کتابچه معرفی رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی

‫گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‬
‫واحد شیراز‬

‫کتابچه معرفی رشته مدیریت‬
‫خدمات بهداشتی درمانی‬

‫گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‬

‫معرفی رشته مدیریت خدمات بهداشتی‬
‫و درمانی ‪:‬‬

‫•در عصر کنونی یکی از چالش های اصلی‬
‫نظام سلامت مدیریت نظام سلامت است‬
‫که بر سایر بخشهای سلامت سایه‬
‫افکنده است همانطوریکه پیتر دراکر می‬
‫گوید مشکل نظام سلامت فناوری نیست‬
‫بلکه مدیریت است‪ .‬برای رسیدن به‬
‫شاخص های تدوین شده در چشم انداز‬
‫‪ 20‬ساله بخش سلامت راهی جز برنامه‬
‫ریزی دقیق علمی و مبتنی بر شواهد‬
‫وجود ندارد و انجام این کار فقط از عهده‬
‫افرادی برمی آید که ضمن آشنایی با‬
‫فرایندها و سیستم سلامت ازمهارت و‬
‫دانش کافی نیز برای انجام تغییرات‬

‫مورد نیاز برخوردار می باشند‬

‫معرفی رشته مدیریت خدمات بهداشتی‬
‫و درمانی ‪:‬‬

‫•با توجه به مطالب پیشگفت‪ ،‬نیاز امروز‬
‫جامعه ضرورت سرمایه گذاری بیشتر در‬
‫زمینه تربیت نیروهای متخصص مرتبط‬
‫با مدیریت بهینه بخش سلامت (آموزش‪،‬‬
‫پژوهش‪ ،‬برنامه ریزی و اجرا(طلب می‬
‫کند به همین به منظور نهادینه کردن‬
‫مدیریت علمی و آکادمیک در بخش‬
‫سلامت‪ ،‬انجام پژوهش هایی به منظور‬
‫تشخیص مشکلات نظام سلامت بر پایه‬
‫مسندات علمی و نسخه پیچی‬
‫کارشناسانه برای حل معضلات و‬
‫چالشهای پیش روی نظام سلامت‪ ،‬رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی در ایران‬

‫تاسیس گردیده است‪.‬‬

‫معرفی رشته مدیریت خدمات بهداشتی‬
‫و درمانی ‪:‬‬

‫•در حقیقت‪ ،‬از طراحی ساختمان تا‬
‫برنامه ریزی برای ایجاد‪ ،‬اداره‪ ،‬توسعه و‬
‫احتمالا تعطیلی یک بیمارستان نیازمند‬
‫بهره گیری از اندیشه متخصصان رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی می‬
‫باشد که در زمینه های اقتصاد‪،‬‬
‫حسابداری ‪ ،‬مدیریت مالی‪ ،‬مدیریت‬
‫بیمارستانی‪ ،‬استاندارد های بیمارستانی‪،‬‬
‫‪ ،‬ارزیابی مراقبتهای بهداشتی و درمانی و‬
‫برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک در‬
‫نظام بهداشتی و درمانی اطلاعات لازم را‬
‫دارند و کلیاتی در باره داروسازی‪،‬‬
‫پرستاری ‪ ،‬پزشکی و بهداشت بیمارستان‬

‫می خوانند ‪.‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫رد نام درس تعداد‬

‫یف واحد‬

‫‪3‬‬ ‫روانشناسی عمومی‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 2‬جامعه شناسی پزشکی و ‪3‬‬

‫بهداشتی‬

‫‪ 3‬ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت ‪3‬‬

‫‪ 4‬زبان پیش دانشگاهی ‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫اندیشه اسلامی (‪)1‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪1‬‬ ‫تربیت بدنی (‪)1‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 7‬اصول و مبانی مدیریت ‪3‬‬

‫‪ 8‬کاربرد کامپیوتر در مدیریت ‪3‬‬

‫‪ 9‬اصول حسابداری (‪1 )1‬‬

‫‪2‬‬ ‫اندیشه اسلامی (‪)2‬‬ ‫‪10‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫‪4‬‬ ‫زبان عمومی (‪)1‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪1‬‬ ‫تربیت بدنی (‪)2‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪1‬‬ ‫جمعیت شناسی‬ ‫‪13‬‬

‫‪1‬‬ ‫تنظیم خانواده‬ ‫‪14‬‬

‫‪2‬‬ ‫مکاتبات اداری‬ ‫‪15‬‬

‫‪ 16‬سازمان و مدیریت بیمارستانی (‪2 )1‬‬

‫‪2‬‬ ‫اصول حسابداری (‪)2‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪4‬‬ ‫زبان عمومی (‪)2‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪ 19‬آمار حیاتی و شاخص های ‪3‬‬

‫بهداشتی‬

‫‪ 20‬اصول خدمات بهداشتی ‪3‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫‪3‬‬ ‫اقتصاد خرد‬ ‫‪21‬‬

‫‪2‬‬ ‫انقلاب اسلامی ایران‬ ‫‪22‬‬

‫‪ 23‬کار آموزی در عرصه (‪4 )1‬‬

‫‪2‬‬ ‫اصول حسابداری (‪)3‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪ 25‬اپیدمیولوژی و عفونت های ‪2‬‬

‫بیمارستانی‬

‫‪2‬‬ ‫زبان تخصصی (‪)1‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪3‬‬ ‫اقتصاد کلان‬ ‫‪27‬‬

‫‪ 28‬سازمان و مدیریت بیمارستانی (‪2 )2‬‬

‫‪2‬‬ ‫رفتار سازمانی‬ ‫‪29‬‬

‫‪2‬‬ ‫واژه شناسی پزشکی‬ ‫‪30‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫‪ 31‬اقتصاد بهداشت ‪2‬‬
‫‪ 32‬مدیریت مالی ‪2‬‬
‫‪ 3‬زبان تخصصی (‪2 )2‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 34‬استاندارد های بیمارستانی ‪2‬‬
‫‪ 35‬کلیات پزشکی ‪2‬‬
‫‪ 36‬تاریخ تحلیلی صدر اسلام ‪2‬‬
‫‪ 37‬اصول انبار داری و تدارکات ‪2‬‬
‫‪ 3‬مدارک پزشکی ‪2‬‬

‫‪8‬‬
‫‪ 39‬مدیریت منابع انسانی ‪2‬‬
‫‪ 40‬کارآموزی در عرصه (‪4 )2‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫‪3‬‬ ‫روش تحقیق‬ ‫‪41‬‬

‫‪ 42‬اصول تنظیم و کنترل بوجه ‪2‬‬

‫دولتی‬

‫‪ 43‬تفسیر موضوعی قرآن ‪2‬‬

‫‪ 44‬آشنایی با لوازم و تجهیزات پزشکی ‪2‬‬

‫‪ 45‬تغذیه و رژیم های غذایی در ‪2‬‬

‫بیمارستان‬

‫‪ 46‬شناخت و تهیه و توزیع دارو ‪2‬‬

‫‪ 47‬آشنایی با خدمات پرستاری ‪2‬‬

‫‪ 48‬کارآموزی در عرصه (‪4 )4‬‬

‫‪ 49‬آشنایی با اصول طراحی و تجهیز و ‪2‬‬

‫توسعه بیمارستان‬

‫‪2‬‬ ‫آیین زندگی‬ ‫‪50‬‬

‫واحدهای درسی مقطع کارشناسی رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی درمانی‪:‬‬

‫‪ 51‬بیمه و تعرفه خدمات ‪2‬‬

‫بهداشتی و درمانی‬

‫‪ 52‬برنامه ریزی خدمات ‪2‬‬

‫بهداشتی و درمانی‬

‫‪ 5‬اصول نگهداری و ایمنی در ‪2‬‬

‫بیمارستان‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 54‬مدیریت خدمات بهداشتی ‪3‬‬

‫‪ 55‬موازین حقوقی در ‪2‬‬

‫بیمارستان‬

‫‪ 56‬کار آموزی در عرصه (‪4 )4‬‬

‫‪ 5‬پروژه ‪3‬‬

‫‪7‬‬

‫تاریخچه ‪:‬‬

‫•رشته مدیریت بیمارستان در سال‬
‫‪ 1934‬میلادی برای نخستین بار‬
‫در دانشگاه شیکاگو آمریکا در سطح‬
‫کارشناسی ارشد ‪ ،‬طی دوره یکساله‬
‫که بعد به دوره دو ساله تبدیل‬
‫گردید ‪ ،‬ایجاد شد در سال ‪1983‬‬
‫در حدود ‪ 51‬برنامه آموزشی در‬
‫سطح کارشناسی ارشد این رشته به‬
‫تصویب وزارت بهداری آمریکا رسید‬
‫که منجر به فراغت از تحصیل‬
‫حدود ‪ 20000‬نفر در مقطع‬
‫کارشناسی ارشد مدیریت‬

‫بیمارستانی در این کشور گردید‪.‬‬

‫تاریخچه ‪:‬‬

‫• در ایران ‪ ،‬اولین با دانشکده پزشکی دانشگاه‬
‫تهران اقدام به ایجاد و تاسیس دوره کوتاه مدت‬
‫آموزشی اداره امور بیمارستانها نمود ‪ .‬در سال‬
‫‪ 1335‬طرح ایجاد رشته مدیریت بیمارستانی در‬
‫مقطع کارشناسی ارشد تحت عنوان اداره امور‬
‫بیمارستان ها برای نخستین بار طی موافقت نامه‬
‫ای بین دانشگاه تهران و وزارت بهداری مبادله‬
‫گردید و بالاخره در ششصد مین جلسه شورای‬
‫دانشگاه تهران مورخ ‪ 4/1340/ 21‬طرح تاسیس‬
‫موسسه علوم بیمارستانی به تصویب رسید و در‬
‫این زمینه موافقت نامه ای بین دانشگاه تهران و‬
‫وزارت بهداری به امضا رسید و از سال ‪1341‬‬
‫رشته مدیریت بیمارستانی به طور رسمی جز‬
‫رشته های تحصیلی دانشگاه قرار گرفت تا اینکه‬
‫در سال ‪ 1345‬تربیت مدیران تحصیل کرده در‬
‫زمینه امور بیمارستانی به دانشکده بهداشت‬

‫دانشگاه تهران واگذار گردید ‪.‬‬

‫تاریخچه ‪:‬‬

‫• شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه‬
‫مورخ ‪ 3/4/1363‬تربیت دانشجو در رشته‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی را در‬
‫مقطع کارشناسی به عنوان یکی از رشته‬
‫های گروه پزشکی مورد تصویب قرار داد‪ .‬در‬
‫سال تحصیلی ‪ 1364-65‬دانشگاه علوم‬
‫پزشکی ایران اقدام به پذیرش دانشجو در‬
‫مقطع کارشناسی این رشته نمود ‪ .‬در ابتدای‬
‫تعداد کل واحدهای درسی در این دوره ‪180‬‬
‫واحد درسی در نظر گرفته شده بود که بعد‬

‫طی بازنگری های مکرر تقلیل یافت ‪.‬‬
‫• شورای عالی برنامه ریزی در سیصد و سی و‬
‫هفتمین جلسه خود مورخ ‪، 17/1/1376‬‬
‫مجددا برنامه آموزشی این رشته را با دوره‬
‫کارشناسی مورد بازنگری قرار داده و تعداد‬
‫‪ 135‬واحد درسی جهت اخذ مدرک‬
‫کارشناسی این رشته مورد تصویب قرار‬

‫گرفت ‪.‬‬

‫رشته های مشابه در داخل از کشور ‪:‬‬

‫•در فاصله طراحی نخستین دوره‬
‫کارشناسی مدیریت خدمتات بهداشتی‬
‫و درمانی‪ ،‬هیچگونه رشته مشابه در‬
‫داخل کشور که شرح وظایف دانش‬
‫آموختگان آن با این رشته همانند باشد‪،‬‬
‫تاسیس نشده است ‪ .‬سایر رشته های‬
‫مدیریت ( بازرگانی ‪ ،‬صنعتی و ‪ )...‬با‬
‫اهداف خاص دیگر و برای سایر سازمان‬
‫ها و وزارتخانه ها تاسیس یافته است‪.‬‬
‫مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به‬
‫منظور رفع نیازهای کارشناسی و‬
‫مدیریتی وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و‬

‫آموزش پزشکی منحصر به فرد است‪.‬‬

‫رشته های مشابه در خارج از کشور ‪:‬‬

‫•در دانشگاه های معتبر‬
‫آمریکا ‪ ،‬انگلستان ‪ ،‬کانادا‬
‫‪ ،‬استرالیا ‪ ،‬و سایر کشور‬
‫های جهان ‪ ،‬رشته های‬
‫مشابه با این دوره وجود‬

‫دارد‪.‬‬

‫تعریف ‪:‬‬

‫•مدیریت بهداشت و درمان‬
‫رشته ای است چند نظامی‬
‫‪،‬شاخه ای از علوم انسانی با‬
‫کاربرد در حیطه علوم‬
‫پزشکی‪ ،‬که مدیر با استفاده‬
‫موثر و کارا از منابع و از‬
‫طریق برنامه ریزی ‪،‬‬
‫سازماندهی ‪ ،‬هدایت و نظارت‬
‫برای دستیابی به اهداف‬
‫موسسات بهداشت و درمان‬

‫ایفای نقش می کند‪.‬‬

‫رسالت ‪:‬‬

‫•با توجه به اینکه عضو حیات‬
‫بخش هر سازمان ‪ ،‬مدیریت آن‬
‫است و بسیاری از صاحب نظران‬
‫علت موفقیت و شکست سازمان‬
‫ها را در تفاوت شیوه مدیریت آن‬
‫ها می دانند ‪ ،‬بنابراین برنامه های‬
‫آموزشی رشته مدیریت بهداشت‬
‫و درمان ‪ ،‬دانشجویان را برای‬
‫رشد شخصی و فردی ‪ ،‬احراز‬
‫شایستگی اجتماعی و حرفه ای و‬
‫ایجاد مهارت هایی جهت اداره‬
‫آینده سازمان هایی که تامین‬
‫سلامت جامعه را به عهده دارند ‪،‬‬

‫آماده سازی می سازد‪.‬‬

‫توانمندی ها و ویژگی های لازم‬
‫‪:‬‬

‫•کسی که می خواهد این‬
‫رشته را انتخاب کند باید ذاتا‬
‫استعدادمدیریت داشته باشد‬
‫و همچنین صبور باشد زیرا‬
‫علی رغم پیشرفت های اخیر‬
‫و قرار گرفتن ردیف های‬
‫شغلی جدید برای فارغ‬
‫التحصیلان آن‪ ،‬هنوز جایگاه‬
‫شغلی رشته در ایران تا‬
‫دستیابی به جایگاه واقعی‬
‫خود فاصله دارد و فارغ‬
‫التحصیل آن باید آمادگی‬
‫مقابله با مشکلات مختلف را‬

‫داشته باشد‪.‬‬

‫فرصت های شغلی ‪:‬‬

‫• امروزه وزارت بهداشت و درمان و آموزش‬
‫پزشکی به اهمیت این رشته و نیاز جامعه به‬
‫فارغ التحصیلان آن پی برده است و به‬
‫همین دلیل به رغم آن که در تعدادی از‬
‫رشته های علوم پزشکی مانند پزشکی ‪،‬‬
‫پرستاری و مامایی با تعداد قابل توجهی‬
‫فارغ التحصیل و مازاد نیرو رو به رو‬
‫هستیم ‪ ،‬در کل ساختار مدیریتی نظام‬
‫بهداشت و درمان کشور از وزارتخانه گرفته‬
‫تا دانشگاه های علوم پزشکی ‪ ،‬شبکه های‬
‫بهداشتی ‪ ،‬درمانی و بیمارستان ها به فارغ‬
‫التحصیلان این رشته در هر سه مقطع‬
‫لیسانس ‪ ،‬فوق لیسانس و دکترا نیازمندیم ‪.‬‬
‫همچنین فارغ التحصیلان این رشته می‬
‫تواند در هلال احمر ‪ ،‬سازمان های تامین‬
‫اجتماعی و سازمان بیمه خدمات درمانی‬

‫فعالیت کند ‪.‬‬
‫• علاوه بر بیمارستان ها ‪ ،‬درمانگاه ها و مراکز‬
‫بهداشت ‪ ،‬فارغ التحصیلان این رشته در هر‬
‫وزارتخانه ای که اداره ی بهداشت داشته‬

‫باشد ‪ ،‬می تواند کار کند‪.‬‬

‫آینده تحصیلی رشته‬

‫رشته های کارشناسی ارشد‬

‫‪ .9‬زیست فناوری‬ ‫‪.1‬آموزش بهداشت‬

‫پزشکی‬

‫‪ .10‬سلامت سالمندی‬ ‫‪.1‬آمار زیستی‬

‫‪ .11‬کتابداری و اطلاع‬ ‫‪.1‬آموزش پزشکی‬

‫رسانی پزشکی‬

‫‪ .12‬فناوری اطلاعات‬ ‫‪.1‬اپید میولوژی‬

‫سلامت‬

‫‪ .13‬مدیریت خدمات‬ ‫‪.1‬اقتصاد سلامت‬

‫بهداشتی و درمانی‬

‫‪.1‬انفرماتیک پزشکی ‪ .14‬مهندسی بهداشت‬

‫محیط‬

‫‪ .15‬مدیریت‬ ‫‪.1‬ارزیابی فناوری سلامت‬

‫توانبخشی‬

‫‪ .16‬نانو تکنولوژی‬ ‫‪.1‬رفاه اجتماعی‬

‫پزشکی‬

‫آینده تحصیلی رشته‬

‫رشته های دکترای تخصصی (‬

‫‪) PHD‬‬

‫‪.1‬آموزش بهداشت ‪ .7‬سلامت در‬

‫و ارتقای سلامت بلایا و فوریت ها‬

‫‪ 08‬سلامت و رفاه‬ ‫‪.1‬آمار زیستی‬

‫اجتماعی‬
‫‪.1‬آموزش پزشکی ‪ .1‬سالمند شناسی‬

‫‪.1‬اپید میولوژی ‪ .1‬سیاستگذاری‬

‫سلامت‬
‫‪.1‬اقتصاد سلامت ‪ .1‬مدیریت خدمات‬

‫بهداشتی‬

‫‪.1‬انفرماتیک‬

‫پزشکی‬