The Community of Learning Innovator l 1 ปีที่ 4 ฉบับที่ 11 29 เมษายน 2567 จดหมายข่าวมูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต การพัฒนา คณะทำงานหลัก (Core Team) จ.เพชรบูรณ์ จากหน่วยงานด้านการศึกษาทุกภาคส่วน ได้แก่ ผู้บริหารและศึกษานิเทศก์ และตัวแทนครูสังกัด สพป เขต 1-3 ศึกษานิเทศก์จาก สพม. ศึกษานิเทศก์ ศธจ. ตัวแทนครูจากโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์ ตัวแทนครูจากโรงเรียนเอกขน นักวิชาการและครูจาก อปท. คณาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์ เพื่อทำความเข้าใจและสร้างเป้าหมายในการพัฒนา และยกระดับคุณภาพ การศึกษาร่วมกัน โดยมุ่งเน้นที่คุณภาพของเยาวชนในจังหวัดเพชรบูรณ์ บรรยากาศการอบรมเชิงปฏิบัติการด้วยกระบวนการ DE ส่งผลให้เห็นมิติในภาพ เดียวกันของการขับเคลื่อนที่เชิงรูปธรรมของคณะกรรมการพื้นที่ (Core team) และคณะทำงาน เพื่อเป็นการวางแนวทางพัฒนาแผนการดำ เนินงานต่อไป นางพัชรี ศาลาศิลป์ รองผู้ว่าราชการจังหวัด เพชรบูรณ์ เป็นประธานใน พิธีเปิด การอบรมเชิงปฏิบัติการ การพัฒนาคณะทำงานหลักี่ (Core Team) การสร้างกลไกลการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) ของจังหวัดเพชรบูรณ์ ในวันที่ 3 เมษายน 2567 ณ ห้อง Sunshine โรงแรม บูรพา และ วันที่ 4 เมษายน 2567 ห้อง Sunshine โรงแรมเอสอาร์ เรสซิเดน ท์ โดยพัฒนากระบวนกรผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่เข้มแข็งผ่านกระบวนการ Developmental Evaluation (DE) ในการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้ ได้รับ เกียรติจากวิทยากร รศ.ดร.เยาวนารถ พันธุ์เพ็ง รองคณบดีคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม วิทยาเขตชลบุรี และ ผู้อำ นวยการกองส่งเสริมสังคมแห่ง การเรียนรู้ และคุณภาพเยาวชน มูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต และดร.การ ญ์พิชชา กชการนน ทีมผู้จัดการพื้นที่โครงการฯ (PM: Project Manager) จ.เพชรบูรณ์ ได้เข้าร่วมสังเกตการณ์การอบรมเชิงปฏิบัติการ ซึ่งเป็นการ ระดมความร่วมมือจากคณะกรรมการพื้นที่ (Core team) และคณะทำงาน จ.เพชรบูรณ์ โครงการสนับสนุนกลไกการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQM-A) จังหวัดเพชรบูรณ์ สระแก้ว สุรินทร์ และขอนแก่น
2 l The Community of Learning Innovator จ.สระแก้ว ด้วยการพัฒนาคณะทำงานหลัก (Core Team) จังหวัดสระแก้ว จังหวัดสระแก้วได้ดำ เนินการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษามา อย่างต่อเนื่อง ตามขั้นตอนของคณะกรรมการนโยบายพื้นที่นวัตกรรมการ ศึกษา ซึ่งคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสระแก้ว ร่วมกับหน่วยงานทางภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคมและสถานศึกษา นำร่อง ได้พัฒนากรอบหลักสูตรพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสระแก้ว พ.ศ. 2566 เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามเป้าหมาย ในการเป็นนวัตกร สระแก้ว รักษ์สระแก้ว พัฒนาสระแก้ว ภายใต้การดำ เนินงานของโครงกาขับ เคลื่อนขบวนการรโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดสระแก้ว ซึ่งคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสระแก้ว ได้เห็น ความสำคัญในการพัฒนาคณะทำงานหลัก (Core Team) ที่มาจากความ ร่วมมือ ของภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ในการเป็นกระบวน กร Coach และ FA สำ หรับการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัด สระแก้ว จึงได้จัดการพัฒนานวัตกรรมครูวิชาการ หลักสูตร “Innovative Academic Leaders (IAL)” ตามโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียน พัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดสระแก้ว วันที่ 11 – 12 มีนาคม 2567 ณ หอประชุมบุญเล็ก โรงเรียนสระแก้ว มีกลุ่มเป้าหมายเป็นครูหัวหน้าวิชาการ ทั้งหมด 92 คน จากทั้งหมด 81 สถานศึกษา โดยมีการจัดกิจกรรมดังนี้ 1. กิจกรรมความเชื่อมโยงของแผนขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการ ศึกษาจังหวัดสระแก้วกับโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนา ตนเองเชิงพื้นที่(TSQA) จังหวัดสระแก้ว และหลักการนำแผนขับเคลื่อน พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสระแก้วสู่การพัฒนาแผนขับเคลื่อน ของสถานศึกษานำ ร่อง โดยวิทยากร รศ.ดร.ธันยวิช วิเชียรพันธ์ ผู้ อำ นวยการกลุ่มงานวิจัยและแผนพัฒนามหาวิทยาลัย และผู้อำ นวย การสำ นักวิจัยและพัฒนานวัตกรรม มหาวิทยาลัยศรีปทุม ชลบุรี 2. กิจกรรมความเชื่อมโยงของแผนขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการ ศึกษาจังหวัดสระแก้ว กับกรอบหลักสูตรพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัด สระแก้วสู่การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษานำร่อง ที่สอดคล้องกับการพัฒนา นวัตกรรมการวัดและประเมินผลการศึกษาและสอดคล้องกับนวัตกรรม ของระบบงานประกันคุณภาพภายใน โดยวิทยากร นางสาวไพรวัลย์ พิทักษ์สาลี อดีตผู้อำ นวยการหน่วยงานสำ นักวิชาการและมาตรฐานการ ศึกษา สำ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงศึกษาธิการ 3. การใช้กระบวนการกลุ่ม Jigsaw เพื่อShow and Share นวัตกรรมการวัด และประเมินผลการจัดการศึกษาแบบ 360 องศา การสร้าง นวัตกรรมระบบงานประกันคุณภาพการศึกษา ทั้ง 3 ระดับ ทั้ง นวัตกรรมของโรงเรียน ห้องเรียน และงานประกันคุณภาพ 4. กิจกรรม Innovative Academic Leaders เริ่มต้นจากการสร้างความ เข้าใจผ่านประสบการณ์การเรียนรู้เชิงรุกจากอดีตสู่ปัจจุบัน ด้วยกิจกรรมกระทบ Active Learning เรา Active Learning เขา Active Learning โลก การจับ เอา 11 กลุ่มกรอบหลักสูตรพื้นที่นวัตกรรมของจังหวัดสระแก้วมานำ เป็นธีม เพื่อทำกิจกรรมการออกแบบห้องเรียนเชิงรุกสู่การพัฒนาสมรรถนะผู้เรียน 5. การอบรมเชิงปฏิบัติการ กิจกรรมกระทบแผนการสอนที่ออกแบบ โดยยึดโยง 11 กลุ่มกรอบหลักสูตรพื้นที่นวัตกรรมของจังหวัดสระแก้ว กับการออกแบบห้องเรียนเชิงรุก (Active Learning) ระดับสากลด้วย เครื่องมือห้องเรียนประสิทธิภาพสูง (High Functioning Classroom) จากนั้นจึงนำแผนที่ออกแบบไว้นำ มาประยุกต์ใช้ผ่านกระบวนการ Role Play เพื่อให้เกิดการเป็นครูโค้ช การเป็นครูผู้อำ นวยความสะดวกในการ เรียนรู้ของผู้เรียน พร้อมทั้งแบ่งบทบาทผ่านการสุ่มเลือก ครู ผู้ประเมิน นักเรียน เพื่อฝึกปฏิบัติหาจุดจ้องมองด้านคุณสมบัติการเป็นครูโค้ช และ FA ในห้องเรียนอย่างชัดเจน ผ่านการมอบข้อมูลสะท้อนกลับที่จะเป็น ประโยชน์ในการพัฒนาครูในโรงเรียนสถานศึกษานำร่องในจังหวัดสระแก้ว
The Community of Learning Innovator l 3 จ.สุรินทร์ สำ นักงานศึกษาธิการจังหวัดสุรินทร์ เปิดโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดสุรินทร์ เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ศึกษานิเทศก์ และผู้เกี่ยวข้อง ดร.กิตติภัทท์ ไกรเพชร ศึกษาธิการจังหวัดสุรินทร์ เป็นประธาน เปิดโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดสุรินทร์ วันที่ 9 มีนาคม 2567 ณ ห้องประขุมราชาวดี โรงแรมสวน ป่าสอร์ท อำ เภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ โดยวิทยากรได้แก่ ดร.ยรรยง ผิว อ่อน ผู้ทรงคุณวุฒิกระทรวงศึกษาธิการ ดร.กฤติญดา อ่อนคล้าย จาก สำ นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 1 และนางสาว ลดาวัลย์ ศรีขาว จากมูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต มีกลุ่มเป้าหมาย คือ ศึกษานิเทศก์และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จำ นวน 80 คน กิจกรรมครั้งนี้ นับ เป็นกิจกรรมที่ 2 ของโครงการฯ เป็นการประชุมสร้างความเข้าใจแนวคิด โครงการสำหรับภาคีเครือข่ายระดับจังหวัด โดยสำนักงานศึกษาธิการจังหวัด สุรินทร์ร่วมกับคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัด สุรินทร์ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจแนวทางการขับเคลื่อน โครงการฯ วิเคราะห์กลยุทธ์ของการใช้พื้นที่เชิงประเมิน (DE) และบทบาท หน้าที่ของคณะกรรมการดำ เนินงานโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียน พัฒนาตนเอง (TSQA) ของจังหวัดสุรินทร์ โดยมีนายไทยศักดิ์ วงศ์คำ รอง ศึกษาธิการจังหวัดสุรินทร์ กล่าวรายงาน พร้อมผู้เกี่ยวข้อง และผู้มีเกียรติร่วม เป็นเกียรติ การพัฒนาแนวคิดและแนวทางการดำ เนินงานในลักษณะของ โครงการ“การขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดสุรินทร์” หรือ Teacher and School Quality Area ดำ เนินงาน โดย สำ นักงานศึกษาธิการจังหวัดสุรินทร์ร่วมกับคณะกรรมการขับเคลื่อน พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสุรินทร์ในการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพ โรงเรียนทั้งระบบในปีการศึกษา 2567-2569 และสำ นักพัฒนาคุณภาพครู และสถานศึกษา กสศ. มุ่งสนับสนุนให้เกิดขบวนการขับเคลื่อนการพัฒนา คุณภาพโรงเรียนอย่างต่อเนื่อง โดยคาดหวังให้เกิดการทำงานร่วมกันกับ หน่วยงานต้นสังกัดในระดับพื้นที่ (จังหวัด) และเกิดกลไกความร่วมมือกับ หน่วยงานภาคสวนอื่นๆที่เกี่ยวข้อง หากคณะกรรมการดำ เนินงาน มีความ รู้ความเข้าในแนวคิดโครงการสำ หรับภาคีเครือข่ายระดับจังหวัด จะทำ ให้ การดำ เนินงานมีประสิทธิภาพ ส่งผลต่อการดำ เนินส่งเสริมสนับสนุนให้ โรงเรียนเกิดการยกระดับและขยายผลการพัฒนาและสร้างโรงเรียนแกน นำการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบต่อไป
4 l The Community of Learning Innovator การประชุมโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียน พัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ TSQA จังหวัดขอนแก่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดย สถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำ หรับอาเซียน ได้รับการสนับสนุนการดำ เนินงานโครงการขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนา ตนเองเชิงพื้นที่ จังหวัดขอนแก่น (Teacher and School Quality Area : TSQA) จ.ขอนแก่น ได้จัดการประชุมเพื่อหารือโครงการฯ ในวันอังคารที่ 5 มีนาคม 2567 โดยได้เชิญผู้มีส่วนร่วมในการพัฒนาการศึกษาในจังหวัดขอนแก่น อาทิ สำ นักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษา-มัธยมศึกษา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สาธารณสุข จังหวัด เทศบาล หอการค้าจังหวัดขอนแก่น สำ นักพัฒนาสังคมและความมั่นคง มนุษย์ เข้าร่วมเป็นองค์กรภาคีเครือข่ายในการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพการ ศึกษาในจังหวัดขอนแก่น (Core Team) และคัดเลือกคณะทำงานหลัก ในทุกระดับ โดยมีคณะผู้บริหาร ผู้ทรงคุณวุฒิสถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำ หรับอาเซียน เข้าร่วมหารือรวมกว่า 60 คน มีหลักการสำคัญของการขับเคลื่อนด้วยกลไกสำคัญ 2 ส่วน ประกอบด้วย 1) กลไกระดับพื้นที่: เขต/จังหวัด (Meso) และ 2) กลไกระดับ โรงเรียน (Micro) ซึ่งมีระยะเวลาในการดำ เนินการ ระหว่างวันที่ 16 มกราคม ถึง วันที่ 30 มิถุนายน 2567 เพื่อสร้างความร่วมมือของภาคีเครือข่ายในระดับจังหวัด เตรียม วางเป้าหมายและแผนการขับเคลื่อน เตรียมความพร้อมสู่การขับเคลื่อนโครงการ ขับเคลื่อนขบวนการโรงเรียนพัฒนาตนเองเชิงพื้นที่ (TSQA) จังหวัดขอนแก่น และ การดำ เนินงานการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของจังหวัดขอนแก่น ใน 3 ปีต่อไป การเปิดชั้นเรียนระดับชาติ(National Open Class) สถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำ หรับอาเซียน มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัด “การเปิดชั้นเรียนระดับชาติ (National Open Class) ครั้งที่ 17” นับเป็นส่วนหนึ่ง ที่จะแสดงให้เห็นถึงการพัฒนาคุณภาพการศึกษาที่ลงลึกถึงระดับโรงเรียน ผ่านการ ทำงานของสถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำ หรับอาเซียน มหาวิทยาลัยขอนแก่น และศูนย์วิจัยคณิตศาสตรศึกษา ร่วมกับภาคีเครือข่ายต่าง ๆ เพื่อพัฒนาการศึกษา และวิจัยในชั้นเรียนจริง เชื่อมโยงระหว่างระบบผลิตครูและระบบครูประจำการ และสนับสนุนให้เกิดการขับเคลื่อนคุณภาพโรงเรียนทั้งระบบ รวมถึงการ ขยายผล โมเดลเชิงนวัตกรรม TLSOA ในระดับเขตพื้นที่การศึกษาของจังหวัดขอนแก่น และมี โรงเรียนจำ นวน 52 โรงเรียน ภายใต้สังกัดสำ นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ขอนแก่นเขต 1-5 ซึ่งดำ เนินการในวันที่ 23 – 24 มีนาคม 2567 ในรูปแบบไฮบริด (Hybrid) ด้วยความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยขอนแก่น โดย ฝ่าย การศึกษาและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำ หรับ อาเซียน ศูนย์วิจัยคณิตศาสตรศึกษา ศูนย์ความเป็นเลิศด้านคณิตศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล สมาคมคณิตศาสตรศึกษา มูลนิธิการศึกษาเพื่อการ พัฒนาทักษะการคิด มูลนิธิพุทธรักษา และกองทุนเพื่อความเสมอภาค ทางการศึกษา (กสศ.) โดยใช้หลักการ “เปิดชั้นเรียน” ซึ่งเป็นกระบวน การในการพัฒนาการเรียนการสอน เพื่อยกระดับคุณภาพชั้นเรียนอย่าง ยั่งยืน โดยแรกเริ่มได้มีการนำ เอานวัตกรรม Lesson Study หรือ “การ ศึกษาชั้นเรียน” ซึ่งเป็นนวัตกรรมร่วมกับโครงการ APEC Lesson Study ที่ทำร่วมกับมหาวิทยาลัย Tsukuba ประเทศญี่ปุ่นและกลุ่มเครือข่าย เศรษฐกิจ มาปรับใช้ให้เหมาะกับบริบทชั้นเรียนของประเทศไทย จนเกิด เป็น “นวัตกรรมการศึกษาชั้นเรียนด้วยวิธีการแบบเปิด (Thailand Lesson Study incorporated with Open Approach -TLSOA)” และ กลายเป็นนวัตกรรมทางการศึกษาที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ จ.ขอนแก่น
The Community of Learning Innovator l 5 หลักสูตรการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และระบบนิเวศทางการศึกษา สู่สมรรถนะผู้เรียน หน่วยศึกษานิเทศก์ ร่วมกับมูลน ิธ ิเพ ื่อทักษะแห่งอนาคต โดยการสนับสนุนของกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา จัดการอบรมเชิง ปฏิบัติการให้แก่ศึกษานิเทศก์แกนนำ หลักสูตรการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และระบบนิเวศทางการศึกษา สู่สมรรถนะของ ผู้เรียน ณ โรงแรม The Sez Hotel จังหวัดชลบุรี ของโครงการพัฒนาสมรรถนะด้านการนิเทศของศึกษานิเทศก์ สังกัดสำ นักงานคณะกรรมการการ ศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และโครงการพัฒนาผู้นำการจัดการเรียนรู้และระบบนิเวศทางการศึกษาสนับสนุนโดยกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการ ศึกษา (กสศ.) นำ ทีมโดย นางรวิภัทร เหล่าคุ้ม หัวหน้าหน่วยศึกษานิเทศก์สังกัดสำ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และคณะ ศึกษานิเทศก์กว่า 10 ท่าน มีผู้เข้ารับการอบรมเป็นศึกษานิเทศก์ที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อมาเป็นวิทยากรแกนนำจำ นวน 16 ท่าน มีเป้าหมายเพื่อ พัฒนาศึกษานิเทศก์ให้สามารถปฏิบัติการนิเทศเพื่อจัดการเรียนรู้เชิงรุก ออกแบบจัดทำแผนการนิเทศ สร้างสื่อประกอบการนิเทศพัฒนางานนิเทศสู่ การพัฒนาวิชาชีพศึกษานิเทศ และเป็นวิทยากรแกนนำ ได้ในรอบสำ หรับการพัฒนาศึกษานิเทศก์แกนนำ เพื่อเป็นวิทยากรแกนนำสำ หรับ 4 ภูมิภาค
6 l The Community of Learning Innovator หลักสูตร A: Assessment การวัด และประเมินผล เพื่อมุ่งเน้นการพัฒนาความก้าวหน้าของผู้เรียน หลักสูตร B: Brain Sparkingการเสริมสร้างความเข้าใจ ตลอดจนสามารถ นำกระบวนการเพื่อกระตุ้นสมองผู้เรียนเพื่อพัฒนาศักยภาพสมองระยะยาว หลักสูตร C: Coaching Technic เทคนิคโค้ช เพื่อเปลี่ยน ครูสู่กระบวนกรช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้อย่างมีประสิทธิผลสูงสุด หลักสูตร D: Dialogic Learning เทคนิคการสร้างบรรยากาศการเรียน รู้ในห้องเรียน ผ่านรูปแบบการเสวนา เพื่อให้ผู้เรียนได้ตกผลึกผ่านบท สนทนาระหว่างกันและกัน บนเส้นทางแห่งการเรียนรู้อย่างเสมอภาค โครงการพัฒนาผู้นำ การจัดการเรียนรู้และระบบนิเวศทางการศึกษา ได้มีการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตรพัฒนาศึกษานิเทศก์เพื่อการเป็นผู้นำ ทางวิชาการ ผู้นำการเปลี่ยนแปลงและนักออกแบบระบบ นิเวศการเรียนรู้ในระดับพื้นที่ ในวันที่ 26 – 30 มีนาคม 2567 ณ ห้องประชุมขาว มูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต โครงการพัฒนาผู้นำการ จัดการเรียนรู้และระบบนิเวศทางการศึกษา เพื่อให้ศึกษานิเทศก์กลุ่มนี้ได้เป็นหนึ่งในคณะทำ งานหลัก(Core Team) ของแต่ละจังหวัด ที่ เข้าร่วมโครงการ TSQA โดยวิทยากร นางสาวชารีฟะฮ์ ตายูเคน รองประธานฝ่ายพัฒนาองค์กร ซึ่งประกอบด้วยหลักสูตรย่อย ดังต่อไปนี้ ทำ ให้ผู้เข้าอบรมกลุ่มเป้าหมายประกอบด้วยศึกษานิเทศก์สังกัด ศึกษาธิการจังหวัด (ศธจ.) และนักวิชาการสังกัดองค์การปกครองส่วนท้อง ถิ่น (อปท.) ได้ทบทวนเพิ่มพูนความรู้ ทักษะ กระบวนการการจัดการเรียน รู้นิเทศซึ่งเป็นวิชาชีพของศึกษานิเทศก์ เทคนิคการเป็นโค๊ช และการวัด ประเมินผล ซึ่งเนื้อหาเหล่านี้ศึกษานิเทศก์สามารถนำ ไปปรับใช้ในวิชาชีพ อย่างเหมาะสมตามความต้องการของแต่ละพื้นที่ กระบวนการและรูป แบบการอบรมที่เป็นกันเอง ทำ ให้ผู้เข้าร่วมแต่ละรุ่นสนิทสนมกัน จำ นวน ผู้เข้าอบรมเหมาะสม วิทยากรสามารถดูแลได้อย่างทั่วถึง ผู้เข้าอบรมได้ เครือข่ายทางการศึกษาจากหลากหลายจังหวัดเป็นเครือข่ายร่วมพัฒนา
The Community of Learning Innovator l 7 สัพเพเหระ: ตอนเรื่องเล่าจากวงอาหารกลางวัน สุนทรียสนทนาในวงอาหารกลางวัน จาก 2 นักการศึกษาของประเทศไทยที่เรียกได้ว่าทรงอิทธิพลมากถึงมากที่สุดในศตวรรษ นี้ ที่ถ่ายทอดปัญญา ความคิด สู่น้องๆ นักศึกษาครูกลุ่มหนึ่ง ซึ่งสำ หรับความคิดของผู้เขียนคิดว่าจะเปลี่ยนแปลงชีวิตเค้าได้ตลอดกาล ณ วันแรก ของกิจกรรมหนึ่งใน โครงการครูรักษ์ถิ่น หลังจากที่ได้ผ่านการอบรมตอนเช้าอย่าง สนุกสนานแต่หนักหน่วงทุกคนก็เริ่มท้องหิวนักศึกษาครูที่มาฝึกเป็นผู้ช่วยวิทยากรจำ นวน 4 คน ได้นั่งรอเพื่อนอยู่ที่โต๊ะรับประทานอาหาร แต่บังเอิญว่าคุณหมอวิจารณ์และคุณหญิง กษมา ที่ได้มาสังเกตการณ์ เดินถือของลงนั่งตรงโต๊ะของเด็กนักศึกษากลุ่มดังกล่าวแล้วพูด ว่า “อยากจะนั่งกับเด็กๆ” ซึ่งแน่นอนว่าผู้จัดคนอื่นๆ ก็ต้องถือข้าวของตามไปด้วยจึงเกิด บทสนทนาที่น่าสนใจและมีพลังมากสำ หรับชีวิตของผู้อยู่ในวงแม้จะเป็นเวลาไม่ถึง 1 ชั่วโมง เริ่มต้นด้วยคำถามของคุณหมอวิจารณ์ ที่ถามเด็กๆว่า คิดว่าโครงการครูรักษ์ถิ่นเปลี่ยนชีวิตของพวกเรายังไงบ้าง บอกตรงๆว่าแต่ละ คำ ตอบของน้องๆแต่ละคน โดยเฉพาะน้องดาริน ทำ เอาคนฟังนำ ตาซึม เที่ว่าโครงการปลี่ยนทั้งคุณภาพชีวิต ความหมายของการมีชีวิต อยู่ และความสุขสมหวังของครอบครัวที่เกิดขึ้น เรื่องนี้ในวงถึงกับเริ่มกลับมาตั้งคำ ถามใครเป็นคนคิดโครงการนี้ขึ้นมามันมีประโยชน์มากๆ ถัดมาคำ ถามที่ 2 คุณหมอวิจารณ์ท่านถามว่า ถ้าบรรจุเป็นครูแล้วเมื่อไปทำ งานสิ่งใดที่คิดว่าน่าจะหนักใจ ม า ก ที่ สุ ด น้ อ ง ๆ ส่ ว น ใ ห ญ่ ก็ ต อ บ ว่ า ห่ ว ง เรื่ อ ง จ ะ ไ ม่ ไ ด้ ส อ น ห รื อ ใช้ เว ล า ใ น ห้ อ ง เรี ย น ไ ด้ ม า ก เ พี ย ง พ อ ที่ จ ะ ทำ ใ ห้ เด็กนักเรียนของตน มีคุณภาพ เพราะเมื่อไปฝึกประสบการณ์เห็นมีงานเอกสารธุรการต่างๆที่ครูพี่เลี้ยงต้องทำ มากมายจึงรู้สึกกังวล คำถามถัดมาเป็นคำถามจากคุณหญิงกษมาที่ท่านถามว่า คุณครู ในดวงใจของน้องๆที่ส่งผลให้น้องๆตัดสินใจมาเป็นครูเป็นแบบไหน น้อง ดาริน เป็นคนตอบคำถามนี้ ว่า ครูที่หนูประทับใจเป็นครูสอนภาษาไทย ตอนอยู่ชั้น ป.1 ตอนเด็กๆการอ่านออกเขียนได้เป็นเรื่องยากสำ หรับ เด็กชนบทแต่ครูมีความตั้งใจจริงที่พยายามจะสอนให้หนูอ่านออกเขียน ได้หนูยังคงประทับใจและคิดถึงครูท่านนั้นเเละอยากเป็นแบบท่าน จึงนำ ไปสู่คำถามถัดมาของคุณหมอวิจารณ์ การกระทำ ใดของ ครูสมัยที่เราเรียนที่เราคิดว่าจะไม่ทำแบบนั้นกับนักเรียนของเรา เรื่อง นี้น้องแฟรงค์น่าจะประทับใจมากเล่าได้เป็นฉากๆ เรื่องของน้อง แฟรงค์มีอยู่ว่า ตอนเด็กๆเขาไปเจอครูที่ไม่ได้อยากเป็นครู ทำ ให้ อารมณ์เสียตลอดเวลาในการทำ งานในหน้าที่ครู น้องแฟรงค์เล่าว่า เคยถูกโยนสมุดใส่หน้าเพียงเพราะบวกเลขผิด เคยและครูท่านนี้ลาก รถจักรยานไปทิ้งกลางถนนเพราะมัวแต่เเวะซื้อขนมไม่ยอมกลับบ้าน ซึ่งน้องแฟรงค์พูดแบบขำๆตอนจบว่า แต่สุดท้ายคนที่ครูเล่นงานใน ห้องวันนั้น คือคนคนเดียวที่จบ ม.6 และได้เรียนต่อมหาวิทยาลัย คุณหญิงกษมา จึงร่วมเล่าเรื่องนึงว่า ท่านก็เคยได้ยินมาว่า เคยมี เด็กคนนึงที่ไม่เคยตื่นเช้าไปเรียนได้ ต้องให้เพื่อนๆไปตามมาเรียนทุกเช้า สุดท้ายกลายเป็น ผู้ว่าราชการจังหวัด หนึ่ง น้องแฟร้งค์จึงสะท้อนได้ อย่างน่าสนใจว่า “นักเรียนหลายคนไม่ได้เชื่อว่าวิธีการเรียนรู้แบบเดิมๆ จะสามารถให้ผลลัพธ์ใหม่ได้ การปฏิเสธ หรือดิ้นรน จากวิธีเรียนรู้เดิมๆ ก็เพราะนักเรียนเค้าก็แค่อยากประสบความสำ เร็จด้วยวิถีของตนเอง ้
8 l The Community of Learning Innovator ซึ่งบทสะท้อนนี้จึงพาไปสู่เรื่องเล่าอีกเรื่องที่น่าสนใจที่เปรียบเทียบ Mindset การประเมินคุณค่าของการเรียนรู้ระหว่างครูไทยกับต่างชาติ จากคุณหมอวิจารณ์ว่า เมื่อ 30 ปี ก่อน บุตรสาวของท่านที่ได้ทุนไป เรียนที่ญี่ปุ่น ได้ทำการไขคำตอบจากข้อสอบ ข้อหนึ่ง ปรากฏว่า พอ ออกจากห้องสอบ พบว่า คำตอบผิด ก็คิดว่าน่าจะไม่ได้คะแนนในข้อ นั้น แต่ปรากฏว่า กลับได้คะแนนเกือบเต็ม จึงไปถามศาสตราจารย์ว่า ทำ ไมจึงได้คะแนนเกือบเต็ม ศาสตราจารย์ตอบลูกสาวของคุณหมอ ว่าจริงๆ อยากจะให้เต็มแต่คำตอบมันผิด แต่คะแนนที่ได้จนเกือบ เต็มมาจากวิธีคิดของคุณมันสุดยอด พอจบเรื่องนี้ทำ ให้คุณหญิงกษมา นึกถึงเรื่องของลูกชายท่านขึ้นมาได้ว่า ตอนที่ลูกชายของท่านไปเรียน ที่ต่างประเทศเวลาทำ งานส่งศาสตราจารย์ที่นั่นก็จะให้แก้แล้วจะติว่า ผิดตรงนั้นตรงนี้ จนมีอยู่วันหนึ่งลูกชายของท่านได้มาปรึกษาท่านว่า วันนี้จะไม่ยอมถูกความคิดของศาสตราจารย์คนดังกล่าวมาครอบงำ เพราะข้อมูลที่สนับสนุนความคิดของเขายังไงก็ถูกต้องตามหลักเหตุ และผล หลังจากนั้น ลูกชายของท่านก็กลับมาเล่าให้ฟังว่าพอเริ่มที่จะ โต้แย้งศาสตราจารย์เท่านั้น ศาสตราจารย์คนดังกล่าวยิ้มด้วยความ ดีใจและถอนหายใจเฮือกใหญ่ และพูดกับบลูกชายของคุณหญิงกษมา ว่าในที่สุดคุณก็สามารถมีจุดยืนในความคิดของตัวเองได้สักที แล้ว เมื่อจบทั้ง 2 เรื่องคุณหมอวิจารณ์จึงถามเด็กๆว่า ฟังทั้ง 2 เรื่องนี้ แล้วคิดอย่างไร เด็กๆก็สรุปว่าไปสำ หรับอาณาระยะประเทศที่ เจริญแล้วล้วนจัดการศึกษาที่ให้ความสำคัญกับวิธีคิด โดยส่วนตัวผู้เขียนถูกใจกับคำตอบของเด็กๆมาก เพราะในความคิดของผู้ เขียนเองคิดว่า ผู้ที่ประสบความสำ เร็จในชีวิตจริงๆแล้วคือผู้โชคดีที่บังเอิญรอดจาก ภัยพิบัติทางการศึกษา ส่วนคนที่เหลือเป็นส่วนใหญ่ที่ไม่ได้ประสบความสำ เร็จใน ชีวิตคือเหยื่อภัยพิบัติทางการศึกษา ที่คุกคามวิธีคิดที่ยิ่งใหญ่ของมนุษย์จนไม่มีเหลือ ช่วงสุดท้ายคุณหมอวิจารณ์ได้แนะนำ เด็กๆว่า ต่อไปจะเป็นผู้สร้างปัญญาให้ตัว เองได้จะต้องเป็นนักตั้งคำถาม เพื่อสร้างองค์ความรู้ให้ตนเอง และเพื่อสร้างปัญญาให้ คนอื่น ต้องกล้าตั้งคำถามที่อ่อนไหวอย่างสุภาพ เหมาะสมกับแต่ละคน กระตุกความ คิด ท้าทาย ทำ ให้ผู้ตอบต้องกลั่นคำตอบจากความรู้ ความคิดและประสบการณ์ และ ยังสรุปให้เด็กๆฟังต่อว่าวันนี้เราทั้งหมดนอกจากจะ ได้ Food for Stomach แล้วยัง ได้ Food for thought ที่ต่อไปเด็กๆ จะสามารถปรุงความรู้ ความนึกคิด ได้ไม่รู้จบสิ้น จัดทำ โดย มูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต www.futureskillfoundation.org ที่ปรึกษา: รศ.ดร.ธันยวิช วิเชียรพันธ์ ที่ปรึกษาโครงการ TSQM-A ดร. ปวีณา จันทร์สุข หัวหน้าโครงการ TSQM-A บรรณาธิการและจัดทำ : รศ.ดร.เยาวนารถ พันธุ์เพ็ง ฝ่ายสื่อสาร QR code scan เพื่อดาวน์โหลดเอกสาร ฉบับนี้ ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์