การวิเคราะห์สารจากสื่อที่ฟัง ดู อ่าน

เอกสารประกอบการสอน

หน่วยท่ี 5 การวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ และประเมินค่าสาร

เรื่อง การวิเคราะหส์ ารจากสอ่ื ท่ฟี ัง ดู และอา่ น

ครวู ชั ระ ลานเจริญ
วิทยาลัยเทคนิคสกลนคร

สถาบันการอาชีวศึกษาภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ๒
สำนักงานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ

กิจกรรมนำสู่บทเรียน

ให้นักศึกษาบอกช่อื -นามสกุล แล้วเลอื ก
ส่ิงทช่ี อบฟงั ดู หรืออา่ น มาคนละ 1 ชนิด

เพื่อเชค็ ช่ือ

หวั ขอ้ ท่ี 1

ความหมายการวเิ คราะห์

การวเิ คราะห คอื การแยกสว นประกอบตา ง ๆ

เพ่อื ใหเหน็ ถงึ ความสัมพนั ธแ ละความเช่ือมโยงระหวา งกนั

หวั ขอ้ ที่ 2

พินจิ นึก ตรกึ ตรอง ลองทายสาร?

1. สารใหความรู
2. สารใหค วามเพลดิ เพลิน
3. สารจรรโลงใจ
4. สารโนมนา วใจ

สารโนมนาวใจ

มีเนื้อหาเพ่ือใหเช่ือ ยอมรับ หรือเกิด
ความคลอยตามเหตุผลที่นำเสนอ เชน สุนทรพจน
ปายประสัมพนั ธ โฆษณา การปราศรัย เปน ตน

โฆษณา

สารใหความรู

มีเน้ือหาเพื่อสรางความรูความเขาใจ
ใหแกผูรับสารเก่ียวกับเรื่องใดเรื่องหน่ึง เชน ขาว
หนังสอื ตำรา บทความ วารสาร วจิ ัย เปน ตน

ขา วสาร

สารจรรโลงใจ ธรรมะ

มีเนื้อหาเพ่ืออบรมส่ังสอนใหผูรับสาร
มีความสุขุม เยือกเย็น หรือเกิดความสงบทาง
จิตใจ ตลอดจนการมีคุณธรรม จริยธรรมทาง
จิตใจ ตลอดจนมีทัศนคติในเชิงบวก เชน ธรรมะ
โอวาท คำคม คำขวัญ คติสอนใจ สุภาษิต คำสั่ง
สอน เปน ตน

สารใหค วามเพลิดเพลิน ละคร

มีเน้ือหาเพ่ือสรางความสนุกสนาน
ผอนความทางอารมณ ความรูสึกใหแกผูรับสาร
เชน เพลง นิทาน การตูน ภาพยนตร ละคร
ซรี ีส เปนตน

หัวขอ้ ท่ี 3
ส่อื ผลงาน นำเสนอดว้ ย แบบไหน?

หนงั สือ

สือ่ ส่งิ พิมพ

มัลติมเี ดยี
เทคโนโลยี

ส่อื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส

อปุ กรณ
การเรยี น

ส่อื วตั ถุ/ส่งิ ของ

ครผู ูสอน

ส่อื บคุ คล

วดั /โบราณสถาน

สื่อสถานที/่ แหลงเรยี นรู

หวั ขอ้ ที่ 4

ใชโ้ วหาร ขานภาษา วิธีใด?

1. บรรยายโวหาร ก. ความรสู ึก
2. พรรณนาโวหาร ข. สัง่ สอน
3. สาธกโวหาร ค. ขอ เทจ็ จรงิ
4. เทศนาโวหาร ง. ขั้นตอน
5. อปุ มาโวหาร จ. ยกตัวอยาง
6. อธิบายโวหาร ฉ. เปรยี บเทียบ

บรรยายโวหาร ”จังหวัดสกลนคร เปนจังหวัดหนึ่งใน
ภูมิภาคอีสาน พื้นที่บางสวนเปนแองราบลุม ซึ่งมี
ช่ือเรียกวา “แองสกลนคร” มีโบราณสถานสำคัญ
ไดแ ก พระธาตเุ ชิงชุม”

เปนการบอกเลาเร่ืองราวท่ีมุงนำเสนอ
ขอเท็จจริง โดยไมมุงเนนเก่ียวกับอารมณ
ความรูสกึ ตลอดจนความคิดเห็น

”สกลนคร เปนจังหวัดที่มีความอุดม

สมบูรณและมีความหลากหลายทางดานวัฒนธรรม

พรรณนาโวหาร จึงทำใหจังหวัดสกลนครมีความเหมาะสมตอการ
ทองเที่ยวเยี่ยมชมธรรมชาติท่ีมีความสวยงาม และ

การทอ งเทีย่ วเชงิ วฒั นธรรม”

เปนการบอกเลาเรื่องราวที่มุงนำเสนอ

ข  อ เ ท็ จ จ ริ ง ที่ มี ก า ร ส อ ด แ ท ร ก อ า ร ม ณ

ความรูสกึ ตลอดจนความคดิ เหน็ เขา มารว มดว ย

สาธกโวหาร ” จั ง ห วั ด ส ก ล น ค ร มี ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย
ทางดานชนชาติ เชน ชนเผาภูไท มีการตั้งรกราก
เปนการยกตัวอยางประกอบการ ถิ่นจำนวนมากบริเวณพ้ืนที่อำเภอพรรณานิคมและ
นำเสนอขอมูลหลักเพื่อใหเห็นภาพหรือเกิด อำเภอวาริชภูมิ ชนเผาไทญอ ตั้งถ่ินในพื้นที่อำเภอ
ความชัดเจนในการนำเสนอมากย่งิ ขึ้น สกลนคร ชนเผาไทโส ต้ังถ่ินฐานบริเวณอำเภอ
กุสุมาลย”

เทศนาโวหาร ”จงพากันมีสติคอยระวังตัว อยาใหเปนคน
ประเภทใบลานเปล า ๆ เรียนเปลาและตายทิ้งเปลา ไมมี
ธรรมอนั เปนสมบตั ขิ องตัวอยางแทจริงตดิ ตัวบางเลย”

(หลวงปูมน่ั ภรู ิทตั โต)

เปนการนำเสนอขอมูลหรือเรื่องราวเพ่ือ
ใชในการส่ังสอนใหผูฟง ผูดู และผูอาน มีความ

สุขุม เยือกเย็น หรือเกิดความสงบทางจิตใจ
ตลอดจนการมีคณุ ธรรม จรยิ ธรรมทางจิตใจ

อุปมาโวหาร ”จังหวัดสกลนคร เปนจังหวัดหนึ่งใน
ภูมิภาคอีสาน พ้ืนที่บางสวนเปนแองราบลุม ซ่ึงมี
การเขียนโดยยกส่ิงตาง ๆ ขึ้นมา ชื่อเรียกวา “แองสกลนคร” จึงทำใหมีความอุดม
เปรียบเทียบประกอบขอความเพ่ือใหเขาใจ สมบูรณเหมาะแกการทำการเกษตร จังหวัด
งาย และเกิดอารมณค วามรูสกึ มากข้ึน สกลนครจงึ เปน เสมอื นอูข า วอูน ํา้ ของภาคอสี าน”

อธบิ ายโวหาร ”หากคุณมีเวลาหนึ่งวันในการทองเที่ยวสกลนคร
ผมขอเสนอวิธีในการทองเที่ยวแบบชิก ๆ สถานท่ีแรกท่ี
อยากใหทุกทานไดเริ่มตนท่ีอุทยานบัว ดูบัวบานยามเชา
แวะถายรูปบานโบราณทาแร แลวเรามาตอท่ีพระธาตุ
เชิงชุมเอาฤกษเอาชัยในการเดินทาง กอนออกจากเมือง
แวะชมวิวหนองหารหลังวัด แลวไปตอกันท่ีถํ้าผาแดนเท่ียว
ชมกันไดยาว ๆ ตลอดบาย และมาปดทายที่ฟารมฮัก ลอง
ลิ้มชิมรสโคขุนโพนยางคำ แลวคอยกลับโรงแรมพักผอน
กายใจ”

หวั ข้อท่ี 5
ทราบอย่างไร ตวั ละคร แบนหรือกลม?

“กาญจนสรุ างคเปนคนรกั ของภมู ินทร แตถ กู
ภมู ินทรน อกใจไปรักกบั สรวงสุดา ทำใหกาญจนส รุ างค
กลาํ้ กลืนผืนทนรอวาสกั วันเขาจะกลบั มาหาตนอีกคร้งั ”

ตวั ละครตัวแบน ตวั ละครตวั กลม

กาญจนส รุ างค ภมู ินทร

หัวขอ้ ท่ี 6
ฉากทีใ่ ช้ นำเสนอ แบบไหนเลา่ ?

ฉากจริง

สถานที่ทีม่ อี ยจู รงิ เชน พระธาตุเชงิ ชมุ

ชนดิ ของฉาก ฉากเสมอื นจริง

ฉากสมมติตาง ๆ ทีส่ รางเพอื่ ความสมจรงิ

ฉากจินตนาการ

ฉากทส่ี รา งขน้ึ โดยไมยึดตอความเปนจริง เชน นรก/สวรรค

หวั ข้อที่ 7.1

เร่ิมเรื่องราว อยา่ งไร เบอ้ื งปฐม?

การเปดเรอื่ ง คอื การอธิบายใหเหน็ ถึงจดุ เริม่

เรอื่ งทีอ่ ยา งไร

หวั ข้อท่ี 7.2

ดำเนินเร่อื ง ยงั ไง ใหน้ ่าชม?

การดำเนินเรอ่ื ง คือ การอธิบายใหเห็นถงึ การ

ดำเนนิ เรอื่ งตง้ั แตต น จนจบ เพอ่ื ใหว า ใคร ทำอะไร ทไี่ หน
เมอื่ ไหร อยางไร

หวั ข้อท่ี 7.3

ผกู เงื่อนปม สาเหตุ เคา้ เร่อื งราว?

การผกู เรื่อง คอื การอธบิ ายใหเห็นถึงสาเหตุ

หรือเหตทุ ท่ี ำใหเกดิ เรื่องราวตาง ๆ เชน สาเหตทุ ที่ ำใหร ัก
กัน สาเหตทุ ่ีทำใหเ กดิ ปญ หา

หัวข้อท่ี 7.4

หาทางออก อยา่ งไร ใหเ้ รื่องจบ?

การคลค่ี ลายเรือ่ ง คอื การอธบิ ายใหเ ห็นถึง

ทางออกหรือจุดจบของเร่อื ง

กจิ กรรมทา ยบท

ใหนกั ศึกษาเลอื ก MV เพลงท่ีตนเองชอบมาคน
ละ 1 เพลง แลววเิ คราะหตามหลกั การท่ีไดเรียนมา
ตามหัวขอ ตอไปนี้

1. วเิ คราะหป ระเภทสาร
2. วิเคราะหประเภทสอื่
3. วเิ คราะหโ วหารทีใ่ ช
4. ประเภทตวั ละคร
5. ประเภทฉาก
6. หาวิธีการเปด เร่อื ง
7. หาวธิ กี ารดำเนินเรอ่ื ง
8. หาวธิ ีการผกู เรื่อง
9. หาวิธีการคล่ีคลายเร่อื ง

สวสั ดีครบั