ชุดที่ 6_อาณาจักรฟังไจ

ฉบับนักเรียน

ชุดกิจกรรมการเรยี นรตู้ ามแบบวัฏจกั รการเรียนร7ู้ ขนั้ (7E) ร่วมกบั ห้องเรยี นกลบั ดา้ น

เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ

รายวชิ าชวี วทิ ยาเพม่ิ เตมิ 6 (ว 33290) ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

ชอื่ —สกุล.............................................ช้ัน..........เลขที.่ ....

จัดทาโดย นางสาวสาแลฮะ ดซี ะเอะ๊
ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูชานาญการ
โรงเรยี นคณะราษฎรบารุง จงั หวัดยะลา
สานักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษามธั ยมศึกษายะลา

ชุดกจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวฏั จกั รการเรยี นรู้ 7 ขัน้ (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรยี นกลบั ดา้ น ก
เร่อื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพิ่มเติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลับ
ด้าน เรอ่ื งความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชวี วิทยาเพ่มิ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศึกษาปี
ที่ 6 เป็นการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผู้เรียนสามารถ
ศึกษาค้นควา้ ได้ด้วยตนเอง โดยชุดกิจกรรมการเรียนร้แู ต่ละชดุ ประกอบดว้ ย กจิ กรรมเรยี นรู้นอก
ห้องเรียน และกิจกรรมเรียนรู้ในชั้นเรียน ทั้งนี้เพื่อให้ผู้เรียนนำชุดกิจกรรมการเรียน รู้ไป
ดำเนินการกิจกรรมต่างๆได้สะดวกและมีประสิทธิภาพตรงตามจุดมุ่งหมายของการสร้างชุด
กิจกรรมการเรียนรู้ ประกอบด้วย 8 ชุด ได้แก่ ความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ
กำเนิดของสิง่ มชี ีวิต อาณาจักรมอเนอรา (Monera) อาณาจักรโพรทิสตา (Protista) อาณาจักร
พืช (Plantae) อาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi) อาณาจกั รสตั ว์ (Animalia) อนกุ รมวิธาน

ชุดกิจกรรมการเรยี นรตู้ ามวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรียน กลับด้าน
เรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววิทยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ 6
ชุดที่ 6 เรื่องอาณาจักรฟังไจ (Fungi) ประกอบด้วย คำแนะนำสำหรับนักเรียน แผนผังขั้นตอน
การใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ กิจกรรมเรียนรนู้ อกห้องเรียน : กอ่ นเข้าชั้นเรยี น กจิ กรรมเรียนรู้ใน
ชั้นเรยี น กจิ กรรมนอกห้องเรียน : หลงั เขา้ ชน้ั เรยี น และแบบบันทึกคะแนน สามารถนำไปเรียนรู้
ได้อย่างสะดวกและมีประสิทธิภาพ

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้นี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการเรียนของ
นักเรียน และการจัดการเรียนรู้สำหรับครูผู้สอน และผู้ที่สนใจ เพื่อใช้ในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนต่อไป

สาแลฮะ ดีซะเอ๊ะ

ชดุ ที่ 6 เร่ืองอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรตู้ ามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ข้นั (7E) รว่ มกบั ห้องเรียนกลับดา้ น ข
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิม่ เตมิ 6 (ว 33290) ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

สารบญั

เรอื่ ง หน้า

คำนำ ก
สารบญั ข
คำแนะนำสำหรับนกั เรียน ค
ผังมโนทัศน์ จ
แผนผังขั้นตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ฉ
สาระ ผลการเรียนรแู้ ละจุดประสงค์ ช
กิจกรรมเรียนร้นู อกหอ้ งเรียน : กอ่ นเขา้ ชั้นเรยี น 1
2
- แบบทดสอบก่อนเรยี น 5
- ใบความรู้ 17
- กจิ กรรมสบื ค้นขอ้ มูล 21
กจิ กรรมเรยี นรูใ้ นห้องเรยี น : เข้าชน้ั เรียน 22
- กิจกรรมการศกึ ษาลกั ษณะของฟังไจ 23
- แบบบันทึกกิจกรรม 25
- แบบทดสอบหลังเรยี น
28
กจิ กรรมนอกห้องเรียน : หลงั เขา้ ชน้ั เรยี น 31
แบบบันทกึ คะแนน 32
บรรณานกุ รม

ชดุ ที่ 6 เร่ืองอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรียนรตู้ ามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรียนกลับดา้ น ค
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

คำแนะนำสำหรบั นกั เรียน

การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกับ
ห้องเรียนกลับด้าน เรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววิทยา 6 (ว33290) ช้ัน
มัธยมศึกษาปีที่ 6 ชุดที่ 4 เรื่องอาณาจักรโพรทิสตา (Protista) จำนวน 3 ชั่วโมง โดย
แบ่งเป็นกิจกรรมเรียนรู้นอกห้องเรียน จำนวน 1 ชั่วโมง และกิจกรรมการเรียนรู้ใน
ห้องเรยี น จำนวน 2 ชั่วโมง นกั เรยี นควรเตรียมพรอ้ มและปฏิบัตติ ามคำแนะนำ ดังต่อไปน้ี
 ขนั้ เตรียมกอ่ นใชช้ ดุ กิจกรรม

1. นกั เรยี นเข้าร่วม Facebook Groups
ของห้องเรียน ท่คี รไู ด้สรา้ งไว้ โดยสแกน QR code

2. ศกึ ษาขนั้ ตอนการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
จุดประสงค์ ให้เขา้ ใจ

3. เตรียมความพร้อมของตนเองสำหรับทำกิจกรรมการเรียนรู้นอกห้องเรียนและใน
หอ้ งเรียน

4. ศกึ ษาและปฏบิ ัติตามในกิจกรรมการเรยี นรู้นอกห้องเรียนก่อนทุกคร้ังที่จะเข้าร่วม
กิจกรรมการเรียนรู้ในห้องเรียน และเมื่อปฏิบัติกิจกรรมนอกห้องเรยี น : หลังเข้าชั้นเรียน
ใหเ้ รยี บรอ้ ย
 ขั้นการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้

 กิจกรรมเรยี นรนู้ อกหอ้ งเรยี น : กอ่ นเขา้ ช้ันเรยี น
1. ศึกษาจากใบความรู้และปฏบิ ตั ติ ามใบกจิ กรรมสบื คน้ ขอ้ มลู ด้วยตนเอง
2. หากมีปัญหาให้สอบถามครูผ่านการแชทของ Facebook Groups ได้

ตลอดเวลา
3. ตั้งใจปฏิบัติกิจกรรมปฏิบัติกิจกรรมด้วยตนเองอย่างเต็มความสามารถและ

รอบคอบ

ชุดท่ี 6 เร่อื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ตามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรยี นกลบั ดา้ น ง
เร่อื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพ่มิ เติม 6 (ว 33290) ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

 กจิ กรรมเรยี นรใู้ นห้องเรยี น : เขา้ ช้นั เรยี น
1. ศกึ ษาภาระงานให้เข้าใจ และปฏบิ ตั ิตามลำดบั ข้ันตอน
2. ปฏิบตั ิกิจกรรมอยา่ งตั้งใจและมสี ว่ นรว่ มทกุ กิจกรรม
3. มวี นิ ัย และสมาธใิ นการทำกจิ กรรม
4. มีความสามัคคี มีน้ำใจ ภาคภูมิใจในผลงานของกลุ่ม และไม่เอาเปรียบ

เพอ่ื นร่วมกลมุ่
 กิจกรรมเรียนร้นู อกห้องเรยี น : หลงั เข้าชั้นเรยี น
1. ศึกษาภาระงานใหเ้ ขา้ ใจ และปฏบิ ัตกิ จิ กรรมใหค้ รบถว้ น
2. มีส่วนร่วมในทุกกิจกรรม มีความสามัคคี มีน้ำใจ และไม่เอาเปรียบ

เพือ่ นร่วมกลุ่ม

 ข้นั หลงั การใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
รวบรวมผลงานทไี่ ดจ้ ากการปฏิบตั กิ จิ กรรมส่งครู เพอ่ื ประเมนิ ผลการเรียนรู้

QR code
สำหรับชุดกิจกรรมเรียนรู้

ชดุ ที่ 6 เร่ืองอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรียนร้ตู ามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกบั หอ้ งเรียนกลบั ดา้ น จ
เรื่อง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพมิ่ เติม 6 (ว 33290) ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 6

หนว่ ยการเรียนท่ี 1 เรื่อง ความหลากหลายทางชวี ภาพ

ชดุ ท่ี 6 เรื่องอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) ร่วมกับหอ้ งเรียนกลับด้าน ฉ
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชวี วทิ ยาเพม่ิ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

แผนผังขนั้ ตอนการใช้ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้

ชดุ ท่ี 6 เรื่องอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 7 ขัน้ (7E) ร่วมกับหอ้ งเรียนกลบั ดา้ น ช
เรื่อง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิ่มเติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 6

สาระ ผลการเรยี นรแู้ ละจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
ชุดท่ี 5 เร่อื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

 สาระวิทยาศาสตรเ์ พ่มิ เตมิ
สาระชีววทิ ยา
สาระที่ 2 เข้าใจการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม การถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม

สมบัติและหนา้ ทขี่ องสารพันธกุ รรม การเกดิ มิวเทชัน เทคโนโลยที างดีเอ็นเอ หลกั ฐานข้อมูล
และแนวคิดเกีย่ วกับวิวฒั นาการของส่งิ มีชีวิต ภาวะสมดลุ ของฮาร์ดี - ไวน์เบิร์ก การเกิดสปี
ชีส์ใหม่ ความหลากหลายทางชีวภาพ กำเนิดของสิ่งมีชีวิต ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต
และอนกุ รมวธิ าน รวมท้ังนำความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์
 ผลการเรียนรู้

อธบิ ายลักษณะสำคัญ และยกตวั อยา่ งสิง่ มชี ีวิตอาณาจักรฟังไจ
 จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1. ดา้ นพุทธิพสิ ยั (K)
1.1 อธิบายลกั ษณะสำคัญของฟังไจ (K2)
1.2 ยกตวั อยา่ งสง่ิ มีชีวติ อาณาจักรฟังไจ (K2)
1.3 อภปิ รายความหลากหลายของสิ่งมชี วี ติ อาณาจักรฟังไจ (K2)
1.4 บอกประโยชน์และโทษของส่งิ มีชวี ิตอาณาจักรฟังไจ (K4)

2. ดา้ นทกั ษะพสิ ยั (P)
2.1 ปฏิบัตกิ ารทดลองศกึ ษาเกี่ยวกบั ฟงั ไจ (P3)
2.2 จดั ทำแผนผังมโนทศั นก์ ารจดั หมวดหมู่ของสง่ิ มีชีวิตอาณาจกั รฟังไจ (P3)
2.3 มีกระบวนการทำงานเป็นกลมุ่ (P3)

3. ด้านจติ พิสยั (A)
มีวนิ ัย ซือ่ สตั ย์ ใฝห่ าความรู้ และมุ่งมัน่ ในการทำงาน (K2)

ชดุ ท่ี 6 เร่ืองอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ตามแบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 7 ขนั้ (7E) ร่วมกับห้องเรยี นกลบั ด้าน 1
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6

:

คำช้แี จง : นกั เรียนศึกษาดว้ ยตนเองนอกหอ้ งเรียนและปฏบิ ตั ิดังตอ่ ไปน้ี
1. นักเรยี น สแกน QR Code เพอื่ ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น

2. นักเรียนศึกษาเนอื้ หาจากใบความรู้
2.1 ใบความรู้ท่ี 5.1 เรอื่ งลักษณะของฟังไจ
2.2 ใบความรทู้ ่ี 5.2 เร่ืองความหลากหลายของฟังไจ

3. นักเรยี นจดั ทำใบกจิ กรรมสืบคน้ ข้อมลู ที่ 6.1 เรื่องเหด็ รา

ชุดที่ 6 เรือ่ งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนร้ตู ามแบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ขนั้ (7E) รว่ มกบั ห้องเรียนกลับด้าน 2
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 6

Pre – test)

คำช้แี จง : นกั เรียนพิจารณาเลอื กคำตอบท่ีถูกที่สุด และทำเครื่องหมาย (X) ลงในกระดาษคำตอบ

1. ข้อใดไม่ใชล่ ักษณะของฟงั ไจ ข. พบเซลลเ์ ด่ยี วและหลายเซลล์
ก. ผนงั เซลล์ประกอบด้วยไคติน ง. ดำรงชวี ิตแบบ Autotroph
ค. มีนิวเคลยี สและเยือ่ หุ้มนิวเคลียส

2. ข้อใดไมไ่ ด้จัดอยูใ่ นอาณาจักรฟังไจ ข. ราแดง
ก. ราดำ ง. ราสนิม
ค. ราเมอื ก

3. ขอ้ ใดไม่ใชล่ ักษณะเดน่ ของ Zygomycota
ก. เส้นใยไม่มผี นงั กั้นเซลล์
ข. สบื พันธุ์โดยสรา้ งแอสโคสปอร์
ค. ไมพ่ บเซลลส์ ืบพันธุ์ทีม่ แี ฟลกเจลลา
ง. ราขนมปังเปน็ สง่ิ มีชวี ิตในกลมุ่ นี้

4. ขอ้ ใดเป็นสปอรแ์ บบไมอ่ าศัยเพศ ข. Zygospore
ก. Conidiospore ง. Basidiospore
ค. Ascospore

5. ข้อใดกล่าวถึงระยะ Karyogamy ของการสบื พันธุ์แบบอาศัยเพศของฟังไจ
ก. นวิ เคลยี สของเซลล์มีโครโมโซม n
ข. เซลล์มี 2 นิวเคลยี ส เปน็ n + n
ค. นิวเคลียสมโี ครโมโซม 2n
ง. ไซโทพลาสซมึ ของ 2 เซลลม์ ารวมกนั

ชุดที่ 6 เร่ืองอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรตู้ ามแบบวฏั จักรการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกบั หอ้ งเรยี นกลบั ด้าน 3
เรื่อง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพม่ิ เติม 6 (ว 33290) ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 6

6.ฟงั ไจกล่มุ ใดท่ีมีสปอรท์ ม่ี ีแฟลกเจลลมั ข. Zygomycota
ก. Chytridiomycota ง. Ascomycota
ค. Glomeromycota

7. เกษตรกรทต่ี อ้ งการลดการใชป้ ยุ๋ เคมี ควรเติมราชนิดใดในสวน

ก. Chytridiomycota ข. Basidiomycota

ค. Glomeromycota ง. Ascomycota

8. ข้อใดไมใ่ ชฟ่ ังไจกลุ่ม Ascomycota ข. แพนนิซิลนิ
ก. ยีสต์ ง. ราสนมิ
ค. ทรัฟเฟิล

9. ขอ้ ใดไมถ่ กู ต้อง
ก. ราดำ : สืบพันธแ์ุ บบอาศัยเพศ โดยสร้างไซโคสปอร์
ข. ไคทริด : สืบพนั ธ์ุแบบอาศยั เพศ โดยสร้างโฮโมสปอร์
ค. เหด็ หอม : สบื พนั ธุแ์ บบอาศยั เพศ โดยสรา้ งเบสิดิโอสปอร์
ง. ราแดง : สืบพันธ์แุ บบอาศยั เพศ โดยสรา้ งแอสโคสปอร์

10. สารอะฟลาทอกซิน เปน็ สารพิษจากราชนดิ ใด
ก. Rhizopus nigricans
ข. Aspergillus flavas
ค. Penicillium notatum
ง. Saccharomyces cerevisiae

ชุดที่ 6 เรื่องอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกบั ห้องเรียนกลบั ดา้ น 4
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพม่ิ เตมิ 6 (ว 33290) ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 6

กระดาษคำตอบ ช่ือ ....................................................................
แบบทดสอบก่อนเรยี น ชั้น .............เลขท่ี ................

ชดุ ที่ 6 เรื่องอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรียนรตู้ ามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ขนั้ (7E) รว่ มกบั ห้องเรยี นกลับด้าน 5
เร่อื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

ประกอบด้วย
ใบความรู้ที่ 6.1 เร่ืองลกั ษณะของฟงั ไจ
ใบความรทู้ ่ี 5.2 เรอื่ งความหลากหลายของฟังไจ

ชุดท่ี 6 เรื่องอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั ห้องเรียนกลบั ด้าน 6
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชีววิทยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

เรอื่ งลักษณะของฟงั ไจ

ลักษณะพน้ื ฐานของฟังไจ
1. เซลลเ์ ปน็ แบบ Eukaryotic cell (มเี ยื่อห้มุ นวิ เคลียส) ทอี่ าจพบวา่ ในหนงึ่ เซลล์มี

มากกว่าหนึ่งนิวเคลยี ส
2. ไมม่ คี ลอโรฟิลล์ จึงดำรงชวี ติ แบบ Heterotroph โดยดูดซบั สารจากส่ิงแวดลอ้ ม อาจ

เป็นผ้ยู อ่ ยสลายสารอนิ ทรยี ์ หรอื เป็นปรสติ หรอื Symbionts
3. ผนงั เซลล์ประกอบดว้ ย ไคติน (Chitin) หรอื เซลลูโลส (Cellulose) อยา่ งใดอย่าง

หนึ่ง และยงั มโี ปรตนี ไขมัน และสาร อ่นื ๆ อยู่ดว้ ย
4. มีท้ังเซลล์เด่ียว (Yeast) และเปน็ เส้นใยเลก็ ทเ่ี รียกวา่ ไฮฟา (Hypha/Hyphae) หรอื

เส้นใยรวมกลุ่ม ที่เรยี กว่าขย้มุ รา (Mycelium/Mycelia) ลักษณะของเสน้ ใยแบ่งออกเปน็ 2 ชนิด
4.1 เส้นใยมีผนังก้นั (Septate hypha)
4.2 เสน้ ใยท่ไี มม่ ีผนังกน้ั (Nonseptate hypha หรอื Coencytic hypha)

ก. เส้นใยมผี นงั กั้น

ข. เสน้ ใยไม่มีผนังกน้ั ค. โครงสรา้ งของเหด็

ภาพที่ 1 เส้นใยและโครงสรา้ งของเหด็

ท่มี า : (ก-ข) Campbell (2005)

(ค) https://thenaturalfarmer.org/article/introduction-to-fungi/

ชุดท่ี 6 เรือ่ งอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขน้ั (7E) รว่ มกับห้องเรียนกลับดา้ น 7
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววิทยาเพิม่ เตมิ 6 (ว 33290) ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

5. อาหารสะสมของรา (Storage nutrient) พบได้ในรปู ของ Glycogen และ Lipid
6. การสืบพันธ์ุของส่ิงมีชีวติ ในอาณาจักรฟังไจ (Reproductive system)

6.1 Fragmentation เกิดจากเส้นใยหักเป็นส่วน ๆ แต่ละส่วนเรียก oidia สามารถ
เจริญเป็นเส้นใยใหม่ได้

6.2 Budding (การแตกหนอ่ ) เปน็ การสืบพนั ธ์ุทีพ่ บได้ในยสี ตท์ ัว่ ไป
6.3 Binary fission การแบง่ ตวั ออกเปน็ 2 ส่วนทเี่ ทา่ ๆ กนั พบในยสี ตบ์ างชนดิ
6.4 การสรา้ งสปอรแ์ บบไม่อาศัยเพศ (Asexual sporulation) เป็นการสืบพันธ์ุแบบ
ไม่อาศัยเพศท่พี บมากท่สี ดุ เช่น Conidiospore, Sporangiospore
6.5 การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ มีการผสมกันระหวา่ งเซลล์สืบพันธุ์และมีการรวมตวั
ของนิวเคลียส เป็น diploid (2n) และมีการแบ่งตัวในขั้นตอนสุดท้ายแบบ meiosis เป็น
haploid (n) ตามเดิม จะมีโครงสร้างที่เรียกว่า Gametangium ทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธ์ุ
(Gamete) เพศผู้และเพศเมีย จะสร้างสปอร์ Ascospore Basidiospore Zygospore และ
Oospore

ภาพท่ี 2 วงจรชีวิตของ Fungi
ทม่ี า : Campbell (2005)

ชดุ ท่ี 6 เรื่องอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรยี นร้ตู ามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกับห้องเรยี นกลับดา้ น 8
เร่ือง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชวี วทิ ยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6

เรือ่ งความหลากหลายของฟงั ไจ

การจัดจำแนกกลุม่ ของฟังไจเดิมอาศยั การจดั จำแนกตามรูปแบบของ sexual spore
ลักษณะเส้นใยไฮฟา ปัจจุบันใช้การหายไปของแฟลเจลลา การมีระยะ dikaryotic (เป็นระยะท่ี
เซลล์ส่วนใหญ่มีนิวเคลียส 2 อัน ปะปนกันอยู่ภายในเซลล์ เพิ่มเติม ทำให้สามารถแบ่งฟังไจ
ออกเป็น 5 กลุม่ ดงั น้ี

ภาพที่ 3 การจัดกล่มุ ส่งิ มีชีวติ ในอาณาจักรฟังไจ
ทมี่ า : http://bioweb.uwlax.edu/bio203/f2012/rudolph_paig/phylogenetictree.htm

ชดุ ท่ี 6 เรอ่ื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกบั หอ้ งเรยี นกลับด้าน 9
เรอื่ ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชวี วิทยาเพม่ิ เตมิ 6 (ว 33290) ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

1. Chytridiomycota
ฟงั ไจในไฟลมั Chytridiomycota หรอื เรียกฟังไจในกลุ่มนี้ว่า Chytrids ส่วนมากจะอยู่

ในนำ้ บางชนิดเป็น saprophyte บางพวกเป็น parasite ของพวก protists พชื และสตั ว์สะเทิน
น้ำสะเทินบก บางชนิดดำรงชีวิตในรูปแบบภาวะพง่ึ พากันกับสงิ่ มีชีวติ อืน่ เชน่ ไดทริดท่ีดำรงชีวิต
แบบภาวะไม่ใช้ออกซิเจนจะอาศัยอยู่ในทางเดินอาหารของสัตว์พวกวัวและแกะ ทำหน้าที่ช่วย
ย่อยสลายสารที่เป็นองค์ประกอบของพืชที่ตกค้างอยู่ในทางเดินอาหาร ช่วยให้สัตว์ได้รับ
สารอาหารและเจรญิ เติบโตได้ดี ลักษณะเดน่ ฟังไจกลุ่ม chytrids สปอร์จะมี flagella 1 เส้น ท่ี
เรียกว่า zoospore ส่วนใหญ่จะพบการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศเป็นหลัก แต่บางชนิดมีการ
สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศซึ่งเซลล์สืบพันธุ์จะมีแฟลเจลลาด้วย Chytrids ที่สำคัญได้แก่ Olpidium
Synchytrium และ Physoderma

ข. Gametothallus

ค. Anisogametes

ภาพท่ี 4 Chytrids
(ท่ีมา : (ก) https://nathanvoshell.weebly.com/chytridiomycota-lifecycle.html
(ข-ค) https://sites.google.com/site/plantevolutionarydiversity/chytridiomycota )

ชุดท่ี 6 เรือ่ งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวฏั จกั รการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลบั ด้าน 10
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพมิ่ เติม 6 (ว 33290) ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

2. Zygomycota (Conjugation Fungi)
เชื้อราพวกนี้ส่วนมากจะอยู่บนบก ในดิน และสิ่งของที่เน่าเปื่อย เช่น ราดำ

(Rhizopus stolonifer) รากลุ่มน้ีสร้างอับสปอร์รูปกลม สีดำ ชูขึ้นมาเหนือผิวของ
อาหารภายในมีสปอร์จำนวนมากมาย เมื่อปลิวไปตกในที่เหมาะสมก็จะเจริญเป็นเส้น
ใยใหมไ่ ด้ การสืบพนั ธแุ์ บบอาศยั เพศของ Zygomycota จะเกดิ ข้ึนจาก mycelium ที่
มีลักษณะของ mating type ที่แตกต่างกัน แล้วรวมเซลล์ขึ้นบรเิ วณปลายของส่วนท่ี
ยน่ื มาตดิ กัน เม่ือสิ่งแวดล้อมเหมาะสมจะมกี ารสร้างสปอร์ และปลอ่ ย haploid spore
จำนวนมากออกมาสู่ substrate ใหม่ สปอร์ลักษณะนี้เรียกว่า สปอร์พักตัวหรือ
Zygospore การสบื พันธ์สุ ว่ นใหญ่เป็นแบบไมอ่ าศัยเพศ Sporangiospore ที่ถูกสร้าง
อาจอยใู่ นลักษณะ Conidia Chlamydospore Oidia หรือ Arthrospore

ภาพท่ี 2 วงจรชีวติ ของ Zygomycota

ท่มี า : Campbell (2005)

ชดุ ท่ี 6 เรือ่ งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูต้ ามแบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ขนั้ (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลบั ดา้ น 11
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิม่ เตมิ 6 (ว 33290) ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 6

3. Glomeromycota

Glomeromycota เป็นเชื้อราแบบพึ่งพาอาศัยกับรากของพืช พวกมันประกอบไปด้วย
arbuscular mycorrhizae ซึ่งเป็น ectomycorrhiza ชนิดหนึ่ง มีลักษณะโดยทั่วไปเป็น
hypogeal และมีการสืบพันธ์ุแบบไม่อาศัยเพศเท่านั้น สปอร์จะงอกในดินจนกว่าจะถึงรากและ
ตอ่ มาพวกมันจะก่อตัวเปน็ อาร์บูคูเลสและถุง Arbuscules เป็น hyphae แยกท่ใี ชส้ ารอาหารจาก
พชื และถงุ เป็นโครงสรา้ งไขมันสำรอง

ฟังไจในไฟลัมโกลเมอโรไมโคตา (Phylum Glomeromycota) อาศัยอยู่ร่วมกับพืชได้
เกือบทุกชนิดและพบในระบบนิเวศที่หลากหลาย เช่นป่าเขตร้อน ป่าโกงกาง ทุ่งหญ้าและ
ทะเลทราย เปน็ ต้น นอกจากนย้ี ังพบในพ้นื ที่เกษตรกรรมที่ปลูกพชื ไร่ เชน่ ขา้ ว ขา้ วสาลี ข้าวโพด
และมะเขอื เทศ เปน็ ตน้ และพบในพืชสวน เชน่ ทเุ รียน ลำใยและสม้ เป็นต้น สามารถใส่ฟังไจน้ีให้
อาศยั อยรู่ ่วมกบั พชื สวน เชน่ สม้ และกลว้ ย เปน็ ตน้ ทำใหล้ ดการใชป้ ยุ๋ เคมีลงได้

ภาพท่ี 6 วงจรชีวติ ของ arbuscular mycorrhizae
ท่ีมา : https://www.intechopen.com/books/plant-science/

ชุดท่ี 6 เรื่องอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนร้ตู ามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกับหอ้ งเรียนกลับดา้ น 12
เร่อื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชวี วิทยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

4. Ascomycota (Sac fungi)
มีอยบู่ นบก ในนำ้ ทง้ั นำ้ จดื น้ำเคม็ พวกที่อยเู่ ป็นเซลล์เดยี่ ว ๆ เช่น ยีสต์ บางชนิดก่อโรค

ให้พืชเช่น เชื้อโรคใบจุด และที่สร้าง fruiting bodies ขนาดใหญ่ เช่น cup fungi และเห็ดห้ิง
Morel และเห็ด Truffles พวก Ascomycetes หลายชนิดจะอาศัยอยู่ร่วมกับสาหร่ายที่เรียกว่า
ไลเคน (Lichens) บางชนิดก็เป็นไมคอไรซาของพืช ลกั ษณะโดยเฉพาะของ Ascomycetes กค็ ือ
การสร้างสปอรแ์ บบอาศยั เพศ (ascospore) ในสว่ นท่มี ลี กั ษณะคล้ายกับถงุ ทีเ่ รยี กว่า ascus/asci
ภายใน ascocarp Ascomycetes สร้างสปอรแ์ บบไมอ่ าศัยเพศเรยี กว่า conidiophore

ภาพที่ 6 วงจรชีวติ ของ Ascomycota
ที่มา : https://biology-forums.com/index.php?PHPSESSID=h0ha174hfqtauhdim27
eqhis35;action=gallery;sa=view;id=14326

ชดุ ที่ 6 เรอ่ื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) รว่ มกับห้องเรียนกลบั ดา้ น 13
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพ่มิ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 6

มีการนำราในกลุ่มนี้มาใช้ประโยชน์ในวงกว้าง เช่น Saccharomyces cerevisiae ใช้
ผลิตแอลกอฮอล์ และมีโปรตีนสูง ราแดง (Monascus sp.) ใช้ผลิตข้าวแดงและเต้าหู้ยี้
Penicillium sp. ซึ่งเป็นราที่ทำให้ผลไม้เนา่ เสีย ก็สามารถนำมาผลิตเป็นยาปฏิชีวนะ บางชนิด
เปน็ พืชเศรษฐกิจ เชน่ โมเรล และทรัฟเฟิล

ก. มอเรล ข.ทรฟั เฟลิ ค. เห็ดแชมเปญ

ง. เพนนิซลิ ิน จ. แอสโคไลเคน ช. ยีสต์

ภาพท่ี 8 ตวั อย่างเหด็ ราในกลุ่ม Ascomycota

ทม่ี า : (ก) https://study.com/academy/lesson/ascomycota-reproduction-ascus-

ascospore.html (ข) https://th.blabto.com/5508-truffle-mushroom.html

(ค) https://www.flickr.com/photos/lennyworthington/30142495368

(ง) http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/1497/penicillium

(จ) http://biology.ipst.ac.th/?p=915 (ช) https://www.britannica.com/science/yeast-

fungus

ชดุ ที่ 6 เรื่องอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) รว่ มกับหอ้ งเรียนกลบั ดา้ น 14
เร่อื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชวี วิทยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 6

5. Basidiomycota (Club fungi)
เชื้อราในไฟลัมนี้มีประมาณ 25,000 ชนิด รวมทั้งพวกเห็ดชนิดต่าง ๆ เช่น เห็ด

puffballs และ rust ชื่อไฟลัมมาจากคำว่า basidium ซึ่งเป็นระยะที่มีลักษณะเป็น diploid
ของวัฏจักรชีวิต ลักษณะของ basidium จะมีรูปร่างคล้ายกระบอง (club like shape) จึงถูก
เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า club fungi Basidiomycetes เป็นเชื้อราท่ีมีความสำคัญในการยอ่ ยสลายไม้
และชน้ิ สว่ นของพืช นอกจากนี้ Basidiomycetes หลายชนดิ จัดเป็น mycorrhiza บางชนิดเป็น
parasite เชน่ โรคราสนมิ และโรค smuts

วัฏจักรชีวิตของ club fungi จะประกอบด้วย dikaryotic mycelium ที่ไวต่อ
สง่ิ แวดลอ้ ม เมอื่ ส่ิงแวดล้อมเหมาะสม จะมกี ารสรา้ ง fruiting bodies ทเ่ี รียกว่า basidiocarp ซง่ึ
เป็นที่อยู่ของ basidia จำนวนมาก สปอร์แบบอาศัยเพศจะเกิดบน basidia นี้ ส่วนการสร้าง
สปอร์แบบไมอ่ าศัยเพศ จะเกดิ น้อยกว่าสมาชิกของไฟลัม Ascomycetes

ภาพที่ 2 วงจรชวี ติ ของ Basidiomycota

ท่มี า : Campbell (2005)

ชุดที่ 6 เร่ืองอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรตู้ ามแบบวฏั จกั รการเรยี นรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั ห้องเรียนกลับดา้ น 15
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชวี วทิ ยาเพมิ่ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6

Fruiting body เป็นส่วนทีป่ อ้ งกันและยดึ สว่ นทเ่ี ปน็ ครีบ (Gill) ทางดา้ นลา่ งทีเ่ ป็น
ที่อยู่ของ basidiospore จำนวนมาก ซึ่งติดอยู่บน basidium พื้นที่ผิวของครบี ของดอกเห็ดแต่
ละดอกอาจมากถึง 200 ตารางเซนติเมตร เห็ด 1 ดอกสามารถที่จะปล่อยสปอร์ออกมาได้ถึง
พนั ล้านสปอร์ ซ่งึ จะรว่ งลงทางดา้ นใตด้ อกเหด็ และถูกลมพดั พาไป

ภาพท่ี 9 fruiting body และ Basidium ของเห็ดฟาง
ที่มา : https://m.facebook.com/BotGeneChula/albums/319550854881860/

ชดุ ท่ี 6 เรอ่ื งอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ขนั้ (7E) รว่ มกับห้องเรียนกลับด้าน 16
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชวี วิทยาเพม่ิ เตมิ 6 (ว 33290) ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

ฟงั ไจกลมุ่ นี้ นำมาใชป้ ระโยชน์ในด้านโภชนาการเน่ืองจากเป็นแหลง่ อาหารโปรตีน
ที่สำคัญ ยังมีบทบาทเป็นผู้ย่อยสลายสารอินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด เช่น ย่อยสลายไม้
ย่อยสลายสารพอลิเมอร์แบบต่าง ๆ เช่น ลิกนิน บางชนิดทำให้เกิดโรคราสนิม (rust, Puccinia
graministritici) และโรคสมัทส์ (smuts) ในพชื หลายชนดิ เชน่ ข้าวโพด ข้าวสาลี กาแฟ ถ่วั เห็ด
เมา (เห็ดพษิ ) มีสารพษิ หลายชนิดท่เี ป็นอนั ตรายแก่ผู้บริโภค เชน่ สารมสั คารีน(muscarine) เป็น
สารพิษทม่ี ฤี ทธกิ์ ระต้นุ การทำงานของระบบประสาทอัตโนวัติ ทำให้เหงื่อออก น้ำลายไหล คลื่นไส้
อาเจยี น สารอะมานิติน (amanitin) เปน็ สารพิษทมี่ ฤี ทธทิ์ ำลายเซลล์ตับ หัวใจ ไต ระบบประสาท
ทางเดินอาหาร ทำให้ผู้ที่รับประทานถึงตายได้ เห็ดเมามักมีสีสันสวยงาม มีวงแหวนที่ก้านของ
ดอกและมถี ้วยเห็ดที่โคนกา้ นดอกเห็ด

ก. เห็ดหอม ข. เห็ดไมตาเกะ ค. เหด็ พษิ Amanita muscaria

ง. เบสดิ โิ อไลเคน จ. เหด็ รา่ งแห ฉ. เห็ดหลนิ จือ

ภาพท่ี 10 ตัวอยา่ ง Basidiomycota

ทม่ี า : (ก - ค) http://biology.ipst.ac.th/?p=933 (ง) http://biology.ipst.ac.th/?p=915

(จ) https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20841666

(ฉ) http://www.ouayun.com/products/2037

ชดุ ที่ 6 เรอื่ งอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรูต้ ามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรียนกลบั ด้าน 17
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6

คำช้แี จง : นกั เรียนทำกจิ กรรมสืบค้นข้อมูลโดยศึกษาความรู้จากใบความรู้

 ใบกิจกรรมสบื คน้ ข้อมลู ที่ 6.1 เร่ืองเหด็ รา

ชดุ ที่ 6 เรือ่ งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรียนกลบั ด้าน 18
เรอ่ื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชวี วิทยาเพิ่มเตมิ 6 (ว 33290) ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6

เรอื่ งเหด็ รา

คำส่งั : นกั เรียนศึกษาเกี่ยวกับอาณาจกั รฟังไจ (Fungi) จากใบความรู้ และตอบคำถามต่อไปน้ี

1. เซลลข์ องสิง่ มีชวี ิตในอาณาจกั รฟังไจมลี กั ษณะเปน็ อย่างไร ........................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
2. รปู แบบการดำรงชวี ิตของฟงั ไจมีทั้งหมดก่ีแบบอะไรบ้าง ……………………………………………………
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. ลกั ษณะใดบ้างท่ใี ชใ้ นการจัดจำแนกกลุม่ ของฟังไจ......................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
4. ผนังเซลลข์ องฟังไจมีลกั ษณะแตกต่างจากพชื อยา่ งไร..................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
5. ฟังไจมรี ูปแบบการสบื พนั ธแุ์ บบใดบ้าง........................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
6. การจดั กลุ่มของฟงั ไจได้ ........... ไฟลมั ได้แก่ .............................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
7. ไฮฟาและไมซีเลยี มแตกต่างกันอยา่ งไร........................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
8. ฟรุตตงิ บอดี้ คืออะไร ..................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9. ราดำ จัดอยใู่ นไฟลมั .......................................... เนื่องจาก .......................................................

ชุดท่ี 6 เรอ่ื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรียนกลับดา้ น 19
เร่ือง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชวี วทิ ยาเพิม่ เตมิ 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

10. ซสู ปอรพ์ บไดใ้ นฟงั ไจกลมุ่ ใด.....................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………...…………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
11. เห็ดนางฟา้ มสี ปอร์เป็นแบบใด ............................ มลี ักษณะเปน็ อย่างไร
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………….…
12. ไมคอไรซาร์ เกย่ี วขอ้ งกับฟงั ไจอยา่ งไรบ้าง ...............................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13. เพราะเหตใุ ดขนมปงั จึงมีลักษณะเป็นดังภาพ

.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
14. ประโยชนข์ องฟังไจตอ่ มนุษยม์ อี ะไรบ้าง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15. โทษของฟงั ไจตอ่ มนุษยม์ อี ะไรบา้ ง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ชดุ ที่ 6 เรือ่ งอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ตามแบบวฏั จักรการเรยี นรู้ 7 ข้นั (7E) รว่ มกบั ห้องเรยี นกลับด้าน 20
เร่อื ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชวี วทิ ยาเพ่ิมเติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

16. จงระบุโครงสรา้ งของเห็ดใหถ้ กู ตอ้ ง

ชดุ ท่ี 6 เร่ืองอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขนั้ (7E) ร่วมกับห้องเรยี นกลบั ดา้ น 21
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชวี วทิ ยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 6

:

คำช้แี จง : นกั เรียนทำกิจกรรมเรียนรู้เกี่ยวกับอาณาจักรฟงั ไจ และบันทกึ ผลให้ครบถว้ น ตาม
ขน้ั ตอนต่อไปนี้

ชดุ ท่ี 6 เร่อื งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ขัน้ (7E) ร่วมกบั ห้องเรียนกลบั ดา้ น 22
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวชิ าชวี วิทยาเพิ่มเตมิ 6 (ว 33290) ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

เรอ่ื งการศกึ ษาลกั ษณะของฟงั ไจ

 วสั ดุอุปกรณป์ ระจำกลุ่ม
1. แผน่ ภาพส่งิ มีชวี ติ ในอาณาจกั รฟงั ไจ
2. ป้าย “ไฟลมั ..................” กล่มุ ละ 1 อัน
3. ตวั อย่างเห็ดชนิดต่าง ๆ ได้แก่ ยีสต์ เห็ดนางฟา้ เหด็ หอม ราขนมปงั ราผลไม้
4. กล้องจุลทรรศน์
5. สีย้อม กลเี ซอรีน
6. สไลด์ กระจกปดิ สไลด์ เขม็ เขี่ย ใบมีดโกน
7. แผ่นภาพวงจรชวี ติ ของฟงั ไจ

 ขนั้ ตอนการทำกจิ กรรม
1. นักเรยี นหยบิ แผ่นภาพส่ิงมีชีวติ ในอาณาจกั รฟังไจ คนละ 1 แผ่น
2. นักเรยี นรวมกลมุ่ ตามไฟลัมของฟงั ไจท่ีได้รับ พร้อมบนั ทกึ รายละเอียดของสมาชิก
3. นำปา้ ย “ไฟลัม..............” เขียนชอ่ื ไฟลมั ของฟงั ไจกลมุ่ ตนเอง แล้วติดในบอร์ดของกลุม่
4. นักเรยี นร่วมกนั ศกึ ษาลกั ษณะของฟงั ไจตามกลุ่มตัวเอง ท้ังจากแผน่ ภาพ ตัวอยา่ งจริง
โดยใช้กลอ้ งจลุ ทรรศน์
5. บันทึกภาพทส่ี ังเกตเห็น และรว่ มกนั อธิบายลกั ษณะของฟังไจทกี่ ลุ่มตนเองได้รับ
6. ร่วมกันวิเคราะห์ประโยชนแ์ ละโทษของฟังไจในไฟลมั ของกลุ่มตนเอง เขียนในบตั รคำ
“ประโยชน์หรือโทษ” จำนวน 2 ขอ้ ตดิ ในบอรด์ ของกลมุ่ ตนเอง
7. นำเสนอผลการศกึ ษาของกลุ่มตนเองหน้าช้ันเรียน
8. นักเรยี นกลุ่มหยบิ สลากคำถามเกีย่ วกบั ฟังไจ ในกล่องสมุ่
9. ร่วมกนั ตอบคำถามและบันทึกคำตอบในแบบบันทกึ
10. นักเรยี นบันทกึ สรุปการเรียนร้ใู นชนั้ เรียน

ชุดที่ 6 เรือ่ งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ข้ัน (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลับด้าน 23
เรอื่ ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพ่มิ เตมิ 6 (ว 33290) ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

เรอื่ ง

การศกึ ษาลกั ษณะของฟังไจ

คำช้แี จง : ให้นักเรยี นบนั ทกึ ผลการทำกิจกรรมการเรียนรใู้ นห้องเรยี น เรือ่ ง การศกึ ษาลักษณะ
ของฟังไจดังนี้
1. สมาชกิ ในกลุ่ม

1.1 ........................................................... เลขที่ ................
1.2 ........................................................... เลขที่ ................
1.3 ........................................................... เลขที่ ................
1.4 ........................................................... เลขที่ ................
1.5 ........................................................... เลขที่ ................
1.6 ........................................................... เลขที่ ................
2. ไฟลัมทไี่ ดร้ บั ............................................................
3. มลี ักษณะดงั น้ี
3.1 ...........................................................................................................................................
3.2 ...........................................................................................................................................
3.3 ...........................................................................................................................................
4. ลักษณะทีส่ งั เกตพบของตวั อย่าง ....................................

รปู วาดภายในกล้องจลุ ทรรศน์ ทก่ี ำลังขยาย .........

ชดุ ท่ี 6 เร่อื งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรียนรตู้ ามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ข้นั (7E) รว่ มกับห้องเรยี นกลับดา้ น 24
เร่ือง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิม่ เติม 6 (ว 33290) ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

5. จากแผนภาพวงจรชวี ิตของตัวอยา่ ง ........................... พบวา่
5.1 สปอรแ์ บบไม่อาศยั เพศ คอื ...................................................................................
5.2 สปอรแ์ บบอาศยั เพศ คือ........................................................................................
5.3 วาดภาพแสดงวงจรชีวิตโดยการสืบพนั ธแ์ุ บบอาศัยเพศ

6. บันทึกคำถามเกีย่ วกับฟงั ไจและอธบิ ายคำตอบ
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
7. ฟงั ไจในไฟลัม .......................... มีประโยชน์และโทษ ดงั นี้

7.1 .......................................................................................................
7.2 .......................................................................................................

สรปุ ผลการเรียนรู้ : สิง่ มีชีวิตอาณาจกั รฟังไจ

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

ชุดท่ี 6 เรอ่ื งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ตามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกับหอ้ งเรยี นกลบั ดา้ น 25
เรือ่ ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพมิ่ เติม 6 (ว 33290) ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 6

Post – test)

คำชีแ้ จง : นกั เรียนเลือกคำตอบที่ถูกทส่ี ุด และทำเคร่อื งหมาย (X) ลงในกระดาษคำตอบ

1. เกษตรกรทตี่ ้องการลดการใชป้ ุ๋ยเคมี ควรเตมิ ราชนิดใดในสวน

ก. Chytridiomycota ข. Basidiomycota

ค. Glomeromycota ง. Ascomycota

2.ฟังไจกล่มุ ใดทม่ี สี ปอรท์ ่มี ีแฟลกเจลลมั ข. Zygomycota
ก. Chytridiomycota ง. Ascomycota
ค. Glomeromycota

3. ข้อใดกล่าวถงึ ระยะ Karyogamy ของการสบื พนั ธ์แุ บบอาศยั เพศของฟงั ไจ
ก. นิวเคลียสของเซลล์มโี ครโมโซม n
ข. เซลลม์ ี 2 นวิ เคลยี ส เป็น n + n
ค. นวิ เคลียสมีโครโมโซม 2n
ง. ไซโทพลาสซึมของ 2 เซลลม์ ารวมกนั

4. สารอะฟลาทอกซนิ เปน็ สารพษิ จากราชนิดใด
ก. Rhizopus nigricans
ข. Aspergillus flavas
ค. Penicillium notatum
ง. Saccharomyces cerevisiae

5. ขอ้ ใดเปน็ สปอร์แบบไม่อาศัยเพศ

ก. Conidiospore ข. Zygospore

ค. Ascospore ง. Basidiospore

ชดุ ท่ี 6 เร่ืองอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรียนร้ตู ามแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลบั ด้าน 26
เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชีววทิ ยาเพม่ิ เติม 6 (ว 33290) ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

6. ข้อใดไม่ได้จดั อยู่ในอาณาจักรฟังไจ ข. ราแดง
ก. ราดำ ง. ราสนิม
ค. ราเมือก

7. ข้อใดไมใ่ ชล่ กั ษณะของฟงั ไจ ข. พบเซลลเ์ ด่ยี วและหลายเซลล์
ก. ผนังเซลล์ประกอบดว้ ยไคติน ง. ดำรงชวี ติ แบบ Autotroph
ค. มีนิวเคลยี สและเย่ือหมุ้ นิวเคลียส

8. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะเดน่ ของ Zygomycota ข. สบื พนั ธุโ์ ดยสร้างแอสโคสปอร์
ก. เสน้ ใยไมม่ ผี นังกั้นเซลล์ ง. ราขนมปังเปน็ ส่ิงมีชวี ติ ในกลุ่มน้ี
ค. ไมพ่ บเซลลส์ ืบพนั ธุ์ท่มี แี ฟลกเจลลา

9. ข้อใดไมใ่ ชฟ่ งั ไจกลุม่ Ascomycota
ก. ยีสต์
ข. แพนนิซลิ นิ
ค. ทรัฟเฟลิ
ง. ราสนมิ

10. ข้อใดไม่ถกู ต้อง
ก. ราดำ : สบื พนั ธแุ์ บบอาศยั เพศ โดยสรา้ งไซโคสปอร์
ข. ไคทรดิ : สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ โดยสรา้ งโฮโมสปอร์
ค. เห็ดหอม : สืบพันธแ์ุ บบอาศัยเพศ โดยสร้างเบสดิ ิโอสปอร์
ง. ราแดง : สบื พันธแุ์ บบอาศยั เพศ โดยสร้างแอสโคสปอร์

ชดุ ท่ี 6 เรอื่ งอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ตามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ข้ัน (7E) ร่วมกับห้องเรียนกลบั ดา้ น 27
เร่อื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววทิ ยาเพิ่มเติม 6 (ว 33290) ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

กระดาษคำตอบ ชอ่ื .........................................................................
แบบทดสอบหลังเรียน
ช้ัน .............เลขที่ ................

ชดุ ที่ 6 เร่ืองอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 7 ข้ัน (7E) ร่วมกบั ห้องเรียนกลับด้าน 28
เรอื่ ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชวี วทิ ยาเพม่ิ เตมิ 6 (ว 33290) ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 6

:
คำชี้แจง : นักเรียนปฏิบตั กิ จิ กรรมหลงั จากกิจกรรมการเรยี นร้ใู นห้องเรยี น

กจิ กรรมเรื่อง แผนผงั มโนทัศน์ “อาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชดุ ท่ี 6 เร่อื งอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชุดกจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 7 ขน้ั (7E) ร่วมกบั ห้องเรียนกลบั ดา้ น 29
เรื่อง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชีววิทยาเพ่มิ เตมิ 6 (ว 33290) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6

กิจกรรมเรอื่ ง แผนผังมโนทศั น์ “อาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

นักเรียนจดั ทำแผนผังมโนทัศน์ “อาณาจักรฟังไจ (Fungi)”

ชดุ ท่ี 6 เรอื่ งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ตามแบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 7 ขัน้ (7E) ร่วมกบั ห้องเรียนกลับดา้ น 30
เร่อื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชีววิทยาเพม่ิ เติม 6 (ว 33290) ชั้นมธั ยมศึกษาปที ี่ 6

 แบบบนั ทึกคะแนน ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดที่ 5 เรือ่ ง
อาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ ที่ 6 เร่อื งอาณาจักรฟังไจ (Fungi)

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรตู้ ามแบบวฏั จักรการเรยี นรู้ 7 ขั้น (7E) ร่วมกับหอ้ งเรยี นกลบั ด้าน 31
เร่ือง ความหลากหลายทางชีวภาพ รายวิชาชวี วทิ ยาเพมิ่ เติม 6 (ว 33290) ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 6

แบบบันทกึ คะแนนชดุ กิจกรรมการเรียนรู้
ชดุ ท่ี 6 เรื่องอาณาจกั รฟงั ไจ (Fungi)

ชอื่ ..........................................................................................ชั้น .............เลขที่ ................

ที่ รายละเอยี ด คะแนนเตม็ คะแนนที่ได้

ด้านพุทธิพิสยั (K)

1 กจิ กรรมสืบคน้ ข้อมลู ท่ี 4.1 เรอ่ื ง มาร้จู กั โพรทิสต์ 22

2 แบบทดสอบหลงั เรยี น 10

3 ชน้ิ งาน : แผนผงั มโนทศั น์ อาณาจักรโพรทสิ ตา 12

5 แบบบันทึกกจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื งความ 5

หลากหลายของโพรทิสต์

ด้านทักษพสิ ยั (P)

5 กระบวนการกล่มุ 20

ดา้ นจิตพสิ ัย (A)

7 พฤติกรรมคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ 33

รวม 102

ร้อยละ 100

ผลประเมิน

เกณฑ์การประเมนิ ผลการประเมนิ
คะแนน 0 – 60 % ไดร้ ะดับปรบั ปรุง
คะแนน 60 – 70 % ได้ระดับปานกลาง
คะแนน 71 – 80 % ไดร้ ะดบั ดี
คะแนน 80 – 100 % ไดร้ ะดับดีมาก

ชุดที่ 6 เรื่องอาณาจกั รฟังไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรตู้ ามแบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 7 ขัน้ (7E) รว่ มกบั หอ้ งเรยี นกลบั ดา้ น 32
เร่ือง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวิชาชวี วิทยาเพ่มิ เติม 6 (ว 33290) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

บรรณานุกรม

โครงการตำราวิทยาศาสตรแ์ ละคณติ ศาสตรม์ ลู นธิ ิ สอวน. (2552).ชวี วิทยา 1. (พิมพ์ครง้ั ท่ี 5).
กรุงเทพฯ :ดา่ นสทุ ธาการพิมพ์.

สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2563). หนงั สือเรยี นรายวิชาเพ่มิ เติมวิทยา
ศาตรแ์ ละเทคโนโลยี ชีววทิ ยาช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 6 เล่ม 6 . กรุงเทพมหานคร : สกสค.

Neil A. Campbell and et al. Biology. 8th ed. Pearson Benjamin Cummings
Publishing, San Francisco.2005.

The Natural Farmer. (2021). Introduction to Fungi. สบื คน้ เม่อื 10 กนั ยายน 2563, จาก
https://thenaturalfarmer.org/article/introduction-to-fungi/

Paige Rudolph. (2007). Phylogenetic Tree. สืบคน้ เม่ือ 10 กนั ยายน 2563, จาก
http://bioweb.uwlax.edu/bio203/f2012/rudolph_paig/phylogenetictree.ht
m

Bio 113Portfolio. (2020). Chytrodiomycota lifecycle. สืบคน้ เมื่อ 10 กันยายน 2563, จาก
https://nathanvoshell.weebly.com/chytridiomycota-lifecycle.html

Lee, S. C., M. Li, W. Li, C. Shertz and J. Heitman. (2010) . The Evolution of Sex: A
Perspective from the Fungal Kingdom. Microbiology and Molecular
Biology Reviews.

Plantevolutionarydiversity.(2020) Chytridiomycota and Blastocladiomycota. สืบค้นเมอ่ื
10 กนั ยายน 2563,
https://sites.google.com/site/plantevolutionarydiversity/chytridiomycota

Heike Bücking, Elliot Liepold and Prashant Ambilwade. (2012). The Role of the
Mycorrhizal Symbiosis in Nutrient Uptake of Plants and the Regulatory
Mechanisms Underlying These Transport Processes. สืบค้นเม่อื 10 กันยายน
2563, จาก https://www.intechopen.com/chapters/41640

Biology forums study force. (2007). Ascomycetes life Cycle. สบื คน้ เม่ือ 10 กันยายน
2563, จาก https://biology-
forums.com/index.php?PHPSESSID=h0ha174hfqtauhdim27eqhis35;action=
gallery;sa=view;id=14326

ชุดที่ 6 เร่ืองอาณาจักรฟงั ไจ (Fungi)

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นร้ตู ามแบบวฏั จักรการเรียนรู้ 7 ขัน้ (7E) ร่วมกบั หอ้ งเรียนกลบั ด้าน 33
เร่อื ง ความหลากหลายทางชวี ภาพ รายวชิ าชีววิทยาเพิ่มเตมิ 6 (ว 33290) ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6

บรรณานกุ รม (ตอ่ )

Lauren Posey. (2020). Ascomycota Reproduction : Ascus & Ascospore. สืบค้นเม่อื 10
กนั ยายน 2563, จาก https://study.com/academy/lesson/ascomycota-
reproduction-ascus-ascospore.html

Encyclopaedia Britannica. (2020). Yeast. สืบค้นเมื่อ 10 กันยายน 2563, จาก
https://www.britannica.com/science/yeast-fungus

Biology. (2554). ไลเคน (ม.ค.54). สืบคน้ เมอ่ื 10 กันยายน 2563, จาก
http://biology.ipst.ac.th/?p=915

พมิ พเ์ พ็ญ พรเฉลิมพงศ์ และนิธิยา รัตนาปนนท์. (2563). สืบค้นเมื่อ 10 กนั ยายน 2563, จาก
http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/1497/penicillium

ชุดท่ี 6 เรื่องอาณาจักรฟังไจ (Fungi)