แผนการสอน ป.5 (2)

แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 4 เรอื่ ง เมฆ หมอก น้ำคา้ ง ฝน หมิ ะและลกู เห็บ 2
หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 7 แหลง่ น้ำ และลมฟ้าอากาศ

รายวชิ าวิทยาศาสตร์ รหัสวิชา ว 15101 ช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 เวลาเรยี น 1 ช่ัวโมง
กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศึกษา 2565

ผสู้ อน นายดิเรกฤทธ์ิ ยุเหลก็ ตำแหนง่ ครู คศ.1
โรงเรียนเทศบาลวัดขจรรังสรรค์ สำนกั การศึกษา เทศบาลนครภูเกต็

1. สาระท่ี 3 วทิ ยาศาสตร์โลก และอวกาศ
2. มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลง
ภายในโลกและบนผิวโลก ธรณีพิบัตภิ ยั กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศและภูมิอากาศโลก รวมทั้งผล
ต่อสง่ิ มีชวี ิตและสงิ่ แวดล้อม
3. ตัวชว้ี ัด

ว 3.2 ป.5/5 เปรยี บเทยี บกระบวนการเกิดฝน หมิ ะ และลูกเห็บ จากขอ้ มูลท่ีรวบรวมได้
4. สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด

ฝน หิมะ ลกู เห็บ เป็นหยาดน้ำฟา้ ซง่ึ เป็นน้ำทมี่ สี ถานะต่าง ๆ ที่ตกจากฟ้าถึงพ้ืนดิน ฝนเกิดจากละออง
น้ำในเมฆที่รวมตัวกันจนอากาศไม่สามารถพยุงไว้ได้จึงตกลงมา หิมะเกิดจากไอน้ำในอากาศระเหิดกลับเป็น
ผลึกน้ำแข็ง รวมตัวกันจนมีน้ำหนักมากขึ้นจนเกินกว่าอากาศจะพยุงไว้จึงตกลงมาลูกเห็บเกิดจากหยดน้ำท่ี
เปลย่ี นสถานะเปน็ นำ้ แขง็ แล้วถูกพายพุ ัดวนซำ้ ไปซำ้ มาในเมฆฝนฟ้าคะนองที่มขี นาดใหญแ่ ละอยูใ่ นระดบั สูงจน
เป็นกอ้ นนำ้ แขง็ ขนาดใหญ่ขน้ึ แลว้ ตกลงมา
5. จดุ ประสงค์การเรียนรู้

1) เปรยี บเทียบกระบวนการเกดิ ฝน หิมะ และลกู เหบ็ จากขอ้ มูลทร่ี วบรวมได้ (K)
2) ทักษะการกำหนดตวั แปร การตงั้ สมมติฐานและทักษะการทดลอง (P)
3) รบั ผดิ ชอบและมุ่งม่ันในการทำงานที่ไดร้ ับมอบหมาย (A)
6. คณุ ลักษณะทพี่ ึงประสงค์
1) มวี ินัย
2) ใฝ่เรยี นรู้
3) มุ่งม่นั ในการทำงาน
7. สมรรถนะท่สี ำคัญ
1) ความสามารถในการคิด

1.1) ทักษะการสำรวจค้นหา
1.2) ทกั ษะการเชือ่ มโยง
2) ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ
8. ทักษะกระบวนการคดิ
การคดิ วิเคราะห์ คดิ อยา่ งมวี ิจารณญาณ
9. เน้ือหาสาระ
หยาดนำ้ ฟ้า (Precipitation) เปน็ ชื่อเรียกรวมของหยดนำ้ และนำ้ แข็ง ทีเ่ กิดจาการควบแน่นของไอน้ำ
แล้วตกลงมาสู่พื้น เช่น ฝน ลูกเห็บ หิมะ เป็นต้น หยาดน้ำฟ้าแตกต่างจากจากหยดน้ำหรือละอองน้ำในก้อน
เมฆ (Cloud droplets) ตรงท่ีหยาดนำ้ ตอ้ งมขี นาดใหญแ่ ละมนี ำ้ หนกั มากพอท่ีจะชนะแรงต้านอากาศ และตก
สพู่ น้ื โลกไดโ้ ดยไมร่ ะเหยเป็นไอนำ้ เสียกอ่ น ฉะนั้นกระบวนการเกดิ หยาดน้ำฟ้าจึงมีความสลบั ซับซ้อนมากกว่า
กระบวนการควบแน่นท่ที ำใหเ้ กดิ เมฆ
ฝน (Rain) ฝนเกิดจากละอองน้ำในเมฆที่รวมตัวกันจนอากาศไม่สามารถพยุงไว้ได้จึงตกลงมา มี
ลกั ษณะเปน็ หยดน้ำมีขนาดประมาณ 0.5 – 5 มลิ ลเิ มตร ฝนส่วนใหญ่ตกลงมาจากเมฆนิมโบสตราตัส และเมฆ
ควิ มโู ลนมิ บัส
หิมะ (Snow) หิมะเกดิ จากไอนำ้ ในอากาศระเหิดกลับเป็นผลึกน้ำแข็ง รวมตัวกนั จนมนี ้ำหนักมากขนึ้
จนเกินกว่าอากาศจะพยุงไว้จึงตกลงมา หิมะมีลักษณะเป็นผลึกน้ำแข็งขนาดประมาณ 1 – 20 มิลลิเมตร ซ่ึง
เกิดจากไอนำ้ จากน้ำเยน็ ยงิ่ ยวด ระเหดิ กลบั เปน็ ผลึกน้ำแข็งแล้วตกลงมา (เคยมีหมิ ะตกทจ่ี ังหวัดเชียงราย ในปี
ทอี่ ากาศหนาวเย็นมาก)
ลกู เหบ็ (Hail) ลูกเห็บเกิดจากหยดน้ำที่เปลี่ยนสถานะเปน็ น้ำแข็งแลว้ ถกู พายพุ ัดวนซ้ำไปซ้ำมาในเมฆ
ฝนฟ้าคะนองที่มีขนาดใหญ่และอยู่ในระดับสูงจนเป็นก้อนนำ้ แข็งขนาดใหญ่ขึ้นแล้วตกลงมาเป็นก้อนน้ำแขง็
ขนาดใหญ่กว่า 5 เซนติเมตร เกิดขึ้นจากกระแสในอากาศแนวดิ่งภายในเมฆคิวมูโลนิมบัส พัดให้ผลึกน้ำแข็ง
สะสมตัวจนมีขนาดใหญ่และตกลงมา
10. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

• วธิ ีสอนแบบสบื เสาะหาความรู้ Inquiry Method : 5E
ขัน้ ท่ี 1 กระตุ้นความสนใจ (10 นาที)
1) ครทู บทวนความรเู้ ก่ยี วกับการเกดิ เมฆ หมอก นำ้ คา้ งและนำ้ คา้ งแข็ง
2) ครูใหน้ ักเรยี นทำกจิ กรรม รงุ้ กินน้ำ โดยใหน้ ักเรียนนำนำ้ ฉดี เป็นฝอยไปบรเิ วณท่ีมีแสงแดด

แล้วให้นกั เรยี นสังเกตสิง่ ที่เกิดขนึ้ (เกดิ แถบสีของรุ้งกนิ น้ำ)
3) ครถู ามนักเรียนเพือ่ นำเข้าสู่บทเรยี น ดังน้ี
1. นักเรยี นจะสังเกตเห็นร้งุ กินนำ้ เวลาใด (แนวคำตอบ: ช่วงเวลาหลังฝนตก)
2. นกั เรียนทราบไหมว่า ฝน เกดิ ขึน้ ไดอ้ ยา่ งไร และนอกจากฝนยงั มปี รากฏการณใ์ ดบ้างที่

มลี กั ษณะคล้ายฝน (แนวคำตอบ: ตอบตามแนวความคดิ ของนักเรียน)

ขน้ั ที่ 2 สำรวจคน้ หา (30 นาที)
4) ครใู หน้ ักเรียนแบ่งกลมุ่ กลุม่ ละ 4 – 5 คน
5) ครูชแ้ี จงกจิ กรรมการทดลอง การเกิดหยาดนำ้ ฟ้า โดยมขี นั้ ตอน ดงั น้ี
1. ตดั ขวดพลาสติกตามขวางเปน็ 2 ส่วน
2. เทน้ำอนุ่ ลงในขวดพลาสติกส่วนล่าง จากนั้นหยดสผี สมอาหารลงในน้ำอนุ่
3. ใส่น้ำแขง็ ลงในขวดพลาสติกดา้ นบน นำมาวางซอ้ นบนขวดพลาสติกดา้ นลา่ ง
4. ตงั้ ทงิ้ ไวส้ กั พัก สังเกตการเปลย่ี นแปลงที่เกิดขึ้นและบันทึกผล
6) ครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั อภิปรายผลการทดลอง
7) นักเรยี นทำใบบนั ทกึ ผลการทดลอง เรอ่ื ง การเกิดหยาดนำ้ ฟา้

ขน้ั ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (10 นาที)
8) ครูและนักเรียนรว่ มกันสรุปผลการทำกจิ กรรม โดยใช้คำถาม ดงั น้ี
1. หยาดนำ้ ฟ้า คืออะไร (แนวคำตอบ: หยาดน้ำฟ้า (Precipitation) เป็นช่ือเรียกรวมของ

หยดนำ้ และนำ้ แขง็ ทเ่ี กิดจาการควบแน่นของไอนำ้ แล้วตกลงมาสพู่ ืน้ เชน่ ฝน ลูกเหบ็ หมิ ะ เปน็ ต้น)
2. ฝน หิมะและลกู เห็บ เกดิ จากอะไร (แนวคำตอบ: ฝน เกิดจากละอองนำ้ ในเมฆท่รี วมตัว

กัน
จนอากาศไมส่ ามารถพยุงไว้ไดจ้ งึ ตกลงมา/ หมิ ะ เกดิ จากไอนำ้ ในอากาศระเหดิ กลับเป็นผลกึ น้ำแขง็ รวมตัวกัน
จนมีนำ้ หนักมากข้นึ จนเกินกว่าอากาศจะพยงุ ไว้จึงตกลงมา/ ลูกเหบ็ เกิดจากหยดนำ้ ที่เปลยี่ นสถานะเป็น
นำ้ แข็งแลว้ ถูกพายุพัดวนซำ้ ไปซำ้ มาในเมฆฝนฟา้ คะนองทม่ี ขี นาดใหญแ่ ละอยใู่ นระดับสงู จนเปน็ ก้อนน้ำแข็ง
ขนาดใหญข่ ้นึ แล้วตกลงมา)

3. ฝน หมิ ะและลกู เห็บ แตกต่างกันอยา่ งไร (แนวคำตอบ: ลักษณะการเกดิ ท่เี กิดจากการ
เปลย่ี นสถานะ เชน่ ฝนเกิดจากการรวมตวั หรือการควบแน่นของละอองน้ำ หมิ ะ เกดิ จากไอน้ำในอากาศระเหิด
กลับ ส่วนลกู เห็บ เกิดจากหยดนำ้ ทเี่ ปล่ยี นสถานะเปน็ น้ำแขง็ และลกั ษณะของฝน ท่ีเป็นของเหลว หิมะเป็น
ของแข็งและลูกเหบ็ ทีเ่ ป็นของแข็งทแี่ ขง็ กวา่ หมิ ะ)

9) ครเู ปิดโอกาสใหน้ กั เรยี นสอบถามเพ่ือความเขา้ ใจทีม่ ากข้ึนเกี่ยวกบั หยาดน้ำฟา้ คอื ฝน
หิมะและลกู เหบ็

ขั้นท่ี 4 ขยายความรู้ (5 นาท)ี
10) ครูใช้คำถามเพอื่ ขยายความเข้าใจของนกั เรียน (ตอบลงในสมดุ วทิ ยาศาสตร์) ดงั น้ี
1. นำ้ มปี ระโยชน์และโทษต่อสงิ่ มชี วี ิต อย่างไร
2. หากประเทศไทยมีหมิ ะเกดิ ขนึ้ และตกเป็นจำนวนมาก นักเรียนคิดว่าจะก่อใหเ้ กดิ ผลดี

หรือผลเสีย อยา่ งไร (แนวคำตอบ: นักเรยี นตอบตามความคิดของนักเรยี น)
3. นักเรียนคิดว่าการเกิดลกู เหบ็ มีผลต่อสิ่งมีชวี ิตอย่างไร อย่างไร (แนวคำตอบ: นักเรยี น

ตอบตามความคิดของนักเรียน)

ข้ันท่ี 5 ตรวจสอบผล (5 นาท)ี

11) นักเรียนทำใบงานเรือ่ ง เมฆ หมอก นำ้ คา้ ง ฝน หิมะ และลูกเห็บ 1 และ 2 (สว่ นท่เี หลอื

จากชัว่ โมงท่แี ล้ว)

11. ส่อื การเรยี นรู้

1) ส่อื การเรียนรู้

1.1) หนังสอื เรียน วทิ ยาศาสตร์ ป.5

1.2) ใบงานเร่ือง เมฆ หมอก น้ำคา้ ง ฝน หมิ ะ และลูกเหบ็ 1 และ 2

1.3) PowerPoint สรุปความร้วู ิทยาศาสตร์ ป.5

1.4) ใบบันทกึ ผลการทดลอง เรื่อง การเกดิ หยาดนำ้ ฟา้

2) แหลง่ การเรียนรู้

2.1) หอ้ งเรยี น

2.2) หอ้ งสมุด

12. การวัดและประเมินผลการเรยี นรู้

ท่ี วิธีการ เครอื่ งมอื เกณฑ์

1 ตรวจใบงาน/ใบบันทึกผลการ ใบงาน/ใบบนั ทกึ ผลการทดลอง ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์

ทดลอง

2 สงั เกตพฤติกรรมการมสี ว่ นรว่ ม แบบสังเกตพฤตกิ รรม ระดบั คณุ ภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์

ในกจิ กรรม การทำงานรายบุคคล

3 สงั เกตความมวี นิ ยั ใฝ่เรยี นรู้ แบบประเมินคุณลักษณะ ระดบั คุณภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์

และมุง่ มนั่ ในการทำงาน อนั พึงประสงค์

ภาคผนวก
ใบงานเรอ่ื ง เมฆ หมอก น้ำค้าง ฝน หมิ ะ และลูกเหบ็ 1

ใบงานเร่อื ง เมฆ หมอก นำ้ คา้ ง ฝน หมิ ะ และลกู เหบ็ 2

ใบบนั ทกึ ผลการทดลอง เรื่อง การเกดิ หยาดนำ้ ฟา้

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการมีส่วนรว่ มในกจิ กรรมชั้นประถมศึกษาปีที่ 5

ท่ี พฤตกิ รรม ความสนใจ การแสดง การตอบ การยอมรบั ทำงานทีไ่ ด้รับ
ความคดิ เห็น คำถาม ฟังคนอ่นื มอบหมาย สรุป

ชอ่ื -สกุล 432143214321432143 2 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

เกณฑ์การวัดผลใหค้ ะแนนระดบั คณุ ภาพของแต่ละพฤติกรรมดังน้ี
ดมี าก = 4 มีความสนใจ ไม่พดู คุยในชัน้ ตอบคำถามถูกต้อง ทำงานส่งครบตรงเวลา
ดี = 3 การแสดงออกอยู่ในเกณฑป์ ระมาณ 70%
ปานกลาง = 2 การแสดงออกอยใู่ นเกณฑ์ประมาณ 50%
ปรับปรงุ = 1 เข้าชน้ั เรียนแต่การแสดงออกนอ้ ยมาก ส่งงานไม่ครบ ไมต่ รงต่อเวลา

ลงช่ือ ผสู้ ังเกต
( )
พ.ศ.
วันท่ี เดอื น

แบบประเมนิ คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์

คำช้แี จง : ให้ผ้สู อนสงั เกตพฤติกรรมของนักเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงในช่องทตี่ รงกบั ระดบั คะแนน

คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
อนั พึงประสงคด์ ้าน 321

1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยนื ตรงเคารพธงชาติ และร้องเพลงชาติได้

กษัตรยิ ์ 1.2 เข้ารว่ มกจิ กรรมทีส่ รา้ งความสามคั คี ปรองดอง และเป็นประโยชน์

1.3 เข้ารว่ มกิจกรรมทางศาสนาทต่ี นนบั ถือ ปฏิบัตติ ามหลกั ศาสนา

1.4 เขา้ ร่วมกิจกรรมทีเ่ กย่ี วกับสถาบันพระมหากษตั รยิ ์ตามท่โี รงเรยี น

จดั ขน้ึ

2. ซอ่ื สตั ย์ สจุ รติ 2.1 ให้ข้อมลู ทถ่ี ูกตอ้ ง และเปน็ จรงิ

2.2 ปฏบิ ัติในสิง่ ที่ถกู ต้อง

3. มวี ินยั 3.1 ปฏบิ ตั ติ ามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ มคี วามตรงตอ่ เวลา

รับผดิ ชอบ

4. ใฝเ่ รียนรู้ 4.1 รู้จกั ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ และนำไปปฏบิ ตั ไิ ด้

4.2 ร้จู กั จัดสรรเวลาใหเ้ หมาะสม

4.3 เชือ่ ฟังคำสง่ั สอนของบดิ า-มารดา โดยไมโ่ ต้แย้ง

4.4 ตง้ั ใจเรียน

5. อยอู่ ย่าง 5.1 ใชท้ รัพย์สนิ และสิง่ ของของโรงเรยี นอย่างประหยัด

พอเพยี ง 5.2 ใชอ้ ุปกรณก์ ารเรยี นอย่างประหยดั และร้คู ณุ คา่

5.3 ใชจ้ ่ายอย่างประหยัดและมกี ารเก็บออมเงนิ

6. มุ่งม่นั 6.1 มคี วามตั้งใจและพยายามในการทำงานท่ไี ด้รบั มอบหมาย

ในการทำงาน 6.2 มีความอดทนและไม่ท้อแท้ต่ออุปสรรคเพ่อื ใหง้ านสำเร็จ

7. รักความเปน็ ไทย 7.1 มจี ิตสำนึกในการอนรุ ักษว์ ัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย

7.2 เหน็ คณุ ค่าและปฏบิ ัติตนตามวัฒนธรรมไทย

8. มจี ิตสาธารณะ 8.1 รจู้ ักช่วยพอ่ แม่ ผู้ปกครอง และครูทำงาน

8.2 รจู้ ักการดแู ล รกั ษาทรัพยส์ มบตั ิและสิง่ แวดล้อม

รวม

เกณฑ์การใหค้ ะแนน เกณฑก์ ารตัดสนิ คณุ ภาพ
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบ่อยคร้งั ให้ 2 คะแนน 46 - 60 ดี
ปฏิบัติหรือแสดงพฤตกิ รรมบางครั้ง ให้ 1 คะแนน
30 - 45 พอใช้

ตำ่ กว่า 30 ปรับปรงุ

ลงช่อื ผู้สังเกต
( )
พ.ศ.
วันท่ี เดือน

13. ความคิดเหน็ ของผู้ท่ไี ด้รับมอบหมายและผ้บู ริหารสถานศกึ ษา
13.1 หัวหน้ากลมุ่ สาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

..............................................................................................................................................................................

ลงช่อื ......................................................
(นางสาวพัสราภรณ์ พูลแจ้ง)

วนั ที.่ ...........เดือน..........................พ.ศ. ................

13.2 หัวหน้าฝ่ายบรหิ ารงานวชิ าการ
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชอ่ื ......................................................
(นางสาวสุริพร บญุ เมอื ง)

วนั ที่............เดอื น..........................พ.ศ. ................

13.3 รองผอู้ ำนวยการสถานศกึ ษา ฝ่ายบริหารงานวิชาการ
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชอื่ ......................................................
(...........................................................)

ตำแหน่ง รองผอู้ ำนวยการสถานศึกษา ฝา่ ยบริหารงานวิชาการ
วันที.่ ...........เดือน..........................พ.ศ. ................

13.4 ผ้อู ำนวยการสถานศกึ ษา
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชอ่ื ......................................................
(นายวิรชั ต์ จำปาทอง)

ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศกึ ษา
วันท่.ี ...........เดือน..........................พ.ศ. ................

14. บันทกึ หลงั การจัดการเรียนรู้
14.1 ผลการจัดการเรยี นรู้
ผู้เรยี นทผี่ ่านตวั ชีว้ ดั /ผลการเรียนรู้ จำนวน...............คน คดิ เปน็ ร้อยละ.................
ผูเ้ รียนที่ไมผ่ า่ นตัวชวี้ ดั /ผลการเรยี นรู้ จำนวน...............คน คิดเปน็ รอ้ ยละ.................
สาเหตุที่ไม่ผา่ น

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

แนวทางแก้ปญั หา
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ผเู้ รียนทมี่ ีความสามารถพิเศษ ได้แก่
..............................................................................................................................................................................

แนวทางการพัฒนา/ส่งเสรมิ
..............................................................................................................................................................................

ผเู้ รยี นได้รบั ความรู้ (K) ในเร่อื ง
..............................................................................................................................................................................

ผเู้ รยี นเกดิ ทกั ษะกระบวนการ (P) ในเรอ่ื ง
..............................................................................................................................................................................

ผู้เรียนมคี ุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม (A) ในเรือ่ ง
..............................................................................................................................................................................

14.2 ปญั หาอปุ สรรค
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

14.3 ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ปัญหา
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

รับทราบผลการจัดการเรยี นรู้

ลงช่ือ....................................................... ลงช่ือ.......................................................

(นายดเิ รกฤทธิ์ ยเุ หล็ก) (...................................................)

ตำแหน่ง ครู คศ.1 ตำแหนง่ รองผู้อำนวยการสถานศกึ ษา ฝ่ายบริหารงานวิชาการ

วันท่.ี ...........เดอื น..........................พ.ศ. .............. วันที่............เดอื น..........................พ.ศ. ................