หมอวิทย์...คนจับเส้น รรณกรรมชุมชนเพื่อการเรียนรู้จังหวัดสงขลา ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอนาหม่อม ว ศูนย์การเรียนรู้ต าบลทุ่งขมิ้น
ทีมงานด าเนินเรื่อง ผู้ให้ข้อมูล : นายประวิทย์แก้วทอง ผู้เขียนเรื่องราว : นางสาวธัญญพัณณ์แก้วพรหม ทีมสนับสนุนระดับสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษา : นางสุนิตย์ไชยถาวร ทีมสนับสนุนระดับหน่วยงาน ผู้อำนวยการ สกร.จังหวัดสงขลา : นางเกษร ธานีรัตน์ รองผู้อำนวยการ สกร.จังหวัดสงขลา : นางสาวบุปผาชาติเรืองกุล หมอวิทย์คนจับเส้น ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอนาหม่อม ศูนย์การเรียนรู้ต าบลทุ่งขมิ้น ส านักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดสงขลา
หมอวิทย์คนจับเส้น
หมอวิทย์คนจับเส้น
“ หมอวิทย์คนจับเส้น “นาหม่อมเมืองน่าอยู่ หลวงปู่ลิ้นด าคู่บ้าน อาหารพื้นเมืองมากมีทุเรียนพันธุ์ดีพื้นที่เศรษฐกิจ พอเพียง”การด าเนินชีวิตของคนนาหม่อมเรียบง่าย ส่วนใหญ่มีความสัมพันธ์แบบเครือญาติ มีความ ผูกพันกันอย่างใกล้ชิดมีความรักสามัคคี วรรณกรรมชุมชนเป็นเรื่องราวทาง วัฒนธรรม สังคม บรรพบุรุษ เป็นการถ่ายทอด เรื่องราวเพื่อให้สืบค้นหาคุณค่าของดี ชุมชนและ เกิดความภาคภูมิใจให้รู้รากเหง้าทางประวัติศาสตร์ ความเชื่อ ความดีงาม ของคนนาหม่อมในอดีตได้ และเข้าใจเรื่องราวของชุมชนตนเอง ส านึกรักบ้าน เกิดถิ่นฐานของตนเอง พร้อมทั้งส่งเสริม สืบสานวรรณกรรมชุมชนอ าเภอนาหม่อม ต่อไป สุนิตย์ ไชยถาวร ผู้อ านวยการศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอนาหม่อม
“ หมอวิทย์คนจับเส้น นายประวิทย์แก้วทอง คนเรียบง่าย เป็นเด็กเลี้ยง วัวควาย ไร้ศึกษา จิตสนใจ ไสยศาสตร์ปราชญ์ปรีชา จากหมอเพื่อม นาหลา ภูมิปัญญาไทย จึงท าการ เปิดบ้าน เริ่มรักษา ให้คนมา นวดเฟ้น เส้นน้อยใหญ่ นักศึกษา มอ. แพทย์แผนไทย ต่างสนใจ มาศึกษา วิชาการ จึงได้รับ ปริญญา วุฒิบัตร ซึ่งเป็นเกียรติประวัติมาตรฐาน เป็นบุคคล ดีเด่น ในผลงาน คู่ควรสถาน ทุ่งขมิ้น ถิ่นภูมิใจ ประพันธ์โดย นายดวง แก้วทอง 1
“ หมอวิทย์คนจับเส้น นายประวิทย์ แก้วทอง หรือที่คนในชุมชน ทั่วไปเรียกขานคือ หมอวิทย์ เป็นบุตรของนายเซี่ยง และนางอ่อน แก้วทอง มีพี่น้องทั้งหมด 6 คน หมอวิทย์เป็นลูกชายคนโตของครอบครัว แต่งงาน กับนางหนูขิน บุตรมณี มีลูกสาว 2 คน เหตุการณ์ที่ ท าให้หมอวิทย์กลายมาเป็นหมอพื้นบ้านคือ เมื่อปี 2523 ขณะนั้นอายุ 31 ปี หมอวิทย์ได้ ล้มป่วย มีอาการปวดข้อทุกข้อ เข่าบวมจนไม่สามารถเดินได้ แพทย์วินิจฉัยว่าไวรัสลงข้อ รักษากับแพทย์แผน ปัจจุบันมานานกว่า 1 ปี แต่ก็ไม่หายจากโรคจึง ตัดสินใจไปรักษากับหมอพื้นบ้านหลายคน ใช้วิธีการ นวด กินยาสมุนไพร เวทมนต์คาถา และไสยศาสตร์ แต่ก็ไม่หายจนมาพบกับหมอเพื่อม ศรีแก้วเขียว หมอ พื้นบ้าน ต าบลท่าข้าม อ าเภอหาดใหญ่ จังหวัด สงขลา (ปัจจุบันเสียชีวิตแล้ว) 2
“ หมอวิทย์คนจับเส้น ได้ท าการรักษาโดยการนวด 12 ครั้ง กินยา สมุนไพรต้ม 5 หม้อ จนหายเป็นปกติจึงเกิดความ เลื่อมใสศรัทธาที่หมอเพื่อมได้ช่วยชีวิตไว้ เลยขอ ฝากตัว เป็นศิษย์เพื่อที่จะเรียนวิชาความรู้ด้านการ ตรวจวินิจฉัยโรค การนวด การใช้ยาสมุนไพร และ คาถาเวทมนตร์ต่างๆ เงื่อนไขการรับเข้าเป็นศิษย์ หมอเพื่อม ได้ทดสอบความรู้พื้นฐานโดยให้ปริศนา ไปแก้ ดังนี้ “ไฟใต้ดิน คนกินแล้วบ้า ใครฆ่าไม่ตาย เทือนทั้ง บ้าน สะท้านทั้งป่า ไปแล้วไม่มา ปีละหน” ด้วยความที่หมอวิทย์คุ้นเคยกับสมุนไพร ต่างๆ จากที่เคยเรียนรู้จากลุง ตา พระครูแล่น โอภ าโส แล ะจ า กก า รอ่ านหนั งสื อ”ไม้เทศ เมืองไทย”ของหมอเสงี่ยม พงษ์บุญรอด มาก่อน หมอวิทย์จึงใช้เวลา 3
“ หมอวิทย์คนจับเส้น ไม่นานก็สามารถแก้ค าปริศนาซึ่งเป็นต ารับ ยาดองเหล้า ส าหรับบ ารุงก าลัง ของครูหมอเพื่อม ศรีแก้วเขียว ได้ โดยแก้ปริศนาได้ ดังนี้ “ไฟใต้ดิน คือ เจตมูลเพลิงแดง คนกินแล้วบ้า คือ สุรา ใครฆ่า ไม่ตาย คือ แห้วหมู เทือนทั้งบ้าน คือ ส้มพูด สะท้านทั้งป่า คือ ดอกบานเย็น ไปแล้วไม่มา คือผักเสี้ยนผี 4
“ หมอวิทย์คนจับเส้น เจตมูลเพลิงแดง แห้วหมู ดอกบานเย็น ส้มพูด (มะพูด) ผักเสี้ยนผี กระถิน (สะตอเบา) 5
“ หมอวิทย์คนจับเส้น ผลจากการแก้ปริศนาค าทายได้ ส าเร็จในครั้งนี้ท าให้หมอเพื่อมรับหมอวิทย์ เป็นลูกศิษย์ และถ่ายทอดวิชาการแพทย์ พื้นบ้านให้ ได้แก่ วิชาการจับชีพจรเพื่อ วินิจฉัยโรค การใช้ยาสมุนไพร วิธีการนวด เส้นต่างๆ และยังถ่ายทอดการใช้เวทมนต์ คาถาตามความเชื่อของหมอพื้นบ้านสมัย โบราณให้อีกด้วย หมอวิทย์ใช้เวลาศึกษา เป็นเวลา 1 ปี 6
“ หมอวิทย์คนจับเส้น หลังจากนั้นหมอวิทย์ได้ศึกษาหาความรู้ เพิ่มเติมจากครูหมอสีนวล(ไม่ทราบนามสกุล) หมอ พื้นบ้าน ชาวทุ่งค้อ อ าเภอนาหม่อม ผู้ช านาญการ รักษาโรคโลหิตสตรีและการใช้เวทมนต์คาถาต่างๆ และศึกษาจากต าราของหลวงปู่ศุข วัดปากคลอง มะขามเฒ่า จังหวัดชัยนาท ต าราพ่อท่านทอง วัดคลองแห จังหวัดสงขลา เป็นต้น หลังจากศึกษาหาความรู้จนมั่นใจแล้ว หมอวิทย์เริ่มท าการรักษาคนไข้ครั้งแรกโดยเริ่มจาก คนในครอบครัว ญาติพี่น้อง จนอายุได้35 ปีจึงรับ รักษาบุคคลภายนอก โรคที่รักษาส่วนมากจะเป็น - โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท - อัมพฤกษ์อัมพาต - เส้นเอ็นพลิก เส้นเอ็นจม สะบักจม - ไหล่ติด ปวดเข่า ต่อมาก็รักษา - โรคระดูสตรีวัยทอง 7
“ หมอวิทย์คนจับเส้น เริ่มแรกหมอวิทย์จะใช้การจับชีพจรเพื่อ ท าการวินิจฉัยโรคในเบื้องต้น หลังจากนั้นจะท า การรักษาไปตามอาการ นอกจากการนวดแล้ว หมอวิทย์ยังใช้ยาสมุนไพรควบคู่ไปกับการรักษา จนมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางเริ่มรักษา ผู้ป่วยตั้งแต่ปีพ.ศ. 2537 จนมาถึงปัจจุบัน เป็น ระยะเวลา 29 ปี มีผู้ป่วยมารับการรักษาโดย เฉลี่ย 50 – 80 คนต่อวัน เริ่มท าการรักษาตั้งแต่ เวลา 07.00 – 18.00 น. วันอังคาร - วันเสาร์ เว้นวันอาทิตย์และวันจันทร์ โดยคิดค่าบูชาครู เป็นเงิน 112 บาท พร้อมดอกไม้ ธูป เทียน (ครั้งเดียวจนกว่าจะหาย) 8
“ หมอวิทย์คนจับเส้น ด้วยความรู้ความช านาญที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ประกอบกับความตั้งใจรักษาอย่างเอาใจใส่เป็น กันเองคนไข้จ านวนมากหายจากโรคที ่ทุกข์ ทรมานได้รับการนับถือยอมรับจากคนไข้ หน่วยงานราชการ สถาบันการศึกษา โดยได้รับ เชิญไปเป็นวิทยากรให้ความรู้กับนักศึกษาคณะ การแพทย์แผนไทยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดยใช้บ้านเป็นสถานที่ฝึกงานของนักศึกษาและ มอบปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ให้หมอวิทย์ ในฐานะท ี ่เป็นผู้ท าค ุณประโยชน์ให้ก ับ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ 9
“ หมอวิทย์คนจับเส้น นักศึกษาที่ส าเร็จแล้วไปประกอบอาชีพที่ เห็นเป็นประจักษ์คือ 1.นายสมชาย อ้นทอง ปัจจุบันท างานด้าน แพทย์แผนไทยอยู่ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี 2.นายศุภชัย อุไร ปัจจุบันท างานอยู่โรงพยาบาล มหาราชจังหวัดนครศรีธรรมราช 3.น.ส.อัฐริยา บินรินทร์หมอแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลห้วยยอดจังหวัดตรัง 4.นางสาวสุพรรณิกา ใจสมัน เป็นอาจารย์สอน คณะแพทย์แผนไทย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ 5.นายสิทธิศักดิ์ติค า ปัจจุบันเป็นผู้อ านวยการ โรงพยาบาลนเรศวร จัดท าวิทยานิพนธ์สมัยเป็น นักศึกษาปริญญาโท เรื่อง การศึกษาเปรียบเทียบ ประสิทธิผลการรักษาโรคหลอดเลือดสมองระหว่าง การรักษาตามมาตรฐานการแพทย์แผนปัจจุบันกับ การรักษาเสริมด้วยการแพทย์แผนไทยตามแนวทาง หมอพื้นบ้าน “ประวิทย์แก้วทอง” 10
“ หมอวิทย์คนจับเส้น ชาวบ้านที่มาฝากตัวเป็นศิษย์จบแล้วน าไป รักษาผู้ป่วยอยู่ที่บ้านหมอวิทย์มาเป็นเวลา 5 ปี และนายก าพล ธรรมโร เปิดรักษาผู้ป่วยอยู่ที่ บ้านหินลับ ต าบลพิจิตร อ าเภอนาหม่อม จังหวัดสงขลา จากการสัมภาษณ์นายอธิวัฒน์ พินิจ ผู้ป่วยจากอ าเภอนาทวี ซึ่งเคยมารักษาเมื่อ 10 ปีที่แล้ว จากโรคหมอนรองกระดูกอักเสบ บริเวณเอว รักษาอยู่สองสามครั้งก็หายขาดใช้ ชีวิตได้ปกติจนปัจจุบันมีอาการโรคหมอนรอง กระดูกคอทับเส้นประสาทร้าวลงแขนชาถึงหัว แม่มือ หมอโรงพยาบาลวินิจฉัยแล้วให้ผ่าตัดแต่ ตัวผู้ป่วยปฏิเสธขอกลับมารักษากับหมอวิทย์ ตามเดิม 11 ประกอบอาชีพ มีอยู่ 2 คน คือ นายปรีชัย พินทะ มะโน ซึ่งเป็นหลานตาของหมอวิทย์ปัจจุบันช่วย
“ หมอวิทย์คนจับเส้น จากผลงานที่กล่าวมาข้างต้นท าให้หมอวิทย์ ได้รับรางวัลและการยกย่องมากมาย ล่าสุดรับ รางวัล “หมอไทยดีเด่นแห่งชาติประจ าปี2566” 12
1 13 หมอวิทย์คนจับเส้น
ส านักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดสงขลา ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอนาหม่อม ศูนย์การเรียนรู้ต าบลทุ่งขมิ้น บรรณาธิการ นางสาวสุภารัตน์พรมชาติ: บรรณารักษ์ปฏิบัติการ สกร.อำเภอนาหม่อม ผู้ทรงคุณวุฒิ นางสุนิตย์ไชยถาวร : ผู้อำนวยการ สกร.อำเภอนาหม่อม นายสุทิพย์แก้วสุวรรณ : ครูอาสาสมัคร กศน. สกร.อำเภอนาหม่อม บทประพันธ์/ตรวจทานเนื้อเรื่อง นางสาวธัญญพัณณ์แก้วพรหม : บทประพันธ์ นางสุนิตย์ไชยถาวร : ตรวจทานเนื้อเรื่อง รูปเล่ม/ภาพประกอบ นางสาวสุภารัตน์พรมชาติ นายอัฆเดช ครุวรรณพัฒน์ จัดพิมพ์ ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อำเภอนาหม่อม สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดสงขลา พ.ศ. 2567 14
รรณกรรมชุมชนเพื่อการเรียนรู้จังหวัดสงขลา เรื่องราว ต านานควรค่า เล่าขาน ว ส านักงานส่งเสริมการเรียนรู้จังหวัดสงขลา กรมส่งเสริมการเรียนรู้ กระทรวงศึกษาธิการ