1วัชระ-ความเที่ยงธรรมในการใช้อำนาจปิตาธิปไตยกับความขัดแย้งปรัชญาพุทธ ชั่วฟ้าดินสลาย

ความเท่ยี งธรรมในการใชอ1 ำนาจปต6 าธปิ ไตยกับความขัดแยง1 ปรชั ญาพทุ ธ : ชว่ั ฟาE ดินสลาย

วัชระ ลานเจรญิ *
บทคัดย'อ
บทความเรื่อง ความเที่ยงธรรมในการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยกับความขัดแย;งปรัชญาพุทธ : ชั่วฟHาดินสลาย
มีวัตถุประสงคKเพื่อศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีตOอความขัดแย;งปรัชญาพุทธศาสนาในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดิน
สลายผลการศึกษาพบวOา การใช;ป>ตาธิปไตยในการปกครองในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ปรากฏเดOนชัดที่สุดใน
ตัวของนายห;างพะโปH มีอำนาจสิทธิขาดในการสั่งการ มีผู;อยูOภายใต;การปกครองจำนวนมาก ทั้งน้ีนายห;างพะโปHยังมี
อำนาจในการสั่งการ ตัดสินลงโทษหรือการกระทำอื่น ๆ อยOางเบ็ดเสร็จ นายห;างพะโปHใช;อำนาจการปกครองโดยส่ัง
ลงโทษสOางหมOองและยุพดีที่แอบคบชู;กัน เปYนการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีความชอบธรรมสำหรับผู;ชายและผู;ที่อยูOใน
ฐานะชนชั้นปกครอง แตOเมื่อพิจารณาการครองคนตามหลักปรัชญาพุทธศาสนา โดยนำหลักพรหมวิหาร 4 มาเปYนใน
กรอบในการพิจารณา การกระทำของนายห;างพะโปHข;างต;นถือวOาขัดตOอหลักพรหมวิหาร 4 โดยสิ้นเชิง นั่นคือ
นายห;างพะโปHขาดกรุณา เมตตา มุทิตา และอุเบกขา นอกจากนี้ ยังปรากฏตัวละครหลักที่มีความเกี่ยวพันธKกับอำนาจ
ป>ตาธิปไตยในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ที่มีพฤติกรรมขัดแย;งตOอปรัชญาพุทธศาสนา จำนวน 5 ตัว ได;แกO
นายห;างพะโปH สOางหมOอง ยุพดี ทิพยK และนิพนธK ตัวละครข;างต;นมีพฤติกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับการประพฤติผิดในกาม
รมยKโดยการคบชู;หรือมีสัมพันธKสวาทกับภรรยา สามีผ;ูอื่น นอกจากนี้ยังพบการพูดที่เปYนสาเหตุทำให;เกิดสัมพันธKสวาท
ของตัวละครหรือที่เรียกวOา “อOอย” จากพฤติกรรมที่กลOาวมาข;างต;นขัดตOอหลักเบญจศีล ฆราวาสธรรม 4 ตลอดจนการ
ใชอ; ำนาจในการปกครองของตัวละครท่ีขัดตOอหลักพรหมวิหาร 4
คำสำคัญ : ปต> าธปิ ไตย, ปรชั ญาพทุ ธ, เบญจศีล, ฆราวาสธรรม 4, พรหมวหิ าร 4

* นักศึกษาหลกั สูตรศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวชิ าภาษาไทย มหาวทิ ยาลัยขอนแกน?

นายวัชระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทยี่ งธรรมในการใช้อํานาจปติ าธิปไตยกบั ความขัดแยง้ ปรัชญาพุทธ:
ชว่ั ฟ้าดินสลาย I สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแกน่

2

บทนำ
นวนิยาย เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย งานเขียนปลายปากกาของ มาลัย ชูพินิจ มีนามปากกาวOา เรียมเอง เขียน

ขึ้นเมื่อพ.ศ. 2486 ตีพิมพKในนิตยสารนิกรวันอาทิตยK และถูกนำมาสร;างเปYนภาพยนตรKหลากหลายเวอรKชั่น
สำหรับเวอรKชั่นลOาสุดเปYนผลงานการกำกับโดยหมOอมหลวงพันธุKเทวนพ เทวกุล หรือหมOอมน;อย เปYนเรื่องราว
ทOามกลางความสับสนวุOนวายของกระแสการเมืองใหมOซึ่งชาวสยามยังไมOคุ;นชินนัก เพียงหนึ่งปhหลังการเปลี่ยนแปลง
การปกครองในปh พ.ศ. 2475 นัน้ “ยุพดี” มOายสาวพราวเสนหO Kหัวสมยั ใหมOจากพระนครได;สมรสกับ “พะโบ”; (ธรี พงศK
เหลียวรักวงศK) คหบดีมOายอายุคราวพOอ เจ;าของกิจการปlาไม;อันมั่งคั่งแหOงกำแพงเพชร ทั้งคูOได;เดินทางไปใช;ชีวิตฉันทK
สามีภรรยาที่ปางไม;เขาทำกระดาน ซึ่งยุพดีคิดวOาชีวิตของเธอได;ถูกเติมเต็มแล;วในทกุ ๆ ด;านจากพะโปHสามีที่เธอรัก
แตO ณ ที่นั้นเอง ทOามกลางพลังอำนาจแหOงไพรพฤกษKและขุนเขา เมื่อยุพดีได;มาพบเจอกับ “สOางหมOอง”
ชายหนุOมผู;หลOอเหลาปานเทพบุตรแตOแสนบริสุทธิ์ในกามโลกียKผู;เปYนหลานชายของพะโปH ตOางก็เกิดความสิเนOหาตOอ
กัน ยิ่งทั้งคูOได;ชิดใกล;กันมากเทOาไร ก็ยิ่งเกิดอาการหวั่นไหวและอยากอยูOด;วยกันสัญชาตญาณหนุOมสาวที่ถูก กิเลส
ตัณหาครอบงำโดยหารู;ไมOวOา นี่คือ “จุดเริ่มต;นแหOงโศกนาฏกรรมในที่สุด ทั้งสOางหมOองและยุพดีก็มิอาจต;านทาน
ความปรารถนาของตนและยอมตกอยูOภายใต;อำนาจของกิเลสตัณหาอยOางถึงที่สุด” ทั้งคูOก;าวล้ำเส;นของการเปYน
หลานและอาสะใภ;โดยลอบเปYน “ชู;” กัน เมื่อพะโปHได;ลOวงรู;ความจริงอันนOาอัปยศเชOนนี้ เขาดูเหมือนจะสงบนิ่งอยOาง
ผู;ผOานประสบการณKและเข;าใจโลกยิ่งนัก แตOจริง ๆ แล;วในใจเขากลับร;อนรุOมด;วยโทสะจริต ติดกับดักแหOงเสนOหา
อาฆาตแบบถอนตัวไมOขึ้นอยOางไมOคาดฝpน พะโปHตัดสินให;ยุพดีเมียสุดที่รักได;อยูOกินกับสOางหมOองหลานรักอยOาง
เป>ดเผย ภายใต;เงื่อนไขอันแสนเย็นยะเยือกด;วยการลOาม “โซOตรวน” คล;องแขนติดกัน เพื่อพันธนาการวOาทั้งคูOจะได;
ครองรักกัน...ชั่วนิจนิรันดรKถึงเวลาแล;วที่พะโปHจะได;ทำในสิ่งที่เขาวางแผนไว;อยOางแยบคาย เพื่อสอนบทเรียนให;กับ
ทั้งหลานและภรรยาอันเปYนที่รักให;รู;จักความหมายของ “ความรักชั่วนิรันดรK การลงทัณฑKชั่วชีวิต” ใครเลยจะหยั่งรู;
วOา วิถีชีวิตของ 3 ชายหญิงที่ต;องโคจรมาทาบทับกันในวังวนแหOงกิเลสตัณหานี้ จะนำพามาซึ่งโศกนาฏกรรมรัก
อันยิ่งใหญOที่ต;องพิสูจนKด;วยเลือดเนื้อ จิตวิญญาณ และกาลเวลาตราบ “ชั่วฟHาดินสลาย” (เว็บไซตKThaicinema,
2553: ออนไลนK) จากภาพยนตรKเรื่องนี้สื่อถึงการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยหรือลัทธิชายเปYนใหญOออกมาอยOางเห็นได;ชัด
โดยอำนาจประชาธิปไตย (Patriarchy) เปYนคำที่ใช;อธิบายลักษณะการปกครองของสั่งคมที่ให;อำนาจกับผู;ชาย
โดยสังคมที่ถือระบบชายเปYนใหญO (Patriarchal Principle) เรียกวOา สังคมแบบป>ตาธิปไตย (Patriar Society) คำวOา
Patriarchy ถูกนำเข;ามาเปYนประเด็นในการศึกษาของวงการสตรีนิยม (Feminism) โดยนักสตรีนิยมชื่อ เคท มิลเล็ท
(Kate Millett) เปYนคนแรก โดย Kate ได;ตั้งข;อสังเกตวOาอำนาจตOาง ๆ ในสังคมตOางอยูOในมือของผู;ชายไมOวOาจะเปYน
กองทัพ อุตสาหกรรม เทคโนโลยี มหาวิทยาลัย วิทยาศาสตรK พรรคการเมือง การเงิน การคลัง ตำรวจ ทุกอยOางล;วน
ถูกมองวOาเปYนสถาบันของเพศชาย ที่เป>ดโอกาสให;ผู;ชายได;ใช;อำนาจทั้งทางตรงและทางอ;อมผOานสถาบันและองคKกร
ตOาง ๆ เหลOานี้ในการควบคุมเพศหญิง (อรทัย เพียยุระ, 2564: 63-64) สอดคล;องกับผลการศึกษาของสรยา
รอดเพชร (2561) ที่ได;ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับอำนาจป>ตาธิปไตย เรื่อง “ผู;หญิงกับป>ตาธิปไตยในนวนิยายของอุทิศ
เหมะมูล” มีวัตถุประสงคKเพื่อศึกษาความสัมพันธKระหวOางผู;หญิงกับป>ตาธิปไตย โดยศึกษาจากนวนิยาย 3 เรอ่ื ง ได;แกO
ลับแลแกOงคอย ลักษณKอาลัย และจุติ จากการศึกษาพบวOา ความสัมพันธKระหวOางผู;หญิงกับระบบป>ตาธิปไตย ปรากฏ
2 ลักษณะ ได;แกO 1) ผู;หญิงภายใต;อำนาจป>ตาธิปไตย และ 2) ผู;หญิงกับการขัดขืนอำนาจป>ตาธิปไตย ผลการศึกษา

นายวัชระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทีย่ งธรรมในการใช้อํานาจปิตาธิปไตยกับความขดั แยง้ ปรชั ญาพุทธ:
ช่ัวฟ้าดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตรม์ หาวทิ ยาลยั ขอนแก่น

3

พบวOาผู;หญิงภายใต;ป>ตาธิปไตยถูกปฏิบัติด;วยความรุนแรงจากผู;ชาย ต;องยินยอมอยูOภายใต;อำนาจของผู;ชาย
เพราะไมOสามารถเล้ียงดูตัวเองได; ซึ่งมีสาเหตุหลัก 2 ประการ ได;แกO การศึกษาและชาติกำเนิดท่ีต่ำกวOา ในขณะที่
ผ;ูหญิงกับ การขัดขืนอำนาจป>ตาธิปไตย ปรากฏวิธีการขัดขืนตOอการใช;อำนาจ ของผู;ชาย 5 วิธี ได;แกO 1) การขัดขืน
โดยอำนาจของภาษา 2) การขัดขืนโดยผOานตัวแทนของอารมณKท่ีถูกเก็บกด 3) การขัดขืนโดยอำนาจทางเศรษฐกิจ
4) การขัดขืนโดยอา; งอำนาจเหนอื ธรรมชาติ และ 5) การขัดขนื โดยอาศยั ความปรารถนาทางเพศ และเมอ่ื พจิ ารณาใน
ด;านการหลุดพ;นจากอำนาจป>ตาธิปไตยพบวOา อำนาจดังกลOาวสามารถสืบทอดผOานตัวแทนซ่ึงขัดขวาง
การปลดปลOอยของผู;หญิง และสอดคล;องกับผลการศึกษาของ ศาตนาฏ ลิขิตจิตถะ (2557) ได;ศึกษาภาพสะท;อน
แนวคิดป>ตาธิปไตยที่ทำให;เกิดความไมOเทOาเทียมระหวOางชาย หญิงในสังคมไต;หวัน โดยมีวัตถุประสงคKเพื่อศึกษา
แนวคิดแบบป>ตาธิปไตยในสังคมไต;หวันที่ปรากฏในวรรณกรรมแปลเรื่องดั่งผ;ูหญิงไร;ชีวิต จากผลการศึกษาพบวOา
วรรณกรรมเรื่องน้ีสะท;อนให;เห็นถึงความไมOเทOาเทียมกันระหวOางหญิงชายในครอบครัวและในพื้นที่สาธารณะของ
ไต;หวัน ทำให;ผู;หญิงตกอยูO ภายใต;อำนาจของผู;ชายและประสบกับปpญหาการถูกกดขี่บังคับ ถูกเอารัดเอาเปรียบ
รวมท้ังการถูกทำร;าย รOางกายอยOางรุนแรงนอกจากแนวคิดแบบป>ตาธิปไตยที่ทำให;เกิดความไมOเทOาเทียมกันระหวOาง
หญิงชาย แล;วระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมและการใช;อำนาจในทางที่ผิดของเจ;าหน;าที่รัฐได;สOงผลทำให;ผู;หญิงตก
เปYนรองผ;ูชายอีกด;วยแตOอยOางไรก็ดีเมื่อผู;หญิงทนกับปpญหาเหลOานี้ไมOไหวก็มักจะหาทางออกให;กับปpญหาเหลOาน้ัน
ด;วยวิธีการตOาง ๆ โดยผู;เขียนวรรณกรรมแปลเรื่องดัง ผู;หญิงไร;ชีวิตนี้ ได;พยายามที่จะเสนอวOาศาสนาคริสตKเปYน
ทางออกให;กับปpญหาตOาง ๆ ที่ตัว ละครหญิงท้ังสามคนในวรรณกรรมต;องเผชิญได;ซ่ึงสอดคล;องกับเจตจำนงของ
ผ;ูเขียนที่มีวัตถุประสงคใK นการเผยแพรOศาสนาครสิ ตK

จากการทบทวนงานวิจัยและเรื่องยOอภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย เวอรKชั่นการกำกับของ หมOอมหลวง
พันธุKเทวนพ เทวกุล ทำให;ผู;วิจัยมีความสนใจที่จะศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยซึ่งเปYนอำนาจอันชอบธรรมของตัว
ละครทีข่ ดั ตOอหลักปรัชญาทางพุทธศาสนาในภาพยนตรKฉบับเตม็

วตั ถปุ ระสงค6การศึกษา
1. เพื่อศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีความขัดแย;งตOอปรัชญาพุทธศาสนาในภาพยนตรK เรื่อง

ช่ัวฟHาดินสลาย

ระเบียบวิธกี ารศกึ ษา
การศกึ ษาคร้งั นี้เปนY งานวจิ ยั เชิงคุณภาพ (Qualitative research) มีวธิ ีการดำเนนิ การวจิ ัย ดงั ตอO ไปน้ี
1. การเลอื กขEอมลู และการเก็บขEอมลู
ผู;ศึกษาสำรวจการใช;สัญญะและปรัชญาชีวิตทางพุทธในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ผลงานการ

ประพนั ธขK อง มาลัย ชูพินิจ หรอื เรยี มเอง(2486) ผลงานการกำกบั ของ หมอO มหลวงพนั ธเKุ ทวนพ เทวกุล (2553)
2. กรอบแนวคดิ ท่ใี ชใE นการวิเคราะห6
การศึกษาครั้งนี้ ผู;ศึกษาศึกษาข;อมูลด;วยการวิเคราะหKเนื้อหา (content analysis) โดยใช;กรอบ

แนวคิดความเปYนป>ตาธิปไตยในวรรณกรรมไทย ของ รองศาสตราจารยK ดร.อรทัย เพียยุระ (2564) ใช;หลัก

นายวชั ระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทย่ี งธรรมในการใชอ้ ํานาจปิตาธิปไตยกับความขดั แย้งปรัชญาพุทธ:
ชั่วฟา้ ดินสลาย I สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตรม์ หาวทิ ยาลัยขอนแก่น

4

เบญจศลี , ฆราวาสธรรม 4 และพรหมวหิ าร 4 ตามแนวทางการวิเคราะหเK ชOนเดียวกบั บทความวิจัย “ประยกุ ตใK ช;
หลักธรรมเกี่ยวกับความรักตามแนวพุทธปรัชญา” ของ พระมหาธนินทรK นราสโภ และคณะ (2563) เปYนกรอบ
ในการวิเคราะหKการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยของตัวละครที่มีความขัดแย;งตOอหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาใน
ภาพยนตรK

3. วิธกี ารวิเคราะหข6 Eอมลู
3.1 ศึกษาเอกสาร หนังสือ บทความ และงานวิจัยที่เกี่ยวข;องกับการศึกษาแนวคิดป>ตาธิปไตย

และพทุ ธพจนK
3.2 สำรวจและรวบรวมข;อมูลจากภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย (2553) ผลงานการกำกับของ

หมอO มหลวงพันธเKุ ทวนพ เทวกลุ
3.3 วิเคราะหKการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีตOอพฤติกรรมของตัวละครในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดิน

สลาย ตามกรอบแนวคดิ ความเปนY ปต> าธิปไตยในวรรณกรรมไทย ของ รองศาสตราจารยK ดร.อรทัย เพียยุระ (2564)
3.4 วิเคราะหKความขัดแย;งของอำนาจป>ตาธิปไตยที่มีตOอปรัชญาพุทธศาสนาในภาพยนตรK เรื่อง

ชว่ั ฟHาดินสลาย
3.5 เรียบเรียงผลการศึกษาวิเคราะหKข;อมูลการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยมีตOอพฤติกรรมของตัวละคร

และความขดั แย;งของอำนาจป>ตาธปิ ไตยท่มี ตี อO ปรชั ญาพุทธศาสนาในภาพยนตรK เรอื่ ง ชั่วฟาH ดนิ สลาย
3.6 สรุปผลการศึกษา อภปิ รายผล และใหข; ;อเสนอแนะ

แหล'งขอE มลู
การศึกษาครั้งนี้ ผู;ศึกษาเก็บรวบรวมข;อมูลจากภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ที่เผยแพรOผOานเว็บไซตKดู

หนังออนไลนK 037HD (https://www.037hdmovie.com/2015/08/16/eternity-2010)

ผลการศกึ ษา
ในการศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่เปYนความเที่ยงธรรมของตัวละครในภาพยนตรK เรื่องชั่วฟHาดิน

สลาย เปYนการศึกษาวิเคราะหKตามกรอบแนวคิดป>ตาธิปไตย ซึ่งเปYนอำนาจที่ผู;ชายเปYนใหญOอยูOในฐานะของผู;ปกครอง
หรือผู;ใช;อำนาจ ในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ปรากฏการใช;อำนาจของตัวละครหลายตัวละคร ซึ่งเปYนถือเปYน
ความชอบธรรมในการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยตามลักษณะของสังคมไทยและเอเชียอาคเนยKที่ให;สิทธิ์ผู;ชายเปYนใหญO
แตOมีความขัดแย;งตOอปรัชญาทางพระพุทธศาสนา ซึ่งเปYนศาสนาที่คนไทยสOวนใหญOนับถือ มีรายละเอียดในการศึกษา
วเิ คราะหดK ังนี้

1. การใชปE Qตาธิปไตยในการปกครอง
การใช;ป>ตาธิปไตยในการปกครองในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ปรากฏเดOนชัดที่สุดในตัวของ

นายห;างพะโปH ซึ่งเปYนเจ;าของปางไม;ทางภาคเหนือของประเทศไทย โดยนายห;างพะโปHวางตัวเปYนเสมือนกษัตริยK
ล;านนาโบราณ คือ มีอำนาจสิทธิขาดในการสั่งการผู;อยูOภายใต;การปกครองจำนวนมาก ทั้งนี้พะโปHยังมีอำนาจในการ
สั่งการ ตัดสินลงโทษหรือกระทำการอื่นใด ๆ อยOางเบ็ดเสร็จทั้งหมด ซึ่งนายห;างพะโปHยังใช;อำนาจในการปกครอง

นายวัชระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทีย่ งธรรมในการใชอ้ ํานาจปติ าธปิ ไตยกับความขดั แย้งปรัชญาพุทธ:
ช่ัวฟา้ ดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตรม์ หาวทิ ยาลัยขอนแก่น

5

สOางหมOอง ซึ่งเปYนหลานชายที่ตนรักเหมือนลูกแท; ๆ แตOสOางหมOองกลับแอบเปYนชู;กับยุพดีที่เปYนภรรยาสาวคราว
ลูกของนายห;างพะโปH ทำให;นายห;างพะโปHเกิดความโกรธ แตOยังสามารถควบคุมสติและอารมณKของตนเอง
พร;อมกับกลOาวประชดประชันทั้งคูOวOา “เป#นความผิดของตนเองที่ทำให6ทั้งคู:รักกัน วัยสาวควรเป#นสมบัติของวัย
หนุ:ม ไม:ใช:วัยใกล6โรยราอย:างฉัน” และจึงตัดสินใจยกยุพดีเมียอันเปYนที่รักให;แกOสOางหมOองหลานชายอันเปYนที่รัก
เชOนกัน จึงจับทั้งคูOใสOโซOตรวนที่ข;อมือของทั้งคูOพร;อมกลOาววOา “นับแต:นี้เป#นต6นไปเธอทั้งสองจะไม:พรากจากกัน
แม6แต:วินาทีเดียว” เปYนการลงโทษที่ทำให;ทั้งคOูรู;สึกวOาไมOเหมือนการลงโทษ สOางหมOองจึงเกิดความสงสัยวOาจะให;
ทั้งคูOตัวติดกันเชOนนี้ถึงเมื่อใด นายห;างพะโปHจึงบอกวOา “ชั่วฟMาดินสลาย” ซึ่งนั่นหมายความวOาพะโปHจะให;ทั้งคูOตัว
ติดกันไปจนกวOาทั้งคูOจะตายจากกัน อีกทั้งยังสั่งให;ลูกน;องภายในปางไม;เก็บอุปกรณKทุกอยOางที่สามารถจะตัด
โซOตรวนได;ออกจากปางไม; การลงโทษของนายห;างพะโปHครั้งนี้มีจุดมุOงหมายเพื่อให;ทั้งคูOได;รับโทษที่มีความ
เจ็บปวดทุกขKทรมานที่สุดนั่นคือ การขาดความเปYนอิสระ หรือการไมOสามารถยอมรับธาตุแท;ความเปYนคนของ
อีกฝlายที่ยังไมOได;เป>ดเผยให;แกOกัน เวลาท่ีต;องตัวติดกันตลอดเวลามักจะเกิดความเบื่อหนOาย ความอึดอัด
และความเบื่อหนOาย เปYนบทลงโทษที่สOางหมOองและยุพดีจะได;รับ การใช;อำนาจป>ตาธิปไตยของนายห;างพะโปHใน
การปกครองผู;ใต;อำนาจของตนเอง ซึ่งมีความชอบธรรมตามระบอบป>ตาธิปไตย ซึ่งเปYนธรรมเนียมที่สังคมไทย
ตั้งแตOอดีตใช;ในการปกครองผู;คน สอดคล;องกับการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยอK ันมีพระมหากษัตริยK
ทรงเปYนประมุขสูงสุด โดยกฎมณเฑียรบาลขอราชวงศKไทย กษัตริยKก็มักจะเปYนผู;ชายซึ่งเปYนไปตามลักษณะของ
อำนาจป>ตาธิปไตยนั่นเอง ในภาพยนตรKเรื่องชั่วฟHาสลายหากสังเกตบริบทปางไม;จะพบวOา เดิมทีปางไม;คือเมือง
เกOาแตOราชวงศKได;ลOมสลายไปแล;ว ภายในห;องพักที่นิพนธKเข;าไปพักจะปรากฏชฎาของกษัตริยKและราชินีโบราณ
อยูOภายในห;องหนึ่งคูO และพะโปHซึ่งเปYนนายห;างของปางไม;ก็ได;สวมบทบาทต;นเปYนเสมือนกษัตริยKปกครองแทน
หากพิจารณาในบริบทของอำนาจป>ตาธิปไตยถือเปYนความชอบธรรมที่พะโปHสามารถทำได; แตOเมื่อพิจารณาการ
ครองคนตามหลักปรัชญาพุทธศาสนาโดยนำหลักพรหมวิหาร 4 มาเปYนเกณฑKในการพิจารณาแล;ว การกระทำที่
ได;กลOาวข;างต;นถือวOาขัดตOอหลักพรหมวิหาร 4 โดยสิ้นเชิง ซึ่งได;อธิบายไว;ในบทความเรื่อง ประยุกตKใช;หลักธรรม
เกี่ยวกับความรักตามแนวพุทธปรัชญา ของ พระมหาธนินทรK นราสโภ และคณะ (2563) ไว;วOา พรหมวิหาร 4
เปYนธรรมของความเปYนที่พึ่งพาได; ที่ประกอบด;วย 1) เมตตา คือ ความรัก, ความปรารถนาให;เขามีความสุข,
แผOไมตรีจิตคิดจะให;สัตวKทั้งปวงเปYนสุขทั่วหน;า 2) กรุณา คือ ความสงสารคิดจะชOวยให;พ;นทุกขK, ความหวั่นใจ
เมื่อเห็นผู;อื่นมีทุกขK คิดหาทางชOวยเหลือ ปลดเปลื้องทุกขKของเขา 3) มุทิตา คือ ความพลอยยินดีเมื่อผู;อื่นได;ดี,
เห็นผู;อื่นอยOูดีมีสุขก็แชOมชื่นเบิกบานใจด;วย เห็นเขาประสบความสำเร็จเจริญก;าวหน;ายิ่งขึ้นไปก็พลอยยินดี
บันเทิงใจ พร;อมที่จะสOงเสริมสนับสนุนไมOกีดกันริษยา 4) อุเบกขา คือ ความวางใจเปYนกลางไมOเอนเอียง
ด;วยชอบหรือชัง, ความวางใจเฉยได; ไมOยินดียินร;าย เมื่อใช;ปpญญาพิจารณาเห็นผลอันเกิดขึ้น โดยสมควรแกOเหตุ
และรู;วOาพึงปฏิบัติตOอไปตามธรรมหรือตามควรแกOเหตุนั้น แตOการปกครองของนายห;างพะโปHไมOได;เปYนไปตาม
หลักการของพรหมวิหาร 4 นั่นคือ 1) นายห;างพะโปHขาดความกรุณา คือ การขาดความสงสารตOอสOางหมOอง
และยุพดี แม;วOาทั้งคOูจะประสบกับความทุกขKทรมานใจจากการตัดสินลงโทษของพะโปHเองก็ตาม 2) นายห;าง
พะโปHขาดความเมตตา คือ ขาดความปรารถนาให;สOางหมOองและยุพดีมีความสุข เพราะการลงโทษของนายห;าง
พะโปHที่จับทั้งคูOใสOโซOตรวนข;อมือเปYนการจองจำ ผูกมัดทั้งคูOให;จมจOอมอยูOกับความทุกขKจากการขาดอิสระไมOมีวัน

นายวชั ระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทยี่ งธรรมในการใชอ้ ํานาจปติ าธิปไตยกับความขดั แย้งปรชั ญาพุทธ:
ชัว่ ฟ้าดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตรม์ หาวิทยาลยั ขอนแก่น

6

สิ้นสุด ทั้งนี้นายห;างยังได;กลOาวเน;นย้ำวOาจะจองจำทั้งคูOตลอดไปชั่วฟHาดินสลายด;วย 3) นายห;างพะโปHขาดมุทิตา
คือ ไมOได;มีความยินดีในความรักของรักระหวOางสOางหมOองกับยุพดี 4) นายห;างพะโปHขาดอุเบกขา คือ นายห;าง
พะโปHขาดการวางใจเปYนกลางมีอารมณKโน;มเอียงไปสูOความโกรธมากกวOาการให;อภัย เปYนสาเหตุให;นายห;างพะโปH
ตัดสินใจลงโทษและจองจำสOางหมOองและยุพดีให;ใช;ชีวิตติดกันตลอดชีวิต แม;ทั้งคูOจะรู;สึกผิดและมาขอขมาก็ตาม
นี่เปนY ความขัดแยงระหวาO งการใชอ; ำนาจป>ตาธปิ ไตยกบั ปรชั ญาทางพระพุทธศาสนา

จากการวิเคราะหKภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย พบข;อสังเกตวOา กOอนที่นายห;างพะโปHจะมีการ
ตัดสินลงโทษสOางหมOองและยุพดี นายห;างพะโปHจะสวดมนตรKไหว;พระกOอน สันนิษฐานวOา การกระทำข;างต;นของ
พะโปHนั้นกระทำเพื่อเปYนการสร;างความชอบธรรมให;แกOตนเองในการสั่งตัดสินสินลงโทษคนทั้งคูO ทำให;ผู;คน
ภายนอกไมOติฉินนินทาวOานายห;างกระทำไปโดยขาดคุณธรรม เพราะศาสนาถือสิ่งควรแกOเคารพสูงสุด สามารถ
เทียบเคียงกับพฤติกรรมของสุนทรภูOซึ่งเปYนกวีเอกชOวงสมัยรัชกาลที่ 2 แตOเมื่อเปลี่ยนรัชกาลจึงได;เข;าอุปสมบท
เปYนพระภิกษุในพระพุทธศาสนาเพื่อลี้ภัยทางการเมือง ซึ่งการกระทำของนายพะโปHมีลักษณะเดียวกัน ดังนั้นจึง
สามารถสรุปได;วOาการกระทำข;างต;นเปYนการทำเพื่อความชอบธรรมในการตัดสินลงโทษสOางหมOองและยุพดี
น่ันเอง

2. การใชปE ตQ าธปิ ไตยสู'การสงั วาท
อำนาจป>ตาธิปไตยเปYนที่ทราบกันดีวOาเปYนการให;สิทธิ์ผู;ชายเหนือกวOาผู;หญิง ในภาพยนตรK เรื่อง

ชั่วฟHาดินสลาย ตัวละครชายสOวนมากล;วนปรากฏการใช;อำนาจป>ตาธิปไตย ที่นำไปสูOการสังวาทหรือการรOวม
ประเวณีของตัวละคร โดยการวิเคราะหKครั้งนี้จะมุOงศึกษาการใช;ป>ตาธิปไตยของตัวละครที่ขัดตOอปรัชญาพุทธ
ศาสนาเทOานั้น ซึง่ จะแยกวเิ คราะหตK วั ละครแบบเจาะจงแบบรายตวั มีรายละเอยี ดดงั น้ี

2.1 สาO งหมอO ง
ตัวละครสOางหมOองหลานชายของนายห;างพะโปH ตามคำบอกเลOาของทิพยKที่มีตOอนิพนธKน้ัน

สOางหมOองเปYนชายหนุOมที่มีเพียบพร;อมทั้งรูปรOางหน;าตา ยึดมั่นในคุณธรรมจริยธรรม มีความเปYนสุภาพบุรุษ
ไมOเคยมีความรักและไมOเคยมีสัมพันธKทางเพศกับผู;หญิงคนใดมากOอน จนนายห;างพะโปHต;องให;ทิพยKพาไปขึ้นครูท่ี
สถานเริงรมยKสำหรับผ;ูชายที่ปากน้ำโพ แตOสOางหมOองกลับนึกถึงคำสอนของนายห;างพะโปHที่สอนไว;เมื่อครั้งเปYน
เด็กวOา ดอกไม;สวยควรให;มันสวยอยูOบนต;นของมัน เราไมOควรไปเด็ดมันมา เพราะไมOนานมันก็จะเหี่ยวเฉาไป
ดังนั้นสOางหมOองจึงมองวOาหญิงสาวที่กำลังจะมามีเพศสัมพันธKกับตนเปYนเชOนเดียวกับดอกไม;นั้น จึงทำให;สOาง
หมOองเลือกที่จะไมOมีอะไรกับหญิงสาวคนนั้น จนนายห;างพะโปHพายุพดีเข;ามายังปางไม;ในฐานะภรรยา
และมอบหมายให;สOางหมOองเปYนผู;คอยดูแลยุพดี พร;อมกับกำชับวOา “ให;สOางหมOองรักยุพดีเหมือนกับรักอา”
กอปรกับความใกล;ชิดของวัยหนุOมสาวของยุพดีกับสOางหมOองทำให;ทั้งคูOตกอยูOภายใต;อำนาจของความเสนOหา
จนเกิดเผลอใจเผลอตัวมีสัมพันธKสวาทกันที่น้ำตก โดยมียุพดีเปYนผู;ทอดสะพานความสัมพันธKไปให;สOางหมOอง
และกOอนที่สOางหมOองจะมีสัมพันธKสวาทกับยุพดีนั้น สOางหมOองมีการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยเหนือยุพดีโดยกลOาววOา
“หากเกิดอะไรขึ้นถือเป#นความผิดของคุณคนเดียว” แสดงให;เห็นถึงการผลักความผิดให;แกOผู;หญิงเปYน
ผู;รับผิดชอบเพียงฝlายเดียว เมื่อนำพฤติกรรมของสOางหมOองมาพิจารณาด;วยหลักเบญจศีลทางพระพุทธศาสนา
ซึ่งเปYนหลักธรรมพื้นฐานในการชีวิตของพุทธศาสนิกชน พบวOา พฤติกรรมข;างต;นของสOางหมOองขัดตOอศีลข;อสาม

นายวชั ระ ลานเจริญ I 2565 I ความเท่ยี งธรรมในการใชอ้ ํานาจปิตาธปิ ไตยกบั ความขดั แยง้ ปรัชญาพุทธ:
ชวั่ ฟ้าดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตรม์ หาวทิ ยาลัยขอนแก่น

7

“ปาณาติปาตา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ” วOาด;วยการงดเว;นจากการประพฤติผิดในกาม และศีลข;อสี่
“มุสาวาทา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ” วOาด;วยการงดเว;นจากการพูดเท็จ พูดจาสOอเสียดวOาร;ายผู;อ่ืน
ซึ่งการที่สOางหมOองไปมีสัมพันธKสวาทกับยุพดีซึ่งเปYนอาสะใภ;นั้นเปYนการประพฤติผิดในกามเพราะไปผิดลูกเมีย
ผ;ูอื่น สOวนการพดู ยกความผดิ ให;ผ;ูอนื่ รบั ผดิ ชอบเพียงฝlายเดียวเปนY การผิดศีลขอ; ท่สี ด่ี ;วย

2.2 ยพุ ดี
ตัวละครยุพดีเปYนแมOมOายสาวที่ผOานการแตOงงานมาแล;ว ซึ่งเธอมารOวมงานเลี้ยงสังสรรคKของ

ผู;คนชั้นสูง เธอเปYนคนที่รักการอOานหนังสือจึงทำให;เธอเปYนผู;หญิงที่มีความรู; หัวสมัยใหมOแบบสตรีตะวันตก
กอปรกับความสวยของเธอจึงทำให;เปYนจุดสนใจของผู;ชายภายในงาน รวมทั้งนายห;างพะโปHที่มารOวมงานได;พบ
เห็นจึงเกิดความสนใจในตัวยุพดี จึงได;เดินเข;าไปทักทายและทำความรู;จักกัน เมื่อได;พูดคุยกันพะโปHจึงเกิดความ
ประทับใจในทัศนคติของเธอและหลงใหลในความสวย และท;ายที่สุดก็มีสัมพันธKสวาทระหวOางกัน และนายห;าง
พะโปHก็ตัดสินใจแตOงงานและพายุพดีกลับไปเปYนภรรยาที่ปางไม;ทางภาคเหนือ ด;วยความที่นายห;างพะโปHต;อง
เดินทางไปทำงานนอกปางไม;บOอยครั้งจึงได;ฝากให;สOางหมOองคอยดูแลยุพดีแทน ด;วยความใกล;ชิดจนเกิดความ
สนิทสนม นอกจากนี้สOางหมOองยังเปYนชายหนุOมรูปหลOอทำให;ยุพดีเผลอมีใจให;แกOสOางหมOอง และด;วยยุพดีเปYน
ผู;หญิงหัวก;าวหน;าแบบตะวันตกจึงมองวOาความรักเปYนเรื่องธรรมชาติของมนุษยK จึงทำให;ขาดความตระหนักวOา
ตนเองมีสามีแล;ว จึงใช;คำพูดและแสดงพฤติกรรมตOาง ๆ ท่ีเปYนการทอดสะพานให;แกOสOางหมOอง จนทำให;สOาง
หมOองเผลอใจและมีสัมพันธKสวาสกับยุพดีที่น้ำตก แสดงให;เห็นถึงการตกอยูOภายใต;อำนาจป>ตาธิปไตยของยุพดีท่ี
มีตOอความเปYนชายของสOางหมOอง หากวิเคราะหKพฤติกรรมของยุพดีตามหลักเบญจศีลพบวOา ยุพดีมีพฤติกรรมท่ี
ขัดตOอหลักเบญจศีลข;อที่สาม คือ ประพฤติผิดในกามนอกใจสามีแอบไปคบชู;กับสOางหมOอง และหลักเบญจศีล
ขอ; ทสี่ ่ี คือ ยพุ ดีพูดจาทอดสะพานให;แกสO าO งหมอO งเปนY จดุ เรมิ่ ต;นการกระทำผดิ ทางเพศตามมา

2.3 นายหา; งพะโปH
นายห;างพะโปHเปYนตัวละครที่ปรากฏการใช;ป>ตาธิปไตยมากที่สุดในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHา

ดินสลาย ทั้งด;านการปกครอง ความรัก ตลอดจนความสัมพันธKทางเพศ โดยนายห;างพะโปHนั้นวางตัวเองเปYน
เหมือนเจ;าเมืองเหนือคนหนึ่งจึงทำให;มีผู;หญิงเข;ามาเกี่ยวพันทางเพศเปYนจำนวนมาก ซึ่งนายห;างพะโปHมองวOา
ผู;หญิงเหลOานั้นเปYนเพียงวัตถุทางเพศ ท่ีสามารถยกให;แกOใครก็ได; ซึ่งผู;หญิงเหลOานั้นไมOมีสิทธิ์ในการโต;แย;งอะไร
ดังที่ปรากฏในคำกลOาวของทิพยK พOอบ;านคนสนิทที่ได;บอกเลOาเรื่องราวให;แกOนิพนธK นักเขียนหนุOมจากพระนครซึ่งเปYน
ลูกชายเพือ่ นสนิทของพะโปฟH งp มใี จความวาO

“...เว6นแต:เรื่องเดียวเท:านั้น..ก็เรื่องผู6หญิงยังไงล:ะครับ นายห6างเป#นเสือผู6หญิง ก็ผู6หญิงที่คุณ
นิพนธWเห็นเดินผ:านไปผ:านมาในบ6านนี่ล:ะครับ มีทั้งสาวพม:า สาวเหนือ สาวใต6 แต:ก็ไม:เกินหก
เดือนหรอกครบั ท:านกเ็ บือ่ แล6วกโ็ ละลงมาให6ผมบา6 ง พวกคนงานผช6ู ายบา6 ง”

จากข;อความข;างต;นแสดงให;เห็นวOา นายห;างพะโปHมองผู;หญิงเปYนเพียงวัตถุทางเพศที่ชOวย
บำบัดความใครOทางกามรมยKเทOานั้น เบื่อแล;วจะยกให;กับใครก็ได; ซึ่งเปYนการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยในการปกครองสตรี
และกดขี่ให;อยูOภายใต;อำนาจของตน นอกจากนี้ยังปรากฏการใช;ถ;อยคำที่แสดงให;เห็นถึงความเจ;าช;ูของนายห;างพะ

นายวชั ระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทยี่ งธรรมในการใช้อํานาจปิตาธิปไตยกบั ความขดั แย้งปรัชญาพุทธ:
ชัว่ ฟา้ ดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตรม์ หาวทิ ยาลยั ขอนแก่น

8

โปHในคำพูดของทิพยKวOา “นายห6างเป#นเสือผู6หญิง” หากพิจารณาจากการกระทำของนายห;างพะโปHโดยใช;หลัก
ปรัชญาทางพระพุทธศาสนา พบวOาการกระทำของนายห;างพะโปHขัดตOอเบญจศีลข;อสาม นอกจากนี้การกระทำของ
นายห;างพะโปHยังขัดตOอหลักฆราวาสธรรมหรือหลักธรรมสำหรับผู;ครองเรือน ที่พระมหาสุรศักดิ์ สุรเมธี (2009:
ออนไลนK) ได;อธิบายไว; 4 ประการคือ 1) สัจจะ หมายถึง ความซื่อสัตยKตOอกัน ความไว;เนื้อเชื่อใจกัน คือ ให;รักเดียวใจ
เดียว อยOาหลายใจ 2) ทมะ หมายถึง การรู;จักขOมใจ หักห;ามใจ 3) ขันติ หมายถึง ความอดทนตOอสิ่งตOาง ๆ 4) จาคะ
หมายถึง การเสียสละ การรู;จักเสียสละประโยชนKสOวนตนให;แกOอีกฝlาย เมื่อนำการกระทำของนายห;างพะโปHมา
วิเคราะหKตามหลักฆราวาสธรรม พบวOา นายห;างพะโปHมีการกระทำท่ีขัดตOอหลักฆราวาสธรรม คือ เจ;าชู; มีภรรยา
หลายคนขัดตOอหลักธรรมด;านสัจจะ, ไมOรู;จักหักห;ามใจตOอความมักมากทางเพศทำให;เปลี่ยนภรรยาหรือคูOนอนบOอย ๆ
ขัดตOอทมะตามหลักฆราวาสธรรม, ขาดความอดทนอดกลั้นตOอสิ่งเร;าอันได;แกOหญิงสาวขัดตOอขันติในฆราวาสธรรม
และการไมรO ;จู กั การเสยี สละประโยชนสK วO นตนได;แกOความใครOของนายห;างพะโปขH ดั ตOอจาคะในฆราวาสธรรม

2.4 ทพิ ยK
ภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ดำเนินเรื่องโดยการเลOาเรื่อง โดยมีทิพยKซึ่งเปYนพOอบ;านคน

สนิทของนายห;างพะโปHในการบอกเลOาเรื่องราวของสOางหมOองที่เปYนชายเสียสติที่ร;องไห;โหยหวนตอนกลางคืน
ให;แกOนิพนธKฟpง ตลอดจนการกระทำของตนเองที่เข;าไปเกี่ยวข;องกับเหตุการณK และพฤติกรรมทางเพศของตน
กับผู;หญิงที่นายห;างพะโปHยกให;หรือไปเที่ยวสถานเริงรมยKสำหรับผู;ชายที่ปากน้ำโพ รวมทั้งพฤติกรรมการแอบมี
สัมพันธKสวาทกับหญิงสาวภายในปางไม; ซึ่งผู;หญิงเหลOานั้นสันนิษฐานได;วOานOาจะเปYนภรรยายของเก็บของนาย
ห;างพะโปH การกระทำข;างต;นเปYนการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยเปYนความชอบธรรมในฐานผู;ชายคนหนึ่งที่มีอำนาจ
เหนือกวOาผู;หญิง แตOการกระทำเหลOานี้ขัดตOอหลักเบญจศีลในพุทธศาสนาข;อที่สาม คือ การประพฤติผิดในกาม
ของทิพยK

2.5 นพิ นธK
นิพนธKเปYนชายหนุOมนักเขียนที่มาจากพระนคร เดินทางมายังปางไม;เพื่อหาแรงบันดานใจในการ

เขียนหนังสือ ซึ่งนิพนธKเปYนลูกชายเพื่อนของนายห;างพะโปH ตัวละครตัวน้ีที่ไมOมีสOวนเกี่ยวข;องกับเหตุการณKของ
สOางหมOอง เปYนเพียงผู;รับร;ูเรื่องราวจากการบอกเลOาเรื่องของทิพยKเทOานั้น แตOนิพนธKมีการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยตOอ
ภรรยาของพะโปHจนเกินเลยกลายเปYนสัมพันธKสวาท ซึ่งการกระทำของนิพนธKและภรรยาของพะโปHขัดตOอหลัก
เบญจศีลขอ; สามเปYนการประพฤตผิ ิดในกาม คือ การแอบเปนY ช;กู ับภรรยาผู;อื่นท้งั ทร่ี ;ูวาO ผูห; ญงิ มสี ามแี ล;ว

จากการวิเคราะหKตัวละครที่มีความเกี่ยวพันธKกับอำนาจป>ตาธิปไตยในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดิน
สลาย พบวOา ตัวละครหลักที่มีพฤติกรรมขัดแย;งตOอปรัชญาพุทธศาสนา จำนวน 5 ตัว ได;แกO นายห;างพะโปH
สOางหมOอง ยุพดี ทิพยK และนิพนธK ตัวละครข;างต;นมีพฤติกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับการประพฤติผิดในกามรมยKโดย
การคบชู;หรือมีสัมพันธKสวาทกับภรรยา สามีคนอื่น นอกจากนี้ยังพบการใช;คำพูดที่เปYนสาเหตุทำให;เกิดสัมพันธK
สวาทของตัวละครหรือที่เรียกวOา “อOอย” จากที่กลOาวมาข;างต;นเปYนพฤติกรรมการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่ขัดตOอ
หลักเบญจศีล ตลอดจนการใช;อำนาจในการปกครองของตัวละครท่ีขัดตOอหลักพรหมวิหาร 4 และพฤติกรรมท่ี
ขัดตอO หลักฆราวาสธรรม 4 ด;วย

นายวชั ระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทย่ี งธรรมในการใชอ้ ํานาจปิตาธปิ ไตยกับความขดั แยง้ ปรชั ญาพทุ ธ:
ชว่ั ฟา้ ดินสลาย I สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตรม์ หาวทิ ยาลัยขอนแก่น

9
บทสรปุ

การศึกษาความเที่ยงธรรมในการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยกับความขัดแย;งปรัชญาพุทธในภาพยนตรK เรื่อง
ชั่วฟHาดินสลาย โดยมีวัตถุประสงคKเพื่อศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีความขัดแย;งตOอปรัชญาพุทธศาสนาใน
ภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ผลการศึกษาวิเคราะหKโดยสรุปพบวOา มีการใช;ป>ตาธิปไตยในการปกครอง ปรากฏ
เดOนชัดที่สุดในตัวของนายห;างพะโปH มีอำนาจสิทธิขาดในการสั่งการ มีผู;คนอยูOภายใต;การปกครองจำนวนมาก ทั้งน้ี
นายห;างพะโปHยังมีอำนาจในการสั่งการ ตัดสินลงโทษหรือการกระทำการอื่น ๆ อยOางเบ็ดเสร็จ ซึ่งนายห;างพะโปHใช;
อำนาจในการปกครองโดยสั่งลงโทษสOางหมOองและยุพดีที่แอบเปYนชู;กัน โดยใสOโซOตรวนที่ข;อมือของทั้งคูOพร;อมกลOาววOา
“นับแต:นี้เป#นต6นไปเธอทั้งสองจะไม:พรากจากกันแม6แต:วินาทีเดียว...ชั่วฟMาดินสลาย” การลงโทษของพะโปHมี
จุดมุOงหมายเพื่อให;ทั้งคูOเห็นธาตุแท;ความเปYนคนของอีกฝlายที่ยังไมOได;เป>ดเผยให;แกOกัน เวลาที่ต;องตัวติดกันตลอดเวลา
มักจะเกิดความเบื่อหนOาย ความอึดอัด และความเบื่อหนOาย เปYนบทลงโทษที่สOางหมOองและยุพดีจะได;รับ เปYนการใช;
อำนาจป>ตาธิปไตยของนายห;างพะโปHในการปกครอง หากพิจารณาในบริบทของอำนาจป>ตาธิปไตยถือเปYนความชอบ
ธรรมที่พะโปHสามารถทำได; แตOเมื่อพิจารณาการครองคนตามหลักปรัชญาพุทธศาสนาโดยนำหลักพรหมวิหาร 4 มาเปYน
เกณฑKในการพิจารณาแล;ว การกระทำที่ได;กลOาวข;างต;นถือวOาขัดกันโดยสิ้นเชิง นั่นคือ 1) นายห;างพะโปHขาดความ
กรุณา คือ การขาดความสงสารตOอสOางหมOองและยุพดี แม;วOาทั้งคูOจะประสบกับความทุกขKทรมานใจจากการตัดสิน
ลงโทษของพะโปHเองก็ตาม 2) นายห;างพะโปHขาดความเมตตา คือ ขาดความปรารถนาให;สOางหมOองและยุพดีมีความสุข
เพราะการลงโทษของนายห;างพะโปHที่จับทั้งคูOใสOโซOตรวนข;อมือเปYนการจองจำ ผูกมัดทั้งคูOให;จมจOอมอยูOกับความทุกขK
จากการขาดอิสระไมOมีวันสิ้นสุด ทั้งนี้นายห;างยังได;กลOาวเน;นย้ำวOาจะจองจำทั้งคูOตลอดไปชั่วฟHาดินสลายด;วย
3) นายห;างพะโปHขาดมุทิตา คือ ไมOได;มีความยินดีในความรักของรักระหวOางสOางหมOองกับยุพดี 4) นายห;างพะโปHขาด
อุเบกขา คือ นายห;างพะโปHขาดการวางใจเปYนกลางมีอารมณKโน;มเอียงไปสูOความโกรธมากกวOาการให;อภัย เปYนสาเหตุ
ให;นายห;างพะโปHตัดสินใจลงโทษและจองจำสOางหมOองและยุพดีให;ใช;ชีวิตติดกันตลอดชีวิต แม;ทั้งคูOจะรู;สึกผิดและมา
ขอขมาก็ตาม นเี่ ปนY ความขดั แยงระหวOางการใชอ; ำนาจปต> าธปิ ไตยกับปรชั ญาทางพระพุทธศาสนา

นอกจากนี้ ยังปรากฏตัวละครที่มีความเกี่ยวพันธKกับอำนาจป>ตาธิปไตยในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย
ที่มีพฤติกรรมขัดแย;งตOอปรัชญาพุทธศาสนา จำนวน 5 ตัว ได;แกO นายห;างพะโปH สOางหมOอง ยุพดี ทิพยK และนิพนธK
ตัวละครข;างต;นมีพฤติกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับการประพฤติผิดในกามรมยKโดยการคบชู;หรือมีสัมพันธKสวาทกับภรรยา
สามีคนอื่น นอกจากนี้ยังพบการพูดที่เปYนสาเหตุทำให;เกิดสัมพันธKสวาทของตัวละครหรือที่เรียกวOา “อOอย” จากที่
กลOาวมาข;างต;นเปYนพฤติกรรมที่ขัดตOอหลักเบญจศีล ตลอดจนการใช;อำนาจในการปกครองของตัวละครที่ขัดตOอหลัก
พรหมวิหาร 4 และพฤติกรรมของตัวละครท่ขี ดั ตอO หลกั ฆราวาสธรรม 4 ดว; ย

นายวชั ระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทีย่ งธรรมในการใชอ้ ํานาจปิตาธปิ ไตยกบั ความขัดแย้งปรชั ญาพุทธ:
ช่วั ฟา้ ดินสลาย I สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตรม์ หาวิทยาลัยขอนแก่น

10
อภิปรายผล

บทความเรื่อง การศึกษาความเที่ยงธรรมในการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยกับความขัดแย;งปรัชญาพุทธใน
ภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย โดยมีวัตถุประสงคKเพื่อศึกษาการใช;อำนาจป>ตาธิปไตยที่มีความขัดแย;งตOอปรัชญา
พุทธศาสนาในภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ผลการศึกษาพบวOา ตัวละครนายห;างพะโปH สOางหมOอง ยุพดี ทิพยK
และนิพนธKมีความเกี่ยวพันกับอำนาจป>ตาธิปไตยที่ขัดตOอปรัชญาพุทธศาสนาซึ่งเปYนศาสนาหลักของประเทศที่มีผู;นับ
ถือมากที่สุด โดยขัดตOอหลักพรหมวิหาร 4 ฆราวาสธรรม 4 และเบญจศีล ข;อนOาสังเกตในภาพยนตรKเรื่องนี้คือ นายห;าง
พะโปHซึ่งเปYนตัวละครหลักที่ใช;อำนาจป>ตาธิปไตยในฐานะชนชั้นปกครองที่มีการเอาพิธีทางศาสนาพุทธ ได;แกO
การสวดมนตKไหว;พระเข;ามาเกี่ยวข;องกับการลงโทษสOางหมOองและยุพดี สันนิษฐานวOา การกระทำข;างต;นของนาย
ห;างพะโปHนั้น กระทำเพื่อเปYนการสร;างความชอบธรรมให;แกOตนเองในการสั่งตัดสินลงโทษคนทั้งคูO ทำให;ผู;คนไมO
ติฉินนินทา เพราะศาสนาถือสิ่งควรแกOเคารพสูงสุด สามารถเทียบเคียงพฤติกรรมของสุนทรภูOซึ่งเปYนกวีเอกชOวง
สมัยรัชกาลที่ 2 แตOเมื่อเปลี่ยนรัชกาลจึงได;เข;าอุปสมบทเปYนพระภิกษุในพระพุทธศาสนาเพื่อลี้ภัยทางการเมือง
ซึ่งการกระทำของนายพะโปHมีลักษณะเดียวกัน นอกจากนี้ พบประเด็นที่นOาสนใจในการศึกษาที่นอกเหนือจาก
ประเด็นหลักครั้งนี้คือ พฤติกรรมชายรักชายระหวOางพะโปHกับสOางหมOอง โดยมีการใช;คำพูดและพฤติกรรมที่สื่อไป
ในทางชู;สาว เชOน นายห;างพะโปHพูดกับสOางหมOองวOา “ขอใหรักยุพดีเหมือนที่รักอา” หรือคำพูดที่วOา “นอกจากปูXและ
พ:อของเธอ เธอคือผู6ชายคนเดียวที่อารักที่สุดในโลก รักเท:ากับตัวของอาเอง” และจากคำพูดของสOางหมOองวOา “ชีวิต
ผมเปน# ของคุณอา” สวO นพฤติกรรมไปในเชงิ ชสู; าวท่พี บได;แกO พะโปหH อมแก;มสาO งหมOองท่ชี ายปlา, สOางหมOองมคี วามเหงา
หงอยในวันที่นายห;างพะโปHพายุพดีกลับมาปางไม;ในฐานะภรรยา และการท่ีสOางหมOองมีสัมพันธKสวาทกับยุพดีหลักจาก
ท่ีนายห;างพะโปHบอกให;สOางหมOองรักยุพดีเหมือนที่รักตนเอง จากพฤติกรรมและคำพูดของตัวละครที่ปรากฏใน
ภาพยนตรเK ร่ืองน้ี ผ;ศู ึกษาจงึ เสนอแนะไว;เพ่อื เปYนแนวทางสกูO ารศกึ ษาในโอกาสตอO ไป
ขอE เสนอแนะ

1. ควรศึกษาวิเคราะหKภาพยนตรK เรื่อง ชั่วฟHาดินสลาย ตามแนวคิดเควียรKกับเกยKและเลสเบี้ยนใน
วรรณกรรม

2. ควรศึกษาวเิ คราะหภK าพยนตรK เรื่อง ช่ัวฟาH ดนิ สลาย ตามแนวคิดสตรนี ยิ ม
3. ควรศกึ ษาวเิ คราะหKการใช;สัญญะและอดุ มการณKในภาพยนตรK เรื่อง ช่ัวฟาH ดนิ สลาย

นายวัชระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเทีย่ งธรรมในการใชอ้ ํานาจปิตาธปิ ไตยกับความขดั แยง้ ปรชั ญาพุทธ:
ช่ัวฟ้าดินสลาย I สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตรม์ หาวทิ ยาลยั ขอนแก่น

11
เอกสารอEางอิง
พระมหาธนินทรK นราสโภ และคณะ. (2563). ประยุกต6ใชEหลักธรรมเกี่ยวกับความรักตามแนวพุทธปรัชญา. วารสาร

บณั ฑิตศึกษามหาจฬุ าขอนแกนO . ปhท่ี 7 ฉบบั ท่ี 2. 27-41.
พระมหาสุรศักดิ์ สุรเมธี. (2009). หลักธรรมสำหรับชีวิตครอบครัว. จาก: http://www.familynetwork.or.th/

node/15371. สืบคน; เม่ือ 15 เมษายน 2565.
รองศาสตราจารยK อรทัย เพียยุระ. (2564). วรรณกรรกับเพศภาวะ LITERATUE AND GENDER. พิมพKครั้งที่ 3.

ขอนแกนO : โรงพมิ พมK หาวทิ ยาลยั ขอนแกนO .
เวบ็ ไซตKดูหนงั ออนไลนK 037HD. (2010). ภาพยนตรK เร่ือง ช่ัวฟHาดนิ สลาย. จาก: https://www.037hdmovie.com/

2015/08/16/eternity-2010. สืบค;นเมอ่ื 1 เมษายน 2565.
เว็บไซตKThaicinema. (2553). ชั่วฟaาดินสลาย. จาก: http://www.thaicinema.org/kits238chuafah.php.

สบื ค;นเม่ือ 12 เมษายน 2565.
สรยา รอดเพชร, ทัศนียK ทานตวาณิช และนัทธนัย ประสานนาม. (2561). ผูEหญิงกับปQตาธิปไตยในนวนิยายของอุทิศ

เหมะมูล. วารสารวิชาการ คณะมนุษยศาสตรKและสังคมศาสตรK, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรK วิทยาเขต
ปตp ตานี. ปทh ่ี 14. ฉบับที่ 1. 53-79.

นายวัชระ ลานเจรญิ I 2565 I ความเที่ยงธรรมในการใช้อํานาจปติ าธิปไตยกบั ความขดั แยง้ ปรัชญาพทุ ธ:
ชั่วฟา้ ดินสลาย I สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตรม์ หาวิทยาลยั ขอนแก่น