วรรคทองในวรรณคดี

วรรคทองใน
วรรณคดี




นา ง ส า ว ช นา พร คร อง จั กร ว า ล
ร หั ส นั ก ศึ ก ษา 6 4 1 8 1 0 1 0 1 1 0

ก

คำนำ

หนังสือ "วรรคทองในวรรณคดี" เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา

ความคิดสร้างสรรค์กับงานสรรสร้างงานเขียน มีเนื้อหาที่ประกอบด้วย

ความรู้ททเบื้องต้นเกี่ยวกับบทประพันธ์ ทั้งบทประพันธ์ประเภท โคลง

ฉันท์ กาพย์ กลอน ร่าย และลิลิต ที่เป็นวรรคทองหรือบทที่โดดเด่นใน

บทประพันธ์นั้น และอยู่ในวรรณคดีไทยเรื่องต่างๆ อีกทั้งในทุกๆบทจะ

ประกอบไปด้วยส่วน ประกอบของบทประพันธ์ชนิดนั้นเช่น ผู้แต่ง ที่มา

ประเภทของบทประพันธ์ และรูปแบบแผนผัง เพื่อให้ผู้ที่สนใจสามารถนำ

ไปใช้ประโยชน์ในด้านอื่นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ขอขอบคุณอาจารย์ภัทรภรณ์ คำลือสาย ที่ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับ

ประเภทของบทประพันธ์ต่างๆ และได้ให้คำแนะนำ อันเป็นประโยชน์

ทำให เนื้อหาสมบูรณ์อย่างยิ่ง

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ วรรคทองวรรณคดี เล่มนี้คงจะ

อำนวยความสะดวกแก่ผู้ที่สนใจตามสมควร





นา ง ส า ว ช นา พร คร อง จั กร ว า ล


ร หั ส นั ก ศึ ก ษา 6 4 1 8 1 0 1 0 1 1 0

สารบัณ ข

คำนำ................................................................................................................ก
สารบัญ.............................................................................................................ข
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘อิเหนา’...............................................................1
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘นิราศภูเขาทอง’.................................................2
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘พระนลคำหลวง’...............................................3.
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘พระอภัยมณี’....................................................4
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘มัทนะพาธา’.......................................................5
วรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘ลิลิตนิทราชาคริต’................................................6
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘ลิลิตดั้นมาตาปิคุณ’............................................7
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘มัทนะพาธา’.......................................................8
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘พระไชยสุริยา’....................................................9
วรรคทองวรรณคดีจากเรื่อง ‘ลิลิตพรลอ’.......................................................10
บรรณนุกรม....................................................................................................11

วรรคทองจากเรื่อง "อิเหนา" 1

ว่าพลางทางชมคณานก โผนผกจับไม้อึงมี่
เบญจวรรณจับวัลย์ชาลี เหมือนวันพี่ไกลสามสุดามา
นางนวลจับนางนวลนอน เหมือนพี่แนบนวลสมรจินตะหรา
จากพรากจับจากจำนรรจา เหมือนจากนางสการะวาตี

(พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดหล้านภาลัย)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทกลอน(กลอนบทละคน)

2วรรคทองจากเรื่อง "นิราศภูเขาทอง"

ไม่เมาเหล้าแล้วแต่เรายังเมารัก สุดจะหักห้ามจิตคิดไฉน

ถึงเมาเหล้าเช้าสายก็หายไป แต่เมาใจนี้ประจำทุกค่ำคืน"

โอ้สามัญผันแปรไม่แท้เที่ยง เหมือนอย่างเยี่ยงชายหญิงทิ้งวิสัย

นี่หรือจิตคิดหมายมีหลายใจ ที่จิตใครจะเป็นหนึ่งอย่าพึงคิด"

(สุนทรภู่)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทกลอน(กลอนนิราศ)

3วรรคทองจากเรื่อง "พระนลคำหลวง"

นานาประเทศล้วน นับถือ

คนที่รู้หนังสือ แต่งได้

ใครเกลียดอักษรคือ คนป่า

ใครเยาะกะวีไซร้ แน่แท้คนดง

(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จ

พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๖)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทโคลง(โคลงสี่สุภาพ)

วรรคทองจากเรื่อง "พระอภัยมณี" 4

แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ มันยากสุดลึกล้ำเหลือกำหนด

ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน

มนุษย์นี้ที่รักอยู่สองสถาน บิดามารดารักมักเป็นผล

ที่พึ่งหนึ่งพึ่งได้แต่กายตน เกิดเป็นคนคิดเห็นจึงเจรจา

(สุนทรภู่)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทกลอน(กลอนแปด)

วรรคทองจากเรื่อง "มัทนะพาธา" 5

ความรักเหมือนโรคา บันดาลตาให้มืดม

ไม่ยินและไม่ยล อุปะสัคคะใดใด

ความรักเหมือนโคถึก กำลังคึกผิขังไว้

ก็โลดจากคอกไป บยอมอยู่ ณ ที่ขัง

(พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ร.6)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทกาพย์(กาพย์ยานี11)

6ุวรรคทองจากเรื่อง "ลิลิตนิทราชาคริต"

สรวมสวัสดิวิชัย เกริกกรุงไกรเกรียงยศ
เกียรติปรากฏขจรขจาย สบายทั่วแหล่งหล้า ฝนฟ้าฉ่ำชุ่มชล
ไพศรพณ์ผลพูนเพิ่ม เหิมใจราษฎร์บำเทิง...ประเทศสยามชื่นช้อย

ทุกข์ขุกเข็ญใหญ่น้อย นาศไร้แรงเกษม โสตเทอญ

(พระบาทสมเด็จ
พระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์)

แผนผังบทร้อยกรองประเภทร่าย(ร่ายสุภาพ)

7ุวรรคทองจากเรื่อง " ลิลิตดั้นมาตาปิตุคุณ
คาถาบรรยาย"
"

ศรีสุนทรประฌาม งามด้วยเบญจพิธ องค์ประดิษฐ์อุตดม
อัญขยมประจงถวาย พร้อมด้วยกายวาจาจิต...มวลมารพ่ายแพ้

สูญสิ้นเสร็จ ทรงพระคุณล้ำล้น เลิศครู

พระยาอุปกิตศิลปสาร
(นิ่ม กาญจนาชีวะ)



แผนผังบทร้อยกรองประเภทร่าย(ร่ายดั้น)

วรรคทองจากเรื่อง "มัทนะพาธา" 8ุ

"

ดูก่อนสุชาตา มะทะนาวิไลศรี

ยามองค์สุเทษณ์มี วรพจน์ประการใด,

นางจงทำนูลตอบ มะธุรสธตรัสไซร้ ;

เข้าใจมิเข้าใจ ฤก็ตอบพะจีพลัน.

(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จ

พนะมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่6)







แผนผังบทร้อยกรองประเภทฉันท์(อินทรวิเชียรฉันท์)

9ุวรรคทองจากเรื่อง "พระไชยสุริยา"

"

๏ ขึ้นกงจงจำสำคัญ ทั้งกนปนกัน

รำพันมิ่งไม้ในดง

๏ ไกรกร่างยางยูงสูงระหง ตลิงปลิงปริงประยงค์

คันทรงส่งกลิ่นฝิ่นฝาง

(พระสุริยา:สุนทรภู่)




แผนผังบทร้อยกรองประเภทกาพย์(กาพย์ฉบัง16)

10วรรคทองจากเรื่อง "ลิลิตพระลอ"

"

“เสียงลือเสียงเล่าอ้างอันใด พี่เอย

เสียงย่อมยอยศใคร ทั่วหล้า

สองเขือพี่หลับใหลลืมตื่น ฤาพี่

สองพี่คิดเองอ้า อย่าได้ถามเผือฯ ”

(
ลิลิตพระลอ :ไม่ปรากฏนามผู้แต่ง)




แผนผังบทร้อยกรองประเภทลิลิต(ลิลิตพระลอ)

11

"

บรรณานุกรม

-บ้านจอมยุทธ. (2543). กลอน. สืบค้นจาก

เว็บ:https://www.baanjomyut.com/library_3/extension3/praying_thai/03.html

-พอใจ.(2552).วรรคทองในนิราศภูเขาทอง สืบค้นจาก

เว็บhttp://oknation.nationtv.tv/blog/print.php?id=492709

-อะตอม. (2559). วรรคทองในวรรณคดี. สืบค้นจาก

เว็บ:http://yoyonantawat.blogspot.com/2016/09/blog-post_54.html

-พี่หวาน. (2559). วรรณดคีวรรคทองที่คุ้นตา. สืบคนจาก

เว็บhttps://www.dek-d.com/writer/42741/

-Let's MOVE with us. (2010). บทละครพูดคำฉันท์. สืบค้นจาก

เว็บ:http://www.thaigoodview.com/node/78755


-ภัทรวาดี มีรูธน. (2561). ลิลิตพระลอ2019. สืบค้นจาก



เว็บ:https://www.bangkokbiznews.com/pr-news/biz2u/251275

"

ขอขอบพระคุณ