3.1 รูปแบบของธุรกิจการค้า

*

ผลการเรียนรู้

1. อธิบายรูปแบบของธุรกิจการคา้ การขาย และการบริการได้
2. อธิบายคุณสมบตั ิท่ีจาเป็นในการประกอบธุรกิจและแนวทางปฏิบตั ิเก่ียวกบั กฎหมายธุรกิจได้
3. มีเจตนาที่ดีต่อธรกิจการคา้ และการบริการ

การขาย

รูปแบบของ การบริการ
ธุรกจิ การค้า

ธุรกจิ การค้าและ
การบริการ

แนวทางปฏบิ ตั ิ คุณสมบตั ทิ ี่
เกยี่ วกบั จาเป็ นในการ
ประกอบธุรกจิ
กฎหมายธุรกจิ

* 3.1 รูปแบบของธุรกจิ การค้า

ธรุ กิจการค้าเป็นธรุ กิจทีด่ าเนินการเกย่ี วกบั การกระจายสนิ ค้าจากแหลง่ การผลิตไปสู่ผบู้ ริโภคอย่างทัว่ ถงึ ทกุ ทอ้ งท่ี ทาให้ผูบ้ รโิ ภคสามารถเลอื ก
ซอื้ สนิ คา้ ชนิดต่าง ๆ ได้ตามความตอ้ งการ ซึ่งธรุ กจิ การค้ามีทั้งรูปแบบทีเ่ ปน็ การคา้ ส่งและการค้าปลกี

การค้าปลกี

การคา้ ปลีก (Retailing) หมายถึง กิจกรรมที่เกี่ยวขอ้ งกบั การขายสินคา้ หรือการบริการโดยตรงแก่ผบู้ ริโภค
เพื่อตอบสนองความตอ้ งการของผบู้ ริโภคคนสุดทา้ ย ซ่ึงซ้ือสินคา้ น้นั ไปเพอ่ื บริโภคของตนเองและบุคคลในครอบครัวไม่ใช่เพ่ือธุรกิจโดยมีพอ่ คา้ ปลีก
เป็ นคนกลาง

ความสาคญั ของธุรกจิ ค้าปลกี

ปัจจุบนั ธุรกิจคา้ ปลีกมีความเจริญกา้ วหนา้ เป็นอยา่ งยงิ่ เพราะมีผปู้ ระกอบการคา้ ปลีกมากข้ึนท้งั กิจการขนาดเล็ก ขนาดกลาง และ
ขนาดใหญ่ กิจการการคา้ ปลีกมีความสาคญั ในลกั ษณะการซ้ือขาย แลกเปล่ียนสินคา้ หรือการบริการ ดงั น้ี

1. ความสาคญั ต่อ 2. ความสาคญั ตอ่
ผบู้ ริโภคคนสุดทา้ ย ชุมชน โดยสร้าง
โดยช่วยใหบ้ ริโภค ความเจริญและ
สามารถเลือกซ้ือ ความสัมพนั ธ์อนั ดี
สินคา้ ไดต้ ามความ ตอ่ ชุมชน

ตอ้ งการของตนเอง

3. ความสาคญั ตอ่ สังคม โดย

เป็นแหล่งสร้างงาน สร้าง
รายไดใ้ หแ้ ก่คนในชุมชนท่ี

ธุรกิจคา้ ปลีกต้งั อยู่ เกิดการ
จา้ งงาน

ประเภทของการค้าปลกี

1. ร้านขายของชาหรือร้านโชห่วย (Grocery 2. ร้านสะดวกซ้ือและมินิมาร์ท (Convenience
Store) เป็นร้านคา้ ปลีกแบบด้งั เดิมที่เก่าแก่ท่ีสุด Store&Minimart)มีระบบการบริหารจดั การ
สมยั ใหมแ่ ละมีการจดั สินคา้ เป็นหมวดหมู่

ใหบ้ ริการ 24 ชวั่ โมง

3. ร้านคา้ ปลีกเฉพาะอยา่ ง (Specialty Store) ขาย 4. ซูเปอร์มาร์เกต็ (Supermarket) ร้านคา้ ปลีก
ขนาดใหญ่ท่ีจาหน่ายสินคา้ แบบใหบ้ ริการ
ของเฉพาะอยา่ งในสายผลิตภณั ฑเ์ ดียวกนั แต่มี ตวั เอง มุ่งเนน้ การจาหน่ายสินคา้ อุปโภคบริโภค

ความหลากหลายในชนิดของสายผลิตภณั ฑน์ ้นั ท่ีจาเป็นตอ่ ชีวติ ประจาวนั
ๆ

5. ร้านไฮเปอร์มาร์ทและซูเปอร์เซนเตอร์ 6. หา้ งสรรพสินคา้ (Deparment Store) จาหน่าย
(Hypermart&Supercenter) เป็นร้านคา้ ที่พฒั นา
จากซูเปอร์มาร์เกต็ เพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการ สินคา้ หลากหลายชนิดท้งั สินคา้ จาเป็นและ
ของลูกคา้ ใหห้ ลากหลายและควรวงจรโดยแบง่ สินคา้ ฟ่ ุมเฟ่ื อย ใหบ้ ริการลูกคา้ แบบครบวงจร
พ้นื ท่ีร้อยละ 25 จดั วางสินคา้ ประเภทเครื่องใช้
ในแตล่ ะแผนกมีพนกั งานจานวนมากเพ่ือ
ในครัวเรือน ฯ ใหบ้ ริการลูกคา้ ไดอ้ ยา่ งทว่ั ถึง (Full Service)

การค้าส่ ง

การคา้ ส่ง (Wholesaling) หมายถึง กิจกรรมการขายสินคา้ หรือการบริการใหก้ บั ผซู้ ้ือ เพื่อนาไปขายตอ่ หรือประกอบธุรกิจ

ความสาคัญของการค้าส่ ง

1. ความสาคัญต่อผู้ผลติ มีดงั น้ี
1) ช่วยเหลือผผู้ ลิตในการขายสินคา้ โดยผคู้ า้ ส่งช่วยลดภาระของผผู้ ลิตในการจดั จาหน่ายหรือกระจายสินคา้ ไปใหก้ บั ผคู้ า้ ปลีกอีกตอ่ หน่ึง

2) ช่วยเกบ็ รักษาสินคา้ โดยผคู้ า้ ส่งจะทาหนา้ ที่เป็นศูนยร์ วมในการเก็บรักษาสินคา้ จากแหล่งผลิตตา่ ง ๆ แหล่ง ทาใหผ้ ผู้ ลิตลดคา่ ใชจ้ ่ายเก่ียวกบั การจดั เกบ็ สินคา้ ได้

3) ช่วยลดความเสี่ยงภยั จากหน้ีสูญ โดยผคู้ า้ ส่งจะจดั การแทนผผู้ ลิตในการใหส้ ินเชื่อแก่ผคู้ า้ ปลีกโดยตรง
4) ช่วยใหข้ อ้ มูลดา้ นการตลาด โดยผคู้ า้ ส่งนาขอ้ มูลทางการตลาด เช่น ความตอ้ งการของลูกคา้ ใหแ้ ก่ผผู้ ลิต ขณะเด่ียวกนั กใ็ หข้ อ้ มูลแก่ผคู้ า้ ปลีกเกี่ยวกบั ราคา คุณภาพ
และมาตรฐานของสินคา้

2. ความสาคญั ต่อผู้ค้าปลกี มีดงั น้ี
1) เป็นแหล่งรวบรวมสินคา้ สาหรับผคู้ า้ ปลีก โดยผผู้ ลิตมีความตอ้ งการจะขายสินคา้ คราวละมาก ๆ ผคู้ า้ ส่งจะรวบรวมสินคา้ จากผผู้ ลิตหลาย ๆ รายเขา้ ไวด้ ว้ ยกนั แลว้

ขายตอ่ ใหก้ บั ผคู้ า้ ปลีกตามความตอ้ งการ

2) ช่วยลดคา่ ใชจ้ ่ายในการจดั ซ้ือ โดยผคู้ า้ ส่งเป็นคนกลางท่ีช่วยลดค่าใชจ้ ่ายในการจดั ซ้ือและการขนส่งสินคา้ ใหก้ บั ผคู้ า้ ปลีก
3) ใหบ้ ริการดา้ นสินเช่ือ โดยผคู้ า้ ส่งมีความใกลช้ ิดกบั ผคู้ า้ ปลีก จึงสามารถใหบ้ ริการดา้ นสินเช่ือแก่ผคู้ า้ ปลีกได้

4) ช่วยจดั กลุ่มสินคา้ ใหม่ โดยผคู้ า้ ส่งจะรวบรวมสินคา้ จากแหล่งผลิตต่าง ๆ มาจดั เป็นหมวดหมูใ่ หม่ ทาใหผ้ คู้ า้ ปลีกไมต่ อ้ งเสียเวลาและค่าใชจ้ า่ ยสูง

5) เป็นแหล่งขอ้ มูลและใหค้ าแนะนา โดยผคู้ า้ ส่งจะใหข้ อ้ มูลเกี่ยวกบั การจดั ตกแต่งร้าน การจดั สตอ๊ กสินคา้ การจดั ทาบญั ชี การส่งเสริมการขาย และข่าวสารเกี่ยวกบั
ราคา เพอื่ ใหผ้ คู้ า้ ปลีกนาไปบริหารจดั การร้านคา้ ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ

3. ความสาคญั ต่อผ้บู ริโภค มีดงั น้ี
1) ช่วยใหผ้ บู้ ริโภคไดใ้ ชส้ ินคา้ หรือการบริการอยา่ งทว่ั ถึง โดยผคู้ า้ ส่งมีส่วนช่วยใหผ้ บู้ ริโภคไดใ้ ชส้ ินคา้ หรือการบริการดว้ ยความสะดวก รวดเร็ว และทวั่ ถึง เช่น การ

วางจาหน่ายโทรทศั นร์ ุ่นและยหี่ อ้ เดียวกนั ท้งั ในเมืองและชนบท
2) เป็นแหล่งขอ้ มูลใหก้ บั ผบู้ ริโภค โดยผคู้ า้ ส่งจะใหข้ อ้ มูลขา่ งสารเก่ียวกบั ผผู้ ลิตและผคู้ า้ ปลีก เพ่อื ใหผ้ บู้ ริโภคนาขอ้ มูลไปใชใ้ นการเลือกซ้ือสินคา้ หรือการบริการ

ของตนเอง

ประเภทของผู้ค้าส่ ง

1. ผู้ค้าส่งทาหน้าทเี่ ป็ นพ่อค้าขายส่ง เป็นผคู้ า้ ส่งท่ีมีกลุ่มใหญ่ที่สุดในระบบ มี
ลกั ษณะสาคญั คือ มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ที่ซ้ือขาย มีการดาเนินกิจการในรูปแบบ
หา้ งหุน้ ส่วน หรือบริษทั จากดั ซ่ึงแบง่ เป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ผคู้ า้ ส่งท่ีใหบ้ ริการ
เตม็ ที่ ท้งั การขนส่งและการเกบ็ รักษาสินคา้ และผคู้ า้ ส่งท่ีใหบ้ ริการลูกคา้ จากดั

2. ผู้ค้าส่งทเี่ ป็ นสาขาและสานักงานของผู้ผลติ ผคู้ า้ ส่ง
ประเภทน้ีเป็นผคู้ า้ ส่งท่ีผผู้ ลิตจดั ต้งั ข้ึนใหท้ าหนา้ ท่ีขาย
ส่งสินคา้ ที่ผลิตไดใ้ นรูปของการเปิ ดสานกั งานขาย

หรือหอ้ งจดั แสดงสินคา้

3. ผ้คู ้าส่งประเภทตัวแทนคนกลาง
ลกั ษณะการทางานของตวั แทนประเภทน้ี

จะทาหนา้ ท่ีคลา้ ยกบั ผคู้ า้ ส่ง แต่ตา่ งที่
ตวั แทนคนกลางไม่ไดม้ ีกรรมสิทธ์ิในตวั

สินคา้