บทที่ 1 อีคอมเมิร์ซคืออะไร

2

บทที่ 1 อคี อมเมริ ซ์ คอื อะไร
1.1 ความเป็นมาของอีคอมเมิร์ซ
1.2 กรอบแนวคิดของอีคอมเมิรซ์

1.3 ประโยชน์ของอีคอมเมิร์ซ

1.1 ความเปน็ มาของอคี อมเมิร์ซ
ความเป็นมาของอคี อมเมริ ์ซ

ในช่วงปี 1960 อีคอมเมิร์ซเริ่มขึ้นมาจากกระบวนการทำธุรกรรมเชิงพาณิชย์ในบริษัทขนาดใหญ่
องค์กรหรือสถาบันการเงินโดยมีการโอนเงินทางอิเล็กทรอนิกส์หรือ Electronic Funds Transfer (EFT)
และการแลกเปลี่ยนข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์หรือ Electronic Data Interchange (EDI) เกิดขึ้น ซึ่งเป็น
การเปิดโอกาสให้ผู้ใชง้ านสามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลทางธุรกิจผ่านทางธุรกรรมทางอิเลก็ ทรอนิกส์ได้ และ
ในช่วงระยะเวลาน้ันกระทรวงกลาโหม สหรัฐอเมรกิ า กไ็ ดม้ ีการพฒั นา ARPAnet (Advanced Research
Projects Agency NETwork) ขึ้นมาโดยมวี ตั ถุประสงคเ์ พื่อใชท้ างการทหาร เพื่อให้คอมพิวเตอรส์ ามารถ
เชื่อมต่อและมปี ฏิสัมพันธ์กันกันได้ ซึ่งนวัตกรรมเหล่านีถ้ ือเป็นรากฐานของอีคอมเมริ ์ซที่พวกเรารู้จักกันดี
ในปัจจบุ นั หลงั จาก ARPAnet ได้เปลย่ี นไปเป็น TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet
Protocol) เพื่อตอบสนองเครือข่ายขนาดใหญ่ ผู้พัฒนาเครือข่ายจึงสร้างโปรโตคอลใหม่และให้ช่ือ
เครือข่ายทเ่ี ชื่อมโยงโดยใช้ชือ่ โปรโตคอลนี้วา่ Internet (อินเทอรเ์ น็ต)

ในปี 1991 เมื่ออินเทอร์เน็ตเปิดให้ประชาชนสามารถเข้าใช้งานได้ Amazon.com เป็นเว็บไซต์
อีคอมเมิร์ซแรกที่กระโดดเข้ามาสู่การขายของออนไลน์ในปี 1994 หลังจากนั้นหลากหลายบริษัทจึงเริ่ม
เปิดหนา้ เวบ็ ไซต์ของตวั เองตามมาเป็นจำนวนมาก การพัฒนาของเครอื ข่ายอนิ เทอร์เน็ตทำให้อีคอมเมิร์ซมี
การพฒั นาและเติบโตอย่างรวดเร็วมาจนถงึ ปัจจุบัน

3

1.2 กรอบแนวคดิ ของอีคอมเมิรซ์
หากพูดถึงตลาด หรือธุรกิจค้าขาย เรามักจะนึกถึงร้านค้าที่มีการวางสินค้ามากมายบนชั้นวาง

(Shelf) หากต้องการสินค้าประเภทใด กเ็ ดนิ ทางไปซื้อสินค้านั้นถงึ หน้าร้าน หรือเรยี กได้ว่าการเอาตัวของ
เราไปหาสินค้าน่ันเอง แต่ปัจจุบนั หน้าตาของร้านค้าและวิธีการจับจ่ายซือ้ ของ ได้เปลี่ยนแปลงไปตามยุค
ตามสมัย เราจะเหน็ ว่าเราไม่ต้องเอาตัวไปหาสินค้าอกี ต่อไป แต่สามารถทำใหส้ ินค้ามาหาเราได้เองถึงหน้า
บา้ น

การทำธรุ กจิ อคี อมเมริ ์ซ (e-Commerce) ทำให้การซ้อื ขายเปน็ เร่ืองงา่ ยและเข้าใกลต้ วั เราได้มาก
แต่การจะเริม่ ทำธุรกิจน้ไี ดน้ ้ัน ตอ้ งประกอบดว้ ยตวั แปรหลกั จำนวน 4 ตวั แปรด้วยกัน ไดแ้ ก่
1. แอปพลิเคชนั (Applications) สำหรับอคี อมเมริ ซ์

สำหรับการทำธุรกิจอีคอมเมิร์ซนั้น จะต้องมีช่องทางออนไลน์ให้ผู้ซื้อสามารถ
เข้าถึงร้านค้าออนไลนข์ องเราได้ โดยจะเปน็ แอปพลิเคชนั ท่ีนอกจากจะดูสินค้าใน
ร้านได้แล้ว ยังสามารถติดต่อสือ่ สารกันไดร้ ะหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย เช่น Shopee,
Lazada

2. ปัจจัยด้านการบริหาร
การบริหารร้านคา้ ออนไลน์ เป็นตัวแปรสำคัญที่จะทำใหข้ ายสินค้าออนไลน์ได้อยา่ ง

ราบรื่น เพราะการขายของออนไลน์ ไม่ง่ายอย่างที่คิด ผู้ขายควรมีระบบการบริหารจัดการที่ดี ตั้งแต่การเริ่ม
ขายจนปดิ การขาย

2.1 การรับออเดอร์ หลังจากที่ผู้ซื้อทำการสั่งซื้อสินค้าแล้ว ควรจัดเก็บคำสั่งซื้ออย่างเป็นระบบ ผู้ซื้อเป็น
ใคร สงั่ ซอื้ สินคา้ ชิน้ ใด จัดส่งทใ่ี ด

2.2 การสื่อสาร ควรมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีและสม่ำเสมอระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย การตอบกลับคำสั่งซื้ออย่าง
รวดเร็ว จะทำให้ผ้ซู ื้อร้สู ึกประทบั ใจและเชอ่ื ถือร้านคา้ มากยิ่งข้นึ

4

2.3 การจัดส่งสินค้า ควรจัดส่งสินค้าให้ถึงมือลูกค้าอย่างรวดเร็วและสามารถรักษาสภาพสินค้าได้จนถึง
ปลายทาง

2.4 การจัดการสต๊อกสินค้า เพื่อตรวจสอบว่าสินค้าเพียงพอต่อการขายหรือไม่ หากไม่เพียงพอ ต้องเพิ่ม
สินคา้ ในสตอ๊ กจำนวนเท่าไหร่

2.5 การทำบัญชี เพื่อคำนวณต้นทุนและกำไร จะทำให้เราสามารถตั้งราคาสินค้าได้ง่ายและสมเหตุสมผล
มากขึ้น นอกจากนจี้ ะทำใหท้ ราบอีกวา่ มกี ารขายขาดทุนหรอื ไม่ เพอื่ วางแผนการขายตอ่ ได้ในอนาคต

3. โครงสร้างพน้ื ฐานของอคี อมเมิร์ซ
โครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นต่อการทำธุรกิจอีคอมเมิร์ซ ต้องเป็นโครงสร้างทางเทคโนโลยีที่ครบถ้วนและ

แข็งแรง เพื่อพฒั นาระบบอีคอมเมิรซ์ ประกอบดว้ ย
3.1 ระบบเครือข่าย (Network) ซึ่งเป็นการเชื่อมต่อระหว่างคอมพิวเตอร์ตั้งแต่

2 เครื่องขึ้นไป ทำให้คอมพิวเตอร์ของผู้ซื้อและผู้ขายสามารถสื่อสารเพื่อทำการค้าได้
สะดวก รวดเรว็ ผ่านการใช้อนิ เทอรเ์ น็ต

3.2 ช่องทางการติดต่อสื่อสาร (Channel Communication) ช่องทางที่จะ
ทำใหผ้ ้ซู ้อื และผูข้ ายได้ทำการขาย และแลกเปล่ยี นข้อมลู ผ่านทางเครอื ขา่ ยโทรคมนาคม

3.3 การจัดรูปแบบและการเผยแพร่เนื้อหา (format and content publishing)
การสร้าง Content ขายสินค้าให้น่าสนใจ และดึงดูดลูกคา้ อาจเป็นทั้งรูปแบบข้อความ
ภาพนิ่ง หรือสอ่ื Video ก็ได้

3.4 ระบบรกั ษาความปลอดภยั (security) ความปลอดภยั เปน็ สงิ่ สำคัญอยา่ งยง่ิ ในการทำธุรกจิ อีคอมเมิร์ซ
เนื่องจากเป็นการซื้อขาย มีข้อมูลส่วนตัวของผู้ซื้อ รวมถึงข้อมูลด้านการชำระเงิน ดังนั้น แพลตฟอร์มหรือ
เวบ็ ไซต์ทใ่ี ชใ้ นการขายสนิ ค้าออนไลน์ จงึ ต้องเป็นช่องทางท่ีมีความปลอดภัยสงู

4. ประเภทสนิ คา้ ของอีคอมเมริ ซ์
การนำสินคา้ มาขายทางออนไลน์ ปจั จบุ นั อาจยงั มขี อ้ จำกัดหลายอย่าง เพราะอาจเป็นสินค้าที่ไม่สะดวกใน

การจดั สง่ สนิ ค้าท่ไี มส่ ามารถเก็บรกั ษาได้ในระยะเวลานาน นอกจากนตี้ อ้ งคำนวณตน้ ทนุ ในการจัดส่งสินคา้ เพราะ
ผู้ซื้อส่วนใหญ่ อาจไม่ยอมจ่ายเงินค่าจัดส่งที่มีราคาสูงมากนัก ดังนั้น สินค้าของอีคอมเมิร์ซจะมีเพียงไม่กี่ประเภท
อาทิ เสือ้ ผา้ รองเท้า กระเป๋า

5

ข้อควรรู้

พาณชิ ยอ์ ิเล็กทรอนิกสห์ รืออีคอมเมริ ์ซ เป็นการซอ้ื ขายสนิ ค้าบนช่องทางออนไลน์ กรอบความ
เป็นพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์จะสิ้นสุดตรงท่ีการสั่งซื้อของบนช่องทางออนไลน์ หมายความว่า หาก
สั่งซื้อของผ่านแฟนเพจ (ซื้อของในรูปแบบออนไลน์) แล้วไปชำระเงินหน้าร้าน (ชำระเงินในรูปแบบ
ออฟไลน์) ก็ถือว่าเป็นอีคอมเมิร์ซ หรือ ถ้าสั่งซื้อที่หน้าร้าน (ซื้อของในรูปแบบออฟไลน์) แล้วโอนเงิน
ผา่ น Internet Banking (ชำระเงนิ ในรปู แบบออนไลน)์ ไม่ถือว่าเป็นอีคอมเมริ ์ซ

สรุปได้ว่าพาณชิ ย์อิเล็กทรอนิกส์หรอื อีคอมเมริ ์ซคือการสั่งซอ้ื สินคา้ บนช่องทางออนไลน์ ไม่
เกยี่ วข้องกับ วธิ ีการชำระเงิน

6

1.3 ประโยชนข์ องอคี อมเมิรซ์
การค้าขายในยุคปัจจุบัน มีช่องทางที่กว้างและหลากหลายมากขึ้น จนอาจพูดได้ว่า “ใครก็ขายของได้”

เนื่องจากว่าเราไม่จำเป็นจะต้องเสียค่าเช่าที่เพื่อเปิดหน้าร้าน ไม่ต้องเสียค่าตกแต่งร้าน แค่มีสินค้าและอุปกรณ์ท่ี
พร้อมสำหรับการเร่มิ ทำธุรกจิ อีคอมเมริ ์ซเท่านัน้

“การนำเทคโนโลยีมาใชใ้ นการขายของ มีประโยชนก์ ับทกุ คนทเ่ี กย่ี วข้อง ท้ังผซู้ ้ือและผู้ขาย”
1. ประโยชน์ในมมุ มองของผูซ้ ื้อ

1.1 มีร้านค้าใหเ้ ลือกหลากหลาย การเดนิ ทางออกไปซ้ือของ มีความจำกัดในเร่ืองของพ้ืนท่ีและหน้าร้าน
ผู้ซื้อต้องกำหนดสินค้า ว่าต้องการซื้อสินค้าชนิดใด ร้านใด เพื่อเดินทางไปซื้อในพื้นที่นั้น แต่หากเป็นร้านค้า
ออนไลน์ ลูกค้าสามารถเลือกสินค้าได้หลากหลายร้าน เนื่องจากมีร้านค้าที่ขายสินค้าชนิดเดีย วกันอยู่มากมาย
สามารถเลอื กรา้ นและสงั่ ซ้ือไดเ้ พียงปลายนิว้

1.2 เปรียบเทียบราคาได้ นอกจากจะสามารถเลือกร้านค้าได้หลากหลายแล้ว ผู้ซื้อสามารถทำการ
เปรยี บเทยี บราคาของแตล่ ะรา้ นได้เลย ไมจ่ ำเป็นตอ้ งเดินทางไปท่หี น้าร้านหลายรา้ นค้า

1.3 ไม่ต้องเดินทางไปซื้อสินค้า ผู้ซื้อได้รับความสะดวกสบายในการซื้อของมากขึ้น ลดค่าใช้จ่ายและ
ระยะเวลาในการเดนิ ทาง

7

2. ประโยชน์ในมมุ มองผูข้ าย
2.1 เปิดตลาดใหม่/ไม่ตอ้ งมีหน้ารา้ น รา้ นคา้ ทีม่ ีหนา้ ร้านและต้องการเพิ่มช่องทางการขายและขยายฐาน

ลูกค้า จะสามารถทำการเปิดตลาดใหม่ได้ในช่องทางออนไลน์ นอกจากนี้ ร้านค้าเปิดใหม่ ที่ยังไม่มีหน้าร้าน
สามารถลดค่าใชจ้ ่ายในการสร้างหน้าร้านได้ เพยี งแคข่ ายผา่ นชอ่ งทางออนไลน์

2.2 เพิ่มประสิทธิภาพของระบบหลังบ้าน เนื่องจากอีคอมเมิร์ซ (e-Commerce) ไม่ได้มีเพียงแค่การซอื้
มา ขายไป แต่ต้องมีการบริหารจัดการร้านค้าภายในด้วย การใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยบริหาร จะทำให้การทำงาน
หลังบ้าน เป็นระบบมากขึ้น สามารถลดจำนวนพนักงานขายลงได้ เพราะในปัจจุบันมีหลายแพลตฟอร์มหรือแอป
พลเิ คชนั ที่สามารถจดั การรา้ นค้าไดค้ รบวงจร ต้งั แต่ขัน้ ตอนการรบั ออเดอร์ ไปจนถงึ การจัดส่งสินคา้

2.3 เพิ่มประสิทธิภาพการทำ CRM (Customer Relationship Management) และการโปรโมต
การเก็บขอ้ มูลลูกค้าอาจเป็นเรื่องยากของผู้ขายมือใหม่ แต่มคี วามจำเป็นอย่างมาก หากต้องการรักษาฐานลูกค้าได้
ในระยะยาว การนำเทคโนโลยีมาใช้เป็นเครื่องมือ จะลดความซับซ้อนของการเก็บข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูล
อยา่ งมาก รวมไปถงึ การมีปฏสิ ัมพนั ธก์ ับลกู ค้าตามช่องทางอืน่ ๆ เช่น อีเมล แอปพลเิ คชันติดต่อส่อื สารหรอื โซเชียล
มิเดีย อีกทั้งยังสามารถส่งขอ้ มูลโปรโมชนั โปรโมตรา้ นคา้ ไดอ้ กี ดว้ ย

จะเห็นได้ว่าอีคอมเมิร์ซมีประโยชน์และเพิ่มความสะดวกสบายในการซื้อขายได้อย่างมาก ประหยัด
คา่ ใช้จ่ายทัง้ ผู้ซอ้ื และผู้ขาย ไมม่ ีข้อจำกดั ในเร่ืองของพ้ืนท่ี หนา้ ร้าน และดา้ นเวลา ไมต่ ้องคำนึงถึงเวลาเปิด-ปิดร้าน
สามารถส่ังซื้อสินคา้ ไดต้ ลอด 24 ชว่ั โมง

จะทำอยา่ งไร.. หากขายของแบบออฟไลนไ์ มไ่ ด้แลว้
สถานการณ์โลกอาจทำใหเ้ ราต้องปรับตวั อย่เู สมอ เชน่ เดียวกับการเกิดโรคระบาด (Covid-19) ในปี 2020

นี้ การต้องปิดเมือง อาจเป็นอุปสรรคครั้งใหญ่ที่กระทบกับทุกส่วนในประเทศ รวมถึงการค้าขาย หากไม่สามารถ
ขายของหนา้ ร้านไดเ้ หมอื นเดิม ผ้ขู ายตอ้ งปรับตัวอย่างไร ใหม้ ีรายไดเ้ หมือนเดิม

Case study 8

“ลุงฟรุตตี้” เป็นที่รู้จักของนิสิตจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัยมาอย่างยาวนานมากกว่า 30 ปี แต่ด้วย
วิกฤติของการเกิดโรคระบาด ทำให้มหาวิทยาลัยต้อง
ปรับเปลี่ยนมาทำการเรียนการสอนแบบออนไลน์ ไม่มี
นิสิตมาเรียน ทำให้ลุงฟรุตตี้ไม่สามารถขายผลไม้ได้
เพราะขาดกลุ่มลกู ค้าหลัก

วิกฤติครั้งนี้ ทำให้ร้านค้าอีกจำนวนมาก ไม่สามารถ
ขายสินค้าได้เหมือนเดิม เพราะแหล่งขายสินค้าไม่
สามารถเปิดได้ตามปกติ สถาบันการศึกษา
มหาวิทยาลัยต่าง ๆ จึงมีการเปิดช่องทางการขาย
ออนไลน์ ซึ่งเป็น Facebook Group ให้บุคคลทั่วไป
สามารถขายสินค้าผ่านช่องทางนี้ได้ รวมไปถึง
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยด้วย โดยใช้ชื่อว่า “จุฬา ฯ
มารเ์ ก็ตเพลส”

ด้วยความที่ลุงฟรุตตี้เป็นที่รูจ้ ักของ
กลุ่มนิสิตมาอย่างยาวนาน จึงมีศิษย์เก่า
โพสต์ถึงลุงฟรุตตี้พร้อมช่องทางการติดต่อ
ทำให้การขายผลไม้แบบบนรถ เปลี่ยนมา
ขายทางโทรศัพท์มือถือแทน

“ลุงตื่นเต้นมาก ๆ คนโทรมาเยอะ
จนเราสับสน วันแรก ๆ ไม่ได้จดชื่อ เพราะ
คิดวา่ คงมีไมก่ ี่คน น่าจะจำได้ แตเ่ คยมีลูกค้า
มาแล้วไม่ได้ของ ลุงก็เกรงใจ เราทำผลไม้
แบบตายาย ตอนนกี้ ็มีจดควิ ชอื่ และเบอรโ์ ทรเปน็ วนั ตอ่ วนั คอ่ ยๆ ปรับตวั เพราะเพ่ิงเคยขายแบบน”้ี : ลุงฟรตุ ตี้