ANTR'AKT #5

PORTRET

“MetroCell 2020”, 2020 mixed media object /installation 1x1x3m on 50m2
Foto: Lukas Malzan

PORTRET

LUKAS MALZAN

Napalm Flytrap, 2020 mixed media object (steal, tape, paint, fabrics and 52
more) ca.2x2x3m
Foto: Lukas Malzan

PORTRET

Lukas Malzan ist Maler und Installationskünstler. Er hat 2020 seinen
Abschluss in autonomer Kunst am Maastricht Institute of Arts gemacht.
Die Vorbereitungen für die große Abschlussausstellung, die wegen
Corona verschoben werden musste, sind momentan in vollem Gange.

- von Constanze Müller

Ich treffe Lukas am LBB, an der Hall of Fame, an der Seite, die an der Maas liegt.
Lukas malt, wir begrüßen uns mit Ellenbogen gegeneinander und setzen uns unter
einen der Stahlträger in die Sonne. Wir drehen Zigaretten und Lukas beginnt sofort
zu erzählen. Ich unterbreche ihn kurz und lege mein Handy zwischen uns: „lass uns
einfach normal quatschen und wir schauen, was daraus entsteht.“

Ein eigenes Atelier, wo er an seinen großen es ist immer ein fließender Prozess, selbst
Installationen arbeiten kann, hat Lukas auf eine finale Arbeit ist nur eine Phase und
Grund der Pandemie momentan nicht. Er lässt sich weiter- und zurückentwickeln –
hat sich zu Hause ein kleines Corona-Ate- grün anmalen, dann ist es plötzlich ne ganz
lier eingerichtet, aber optimale Arbeitsbe- neue Arbeit! Ich mach Sachen, die man auf
dingungen sind das nicht: Themen beziehen kann, aber die Sachen
„Ich habe keine Kollegen um mich rum, mit selbst haben kein Thema! Und viele Leute
denen ich mich austauschen kann, das Ein- verstehen das nicht und wollen dann immer
zige, vor dem ich mich rechtfertigen muss, eine Erklärung, warum da dieser Balken
ist das Objekt. Und dem muss ich mich ist und was das bedeutet, aber da weiß ich
irgendwie gegenüber verhalten, es ange- dann meistens selbst nicht, was ich sagen
hen. Das ist mit einer Fotografie oder einer soll (lacht).“
digitalen Arbeit viel schwieriger.“ Lukas
beschäftigt sich momentan vermehrt damit, Lukas erklärt mir, dass beim Studium der
digital zu arbeiten. Das liegt auch an Coro- autonomen Kunst ein Ansatz ist, dass
na, aber schon vor seinem Abschlussjahr die Lehrenden so wenig wie möglich
hat er sich neben seinen Installationen intervenieren. Im besten Falle hat man
auch mit digitaler Kunst beschäftigt: „Eben ein externes Atelier und kommt nur zur
weil meine eigentliche Arbeit so analog ist, Akademie zurück, um da Feedback zu
so extrem räumlich und direkt. Und es gar bekommen und sich (technische) Hilfe bei
nicht so wirklich möglich ist, dass direkt zu der Umsetzung zu holen. Der Einfluss auf
übersetzen. Das ganze abzufotografieren, die Studierenden ist minimal, weswegen er
nimmt der Installation die Räumlichkeit sich auch für dieses Studium entschieden
und das „vor Ort sein“, das „Echte“. Weil hatte. Ich erzähle ihm, dass es bei mir im
es sofort ein Foto von etwas wird, wodurch Studium viel um das Endprodukt geht und
es viel figurativer ist und die räumliche frage, wie es bei seinen Arbeiten möglich
Abstraktion verloren geht. Es geht um die war Abgaben zu haben:
Unbestechlichkeit und das reale Erlebnis. „Da hatte ich während meines Studiums
Und im digitalen Raum wollen die Leute auch ein bisschen Probleme, weil natürlich
auch oft eine Erklärung dazu haben, du wollen Lehrer immer fertige Sachen sehen.
kannst es nicht einfach dahinstellen und Ich benutz dafür den Begriff „Figuren“ ganz
warten, was passiert.“ gerne, du hast das z.B. im Tanz – du zeigst
eine Figur, aber du bewegst dich danach ja
Lukas Arbeiten sind abstrakte, raumgrei- auch weiter und so ist das bei meiner Kunst
fende Konstrukte. Er beschäftigt sich mit auch, ich zeige eine Figur, die ich dann
einer Vielzahl von Themen wie Philosophie, auch klar benennen kann, die in dem Mo-
Kunstgeschichte, urbane Kultur, Spiritualität ment auch „fertig“ ist, aber die Figur kann
und Politik, seine Arbeiten jedoch haben sich danach ja auch wieder verändern.
kein übergeordnetes Thema; doch ein Dann gibt es diese Phasen, von denen ich
Thema unseres Gesprächs ist der Prozess, eben erzählt habe, wo ich dann einzelne Fi-
ich frage ihn, wie seine Arbeit und das Wort guren sehen lasse. Meine Installationen be-
Prozess zusammenpassen: stehen aber auch aus einzelnen Objekten,
„Keine meiner Arbeiten ist wirklich fertig, die auch für sich allein stehen können.“

PORTRET LUKAS MALZAN 54

The Snail, Beton u.A. ca.1x1,3x2,2m
Foto: Lukas Malzan

Ich frage nach der Interaktion zwischen hat. Zwanghaftes Arbeiten, obwohl er nicht
seiner Kunst und dem Umraum, in dem er inspiriert ist, funktioniert nicht. Zeichnen
seine Installationen präsentiert. Teile seiner kann er aber immer, weil er das als Hand-
Installationen verändert Lukas vor Ort, um werk gelernt hat.
sie mit dem Ausstellungsraum in Einklang
zu bringen: „Aber ne Inspiration zu haben ist halt einfach
„Mir geht es vor allem darum, einen sehr was Magisches und da will ich auch keinen
spezifischen Moment zu erschaffen, wes- Einfluss drauf nehmen, weil das ist ja ge-
wegen sich meine Arbeiten auch immer nau das Ungefilterte, was ich in meiner Ar-
an die Umgebung und die Räumlichkeiten beit zeigen möchte! Die Inspiration kommt
anpassen muss. Ein Raum gibt einem immer in Verbindung mit etwas, z.B. einem
immer direkt ein Gefühl - so wie wenn ein Material! Jetzt eben hatten wir das Beispiel
Film verschiedene historische Klischees von den schwarz/weißen Fliesen, da würde
zitiert z.B. ganz krassen Amerika-Flavour, ich jetzt diese Fliesen erst mal irgend-
80er-Flavour, Popcorn, checkerboard, wo hinlegen, draufgucken und schauen,
schwarz und weiß und damit dann ein wohin führt mich dieser Gedanke weiter.
ganz bestimmtes Gefühl auslöst. Um diese Dann sehe ich vielleicht lila, wegen dem
speziellen Momente geht’s mir, mich denen typischen Fliederton, den sie in den 80ern
anzunähern, sich mit denen in Verbindung alle anhatten. Und dann wird es immer
zu setzen. Auch mit dem was man nicht spezieller und weniger allgemein, weniger
versteht, was einen daran begeistert und klischeehaft - immer mehr ein spezifischer
fasziniert. Was auch ein Grund ist, warum Moment, bis zu dem Punkt, wo es gar nicht
es so schwierig zu sagen ist, was es ist, mehr mit den 80ern im Bezug steht. Was
weil ich es meistens selbst gar nicht weiß. man dann vielleicht auch gar nicht mehr
Es ist ein „sich annähern an das“ - das verstehen kann, aber die Leute, die es ver-
Unbegreifliche und das Magische.“ stehen denken vielleicht: „on point“!“

Auf meine Frage, wie er mit neuen Pro- „Ich habe zum Beispiel kein Material, mit
jekten beginnt, sagt Lukas, dass er nur an dem ich immer arbeite, weil ich darin die
seiner Kunst arbeitet, wenn er Inspiration

PORTRET

But what would it ask me to do? Paint on it? To leave my own image
so that it would become part of the composition? Create and place
an object so that it would actually become a part of this habitat? Or
something more obvious, like working there as a bird researcher? Or
just doing something that the place was not intended for, to show it
its own potential?

– The Endless Trail (Overgangszone 2020), by Lukas Malzan; lukasmalzan.tumblr.com

Gefahr sehe, dass man denkt „das kann ich nicht betritt, fast wie in einer Galerie – dass „Niemand
gut, das bin ich“. Aber ich will ja nicht über du plötzlich zwischen Dingen stehst, von fragt, warum
mich Kunst machen, sondern über meine denen du nichts verstehst. Und vielleicht machst
Inspiration, über das was nicht „ich“ ist. kann das Ganze dann ne Hilfe darin sein du Kunst –
Wenn ich sehe, dass ich dreimal hinterei- zu sehen, was an genau dieser Sache die Kunst
nander mit dem gleichen Material arbeite, das Besondere sein kann. Das funktioniert fragt, warum
wie z.B. das Stahlgitter, dann versuch ich bei Comics natürlich sehr illustrativ, aber lebst du.“
gezielt, was anderes zu machen oder es manche Verbindungen muss ich auch gar
anzupassen. Du musst dich als Künstler nicht herstellen – ein Zug ist ganz klar mit
nicht fragen, warum „mach ich das?“ – Hip Hop verbunden, die Verbindung will ich
du machst das, weil die Inspiration dich aber nicht erzählen, die will ich nur zeigen
darum gebeten hat, das zu tun. Du machst und dann kannst du vielleicht was sehen,
Kunst, weil die Kunst sich verwirklichen was mir noch gar nicht aufgefallen ist.“
will, die Kunst will Teil vom Leben werden.
Natürlich erkenne ich meine Interessen in Am Ende frage ich Lukas noch, ob Malzan
meiner Kunst wieder, aber die Interessen sein richtiger Nachname ist, er lacht und
kann ja jeder haben und das bin auch nicht erzählt mir, dass er tatsächlich nach Lukas
unbedingt ich, sondern das was ich gerne dem Lokomotivführer benannt wurde und
wäre – sowas wie mein „Meta-Ich“ könnte er es passend fand, dass der Drache dort
man sagen.“ Frau Mahlzahn heißt. Einen Künstlernamen
brauchte er dann gar nicht mehr.
Lukas erzählt, dass er seit er seinen Ab- Als wir uns verabschieden, fängt
schluss hat, soviel arbeitet, wie noch nie Lukas wieder an zu malen.
und verschiedenste Sachen ausprobiert:
„Ich finde es sowieso interessant in allen Hermex, 2020 installation on ca 45m2
Medien zu arbeiten. Ich habe schon immer Foto: Lukas Malzan
gerne Magazine gemacht, also nicht sowas
was ihr jetzt macht, sondern eher Fanzines
und kleine Comicheftchen. Bisschen edgy
und alternativ, das fand ich auch immer in
kleinen Ausstellungen von Künstlern cool,
wenn da Fanzines rumlagen, die man
vielleicht damals gar nicht verstanden hat,
aber wo coole Bilder drin waren. An so
einem Fanzine arbeite ich grade, um auch
noch ein Universum oder Welt um meine
Kunst rum zu kreieren.“
Unter einem mir unbekannten Alias arbeitet
Lukas momentan an Comics, die sich mit
konkreteren Themen beschäftigen, die ihn
beeinflussen und inspirieren: „Sowas wie
Straßenkultur, Vandalismus, das ganze
Graffiti-Ding, Zuggraffiti ganz speziell, weil
es auch was von Grenzüberschreitung
hat, Gebiete zu betreten, die man sonst

Atelier @MIoFaD, 2019 mixed media installation (prozess) PORTRET
Foto: Romy Finke

LUKAS MALZAN

56

PORTRET

„Meine Kunst hat für
mich auch etwas Spi-
rituelles. Ich mache es
für die Kunst und nicht
für den Konsumenten.“

T H E M AT E K S T CECILIA THODEN VAN VELZEN 58

Klokkenmakerskind

speelt in de letterbak

Misschien komt het van zijn dat voort- morgen.
allemaal neer op ons schrijdt doordat we Want zolang het einde
idee van tijd. leven, doordat we door- goed is, maakt de weg
Dat wij als mensheid gaan, ademhalen, om erheen niet uit.
hebben bedacht dat er ons heen kijken.
een verleden is De tijd doen stilstaan.
en iets wat ons toe- In feite zijn we niet veel Een makers expertise.
komt. meer dan een moment, Kan dat. Doen verge-
Dat er een verloop een tussentijd. En het ten. Zijn in dat moment.
bestaat, een einde en is om onze liefde voor
een begin. patronen en eindes Opdat je de wereld van
Terwijl we niet veel dat we een verhaal aan je af voelt glijden als
anders doormaken dan laatste zucht.
een eeuwig blijvend
nu. In feite zijn we niet
Er is geen morgen. veel meer dan een
Slechts een moment moment,
een tussentijd.
onszelf hebben ge-
schonken dat bestaan
heet.

En dat verhaal heeft
een oorsprong, een
ontstaan, duizend eer-
ste keren,
en ook laatste, en
gemis. We geloven in
ons verloop en in een

VARENKA THEUNYNCK T H E M AT E K S T

gezien

De buurman voelde dit
voor de wetenschapper
dat het droog was jaar

dat ongedierte
zijn kroppen vond
en ander gedierte
wegbleef

hij woelde, de mensen volgden zijn blik langs
verzamelden zich! de kroppen, de kluiten
het mocht het was buiten wisten niet zeker of ze
ze hadden al lang niet meer met genoeg voorkennis
zo’n van hoop vervuld gezicht waren gekomen
gezien dit jaar - was dit nu goed
of slecht gedierte –

bleven tot hun rug zeer deed
kijken of hij volhield.

Op het naburige veld
bouwden wat toneelstudenten
een felgekleurde raket.

SJOESKE X FESTIVAL GEMAAKT 60

SJO
X Iedere editie duikt Max het stamcafé van de To-
neelacademie in, de Tribunal, om een student
te vragen wat hen op dit moment bezighoudt.
Op het moment van schrijven is de horeca nog
steeds gesloten, maar dat maakt voor deze spe-
ciale editie van Sjoeske niet uit. Max’ gespreks-
partners zijn namelijk vier mensen die ambiti-
eus de wereld intrekken en de Lenculenstraat
langzaam achter zich laten. In samenwerking
met Festival Gemaakt, het jaarlijkse afstudeer-
festival van de Toneelacademie, brengen we
een toost uit op het vierde jaar.

Foto's & Logo: festival gemaakt

SJOESKE

E Eugenides. We hebben wel heel
veel gebeurtenissen weggelaten en
vervangen om ons eigen verhaal te
kunnen vertellen. Het verhaal gaat
over zelfmoord. De personages pro-
beren het verhaal te vertellen zonder
de zelfmoord mee te nemen, maar
dat kan niet. Het blijkt onontkoombaar
te zijn. Ik wil jongeren meegeven dat

het oké is om aan te geven dat je iets

moeilijk vindt, dat het kut mag gaan,

dat je dat juist moet delen.”

Eva maakt vaker voorstellingen geba-

seerd op grote klassiekers. Daarom

ben ik benieuwd hoe ze denkt over

het ontwikkelen van een eigen signa-

tuur, ook in vergelijking met haar klas.

“Het is heel raar, omdat je natuurlijk

eigenlijk pas drie jaar echt maakt.

Binnen mijn klas zou ik wel kunnen

zeggen: o, dat is echt iets voor Doris

of echt iets voor Luna, enzovoort. Ik

denk dat mensen dat bij mij ook wel

kunnen. Het is grappig om te merken

Eva van Kleef dat je daarin samen geleidelijk ontwik-

Regie keld bent. Dat vind ik heel erg leuk om

te zien en om onderdeel van te zijn.”

Eva is de eerste vierdejaars die ik “Ik merkte dat ik in het begin voor-

spreek. Ze is in Amsterdam en hangt al aan het peilen was wat andere

op de bank. Op Festival Gemaakt mensen interessant vonden en dat

toont zij een registratie van een ik daardoor totaal saaie shit aan het
SKE
nieuwe veertienplusvoorstelling, nu in maken was, want je komt dan uit bij
de maak Het is de eerste keer dat ze een soort genuanceerde middenweg.
een productie specifiek voor jongeren Dat veranderde vanaf de lessen van
maakt. “Ik hoop dat we het ook voor Quirine Racké en Helena Muskens
jongeren kunnen spelen, om te testen (Q&H). Daarin hamerden zij erop: ‘Je
of het een beetje is gelukt.” Ik vraag bent wel interessant, ieder mens is
Eva hoe ze inspeelt op het referen- interessant. Je denkt dat alle dingen
tiekader van jongeren. “Vooral woke die jij mooi en boeiend vindt er niet
zijn, lekker opletten wat er allemaal toe doen omdat het over jezelf gaat,
gebeurt online, en veel putten uit maar het doet er wel toe en je kunt
mijn eigen herinneringen. Ik denk dat het universeel maken.’ Dat vond ik
sommige dingen die je als puber mee- echt een goede les.”
maakt de rest van je leven aanwezig “Op een gegeven moment liet ik de
kunnen zijn.” pretentie los en toen vond ik het
“De voorstelling is gebaseerd op het veel leuker en mooier worden wat ik
boek The Virgin Suicides van Jeffrey maakte. De laatste tijd merk ik, nu ik

SJOESKE X FESTIVAL GEMAAKT 62

de vorm heel erg groot heb onder- Er zijn echt wel mogelijkheden, maar
zocht, dat ik echt wil proberen om de die moet ik opnieuw ontdekken. Want
inhoud weer belangrijker te maken. Ik waarvoor ik me had ingeschreven en
vind het leuk om te merken dat alles waaraan ik was gewend die tweeën-
nu samenkomt en dat ik echt begin te eenhalf jaar dat er geen coronavirus
begrijpen hoe een voorstelling werkt.” was, dat heeft gewoon een one-eighty
gemaakt. Je moet je opnieuw oriënte-
“Humor is een universele lijn, en voor ren en opnieuw kijken: hoe zit het nu,
mij ook een makkelijke manier om wat is het werkveld?”
diepgang te bereiken. Ik houd totaal
niet van pathetiek, maar ik denk wel Aline Cornelissen
dat er langzaam een extra laag in Acteren
mijn werk aan het komen is, waarbij ik
besef dat je soms wél echt je acteurs Wanneer ik Aline spreek, is ze net
boos moet laten zijn of moet laten van een vorige afspraak naar huis
huilen.” geracet en zit ze op haar balkon in de
“Het is een soort volwassenwording.” zon een sigaretje te roken. Eerder die
Ik vraag Eva of zij het idee heeft dat dag vond haar lecture performance
de jongeren waarvoor zij een voor- plaats: “Tussen -taal, -theater & -tijd”.
stelling maakt dezelfde smaak als zij Ik vertel haar dat ik onder de indruk
hebben, of met dezelfde dingen bezig was van haar tekst en mezelf erin her-
zijn. “Het is niet dat ik dacht: o, ik voel kende. Aline schreef over liminaliteit,
me heel erg een veertienjarige. Het waarover ik ook in ANTR’AKT #1 heb
is een energieke voorstelling, lekker geschreven. “Ah, dat is echt heel leuk
snel met veel prikkels. Voor de rest om te horen! Er waren ook mensen
is het nog steeds inhoudelijk. Als die echt ontroerd waren, daar was ik
veertienjarige snap je alles, je bent verrast door. Mijn beste vriendinnetje
echt niet dom. Dus daarin valt het studeert filosofie en had een collega
ook allemaal best wel weer mee met bij zich, die toevallig aan het meekij-
hoe erg je jezelf moet aanpassen.” ken was. Die is zelf dus heel veel met
“Ik vond het boek indrukwekkend en Wittgenstein bezig en was blijkbaar
esthetisch. Het belicht een naïevere, tot tranen toe geroerd, omdat ze
nog niet bittere kant van mezelf.” Ik het zo’n fijne ingang vond.” Ik vraag
trek de parallel tussen Eva’s ervaring Aline of deze manier van denken en
bij Q&H en deze voorstelling. Het le- onderzoeken nieuw voor haar is, of
ren inzien dat wat er in je zit prima is, juist heel typisch. “Ik vind het wel een
in combinatie met veel weten, maar typische Aline-manier. Ik ben sowieso
toch ontvankelijk blijven. “Ja, grappig, vrij filosofisch ingesteld. Ik wou ook
ik merk het nu ook. Je gaat als maker lang ethiek gaan studeren eigenlijk,
steeds meer begrijpen welke delen maar dan moet je eerst filosofie doen
van jezelf je moet inzetten op welk en toen dacht ik: ‘Mwah, dan doe ik
moment.” wel theater.’ Haha, nou, niet op die
Afsluitend ben ik benieuwd hoe Eva manier, maar ja…” “Het voelde wel
de toekomst voor zich ziet wanneer echt goed dat het nu zo onderdeel
ze is afgestudeerd. “Ik ga gewoon was van het afstuderen. Je bent dan
eerlijk zijn, ik vind het echt heel erg een soort specialist en dat is heel
eng. Er zijn concreet gezien nog niet spannend en heel leuk.”
heel veel dingen en ik weet niet of Op Festival Gemaakt gaat Aline’s
dat aan mij ligt of aan dat er gewoon
niet heel veel is nu. Wat ik in ieder
geval wél zeker weet, is dat ik binnen
de opleiding een aantal mensen heb
ontmoet van wie ik weet dat onze we-
gen nog gaan kruisen. Ik ga gewoon
door, en ik ga de ideeën die er zijn
gewoon uitstippelen. En nu ben ik ook
gewoon even heel erg lekker aan één
voorstelling bezig, waar ik al mijn tijd
en energie in stop.” “Het is een rare
tijd en het gaat nog lang raar blijven.

afstudeervoorstelling Wanneer de re- het feit dat ik mezelf een kameleon
gen komt in reprise. “Dat wil ik graag vond, die de hele tijd de kleuren
laten zien, ik ben daar heel erg trots aannam die mensen van mij wilden
op.” “Er stonden na Gemaakt best zien. Dat is echt gekanteld, ik ben het
wel veel speelbeurten gepland en die meer als kracht gaan zien.” Ondanks
zijn bijna allemaal afgelast, maar ik de onzekerheid heeft Aline het nooit
ga nog wel spelen op het festival van echt vervelend gevonden op school.
Domien.” “Normaal gezien mocht ik “Ik ben wel dingen tegengekomen,
spelen bij hetpaleis. Dat is echt de maar alles heeft me sterker gemaakt,
plek waar ik vandaan kom als jong, denk ik. Ik ben hier niet meer zoals ik
theater spelend meisje. De cirkel was die eerste drie jaar was. Dit jaar voelt
rond. Ze hadden mijn voorstelling echt als liminaliteit ten top.”
gezien, waren enthousiast en hadden “In het theater kun je een gedeel-
het ingepland. Maar toen kwamen de de ruimte creëren waarin iedereen
verstrengingen met corona. Ik hoop hetzelfde meemaakt met een andere
dat er nog een vervolg komt, maar dat achtergrond. Er ontstaat een soort
weet ik niet zeker. Ik ga het wel nog tussenwereldje. Het allermooiste aan
proberen.” theater is voor mij wanneer de voor-
Alhoewel Aline’s voorstelling in stelling klaar is en het dan écht even
essentie een solo is, heeft ze hem stil is. Daarin vind ik dat die tussen-
niet in haar eentje gemaakt. “Ik kwam wereld zó voelbaar wordt. En dat dan
er juist achter hoe belangrijk het is zoals vandaag het publiek ontroerd is,
om heel veel mensen om je heen te dat iets hen geraakt heeft. Ik denk dat
verzamelen die je echt helpen. Dan het die onbenoembare tussenwereld
wordt het leuk.” Ik ben benieuwd of is die er dan plots is, want je hebt al-
Aline als autonoom maker door wil lemaal hetzelfde meegemaakt, waar-
gaan, of dat ze liever onderdeel is door je voelt dat je dichter bij elkaar
van een groter geheel. “Allebei. Ik wil kan komen.” Een gevulde stilte? “Ja.”
het liefst gewoon maken als ik voel
dat er iets in mij leeft en ik dat wil Jim Buskens
vertellen. Productie na productie zou Performance
ik niet kunnen.” “Een collectief lijkt mij
heel erg leuk. Dan draag je een soort De stem van Jim klinkt ’s avonds laat
gedeelde verantwoordelijkheid, die wat moe uit de telefoon, maar gedu-
ik denk ik ook ga missen wanneer ik rende het gesprek herwint hij energie.
van school weg ben. Je bent toch een Hij is in Rotterdam aan het werk bij
soort familie. Die band is er gewoon, Dansateliers, een productiehuis voor
hoe dan ook, dat is de basis.” “Ik wil hedendaagse dans. Elk jaar hebben
ook heel graag theaterlessen gaan zij een starttraject voor beginnende
geven aan pubers. Een jong publiek dansmakers: One Night’s Dance.
is meedogenloos, maar ook wel heel “Ik was al langer in contact met hen
erg leuk. Of misschien een ensemble om te vragen of we iets voor elkaar
opstarten. En ook nog wel heel erg konden betekenen. Toen werd ik uit-
graag zo’n klassieke Vlaamse tekst- genodigd om dat traject te gaan doen,
theatervoorstelling. En wie weet speel maar had ik al de afspraak gemaakt
ik ooit nog in een film. Volgens mij met Just om mijn tweede afstudeer-
vind ik alles wel leuk, haha.” voorstelling te maken in Maastricht.
Aline benoemde de Toneelacademie Waarop Merel Heering van Dansa-
als familie, dus vraag ik haar terug teliers zei: ‘Waarom kom je dan niet
te blikken op de afgelopen vier jaar
en haar rol in die familie. Hoe is zij
veranderd? “Ik ben open gebloeid. Ik
had nood aan weer in Nederland zijn,
een beetje assertiviteit terugvinden en
wat minder de Belgische mentaliteit.
En ik ben rustiger, echt wel rustiger.
In mijn eerste jaar was er heel veel
onzekerheid.” Net als Eva haalt Aline
het blok van Q&H aan als omslag-
punt. “Toen was ik heel erg bezig met

SJOESKE X FESTIVAL GEMAAKT 64

gewoon je afstudeervoorstelling híer hoofd is dat eigenlijk heel logisch.
maken, onder onze vleugels?’ Dat Het is misschien niet altijd prettig of
was super.” Het is nog onder voorbe- makkelijk, maar wel noodzakelijk. Het
houd, maar als het meezit mogen Jim brengt je alleen maar verder.” “Als
en Just vanaf 10 juni acht avonden je mij had gevraagd in mijn eerste of
spelen. tweede jaar: ‘Heb je het naar je zin
Op Festival Gemaakt laat Jim een op school?’ dan had ik waarschijnlijk
eerder gemaakte voorstelling zien: geantwoord: ‘Mwah, ik vind het vooral
Skin, samen met Manouk Pluis. “We pittig.’ Nu na vier jaar is dat proces
hadden die voorstelling graag met van transformatie aan de Lenculen-
een groter publiek gedeeld. Het was straat bijna afgrond en denk ik: ‘Het
uiteindelijk slechts voor studenten en was zeker niet makkelijk, maar super
docenten, maar van dat publiek kwa- waardevol.’”
men er zeker fijne reacties, en ik ben “Ik denk dat P4 echt een schoolvoor-
zelf ook heel blij met die voorstelling.” beeld is van de performersopleiding.
Net als de meeste voorstellingen op In die zin dat je wordt opgeleid tot
Gemaakt, is Skin te zien als videore- autonome maker met een eigen hand-
gistratie. “Dat is niet het hetzelfde als tekening. Dat is bij ons alle zes heel
een live-ervaring natuurlijk. Dan zit erg aan de hand.” “Het makerspoor
je even in een cocon, je wordt even en het performerspoor voelt voor
in een soort vacuüm gezogen als mij als een tweedeling. Ik zou graag
performer en publiek. Er is geen ruis de aankomende vijf à tien jaar veel
van alledag.” ruimte geven aan het performerspoor,
“Donderdag was mijn lecture. Dat dus dat ik als freelance performer/
was wel een moment waardoor ik danser met fijne makers/choreografen
herinnerd werd aan dat er vier jaar werk.” Alhoewel Jim beaamt dat hij
zijn gepasseerd en ik gewoon super het afstuderen anders verwacht had,
erg ben veranderd, in goede zin. Ik geeft hij aan het ook heel erg oké te
denk dat verandering altijd goed is, vinden hoe het nu gaat. “Once you’re
maar ik heb super veel geleerd en ik rolling, you’re rolling. Ik ben nu dus
sta zekerder in mijn schoenen. Woody aan het werk bij Dansateliers, en dat
noemt mij altijd een stellige twijfelaar is zo’n plek waarvan ik twee jaar gele-
en dat herken ik wel. Ik heb altijd een den dacht: ‘O my god, dit is een soort
bepaald soort onrust of twijfel over de Champions League-niveau. En dan
dingen die ik zie en doe. Toen ik op ben je er opeens zelf aan het werk.
school kwam, nam die twijfel nog wel- Dus het is ook maar zo heftig als je
eens de overhand. Na vier jaar is de het zelf maakt.”
twijfel nog steeds aan de hand, maar
is het meer ingebed in een soort vaste Chloé Wasselin
grond.” Ik vraag of dat twijfelen ook Scenografie en Kostuumontwerp
iets is wat Jim bij zijn publiek probeert
te bewerkstelligen. “Ik denk het zeker. Chloé is de laatste vierdejaars die ik
Ik probeer met mijn werk het denken interview. Ze bevindt zich in Nîmes,
leniger te maken, ik toon het publiek Zuid-Frankrijk. De telefoonverbinding
graag dingen die ze al kenden, maar hapert regelmatig, maar we doen ons
dan in een andere vorm, waardoor ze best elkaar te volgen. Bovendien laat
wat ze zien heroverwegen. Op een Chloé per ongeluk haar net gezette
bepaalde manier is dat zeker ‘mijn koffie vallen. “Ik ben heel verdrietig!
publiek laten twijfelen aan’.” Haha.” Terwijl ze nieuwe maakt, ver-
Jim is een expliciet fysieke maker. telt Chloé dat ze op dit moment bezig
“Kwetsbaarheid is een main bron is met een project bij Circusfabriek
en thema in mijn werk. Ik denk dat
lichamen nooit liegen, en dat er heel
veel kwetsbaarheid in ieders lichaam
schuilgaat. Via het lichaam is dan
een evidente manier voor mij om die
kwetsbaarheid te vertalen. Omdat het
dan ontdaan is van alle ruis.” Eerder
benoemde Jim dat hij verandering
altijd goed vindt. Waarom? “In mijn

Turbul’. “Het is een alternatieve plek, alleen van de scenograaf of de kos- Festival Gemaakt
een soort kamp. Als residentie geven tuumontwerpster, maar van iedereen: vond plaats op 4,
ze je een caravan om in te wonen en de technicus, de regisseur, de acteur. 5 en 6 juni. Op
mag je gebruikmaken van een collec- Een collectieve energie om samen tot festivalgemaakt.
tieve ruimte.” “Ik ben een soort col- een oplossing te komen.” Dus Chloé nl waren digitale
lectief opgestart met in totaal zeven kan eigenlijk niet wachten tot ze weg registraties van
mensen: vrienden van mij en twee mag? “Een beetje.” afstudeerwerk en
mensen met een vluchtelingenachter- “Natuurlijk is het een spannende tijd talkshows met de
grond. De naam van de voorstelling is om als kunstenaar af te studeren, makers te zien.
En Chemin, dat betekent ‘onderweg’. maar ik denk dat ik sowieso tussen
Daarom heb ik mensen gevraagd met Frankrijk, België en Nederland zal
verschillende ervaringen met reizen.” werken, om te beginnen.” “Ik zou
Ook al is Chloé prima te volgen, ex- graag een mix doen van mijn eigen
cuseert ze zich voor haar Nederlands. kleine projecten met meer projec-
“Ik heb al een week geen Nederlands ten zoals ik nu doe: een collectieve
gepraat. We zijn de hele dag aan het dynamiek, geen hiërarchische rollen.
switchen tussen Engels, Frans en En daarnaast ook werken aan grotere
Spaans.” Ik benoem het thema van producties, maar wel producties die
deze editie van ANTR’AKT: CON- passen bij mijn waarden.” Ik vraag
STRUCT, over work in progress. “We Chloé hoe dat zit bij haar klasgeno-
hebben nog maar een paar dagen, de ten. “Sommigen willen een pauze ne-
voorstelling is op woensdag. Dus het men, anderen willen zo snel mogelijk
is een spannend moment voor een aan de slag in een samenwerking of
interview.” als zelfstandig ontwerper, weer ande-
De vierdejaars SKO’ers doen mee ren willen verder studeren, zich meer
met Festival Gemaakt op verschillen- specialiseren. Dus het verschilt heel
de manieren. Er is een tentoonstelling erg per persoon. Het is moeilijk te
met eigen werk en men doet mee aan praten voor iedereen, met de hele si-
projecten van makers binnen en bui- tuatie, wat we allemaal kunnen doen.”
ten school. Dit jaar zijn de presenta- Dan valt de verbinding opnieuw weg.
ties daarvan allemaal digitaal. Chloés Wanneer ik Chloés stem weer hoor,
voorstelling En Chemin zal ook te zien vraag ik haar hoe ze is gegroeid op
zijn. Daarnaast doet ze een project de Toneelacademie. “Ik heb Neder-
met de actrices van 4A. “Maar dat lands geleerd, haha. En mijn visie
gaat niet in première hier, dus ik ge- van theater is preciezer, rijker en
loof dat we iets van onderzoek tonen.” complexer geworden. Er is heel veel
Dan valt de verbinding weg. Wanneer theater wat ik wel heel graag wil zien,
we elkaar weer gevonden hebben, maar wat ik niet zelf wil maken. Daar
vertelt Chloé verder. “Ik ga de sceno- had ik vroeger al een soort idee over,
grafie en kostuums ontwerpen tijdens maar het was niet zo precies. Het
de repetities van de actrices. Dat is voelde niet allemaal op zijn plek. Nu
mijn favoriete manier van werken: denk ik daar veel rustiger over na.”
niet alleen, aan een tafel, maar in een “Voor mij is eigen nieuwe energie ma-
ruimte, met mensen.” ken heel moeilijk, dus maak ik graag
“Afstuderen voelt voor mij niet als projecten met nieuwe personen,
een einde, maar meer als een begin. waarmee ik eerst misschien geen
Soms voelt het nu meer als de dingen sterke verbinding voel, maar dat we
die ik móet doen, in plaats van als samen gaan onderzoeken waar die
de dingen die wíl doen. Ik zou heel ligt. Oe! Mijn derde pot koffie is niet
graag nieuwe projecten doen die ook gevallen!”
écht gaan bestaan. Geen onzichtbaar
project waarvoor je een maquette - door Max Gruson
moet bouwen, de kostuums tekenen
en het hele concept bedenken. O
merde, dat is al de tweede keer dat
mijn koffie valt.” Terwijl Chloé voor
het derde maal nieuwe koffie zet,
vertelt ze over haar stage bij NTGent
afgelopen februari: “Dat is voor mij de
enige manier om echt te leren. En niet

66

Binnenkort
in ’t kort
Een vooruitblik en een aanraden op
theater, film en kunst. Ook voor de thuisblijvers.
Ook in tijden van corona.
– door Kato Cornil & Varenka Theunynck

Festivals

3 1 12
t/m 27 jun t/m 8 jul t/m 22 jul
Holland Festival Kunstenfestival Des Arts O. Festival for Opera.
Music. Theatre.
Internationale producties rond de associate Combinatie van livestreams, installaties en
artists van dit jaar. Ook Nederlandse producties openluchttheater in Brussel. Voor elk pro- Muziektheaterfestival op verschillende
van onder andere Miranda Lakerveld, Natio- ject koop je een apart ticket, met studen- locaties in Rotterdam. Je kan een los ticket
nale Opera en Ballet en Internationaal Theater tenkorting. Last-minute-tickets voor de helft kopen voor een voorstelling, een dagticket of
Amsterdam. Deels livestream, deels met fysiek van de prijs zijn te vinden op arsene50. een passe-partout
aanwezig publiek. Als kunstvakstudent kan je brussels. voor de hele week.
een last-minute-pas aanvragen om voor maar
zes euro naar een voorstelling te kijken. kfda.be o-festival.nl

hollandfestival.nl

11 9
t/m 20 jun t/m 18 jul
Oerol Over het IJ Festival

Volledig online op het platform Locatietheater in Amsterdam. Het festi-
Het Imaginaire Eiland. val wil de voorstellingen met publiek op
locatie laten plaatsvinden.
oerol.nl
overhetij.nl

In en rond
Maastricht

t/m 15 aug Wisselend programma Kunst in de open ruimte
Intimate Geographies
C-Mine is cultureel centrum in een voormalig Bij Z33 vind je tentoonstellingen, maar ook
Het kunstenaarskoppel Charbel-joseph H. steenkolenmijn. Er zijn regelmatig interes- een fietstocht. Daarbij vertrek je in Hasselt
Boutros en Stéphanie Saadé maakten een sante exposities en optredens, de moeite en fiets je langs verschillende kunstwerken.
fotoreeks in Marres, over thuis zijn, leven en waard om af en toe te kijken op hun website Z33 (Hasselt)
werken. te kijken.

Marres (Maastricht) C-Mine (Genk)

Vanuit je Stay At Home Cinema: Lumière
luie stoel vanaf je bank

Via Picl kan je een film huren, waarmee je
Lumière steunt. De prijzen variëren.

Lumiere.nl

OperaVision

Dé website om Europese operavoorstellin-
gen te zien (gratis!). Onze eigen Varenka
raadt Pelléas et Mélisande aan: een samen-
werking van een handvol bekende makers.

OperaVision.eu

IMKE

De Vlaamse toneelgroep Skagen heeft naar
aanleiding van de lockdown een app ont-
wikkeld, waarmee ze online voorstellingen
brengen. Je leest berichten mee die de perso-
nages elkaar sturen, afgewisseld met video.

WatchApp Skagen

Foto: Luka Kluskens

68

ANTR’AKT is een tijdschrift voor Heb je nog een prachtig gedicht op
en door makers. de plank liggen?

Wil je dat ene actuele onderwerp
eens aansnijden?

Moet jouw fotografie getoond worden?

Of heb je nog iets heel anders?

Stuur het dan naar ons op!
[email protected]

70