คิดอีกแล้ว-26 ชีวิตคือศิลปะ

คิดอีกแลว้

Flash Thought

26. ชีวติ คือศิลปะ

พ.ศ. 2565

ความคิดท่ีแวบเขา้ มาในสมอง

ประไพ กลิ่นขจร

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 228

ชวี ติ คอื ศิลปะ
ชีวติ คอื ศลิ ปะคละเคลา้ สี
เขม้ ขจีเหลอื บอ่อนซอ้ นเงาแสง
มองโครงรา่ งเทคนคิ ตา่ งพลางค่อยแปลง
คอ่ ยแตม้ แต่งเตือนใจวา่ สมาธิดี

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 229

เม่อื วาดภาพนีก้ ็ทาํ ใหค้ ดิ ถงึ ความจรงิ ท่ีพบ
ตง้ั แตเ่ รม่ิ ตน้ จนจบงานวา่ ภาพนีเ้ ป็นภาพเดมิ ท่ีเคย
วาดไว้ โดยเรม่ิ วาดรูปดอกกหุ ลาบสสี ม้ ดอกใหญ่ไว้
แตไ่ มส่ าํ เรจ็ ท่แี นๆ่ ก็คือ เรม่ิ ไปไมถ่ กู สเี ลอะเทอะ
แลว้ ก็หมดความอดทนก็เลยทงิ้ ไปไมไ่ ยดี ดว้ ย
อารมณท์ ่หี งดุ หงดิ ไมไ่ ดด้ ่งั ใจ ไปตอ่ ไมไ่ ด้ แลว้ ก็เดนิ
จากไป ปลอ่ ยใหเ้ ป็นผลงานท่ลี งความเหน็ วา่ เป็น
ของเสยี พรอ้ มทงิ้ แตก่ ็ไมไ่ ดท้ ิง้ แต่มาวนั นีว้ นั ท่ี
เปล่ยี นไป วนั ท่ีมวี ฒุ ิภาวะ มปี ระสบการณ์ มีทกั ษะ
ท่ีดีกว่า ก็หนั มามองแลว้ เหน็ ว่าส่งิ ท่ีไมด่ ีในวนั นน้ั ยงั
มโี อกาสท่ีจะแกไ้ ขใหด้ ไี ด้ แลว้ จงึ นาํ กลบั มาปรบั แก้
ใหเ้ ป็นเหมือนอยา่ งท่ีเหน็

จากบทเรยี นดงั กลา่ วทาํ ใหไ้ ดเ้ ป็นสจั ธรรม
ขนึ้ มาอย่างหน่งึ วา่ “ต่างกรรมต่างวาระ” มนั เกดิ ขนึ้
ไดจ้ รงิ ๆ คือ ณ วนั นนั้ เรารูส้ กึ ว่าเราไมส่ ามารถจะทาํ

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 230

ใหภ้ าพนนั้ ดขี นึ้ ไดอ้ ีกแลว้ ซ่งึ ตา่ งจากวนั นี้ ประมาณ
4-5 ปีผ่านไป วนั นีเ้ ราทาํ ได้

การตดั สนิ ดว้ ยอารมณ์ ณ วนั นน้ั ก็ยงั ถือว่า
ยงั เป็นการกระทาํ ท่ีพอมสี ติอยบู่ า้ งท่จี ะไมท่ าํ ลาย
ภาพนน้ั ไปใหพ้ ินาศคามือไป ยงั มคี วามรูส้ กึ เสยี ดาย
ของท่ีเราซือ้ หามาดว้ ยเงนิ ท่ีเป็นหยาดเหง่ือแรงงาน
หากวนั นนั้ ภาพถกู ทาํ ลาย ก็คงจะไมม่ ีผลงาน ณ
วนั นี้ ดงั นนั้ จงึ เป็นอทุ าหรณส์ อนใจว่า อยา่ ให้
อารมณอ์ ยเู่ หนือเหตผุ ลเพราะจะทาํ ใหก้ ารตดั สนิ ใจ
ผิดพลาดได้ และดว้ ยขอ้ คดิ “ต่างกรรมต่างวาระ”
นน้ั ทาํ ใหเ้ กิดความคิด และการกระทาํ ท่ีตา่ งไปก็ได้
จงมสี ติในทกุ ปัญหา

เม่อื ลงมือวาดดอกไม้ ซ่งึ ก็ทาํ มาหลากหลาย
มากมาย ทง้ั ท่ีดตู วั อย่างจากภาพจรงิ ทงั้ ท่ี
จนิ ตนาการดว้ ยตวั เอง ก็ดีบา้ งเสยี บา้ งอย่เู นืองๆ มา

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 231

วนั นีเ้ ราเรม่ิ มสี ติ มอี งคค์ วามรูท้ ่ีพฒั นาขนึ้ ไมว่ า่ การ
วาดดอกทงั้ บาน แยม้ หรอื ตมู อย่างคอ่ ยเป็นคอ่ ย
ไป โดยใชส้ ติ สมาธิ ความใจเยน็ คอ่ ยๆ บรรจงวาด
ทีละกลีบอยา่ งตงั้ ใจ คอ่ ยๆ พจิ ารณาวา่ รูปลกั ษณะ
โครงรา่ งควรเป็นอยา่ งไร แลว้ ส่งิ หน่ึงท่ีเป็นความ
จรงิ ท่ีพบกบั ตวั เองคือ การวาดภาพท่จี ะตอ้ งมีการ
รา่ งดว้ ยดนิ สออยา่ งบางเบาไวก้ ่อน ซง่ึ เป็นขนั้ ตอนท่ี
ไมส่ นใจท่ีจะกระทาํ เลย จงึ ทาํ ใหไ้ ดภ้ าพวาดท่ีมโี ครง
รา่ งท่ีอาจจะไมเ่ หมาะสม หรอื การจดั วางตาํ แหน่ง
ต่างๆ ไมถ่ กู ตอ้ งนกั การวาดภาพครง้ั นีท้ าํ ให้
ประจกั ษก์ บั ตนเองวา่ อยา่ เช่ือม่นั ตนเองจนเกินไป
หรอื พดู ใหมว่ ่า อย่าอวดดี ไมเ่ ช่ือครู นกึ ว่าแน่
หรอื แสดงความใจรอ้ นมาก อยากทาํ เหมือนมอื
อาชีพ ตวดั พกู่ นั ไปมาก็ไดแ้ ลว้ แตล่ มื คดิ ไปวา่
ตนเองไมใ่ ช่มืออาชีพ น่นั สรุปไดว้ ่า เกิดอาการหลง

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 232

ตวั เองอยา่ งแรง ไมร่ ูต้ วั เม่อื รา่ งโครงทกุ อยา่ งก็ดู
เหมาะสม และสามารถท่ีจะบรหิ ารจดั การลาํ ดบั
ขนั้ ตอนในการวาดไดด้ ีย่ิงขนึ้ คือ ทาํ ใหเ้ รยี นรูว้ า่
ทาํ ไมตอ้ งระบายสพี นื้ หลงั (Background) กอ่ น
แลว้ จงึ ค่อยเป็นวตั ถทุ ่เี ป็นลาํ ดบั ถดั ขนึ้ มาตามลาํ ดบั
คาํ ตอบก็เพราะว่า ภาพจะคมชดั เพราะสีบนจะทบั สี
ลา่ งไดอ้ ย่างเรยี บและคมกวา่ การท่จี ะวาดวตั ถทุ ่ีเป็น
ตวั บนก่อน และจากการรา่ งภาพจะทาํ ใหเ้ รา
มองเห็นว่าแสงเงาควรจะอย่ใู นตาํ แหน่งใดบา้ งได้
อยา่ งชดั เจน นอกจากนน้ั การวาดภาพใบท่หี าวธิ ีท่ี
เป็นของตวั เองวา่ จะเรม่ิ ดว้ ยการวาดเสน้ กลางใบ
ก่อนแลว้ ค่อยระบายทง้ั สองซีก ในกรณีใบกหุ ลาบ
หรอื ใบในลกั ษณะท่คี ลา้ ยกนั นี้ หรอื การใชพ้ กู่ นั ท่ี
เหมาะสม โดยไมเ่ คยสนใจท่จี ะเลือกใชพ้ กู่ นั ขนาด

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 233

เลก็ เลย ดว้ ยความใจรอ้ น จะใชพ้ ่กู นั เบอรใ์ หญ่ทาํ ให้
สีท่ีระบายขาดความละเอียด

จากเร่อื งการรา่ งภาพก็สามารถประยกุ ตใ์ ช้
กบั ชีวติ ไดเ้ ป็นอย่างดีวา่ ในบางครง้ั การท่ีเช่ือฟังผรู้ ู้
นน้ั ก็ทาํ ใหก้ ารเรยี นรูเ้ ป็นไปไดเ้ รว็ กวา่ การท่ีมาพสิ จู น์
ดว้ ยตวั เอง แตข่ อ้ ดีอยา่ งหน่ึงกอ็ าจจะเป็นไดว้ า่
การท่ีคน้ พบดว้ ยตวั เองก็จะเช่ือ และก็จะจดจาํ ไดด้ ี
ไมล่ ืมง่าย แตก่ ็ตอ้ งใชเ้ วลามากพอสมควรทีเดยี ว
แต่กย็ งั ดีกวา่ ไมพ่ บอะไรเลยในชีวิต แลว้ ก็ไมเ่ กิดการ
พฒั นาใดๆ ซ่งึ จะย่งิ แยก่ ว่า

จากการสรา้ งผลงานนนั้ พบอีกส่งิ หน่ึงว่า
ภาพจะสวยก็ดว้ ยส่งิ แวดลอ้ มท่ีเหมาะสม คือ มี
กลีบเลยี้ ง มีก่ิง ใบ ดอกเลก็ ดอกแยม้ มีใบท่ีหลาก
สสี นั ทง้ั ใบออ่ น ใบแก่ ใบท่ีตอ้ งแสง ตอ้ งเงา ใบท่ี
วางตวั ในลกั ษณะต่างๆ ตามธรรมชาติท่สี มดลุ ซง่ึ ก็

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 234

ไมต่ า่ งจากชีวติ คนท่ตี อ้ งเกิดมาทา่ มกลาง
ส่งิ แวดลอ้ มนานาชนิด ตงั้ แต่เกิดจนชีวติ จบลงลวั น
มเี หตกุ ารณท์ ่ีมาเก่ียวขอ้ งมากมาย ทงั้ ดีรา้ ย สขุ
ทกุ ข์ สาํ เรจ็ ลม้ เหลว ซง่ึ เป็นสสี นั ท่ที าํ ใหช้ วี ติ
สมบรู ณ์ โดยเจา้ ของชวี ติ เป็นผวู้ าดภาพชีวติ ให้
เป็นไปอยา่ งสวยงามประมาณใด ดงั นนั้ หาก
เจา้ ของชีวติ ท่ีมีสติ ปัญญา ทกั ษะท่ีเป็นเลศิ ยอ่ ม
นาํ พาภาพชีวติ สวยงามสมบรู ณ์ เป็นท่ีช่ืนชมของคน
ทงั้ ปวง ดจุ เดยี วกบั ภาพวาดท่จี ะมีคนช่ืนชอบและ
อยากไดไ้ วเ้ ป็นเจา้ ของฉนั นน้ั

ในวนั ท่วี าดภาพนี้ ท่ีเป็นเพียงภาพขนาดเอ 5
เทา่ นนั้ ไดใ้ ชเ้ วลาอยหู่ ลายช่วั โมง อยา่ งใจเยน็ โดย
พยายามอดทน อดกลนั้ ท่ีจะไมล่ ะความพยายาม
โดยพยายามทอ่ งไวใ้ นใจวา่ “อยา่ นะ อยา่ นะ ตอ้ ง
พยายามทาํ ต่อไปใหเ้ สรจ็ อีกหน่อยเดียว อยา่ ขาด

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 235

สติ อย่าใหอ้ ารมณฉ์ นุ เฉียวเขา้ มาในจติ เป็นอนั
ขาด” เป็นอย่างนีอ้ ย่เู ป็นระยะๆ จะหยดุ ก็หลายที
แตต่ อ้ งเตือนตนตลอด “ถา้ เราไมอ่ ดทน เราก็จะทาํ
ภาพเสยี เหมอื นเดิม ภาพนีต้ อ้ งไมเ่ สยี แคน่ ีก้ ท็ าํ
ไมไ่ ด”้ แลว้ ก็หนั มาทาํ ต่อไป แมก้ ระท่งั ขนั้ ตอน
สดุ ทา้ ย คือ ระบายสีดอกแยม้ ก็เกิดอารมณไ์ ม่
อดทนขนึ้ อีกเช่นกนั จะเหน็ ไดว้ ่า อาํ นาจฝ่ายต่าํ นนั้
มนั จะเขา้ มาใจทกุ คนไดเ้ สมอ เพราะดว้ ยนิสยั ปกติ
ของคนท่ีชอบความสบายเป็นทนุ จงึ ทาํ ใหค้ วามไม่
อดทนจะมกั เขา้ มามอี ทิ ธิพลต่อใจคนไดบ้ อ่ ยครงั้ จน
อาจเป็นสาเหตแุ หง่ ความไมส่ าํ เรจ็ ในท่ีสดุ

ย่ิงกวา่ นน้ั ศลิ ปะนนั้ ประหน่ึงเป็นส่ือท่ีแสดง
ใหเ้ หน็ ถึงจติ วิญญาณของเจา้ ของภาพไดอ้ ยา่ งดี
อย่างท่ี Van Gogh ไดก้ ลา่ ววา่ เขาไมไ่ ดว้ าดภาพ
ตามท่ีเขาเหน็ แตเ่ ขาวาดตามท่เี ขารูส้ กึ (he once

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 236

said that he didn’t paint what he saw; he
painted what he felt.) เพราะเขาคดิ วา่ ภาพวาด
ของเขานน้ั เกดิ จากความรกั และความหลงใหลท่ี
ออกมาเป็นตวั ของเขาเอง เป็นผลงานท่เี ป็น
เอกลกั ษณข์ องตวั เขาหรอื เปรยี บประหน่ึงมาจาก
เสยี งของเขาเอง ด่งั คาํ กลา่ วนี้ “You can be
inspired by Van Gogh and paint with more
passion, yet still make it your own, unique work
in your own voice. That is the true.” ซง่ึ คาํ กลา่ ว
นีก้ ็ไมต่ ่างจากคาํ กลา่ วของถวลั ย์ ดชั นีช่างวาดภาพ
ของไทยคนสาํ คญั ท่ีกลา่ วถงึ งานการวาดภาพท่ีมา
จากจติ วิญญาณของทา่ น และเป็นเอกลกั ษณท์ ่ีไม่
ตอ้ งมีการลงช่อื ก็สามารถบอกไดว้ า่ น่ีคอื ผลงาน
ของถวลั ย์ ดชั นี เพราะมภี าพแบบนีเ้ พียงเทา่ นนั้ ใน
โลกใบนี้ จงึ สามารถกลา่ วไดว้ า่ ศลิ ปะเป็นส่ือแสดง

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 237

จิตวญิ ญาณของเจา้ ของผลงานชนิ้ นนั้ เอาไวอ้ ย่าง

ชดั เจน

แลว้ เราจะทาํ ใหผ้ ลงานท่ีทาํ อยเู่ ป็นส่ือแสดง
จติ วญิ ญาณของเราไปในทางใด ณ เวลานี้ คดิ ได้
เพยี งวา่ เป็ นสือ่ แสดงถงึ ความพยายามของ
คนๆ หน่ึงทไี่ ม่ยอมหายใจทงิ้ ไปวันๆ แต่ได้
พยายามทาํ ในส่งิ ทต่ี นทาํ ได้ ให้ดที ส่ี ุด และคดิ
วา่ ยง่ิ ใหญ่ทสี่ ุดเทา่ ทจ่ี ะทาํ ไดฝ้ ากไว้ในโลกนี้ ก็

เท่านน้ั

คิดอีกแลว้ (Flash Thought) หนา้ 238