การคิด ประถม สังคมศึกษา

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด

ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑


กลุ่มสาระการเรียนร
ู้

สงั คมศึกษา

ศาสนา และวฒั นธรรม


ระดบั ประถมศกึ ษา


กลมุ่ พฒั นากระบวนการเรียนรู้

สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา

สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน


กระทรวงศึกษาธกิ าร

๒๕๕๕

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนร้เู พอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ

ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

กล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ระดับประถมศกึ ษา




สงวนลขิ สทิ ธ์ิ กลุ่มพฒั นากระบวนการเรียนรู้

สำนักวชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา

สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน

กระทรวงศึกษาธกิ าร

พิมพค์ รงั้ ที่ ๒ ๒๕๕๕

จำนวนพมิ พ ์ ๒๙,๐๐๐ เลม่

ผูจ้ ดั พิมพ ์ กลมุ่ พัฒนากระบวนการเรียนรู้

สำนักวชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา

สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน

กระทรวงศกึ ษาธิการ



พิมพ์ท่ี โรงพมิ พ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกดั

๗๙ ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตจตจุ กั ร กรุงเทพมหานคร ๑๐๙๐๐

โทร. ๐-๒๕๖๑-๔๕๖๗ โทรสาร ๐-๒๕๗๙-๕๑๐๑

นายโชคดี ออสุวรรณ ผู้พมิ พ์ผโู้ ฆษณา

คำนำ


ตามที่กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน

พุทธศักราช ๒๕๕๑ การจัดการเรียนรู้ในหลักสูตรดังกล่าว ได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาผู้เรียน


ทางด้านการคิดและกำหนดไว้เป็นสมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียน ด้วยถือว่าเป็นทักษะที่จะนำไปสู่การสร้าง
ความรู้และการนำความรู้ไปใช้ในชีวติ ไดอ้ ย่างมีคุณภาพ สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน
จึ ง มี น โ ย บ า ย ส่ ง เ ส ริ ม ใ ห้ มี ก า ร น ำ ทั ก ษ ะ ก า ร คิ ด ล ง สู่ ก า ร ป ฏิ บั ติ ใ น ห้ อ ง เ รี ย น อ ย่ า ง เ ป็ น รู ป ธ ร ร ม


ดว้ ยการจดั ทำแนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ บรู ณาการใน ๘ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้
สอดคลอ้ งตามตวั ชว้ี ดั และธรรมชาตขิ องแตล่ ะกลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษา
ข้ันพ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ สำหรับเปน็ แนวทางให้ครูผสู้ อนนำไปใช้ในการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้
ในการจัดทำเอกสารได้แยกเป็นรายกลุ่มสาระการเรียนรู้ แต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ จัดทำเป็น

๒ เล่ม คือ ระดับประถมศึกษา ๑ เล่ม และระดับมัธยมศึกษา ๑ เล่ม รวมเอกสารแนวทางการจัด

กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพัฒนาทักษะการคดิ ทงั้ ชุดมี ๑๖ เลม่

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐานจึงหวังเป็นอย่างย่ิงว่า เอกสารแนวทาง


การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน

พุทธศักราช ๒๕๕๑ นี้ จะเป็นประโยชน์ต่อสถานศึกษา ครู อาจารย์ และผู้ท่ีสนใจนำไปใช
้
ในการพัฒนาผู้เรียนให้เกิดทักษะการคิด อีกทั้งขอขอบคุณทุกท่านที่มีส่วนร่วมในการจัดทำเอกสารน้ี
ใหส้ ำเร็จลุล่วงดว้ ยดี







(นายชนิ ภัทร ภมู ริ ตั น)

เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน



คำช้ีแจง


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ตามหลักสูตรแกนกลาง

การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ น้ี มจี ดุ มงุ่ หมายเพอ่ื เสนอแนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ซงึ่ เปน็ สมรรถนะหลกั สมรรถนะหนึ่งตามหลกั สตู รแกนกลางฯ ท่ีสอดคล้อง
ตามตัวชี้วัดและธรรมชาติของแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ สำหรับครูผู้สอนเลือกนำไปใช้


ในการจัดการเรียนรู้ ๘ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาอย่างต่อเน่ืองและเกิดทักษะ


ทางด้านการคิด สำหรับเอกสารนี้ใช้เป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด
กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดบั ประถมศึกษา

สาระสำคัญในแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิดฯ


ประกอบด้วย ๓ สว่ น ดังน้ี

๑. การวิเคราะห์ตวั ช้ีวัดสกู่ ารพัฒนาทักษะการคิด มอี งค์ประกอบดังน
้ี
๑.๑ สาระ มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวช้ีวัด ของกลุ่มสาระการเรียนรู้ท่ีกำหนด

ในหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

๑.๒ ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ เปน็ การวิเคราะหจ์ ากตัวชวี้ ัดใหเ้ ห็นวา่ ในแตล่ ะ


ตวั ชีว้ ดั ผูเ้ รยี นควรจะมคี วามรู้อะไรบ้าง และสามารถปฏบิ ตั สิ ่ิงใดได้บ้าง

๑.๓ ทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์ทักษะการคิดที่สัมพันธ์กับตัวชี้วัด

ในแต่ละตัว ซึ่งเป็นกระบวนการสำคัญที่จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการคิดไปสู่การสร้างชิ้นงาน/ภาระงาน


ไดส้ อดคลอ้ งตามมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชีว้ ดั

๑.๔ ชนิ้ งาน/ภาระงาน เป็นการวเิ คราะหช์ ิน้ งาน/ภาระงาน ท่ีสะทอ้ นความสามารถ

ของผเู้ รยี นจากการใช้ความรู้ และทกั ษะการคิดท่กี ำหนดไวซ้ งึ่ สอดคล้องตามตัวชี้วัด

๑.๕ แนวการจัดการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด เป็นการระบุกระบวนการ
ของการคดิ ท่จี ะนำไปจัดการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาให้ผู้เรยี นเกิดทกั ษะการคิดตามทีว่ ิเคราะห์ไดจ้ ากตัวชว้ี ัด



๒. การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ มีองค์ประกอบดังนี
้
๒.๑ ตัวชี้วัด เป็นการวิเคราะห์ความสัมพันธ์/เชื่อมโยงของแต่ละช้ีวัด


ที่สามารถนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันได้ในแต่ละช้ันปี/ภาคเรียน ซึ่งอาจมาจากกลุ่มสาระ


การเรียนรู้เดียวกันหรือต่างกลุ่มสาระการเรียนรู้ ตัวชี้วัดบางตัวอาจต้องฝึกซ้ำ เพื่อให้ผู้เรียนได้รับ


การพัฒนาดา้ นทักษะการคิดใหส้ อดคล้องตามมาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวช้วี ัด

๒.๒ ความคิดรวบยอด เป็นการวิเคราะห์แก่นความรู้แต่ละตัวช้ีวัดท่ีผู้เรียน


จะได้รบั จากการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ตามตัวชวี้ ัดในข้อ ๒.๑

๒.๓ สาระการเรียนรู้ เป็นสาระการเรียนรู้ที่นำมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
ตามตวั ช้วี ัด

๒.๔ ทักษะการคิด เป็นทักษะการคิดที่นำมาพัฒนาผู้เรียนให้สอดคล้อง

ตามมาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวชวี้ ดั ท่ีวเิ คราะห์ไวต้ ามขอ้ ๒.๑

๒.๕ ชนิ้ งาน/ภาระงาน เปน็ ชนิ้ งาน/ภาระงานทส่ี ะทอ้ นความสามารถของผเู้ รยี น
และทกั ษะการคิดตามตัวชี้วัดทีน่ ำมาจดั กิจกรรมรวมกนั

๒.๖ แนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ เปน็ เทคนคิ /วธิ กี ารสอนทจี่ ะใช้ในการพฒั นา
ผู้เรียน และนำไปสู่การสร้างช้ินงาน/ภาระงาน และสอดแทรกด้วยการใช้กระบวนการพัฒนา


ทกั ษะการคดิ ทกี่ ำหนดไว้ใหค้ รบถว้ นตามขอ้ ๒.๔

อนึ่ง การวิเคราะห์ความสัมพันธ์/เชื่อมโยงของแต่ละตัวช้ีวัดเพ่ือจัดกลุ่มสำหรับ

นำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันตามข้อ ๒ เป็นการเสนอเพ่ือเป็นตัวอย่าง ในทางปฏิบัติครูผู้สอน
สามารถปรับเปลี่ยนหรือพัฒนาเพิ่มเติมได้ตามความเหมาะสม ท้ังน้ีเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด


ตอ่ ผเู้ รียนในการพฒั นาทักษะการคิด



๓. ตัวอย่างการจัดทำหน่วยการเรียนรู้ เป็นการนำผลการวิเคราะห์การจัดกิจกรรม

การเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิดจากข้อ ๒.๑-๒.๖ สู่การออกแบบหน่วยการเรียนรู้ โดยวิธีการคิด

แบบย้อนกลบั (Backward Design) ใน ๓ ข้นั ตอน ดงั นี้

l การกำหนดเปา้ หมายการเรยี นร
ู้
l การกำหนดหลกั ฐานการเรียนรู
้
l การจดั กิจกรรมการเรยี นรู
้

สารบญั


หน้า

คำนำ

คำชีแ้ จง

สารบัญ

สรปุ ทกั ษะการคิดจากการวเิ คราะหต์ ามตัวชว้ี ดั ท่ีนำมาใช้ในการพัฒนาผ้เู รยี นในแต่ละระดับชนั้

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๑ ๑

การวิเคราะหต์ วั ชี้วัดส่กู ารพัฒนาทกั ษะการคดิ ๓

การจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ๒๓

ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๒ ๔๕

การวิเคราะห์ตัวชี้วัดสู่การพัฒนาทกั ษะการคดิ ๔๗

การจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ๖๗

ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๓ ๙๑

การวเิ คราะหต์ ัวช้วี ัดส่กู ารพฒั นาทักษะการคดิ ๙๓

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ๑๑๗

ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ ๔ ๑๔๙

การวิเคราะห์ตวั ชี้วัดสกู่ ารพัฒนาทักษะการคิด ๑๕๑

การจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพัฒนาทักษะการคิด ๑๗๗

ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕ ๒๐๑
การวเิ คราะห์ตัวชว้ี ดั สกู่ ารพฒั นาทักษะการคิด ๒๐๓

การจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคดิ ๒๒๙

ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ ๖ ๒๕๗
การวเิ คราะหต์ วั ชวี้ ัดส่กู ารพัฒนาทักษะการคดิ ๒๕๙

การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาทักษะการคิด ๒๘๕

ตัวอยา่ งหน่วยการเรียนร ู้ ๓๑๑

ภาคผนวก ๓๒๙

คณะทำงาน ๓๓๖

สรปุ ทกั ษะการคิดจากการวิเคราะห์ตามตัวชี้วดั ท่ีนำมาใช้ในการพัฒนาผู้เรียนในแต่ละระดับช้ัน

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม


ทักษะการวิเคราะห์ *ทักษะการนำความรู้ไปใช้ ทักษะการรวบรวมข้อมูล



ป.๖
ทักษะการระบุ ทักษะการแปลความ ทักษะการสังเคราะห์ ทักษะการสำรวจค้นหา
ทั ก ษ ะ ก า ร ส ร้ า ง ค ว า ม รู้ ทั ก ษ ะ ก า ร เ ป รี ย บ เ ที ย บ ทั ก ษ ะ ก า ร ใ ห้ ส รุ ป ย่ อ


ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะการจัดโครงสร้าง ทักษะการประยุกต์ใช้ความร้ ู


ทักษะการสรุปลงความเห็น ทักษะการสังเกต *ทักษะการสรุปอ้างอิง


ทักษะการตง้ั คำถาม ทกั ษะการคัดแยก

ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะการทำให้กระจ่าง ทักษะการนำความรู้ไปใช้ ทักษะการสรุป



ป.๕
ลงความเห็น ทักษะการสร้างความรู้ ทักษะการสำรวจค้นหา ทักษะการจัดโครงสร้าง


ทักษะการวิเคราะห์ ทักษะการรวบรวมข้อมูล ทักษะการสำรวจ *ทักษะการตีความ


ทักษะการประยุกต์ใช้ความรู้ ทักษะการสังเกต ทักษะการให้เหตุผล ทักษะการสรุปย่อ
ทักษะการสรุปอ้างอิง ทักษะการระบุ ทักษะการจำแนกประเภท ทักษะการประเมิน

ทกั ษะการเรยี งลำดบั *ทกั ษะการแปลความ ทักษะการตง้ั คำถาม

ทกั ษะการนำความรู้ไปใช้ ทกั ษะการวเิ คราะห์ ทกั ษะการสรปุ ลงความเหน็ ทกั ษะการสรา้ งความรู้

ป.๔
ทักษะการเช่ือมโยง ทักษะการสำรวจค้นหา ทักษะการสังเกต ทักษะการตีความ


ทักษะการรวบรวมข้อมูล ทักษะการสรุปย่อ ทักษะการเปรียบเทียบ ทักษะการระบุ


ทักษะการจำแนกประเภท *ทักษะการให้เหตุผล *ทักษะการตั้งคำถาม ทักษะการแปลความ
ทกั ษะการสรุปอ้างองิ ทักษะการสำรวจ

ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะการนำความรู้ไปใช้ ทักษะการสรุปลงความเห็น ทักษะการสำรวจค้นหา

ป.๓
ทักษะการจัดโครงสร้าง ทักษะการวิเคราะห์ *ทักษะการรวบรวมข้อมูล ทักษะการสำรวจ


*ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะการตีความ ทักษะการแปลความ ทักษะการให้เหตุผล


ทักษะการเปรียบเทียบ ทักษะการจัดกลุ่ม ทักษะการจำแนกประเภท ทักษะการสรุปอ้างอิง


ทกั ษะการสรปุ ย่อ


ทักษะการทำให้กระจ่าง ทักษะการหาแบบแผน ทักษะการรวบรวมข้อมูล ทักษะการให้เหตุผล


ป.๒
ทักษะการนำความรู้ไปใช้ ทักษะการสำรวจค้นหา ทักษะการสังเกต ทักษะการสังเคราะห์


ทักษะการตีความ ทักษะการแปลความ ทักษะการวิเคราะห์ ทักษะการเช่ือมโยง *ทักษะการเปรียบ
เทียบ ทักษะการพยากรณ์ ทักษะการสร้างความรู้ ทักษะการประยุกต์ใช้ความรู้ ทักษะการระบ ุ


*ทักษะการจำแนกประเภท ทกั ษะการสรุปย่อ ทกั ษะการสำรวจ ทักษะการเรียงลำดับ

ทักษะการจัดโครงสร้าง ทักษะการรวบรวมข้อมูล ทักษะการให้เหตุผล ทักษะการนำความรู้ไปใช
้


ป.๑
ทกั ษะการสำรวจคน้ หา *ทกั ษะการสงั เกต ทกั ษะการใหค้ ำจำกดั ความ ทกั ษะการตคี วาม ทกั ษะการแปลความ
ทักษะการวิเคราะห์ ทักษะการเช่ือมโยง ทักษะการเปรียบเทียบ ทักษะการประยุกต์ใช้ความร ู้

ทักษะการระบุ ทักษะการสรุปลงความเห็น ทักษะการสังเคราะห์ *ทักษะการจัดกลุ่ม ทักษะการสำรวจ


ทักษะการเรยี งลำดบั


*ทกั ษะการคิดทเ่ี ป็นจุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผ้เู รยี น

ชน้ั ประ∂มศ÷กษาปทï ี่
๑


✦ การวิเคราะห์ตวั ชวี้ ัดสู่การพฒั นาทักษะการคิด

✦ การจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ



✦ การวเิ คราะห์ตวั ชว้ี ดั สูก่ ารพัฒนาทักษะการคิด


การวิเคราะห์ตัวช้ีวัดสู่การพัฒนาทักษะการคิดเป็นการนำตัวชี้วัดกลุ่มสาระ
การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๑ จาก ๕ สาระ

๑๑ มาตรฐาน จำนวน ๓๒ ตัวช้ีวดั มาวเิ คราะหร์ ายตวั ช้ีวดั ใน ๔ ประเด็น คอื ตัวช้ีวัด
แต่ละตวั ผเู้ รยี นควรมคี วามร้อู ะไรและทำอะไรได้ ทกั ษะการคิด ช้นิ งาน/ภาระงาน และ
แนวการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด ในแต่ละประเด็นจะมีความสัมพันธ์

เชอ่ื มโยงกันและสะทอ้ นคณุ ภาพผเู้ รียนตามตัวชว้ี ัด

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัต
ิ

ตามหลักธรรม เพ่ืออยู่รว่ มกนั อยา่ งสนั ตสิ ขุ


ตวั ช้ีวดั
ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด


๑. บอก
ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การเลา่ เรอื่ ง ๑. สงั เกตและรวบรวมขอ้ มูล

พทุ ธประวัติ
พุทธประวตั หิ รอื ประวัต
ิ การสังเกต
ประกอบภาพ ท่เี ก่ยี วขอ้ ง

หรือประวตั ิ ของศาสดาก่อให้เกิดศรัทธา ๒. ทักษะ
ประวัติศาสดา
๒. ศกึ ษาและทำความเข้าใจ

ของศาสดา
และการประพฤติปฏิบัต
ิ การรวบรวม ของศาสนาพทุ ธ
ข้อมลู

ทตี่ นนับถอื
ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ข้อมลู
หรือศาสนา
๓. เรยี บเรียงขอ้ มลู ใหมแ่ ละ

โดยสังเขป
๑. เรียบเรียงประวตั ศิ าสดา
๓. ทกั ษะ
ท่ีตนนับถือ
นำเสนอขอ้ มูลดว้ ยการเล่าเร่อื ง

๒. เลา่ ประวตั ศิ าสดาของ การแปลความ

ประวตั ิศาสนาทนี่ ับถอื


ศาสนาพทุ ธและศาสนา


ประกอบภาพประวัติศาสดา


ที่ตนนบั ถอื


ทีน่ บั ถือ

๒. ชน่ื ชมและ ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
บันทึก
๑. สงั เกตและรวบรวมขอ้ มลู
บอกแบบอย่าง
แบบอยา่ ง ข้อคดิ
การสังเกต
และนำเสนอ
เกย่ี วกบั ประวัตสิ าวก ชาดก
การดำเนนิ ชวี ิต
การดำเนนิ ชวี ิตที่ดีก่อใหเ้ กดิ ๒. ทกั ษะ
การปฏิบตั ติ น เรือ่ งเล่า และศาสนิกชน
และขอ้ คิดจาก
ศรทั ธาและการปฏบิ ตั ติ าม
การรวบรวม
ของผู้เรยี น
ตัวอยา่ ง

ประวัติสาวก ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ขอ้ มูล
ที่สอดคลอ้ งกับ
๒. ศึกษาทำความเข้าใจข้อมลู
ชาดก เรื่องเล่า ๑. บอกขอ้ คิดทดี่
ี ๓. ทกั ษะ
แบบอย่าง
ประวตั สิ าวก ชาดก เรอื่ งเลา่
และศาสนกิ ชน
จากประวตั ิสาวก ชาดก
การตีความ
การดำเนนิ ชีวติ
และศาสนิกชนตามทก่ี ำหนด

ตวั อย่างตาม
เร่อื งเลา่ และศาสนิกชน ๔. ทักษะ

๓. สรุปขอ้ คิดท่ีไดจ้ ากการอา่ น

ทก่ี ำหนด
ตัวอยา่ ง
การนำความรู้
พรอ้ มบอกเหตผุ ลประกอบ


๒. บอกการปฏิบัตติ น
ไปใช้

๔. เขียนบนั ทกึ การปฏบิ ัติตน

ทีส่ อดคล้องกบั แนวคิด


ตามแบบอย่างการดำเนนิ ชีวิต

ที่ได้จากเรื่อง


จากประวตั สิ าวกของผูเ้ รียน

๕. นำเสนอการปฏิบัตติ น

ของผูเ้ รียนทีส่ อดคลอ้ งกับ

แบบอยา่ งการดำเนนิ ชวี ิต


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๓. บอก
ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
บันทึกการ
๑. สงั เกตและรวบรวมข้อมูล
ความหมาย
การยึดม่นั ในหลกั ธรรม การสงั เกต
ปฏิบตั ิตน
ภาพ/ของจริงเกีย่ วกบั

ความสำคญั ของศาสนาก่อให้เกดิ แนวทาง ๒. ทกั ษะ
ตามหลักธรรม พระรตั นตรยั

และเคารพ ในการปฏบิ ัติ
การรวบรวม ของศาสนา
๒. ให้คำจำกัดความเกย่ี วกับ

พระรัตนตรยั
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ข้อมลู
ทน่ี บั ถอื
ความหมายและความสำคญั
ปฏบิ ตั ิตาม ๑. บอกความหมายของ
๓. ทกั ษะ

ของพระรตั นตรัยและ

หลกั ธรรม
พระรตั นตรยั
การให้คำ

หลกั ธรรมโอวาท ๓

โอวาท ๓ ใน
๒. อธบิ ายความสำคัญของ จำกดั ความ

๓. ยกตวั อย่างการทำดี ละเว้น
พระพุทธศาสนา พระรัตนตรัย
๔. ทักษะการนำ

ความชั่ว ทำใจให้บริสทุ ธ ์ิ

หรือหลักธรรม ๓. แสดงความเคารพ
ความรู้ไปใช้

เชื่อมโยงกบั การปฏิบตั ิตน

ของศาสนา
พระรัตนตรยั และปฏบิ ตั ิ


ตามหลักธรรมโอวาท ๓

ทตี่ นนับถอื ตามหลักธรรมโอวาท ๓


๔. ฝกึ ปฏิบัตติ นเกีย่ วกับการ
ตามท่ีกำหนด



แสดงความเคารพพระรตั นตรัย





๕. เขยี นบนั ทกึ การปฏบิ ตั ิตน




ตามหลักธรรมโอวาท ๓ หรือ




หลกั ธรรมคำสอนของศาสนา





ท่ตี นนบั ถอื

๔. เห็นคุณคา่ ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การฝกึ ปฏิบตั ติ น
๑. ทบทวนความรูแ้ ละ
และสวดมนต์ สตเิ ปน็ พ้ืนฐานของสมาธิ การให้เหตุผล
เพอ่ื พฒั นาจติ
ประสบการณ์เดมิ เกี่ยวกับ

แผเ่ มตตา
ส่งผลต่อการพฒั นาจติ
๒. ทักษะ
ตามแนวทาง
การพฒั นาจติ ตามแนวทาง

มีสตทิ ่ีเปน็
และการอยู่ร่วมกัน
การนำความรู้ ของศาสนา
ของศาสนาทตี่ นนบั ถอื

พน้ื ฐานของ อย่างสันติสุข
ไปใช้
ทต่ี นนับถอื
๒. อภปิ รายเพื่อหาเหตผุ ล

สมาธิใน
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ เปา้ หมาย และผลของ

พระพุทธศาสนา
๑. สวดมนต์และ
การปฏบิ ัตติ น

หรอื การ แผเ่ มตตาตามหลกั ศาสนา
๓. สรปุ และคน้ หาขอ้ มลู
พฒั นาจติ ตาม
ทีต่ นนับถือ
สนบั สนุน

แนวทางของ
๒. บอกประโยชน/์ คณุ คา่
๔. ปฏบิ ตั กิ ิจกรรมพฒั นาจิต

ศาสนาทีต่ น ของการสวดมนต์
ตามแนวทางของศาสนา

นบั ถอื ตามท ่ี และแผ่เมตตา
ทีต่ นนับถือ

กำหนด




แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กล่มุ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา้ ใจ ตระหนกั และปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชนทดี่ ี และธำรงรกั ษาพระพทุ ธศาสนา


หรือศาสนาทต่ี นนับถือ


ตวั ชวี้ ดั
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


๑. บำเพ็ญ ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การปฏบิ ตั ิ ๑. สงั เกตและรวบรวมข้อมูล

ประโยชน
์ การบำเพ็ญประโยชน์ต่อ การสังเกต
กจิ กรรมการทำ ที่เกีย่ วข้องกบั การบำเพ็ญ
ตอ่ วดั หรอื ศาสนสถานเป็นการสง่ เสรมิ ๒. ทักษะ
ประโยชน์ต่อวัด ประโยชนต์ อ่ วดั หรอื ศาสนสถาน

ศาสนสถาน จิตสาธารณของตนเองและ การใหเ้ หตผุ ล
หรอื ศาสนสถาน ๒. คน้ หาสาเหตแุ ละผล

ของศาสนา
เปน็ การธำรงไวซ้ งึ่ ศาสนา
๓. ทักษะ
และเลา่ ถงึ ของการปฏิบัติ

ทีต่ นนบั ถือ
ที่ตนนับถอื
การนำความรู้ ประโยชน์ที่ได
้ ๓. อธิบายใหเ้ หน็ ความ

ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ไปใช้

สอดคลอ้ งด้วยความ


๑. บำเพ็ญประโยชน์ต่อวัด

เป็นเหตุและผล


หรือศาสนสถานของศาสนา


๔. ปฏบิ ตั ิกิจกรรมการบำเพญ็

ท่ตี นนับถือ


ประโยชนต์ อ่ วดั หรอื ศาสนสถาน


๒. เล่าถงึ ประโยชน์ท่ีไดจ้ าก

และบอกความรสู้ กึ และประโยชน์

บำเพ็ญประโยชนต์ อ่ วดั


ท่ีไดจ้ ากการบำเพ็ญประโยชน
์

หรือศาสนสถาน




๒. แสดงตนเปน็
ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การแสดงบทบาท
๑. สังเกตและรวบรวมขอ้ มูล
พทุ ธมามกะ การยอมรับหลกั การ
การสังเกต
สมมตเิ กยี่ วกบั
เกี่ยวกบั การแสดงตนเปน็

หรอื แสดงตน ของศาสนาท่ีตนนบั ถือ
๒. ทกั ษะ
การแสดงตน
ศาสนิกชนของศาสนา

เปน็ ศาสนกิ ชน
เกดิ จากความรู้ความเขา้ ใจ การรวบรวม เป็นศาสนกิ ชน
ทตี่ นนับถือ

ของศาสนา
และความศรทั ธาในหลกั ธรรม
ข้อมลู
ของศาสนา
๒. ศึกษาความเกยี่ วขอ้ ง
ที่ตนนบั ถอื
ผู้เรียนทำอะไรได
้ ๓. ทักษะ
ที่นับถือ
สมั พันธ์กนั ระหวา่ ง


๑. แสดงตนเป็นพทุ ธมามกะ
การจดั โครงสรา้ ง

องค์ประกอบของข้อมูล


หรอื แสดงตนเปน็ ศาสนกิ ชน
๔. ทกั ษะ
๓. จดั องคป์ ระกอบของ

ของศาสนาท่ีตนเองนบั ถือ
การนำความรู้
โครงสร้างขอ้ มลู


๒. บอกเหตุผลของ
ไปใช
้
๔. ทำความเข้าใจโครงสร้าง


การประกาศตนเป็น


ของขอ้ มลู


พทุ ธมามกะหรือแสดงตน

๕. แสดงบทบาทสมมต
ิ
เป็นศาสนกิ ชนท่นี ับถือ
เก่ียวกบั การแสดงตนเปน็

ศาสนกิ ชนของศาสนาที่นบั ถอื

ตามโครงสรา้ งของข้อมูล


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ผูเ้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด


๓. ปฏิบตั ิตน
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
สมุดภาพ
๑. สังเกตและรวบรวมข้อมูล

ในศาสนพธิ ี
การปฏบิ ัติตนท่ถี ูกตอ้ ง การสงั เกต
เกี่ยวกับ
ท่ีเกีย่ วข้องกับศาสนพธิ ี
พธิ กี รรม และ
ตามหลักศาสนาในศาสนพธิ ี
๒. ทกั ษะ
การปฏบิ ตั ติ น
พธิ กี รรมและวนั สำคญั ทางศาสนา

วนั สำคัญ
พธิ กี รรม และวันสำคญั
การจดั กลุ่ม
ของศาสนกิ ชน
๒. ตรวจสอบและพิจารณา

ทางศาสนา ทางศาสนา เพื่อการดำรง ๓. ทักษะ
ในศาสนพิธ
ี ความถูกตอ้ งของขอ้ มูล

ตามที่กำหนด รกั ษาศาสนาท่ตี นนับถือ
การรวบรวม
พธิ ีกรรมและ
๓. กำหนดวตั ถุประสงค์ของ
ไดถ้ กู ต้อง
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ขอ้ มูล
วันสำคญั
การจัดกลมุ่ ข้อมลู

๑. บอกประวตั ิโดยสังเขป ๔. ทกั ษะการนำ ทางศาสนาของ ๔. จัดกลุ่มข้อมลู และจดั ทำ

ของวนั สำคญั ทางศาสนา
ความรู้ไปใช
้ ศาสนาทนี่ ับถือ
ขอ้ มูลใหม่ตามความสนใจ

และบอกความสำคญั
ของผู้เรียน

ของศาสนาพธิ ีและพิธีกรรม ๖. รวบรวมภาพทเี่ ก่ียวกบั
ของศาสนาทีต่ นนบั ถือ
ข้อมูลใหมแ่ ละจดั ทำเป็น

๒. ปฏบิ ัติตนในศาสนพิธี สมดุ ภาพเกี่ยวกบั การปฏิบตั ติ น
พธิ กี รรม และวันสำคัญ
ของศาสนิกชนในศาสนพธิ ี
ทางศาสนาทต่ี นนบั ถอื
พิธีกรรมและวันสำคญั

ได้อย่างถูกตอ้ ง
ทางศาสนาท่นี บั ถอื


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๒ หน้าที่พลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชวี ติ ในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมท่ีดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสังคมโลกอย่างสนั ติสขุ


ตวั ชวี้ ัด
ผเู้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ


๑. บอก ผ้เู รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. สงั เกตและบอกสงิ่ ทีต่ น

ประโยชน
์ การปฏบิ ตั ติ นเป็นสมาชิก การสังเกต
การปฏิบัตติ น
และบุคคลในครอบครัวปฏบิ ตั ิ

และปฏบิ ัติตน ท่ดี ขี องครอบครวั และ ๒. ทักษะ
เปน็ สมาชิกที่ดี ๒. บอกเหตุผลและประโยชน์
เปน็ สมาชิก
โรงเรยี นทำให้อยรู่ ่วมกัน การใหเ้ หตผุ ล
ของครอบครวั ของการปฏบิ ตั ิตนเป็นสมาชกิ

ท่ีดีของ
อยา่ งมีความสขุ

และโรงเรียน ทีด่ ขี องครอบครัวและโรงเรียน

ครอบครัว
ผเู้ รียนทำอะไรได
้
และบอกถงึ ๓. ตงั้ ประเดน็ คำถาม

และโรงเรยี น
ปฏิบตั ิตนเปน็ สมาชิกท่ีดี

ประโยชนท์ ่ี “ถ้านักเรยี นทำ/ไมท่ ำเช่นน้ัน

ของครอบครัวและโรงเรียน

ตนเองได้รับ
จะเกิดผลอยา่ งไรต่อตนเอง

และบอกหรอื เลา่ ถงึ ประโยชน
์
จากการปฏบิ ตั ติ น ครอบครวั /โรงเรยี น”


ท่ีไดจ้ ากการปฏิบตั ิตนเป็น
เป็นสมาชิกทด่ี ี ๔. นำเสนอวธิ กี ารปฏบิ ตั ิตน


สมาชิกทีด่ ขี องครอบครวั

ของครอบครัว เป็นสมาชกิ ท่ีดีของครอบครวั

และโรงเรียน

และโรงเรยี น
และโรงเรียน และประโยชน์





ท่ีเกิดกบั ตนเอง ครอบครัว





และโรงเรยี น

๒. ยกตัวอย่าง
ผ้เู รียนร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
การแสดงบทบาท
๑. สงั เกตและบอกความดขี อง
ความสามารถ การทำความดีทำให้ได้
การสงั เกต
สมมติเกี่ยวกบั ตนเองและผูอ้ ่นื ท่ีนกั เรยี นรู้จัก

และความดี รับการชืน่ ชมยกยอ่ ง
๒. ทักษะ
การทำความดี ๒. จับคู่เลา่ ความดีให้เพ่ือนฟัง

ของตนเอง
เกดิ ความภาคภูมิใจ
การเชอ่ื มโยง
ของตนเอง หรอื ๓. เชอ่ื มโยงเร่ืองเล่าที่ด
ี
ผู้อืน่ และ และมีความสขุ
ผูอ้ นื่ และผลจาก
เปน็ เรื่องราวเพ่อื การนำเสนอ

บอกผลจาก
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การกระทำนน้ั
๔. แสดงบทบาทสมมตเิ กยี่ วกบั

การกระทำนน้ั
ยกตวั อย่างการทำความดี การทำความดีของตนเอง

ของตนเองหรอื ผอู้ ื่น
หรอื ผู้อน่ื และผลจาก

และบอกผลที่เกดิ จาก
การกระทำนนั้

กระทำความดี


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพอื่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๒ หน้าทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนินชวี ติ ในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซ่ึงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์


ทรงเปน็ ประมขุ


ตัวชว้ี ัด
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทักษะการคดิ


๑. บอก ผู้เรียนรู้อะไร

๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. สนทนา ซักถามขอ้ มลู

โครงสรา้ ง
โครงสร้าง บทบาท
การรวบรวม แผนผังแสดง เกยี่ วกบั บทบาทและหน้าท่ี

บทบาท
และหนา้ ท่ีของสมาชกิ
ข้อมลู
โครงสร้าง ของสมาชิกในครอบครัว

และหน้าท
่ี ในครอบครวั และโรงเรียน
๒. ทักษะ
บทบาทและ และโรงเรยี น

ของสมาชิก
ผเู้ รียนทำอะไรได้
การจดั กลุม่
หนา้ ทข่ี องสมาชกิ ๒. รวบรวมข้อมูลที่ได
้
ในครอบครัว ๑. บอกโครงสรา้ งของ
ในครอบครัว
จากการสนทนา ซกั ถาม

และโรงเรยี น
ครอบครวั และโรงเรียน

และโรงเรียน
๓. จดั กลุ่มขอ้ มูลเพอ่ื แสดง
๒. บอกบทบาทและหนา้ ที
่
โครงสรา้ งบทบาทและหนา้ ท่ี
ของสมาชิกในครอบครัว

ของสมาชิกในครอบครัว

และโรงเรยี น

และโรงเรยี น


๔. เขียนแผนผังแสดง
โครงสร้าง บทบาทและหนา้ ท
่ี
ของสมาชิกในครอบครวั






และโรงเรียนและนำเสนอ

๒. ระบบุ ทบาท ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
แผนผงั
๑. ศกึ ษาบทบาท สิทธิและ
สิทธิ หน้าท่ ี บทบาท สทิ ธแิ ละหน้าที่ การรวบรวม
ความคดิ เก่ยี วกบั หน้าทีข่ องตนเองตามโครงสรา้ ง
ของตนเอง
ของตนเองในครอบครัว
ข้อมลู
บทบาท หน้าท่ี ของครอบครัวและโรงเรยี น

ในครอบครัว และโรงเรียน
๒. ทกั ษะ
และสิทธิ
๒. รวบรวมบทบาท สทิ ธิและ
และโรงเรยี น
ผู้เรียนทำอะไรได
้ การระบุ
ของตนเอง
หนา้ ที่ของตนเองในครอบครวั

ระบบุ ทบาทหนา้ ทีข่ อง
ในครอบครัว
และโรงเรียน


ตนเองในครอบครวั และ
และโรงเรยี น
๓. ระบบุ ทบาท สิทธแิ ละหนา้ ท่ี

โรงเรยี น


ของตนเองและสมาชิกใน




ครอบครัวและโรงเรียน





๔. เขียนแผนผังความคดิ





เก่ียวกับบทบาท หนา้ ที่และ




สิทธขิ องตนเองในครอบครวั





และโรงเรยี น






แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ


๓. มีสว่ นร่วมใน ผ้เู รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การบอกกิจกรรม
๑. สงั เกตและรวบรวมกิจกรรม
การตัดสนิ ใจ การมสี ่วนร่วมเพอื่ การ การสังเกต
ทีต่ นมีส่วนรว่ ม ตามกระบวนการประชาธปิ ไตย
และทำ ตัดสินใจและทำกจิ กรรม
๒. ทกั ษะ
ตดั สนิ ใจใน ในครอบครัวและโรงเรียน

กิจกรรมใน ในครอบครัวและโรงเรยี น การรวบรวม ครอบครัว
๒. บอกกิจกรรมที่ครอบครวั
ครอบครวั และ ตามกระบวนการประชาธปิ ไตย
ข้อมูล
และโรงเรียน
และโรงเรยี นจดั ข้นึ ตาม
โรงเรียนตาม
ผู้เรียนทำอะไรได
้ ตามกระบวนการ กระบวนการประชาธปิ ไตย

กระบวนการ
มีส่วนรว่ มในการตดั สินใจ ประชาธิปไตย
๓. บอกกิจกรรมท่ีตนปฏิบัติ

ประชาธิปไตย
และทำกจิ กรรมในครอบครัว ในการมสี ่วนรว่ มตดั สินใจ

และโรงเรยี นตามกระบวนการ และทำกิจกรรมในครอบครวั
ประชาธปิ ไตย
และโรงเรียนตามกระบวนการ
ประชาธปิ ไตย


10 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์

มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช้


ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการ

ของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพอ่ื การดำรงชีวติ อยา่ งมีดลุ ยภาพ


ตัวช้ีวัด
ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด


๑. ระบุสินคา้ ผเู้ รียนรู้อะไร
๑.ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมขอ้ มูลรายการสนิ คา้
และบรกิ าร
การใชส้ นิ คา้ และ
การรวบรวม
ตัวอย่างสนิ ค้า และบรกิ ารท่ีใช้ในชวี ติ ประจำวนั

ท่ีใช้ประโยชน์ บรกิ ารในชวี ติ ประจำวัน
ข้อมลู
และบริการท่ีใช้ ๒. จำแนกและจัดข้อมูลเป็น

ในชวี ติ
ให้คุ้มค่าและเกิดประโยชน์ ๒. ทักษะ
ประโยชน์
๒ กลุ่ม คอื กลมุ่ ท่ีได้มาโดย
ประจำวัน
สูงสุด
การจัดกลุ่ม
ในชวี ิตประจำวนั
การใชเ้ งินซ้อื และไม่ใช้เงนิ ซื้อ


ผเู้ รียนทำอะไรได้


๓. ศกึ ษาประโยชนข์ องสนิ คา้

๑. บอกชนดิ ของสินคา้


และการบรกิ ารท่ีใชป้ ระโยชน์

และบริการท่มี ีอยู่ใน


ในชีวิตประจำวัน


ชีวิตประจำวนั


๔. นำเสนอตวั อย่างสนิ ค้าและ

๒. เลือกใช้สนิ คา้


บริการ พรอ้ มท้ังประโยชนแ์ ละ

และบรกิ ารอยา่ งคุ้มค่า


วธิ ีการเลือกใชอ้ ยา่ งคมุ้ ค่า


และเกดิ ประโยชน์สูงสดุ




๒. ยกตวั อยา่ ง ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การยกตัวอย่าง
๑. สงั เกตและจดบนั ทึก

การใช้จา่ ยเงิน การดำรงชีวติ อยา่ งมี การสังเกต
การใช้จ่ายเงิน
การใช้จา่ ยเงินในชวี ติ ประจำวนั

ในชวี ิต
ดลุ ยภาพต้องมกี ารวางแผน ๒. ทักษะ
ในชวี ิตประจำวนั ๒. บอกรายการใช้จ่ายเงิน

ประจำวัน
การใช้จ่ายเงนิ อยา่ งเหมาะสม
การใหเ้ หตุผล
ท่ีไม่เกนิ ตัวและ ที่ไดจ้ ากการสงั เกต

ที่ไม่เกนิ ตวั ผู้เรยี นทำอะไรได้
๓. ทักษะ
บอกประโยชน์ ๓. ใหเ้ หตผุ ลความจำเปน็

และเห็น ๑. ยกตวั อย่างการใชจ้ ่ายเงิน การเรียงลำดับ
ของการออม
ของการใชจ้ า่ ยเงนิ แตล่ ะรายการ

ประโยชนข์ อง ในชวี ิตประจำวนั ทมี่ ีความ ๔. ทักษะ

๔. จดั เรยี งลำดบั รายการ

การออม
เหมาะสม
การนำความรู้

ใชจ้ ่ายเงนิ ตามความสำคัญ


๒. บอกวธิ ีการออมและ
๕. ศึกษากรณตี ัวอย่างการ


ประโยชนข์ องการออม

ใชจ้ า่ ยเงนิ แบบเกนิ ตวั และไมเ่ กนิ




๖. อธบิ ายและสรุปประโยชน์
ของการใชจ้ า่ ยเงินที่ไม่เกินตัว
และประโยชนข์ องการมเี งนิ ออม

๗. ยกตัวอยา่ งการใชจ้ ่ายเงนิ
ในชีวติ ประจำวนั ที่ไมเ่ กินตัว
และบอกประโยชนข์ องการออม




แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
11
กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผู้เรยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทักษะการคดิ


๓. ยกตัวอยา่ ง ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ
การใช
้ ทรัพยากรมีผลตอ่ การ การรวบรวม ตัวอยา่ งการ
ทรพั ยากรที่ใช้ในชวี ิตประจำวัน

ทรัพยากร
ดำเนินชวี ิตประจำวนั
ขอ้ มลู
ใชท้ รพั ยากร
๒. บอกความสำคัญ

ในชีวิต
ผ้เู รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ในชวี ติ ประจำวัน ของทรพั ยากรต่อการ

ประจำวัน ยกตัวอย่างการใช้ การระบุ
อย่างประหยัด
ดำเนินชีวติ ประจำวนั

อยา่ งประหยดั
ทรัพยากรในชวี ิตประจำวนั ๓. ทกั ษะ
๓. ให้ข้อเสนอแนะดา้ นการใช้
การนำความรู้ ทรัพยากรอยา่ งประหยดั

อย่างประหยัด
ไปใช้
๔. อภิปรายถึงผลทีเ่ กดิ ข้ึน


จากการขาดแคลนทรัพยากร

๕. ระบแุ นวทางการใช้
ทรพั ยากรอย่างประหยดั

๖. ศกึ ษากรณีตวั อยา่ ง

การใชจ้ ่ายเงินในชีวิตประจำวัน
อยา่ งประหยัด

๗. นำเสนอตวั อย่างการใช้
ทรัพยากรในชีวิตประจำวัน
อย่างประหยดั


12 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พือ่ พฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ


และความจำเป็นของการรว่ มมือกันทางเศรษฐกจิ ในสงั คมโลก


ตัวชี้วัด
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


๑. อธิบาย ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมข้อมลู เกีย่ วกบั

เหตผุ ล
การทำงานอย่างสจุ รติ
การรวบรวม ขอ้ มูลและ การประกอบอาชพี ของบุคคล

ความจำเปน็
ส่งผลให้ครอบครวั และสังคม ขอ้ มลู
เหตุผล
ในชมุ ชน

ที่คนตอ้ ง สงบสขุ
๒. ทกั ษะ
ความจำเป็น
๒. ค้นหาเหตผุ ลท่ีคนตอ้ ง
ทำงาน
ผู้เรยี นทำอะไรได้
การใหเ้ หตุผล
ทค่ี นตอ้ งทำงาน ประกอบอาชพี อยา่ งสจุ รติ

อยา่ งสจุ รติ
อธิบายเหตุผล
อยา่ งสุจริต
๓. อธิบายให้เห็นความ

ความจำเปน็ ทค่ี นต้องทำงาน สอดคลอ้ งของเหตแุ ละผล

อยา่ งสจุ รติ
ทค่ี นต้องประกอบอาชีพ

อยา่ งสุจรติ

๔. นำเสนอข้อมลู และเหตุผล
ความจำเป็นทค่ี นตอ้ งประกอบ
อาชีพอย่างสุจรติ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา
13
กล่มุ สาระการเรยี นร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร์


สามารถใชว้ ธิ กี ารทางประวัตศิ าสตรม์ าวิเคราะห์เหตกุ ารณ์ตา่ ง ๆ อย่างเปน็ ระบบ


ตัวชวี้ ดั
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. บอกวนั
ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
ปฏทิ นิ ชวี ติ
๑. สงั เกต รวบรวมและ

เดือน ป ี
เวลามคี วามสำคญั ต่อ
การสงั เกต
เหตกุ ารณ์สำคัญ จดบนั ทกึ เหตุการณ์สำคญั

และการนบั การบนั ทึกทางประวตั ศิ าสตร์
๒. ทกั ษะ
ตามช่วงเวลา
ในอดตี ต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน

ชว่ งเวลา
ผเู้ รยี นทำอะไรได้
การจัดกลุ่ม
ในอดีต
๒. จำแนก จัดกลมุ่ ประเมนิ
ตามปฏทิ นิ
ใช้ปฏิทินแสดงวัน เดือน ๓. ทักษะ

คุณคา่ ของข้อมูลที่ไดจ้ าก

ท่ีใช้ในชีวติ
ปี กบั เหตกุ ารณส์ ำคญั ในชีวติ
การสงั เคราะห์

การบนั ทกึ

ประจำวนั



๓. สงั เคราะหข์ ้อมลู และ





ทำปฏิทนิ ชวี ิตเหตุการณ์สำคัญ




ตามชว่ งเวลาในอดตี

๒. เรียงลำดบั ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การเลา่ เรือ่ ง
๑. รวบรวมและจดบนั ทกึ
เหตุการณ์ใน
เหตกุ ารณ์ท่ีมีความสำคัญ การรวบรวม ประกอบภาพ เหตุการณ์สำคัญในชวี ิต

ชวี ติ ประจำวนั ควรจดจำตามวนั เวลา
ขอ้ มลู
เกีย่ วกบั ประจำวัน

ตามวนั เวลา ทเ่ี กดิ ขน้ึ
๒. ทกั ษะ
เหตุการณ์
๒. เรยี งลำดับเหตุการณ ์

ท่เี กิดขนึ้
ผู้เรยี นทำอะไรได
้ การเรยี งลำดบั
ในชีวิตประจำวนั ตามวันเวลาที่เกดิ ขึ้น


๑. ใชค้ ำทีแ่ สดงช่วงเวลา

ตามวันเวลา
๓. เลา่ เรอื่ งประกอบภาพเกยี่ วกบั

วันน้ี เดยี วนี้ ปนี ี้ ตอนเช้า
ทีเ่ กิดข้นึ
เหตุการณ์ในชวี ิตประจำวนั


ตอนกลางวนั ตอนเยน็


ตามวนั เวลาทเี่ กดิ ข้นึ


บอกเล่าเหตกุ ารณ์ในชวี ติ





๒. ใช้วันเดอื น ปี เรยี งลำดบั



เหตกุ ารณ์ในชวี ติ


14 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ผู้เรียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัดการเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทักษะการคดิ

๑. สบื ค้นข้อมลู เก่ียวกับ

๓. บอกประวัต ิ ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
ประวัติความเป็นมาของตนเอง
ความเป็นมา การสืบคน้ ขอ้ มลู มคี วาม การรวบรวม โครงงาน
ด้วยกระบวนการทาง
ของตนเอง สำคัญต่อการเรียนรู้ ขอ้ มลู
“ฉันคอื ใคร”
ประวัติศาสตร์ ดงั น
้ี
และครอบครัว ประวัติศาสตร
์ ๒. ทกั ษะ

- กำหนดประเดน็ ปัญหา

โดยสอบถาม ผูเ้ รียนทำอะไรได้
การวิเคราะห
์ - รวบรวมหลักฐาน

ผเู้ กย่ี วข้อง
๑. ตงั้ ประเดน็ คำถาม
๓. ทักษะ
- วเิ คราะห์และประเมิน

เกีย่ วกับตัวบุคคล หลกั ฐาน
การสงั เคราะห
์ คุณคา่ ข้อมลู

ที่เกยี่ วข้อง ออกแบบเกบ็ - ตคี วามและสังเคราะห์

ข้อมูล
- นำเสนอ

๒. สืบค้นขอ้ มูลทาง ๒. จดั ทำและนำเสนอโครงงาน

ประวัติศาสตร์ความเปน็ มา “ฉนั คือใคร”

ของตนเองและครอบครัว


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
15
กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัติศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์

และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเน่ือง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวิเคราะหผ์ ลกระทบที่เกดิ ขน้ึ


ตวั ชว้ี ดั
ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ


๑. บอกความ ผูเ้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. สำรวจคน้ หาและรวบรวม
เปลี่ยนแปลง
การดำเนนิ ชวี ติ เปลยี่ นแปลง การสำรวจ สิ่งของ เครอ่ื งใช้ สง่ิ ของเคร่ืองใช้เพ่ือการ

ของสภาพ ตามสภาพแวดลอ้ มทเี่ ปลย่ี นไป
คน้ หา
ในสมยั ปยู่ ่า
ดำเนนิ ชวี ติ ในปจั จุบัน สิ่งของ
แวดล้อม ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ตายาย พอ่ แม
่ เครอื่ งใช้ในสมยั ป่ยู า่ ตายาย

ส่งิ ของ
๑. บอกสิ่งท่เี ปล่ยี นแปลง
การรวบรวม และเปรียบเทยี บ
๒. เปรียบเทยี บและเช่ือมโยง
เครอ่ื งใช ้
จากสมยั ของพอ่ แม่ ปู่ย่า
ขอ้ มลู
การดำเนนิ ชีวิต สิ่งของเครอ่ื งใช้ในสมยั ปูย่ ่า

หรอื การ ตายาย กบั สมยั ปจั จบุ นั
๓. ทักษะ
สมยั ปู่ย่า ตายาย ตายายกบั สมัยตนเองและ

ดำเนนิ ชวี ติ ๒. บอกสาเหตุทท่ี ำให้เกิด
การเปรยี บเทยี บ
พ่อแม่ และ
สรปุ การเปลีย่ นแปลงท่ีเกิดขนึ้

ของตนเอง
การเปลย่ี นแปลง

สมยั ตนเอง
๓. อภปิ รายและสรุปผลการ

กับสมัยของ ๓. บอกผลของการเปลย่ี นแปลง

เปรียบเทยี บการเปล่ียนแปลง

พ่อแม่ ปูย่ ่า ที่มตี ่อการดำเนนิ ชวี ิต


๔. นำเสนอผลการเปรยี บเทยี บ
ตายาย



ความเปลยี่ นแปลงของ





สภาพแวดลอ้ ม สงิ่ ของเครอื่ งใช้




หรือการดำเนินชีวติ ของตนเอง





ในสมัยของพ่อแม่ ปยู่ ่า ตายาย

๒. บอก ผ้เู รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. กำหนดประเดน็ การสำรวจ
เหตกุ ารณ
์ เหตุการณ์สำคญั ที่เกดิ ขน้ึ
การสำรวจ “บทเรียนในอดีต ค้นหา

ทเี่ กิดข้นึ
ในอดตี สง่ ผลตอ่ การดำเนนิ คน้ หา
ส่ชู ีวติ ปจั จุบนั ”
๒. สำรวจและรวบรวมขอ้ มลู
ในอดตี ทีม่
ี ชวี ิตในปจั จบุ นั
๒. ทักษะ

ตามประเดน็ ท่ีกำหนด

ผลกระทบ
ผเู้ รยี นทำอะไรได้
การใหเ้ หตุผล
๓. นำเสนอขอ้ มูลท่ีไดจ้ าก

ต่อตนเอง
บอกเหตุการณ์สำคญั
๓. ทกั ษะ
การสำรวจ

ในปจั จบุ ัน
ในอดตี ที่มีผลกระทบ
การวเิ คราะห์
๔. วิเคราะห์ผลกระทบ


ตอ่ ตนเองในปจั จบุ ัน

ของขอ้ มลู ทมี่ ตี อ่ ตนเอง

และบอกผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ
๕. อธบิ ายให้เหน็ ความ
สอดคล้องของเหตแุ ละ

ผลของขอ้ มลู

๖. ออกแบบและนำเสนอ

“บทเรยี นในอดตี สชู่ วี ติ ปจั จบุ นั ”


16 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัติศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย


ตัวชีว้ ัด
ผเู้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. อธิบาย
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. ระดมสมอง บอกสญั ลกั ษณ์

ความหมาย
สญั ลกั ษณท์ ่ีสำคัญ
การจัดกลุ่ม
กจิ กรรม
สำคัญของชาติไทยและ

และความ ของชาติและการปฏิบัติตน
๒. ทกั ษะ
ที่เก่ียวขอ้ ง
จัดกลมุ่ ขอ้ มูลตามสถาบนั หลกั
สำคัญของ
อยา่ งถูกตอ้ ง
การวิเคราะห์
กับสถาบันหลัก
ของชาติไทย

สัญลกั ษณ์ ผู้เรยี นทำอะไรได้
๓. ทักษะ
ของชาติไทย
๒. ระบุความหมายและ

สำคัญของ
๑. บอกความหมายและ
การระบุ

ความสำคัญของสัญลักษณ์
ชาตไิ ทยและ ความสำคัญของสัญลกั ษณ์ ๔. ทักษะ

สำคญั ของชาติไทยและ

ปฏบิ ตั ติ น
สำคัญของชาติไทย
การประยุกต์ใช้
การปฏบิ ัตติ นที่ถกู ตอ้ ง

ได้ถูกต้อง
๒. ปฏบิ ตั ติ นไดถ้ ูกต้อง
ความร
ู้
๓. รวบรวมและวิเคราะห์

ต่อสัญลกั ษณ์สำคญั


สถานการณ์เกี่ยวกับกิจกรรม

ของชาตไิ ทย


สำคญั ท่แี สดงออกถึง




สัญลกั ษณส์ ำคญั ของชาตไิ ทย





๔. นำเสนอกจิ กรรมทเ่ี กย่ี วขอ้ ง




กับสถาบนั หลักของชาติและ




การปฏิบตั ิตนทีถ่ ูกตอ้ ง

๒. บอกสถานท่ ี ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะการ แผนผัง
๑. สำรวจค้นหาแหล่ง
สำคญั
แหลง่ วฒั นธรรมชุมชน
สำรวจค้นหา
ความคิด
วฒั นธรรมในชุมชน

ซ่งึ เปน็ แหล่ง
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
แสดงแหล่ง ๒. ศกึ ษาขอ้ มลู สำคญั ทเี่ กยี่ วกบั
วัฒนธรรม
๑. บอกลกั ษณะแหลง่ การระบ
ุ วฒั นธรรมชุมชน
แหล่งวฒั นธรรมชุมชน

ในชมุ ชน
วัฒนธรรมทสี่ ำคญั ในชมุ ชน


๓. ระบขุ อ้ มูลสำคัญท่เี กี่ยวข้อง

๒. เชื่อมโยงสิง่ ของจากแหล่ง

กบั แหลง่ วฒั นธรรมชุมชน


วัฒนธรรมสูก่ ารดำเนินชวี ิต

๔. เขียนแผนผังความคิด


ของคนในชมุ ชน


นำเสนอข้อมูลแหลง่ วฒั นธรรม




ชมุ ชน












แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
17
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชีว้ ัด
ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
๓. ระบสุ ่ิงท่
ี ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด

ตนรกั และ

ภาคภูมิใจ
ผ้เู รียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
สมดุ ภาพ
๑. ศึกษาและวเิ คราะห์ขอ้ มูล

ในท้องถนิ่
ส่งิ ท่ีรักและภาคภูมิใจ
การสรุปลง
แสดงส่งิ ทผ่ี เู้ รยี น
ท่ีเกยี่ วข้องกับทอ้ งถ่นิ ของตน

ในท้องถ่นิ
ความเห็น
รักและภาคภูมิใจ
และสรปุ สาระสำคญั ของข้อมลู

ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
ในท้องถ่ิน
๒. ระบุลักษณะขอ้ มลู สำคัญ
ระบุสิง่ ท่ตี นรกั และ
การให้เหตุผล
ของทอ้ งถ่ิน

ภาคภูมิใจในท้องถิ่น
๓. ทักษะ
๓. บอก/เล่า/อธบิ ายความร้สู ึก
การระบุ
ของตนเองทีม่ ตี ่อข้อมูล

พรอ้ มใหเ้ หตผุ ลประกอบ

๔. จดั ทำสมุดภาพแสดงส่งิ ท่ี
ตนรกั และภาคภูมิใจในท้องถิ่น


18 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร ์

มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพส่ิง ซึ่งมีผล


ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์


ในการคน้ หา วิเคราะห์ สรุป และใช้ข้อมลู ภมู สิ ารสนเทศอยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ


ตวั ชวี้ ดั
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ

๑
. แยกแยะ
ผเู้ รียนรู้อะไร

๑. ทกั ษะ
ภาพวาดแสดง
๑. สังเกตสิ่งตา่ ง ๆ รอบตวั
สงิ่ ตา่ ง ๆ
ส่งิ แวดล้อมรอบตวั
การสงั เกต
ส่ิงแวดลอ้ ม
และใหข้ อ้ มูลท่ีได้จาก

รอบตัว
ท่เี กดิ ขึ้นเองตามธรรมชาติ ๒. ทักษะ
ที่อยรู่ อบตวั
การสงั เกตให้ไดม้ ากทส่ี ุด

ท่ีเกดิ ขน้ึ เอง
และท่ีมนุษยส์ รา้ งขนึ้
การวเิ คราะห์
ที่เกิดขน้ึ เอง
๒. วเิ คราะหค์ วามเหมือน

ตามธรรมชาต ิ ผู้เรียนทำอะไรได
้
ตามธรรมชาติ และความตา่ งของขอ้ มูล

และทมี่ นุษย ์ บอกลักษณะส่งิ ท่ีเกิดข้นึ
และที่มนษุ ย์ ท่ีได้จากการสงั เกต

สรา้ งข้ึน
เองตามธรรมชาติและ

สรา้ งขึ้น
๓. แยกแยะขอ้ มูล


ท่มี นุษยส์ รา้ งข้ึน


๔. ศึกษาและวิเคราะห์ลกั ษณะ




ของขอ้ มูล





๕. อธิบายลกั ษณะของขอ้ มูล





๖. วาดภาพแสดงสง่ิ แวดล้อม





ทอ่ี ยรู่ อบตัวที่เกิดข้นึ เองตาม




ธรรมชาติและที่มนษุ ย์สรา้ งข้ึน

๒. ระบุความ ผเู้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
ภาพวาดแสดง
๑. สงั เกตข้อมลู เกย่ี วกับ

สมั พนั ธ์
สงิ่ ตา่ ง ๆ ทอ่ี ยรู่ อบตวั เรา การสงั เกต
ส่ิงแวดล้อมท่อี ยู่ ส่งิ แวดลอ้ มรอบตัว

ของตำแหน่ง มคี วามสัมพันธ์โดยม
ี ๒. ทกั ษะ
รอบตัวที่เกดิ ขึ้น ๒. ศกึ ษาความสัมพันธร์ ะหวา่ ง
ระยะ ทศิ ของ ตำแหนง่ ระยะ ทศิ เปน็
การระบ
ุ เองตามธรรมชาติ ขอ้ มูลเกย่ี วกบั ตำแหนง่ ระยะ
สง่ิ ต่าง ๆ
องค์ประกอบในการบอก ๓. ทักษะ
และท่ีมนุษย์ และทิศ

รอบตัว
ความสัมพันธ์
การนำความรู้ สร้เางข้นึ โดยให้ ๓. ระบุและอธบิ ายความ

ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ไปใช้
ความรเู้ กีย่ วกับ สัมพนั ธ์ของตนเองกบั ขอ้ มลู

ระบุความสมั พันธ์

ตำแหน่ง ระยะ โดยใชค้ วามรเู้ กยี่ วกบั ตำแหน่ง

ของตำแหนง่ ระยะ และทิศ

ทิศแสดงความ ระยะ ทศิ


ของสิง่ ตา่ ง ๆ รอบตวั

สัมพนั ธข์ อง ๔. วาดภาพแสดงสิ่งแวดลอ้ ม




ขอ้ มลู
ทอ่ี ยรู่ อบตวั ทเี่ กิดขึน้ เอง





ตามธรรมชาติและทมี่ นษุ ย์

สร้างข้ึน โดยให้ความร้เู กี่ยวกบั
ตำแหน่ง ระยะ ทิศ

แสดงความสมั พันธ์ของขอ้ มูล


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
19
กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วดั
ผ้เู รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด


๓. ระบุทศิ หลัก ผู้เรยี นรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผัง
๑. สงั เกตสงิ่ ตา่ ง ๆ ทอ่ี ยรู่ อบตวั

และท่ีตั้งของ ทศิ หลักท้งั ๔ ทศิ ช่วยให้ การสังเกต
แสดงที่ตงั้
๒. บอกชอื่ สิ่งตา่ ง ๆ ทีอ่ ยูร่ อบ
ส่งิ ตา่ ง ๆ
รจู้ กั ท่ตี งั้ ของสิง่ ต่าง ๆ
๒. ทักษะ
ของสงิ่ ตา่ ง ๆ
ตัวผูเ้ รยี นพร้อมทัง้ ระบวุ ่า

ผเู้ รียนทำอะไรได้
การระบุ
ในห้องเรียน
สิง่ ของน้นั อยู่ดา้ นใด


ระบทุ ศิ หลักและทีต่ ั้ง
๓. ทกั ษะ
โดยใชท้ ิศหลกั
๓. เขยี นแผนผงั แสดงท่ตี ้ัง


ของส่ิงต่าง ๆ
นำความรู้ไปใช
้
ของสง่ิ ตา่ ง ๆ ในห้องเรียน





โดยใชท้ ิศหลัก

๔. ใช้แผนผงั
ผู้เรียนรู้อะไร
ทักษะ
แผนผัง
๑. ศึกษา/สำรวจสง่ิ ต่าง ๆ

งา่ ย ๆ ในการ แผนผังเปน็ เครื่องมอื ที่ยอ่ การนำความรู
้ แสดงตำแหนง่ ในห้องเรยี น

แสดงตำแหน่ง
สิง่ ตา่ ง ๆ ลงมาอย่างได้ ไปใช้
ของส่ิงต่าง ๆ
๒. ทบทวนความร้เู กยี่ วกับ

ของสิ่งต่าง ๆ สดั ส่วนและระบตุ ำแหน่ง

ในหอ้ งเรยี น
การบอกตำแหนง่

ในห้องเรยี น
ของส่งิ ต่าง ๆ โดยใช
้

๓. เชอ่ื มโยงความรู้เดิมกบั

ความสัมพนั ธ์ของตำแหน่ง


ขอ้ มลู ทส่ี ำรวจ


ระยะและทิศ


๔. เขยี นแผนผังแสดงตำแหน่ง

ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้

ของสง่ิ ตา่ ง ๆ ในห้องเรยี น


ใชแ้ ผนผังง่าย ๆ ในการ




แสดงตำแหน่งของส่งิ ต่าง ๆ




ในห้องเรียน




๕. สงั เกตและ ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การอธบิ ายการ ๑. สังเกตและบอกการ
บอกการ
ในรอบวนั หนึ่งสภาพของ การสังเกต
เปล่ียนแปลง
เปลีย่ นแปลงของสภาพอากาศ
เปลี่ยนแปลง อากาศเปลย่ี นแปลงตาม
๒. ทกั ษะ
ของสภาพอากาศ ในรอบวัน

ของสภาพ
เวลา เชา้ สาย บ่าย เยน็
การระบ
ุ ตามช่วงเวลา ๒. อธิบายลกั ษณะของอากาศ
อากาศ
หรอื กลางคนื
เช้า สาย เที่ยง แต่ละช่วงเวลาในรอบวนั

ในรอบวัน
ผเู้ รยี นทำอะไรได้
บา่ ย เย็น และ ๓. ระบุความรสู้ กึ ของตน

ระบคุ วามรสู้ กึ ของตนเอง
เที่ยงคืน
ทีม่ ีต่อสภาพการเปลีย่ นแปลง

ที่รบั รู้ได้จากการเปลีย่ นแปลง
ของอากาศในรอบวนั

ของอากาศในรอบวนั
๔. อธบิ ายการเปลยี่ นแปลง
ของสภาพอากาศในรอบวัน

ตามชว่ งเวลา เชา้ สาย เทย่ี ง
เย็นและกลางคืน




20 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนร้เู พ่อื พัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๕ ภูมศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีก่อให้เกิด


การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร

และสง่ิ แวดล้อม เพอ่ื การพัฒนาทย่ี ่งั ยืน


ตัวช้ีวัด
ผูเ้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ


๑. บอกสิง่ ต่าง ๆ
ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
ภาพวาดเกีย่ วกับ ๑. สำรวจปรากฏการณ
์
ทเี่ กดิ ตาม
สิง่ ท่เี กดิ ขนึ้ ตามธรรมชาติ การสำรวจ
การดำเนนิ ชวี ิต
ธรรมชาติท่สี ง่ ผลตอ่

ธรรมชาติ
ทม่ี ีผลต่อการดำเนินชีวติ
๒. ทกั ษะ
ของมนษุ ย์
ความเปน็ อยูข่ องมนุษย
์
ท่สี ่งผลตอ่
ของตนเอง ครอบครัว
การเชื่อมโยง
ที่มคี วามสัมพันธ์ ๒. ให้ข้อมลู เชงิ ประจักษ์/

ความเปน็ อย
ู่ และสงั คม

เก่ียวข้องกบั
ข้อมูลท่ีได้จากการสำรวจ

ของมนุษย
์ ผู้เรียนทำอะไรได้

ส่งิ แวดล้อม
๓. เช่อื มโยงขอ้ มลู ตา่ ง ๆ


บอกสง่ิ ตา่ ง ๆ ทีเ่ กดิ ตาม
ทง้ั สง่ิ ทเี่ กดิ ขน้ึ เอง ใหม้ ีความหมาย โดยอาศยั

ธรรมชาติทสี่ ่งผลต่อ

ตามธรรมชาตแิ ละ ความรู้ ประสบการณ์เดิม


ความเป็นอยู่ของมนุษย์

ทมี่ นุษย์สร้างขนึ้
และแสวงหาความรู้





๔. วาดภาพการดำเนนิ ชวี ิต





ของมนษุ ยท์ ม่ี ีความสมั พนั ธ์




เก่ยี วข้องกับส่งิ แวดล้อม





ทง้ั สงิ่ ทเี่ กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ




และท่มี นษุ ย์สร้างขนึ้

๒. สังเกตและ
ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การอธบิ าย
๑. สำรวจและรวบรวมลักษณะ

เปรยี บเทยี บ มนุษย์ตอ้ งรูเ้ ท่าทนั
การสำรวจ
การเปลย่ี นแปลง การเปลย่ี นแปลงของ

การเปลย่ี น-
และปรบั ตวั ให้เข้ากบั
๒. ทักษะ
สภาพแวดล้อม
สง่ิ แวดลอ้ มรอบตัว

แปลงของ สภาพแวดล้อมมีการ การเปรยี บเทยี บ
ทอ่ี ย่รู อบตวั
๒. ใหข้ ้อมลู เชิงประจกั ษ ์

สภาพแวดลอ้ ม เปลีย่ นแปลงตลอดเวลา


ท่ีไดโ้ ดยไม่ใชค้ วามคดิ เห็น

ทอี่ ย่รู อบตวั
ผูเ้ รียนทำอะไรได
้

หรือตคี วามขอ้ มูล

สังเกตและเปรยี บเทยี บ


๓. เปรยี บเทยี บการเปลยี่ นแปลง
การเปลย่ี นแปลงของ


ของสภาพแวดลอ้ มทอ่ี ยรู่ อบตวั

สภาพแวดล้อมทอี่ ยรู่ อบตวั

๔. อธิบายการเปลย่ี นแปลง
ของสภาพแวดลอ้ ม

ท่ีอยู่รอบตวั


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
21
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชว้ี ัด
ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๓. มสี ว่ นรว่ ม
ผู้เรียนรูอ้ ะไร
๑. ทักษะ
การจัดระเบียบ
๑. สำรวจสงิ่ แวดลอ้ มทอี่ ยรู่ อบตวั

ในการ
การจัดสิง่ แวดลอ้ ม
การสำรวจ
สิ่งแวดล้อม
๒. อธิบายความสำคญั ของ

จดั ระเบียบ
ใหเ้ ป็นระเบียบเพอ่ื
๒. ทักษะ
ของชนั้ เรียน
สิ่งแวดล้อมกบั ความเป็นอยู่
สิ่งแวดล้อม
ความสะดวกและงา่ ย
การประยุกต์ใช้
และบ้าน
ของมนษุ ย์

ทบ่ี ้านและ
ในการหยบิ ใช
้ ความร
ู้ ๓. อภปิ รายลักษณะของ

ช้ันเรียน
ผเู้ รียนทำอะไรได้
สง่ิ แวดลอ้ มทีอ่ ยรู่ อบตวั


๑. มสี ่วนรว่ มในการจดั ๔. จดั กิจกรรมเพอ่ื จัดระเบียบ
ระเบยี บส่ิงแวดล้อมทบี่ า้ น สง่ิ แวดล้อมของช้นั เรียน

และชัน้ เรยี น
และบา้ น

๒. บอกบทบาทของผู้เรียน

ในการรว่ มจดั ระเบยี บ

สิ่งแวดล้อมท่บี ้านและ

ชั้นเรียน


22 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

✦ การจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด


การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์ต่อเน่ือง
จากการวิเคราะห์ตัวชี้วัด โดยวิเคราะห์ใน ๖ ประเด็น คือ ความสัมพันธ์/เช่ือมโยง
ของตัวช้ีวัดแต่ละตัวที่จะนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันได้ ความคิดรวบยอด
สาระการเรียนร ู้ ทกั ษะการคดิ ชนิ้ งาน/ภาระงาน และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้ ู

สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัต
ิ

ตามหลักธรรม เพอื่ อย่รู ่วมกนั อย่างสันติสุข


ตวั ชวี้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๑
พทุ ธประวัติ
๑. พทุ ธประวตั ิ
๑. ทักษะ
การเลา่ เร่ือง ๑. กำหนดประเด็น
ศาสนา ศลี ธรรม หรือประวัติ (ประวตั ิ ตรสั ร้
ู การสังเกต
ประกอบภาพ และจุดประสงคข์ อง

จรยิ ธรรม
ศาสดาของ ปรินิพพาน)
๒. ทกั ษะ
ประวตั ิศาสดา
การรวบรวมขอ้ มลู

มาตรฐาน ส ๑.๑
ศาสนาท่ีนบั ถือ
๒. พทุ ธสาวก
การรวบรวม ของศาสนา
เกี่ยวกับประวัติ
๑. บอกพทุ ธ- ทำใหเ้ กดิ
พุทธสาวิกา
ข้อมูล
ทีน่ ับถือและ
ศาสดา สาวก หรอื

ประวตั ิ
ความศรัทธา
(สามเณร
๓. ทักษะ
การปฏบิ ัตติ น
ศาสนกิ ชนตวั อยา่ ง
หรอื ประวตั ิ และการประพฤติ บณั ฑติ )
การแปลความ
ทส่ี อดคล้องกับ ของศาสนาทต่ี นนบั ถอื

ของศาสดาที ่ ปฏิบตั ติ าม
๓. ชาดก
๔. ทักษะ
ขอ้ คิด/แบบอยา่ ง
๒. สงั เกตและ

ตนนับถอื
ของสาวกและ
(วณั ณชุ าดก,
การตคี วาม
การดำเนนิ ชวี ิต
เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู

โดยสงั เขป
ศาสนิกชน
สุวรรณสามชาดก
๕. ทกั ษะ
ของสาวก ชาดก
ตามประเด็นและ

๒. ชน่ื ชมและ ทเี่ คารพศรทั ธา
๔. ศาสนิกชน การนำความร้
ู เรอ่ื งเล่าที่ศกึ ษา
วธิ กี ารท่ีกำหนด

บอกแบบอยา่ ง
ตวั อยา่ ง
ไปใช้

๓. เลอื กประวตั สิ าวก

การดำเนนิ
(พระบาทสมเด็จ

ชาดก เรอื่ งเล่า หรือ
ชีวิตและ
พระเจ้าอย่หู วั


ศาสนิกชนตวั อย่าง

ข้อคดิ จาก
ภมู พิ ลอดลุ ยเดช,


ที่สนใจ

ประวัติสาวก

เจา้ พระยา


๔. ศึกษาแปลความ
ชาดก

สธุ รรมมนต์


ตีความ และ

เร่ืองเล่าและ



ทำความเขา้ ใจประวัติ
ศาสนกิ ชน




สาวก ชาดก เรอ่ื งเลา่
ตวั อยา่ งตาม




ทีศ่ กึ ษา

ท่ีกำหนด




๕. ระบุข้อคดิ และ






ความหมายของ





ขอ้ คดิ ที่ไดจ้ าก






การศกึ ษา


























24 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้






๗. วิเคราะห์





พฤตกิ รรมของตนเอง





ท่มี ีความสอดคลอ้ ง





กับขอ้ คิดท่ีได้ศกึ ษา






๘. นำเสนอ





พฤตกิ รรมตนเอง






ทีส่ อดคล้องกบั






เรอื่ งท่ศี กึ ษา






๙. รวบรวมภาพ






เกีย่ วกับประวัติ





ศาสดา สาวก ชาดก





เรอ่ื งเลา่ และนำเสนอ






ดว้ ยการเล่าเรอื่ ง





ประกอบภาพ

สาระท่ี ๑
หลักธรรม
๑. พระรัตนตรัย
๑. ทกั ษะ
บนั ทกึ
๑. สังเกตและ
ศาสนา ศลี ธรรม ของศาสนา
๒. โอวาท ๓
การสงั เกต
การปฏิบัติตน
รวบรวมข้อมูล

จริยธรรม
ก่อให้เกดิ ความ ๓. พทุ ธศาสนา
๒. ทกั ษะ
ตามหลกั ธรรม
เกีย่ วกบั ความหมาย

มาตรฐาน ส ๑.๑
ศรทั ธาจนยึดถอื
สุภาษิต
การรวบรวม โอวาท ๓ และ
ความสำคัญ และ

๓. บอก
เป็นแนวทางใน ๔. การสวดมนต
์ ข้อมูล
การพฒั นาจิต
การแสดงความ
ความหมาย การดำเนนิ ชีวิต
และแผเ่ มตตา
๓. ทกั ษะ
ตามแนวทางของ เคารพพระรัตนตรัย
ความสำคญั
สง่ ผลดา้ นการ การใหเ้ หตุผล
ศาสนาทีน่ บั ถอื
ของพุทธศาสนิกชน

และเคารพ
พฒั นาจิตใจของ
๔. ทักษะ

๒. อภิปราย สรุป
พระรตั นตรยั ผปู้ ฏิบตั ิกอ่ ให้ การนำความรู้

ปฏิบตั ิตาม เกดิ ความสงบสุข ไปใช้
และใหค้ ำจำกัดความ

หลกั ธรรม ของสังคม
๕. ทกั ษะ
๓. อภิปรายและ

โอวาท ๓

การให้คำ
สรุปความสำคญั

ในพระพุทธ- กำจัดความ
ของพระรตั นตรยั

ศาสนา หรอื
ทมี่ ตี อ่ การดำเนิน
หลกั ธรรม
ชวี ติ ประจำวัน

ของศาสนาท ่ี ๔. รวบรวมพฤตกิ รรม
ตนนับถือตาม ของตนเอง ครอบครวั
ทีก่ ำหนด
และชมุ ชนในการ
แสดงความเคารพ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
25
กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

๔. เหน็ คณุ ค่า
รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้

และสวดมนต์
พระรตั นตรัย หรือ
แผเ่ มตตามีสติ
การปฏิบัติตตน

ท่เี ป็นพนื้ ฐาน
ตามแนวทางของ
ของสมาธิใน
ศาสนาทน่ี ับถือ

พระพทุ ธ-
๕. อธบิ ายใหเ้ หตผุ ล
ศาสนา
ของการแสดง
หรอื การ พฤตกิ รรม/การ
พฒั นาจติ
ปฏิบตั ติ นตาม
ตามแนวทาง แนวทางของศาสนา

ของศาสนา
ท่นี ับถอื

ที่ตนนบั ถือ
๖. อภปิ รายและ

ตามที่กำหนด
สรปุ ประโยชน์


ของการปฏบิ ัติตน
ตามแนวทาง

ของศาสนาทนี่ ับถือ

๗. ฝกึ ปฏบิ ตั ติ น

ตามแนวทางของ
ศาสนาทตี่ นนบั ถือ

๘. บนั ทกึ

“การปฏบิ ัตติ น

ของขา้ พเจ้า

และครอบครัว

ตามแนวทางของ
ศาสนาทนี่ ับถือ”

และนำเสนอ


26 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา้ ใจ ตระหนกั และปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธำรงรกั ษาพระพทุ ธศาสนา


หรือศาสนาทต่ี นนับถือ



ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

ตวั ชวี้ ดั
รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้

สาระที่ ๑
การประพฤติ
๑. การบำเพญ็ ๑. ทักษะ
สมุดภาพ
๑. สงั เกตและ
ศาสนา ศลี ธรรม ปฏิบัติตน
ประโยชน์ตอ่ วดั การสงั เกต
แสดงการปฏบิ ัติ รวบรวมข้อมูล

จริยธรรม
อย่างถกู ตอ้ ง
หรอื ศาสนสถาน ๒. ทกั ษะ
ตนในศาสนพธิ ี
วันสำคัญทางศาสนา

มาตรฐาน ส ๑.๒
ตามหลักการ
- การพัฒนา การรวบรวม พธิ ีกรรม และ
ทเี่ กีย่ วกับชอื่ วัน

๑. บำเพญ็ ของศาสนาและ
ทำความสะอาด
ข้อมลู
การบำเพ็ญ ความสำคัญและ

ประโยชน์
การบำเพญ็ - การบรจิ าค
๓. ทกั ษะ
ประโยชน์ของ การประพฤตปิ ฏิบัติ
ต่อวัดหรอื
ประโยชน์ตอ่
- การรว่ ม การให้เหตุผล
ศาสนิกชน
ตนของศาสนิกชน

ศาสนสถาน ศาสนสถาน
กิจกรรมทาง ๔. ทกั ษะ
ในวันสำคญั
๒. ตรวจสอบและ
ของศาสนา
ถอื เป็นการ
ศาสนา
การนำความรู้
ทางศาสนา
พจิ ารณาความ

ที่ตนนับถอื
สง่ เสรมิ จิต ๒. ประวัติโดย ไปใช้

ถูกตอ้ งของขอ้ มูล

๓. ปฏบิ ตั ิตน
สาธารณะของ สงั เขปของ
๕. ทักษะ

๔. รวบรวมพฤตกิ รรม

ในศาสนพธิ
ี ตนเองและ วันสำคัญทาง การจัดกลมุ่

ของตนเองและ

พิธีกรรมและ เปน็ การธำรงไว้
พทุ ธศาสนา


คนรอบขา้ งเกี่ยวกับ

วันสำคัญทาง ของศาสนา
- วนั มาฆบูชา


การปฏบิ ตั ติ นใน

ศาสนาตามที ่ ทีต่ นนับถอื
- วนั วิสาขบูชา


วนั สำคญั ทางศาสนา

กำหนด

- วันอาสาฬห-

๕. จดั กล่มุ พฤติกรรม
ไดอ้ ยา่ ง

บชู า


ของตนเอง และ

ถกู ตอ้ ง

๓. การบชู า

คนรอบข้าง



พระรัตนตรยั

ในวันสำคญั





ทางศาสนาและ





บอกเหตผุ ลว่า





เพราะเหตุใด





บคุ คลจึงแสดง
พฤติกรรมเหล่าน้นั

ดว้ ยการอธิบาย

ใหเ้ หน็ ความสอดคลอ้ ง
ของเหตแุ ละผล

ในการปฏิบัติตน

โดยใช้ท้ังข้อมูลใหม่

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา
27
กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้






และข้อมลู เดมิ






๗. จดั ทำสมดุ ภาพ





แสดงการปฏบิ ตั ติ น






ในศาสนพธิ ี





พิธีกรรม และการ





บำเพ็ญประโยชน์





ของศาสนกิ ชนใน






วนั สำคญั ทางศาสนา

สาระท่ี ๑
การยอมรับหลกั การแสดงตน
๑. ทกั ษะ
การแสดงบทบาท ๑. สังเกตและ
ศาสนา ศลี ธรรม การของศาสนา
เปน็ พทุ ธมามกะ
การสงั เกต
สมมตเิ กี่ยวกบั รวบรวมขอ้ มลู เกี่ยว
จรยิ ธรรม
ที่ตนนับถือ
- ขั้นเตรียมการ
๒. ทกั ษะ
การแสดงตนเป็น กับการแสดงตนเปน็
มาตรฐาน ส ๑.๒
เกดิ จากความรู้
- ขน้ั พิธกี าร
การรวบรวม ศาสนิกชนของ ศาสนิกชนของ
๒. แสดงตนเปน็
ความเขา้ ใจ และ ข้อมลู
ศาสนาทน่ี บั ถอื
ศาสนาท่ีตนนบั ถือ

พทุ ธมามกะ ความศรทั ธา
๓. ทกั ษะ
๒. ศึกษาความ
หรือแสดงตน ในหลักการของ การจดั โครงสรา้ ง
เกี่ยวข้องสัมพันธก์ นั
เปน็ ศาสนิกชน
ศาสนา
๔. ทักษะ
ระหว่างองคป์ ระกอบ
ของศาสนา
การนำความรู
้ ของขอ้ มูล

ที่ตนนับถือ
ไปใช ้
๓. จดั องค์ประกอบ

ของโครงสรา้ งข้อมลู

๔. ทำความเข้าใจ
โครงสร้างของข้อมลู

๕. แสดงบทบาท

สมมติเก่ยี วกบั

การแสดงตน

เป็นศาสนกิ ชน

ของศาสนาทน่ี ับถือ


28 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๒ หนา้ ท่พี ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนนิ ชีวติ ในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสังคมโลกอย่างสนั ตสิ ุข


ตัวชีว้ ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้


สาระท่ี ๒
การปฏบิ ตั ติ น
๑. การเป็น ๑. ทักษะ
การแสดงบทบาท
๑. สงั เกต และบอก
หนา้ ทพ่ี ลเมือง เปน็ สมาชกิ ท่ดี ี สมาชกิ ทด่ี ขี อง การสังเกต
สมมตกิ ารทำ
พฤติกรรมทดี่ ีของ
วัฒนธรรม และ ของครอบครวั ครอบครวั และ ๒. ทกั ษะ
ความดขี องตนเอง ตนเองและบคุ คล

การดำเนินชวี ิต และโรงเรียน โรงเรียน
การใหเ้ หตผุ ล
และผ้อู ่ืนทเี่ ป็น ทีเ่ กีย่ วข้องในการ
ในสงั คม
ทำให้ได้รับ
๒. ประโยชนข์ อง ๓. ทักษะ
ประโยชน์ทัง้ ต่อ ปฏิบัติตนเป็นสมาชิก
มาตรฐาน ส ๒.๑
การชน่ื ชม ยกยอ่ ง การปฏิบัติตนเป็น การเช่อื มโยง
ตนเองและส่วน ทีด่ ีของครอบครวั
๑. บอกประโยชน์
เกดิ ความ
สมาชิกทดี่ ขี อง รวม
และโรงเรียน

และปฏบิ ตั ิตน
ภาคภูมิใจ
ครอบครวั และ
เป็นสมาชกิ ทด่ี ี
และมีความสขุ
โรงเรยี น
๒. บอกความร้สู กึ
ของครอบครัว
๓. ลักษณะ
ของตนเมื่อได้ปฏบิ ตั ิ
และโรงเรยี น
ความสามารถ ตนเปน็ สมาชกิ ทด่ี ขี อง
๒. ยกตัวอย่าง
และลกั ษณะ ครอบครวั และโรงเรยี น
ความสามารถ ความดขี อง และบอกผลที่เกดิ ขน้ึ
และความด ี ตนเองและผอู้ ่นื
ต่อตนเอง ครอบครัว
ของตนเอง
๔. ผลของการ เม่ือไดท้ ำความด
ี
ผูอ้ น่ื และบอก กระทำความด
ี ๓. อภปิ รายใหเ้ หตผุ ล
ผลจากการ
และสรปุ ประโยชน
์
กระทำนนั้
ที่ได้ปฏบิ ัติตน


เปน็ คนดขี องสงั คม

๔. เชื่อมโยงความดี

ทีเ่ พือ่ นเลา่ เปน็

เร่ืองราว ฝกึ ปฏบิ ตั ิ
และวางแผน

การนำเสนอ

๕. แสดงบทบาท

สมมตกิ ารทำความดี
ของตนเองและผ้อู ื่น
ทีเ่ ป็นประโยชน์

ทั้งตอ่ ตนเองและ
ส่วนรวม


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
29
กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทพ่ี ลเมอื ง วฒั นธรรม และการดำเนนิ ชวี ิตในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์

ทรงเป็นประมุข


ตัวช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๒
สมาชิกของ ๑. โครงสร้างของ ๑. ทักษะ
แผนผงั ความคดิ ๑. รวบรวมข้อมลู
หน้าที่พลเมอื ง ครอบครัวและ ครอบครวั และ
การรวบรวม
(Mind Mapping) เก่ยี วกับบทบาทและ
วฒั นธรรม และ โรงเรียน
ความสัมพันธ์
ข้อมลู
แสดงความ หน้าที่ของสมาชิก

การดำเนนิ ชีวติ มีบทบาท อำนาจ
ของบทบาท ๒. ทกั ษะ
สมั พนั ธข์ อง ในครอบครัว

ในสงั คม
และหนา้ ทต่ี าม หน้าที่ของสมาชิก การจัดกลุม่
โครงสรา้ งบทบาท และโรงเรยี นตาม
มาตรฐาน ส ๒.๒
โครงสรา้ งของ ในครอบครัว
๓. ทกั ษะ
และหน้าทข่ี อง กระบวนการของ
๑. บอกโครงสรา้ ง ครอบครัวและ และโรงเรยี น
การระบ
ุ ตนเองใน ประชาธปิ ไตย

บทบาทและ
โรงเรยี นตาม ๒. ความหมาย
ครอบครวั และ ๒. ศึกษาข้อมลู

หนา้ ทข่ี อง กระบวนการ และความแตกต่าง
โรงเรยี นตาม เพมิ่ เตมิ เพอ่ื ใหเ้ หน็
สมาชิกใน ประชาธปิ ไตย
ของอำนาจตาม กระบวนการ ความชดั เจนเกีย่ วกับ
ครอบครวั
บทบาท สทิ ธิ ประชาธปิ ไตย
บทบาทและหน้าท่ี
และโรงเรยี น
หนา้ ที่ใน และอธบิ าย
ของตนเองในครอบครวั
๒. ระบบุ ทบาท ครอบครัว
ความสัมพันธ
์ และโรงเรยี นตาม
สทิ ธิ หน้าท่ี และโรงเรยี น
ตามแผนผงั
กระบวนการของ
ของตนเอง
๔. การใชอ้ ำนาจ ความคดิ
ประชาธิปไตย

ในครอบครวั ในครอบครัว
๓. จัดกลุ่มบทบาท
และโรงเรยี น
ตามบทบาท
และหนา้ ทขี่ องตนเอง

๓. มสี ่วนร่วมใน สทิ ธิ หนา้ ท่
ี ในฐานะสมาชกิ

การตัดสนิ ใจ ๕. กจิ กรรมตาม ในครอบครวั

และทำ กระบวนการ และโรงเรียน

กิจกรรมใน ประชาธปิ ไตย
๔. ศกึ ษาบทบาท
ครอบครัวและ
ในครอบครัว
และหน้าท่ขี อง
โรงเรยี นตาม
และโรงเรยี น
ตนเองเก่ียวกบั

กระบวนการ

การมีส่วนร่วมในการ
ประชาธปิ ไตย
ตดิ สินใจในการ




30 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้

ทำกจิ กรรมของ
ครอบครัวและ
โรงเรียนตาม
กระบวนการ
ประชาธปิ ไตย

๕. บอกเหตุผลของ
การตดั สินใจเขา้ ร่วม
กระบวนการทาง
ประชาธิปไตย

ของตนเอง

๖. สรุปบทบาทหน้าที่
ของตนเองในฐานะ
สมาชกิ ของครอบครวั
และโรงเรยี นตาม
ระบอบประชาธิปไตย

๗. เขยี นแผนผัง
ความคดิ แสดงความ
สัมพนั ธข์ อง
โครงสร้าง บทบาท
และหน้าทข่ี อง
ตนเองและสมาชิก

ในครอบครัวและ
โรงเรยี นตามระบอบ
ประชาธปิ ไตยและ

อธบิ ายและนำเสนอ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
31
กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช
้

ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมท้ังเข้าใจหลักการ

ของเศรษฐกจิ พอเพียง เพือ่ การดำรงชวี ติ อย่างมดี ลุ ยภาพ


ตวั ชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

สาระที่ ๓ การดำเนนิ ชวี ติ
๑. สนิ ค้าและ
๑. ทักษะ
แผนผัง
๑. สังเกตและ
เศรษฐศาสตร์
ในปจั จุบนั
บรกิ ารท่ีใช้อยู่ใน
การสงั เกต
ความคดิ แสดง รวบรวมข้อมลู
มาตรฐาน ส ๓.๑
ตอ้ งมีการ ชวี ิตประจำวนั
๒. ทกั ษะ
ตวั อย่างสนิ คา้ รายการสินค้าและ
๑. ระบสุ นิ คา้
วางแผนเพือ่
๒. สนิ ค้าและ
การรวบรวม และบรกิ ารท่ีใช้ บรกิ าร และทรพั ยากร
และบริการที ่ การดำรงชีวติ
บริการท่ีไดม้ า
ข้อมลู
ประโยชน
์ ท่ีใช้ประโยชน์ในชวี ิต
ใช้ประโยชน์ อย่างมดี ลุ ยภาพ
โดยไม่ใช้เงนิ
๓. ทักษะ
ในชีวติ ประจำวนั
ประจำวนั

ในชวี ติ
ในด้านการเลอื ก และใชเ้ งนิ
การจัดกลุ่ม
ตามวธิ กี ารที่ได้มา ๒. จัดกลุม่ ข้อมลู
ประจำวนั
ใช้สนิ คา้ และ ๓. วธิ กี าร
๔. ทกั ษะ
และการใช้ สนิ ค้าและบรกิ ารเป็น
๒. ยกตวั อย่าง
บรกิ าร การใชจ้ า่ ย ใช้ประโยชน์
การเรียงลำดบั
ประโยชน์
๒ ประเภท โดยใช้
การใชจ้ า่ ยเงนิ และการออม
จากสนิ ค้าและ ๕. ทกั ษะ
ในชีวิตประจำวัน วธิ กี ารได้มาของ
ในชวี ิต
รวมถึงการใช้ บรกิ ารใหค้ มุ้ ค่า
การนำความร
ู้ อยา่ งคมุ้ คา่ และ ขอ้ มลู เกณฑ์

ประจำวนั
ทรัพยากรทีมอี ยู่ ๔. การใช้จ่ายเงนิ ไปใช
้ ประหยดั
๓. จัดเรยี งลำดบั
ที่ไม่เกินตัว ในชีวติ ประจำวัน
ในชีวิตประจำวัน ๖. ทกั ษะ

ข้อมูลท้งั ๒ ประเภท
และเห็น อย่างประหยดั
เพ่อื ซ้ือสินคา้
การระบุ
ตามความสำคัญทม่ี ี
ประโยชน์
และบรกิ าร
ต่อการดำเนนิ ชีวิต
ของการออม
๕. ประโยชน์
ประจำวนั

๓. ยกตัวอย่าง ของการใชจ้ า่ ย ๔. ระบวุ ิธีการ

การใช้ เงินท่ีไมเ่ กนิ ตัว
ใช้จา่ ยเงินและ
ทรัพยากรใน ๖. ประโยชน
์ ทรพั ยากรในชวี ิต
ชีวิตประจำวนั ของการออม
ประจำวันอย่างคมุ้ ค่า
อย่างประหยัด
และประหยดั




32 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้

๗. โทษของ
๕. เขยี นแผนผงั
การใช้จ่ายเงิน ความคดิ แสดง
เกนิ ตัว
ตัวอย่างสนิ ค้าและ
๘. การวางแผน
บรกิ ารท่ีใช้ประโยชน์
การใช้จา่ ยเงนิ
ในชีวติ ประจำวัน
๙. ทรพั ยากร
ตามวธิ ีการที่ได้มา
ที่ใช้ในชีวิต และการใช้ประโยชน์
ประจำวัน
ทรพั ยากรในชวี ิต
๑๐. ทรพั ยากร
ประจำวนั อย่างคมุ้ ค่า
ส่วนรวม
และประหยัด

๑๒. วธิ ีการใช
้
ทรัพยากร

ทัง้ ของส่วนตวั
และสว่ นรวม
อยา่ งถูกต้อง
ประหยัด

และคมุ้ คา่


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
33
กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ


และความจำเปน็ ของการร่วมมือกนั ทางเศรษฐกิจในสังคมโลก


ตัวช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้
๑. รวบรวมขอ้ มูล

สาระท่ี ๓ การทำงาน
๑. ความหมาย
๑. ทักษะ
การอธิบาย เก่ยี วกบั การประกอบ
เศรษฐศาสตร์
อย่างสจุ ริตสง่ ผล ประเภทและ
การรวบรวม
เหตผุ ล
อาชพี ของบคุ คล

มาตรฐาน ส ๓.๒
ใหค้ รอบครวั และ ความสำคัญ
ขอ้ มูล
ความจำเป็น
ทมี่ อี ยู่ในชุมชน

๑. อธิบายเหตุผล สงั คมสงบสุข
ของการทำงาน
๒. ทกั ษะ
ท่คี นตอ้ ง
๒. จัดกระทำและ

ความจำเป็น

๒. เหตุผล
การใหเ้ หตุผล
ประกอบอาชีพ นำเสนอขอ้ มลู

ท่ีคนตอ้ ง ของการทำงาน
สุจริต
ทีร่ วบรวมได
้
ทำงานอย่าง ๓. ผลของ
๓. บอกความรู้สึก

สุจริต
การทำงาน
ทมี่ ีต่ออาชีพของ


ประเภทตา่ ง ๆ
ผู้ปกครองพร้อมทั้ง
ทมี่ ตี อ่ ครอบครัว
บอกเหตผุ ลว่า

และสงั คม
เพราะเหตุใดจงึ มี
๔. การทำงาน ความรสู้ ึกเช่นนั้น

อย่างสุจรติ ทำให้ ๔. คน้ หาเหตุผล

สังคมสงบสขุ
วา่ เหตใุ ด คนต้อง
ประกอบอาชพี

ท่สี จุ ริต

๕. อธิบายเหตุและ
ผลทคี่ นตอ้ ง
ประกอบอาชพี สุจริต


34 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัติศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร์


สามารถใช้วิธีการทางประวัตศิ าสตรม์ าวเิ คราะหเ์ หตุการณ์ตา่ ง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ


ตัวชว้ี ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


สาระที่ ๔ เหตกุ ารณส์ ำคญั ๑. ชอื่ วันเดอื นปี ๑. ทกั ษะ
ปฏิทินชวี ติ
๑. กำหนดประเด็น
ประวัตศิ าสตร
์ ในอดตี ควรบนั ทกึ
ตามระบบ
การรวบรวม เหตุการณส์ ำคญั และเล่าเรื่อง
มาตรฐาน ส ๔.๑
และจดจำตามวนั สรุ ิยคติ จันทรคติ ข้อมูล
ในอดตี ตามวนั “เหตกุ ารณป์ ระทับใจ
๑. บอกวัน เดอื น
เวลาทีเ่ กดิ ขึ้น ทีป่ รากฏ
๒. ทกั ษะ
เวลาทเี่ กดิ ขึ้น
ของหนู”

ปี และการนับ
เพ่ือให้เกิดการ ในปฏิทิน
การจดั กลุม่

๒. รวบรวม จัดกล่มุ
ช่วงเวลาตาม เรียนรู้ในเวลา
๒. ช่วงเวลา
๓. ทกั ษะ

และเรยี งลำดบั ขอ้ มลู

ปฏทิ นิ ที่ใช้ใน ต่อมา
ที่ใช้ในชวี ติ การเรียงลำดบั

ตามกล่มุ เหตุการณ์

ชีวิตประจำวนั

ประจำวนั
๔. ทกั ษะ

ทีเ่ พ่อื นเล่า ตาม
๒. เรยี งลำดับ

๓. เหตุการณ์
การสังเคราะห
์
ลำดับ วัน เวลา

เหตกุ ารณ์ใน

ท่เี กดิ ขน้ึ ในชีวิต

ทีเ่ กดิ ขึน้

ชีวิตประจำวนั

ประจำวันของ

๓. สังเคราะห์
ตาม วัน เวลา

นกั เรียน


เหตกุ ารณเ์ ปน็ เรอ่ื งราว
ทเี่ กดิ ขนึ้




“เหตกุ ารณ์ที
่





ประทับใจของหน”ู





๔. จดั ทำปฏทิ นิ ชวี ิต




ของตนเองโดยลำดบั




เหตกุ ารณ์ตามวนั




เวลาท่เี กดิ ขน้ึ




เขยี นหรอื วาดภาพ
ตามความสามารถ


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
35
กล่มุ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้

๑. สบื คน้ ข้อมลู

สาระที่ ๔ การสืบค้นข้อมลู ๑. วิธกี ารสบื ค้น ๑. ทักษะ
การนำเสนอ เกี่ยวกับประวัติ

ประวตั ิศาสตร์
มคี วามสำคัญ
ประวตั คิ วาม
การรวบรวม โครงการ
ความเป็นมา

มาตรฐาน ส ๔.๑
ตอ่ การเรียนรู้ เป็นมาของตนเอง ขอ้ มูล
“ฉันคอื ใคร”
ของตนเอง

๓. บอกประวัติ ประวัติศาสตร์
และครอบครัว ๒. ทักษะ
ด้วยการะบวนการ
ความเปน็ มา
อย่างง่าย ๆ
การวิเคราะห
์ ทางประวตั ิศาสตร์
ของตนเอง ๒. การบอกเลา่ ๓. ทักษะ
ดงั น
้ี
และครอบครวั ประวตั คิ วาม
การสงั เคราะห
์ - กำหนดประเดน็
โดยสอบถาม
เปน็ มาของตนเอง ปญั หา

ผู้เก่ยี วข้อง
และครอบครัว - รวบรวมหลักฐาน


อย่างสั้น ๆ
- วเิ คราะห์และ
ประเมนิ คณุ ค่าขอ้ มูล

- ตีความและ
สงั เคราะห
์
- นำเสนอ

๒. จดั ทำและ

นำเสนอโครงงาน
“ฉนั คือใคร”


36 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัตศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์
และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวเิ คราะห์ผลกระทบทเ่ี กดิ ข้ึน


ตัวชว้ี ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระที่ ๔ การดำเนนิ ชีวติ
๑. ความ ๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. สำรวจคน้ หาและ
ประวตั ศิ าสตร์
มกี ารเปลย่ี นแปลง
เปลย่ี นแปลงของ การสำรวจคน้ หา
เครอื่ งมอื เครอื่ งใช
้ รวบรวมข้อมูล

มาตรฐาน ส ๔.๒
ตามสภาพ สภาพแวดล้อม ๒. ทักษะ
ในสมยั ปยู่ า่
เครอ่ื งใช้ในอดีต

๑. บอกความ แวดลอ้ มท่ี สงิ่ ของ เครอ่ื งใช
้ การรวบรวม ตายาย พ่อแม่ และปจั จบุ นั

เปลีย่ นแปลง เปลีย่ นแปลงไป
หรอื การดำเนิน ข้อมูล
และเปรียบเทียบ ๒. เปรียบเทยี บและ

ของสภาพ

ชวี ิตของอดีต
๓. ทกั ษะ
การดำเนินชีวติ
คัดแยกเครอ่ื งใช้

แวดล้อม
กับปจั จบุ นั ทีเ่ ปน็
การเปรียบเทียบ
ในสมยั ปูย่ ่า
ตามยุคสมยั ปู่ยา่

สิง่ ของ

รปู ธรรมและ

ตายายพอ่ แม
่ ตายาย พอ่ แม ่

เครื่องใช้ หรือ
ใกล้ตัวเด็ก

และสมัยตนเอง
และตนเอง

การดำเนนิ
๒. สาเหตุและ


๓. นำเสนอผล

ชวี ิตของ
ผลของการ

การเปรยี บเทยี บ

ตนเองกบั สมัย
เปลย่ี นแปลง


โดยบอกความ

ของพ่อแม่
ของสิง่ ตา่ ง ๆ

เปล่ียนแปลง

ปยู่ า่ ตายาย

ตามกาลเวลา


สภาพแวดล้อม





สงิ่ ของ เคร่ืองมือ





เครอื่ งใช้ต่อ






การดำเนินชีวิต






ในสมยั ปยู่ า่ ตายาย





พ่อแม่ และตนเอง






































แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา
37
กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู
๑. สำรวจค้นหา
สาระที่ ๔ เหตกุ ารณ
์ เหตกุ ารณส์ ำคญั ๑. ทักษะ
การนำเสนอ
เหตกุ ารณ์สำคญั

ประวัตศิ าสตร
์ สำคัญทเี่ กดิ ขึน้
ท่ีเกิดขึ้น
การสำรวจคน้ หา
“บทเรียน
ทเ่ี กิดในครอบครัว
มาตรฐาน ส ๔.๒
ในอดตี สง่ ผลต่อ ในครอบครวั
๒. ทกั ษะ
ในอดตี ส่ชู ีวติ ของตนเอง เชน่

๒. บอก การดำเนนิ ชีวติ
เชน่ การย้ายบา้ น
การวเิ คราะห
์ ปจั จุบัน”
การยา้ ยบา้ น

เหตกุ ารณ์ท่ี ในสมัยปจั จบุ นั
การหยา่ ร้าง
๓. ทกั ษะ
การสูญเสียบุคคล

เกิดข้ึนในอดตี การสญู เสยี การใหเ้ หตผุ ล
ในครอบครัว

ที่มผี ลกระทบ บุคคลใน
๒. บอกเหตผุ ล

ต่อตนเอง
ครอบครวั

ทท่ี ำให้เกดิ

ในปัจจุบนั
เหตุการณ์นน้ั ๆ


๓. บอกผลกระทบ
ของเหตุการณท์ ม่ี ี

ตอ่ การดำเนนิ ชีวติ
ของตนเองและ
ครอบครวั

๔. วาดภาพและ

นำเสนอ “บทเรยี น

ในอดตี สชู่ วี ติ ปจั จบุ นั ”




38 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัตศิ าสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย


ตัวชีว้ ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้
๑. ระดมสมองบอก
สาระที่ ๔ สญั ลักษณ
์ ๑. ความหมาย ๑. ทักษะ
การนำเสนอ สญั ลกั ษณส์ ำคัญ

ประวัติศาสตร์
ของชาติไทย
และความสำคญั การวิเคราะห์
กิจกรรมท ่ี ของชาติไทยและ

มาตรฐาน ส ๔.๓
เปน็ เครอ่ื งหมาย
ของสัญลักษณ
์ ๒. ทักษะ
เกี่ยวข้องกบั จัดกลมุ่ ข้อมูล

๑. อธิบาย
สำคัญที่แสดงให้ ที่สำคัญของ
การระบ
ุ สถาบนั หลกั ตามสถาบนั หลัก

ความหมาย เห็นถึงความเปน็ ชาตไิ ทย
๓. ทกั ษะ
ของชาติ
๒. ระบคุ วามหมาย
และความ ชาตไิ ทยท่คี นไทย
๒. การเคารพ การประยกุ ต์ใช้

และความสำคญั

สำคญั ของ
ทุกคนควร
ธงชาติ การร้อง
ความรู้

ของสญั ลักษณ์สำคญั
สัญลกั ษณ ์ ภาคภูมิใจและ
เพลงชาติ และ


ของชาติไทยและ

สำคัญของ
มีสว่ นในการ เพลงสรรเสรญิ

การปฏิบัตติ น

ชาติไทย และ
อนรุ ักษ์
พระบารม
ี

ที่ถูกตอ้ ง

ปฏบิ ัตติ น

เคารพศาสนวัตถุ


๓. รวบรวมและ
ได้ถกู ตอ้ ง

ศาสนสถาน


สถานการณ์เกยี่ วกบั


๓. เอกลกั ษณ์


กจิ กรรมสำคญั ท่ี


อนื่ ๆ เชน่


แสดงถงึ สญั ลักษณ์


แผนท
่ี

สำคญั ของชาตไิ ทย



ประเทศไทย

๔. นำเสนอกิจกรรม


ประเพณีไทย


ทเ่ี กี่ยวขอ้ งกับ


อาหารไทย


สถาบนั หลักของชาติ





และการปฏิบตั ติ น






ทีถ่ ูกต้อง




























แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
39
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้

๑. สำรวจคน้ หา
สาระที่ ๔ แหล่งวฒั นธรรม
๑. ตัวอยา่ งของ ๑. ทกั ษะ
สมดุ ภาพ
แหล่งวฒั นธรรม

ประวัติศาสตร์ ในชมุ ชนเปน็ แหล่งวัฒนธรรม
การสำรวจคน้ หา
แสดงแหล่ง ในชุมชน

มาตรฐาน ส. ๔.๓
สถานทท่ี คี่ วรรกั ในชมุ ชนท่ีใกลต้ วั ๒. ทักษะ
วัฒนธรรม
๒. เรยี นรูแ้ หลง่
๒. บอกสถานที
่ และภาคภมู ิใจ นักเรียน เช่น
การสรปุ
ท่ีนักเรยี นรกั
วฒั นธรรมในชุมชน

สำคญั ซึ่งเป็น
และหวงแหน
วดั ตลาด ลงความเห็น
และภาคภมู ิใจ
และสรุปลักษณะ
แหลง่ เพ่อื อนรุ ักษ์
พิพธิ ภณั ฑ์
๓. ทักษะ
ในท้องถ่ิน
สำคญั ของแหล่ง
วัฒนธรรม
ความเป็นท้องถิ่น
มสั ยิด
การให้เหตผุ ล
พรอ้ มบอก วัฒนธรรมท่ีปรากฏ
ในชมุ ชน

โบสถค์ รสิ ต์
๔. ทักษะการระบ
ุ แนวทาง
ในชมุ ชนและ

๓. ระบุสิ่งท
่ี โบราณสถาน

การอนุรกั ษ
์ ผลกระทบตอ่

ตนรักและ
โบราณวัตถ
ุ การดำเนินชีวติ

ภาคภูมิใจ
๒. คุณคา่ และ ของคนในชุมชน

ในท้องถ่นิ
ความสำคญั ของ ทง้ั ในแงด่ แี ละแงล่ บ

แหลง่ วัฒนธรรม
๔. บอกแนวทาง

ในชุมชนในดา้ น ในการดแู ลรักษา
ตา่ ง ๆ เชน่
แหลง่ วฒั นธรรม

เป็นแหลง่
ของชุมชน และ

ทอ่ งเทีย่ ว
บอกเหตผุ ลของ

เป็นแหล่งเรยี นรู
้ การอนุรกั ษ
์
๓. ตวั อย่าง
๖. จดั ทำสมุดภาพ
สิง่ ทีเ่ ปน็
แสดงแหล่ง
ความภาคภมู ิใจ วัฒนธรรมชุมชน

ในทอ้ งถน่ิ เชน่
ท่นี ักเรียนรกั และ
ส่งิ ของ สถานท่ี ภาคภมู ิใจในทอ้ งถิ่น
ภาษาถนิ่
พรอ้ มท้งั บอก
ประเพณี และ
แนวทางการอนุรักษ์

วัฒนธรรม ฯลฯ

ทีเ่ ปน็ สิ่งที่ใกล้ตวั
นักเรยี น และ
เป็นรปู ธรรม
ชดั เจน

๔. คณุ ค่าและ
ประโยชน์ของสิ่ง
ตา่ ง ๆ เหล่าน้ัน


40 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๕ ภมู ศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซ่ึงมีผล


ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร
์

ในการค้นหา วิเคราะห์ สรุป และใชข้ อ้ มลู ภมู สิ ารสนเทศอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ

มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีก่อให้เกิด


การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร

และส่ิงแวดล้อม เพ่อื การพัฒนาท่ยี ่งั ยืน


ตัวช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๕ การจัดสภาพ
๑. สิ่งตา่ ง ๆ
๑. ทักษะ
ภาพวาด
๑. สังเกตและ
ภูมิศาสตร์
สง่ิ แวดลอ้ ม
รอบตัวท่เี กดิ ขน้ึ การสงั เกต
เกย่ี วกับ
รวบรวมขอ้ มลู

มาตฐาน ส ๕.๑
รอบตวั ให้เป็น เองตามธรรมชาติ ๒. ทกั ษะ
การดำเนนิ ชวี ิต
สง่ิ แวดล้อม

๑. แยกแยะ
ระเบยี บส่งผล
และทม่ี นุษย
์ การสำรวจ
ของมนุษย์
ที่อยรู่ อบตวั

สิง่ ตา่ ง ๆ รอบตวั
ตอ่ การดำเนิน สรา้ งขึน้
๓. ทักษะ
ท่เี กย่ี วข้องกบั
๒. แยกขอ้ มลู

ทเี่ กิดขนึ้ เอง
ชวี ติ ของมนษุ ย
์ ๒. ลักษณะ
การวิเคราะห์
สงิ่ แวดลอ้ ม
เป็น ๒ กลุ่ม คือ

ตามธรรมชาติ
ภมู ิประเทศ
๔. ทักษะ
ทงั้ ส่ิงทเี่ กิดขนึ้ เอง สง่ิ ทเี่ กดิ ขึ้นเอง

และทมี่ นษุ ย์

ภูมิอากาศมีผล การเชื่อมโยง
ตามธรรมชาติ ตามธรรมชาตแิ ละ

สรา้ งขน้ึ

ต่อความเป็นอยู่ ๕. ทักษะ
และสิ่งที่มนษุ ย์ ทีม่ นุษยส์ ร้างขน้ึ

มาตรฐาน ส ๕.๒

ของมนษุ ย
์ การประยกุ ต
์ สร้างขึ้น
๓. วเิ คราะห์

๑. บอกส่ิงต่าง ๆ
๓. การรเู้ ท่าทนั
ใชค้ วามร
ู้
ความเหมือนและ
ท่ีเกิดตาม
ส่ิงแวดลอ้ มและ

ความตา่ งของข้อมลู
ธรรมชาตทิ ีส่ ่งผล
การปรบั ตวั เข้ากับ

ท่ีไดจ้ ากการสงั เกต

ตอ่ ความเปน็ อยู่
สงิ่ แวดลอ้ ม


๕. อธบิ ายลักษณะ
ของมนษุ ย
์



ของสิ่งทีเ่ กดิ ข้ึนเอง
๓. มีส่วนรว่ ม




ตามธรรมชาตแิ ละ

ในการจดั ระเบียบ



ท่ีมนษุ ยส์ ร้างข้ึน

สิ่งแวดล้อมที่บ้าน




๖. เช่อื มโยง






ความสำคญั ของ






สง่ิ แวดลอ้ มกับ






ความเป็นอยู่






ของมนุษย์




















แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
41
กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม