พันธะเคมี Chemical Bond

รปู รา่ งของโมเลกุล (สรปุ ท้ังหมด) ทรงส่ีหนา้

4 กล่มุ อเิ ลก็ ตรอน (n+m = 4) พีระมิดฐานสามเหลี่ยม

AX4 มมุ งอ (<109.5)
AX3E
AX2E2 49

รปู รา่ งของโมเลกลุ (สรุปทงั้ หมด) ทรงสีห่ นา้
พีระมดิ ฐานสามเหล่ยี ม
4 กลมุ่ อิเลก็ ตรอน (n+m = 4)
มมุ งอ (<109.5)
AX4
50
AX3
E
AX2E2

รปู ร่างของโมเลกุล (สรุปทัง้ หมด) ทรงแปดหนา้
พรี ะมิดฐานสเี่ หล่ยี ม
6 กลุ่มอิเลก็ ตรอน
(n+m = 6)

AX6

AX5E

AX4E สเ่ี หลยี่ มแบนราบ
2 51

ตวั อยา่ งการทานายรปู รา่ งโมเลกลุ

สตู รลิวอสิ สูตร AXmEn รูปร่างโมเลกลุ
ทรงสี่หน้า
CH4 H AX4
HCH
H

NH3 H AX3E พีระมิดฐานสามเหล่ยี ม
HNH
52

ทฤษฏีการใชอ้ ิเล็กตรอนร่วมกันของพนั ธะโควาเลนต์

• ไฮบริไดเซซนั (Hybridization)

กระบวนการสรา้ งไฮบริดออรบ์ ทิ ลั คือ การผสมอะตอมกิ ออรบ์ ิทลั ในอะตอมเพ่อื สร้างออร์
บิทลั ชดุ ใหมท่ ่ีมีรูปร่างละระดับพลังงานเทา่ กัน เพ่ือให้สามารถอธิบายการสร้างพันธะได้ดีขึน้
 ไฮบริไดเซซนั จะเกดิ ไดก้ ต็ อ่ เมือ่ ระดับ พลังงานของอะตอมมคี า่ ใกลเ้ คียงกัน
 ออรฺบทิ ัลใหม่ เรียกวา่ ไฮบรดิ ออร์บิทลั ( Hybrid orbital )

มรี ปู ร่างและระดับพลังงานเทา่ กนั แตม่ ที ิศทางแตกตา่ งกัน
 จานวนไฮบริออร์บทิ ลั = อะตอมมิกออรบ์ ทิ ัลเดมิ

53

• ไฮบรไิ ดเซซนั (Hybridization)

 ชนิดไฮบรดิ ออร์บทิลขึ้นกับชนิดและจานวนของอะตอมทม่ี าผสมกัน
• sp มี 2 ออรบ์ ทิ ัล (Linear)
• sp2 มี 3 ออรบ์ ทิ ลั (Trigonal planar)
• sp3 มี 4 ออร์บทิ ลั (Tetrahedral)
• sp3d มี 5 ออร์บทิ ัล (Trigonal bipyramidal)
• sp3d2 มี 6 ออร์บทิ ลั (Octahedral)
 จานวนพันธะทีอ่ ะตอมมไี ดเ้ ทา่ กับจานวนอะตอมทงั้หมดท่ีมีอเิ ลก็ ตรอนเด่ียว

(ทงั้ ออร์บบิทัลปกตอและไฮบริดออร์บิทัล)
 ไฮบรดิ ออรบ์ ทิ ัล (sp, sp2, …) สามารถเกิดพันธะซิกมาเท่านน้ั ในขณะที่ ออรบ์ ทิ ลั ปกติ

(s,p,d …) สามารถเกดิ พันธะซิกมา ไพ เดลต้า ...

54

• ไฮบรไิ ดเซซัน (Hybridization)

sp3- Hybridization เกิดจาก

s-orbital และ 3 p-orbitals
 ได้ sp3-hybrid orbital รวม 4

ออรบ์ ทิ ลั จัดเรียงกันเปน็ แบบทรงสีห่ นา้
 ไมม่ ี p orbital เหลือใหส้ รา้ งพันธะ π

55

• ไฮบริไดเซซนั (Hybridization)

sp2- Hybridization เกิดจาก

s-orbital และ 2 p-orbitals
 ได้ sp2-hybrid orbital รวม 3

ออรบ์ ทิ ัล จัดเรยี งกันเป็นแบบสามเหลี่ยม
ระนาบ
 p orbital ท่เี หลืออาจเกิดพนั ธะ π

56

• ไฮบริไดเซซนั (Hybridization)

sp- Hybridization เกดิ จากผสมระหวา่ ง

s-orbital และ p-orbitals
 ได้ sp-hybrid orbital รวม 2

ออรบ์ ทิ ัล จัดเรยี งกันเป็นเส้นตรง
 p orbital ทเ่ี หลืออาจเกดิ พันธะ π 1 หรอื 2

พันธะ

57

• ไฮบริไดเซซนั (Hybridization)

ธาตุในคาบท่ี 3 ข้นึ ไป อาจใช้ d ออรบ์ ทิ ัลในการไฮบรดิ เพราะระดบั พลงั งาน
ไมแ่ ตกตา่ งจาก p มากนัก
 sp3d Hybridization

- 5 sp3 hybrid orbitals
- จดั เรียงเป็นพรี ะมดิ คู่ฐานสามเหลี่ยม
 sp3d2 Hybridization
- 6 sp3d2 hybrid orbitals
- จดั เรียงเป็นทรงแปดหนา้

58

ประจุฟอร์มาล (Formal charge)
การเขยี น Lewis Structure จะแสดงเฉพาะ velence e- เท่านน้ั
( ทั้งอะตอมค่รู ว่ มพนั ธะและ e- คู่โดดเดี่ยว)
โมเลกุลหรอื ไอออนบางชนิด เขยี น Lewis Structure ใหเ้ ป็นไปตาม
Octet rule ไดม้ ากกว่า 1 โครงสรา้ ง
แล้วโครงสร้างใดถกู ตอ้ ง พิจารณาจาก ประจุฟอร์มาล ( Formal charge)

59

ประจุฟอร์มาล (Formal charge)

60

เอกสารอ้างองิ

กรกช บญุ นิคม.(2557).หัวใจเคมี 1 (Core-basic chemistry), (พมิ พ์ครง้ั ท่ี 4),กรุงเทพฯ,
โรงพมิ พ์สามลดา,หน้า 94-133.
เกษม พลายแกว้ .(2553).เคมีทวั่ ไป 1 (Genneral chemistry), (พิมพ์คร้งั ที่ 1),กรุงเทพฯ,
สานักพมิ พจ์ ุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั ,หน้า 169-284.

61

ประวตั ิผ้จู ัดทา

ประวตั ิสว่ นตัว

 นางสาว สภุ าภรณ์ สุขทา ชอ่ื เล่น แนน
 รหสั นักศึกษา 62120613104
 E-mail : [email protected]

ประวตั กิ ารศึกษา

 พ.ศ 2553-2555 โรงเรยี นสตรรี าชนิ ูทศิ
 พ.ศ 2556-2559 ปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตร์ สาขา

เคมี มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม
 พ.ศ 2562-ปัจจุบนั ปริญญาโท คณะบัณฑติ วทิ ยาลัย

สาขาวิทยาศาสตรศ์ กึ ษา มหาวิทยาลัยราชภฏั อุดรธานี

62