SISTEM PENTADBIRAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

SISTEM PENTADBIRAN

ZAMAN
KESULTANAN
MELAYU
MELAKA

MELAKA

SESI 2021/2022 MPU21032 PENGHAYATAN ETIKA DAN
PERADABAN

NAMA PENSYARAH DAN AHLI

SITI AISHAH BINTI OTHMAN

PENSYARAH

PENGHAYATAN ETIKA
DAN PERADABAN

DAYAABARAN A/L RAJA SEGAR

DEP2A

16DEP21F1012

ISI

KANDUNGAN

PENGENALAN 4
5-20
SISTEM PENTADBIRAN
YANG SISTEMATIK 21-23
24-26
HUBUNGAN DIPLOMATIK 27
DENGAN NEGARA
SERANTAU 28-29

TEORI PENGISLAMAN MELAKA 30-33
34
KEUNGGULAN MELAKA 35
SEBAGAI PUSAT
PENYEBARAN ISLAM
KEGIGIHAN MELAKA DALAM
MENYEBARKAN AGAMA ISLAM
KE NEGARA LAIN DI ASIA
TENGGARA

kEDATANGAN ISLAM DAN
KESANNYA TERHADAP MELAKA
KESIMPULAN

SUMBER RUJUKAN

PENGENALAN PENGENALAN

APAKAH ITU KESULTANAN
MELAYU MELAKA ?

Kesultanan Melayu Melaka diasaskan oleh seorang
putera dari palembang iaitu PARAMESWARA di antara
tahun 1400 hingga tahun 1403. Pada awalnya melaka
bukanlah sebuah kerajaan islam. Hal ini berubah pada
tahun 1409 apabila parameswara berkahwin dengan
puteri dari pasai. Agama islam dijadikan sebagai agama
rasmi kesultanan melayu melaka oleh Sultan Muzaffar
Syah. Pemerintahan kesultanan melayu melaka
berterusan selama lebih satu abad sehinggalah melaka
tewas di tangan penjajah portugis pimpinan ALFONSO
DE ALBUQUERQUE pada 1511. Sultan Mahmud Shah
merupakan sultan terakhir kesultanan melayu melaka.
Pada 1528, seorang putera baginda sultan Alauddin
Riayat Shah ii menubuhkan kesultanan johor bagi
mewarisi kesultanan melaka. Melaka merupakan warisan
kerajaan srivijaya yang berpusat di palembang,
sumatera tenggara. Muncul antara abad ke-7 hingga 13
masihi. Srivijaya merupakan sebuah kerajaan maritim
yang mengendalikan perdagangan dengan India, Asia
Barat dan China. Pusat anutan dan penyebaran agama
hindu-buddha serta pengajian bahasa sanskrit. Juga
dikenali sebagai bahasa melayu kuno pengasasan
kesultanan melayu melaka kesultanan melayu melaka
diasaskan pada abad -15m. Pada tahun 1391, kerajaan
srivijaya telah diserang oleh kerajaan majapahit.
Parameswara telah mengundurkan diri ke temasik
ekoran peristiwa tersebut.

PSEIN1S.TTSYAIEASMDNTBAEGIMTRIAKN

SISTEM PEMBESAR EMPAT
LIPATAN


Sistem ini digunakan bertujuan bagi
melicinkan sistem pemerintahan dari akar
Kerajaan Melaka telah mengamakan umbi iaitudari peringkat paling rendah
sistem pentadbiran berdasarkan hingga kepada pemerintah iaitu sultan.
sistem pembesar empat lipatan yang
dimana raja menduduki hierarki Mengikut sejarah, Melaka merupakan pengasas
paling tinggi dan di ikuti oleh sistem pembesar empat lipatan yang
pembesar pembesar empat lipatan, diperkenalkan oleh Parameswara atau nama
pembesar lapan lipatan, pembesar islamnya ialah Sultan Iskandar Shah. Para
enam belas lipatan dan pembesar tiga pembesar merupakan golongan kedua terpenting
puluh dua lipatan . selepas Sultan. Meraka merupakan sekumpulan
pegawai yang membantu Sultan dan raja bagi
menjalankan pentadbiran. Antara pembesar yang
tersenarai di dalam sistem empat lipatan ialah
Bendahara, Temenggung, Laksamana, dan
penghulu Bendahari.
Terdapat para pembesar yang terdiri daripada
golongan Kerabat diraja dan daripada kerabat
bangsawan dan juga dilantik kerana berjasa
kepada sultan. Jawatan disandang secra warisan
dan para pembesar harus taa dan diberi surat
tauliah untuk mentadbir serta diberikan kawasan
pegangan bagi membolehkan para pembesar
mengutip cukai dan sebahagiannya diberikan
kepada sultan.

SULTAN

Sultan merupakan individu yang menduduki hierarki Bukan itu sahaja,Peranan Sultan dari aspek ketenteraan
paling tinggi di dalam sistem empat lipatan.Peranan pula ialah sebagai ketua angkatan tentera dan baginda

sultan dalam aspek pentadbiran ialah sebagai ketua mempunyai kuasa mutlak mengerah rakyatnya menyertai

negara dan pemerintah tertinggi. Raja berkuasa tentera tanpa diberi upah.Tugas ketenteraan ini dibantu

mutlak dalam pemerintahan dan merupakan ketua kepada bendahara bagi membantu sultan di dalam hal-hal

agama Islam.Beliau juga berperananmengetuai ketenteraan.

Pentadbiran pusat dan wilayah serta dibantu oleh Seterusnya Sultan juga menguasai ekonomi secara

pembesar-pembesar iaitu Bendahara, Penghulu keseluruhan dengan dibantu oleh pembesar seperti

Bendahari, temenggung, Hulubalang Besar, Bendara, Temenggung, Laksamana dan Syahbandar bagi

Laksamana, dan Syahbandar. melicinkan kegiatan ekonomi terutamanya ialah

Manakala dalam aspek perundangan pula, Sultan perdagangan. Sultan dipertanggungjawabkan untuk

bertanggjawab sebagai ketua kehakiman dan sultan mengadakan hubungan baik dengan kawasan-kawaasan

mempunyai daulat iaitu untuk mengukuhkan yang boleh mendatangkan sumber ekonomi dari kawasan

kedudukan sultan seperti huum kanun Melaka dan pendalaman dan baginda juga berkuasa untuk mengutip

Undang-undang laut Melaka yang diketuai oleh hasil-hasil pertanian, cukai, perkhidmatan buruh dan

sultan. Sebagai sultan, baginda berkuasa hamba.

menjatuhkan hukuman mati terhadap pesalah malah

berkuasa untuk menggubal undang-undang bagi

mengukuhkan kuasadan kedudukan sultan dan

rakyat tidak mempunyai hak untuk

mempertikaikannya.

BENDAHARA

endahara menurut kamus dewan edisi
Beliau juga bertanggungjawab di
ke empat terbitan Dewan Bahasa dan
atas kebajikan Sultan seperti
B
Pustaka bermaksud orang yang memegang
perkahwian di Raja, kelahiran dan
harta benda kerajaan, perdana menteri atau
wazir. Bendara merupakan jawatan pembesar pengebumian. Di samping itu,
yang yang dilantik oleh sultan pada abad ke
19 dan ianya jawatan yang diwarisi. Jawatan Bendehara juga berperanan sebagai
ini dipegang oleh keluarga Bendahara.
Bendahara dan Sultan berkongsi jurai penjaga sekiranya Sultan masih kecil.
keturunan yang sama.
Bendahara juga bertanggungjawab
Dalam aspek pentadbiran, Bendahara
berperanan untuk menjadi penasihat raja. di dalam adat istiadat pertabalan dan
Beliau juga merupakan ketua diantara semua
pembesar yang dipertanggungjawabkan perlantikan Sultan.
untuk menasihati Sultan di dalam semua
aspek petadbiran. Tugas Bendahara juga Bedahara juga merupakan
tidak kurang lebih seperti pendana menteri
pada masa kini. pemangku sultan ketika baginda

gering atau ke luar negara,dan tugas

seperti ketua hakim angkatan perang

juga disandang oleh Bendahara jika

ketiadaan Sultan pada ketika

itu.Sekiranya Sultan meninggal

tanpa waris, Bendahara

dipertanggungjawabkan bagi

pewarisan di Raja.

PENGHULU BENDAHARI



Penghulu Bendahari merupakan jawatan para pedagang yang hadir berdagang di


yang telah diwujudkan oleh Parameswara Melaka. Bagi setiap pedagang sebagai

semasa memerintah Temasik sebelum di contoh dari China mempunyai seorang
Melaka. Pemungut hasil atau ufti Syahbandar yang menguruskan pedagang

Antara peranan Penghulu Bendahari ialah dari negara tersebut. Bukan itu sahaja,

bertanggungjawab sebagai ketua bagi syahbandar juga berperanan

semua Bendahari.Tugas bendahari ialah menguruskan perlabuhan dan melicinkan

sebagai pemungut cukai cukai yang telah di urusan perdagangan di Melaka.

wujudkan dan dikenakan kepada individu Keselamatan Para pedagang adalah

individu tertentu sebagai contoh cukai dibawah jagaan Syahbandar masing-

perdagangan yang dikutip oleh Syahbandar. masing.Syahbandar juga berperanan dan

Bukan itu sahaja, Penghulu bendahari juga bertanggungjawab untuk memeriksa alat

merupakan ketua urusetia istana yang timbang, sukat dan mata wang di

menanggung hal dan perbelanjaan di dalam perlabuhan.

istana serta menguruskan belanjawan istana. Syahbandar juga dipertanggungjawabkan

Penhulu Bendahari juga dikenali sebagai sebagai hakim di perlabuhan malah

ketua kepada semua syahbandar yang mempunyai kuasa untuk menguatkuaskan

ditugaskan untuk mengutip cukai dan peraturan keluar masuk kapal pedagang

mejaga hal ehwal yang berdagang di Melaka.

TEMENGGUNG

emenggung ialah gelaran pembesar
Antara tugas dan peranan
T dalam sistem Empat Lipatan. Gelaran temenggung ialah menjadi ketua polis
dan penjara demi memelihara keamanan

ini mula digunakan ketika zaman dan keselamatan dalam negeri dengan
bantuan orang bawahannya. Dengan ini,
pemerintahan Parameswara, Raja Melaka keamanan di bawah pentadbiran akan
terus terjamin dengan adanya pembesar
pertama. Fungsi jawatan ini boleh disamakan yang memainkan peranan sebagai
penjaga kea Bukan itu
dengan Menteri Dalam Negeri atau Ketua sahaja,temnggung juga berperanan
sebagai penguasa bandar dan Kota
Polis kerana Temenggung Melaka serta bertanggungjawab
menjalankan segala protocol-protokol di
bertanggungjawab menjaga keselamatan istana sebagai contoh cara-cara
menghadap Sultan di Balairung istana.
dan keamanan dalam negeri. Gelaran ini Beliau juga benrtanggungjawab menjadi
Hakim di barat berbeza dengan
terus digunakan oleh Kesultanan Johor yang syahbandar yang menjadi hakim di
perlabuhan atau hakim di laut.
mewarisi Kesultanan Melaka.

Kesultanan-kesultanan yang pernah

menerima pengaruh Melaka juga

menggunakan gelaran Temenggung

sebagai gelaran pembesar mereka dengan

fungsi yang hampir sama seperti Kesultanan

Perak, Kesultanan Pahang dan Kesultanan

Terengganu

LAKSAMANA

Laksamana di Kesultanan Melaka bertanggungjawab untuk keselamatan laut

Kesultanan, dan yang paling penting, laluan perdagangan China-India dalam
Selat Melaka. Bahawa laluan perdagangan adalah merupakan nadi bagi
Empayar. Beliau dalam arahan penuh armada Melaka, Mengikut kepercayaan
orang dahulu, laksamana terkuat Melaka ialah Hang Tuah.

Peranan Laksaman yang utama ialah sebagai ketua angkatan laut dengan
menjaga ketenteraman di laut khususnya bagi para pedagang y ang ingin
berdagang di Melaka dari serangan musuh mahupun lanun.
Bukan itu sahaja, laksamana juga berperanan untuk mengawal keselamatan
sultan jika Sultan keluar dari istana atau dikenali sebagai pengawal peribadi
disebabkan laksamana merupakan ornag yang paling kuat dan dipercayai untuk
menjaga keselamatan sultan.

Malahan laksamana juga bertanggungjawab menjadi Ketua duta iaitu juga
sebagai perunding ke negeri negeri lain untuk mengadakan rundingan dan wakil
Sultan untuk menyampaikan utusan. Laksamana juga dipertanggungjawabkan
untuk menjadi ketua urusan diraja ke seberang laut sebagai contoh negara
naungan sultan yang berada di seberang laut...

KAWASAN PEGANGAN

Kerajaan yang kuat dan maju adalah hasil daripada sokongan padu dan taat setia
daripada pembesar kepada sultan. Sultan perlu meningkatkan seta mengekalkan
sokongan tersebut agar tidak berlaku keadaan tidak puas hati di kalangan pembesarnya.
Sultan akan memberi kuasa kepada pembesar untuk mentadbir sungai, pulau dan
wilayah. Kawasan yang ditadbir oleh pembesar dikenali sebagai “Kawasan Pengangan”.
Pembesar berempat diberi Kawasan tertentu untuk ditadbir iaitu:

PENTABIRAN
BERWIBAWA

Raja memiliki ciri kepimpinan seperti
adil,berwibawa dan mengambil berat
terhadap kebajikan rakyat. Raja memerintah
berdasarkan bidang kuasa yang ditetapkan mengikut
Hukum Kanun Melaka. Sultan Muzaffar Shah dan Sultan
Mansur Shah merupakan pemerintah yang
mengutamakan keamanan dan kebajikan rakyat. Sultan
Mansur Shah menasihatkan puteranya, Sultan Alauddin
Riayat Shah supaya bersikap adil terhadap rakyat,
menyiasat segala tuduhan dengan teliti dan
bekerjasama dengan pegawai-pegawainya.

Kepimpinan pemerintah Kesultanan Tanpa sistem pentadbiran berwibawa
sudah tentu kerajaanakan lemah. Sebagai
Melayu Melaka yang berdaulat dan rakyat Malaysia yang setia kepada raja dan
negara, kita perlu mempertahankan institusi
berwibawa menyebabkan raja yang merupakan lambang perpaduan
dan kemakmuran negara kita.
pemerintahannya diterima oleh rakyat

dan ditakrif oleh kuasa luar. Kesultanan

Melayu Melaka mengamalkan Sistem

Pembesar Empat Lipatan iaitu sistem

pentadbiran yang hampir sama dengan

Sistem Jemaah Menteri sekarang. Melalui

sistem ini setiap pembesar diberi tugas

dan tanggungjawab masing-masing

bagi melicinkan pentadbiran kerajaan.

Melaka juga mempunyai iklim yang

KEDUDUKAN nyaman serta bekalan air tawar yang
GEOGRAFI
mencukupi. Selain itu, terdapat sebuah bukit
Kekuatan dan kelebihan negeri Melaka adalah
disebabkan oleh kedudukan geografinya yang yang mengawasi muara sungai. Kawasan
sangat strategik. Kedudukannya yang terletak
disepanjang jalan perdagangan antara timur ini dapat dijadikan sebagai tempat
dan barat menjadikan Melaka sebagai
penyambung pasaran antara benua India pertahanan dan mendapatkan maklumat
dengan benua China.
sekiranya musuh datang menyerang.
Ianya menjadi pusat pertembungan semua
saudagar daritimur dan barat. Sebagai contoh Seterusnya, kedudukan geografinya yang
Negara India, China, Timur Tengah, Asia Timur
dan Kepulauan Melayu itu sendiri. Seterusnya terlindung oleh Pulau Sumatera
Melaka juga mempunyai kelebihan dari segi
peralihan angin monsun. Pertembungan dua menggalakkan pertumbuhan plankton.
angin monsun iaitu angin monsun barat daya
dan angin monsun timur laut dapat membantu Plankton merupakan organisma yang
pelayaran serta terlindung dari tiupan angin
kencang dari lautan luas. Angin monsun timur menjadi makanan kepada hidupan akuatik.
laut bertiup dari November hingga Mac
manakala tiupan angin monsun barat daya Semenanjung Tanah Melayu kaya dengan
bermula dari April hingga Oktober.
Selat Melaka juga terlindung dari tsunami sumber galian terutamanya Emas. Buktinya
kerana kedudukannya yang dilindungi
Sumatera. Sementara itu pintu pelabuhan nyata apabila terdapat catatan oleh
Melaka amat dalam membolehkan kapal-kapal
besar masuk berlabuh. sejarawan mengatakan bahawa ahli-ahli

geografi Yunani menggelarkan

Semenanjung sebagai The Golden

Khersonese (Bumi Emas). Manakala

pedagang-pedagang India menggelarkan

Semenanjung sebagai Suwarnabhumi

(Semenanjung Emas).

Tiada perkara di dunia ini dapat hidup

dengan sendirinya begitu juga Melaka,

berdiri kukuhnya negeri Melaka bukan

sekadar bergantung harap pada kedudukan

geografinya tetapi ada juga faktor-faktor

lain yang menyumbang kepada pengukuhan

Kerajaan Melayu Melaka.

KEMUDAHAN
PELABUHAN

Pelbagai kemudahan disediakan oleh pemerintah dipelabuhan Melaka
untuk menarik pedagang-pedagang asing ke pelabuhan Melaka. Antara
kemudahan tersebut ialah kemudahan membaiki kapal, menyediakan
rumah persinggahan dan gudang untuk menyimpan barang. Kemudahan
pengangkutan juga disediakan oleh Syahbandar seperti kapal, perahu,
jong, lancara, gajah dan pekerja untuk kemudahan para pedagang untuk
membawa barangan ke gudang. Pedagang juga mudah mendapatkan
bekalan makanan dan air sebelum memulakan pelayaran semasa
menunggu pertukaran angin Monsun. Angkatan laut yang terdiri
daripada Orang Laut juga dibentuk untuk melindungi pedagang daripada
serangan lanun.

PERANAN SYAHBANDAR

Parameswara telah mengasaskan sebuah kerajaan yang cekap, baik dan adil di Melaka melalui
Majlis Tertinggi yang diketuai olehnya. Jentera pentadbiran yang tersusun ini telah berjaya
mengekalkan Keselamatan, kemakmuran dan keamanan di Melaka. Syahbandar iaitu anatara
jawatan terpenting berjaya menguruskan pentadbiran di pelabuhan dengan cekap dan bijak.
Antara tugas-tugas Syahbandar ialah:

a) Menguruskan cukai
b) Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal
c) Menguruskan gudang
d) Menguruskan pasar
e) Menjaga kebajikan pedagang
f) Menjaga keselamatan pedagang
g) Menjadi hakim di Pelabuhan

Syahbandar juga dibahagikan kepada beberapa kumpulan mengikut kumpulan pedagang

Syahbandar I Mengurus pedagang dari Gujerat

Syahbandar II Menguruskan pedagang dari

a) China
b) Ryukyu
c) Champa

Syahbandar III Menguruskan pedagang dari

a) Kalingga
b) Pegu
c) Benggala
d) Parsi

Syahbandar IV Mengurus pedagang dari

a) Pulau Jawa
b) Banda
c) Borneo
d) Filipina
e) Maluku
f) Kalimantan
g) Pasai

KEBERKESANAN
UNDANG-
UNDANG

Kesultanan Melayu Melaka telah

memperkenalkan sistem perundanagan yang

mantap. Hal ini telah melonjakkan Kesultanan

Melayu Melaka kea rah kegemilangan. Undang-

undang tersohor kesultanan ini ialah Hukum

Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka

HUKUM KANUN MELAKA•

Hukum Kanun Melaka mula ditulis semasa pemerintahan Sultan
Muzaffar Shah (1446-1456). Undang-undang ini disusun semula
secara teratur pada masa pemerintahan Sultan Mahmud Shah
(1489-1511). • Undang-undang ini mengandungi 44 fasal yang
berkaitan hak keistimewan, tanggungjawab raja dan pembesar. •
Hukum Islam juga terdapat dalam undang-undang ini yang
berkaitan dengan jenayah, urusan jual beli dan kekeluargaan. •
Hukum Kanun Melaka ini dapat mewujudkan keamanan dan
menjamin keselamatan rakyat. Jenayah di dalam negeri Melaka
dapat diatasi dengan baik dan terurus

KEBERKESANAN

UNDANG-UNDANG

1.7.2 UNDANG- 1.7.3 UNDANG-
UNDANG LAUT UNDANG ADAT
MELAKA
Kesultanan Melayu Melaka juga
Undang-undang ini menggunakan undang-undang adat dalam
ditulis semasa zaman sistem pemerintahannya. Adat ini dikenali
Sultan Mahmud Shah sebagai Adat Temenggung
bertujuan
membentukan ADAT TEMENGGUNG
peraturan pelayaran
dan perdagangan. Diasaskan oleh Datuk Ketemenggungan.
Undang-undang yang Berkaitan sistem pemerintahan, perwarisan takhta,
mengandungi 25 fasal perkahwinan, pewarisan harta dan perundangan.
ini menerangkan Berkaitan sistem penggantian sultan iaitu takhta kerajaan
peraturan di laut, diwaris oleh anak lelaki yang sulung.
tertib berniaga dan Mengamalkan sistem pemerintahan beraja. Kuasa
tatacara berjual beli. tertinggi terletak di tangan sultan atau raja
Kandungannya juga Membolehkan sistem pewarisan takhta berlaku secara
berkaitan teratur.
tanggungjawab
nakhoda, anak kapal,
kiwi dan syahbandar.
Undang-undang ini
menyebabkan aktiviti
perdagangan berjalan
dengan lancar dan
adil. Keadaan ini
memberikan
keyakinan kepada
para pedagangan.

PENGGUNAAN
SISTEM MATA
WANG

Urusan berjual beli dijalankan
dalam dua bentuk iaitu
pertukaran barangan dan
menggunakan mata wang.
Perdagangan tukar barang
berlaku antara barangan dari
China dan Alam Melayu dengan
barangan dari Barat India.
·Penggunaan mata wang telah
melancarkan lagi urusan jual
beli. Pada peringkat awal,
digunakan tukaran nilaian
seperti jongkong timah, serbuk
emas dan kulit siput (cowrie)
·Mata wang timah yang
digunakan dikenali sebagai
Calains. Pada kepingan timah ini
terpahat nama Sultan Melaka
yang memerintah. Terdapat juga
mata wang emas dan perak.
Mata wang dari Pasai, Hormuz
dan Cambay juga digunakan.

LINGUA FRANCA

Lingua franca (dari sebagai lingua franca, Contoh, bahasa Inggeris

bahasa Itali, bererti namun kebanyakan adalah bahasa

bahasa Frank) atau lingua franca bukan vernakular di England,

bahasa perantara bahasa campuran. Istilah tetapi di Filipina pula

merupakan bahasa lingua franca juga dijadikan bahasa

perantaraan yang memaksudkan bahasa penghubung (iaitu lingua

digunakan secara yang dikhususkan dalam franca). Seorang sarjana

sistematik untuk bidang tertentu, seperti Belanda, Francois

tujuan perhubungan bahasa Inggeris untuk Valentijn, menyifatkan

antara orang yang kajian sains. Lingua bahasa Melayu pada

tidak sama bahasa franca bersinonim abad ke-16 telah

ibundanya, khususnya dengan bahasa menyamai taraf dan

bahasa ketiga yang penghubung (vehicular peranan bahasa Latin

berbeza dari bahasa language). Padahal dan bahasa Perancis di

ibunda dua belah pihak. bahasa vernakular benua Eropah dan

Lingua franca merupakan bahasa asli menjadi bahasa

ditakrifkan dalam lingkungan sebuah perhubungan

berdasarkan fungsi, komuniti penuturnya, antarabangsa. Kini,

tanpa mengambil kira bahasa vehicular pula bahasa Melayu banyak

sejarah atau struktur menjangkaui batas digunakan di Malaysia

bahasa itu: Walaupun komuniti asalnya, lalu (secara rasminya Bahasa

ada bahasa campuran dijadikan bahasa kedua Malaysia) dan Brunei,

(pijin dan kreol) yang untuk kegunaan dan juga serba sedikit di

berperanan perhubungan antara Singapura.

komuniti.

HUBUNGAN DIPLOMATIK
DENGAN NEGARA
SERANTAU

Hubungan diplomatik

dengan negara
serantau

Hubungan diplomatik dan

perdagangan telah

dilajalankan oleh Melaka

dengan jawa, pasai, Siak

dan Kampar sejak

pemerintahan

Parameswara.

Dengan adanya hubungan

dengan Melaka, negara-

negara ini juga telah

memajukan ekonomi

negara kerana mempunyai

kegiatan perdagangan

seperti berikut; HUBUNGAN
ANTARABANGSA
Beras, Lada hitam, dan emas telah DENGAN CHINA

dibekalkan oleh Pasai. Hubungan perdagangan dan pengaruh China ke luar negeri
telah diperluaskan Ketika pemerintahan Maharaja Yung Lo
Beras, Bahan makanan, dan rempah (Dinasti Ming).

telah dibekalkan oleh Jawa. Utusan Kerajaan Ming yang diketuai oleh Laksamana Cheng
Ying Ching telah pun tiba di Melaka Pada tahun 1404.
Emas telah dibekalkan oleh Siak dan
Majapahit mengambil kesempatan untuk menjalinkan
Kampar. hubungan diplomatic dengan China ketika Siam mengancam
Melaka.
Pasai
China telah menerima suatu utusan yang dihantar oleh
Apabila Megat Iskandar Parameswara pada tahun 1405 dan dipersetujui memberi
Syah (1414-1424) perlindungan dan mengiktiraf Parameswara sebagai raja
mengahwini puteri pasai Melaka oleh kerajaan Ming.
dan memeluk agama islam
hubungan dengan Pasai Sebuah inskripsi, cop mohor, sepasang kain sutera dan
telah pun terjamin. payung kuning telah dihantar oleh Kerajaan Ming kepada
Masyarakat Pasai yang Melaka.
tinggal di Melaka telah
berkahwin dengan orang Kerajaan Siam telah diberi amaran oleh China agar tidak
tempatan. mengganggu kedaulatan Melaka melalui utusannya yang
diketuai oleh Cheng Ho yang tiba di Melaka pada tahun 1409.
Pendapat tentang perkara yang berkaitan
dengan hukum agama islam telah bertukar- Parameswara sendiri melawat China Pada tahun 1411.
tukar oleh kedua-dua kerajaan ini iaitu kerajaan
Pasai dan Melaka.. Justeru itu, apabila pedagang-pedagang China datang
Kerajaan Pasai dihulurkan bantuan oleh berdagang ke Melaka hubungan dengan China juga terjalin
Kerajaan Melaka dengan menghantar dalam bentuk hubungan perdagangan.
pembesar dan tenteranya untuk menamatkan
keadaan huru hara. Melaka telah pun dijadikan sebagai tempat persinggahan
Perasaan hormat-menghormati dan tolong- atau menunggu pertukaran angin sebelum bertolak ke India
menolong telah diwujudkan daripada hubungan oleh pedagang-pedagang China.
antara kedua-dua kerajaan ini.
Hubungan antara kerajaan Pasai dan Melaka
telah pun dianggap setaraf sehingga istilah
salam telah digunakan Ketika berutus surat.
Hubungan diplomatic ini membolehkan
kerajaan sekitar Melaka menjalankan kegiatan
ekonomi seperti;
Beras, makanan dan rempah diimport dari
Jawa.
Beras, lada hitam dan emas diimport dari Pasai.

Kampar dan Siak

Melaka dapat mengawal
pengeluaran emas dengan
penaklukannya ke atas Siak.
Melaka dapat mengawal
pengeksportan lada hitam dan
emas dengan penguasaan ke
atas Kampar.
Taraf naungan telah pun diberi
terhadap Siak oleh Kerajaan
Melaka. Kedua-dua negara ini
akan menggunakan sembah
apabila berutus surat.

Istilah sembah yang digunakan oleh kerajaan HUBUNGAN
Kampar dan Siak ini lebih rendah tarafnya apabila MELAKA DENGAN
dibandingkan dengan Melaka. RYUKYU
Perlu menghantar ufti sama ada dalam bentuk
wang atau barangan ke Melaka.
Ketika Sultan Mansur Shah melawat Majapahit,
ketinggian kedudukan kerajaan Melaka dapat
dilihat. Raja-raja dari Palembang, jambi dan Lingga
baginda mengiringi.

Hubungan diplomatik Antara tahun 1406-an hingga 1480-an
dengan Siam Melaka juga telah menjalinkan
hubungan perdagangan dan diplomatik
Semasa Parameswara di dengan Kepulau Ryukyu (Jepun).
Temasik sejak awal-awal lagi Surat daripada Sultan Mansor Shah
Siam menjadi ancaman Melaka. pernah diterima oleh Raja Ryukyu.
Dengan penghantaran utusan Kelakuan pedagang-pedagang Ryukyu
diplomatic yang diwakili oleh melanggar undang-undang Melaka
Tuan Telani dan Menteri Jana semasa berdagang di Melaka telah pun
Putera ke Siam hubungan diberitahu kepada Raja Ryukyu oleh
antara Melaka dengan Siam baginda dalam kandungan surat
telah pun terjalin. tersebut.
Telah pun mendapat surat balasan
Demi kepentingan ekonomi, Melaka mahu daripada Raja Ryukyu bahawa mereka
menjalinkan hubungan yang baik dengan akan akur dengan peraturan dan
Siam. undang-undang Melaka.
Kayu jati, beras dan bahan makanan telah Raja Ryukyu menyanjung tinggi
dibekalkan oleh Siam. kedaulatan kerajaan Melaka telah pun
Demi kepentingan ekonomi, Melaka mahu terbukti.
menjalinkan hubungan yang baik dengan
Siam.
Kayu jati, beras dan bahan makanan telah
dibekalkan oleh Siam.

HUBUNGAN DIPLOMATIK

DENGAN NEGARA SERANTAU

HUBUNGAN HUBUNGAN MELAKA
MELAKA DENGAN ARAB
DENGAN
GUJERAT ** Ajaran Islam di Melaka telah pun
diperkembangkan oleh pedagang dari Tanah
Hubungan Arab.
perdagangan dengan *Mereka juga telah membuat pembelian;
Gujerat juga telah a.) Dari kepulauan Melayu- Rempah dan Emas.
dijalankan oleh b.) Dari China- The dan kain sutera.
Melaka.
Kain dibekalkan PUSAT PERKEMBANGAN AGAMA ISLAM
kepada Melaka oleh
pedagang Gujerat. Kerajaan awal di Semenanjung Tanah Melayu Melayu yang
Untuk mereka dari menerima ajaran Islam ialah Kedah dan Terengganu.
kepulauan Melayu Sekitar abad ke-9 iaitu dengan penemuan batu nisan di Tanjung
rempah telah inggeris, Kedah,kerajaan Kedah telah menerima agama Islam,
dibekalkan oleh Agama islam telah bertapak di Kuala Berang Terengganu pada
Melaka. abad ke-13 lagi dapat dibuktikan dengan penemuan batu
Agama Islam telah bersurat di negeri tersebut.
disebarkan di Melaka Apabila Megat Iskandar Shah memeluk agama Islam pada abad
oleh pedagang ke-15 Melaka pula telah pun menerima agama islam.
Gujerat

Teori Pengislaman melaka

Pe n g i s l a m a n Melaka amat penting dalam

sejarah Nusantara kerana ia bermula dengan

kebangkitan besar-besaran dan menyebabkan

Islam tersebar dengan cepat dan mudah.

Pengislaman negeri sentiasa bermula dengan

Islamnya raja, kemudian diikuti oleh rakyatnya.

Pengislaman Raja Melaka iaitu Seri Paduka

Maharaja Parameswara yang dikatakan berlaku

pada tahun ke-14 beliau bertakhta di Melaka,

mempunyai beberapa teori berdasarkan catatan

konik Melayu .

Kehairan Parameswara
terhadap amalan
solat berjemaah

Kekaguman Parameswara ini bermula

ketika baginda melihat perlakuan

pedagang Islam dari pelbagai bangsa

iaitu Arab, Cina, India dan lain-lain yang

telah solat berjemaah. Selepas solat

bersama ,mereka bersalaman, bermesra

dan berpelukan walaupun bangsa

berlainan.Ia menimbulkan kekaguman

Parameswara tentang persaudaraan

sesama mereka. Ini menyebabkan

Parameswara memeluk islam.

Perkahwinan


Parameswara dengan
Puteri Perlak


Raja Melaka telah dikahwinkan oleh Sultan Perlak, Sultan

Makhdum Alaiddin Malik Mohammad Amin Shah Johan

Berdaulat II dengan anak baginda iaitu, Puteri Ratna. Sebab ,

perkahwinan ini menyebabkan parameswara memeluk Islam.

Ini bermaksud Parameswara ada biras kepada Meurah Silu

iaitu pengasas kesultanan Samudera-Pasai.Kerana Meurah

Silu berkahwin dengan saudari kandung Puteri Ratna, iaitu

Puteri Ganggang Sari.Maka perkahwinan politik ini boleh

dianggap sebagai punca pengislaman Raja Melaka.

Keunggulan Melaka
27 Sebagai Pusat Penyebaran

Agama lslam

Melaka menjadi pusat Pendakwah menjalankan Melaka menjadi pusat

penyebaran dan kegiatan dakwah dan pengajian ilmu

pengajian agama islam bersedia untuk dihantar tasawuf.Antara ahli

pada abad ke-15 ke luar Melaka untuk tasawuf yang terkenal

Melaka menjadi tempat menyebarkan agama ialah Abdul Karim al-Jili

pertemuan ulama dan islam dengan lebih luas. yang mengarang kitab al-

pendakwah.Hal Sultan Melaka Insan al-Kamil

ini,ulama dan menyambut baik Istana melaka dijadikan

pendakwah dari pelbagai kedatangan islam dan sebagai tempat

tempat datang ke sanggup menghantar menterjemah ,menyadur

Melaka,terutamanya pembesar ke Pasai untuk dan menyimpan kitab-

dari Arab dan Pasai. bertanyakan tentang kitab agama islam.

Ulama juga mempunyai hal-hal agama Antara kitab terkenal

peranan yang penting Baginda telah yang telah

iaitu dijadikan sebagai mendirikan institusi diterjemahkan ialah

guru untuk mengajar agama seperti masjid Hikayat Amir Hamzah

ilmu agama kepada ,madrasah dan surau dan Hikayat Muhammad

sultan ,pembesar dan untuk mempelajari Ali Hanafiah

rakyat Melaka agama dan membaca al- Sultan Melaka

Quran menerapkan nilai-nilai

Islam seperti konsep

munsyawarah

Kitab Insan al-Kamil

Abdul Karim al-Jali

Kegigihan Melaka dalam
M13 enyebarkan Agama Islam
secara

Perkahwinan Penaklukan Peranan Ahli
Diraja
Sufi




Apabila puteri-puteri Melaka mempunyai Mereka telah

islam melaka jajahan takluk yang menyebarkan islam

dikahwinkan dengan luas .Kebanyakan sehingga ke Pulau Jawa

putera yang bukan raja di negeri ,Kalimantan,dan

islam .Contohnya taklukan melaka beberapa bahagian

puteri Sultan Mansor turut memeluk islam diselatan Filipina.Ulama

Shah dikahwinkan secara sukarela ahli sufi dan mubaligh

dengan putera Raja .Contoh kawasan Melaka telah dihantar

Siak .Perkahwinan ini taklukan ialah oleh kerajaan Melaka

menyebabkan agama Pahang,Terengganu, ke merata-rata tempat

Islam tersebar dengan Kelantan,Rokan dan untuk menyebarkan

cepat dan Inderagiri.Tindakan agama Islam.Mereka

mudah.Perkahwinan ini dilakukan bagi berdakwah secara

dengan rakyat juga menjamin berhemah dan tidak

membantu keselamatan dan memaksa .Keadaan ini

menyebarkan agama menunjukan taat telah menarik minat

Islam. setia kepada sultan masyarakat bukan islam

melaka. untuk menganuti islam.

Kegigihan Melaka dalam
M13 enyebarkan Agama Islam
secara

Perdagangan Askar Upahan Tanggungjawab


Pemerintah
Melaka

Melaka merupakan Kebanyakan Sultan Alauddin Riayat
daripada mereka dari
sebuah pusat tempat Jawa .Mereka Shah telah menghantar
menyebarkan agama
perdagangan yang islam apabila pulang ahli agama untuk
ke tanah air mereka.
terkenal. mengajar raja-raja dari

Jadi,kebanyakan Pahang, Kampar dan

saudagar-saudagar Inderagiri dalam hal

dari pelbagai negara ehwal agama.Mereka

berdagang di melaka turut memberi galakan

dan tertarik dengan dan sokongan kepada

agama islam lalu pendakwah.Kesungguh

memeluk islam an yang ditunjukan oleh

.Apabila mereka pemerintah melaka

pulang,mereka akan telah menyebabkan

membawa pulang agama islam

agama islam ke tanah berkembang di Asia

air masing-masing. Tenggara.

Kedatangan Sultan Muhammad Shah
Islam dan
Kesannya adalah sultan yang pertama
Terhadap
Melaka menggunakan gelaran

Kesan P
olitik "sultan" bagi menggantikan

gelaran 'seri' yang berunsur

Kedatangan islam telah agama Hindu.Kedatangan

memberi perubahan dalam islam juga,terdapat suatu

sistem politik unsur kekuasaan rakyat dalam

melaka.Misalnya,agama islam menentukan penubuhan

telah diisytiharkan sebagai sistem beraja.Melaka juga

agama rasmi di Melaka.Selain menerapkan nilai-nilai syariah

itu, beberapa institusi islam dalam pentadbiran serta

telah didirikan bagi undang-undang iaitu Hukum

membantu mengukuhkan Kanun Melaka dan Undang-

sistem pentadbiran yang undang laut Melaka .Bertujuan

berasaskan islam.Antara untuk mewujudkan satu

institusi yang didirikan sistem pemerintahan yang

adalah Jabatan Agama Islam adil,

dan Syariah.Gelaran raja bermuafakat,bermusyawarah

bertukar kepada sultan dan dan persamaan taraf. Hukum-

disamakan dengan khalifah hukum ini adalah berkaitan

seperti yang diperkenalkan dengan membunuh, berzina

dalam sistem politik islam. dan meminum arak.

Kesan
Ekonomi

Pada abad ke-15 Melaka telah
menjadi pelabuhan entrepot yang
terkenal di dunia dan juga sistem
jual beli telah bertukar
berlandaskan hukum syarak seperti
tidak mengamalkan amalan riba
dan mengikut konsep halal dan
haram.

Kegiatan perdagangan ini
diteruskan.Segala tindak tanduk
bukan sahaja dikawal oleh
keikhlasan hati tetapi juga oleh
undang-undang Negara seperti
Risalat Hukum Kanun dan Undang-
undang Melaka

Melaka menjadi pusat pengajian dan

perkembangan agama Islam pada abad ke-15 dan

Bahasa melayu dijadikan sebagai bahasa ilmu dan


Lingua Franca. Al-Quran telah menjadi asas dalam

Kesan sistem pengaruh yang besar dalam budaya kehidupan
Sosial
orang Melayu .Budaya,cara hidup dan pemikiran turut


mempengaruhi orang melayu.Kepercayaan kepada

kekuasaan Allah telah memberikan setiap individu harga

diri kerana tiada perbezaan antara sesama manusia di

sisi Allah kecuali keimanan dan taqwa..Agama Islam

telah menghapuskan sistem nilai sosial yang

berasaskan perbezaan taraf atau sistem kasta.Tulisan

Jawi juga telah disenaraikan daripada tulisan Arab dan

digunakan dalam urusan rasmi, perkembangan

kesusasteraan melayu, kitab-kitab agama,penulisan dan

penterjemahan hasil karya Saduran

Islam.Misalnya,Hikayat darul Manzun,Hikayat

Muhammad Ali Hanafiah, Hikayat Amir Hamzah dan

Hikayat Iskandar Dzulkarnain.

Bahasa dan
Kesusasteraan

Penggunaan tulisan Jawi oleh
orang-orang melayu semakin
tersebar luas.

Mereka telah menterjemah dan

menyadur karya sastera dari negara

Arab dan Parsi.Terdapadat 2 karya

sastera iaitu karya sastera

terjemahan dan karya sastera

saduran .Selain daripada karya

sastera terjemahan dan saduran,

hikayat Melayu juga telah

dihasilkan.Bahasa Melayu telah

dijadikan sebagai Bahasa

Persuratan dan Bahasa Perantaraan

dalam kegiatan dakwah serta

Bahasa melayu menjadi bahasa

Liggua Franca.Bahasa Melayu

digunakan untuk menulis kitab-kitab

agama ,hikayat-hikayat,undang -

undang dan pentadbiran.

KESIMPULAN Kajian yang dilakukan ini memberikan kami
pelbagai pengalaman baru dan menarik mengenai
zaman kegemilangan kesultanan melayu melaka.
Tugasan ini menggerakkan kami untuk
mempelajari tentang tatacara bagi mendapatkan
bahan untuk keperluan kerja kursus ini. Melalui
kajian ini, kami menyedari bahawa kita haruslah
berbangga sebagai rakyat Malaysia dan berasa
bersyukur kerana hidup dalam sebuah negara
yang aman dan damai seperti Malaysia.

Melalui pemerhatian secara tidak langsung,
salah satu faktor yang membawa kepada
kemajuan dan kegemilangan negara kita adalah
melalui pemimpin negara yang mengambil berat
terhadap nasib dan masa depan bidang
pentadbiran di negara ini. Di pihak pengurusan
kejayaan beliau ialah hasil daripada komitmen
yang jitu terhadap bidang tugasnya selama ini.

Secara tuntasnya, kajian kerja kursus ini telah
menyedarkan saya tentang pentingnya sifat
bertanggungjawab, bekerjasama, tabah, cekal dan
prihatin. Pada masa yang sama, saya sedar
bahawa banyak perkara sNebOeMnaArnDyIaC  m| a  2m4pu
menyumbang kepada kemajuan negara.

SUMBER RUJUKAN

1.SUMBER BUKU PENGHAYATAN ETIKA DAN PERADABAN

¯ Munirah Mustaffa, Mohamad Bazli Md Radzi, Naimah Ghazali,
Wan Mohd Tarmizi Wan Othman, Mohamad Faizal Ahmat,
Mohammad Tarmizi Balya. 2020. Penghayatan Etika Dan
Peradaban. Jabatan Pengajian Am, Politeknik Kuching Sarawak,
Km22, Jalan Matang, 93050 Kuching, Sarawak.Perpustakaan
Negara Malaysia.

2.ARTIKEL

Hafizah Iszahanid. (Ogos 28, 2019). Melaka pusat Islamisasi,
pendidikan alam Melayu. BH, New Straits Times Press (M) Bhd. A
part of Media Prima Group

3.LAMAN SESAWANG

Wikipedia. (21 November 2021). Melaka.
https://ms.wikipedia.org/wiki/Melaka

PENGAJIAN MALAYSIA. (Tuesday, February 12, 2019). Institusi
Diraja Adalah Satu Sistem Yang Menjadi Asas Pemerintahan
Tanah Melayu Dan Malaysia. Terangkan Relevensi Kewujudan
Sistem Ini Di Malaysia.

https://efoliodtm1b.blogspot.com/2019/02/e-folio-pengajian-
malaysia.html

4.JURNAL
Mr. Mohd Safri. (06 Oct 2017). Kesultanan Melayu Melaka.

Tingkatan 5, 10-11 August 2017, Dewan Kuliah C, Fakulti Sastera
& Sains Sosial, Universiti Malaya, Kuala Lumpur. Pemantapan
dan Pengisian Ilmu Sejarah Topik Terpilih dalam Sukatan
Sejarah.