความเปXนเอกภาพ เปXนระบบ เกิดเครือขZายความ รZวมมือทั้งภายในและภายนอกองคRกร เพื่อนําไปสZูการสรMางนวัตกรรมขององคRกรรZวมกัน โดยมีกรอบแนวคิด ในการวิจัย ดังภาพประกอบท่ี 1
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 5


กรอบแนวคิดการวิจัย
วิธีดําเนินการวิจัย
กลุ:มตัวอย:าง
กลุZมตัวอยZางที่ใชMในการวิจัย ประกอบดMวย ครู จํานวน 14 คน และ นักเรียนระดับชั้น มัธยมศึกษาปaที่ 1 – 6 จํานวน 83 คน ของโรงเรียนประณีตวิทยาคม ประจําปaการศึกษา 2562
แบบแผนการวิจัย
การวิจัยครั้งนี้เปXนการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยใชMแบบแผนการวิจัย แบบศึกษากลZุมเดียว วัดเฉพาะหลังการทดลอง (One-group Posttest only Design)
เครื่องมือที่ใช3ในการเก็บรวบรวมข3อมูล
1. แบบประเมินความสามารถในการทํางานเปXนทีม พัฒนาจาก ณิชยาดา ภูชิดานุรักษR (2560: 89-91) เปXนแบบมาตราสZวนประมาณคZา (Rating Scale) 5 ระดับ สําหรับพิจารณาพฤติกรรมของ นักเรียนเกี่ยวกับการทํางานเปXนทีมระหวZางการจัดการเรยี นการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรวZ มกับแนวคิดจิต ศึกษา จํานวน 10 ขMอ โดยแตZละขMอมีคZาดัชนีความสอดคลMองอยZูระหวZาง 0.67 – 1.00 มีคZาอํานาจจําแนกอยูZ ระหวZาง 0.644 - 0.829 และมีคZาความเชื่อมั่นของแบบประเมินทั้งฉบับ โดยใชMสูตรสัมประสิทธิ์แอลฟา ของครอนบัค มีคZา 0.932
2. แบบประเมินความสุขในการเรียน พัฒนามาจาก ชัชวิทยR สงวนภักรR (2557: 117-119) เปXนแบบมาตราสZวนประมาณคZา (Rating Scale) 5 ระดับ มีลักษณะเปXนขMอคําถามรายดMานเพื่อวัดความสุข ในการเรียน จํานวน 6 ดMาน ไดMแกZ 1) ดMานความรูMสึกที่ดีตZอการเรียน 2) ดMานความพอใจในการเรียน 3) ดMาน
ภาพประกอบที่ 1 : แสดงกรอบแนวคิดการวิจัย
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 6


ความรMูสึกผZอนคลาย 4) ดMานความอยากเรียนรูM อยากเขMารZวมกิจกรรมตZาง ๆ ในการเรียน และ 5) ดMานความ ภาคภูมิใจในตนเอง และ 6) ดMานความหวังและกําลังใจที่จะปรับปรุงขMอบกพรZองของตนเอง รวมท้ังส้ิน 52 ขMอ โดยแตZละขMอมีคZาดัชนีความสอดคลMองอยZูระหวZาง 0.67 – 1.00 มีคZาอํานาจจําแนกอยZูระหวZาง 0.213 – 0.675 และมีคZาความเชื่อมั่นของแบบประเมินทั้งฉบับ โดยใชMสูตรสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบัค มีคZา 0.845
การเก็บรวบรวมข3อมูล
ครูโรงเรียนประณีตวิทยาคมนํารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐาน รZวมกับแนวคิดจิตศึกษาไปใชMกับนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปaท่ี 1 – 6 โดยใชMคาบเรียนของกิจกรรมลด เวลาเรียนเพ่ิมเวลารMูทุกสัปดาหR และ ชZวงวันหยุดเสารR – อาทิตยR หรือ วันหยุดนักขัตฤกษR เปXนบางคร้ัง โดย ดําเนินการต้ังแตZ เดือนพฤษภาคม พุทธศักราช 2562 ถึง เดือนกุมภาพนั ธR พุทธศักราช 2563 เก็บขMอมูลผล การพัฒนาของนักเรยี นหลังเสร็จสน้ิ กระบวนการ โดยใชM แบบประเมินความสามารถในการทํางานเปXนทีม ผูMประเมิน คือ คณะครูของโรงเรียนประณีตวิทยาคม จํานวน 14 คน และแบบประเมินความสุขในการเรียน ผูMประเมิน คือ นักเรียนของโรงเรียนประณีตวิทยาคม จํานวน 83 คน
สถิติที่ใช3ในการวิจัย
สถิติพื้นฐาน ไดMแกZ คZาเฉลี่ยเลขคณิต รMอยละ และ สZวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน
สถิติที่ใชMในการหาคุณภาพเครื่องมือ ไดMแกZ ความตรง (Validity) อํานาจจําแนก (Discrimination) และ ความเช่ือมั่น (Reliability)
การวิเคราะหoข3อมูล
1) ตรวจใหMคะแนนแบบประเมิน ตามเกณฑRการตรวจคะแนนที่ตั้งไวM ดังน้ี
คZาเฉลี่ย 4.51 – 5.00 คZาเฉลี่ย 3.51 – 4.50 คZาเฉลี่ย 2.51 – 3.50 คZาเฉล่ีย 1.51 – 2.50 คZาเฉลี่ย 1.00 – 1.50
2) วิเคราะหRหาคZาสถิติพ้ืนฐาน
ผลการวิจัย
แปลความหมาย อยูZในระดับมากที่สุด แปลความหมาย อยูZในระดับมาก แปลความหมาย อยูZในระดับปานกลาง แปลความหมาย อยูZในระดับนMอย แปลความหมาย อยูZในระดับนMอยที่สุด
1. ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา โรงเรียนประณีตวิทยาคม ประกอบดMวยองคRประกอบหลัก 6 องคRประกอบ ไดMแกZ 1) การศึกษาดูงาน โรงเรียนตMนแบบ 2) การพัฒนาองคRความรูM 3) แลกเปลี่ยนเรียนรูMกับโรงเรียนในพื้นท่ี 4) การจัดการเรียนรูM โดยใชMโครงงานเปXนฐาน มีองคRประกอบยZอย 3 องคRประกอบ ไดMแกZ (1) การพัฒนาเคMาโครงของโครงงาน (2)
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 7


การปฏิบัติการโครงงาน และ (3) การนําเสนองาน และ 5) แนวคิดจิตศึกษา มีองคRประกอบยZอย 2 องคRประกอบ ไดMแกZ (1) กิจกรรมจิตศึกษา และ (2) การสรMางสนามพลังบวก และ 6) การบริหารจัดการ ทรัพยากรอยZางมีประสิทธิภาพ โดยมีรายละเอียด ดังนี้
1) การศึกษาดูงานโรงเรียนตMนแบบที่มีบริบทและการดําเนินกิจกรรมการเรียนรูMที่มีแนวทาง สอดคลMองกับรูปแบบการจัดการเรียนรูMที่ตMองการ และวางแผนการศึกษาดูงานดMวยการกําหนดประเดน็ ที่ ตMองการสังเกตจากโรงเรียนตMนแบบ ประสานงานกับโรงเรียนตMนแบบ และเดินทางไปศึกษาการจัดการ เรียนรMู ณ โรงเรียนตMนแบบ หลังจากเสร็จสิ้นการศึกษาดูงาน ผูMบริหารและคณะครูสะทMอนผลการศึกษาดู งานในแตZละประเด็น และแนวทางการนําประเด็นที่ศึกษาไปประยุกตRใชMในการวางแผนการการจัดกิจกรรม การเรียนรMู ในวงสนทนา PLC
2) การพัฒนาองคRความรMู ท่ีจําเปXนตMองรูMเพื่อขับเคล่ือนการจัดกิจกรรมการเรียนรMูใหMสําเร็จในแตZละ สัปดาหRนั้นตMองมีองคRความรูMใดบMาง ครูมีความรูMความเขMาใจในองคRความรูMดังกลZาวระดับใด จากนั้นจึงวาง แผนการอบรมเสริมสรMางองคRความรูMที่จําเปXน ดMวยการมอบหมายบทบาทหนMาที่ในการเปXนวิทยากรใหMกับครู ที่มีความรูMความเขMาใจในองคRความรMูที่จําเปXนนั้นมากที่สุด และกําหนดปฏิทินในการอบรมใหMสอดคลMองกับ ปฏิทินการเรียนรูMของนักเรียน โดยใชMวงสนทนา PLC ของครูในแตZละครั้ง ครูบันทึกองคRความรูMลงใน Logbook และรZวมกันสะทMอนผลเพ่ือออกแบบแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูMในแตZละสัปดาหR
3) แลกเปล่ียนเรียนรMูกับโรงเรียนในพื้นท่ี คือ การรZวมกันคMนหาวZามีโรงเรียนใดในพื้นที่ใกลMเคียง มี บริบทและการจัดการเรียนรูMที่ใกลMเคียงกับโรงเรยี นของตนเอง และติดตZอประสานงานขอลงพ้ืนทสี่ ังเกตการ จัดกิจกรรมการเรียนรูMในโรงเรียนดังกลZาว เพื่อสังเกตหาขMอคMนพบในการจัดกิจกรรมการเรียนรูMที่สามารถ นําไปประยุกตRใชMกับโรงเรียนของตนเองไดM หลังจากเสร็จสิ้นการสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรูM ครูของ โรงเรียนที่เขMาสังเกตและโรงเรียนของตนเองรZวมกันสะทMอนผลการจัดกิจกรรมการเรียนรูMทั้งในวันนี้และวันท่ี ผZานมา เพื่อหาขMอคMนพบจากการจัดกิจกรรม สําหรับใชMเปXนแนวทางในการปรับปรุงการจัดกิจกรรมการ เรียนรูMของโรงเรียนตนเองตZอไป
4) การจัดการเรียนรูMโดยใชMโครงงานเปXนฐาน ประกอบดMวย (1) การพัฒนาเคMาโครงของโครงงาน (2) การปฏิบัติการโครงงาน และ (3) การนําเสนองาน โดยมีรายละเอียดดังนี้
(1) การพัฒนาเคMาโครงของโครงงาน คือ การรZวมกันวางแผนปฏิทินการจัดการเรียนรูM สําหรับการพัฒนาเคMาโครงของโครงงานนักเรียนในแตZละสัปดาหR และวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูMใน แตZละสัปดาหR จากน้ันครูท่ีปรึกษาโครงงานแตZละหMอง นําแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูMที่รZวมกันออกแบบ ไปใชMจัดกิจกรรมกับนักเรียน ระหวZางการจัดกิจกรรมครูสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน และนําขMอสังเกต ดังกลZาวไปสะทMอนผลรZวมกันเพื่อปรับปรุงแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูMในทุกสัปดาหR เมื่อถึงสัปดาหR สุดทMายของปฏิทินการจัดการเรียนรูM นักเรียนแตZละหMองนําเสนอเคMาโครงโครงงานใหMกับครูทุกคนของ
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 8


โรงเรียน เพื่อใหMครูทุกคนใหMขMอเสนอแนะสําหรับการปรับปรุงเคMาโครงของโครงงานใหMมีความสมบูรณแR ละ สามารถปฏิบัติการทําโครงงานไดMอยZางมีประสิทธิภาพในกรอบระยะเวลาท่ีกําหนด
(2) การปฏิบัติการโครงงาน คือ ครูที่ปรึกษาโครงงานและนักเรยี นรZวมกันปรับปรงุ เคMาโครง ของโครงงานตามขMอเสนอแนะของคณะครู แลMวดําเนินการตามแผนการดําเนินโครงงานที่ระบุไวMในเคMาโครง ของโครงงานตนเองตามปฏิทิน ทั้งในและนอกเวลาเรียน โดยครูท่ีปรึกษาโครงงานสังเกตผลการทํากิจกรรม ของนักเรียนในแตZละสัปดาหR และนําขMอมูลการสังเกตไปสะทMอนผลในวงสนทนา PLC ทุกสัปดาหR เพ่ือใหMไดM แนวทางสําหรับการพัฒนาการปฏิบัติการทําโครงงานของนักเรียน จากนั้นครูท่ีปรึกษาโครงงานนําแนวทาง ดังกลZาวไปพัฒนาการปฏิบัติการทําโครงงานในแตZสัปดาหR
(3) การนําเสนองาน คือ ครูที่ปรึกษาโครงงานและนักเรียนรZวมกันวางแผนการนําองคR ความรูMและนวัตกรรมที่ไดMจากการปฏิบัติการทําโครงงานมานําเสนอในรูปแบบของนิทรรศการของสัปดาหR สุดทMาย จากน้ันนักเรียนแตZละหMองนําเสนอแผนการนําเสนองาน ใหMกับคณะครูของโรงเรียนไดMพิจารณาและ ใหMขMอเสนอแนะ นักเรียนนําขMอเสนอแนะดังกลZาวไปปรับปรุงการจัดนิทรรศการ คณะครูนําขMอมูลที่ไดจM าก การนําเสนองานของนักเรียนมาสะทMอนผลเพื่อหาแนวทางการสนับสนุนการจัดนิทรรศการของนักเรียนและ ของโรงเรียนในวงสนทนา PLC และนําแนวทางดังกลZาวไปใชMเพ่ือสนับสนุนการนําเสนองานของนักเรยี นและ ของโรงเรียนตZอไป
5) แนวคิดจิตศึกษา ประกอบดMวย (1) กิจกรรมจิตศึกษา และ (2) การสรMางสนามพลังบวก โดยมี รายละเอียดดังน้ี
(1) กิจกรรมจิตศึกษา คือ คณะครูรZวมกันออกแบบแผนการจัดกิจกรรมจิตศึกษา และนํา แผนดังกลZาวไปใชMกับนักเรียนทุกวันทั้งชZวงเชMา และชZวงพักกลางวัน แลMวสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียน แลMว นําขMอมูลมาสะทMอนผลในวงสนทนา PLC เพื่อใหMไดMแนวทางสําหรับการพัฒนากิจกรรมตZอไป
(2) การสรMางสนามพลังบวก คือ ผูMบริหารและคณะครูรZวมกันสังเกตพฤติกรรมนักเรียน และสะทMอนผลขMอควรพัฒนาจากการสังเกต จากนั้นจึงออกแบบแนวทางสําหรับการพัฒนาพฤติกรรม นักเรียนโดยเนMนการเสริมแรงเชิงบวก และการเขMาถึงนักเรียนเปXนรายบุคคล สZงเสริมพฤติกรรมของนักเรยี น ที่ประพฤติดี เนMนการใหMเพื่อนนักเรียนไดMชZวยเหลือกัน แลMวนําแนวทางที่ออกแบบไวMไปใชM และสังเกต พฤติกรรมนักเรียนท่ีเกิดการเปลี่ยนแปลง นํามาสะทMอนผลในวงสนทนา PLC เพื่อพัฒนาแนวทางใหMมีความ สมบูรณRยิ่งขึ้น
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 9


2. ผลการประเมินทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียนโรงเรียนประณีตวิทยาคม จากการจัดการ เรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาไปใชMกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปaท่ี 1 – 6 จํานวน 83 คน ประจําปaการศึกษา 2562 ไดMผลการประเมิน ดังตารางที่ 1 ดังนี้
ตารางท่ี 1 : ผลการประเมินทกั ษะการทํางานเปXนทมี ของนักเรียนโรงเรียนประณีตวิทยาคม (n=14)
ลําดับ ที่
รายการประเมิน
ค:าเฉลยี่
ส:วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน
แปลผล
1. นักเรียนมีสZวนรZวมในการกําหนดเปôาหมายการ 4.00 ทํางานของกลุZม
2. กZอนปฏิบัติงานนกั เรียนชZวยกันวางแผนการทํางาน 3.40 เพื่อใหบM รรลเุปôาหมาย
3. มีการมอบหมายหนMาที่ในการทํางานใหสM มาชิกทุก 3.52 คนในกลZุมอยZางชัดเจน
4. นักเรียนรับผิดชอบงานที่ไดMรบั มอบหมาย 4.00
5. นักเรียนพูดคุยแลกเปล่ียนความคิดเห็นกันเสมอ 3.56
6. นักเรียนรZวมกันคิดวิเคราะหRงานที่แตZละคนไดMรบั 3.62
มอบหมาย เพื่อใหMบรรลุเปôาหมายของกลZุม
7. นักเรียนใหMความรZวมมอื ในการทํางานเพอื่ ใหบM รรลุ 4.00
เปôาหมาย
8. นักเรียนรZวมกันแกปM óญหาในการทํางานเพ่ือใหM 3.63
บรรลเุ ปôาหมาย
9. นักเรียนรZวมกันแสดงความคิดเห็นเพ่ือเปXน 3.68
ประโยชนRในการทํางานของกลZุม
10. ความสําเรจ็ ของงานเกิดจากการชZวยเหลือกันของ 4.00
สมาชิกในกลZุม
ค:าเฉลย่ี รวม 3.74
จากตารางที่ 1 พบวZา ผลการประเมินทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียนโรงเรียนประณีต
วิทยาคม อยูZในระดับมาก (̅ = 3.74) เมื่อพิจารณาเปXนรายขMอ พบวZา นักเรียนมีสZวนรZวมในการกําหนด เปôาหมายการทํางานของกลุZม เทZากันกับนักเรียนรับผิดชอบงานที่ไดMรับมอบหมาย นักเรียนใหMความรZวมมือ ในการทํางานเพื่อใหMบรรลุเปôาหมาย และความสําเร็จของงานเกิดจากการชZวยเหลือกันของสมาชิกในกลZุม มี คZาเฉลี่ยสูงสุดเปXนอันดับแรก (̅ = 4.00) รองลงมาคือ นักเรียนรZวมกันแสดงความคิดเห็นเพ่ือเปXนประโยชนR ในการทํางานของกลุZม (̅ = 3.68) และนักเรียนรZวมกันแกMปóญหาในการทํางานเพื่อใหMบรรลุเปôาหมาย (̅ =
0.58 มาก
1.00 ปานกลาง
0.66 มาก
0.63 มาก 1.00 มาก
0.63 มาก
0.71 มาก
1.00 มาก
0.69 มาก
0.75 มาก
0.77 มาก
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ คร้ังท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 10


3.63) ตามลําดับ โดยมีรายการประเมินที่มีคZาเฉลี่ยอยูZในระดับปานกลาง คือ กZอนปฏิบัติงานนักเรียน ชZวยกันวางแผนการทํางานเพื่อใหMบรรลุเปôาหมาย (̅ = 3.40)
3. ผลการประเมินความสุขในการเรียนของนักเรียนโรงเรียนประณีตวิทยาคม จากการจัดการเรียน การสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาไปใชMกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปaที่ 1 – 6 จํานวน 83 คน ประจําปaการศึกษา 2562 ไดMผลการประเมิน ดังตารางที่ 2 ดังนี้
ตารางที่ 2 : ผลการประเมินความสุขในการเรียนของนักเรียนโรงเรียนประณีตวิทยาคม (n=83)
ลําดับ ที่
รายการประเมิน
ค:าเฉลยี่
ส:วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน
แปลผล
1. ดMานความรูMสึกที่ดีตZอการเรียน
2. ดMานความพอใจในการเรียน
3. ดMานความรMูสึกผZอนคลาย
4. ดMานความอยากรMู อยากเขMารZวมกิจกรรมตZาง ๆ ใน
การเรียน
5. ดMานความภาคภูมิใจในตนเอง
6. ดMานความหวังและกําลังใจท่ีจะปรับปรงุ
ขMอบกพรอZ งของตนเอง
ค:าเฉลย่ี รวม
3.64 0.79 มาก 3.60 0.87 มาก 3.79 0.93 มาก
3.70 0.95 มาก 3.54 0.87 มาก 3.64 0.92 มาก 3.61 0.89 มาก
จากตารางที่ 2 พบวZา ผลการประเมินความสุขในการเรียนของนักเรียนโรงเรียนประณีตวิทยาคม อยZูในระดับมาก (̅ = 3.61) เม่ือพิจารณาเปXนรายขMอ พบวZา ดMานความรูMสึกผZอนคลาย มีคZาเฉลี่ยสูงสุดเปXน อันดับแรก (̅ = 3.79) รองลงมาคือ ดMานความอยากรMู อยากเขMารZวมกิจกรรมตZาง ๆ ในการเรียน (̅ = 3.70) และดMานความรMูสึกท่ีดีตZอการเรียน เทZากันกับดMานความหวังและกําลังใจท่ีจะปรับปรุงขMอบกพรอZ งของตนเอง (̅ = 3.64) ตามลําดับ
สรุปและอภิปรายผลการวิจัย
การพัฒนารูปแบบการเรยี นการสอนดMวยโครงงานเปนX ฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา ยึดหลักการของ กระบวนการชุมชนการเรียนรูMทางวิชาชีพ หรือ PLC ในทุกองคRประกอบ โดยเนMนการมีสZวนรZวมของครูและ ผูMเกี่ยวขMองตั้งแตZตMน เนMนความสามัคคีกลมเกลียวในการทํางาน โดยมีเปôาหมายรZวมกัน วางแผนการทํางาน รZวมกัน ปฏิบัติงานรZวมกัน และสะทMอนผลท่ีเกิดจากการทํางานรZวมกัน บนพื้นฐานของความสัมพันธRรZวมมือ ชZวยเหลือเกื้อกูล เห็นพMองไปในทิศทางเดียวกัน สอดคลMองกับแนวคิด ครรชิต พุทธโกษา (2554: 96) ท่ี กลZาวถึง องคRประกอบของความเปXนเอกภาพในองคRกร เกิดขึ้นจากการกําหนดเปôาหมายรZวมกัน มองเห็น จุดหมายในอนาคตรZวมกันระหวZางสมาชิกในกลุZม มีความเขMาใจไปในทิศทางเดียวกัน สZงผลใหMการขับเคล่ือน
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 11


ความเปXนหนึ่งเดียวอยZางมีพลัง เกิดเอกภาพและลดความขัดแยMงท่ีเกิดจากการมีความเขMาใจตZางกันไดM สZวน การพัฒนาองคRความรูMเปXนหนึ่งในองคRประกอบที่สําคัญนอกเหนือจากการมีสZวนรZวมของทุกฝ¢าย สอดคลMอง กับ Austin, Reynolds (1990: 2-3) ที่ศึกษาวิจัย เรื่อง การบริหารโรงเรียนที่มีประสิทธิผล ผลการวิจัย พบวZา การบริหารโรงเรียนที่มีประสิทธิผล คือ การพัฒนาบุคลากรเพื่อใหMเกิดความเปXนเลิศทางวิชาการที่ เปXนที่ยอมรับ ซึ่งรูปแบบการบริหารของผMูวิจัยไดMใชMวิธีการศึกษาดูงานจากโรงเรียนตMนแบบ การอบรมเพื่อ พัฒนาองคRความรูM และการแลกเปลี่ยนเรียนรMูกับโรงเรยี นในพื้นที่ เปXนการพัฒนาองคRความรMูของครูไปพรMอม ๆ กับการสรMางเครือขZายความรZวมมือในระดับสูง และการสรMางนวัตกรรมการจัดการเรียนการสอนที่ สอดคลMองกับบริบทของตนเอง สอดคลMองกับผลงานวิจัยของ Bailey (2007: 115) ที่ไดMศึกษาเก่ียวกบั การ รับรูMและความพรMอมของครูในการสรMางเครือขZายความรZวมมือ พบวZา ครูในโรงเรียนมาตรฐานสากล โดยเฉพาะในประเทศสหรัฐอเมริกา ครูสZวนใหญZมีความมุZงมั่นในการสรMางเครือขZายความรZวมมือในระดับสูง ปóจจัยหนึ่งที่สZงผลตZอความมุZงมั่นของครู ไดMแกZ ความตMองการแลกเปลี่ยนเรียนรูM และตZอยอดนวัตกรรมใน การจัดการเรียนการสอน ความกระตือรือรMนเพ่ือแสวงหาเทคนิคในการจัดการเรียนการสอนท่ีทันสมัย
ผลการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา พบวZา นักเรียนของโรงเรียนประณีตวิทยาคมไดMผลการประเมินทักษะการทํางานเปXนทีม อยูZในระดับมาก สอดคลMองกับงานวิจัยของ ณิชยาดา ภูชิตานุรักษR (2560: 47) ที่พบวZา นักเรียนมีทักษะการทํางานเปXนทีม หลังการจัดการเรยี นรูMสงั คมศึกษาโดยใชMโครงงานเปนX ฐาน สูงกวZากZอนการจัดการเรียนรูMอยZางมนี ัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .05 เม่ือพิจารณากระบวนการของการจัดการเรียนรMู พบวZา การจัดการเรียนรูMโดยใชMโครงงาน เปXนฐาน มีการจัดการเรียนรูMที่เปúดโอกาสใหMนักเรียนไดMสืบคMนขMอมูลและแลกเปลี่ยนองคRความรูMรZวมกัน สอดคลMองกับงานวิจัยของนิรชา อ่ําประเวทยR (2560: 58) ที่ศึกษาผลของการจัดการเรียนรูMแบบ 5E ใน รายวิชาวิทยาศาสตรRของนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปaที่ 5 ท่ีพบวZา กลุZมทดลองมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาวิทยาศาสตรR สูงกวZากลZุมควบคุมอยZางมีนัยสําคัญทางสถิติทรี่ ะดับ .05 ซึ่งการจัดการเรียนรูMแบบ 5E มี ข้ันตอนของการสํารวจขMอมูลเพ่ือการคMนพบ (Exploration Phase) และการแลกเปลี่ยนเรียนรูM (Exhibition Phase)เชZนเดียวกับรูปแบบการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานซ่ึงเปนX สZวนสําคัญของการพฒั นาทักษะ การทํางานเปXนทีม สZวนผลการประเมินทักษะการทําเปXนทีมในรายการประเมินกZอนปฏิบัติงานนักเรียน ชZวยกันวางแผนการทํางานเพื่อใหMบรรลุเปôาหมาย ไดMผลการประเมินอยZูในระดับปานกลาง แตZภายหลังครูที่ ปรึกษาสZงเสริมใหMนักเรียนพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็น วิเคราะหRงานที่เปXนประโยชนRในการทํางานกลZุม ชZวยเหลือกัน และแกMปóญหารZวมกัน เพื่อใหMงานบรรลุเปôาหมายที่วางไวMรZวมกัน แสดงใหMเห็นถึงทักษะการ ทํางานเปXนทีมของนักเรียนสําหรับการทําโครงงานจนบรรลุเปôาหมายไดM
สZวนผลการประเมินความสุขในการเรียนและทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียนมีความสัมพันธR กัน โดยมีผลการประเมินอยูZในระดับมาก สอดคลMองกับงานวิจัยของ ธิดารัตนR วงษRพนั ธุR (2551: 59) ท่ีศึกษา ความฉลาดทางอารมณRและวิธีจัดการความขัดแยMง กับความสามารถในการทํางานเปXนทีมของนักเรียนช้ัน
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 12


มัธยมศึกษาปaที่ 6 พบวZา กลุZมตัวแปรปóจจัยความฉลาดทางอารมณRดMานความสามารถสZวนบุคคลและดMาน ความสามารถทางสังคม สZงผลตZอความสามารถในการทํางานเปXนทีมแตZละดMาน อยZางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ี ระดับ .01 แสดงใหMเห็นวZา ความสุขในการเรียนและทักษะการทํางานเปXนทีมของนักเรียนเปXนปóจจัยท่ีแปร ผันตรงตZอกัน กลZาวคือ การที่นักเรียนจะสามารถพัฒนาทักษะการทํางานเปXนทีมไดMอยZางมีคุณภาพน้ัน นักเรียนตMองไดMรับการพัฒนาความฉลาดทางอารมณR หรือก็คือตMองมีวิธีการบริหารจัดการตนเองใหMเกิด ความสุขในการเรียนโดยผMูวิจัยใชMแนวคิดจิตศึกษาเปนX สZวนหนึ่งของการจัดการเรียนรMูเพื่อพัฒนาความสุขใน การเรียนของนักเรียน โดยผูMวิจัยเนMนการใชMแนวคิดจิตศึกษาในการจัดการเรียนการสอน 2 องคRประกอบ คือ กิจกรรมจิตศึกษา และ การสรMางสนามพลังบวก โดยกิจกรรมจิตศึกษาในการวิจัยครั้งนี้ ผูMวิจัยพัฒนา กิจกรรมบนพื้นฐานหลักการของวิเชียรไชยบัง(2558:14-21)ที่เนMนการจัดกิจกรรมใหMนักเรียนมีสตริMูตัว เองไดMดMวยตัวเองอยZูเสมอ มสี มาธิจดจZอกับการเรียนรูM รับรูMอารมณRความรูMสึกของตนเอง เห็นคุณคZาในตัวเอง คนอื่น และส่ิงตZาง ๆ อยรZู ZวมกันอยZางภราดรภาพ เห็นความสัมพันธRและเช่ือมโยงระหวZางตนเองกบั ส่ิงตZาง ๆ และมีความรักความเมตตา จากที่กลZาวมาขMางตMน กิจกรรมจิตศึกษาจะชZวยใหMนักเรยี นสามารถบริหารจดั การ ตนเองใหMเกิดความสุขจากภายในตัวนักเรียนไดM และเมื่อไดMรับการพัฒนาควบคูZกับการสรMางสนามพลังบวก คือ การสรMางสภาพแวดลMอมที่ดี การสรMางสัมพันธภาพท่ีดี และการใชMจิตวิทยาเชิงบวก ซ่ึงเปXนการเสริมสราM ง ความสุขจากภายนอกตัวของนักเรียน เมื่อนักเรียนไดMรับการสZงเสริมความสุขทั้งจากภายในและภายนอกไป พรMอมกัน จะชZวยใหMนักเรียนสรMางความสุขในการเรียนไดM เม่ือนักเรียนมีความสุขในการเรียนจึงสามารถ พัฒนาทักษะการทํางานเปXนทีมไดMอยZางมีประสิทธิภาพ ดังจะเห็นไดMจากงานวิจัยของ กฤติน เกMาเอ้ียน และ คณะ (2561: 120) ที่ใชMการจัดการเรียนรMูแบบเนMนกระบวนการกลุZมรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปaที่ 6 ซึ่งไดMผลการวิจัยวZา ทักษะทางสังคมและการเรียนรูMขMามวัฒนธรรมหลังจัดการเรียนรูM แบบเนMนกระบวนการกลุZมรZวมกับแนวคิดจิตศึกษาสูงกวZากZอนการจัดการเรียนรูMอยZางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .05 และความคิดเห็นของนักเรียนที่มีตZอการจัดการเรียนรอูM ยูZในระดับเห็นดMวยมาก แสดงใหMเห็นวZา การพัฒนากระบวนการกลุZมหรือทักษะการทํางานเปXนทมี สามารถใชMแนวคิดจิตศึกษาในการพัฒนาควบคZูกัน เพื่อใหMเกิดผลการพัฒนาเปXนท่ีนZาพอใจ
ข3อเสนอแนะจากการวิจัย
1) ข3อเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช3
(1) การใชMแนวคิดจิตศึกษาเพ่ือพัฒนาความสุขในการเรียน สถานศึกษาควรจัดกิจกรรมกับ นักเรียนอยZางตZอเนื่องเปXนประจํา ควบคูZกับการสรMางสนามพลังบวกภายในโรงเรียน
(2) จากผลการวิจัยการจัดการเรียนรMูโดยใชMโครงงานเปXนฐาน ผูMบริหารควรใหMความสําคัญ ในการจัดกิจกรรมโดยสนับสนุนสZงเสริมครูในดMานตZางๆ และครูควรจัดเตรียมทรัพยากรและระยะเวลาใหM นักเรียนสามารถศึกษาขMอมูลในเรื่องที่นักเรียนสนใจอยZางเพียงพอ เพื่อใหMนักเรียนสามารถปฏิบัติการ
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 13


โครงงานไดMอยZางมีประสิทธิภาพ และควรเปúดโอกาสใหMนักเรียนไดMแลกเปลี่ยนเรียนรูMระหวZางกัน เพ่ือพัฒนา ทักษะการทํางานรZวมกันอยZางมีประสิทธิภาพ
(3) ควรมีการนําผลการศึกษาวิจัยไปเผยแพรZ ประชาสัมพันธRไปยังสถานศึกษาที่มีบริบท ใกลMเคียงกัน เพ่ือนํารูปแบบไปใชMในการจัดการเรียนการสอนตZอไป
2) ข3อเสนอแนะในการวิจัยครั้งต:อไป
(1) ควรมีการวิจัยและพัฒนาแนวคิดจิตศึกษากับการจัดการเรียนการสอนปกติ นอกเหนือจากการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐาน และบูรณาการกับการจัดกิจกรรมพัฒนา ผูMเรียน
(2) งานวิจัยนี้ไดMศึกษาผลจากการจัดการเรียนการสอนดMวยโครงงานเปXนฐานรZวมกับ แนวคิดจิตศึกษาเพียง 2 ปóจจัย คือ ทักษะการทํางานเปXนทีม และความสุขในการเรียน ซ่ึงยังมีปóจจัยที่สําคญั เชZน ดMานความรูM ดMานทักษะ หรือดMานคุณลักษณะตZางๆ ที่ตMองการใหMเกิดขึ้นกับผูMเรียน ซึ่งควรนํามา ศึกษาวิจัยเพื่อพัฒนาผMูเรียนใหMเกิดประสิทธิภาพสูงสุด
เอกสารอ3างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551.
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพRชุมนุมสหกรณRการเกษตรแหZงประเทศไทย. กฤตินเกMาเอี้ยนและคณะ.(2561).การพฒั นาทักษะทางสงัคมและการเรียนรูMขMามวัฒนธรรม
และความสามารถในการอZานจับใจความภาษาอังกฤษ โดยใชMการจัดการเรียนรูMแบบเนMน กระบวนการกลZุมรZวมกับแนวคิดจิตศึกษา ของนักเรียนชั้นมธั ยมศึกษาปaท่ี 6. Veridian E-Journal,Silpakorn University (Humanities, Social Sciences and arts) 11(1) : 120-135.
ควรรชิต พุทธโกษา. (2554). กรอบประเด็นการวิจัยของประเทศไทยให3พร3อมรับสถานการณo การรวมกลุ:มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน. กรุงเทพมหานคร: สํานักงานคณะกรรมการ วิจัยแหZงชาติ
ชนาธิป พรกุล. (2554). การสอนกระบวนการคิดทฤษฏีและการนําไปใช3. พิมพRคร้ังที่ 2. กรุงเทพมหานคร: วี พร้ินทR จํากัด.
ชลลดาทองทวีและคณะ.(2551).จิตตปçญญาพฤกษา:การสํารวจและสังเคราะหoความรู3จิตตปญç ญา ศึกษาเบ้ืองต3น. รายงานการวิจัย. กรุงเทพมหานคร: โครงการวิจัยและจัดการความรูM จิตตปóญญาศึกษา ศูนยRจิตตปóญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล.
ชัชวิทยR สงวนภักรR. (2557). การพัฒนาโปรแกรมการเสริมสร3างความสุขในการเรยี นตามแนวจิตตปçญญา ศึกษาของนิสิตระดับปริญญาตรี ชั้นปèที่ 2 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรo วิทยาเขตบางเขน. วิทยานิพนธRปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการวิจยั และพัฒนาศักยภาพมนุษยR บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 14


ณิชยาดา ภูชิตานุรักษR. (2560). ผลของการจัดการเรียนรสู3 งั คมศึกษาโดยใช3โครงงานเป8นฐานเพื่อ เสริมสรา3 งทักษะการทํางานเป8นทีม. วิทยานิพนธRปรญิ ญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาการทางการศึกษาและการจัดการเรียนรูM บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ธนา นิลชัยโกวิทยR และคณะ. (2550). โครงการวิจัยเพ่ือพัฒนาชุดการเรียนรู3การอบรม และกระบวนกรดา3 นจิตปçญญาศึกษา. กรงุ เทพมหานคร: ศูนยRสZงเสริมและพัฒนาพลงั แผZนดิน เชิงคุณธรรม (ศูนยRคุณธรรม).
ธิดารัตนR วงษRพนั ธ.ุR (2551). การศึกษาความฉลาดทางอารมณoและวิธีการจัดการความขัดแย3งกับ ความสามารถในการททํางานเป8นทีมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปèที่ 6 จังหวัดสุพรรณบุรี. วิทยานิพนธRปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการวิจยั และสถิติทางการศกึ ษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
นิรชา อํา่ ประเวทยR. (2560). ผลของการจัดการเรยี นรู3แบบ 5E ดัดแปลงร:วมกับการจัดการเรียนรู3 แบบร:วมมือที่มีต:อผลสัมฤทธทิ์ างการเรยี นวิชาวิทยาศาสตรo ความคิดสรา3 งสรรคoทาง วิทยาศาสตรoและทักษะการทํางานเปน8 ทีมของนักเรียนชนั้ ประถมศึกษาปèที่ 5. วิทยานิพนธRปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาวทิ ยาการทางการศกึ ษาและการจัดการเรียนรMู บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
นิลาวรรณ ทรงครฑุ . (2561). ผลการจัดการเรียนร3ูที่เน3นโครงงานและวิจัยเป8นฐาน ทสี่ :งผลต:อ ความสามารถในการทําโครงงานวิทยาศาสตรo และการเหน็ คุณคา: ในตนเองของนักเรียน ช้ันมัธยมศึกษาปèท่ี 4. วิทยานิพนธRปรญิ ญาการศึกษามหาบณั ฑิต สาขาวิชาวทิ ยาการทาง การศึกษาและการจัดการเรียนรูM บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
พิมพันธR เดชะคุปตR และ พเยาวR ยินดีสุข. (2560). สอนเด็กทําโครงงาน สอนอาจารยoทําวิจัยปฏิบัติการ ในชั้นเรียน แนวทางการสรา3 งคนไทย 4.0. พิมพRครงั้ ที่ 3. โรงพิมพRแหงZ จุฬาลงกรณRมหาวิทยาลัย.
วรลักษณR ชูกําเนิด และ เอกรินทรR สังขทR อง. (2557). โรงเรยี นแหZงชุมชนการเรียนรูMทางวิชาชีพครู เพื่อ การพัฒนาวิชาชีพครูทเี่นMนผเูMรียนเปXนหัวใจสําคัญ.AcademicServicesJournalPrince of Songkla University 25(1) : 84 – 95.
วราภรณR ตระกูลสฤษดิ์. (2549). การทํางานเป8นทีม. กรงุ เทพมหานคร: ศูนยRสZงเสริมวิชาการ. วิเชียร ไชยบัง. (2558). จิตศึกษา พัฒนาปçญญาภายใน. พมิ พRคร้ังที่ 2. อภิชาตการพิมพR. วิจารณR พานิช. (2555). วิถีสร3างการเรียนรู3เพื่อศิษยoในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพมหานคร:
ตถาตาพลับลเิคช่ันจํากัด.
Austin, E.G., & Reynolds, D.J. (1990). Managing for Improved School Effectiveness:
An International Survey. School organization 10 : 2-3.
Bailey, J. (2007). The Perceptions and Initiatives of Teacher Networking. Dissertation
Abstracts International.
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 15


ประวัติผ3ูวิจัย ช่ือผู3วิจัย
ที่อยู:
ที่ทํางาน หมายเลขโทรศัพทo ประวัติการศึกษา
ปริญญาตรี ปริญญาโท
นายคมสัน ณ รังษี
294 หมูZ 6 ตําบลทุZงนนทรี อําเภอเขาสมิง จังหวัดตราด 23130 โรงเรียนประณีตวิทยาคม ตําบลประณีต อําเภอเขาสมิง จังหวัดตราด 23150 081 772 4280
ศิลปศาสตรบัณฑิต (สังคมศึกษา) คณะศึกษาศาสตรR มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรR การศึกษามหาบัณฑิต (บริหารการศึกษา) คณะศึกษาศาสตรR มหาวิทยาลัยบูรพา
เอกสารประกอบการนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งท่ี 16 พ.ศ. 2563 (ICE 2019) หนMา 16