เล่ม-๗-คำอุทาน

ก

คำนำ

ชุดการเรียนดว้ ยตนเองประกอบภาพการ์ตูน เรื่องชนิดของคา ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ที่ ๑
จดั ทาข้ึนเพือ่ ใชเ้ ป็นเคร่ืองมือในการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียนเกิดกระบวนการเรียนรู้
ดว้ ยตนเอง ผเู้ รียนสามารถศึกษาเน้ือหาและประเมินผลการเรียนไดด้ ว้ ยตนเองตามข้นั ตอน
ที่กาหนดไว้ เน้ือหาการเรียนแบ่งเป็นตอนยอ่ ย ๆ เสนอเน้ือหาทีละนอ้ ย ๆ แต่ละเน้ือหาจะมี
คาถามใหผ้ เู้ รียนตอบเพ่อื ทบทวนความรู้ที่ศึกษาและสามารถตรวจคาตอบไดท้ นั ทีจากเฉลย
นอกจากน้ีผเู้ รียนยงั สามารถฝึกทกั ษะเพิม่ เติม จากกิจกรรมเสริมการเรียนที่กาหนดให้

ชุดการเรียนดว้ ยตนเองประกอบภาพการ์ตูนเร่ืองชนิดของคา ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี ๑
มีท้งั หมด ๗ เล่มคือ

เล่ม๑ เร่ืองคานาม
เล่ม๒ เร่ืองคาสรรพนาม
เล่ม๓ เรื่องคากริยา
เล่ม๔ เรื่องคาวเิ ศษณ์
เล่ม๕ เร่ืองคาบุพบท
เล่ม๖ เร่ืองคาสนั ธาน
เล่ม๗ เรื่องคาอุทาน

สาหรับชุดการเรียนดว้ ยตนเองประกอบภาพการ์ตูน เร่ืองชนิดของคา
ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ ๑ เล่มน้ี เป็นเล่มท่ี ๗มีเน้ือหาเกี่ยวกบั คาอุทาน ซ่ึงเป็นชุดการเรียนดว้ ย
ตนเอง เล่มสุดทา้ ย

นางบุญแกว้ เกิดความสุข
ครูวทิ ยฐานะ ครูชานาญการพิเศษโรงเรียนบา้ นคลองเตง็

สำรบญั หน้ำ
ก
เนื้อหำ ค
คานา ง
สาระการเรียนรู้ ๑
คาช้ีแจง ๖
แบบทดสอบก่อนเรียน ๘
กรอบที่ ๑ ความหมายของคาอุทาน ๑๐
กรอบที่ ๒ชนิดของคาอุทาน ๑๒
กรอบที่ ๓ คาอุทานบอกอาการ ๑๔
กรอบท่ี ๔ กิจกรรมที่ ๑ ๑๖
กรอบที่ ๕ กิจกรรมท่ี ๒ ๑๘
กรอบท่ี ๖ แบบฝึกหดั ท่ี ๑ ๒๑
กรอบท่ี ๗ คาอุทานเสริมบท ๒๒
กรอบที่ ๘กิจกรรมท่ี ๓ ๒๔
กรอบท่ี ๙ กิจกรรมที่ ๔ ๒๖
กรอบที่ ๑๐หนา้ ที่ของคาอุทาน ๒๘
กรอบท่ี ๑๑ แบบฝึกหดั ท่ี ๒ ๓๔
กรอบท่ี ๑๒ เติมความรู้ใหเ้ ตม็ กบั นิทาน ๓๕
กรอบท่ี ๑๓ ทบทวนดว้ ยบทเพลง
แบบทดสอบหลงั เรียน
บรรณานุกรม

ข

มำตรฐำนและสำระกำรเรียนรู้

สำระหลกั ที่ ๔ : หลักกำรใช้ภำษำ

มาตรฐาน ท ๔.๑ : เขา้ ใจธรรมชาติของภาษา และหลกั ภาษาไทย
การเปล่ียนแปลงของภาษา และพลงั ของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา
และรักภาษาไทยไวเ้ ป็นสมบตั ิของชาติ

เล่ม๗ คำอุทำน

ผลกำรเรียนรู้ทคี่ ำดหวงั
เขา้ ใจเรื่องคาในภาษาไทยและอธิบายไดถ้ ูกตอ้ ง

จุดประสงค์กำรเรียนรู้
๑.บอกชนิดคาอุทานในภาษาไทยได้

๒.ระบุคาอุทานในประโยคได้
๓.จาแนกชนิดของคาอุทานได้
๔.บอกหนา้ ท่ีของคาอุทานในประโยคได้

ค

คำชี้แจง

๑. ชุดการเรียนดว้ ยตนเองประกอบภาพการ์ตูน เรื่องชนิดของคา ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี ๑
เล่มน้ี ผเู้ รียนสามารถเรียนรู้ดว้ ยตนเองตามความสามารถ ตามลาดบั เน้ือหาที่จดั ไวต้ าม
ข้นั ตอนดงั น้ี

๑.๑ ศกึ ษามาตรฐานและสาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ที่คาดหวงั ใหเ้ ขา้ ใจ
๑.๒ อ่านคาช้ีแจงใหเ้ ขา้ ใจอยา่ งละเอียด
๑.๓ ทาแบบทดสอบก่อนเรียน
๑.๔ ศึกษาเน้ือหาไปตามลาดบั
๑.๕ ตอบคาถามประจาเน้ือหาและตรวจคาตอบจากเฉลย
๑.๖ ทากิจกรรมที่จดั ไวเ้ พ่ือฝึ กทกั ษะเพม่ิ เติม และตรวจคาตอบจากเฉลยกิจกรรม
ทีอยหู่ นา้ ถดั ไป
๑.๗ทาแบบฝึ กหดั เพ่ือประเมินผลการเรียนในแต่ละตอน และตรวจคาตอบจากเฉลย
๑.๘ เม่ือศึกษาเน้ือหาจบแลว้ ผเู้ รียนตอ้ งทาแบบทดสอบหลงั เรียน
๒. การตอบแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน การทาแบบฝึกหดั การตอบคาถาม
ประจากรอบ และการทากิจกรรมใหท้ าในกระดาษคาตอบประจาชุดการเรียนที่เตรียมไวใ้ ห้
หา้ มขีดเขียนเครื่องหมายใด ๆ ลงในชุดการเรียน
๓. ผเู้ รียนควรมีสมาธิ และความซื่อสตั ยต์ ่อตนเอง ในขณะศกึ ษาชุดการเรียนและปฏิบตั ิ
กิจกรรม ไม่เปิ ดดูเฉลยก่อน
๔. ผเู้ รียนควรทาแบบฝึ กหดั ดว้ ยความมน่ั ใจ ถา้ ทาไม่ไดห้ รือสงสยั สามารถกลบั ไป
ศกึ ษาซ้าไดอ้ ีกตามที่ผเู้ รียนตอ้ งการ
๕. เมื่อผเู้ รียนศึกษาชุดการเรียนดว้ ยตนเองเสร็จแลว้ ใหผ้ เู้ รียนเกบ็ ชุดการเรียนใหอ้ ยู่
ในสภาพเดิม เพื่อใหผ้ อู้ ่ืนไดศ้ ึกษาต่อไป

ศึกษาคาช้ีแจงใหล้ ะเอียด
ก่อนทาชุดการเรียนนะคะ

๑

แบบทดสอบก่อนเรียน

คำชี้แจง เลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งท่ีสุดเพียงคาตอบเดียว

๑.ขอ้ ใดคือลกั ษณะของคาอุทาน
ก. คาท่ีบอกลกั ษณะอาการของผพู้ ูด
ข. คาท่ีเนน้ ความหมายของขอ้ ความสาคญั
ค. คาที่ใชป้ ระกอบความเพ่อื เนน้ ประโยค
ง. คาท่ีเปล่งออกมาเพอื่ แสดงอารมณ์ของผพู้ ดู

๒.ขอ้ ใดมีคาอุทาน ข. ดีใจดว้ ยที่สอบผา่ น
ก. มาถึงต้งั แต่เมื่อไร ง. เพราะเธอคนเดียวแท้ ๆ
ค. อา้ วทาไมไม่บอกก่อน

๓.ประโยคในขอ้ ใดมคี ำอทุ ำนบอกอำกำร

ก. โธ่เอ๋ยนึกวา่ อะไร ข. ถา้ ไดด้ ิบไดด้ ีอยา่ ลืมกนั นะ

ค. ดูอะไรมนั เหมาะไมเ้ หมาะมือจริง ๆ ง. พระคุณเจา้ ช่วยลูกดว้ ยเถิด

๔.ขอ้ ความใดมคี ำอทุ ำนเสริมบท
ก. เฮอ้ อากาศร้อนจริง ๆ
ข. แหมจะมากไ็ ม่บอกกนั ดว้ ย

ค. อา้ วเธอมาต้งั แต่เมื่อไหร่
ง. เดก็ คนน้ีหูตาแพรวพราวไม่น่าไวใ้ จ

๕.ขอ้ ความใดใชค้ าอุทานแสดงอาการไม่เหมำะสม
ก. อา้ วสุนขั ใครดุจงั เลย
ข. เอะ๊ กระเป๋ าเงินใครหล่นอยทู่ ี่นี่

ค. อ้ือฮ้ือ ชุดน้ีสวยจงั เลย
ง. ไชโยทาเสร็จแลว้

๒

๖.ขอ้ ใดไม่มคี าอุทานเสริมบท
ก. ทาไมลาบากลาบนอยา่ งน้ี

ข. ทายากทาเยน็ เหลือเกิน
ค.เรื่องเลก็ แค่น้ีอยา่ เกบ็ มาใส่ใจ
ง. เป็นพระเป็นเจา้ ยอ่ มตอ้ งสารวม

๗.ขอ้ ใดใชค้ าอุทานไม่ถูกตอ้ ง ข.อุ๊ย ! น่าเกลียดจงั
ก. อากาศร้อนจริงโวย้ ! ง. อ้ือฮ้ือ ! หล่อจงั
ค. โอย๊ ! หนูลืมไวเ้ องค่ะ

๘. “.....................ไม่น่าเลย” ควรเติมคาอุทานใด

ก. พทุ โธ่ ! ข. เอ๊ะ !

ค. อุย๊ ! ง. วา้ ย !

๙. คาประพนั ธข์ อ้ ใดมคี ำอทุ ำนเสริมบท ข. เหตุไฉนไทยรุ่นน้ี จึงหลง
ง. ชงั กนั บ่แลเหลียวตาต่อกนั นา
ก. จากมามาล่ิวล้า ลาบาง
ค. เสียงลือเสียงเล่าอา้ ง อนั ใดพเ่ี อย

๑๐. คาอุทานในขอ้ ใดต่างไปจากขอ้ อ่ืน ข. เอะ๊ ! ใครใส่รองเทา้ ผดิ ไปนี่
ก. อา้ ว ! นึกวา่ เธอกลบั ไปแลว้ เสียอีก ง. ตายจริง ! ฉนั จาเธอไม่ได้
ค. โธ่ ! น่าสงสารจริง ๆ

ตรวจคาตอบกบั เฉลยหนา้
ต่อไปไดเ้ ลยค่ะ

๓

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

๑. ง ๒. ค ๓. ก ๔. ง ๕. ก
๖. ค ๗. ค ๘. ก ๙. ค ๑๐. ค

เพอื่ น ๆ พร้อมท่ีจะศกึ ษา ก่อนที่จะศึกษาบทเรียน
บทเรียนหรือยงั ครับ เราไปร้องเพลง คาอุทาน

พร้อมกนั ก่อนนะคะ

๔

.

เพลงคำอทุ ำน
เนื้อร้อง กลั ยำ ศรีสัมฤทธ์ิทำนองผู้ชำยในฝนั

ฉนั ชอบเรียนภาษาไทยเรียนคร้ังใดจิตใจเบิกบาน
เม่ือวานครูสอนเร่ืองใหม่ ชนิดคาไทยเรียกคาอุทาน
คาที่แสดงอารมณ์คืออุทานบอกอาการ
ประหลาดใจ ดีใจ เสียใจ โล่งใจสงสยั จาใหน้ านนาน
ครูบอกใหต้ ้งั หลายหนแมค้ รูจะบ่นกไ็ ม่ราคาญ
ตกใจอุทานยงั ไงหละนี่วยุ้ ! วา้ ย! แหม! ตายจริง! เฮอ้ ! โล่งใจจริง

คาสร้อยหรือเป็นคาเสริมเขียนเพ่ิมเติมใหย้ าวออกไป
นนั่ คืออุทานเสริมบท ใหค้ าท้งั หมดสะสวยถูกใจ
เช่นหนงั สือหนงั หา ผลหมากรากไม้
ผมเผา้ หวั หลกั หวั ตอ มากมายจริงหนอจดจายงั ไง
ยง่ิ คิดยง่ิ มากมายนกั ผหู้ ลกั ผใู้ หญ่ อาหงอาหาร
รถราตึกรามบา้ นช่อง แหม! มากมายจงั เฮอ้ ! มากมายจงั

๕

เพลงคาอุทาน ร้องง่ายมากเลย เพ่ือน ๆ
หมน่ั ฝึ กร้องแลว้ จาใหไ้ ดน้ ะคะ
ไปเรียนเร่ืองคาอุทานกนั เลยดีกวา่

๖

กรอบที่ ๑

ควำมหมำยของคำอทุ ำน

คำอทุ ำน หมายถึง คาท่ีเปล่งออกมาแสดงอารมณ์ของผพู้ ดู ในขณะทต่ี กใจ
ดีใจ เสียใจประหลาดใจ โดยมากจะไม่มีความหมายตรงตามถอ้ ยคา แต่มีความหมายทาง
เนน้ ความรู้สึก และอารมณ์ของผพู้ ดู

ศึกษาไปเร่ือย ๆ นะคะ
ไม่ตอ้ งรีบร้อน อยา่ ลืมวา่
ตอ้ งตอบคาถามก่อนทุกคร้ัง
แลว้ ค่อยดูเฉลย

คำถำม

คาอุทานคืออะไร

๗

เฉลยคำถำมกรอบท่ี ๑

คือ คาท่ีพดู เปล่งเสียงออกมาใหผ้ ดิ จากเสียงของคาธรรมดาเพอ่ื แสดงอารมณ์
หรือความรู้สึกของผพู้ ดู

รู้ไหมคะ วา่ คาอุทานมีดว้ ยกนั คาอุทานมีดว้ ยกนั ๒ ชนิด
กี่ชนิด และมีอะไรบา้ ง ไปศึกษารายละเอียดหนา้ ต่อไป
ไดเ้ ลยครับ

๘

กรอบท่ี ๒

ชนดิ ของคำอทุ ำน

คำอทุ ำน แบ่งออกเป็น ๒ ชนิดคือ
๑. คาอุทานบอกอาการ
๒. คาอุทานเสริมบท

แต่ละชนิดต่างกนั อยา่ งไร
ศกึ ษาในกรอบต่อไปนะคะ

คำถำม

คาอุทานมีก่ีชนิด อะไรบา้ ง

๙

เฉลยคำถำมประจำกรอบท่ี ๒

คำอทุ ำนมี ๒ ชนิด คือ

๑. อุทานบอกอาการ ๒. อุทานเสริมบท

คาอุทานแต่ละชนิด แตกต่าง ถา้ อยากรู้วา่ คาอุทานแต่ละชนิด
กนั อยา่ งไร เธอรู้หรือเปล่า แตกต่างกนั อยา่ งไร ศึกษาหนา้
ต่อไปไดเ้ ลยครับ

๑๐

กรอบที่ ๓

คำอทุ ำนบอกอำกำร

คำอทุ ำนบอกอำกำร เป็นคาอุทานท่ีแสดงอารมณ์และความรู้สึกของผพู้ ดู

ตกใจ ใชค้ าวา่ วยุ้ วา้ ยแหม ตายจริง
ประหลาดใจ ใชค้ าวา่ เอะ๊ หือ หาแม่เจา้ โวย้
รับรู้เขา้ ใจ ใชค้ าวา่ เออ ออ้ อ๋อจริงแฮะ
เจบ็ ปวด ใชค้ าวา่ โอ๊ย โอย อุ๊ย
สงสารเห็นใจ ใชค้ าวา่ อนิจจา โธ่ โถ พุทโธ่
ร้องเรียก ใชค้ าวา่ เฮย้ เฮ้ น่ี
โกรธไม่พอใจ ใชค้ าวา่ ชิชะ แหม หนอยแน่
โล่งใจ ใชค้ าวา่ เฮอ้

ต้งั ใจศกึ ษาดีมากค่ะ
ตอบคาถามก่อนแลว้ ค่อย
ตรวจคาตอบหนา้ ต่อไปนะครับ

คำถำม

คาอุทานบอกอาการคืออะไร

๑๑

เฉลยคำถำมประจำกรอบที่ ๓

คำอทุ ำนบอกอำกำรเป็นคาอุทานท่ีแสดงอารมณ์

และความรู้สึกของผพู้ ดู

ก่อนจะศึกษาเรื่องต่อไป
ไปทากิจกรรมที่ ๑ กนั ก่อนนะคะ

๑๒

กรอบที่ ๔

กิจกรรมที่ ๑

คำชี้แจง นาคาอุทานตอ่ ไปน้ีเติมลงในประโยคใหเ้ หมาะสม

ตายจริง แม่เจา้ โวย้ พุทโธ่ อ๋อ เฮ้
หนอยแน่ ไชโย เฮอ้ โอย๊ เอะ๊

๑................ทีมของเราชนะแลว้

๒................ ขาของผมหกั แลว้
๓................ หมดเคราะหห์ มดโศกกนั ซะทีนะลูกนะ
๔. ...............นายคนน้นั มาทางน้ีหน่อยซิ
๕. ...............เจา้ หมาเกเรบงั อาจมากดั แมวฉนั ได้
๖. ................เห็นกนั อยเู่ ม่ือเชา้ มาตายซะแลว้
๗. ...............วนั น้ีเธอแต่งตวั หลุดโลกเลย
๘. ................เป็นอยา่ งน้ีนี่เอง
๙. ................ ฉนั ลืมเอากระเป๋ าเงินมา
๑๐. ............... ใครมาเรียกแต่เชา้ เชียว

๑๓

เฉลยกจิ กรรมท่ี ๑

๑. ไชโย ๒. โอย๊ ๓. เฮอ้ ๔. เฮ้ ๕. หนอยแน่
๖. พทุ โธ่ ๗. แม่เจา้ โวย้ ๘. อ๋อ ๙. ตายจริง ๑๐. เอะ๊

เพ่อื น ๆ ทาถูกหมดเลยใช่ไหมคะ
เพอ่ื นใหเ้ ขา้ ใจมากข้ึน ไปทา
กิจกรรม
ที่ ๒ ต่อกนั เลยค่ะ

๑๔

กรอบที่ ๕

กิจกรรมที่ ๒

คำชีแ้ จง เขียนประโยคต่อไปน้ีใหม่ ใหแ้ ลเห็นวา่ คาใดเป็นคาอุทาน

๑. อ้ือฮืองานท่ีน่ีมากจริง

.......................................................................
๒. อุเหม่กระ.ไรสิใจฉกาจ

.......................................................................
๓. โธ่เอ๋ยย.ายคงหิวมากสินะ

.......................................................................
๔. ตา๊ ยตา.ยป่ านน้ีคุณแม่คงคอยฉนั แย่

.......................................................................
๕. เอะ๊ ใค.รหยบิ ของบนโต๊ะของฉนั ไป

.......................................................................
.

๑๕

เฉลยกจิ กรรมท่ี ๒

๑. อ้ือฮ้ือ! งานท่ีน่ีมากจริง ๒. อุเหม่ ! กระไรสิใจฉกาจ

๓. โธ่เอ๊ย ! ยายคงหิวมากสินะ ๔. ต๊ายตาย ! ป่ านน้ีคุณแม่คงคอยฉนั แย่

๕. เอ๊ะ ! ใครหยบิ ของบนโต๊ะของฉนั ไป

ทากิจกรรมมา ๒ กิจกรรมแลว้ แต่ก่อนที่เพือ่ น ๆ จะศึกษา
เพือ่ น ๆ คงเขา้ ใจมากข้ึน เรื่องคาอุทานเสริมบท
ไปทาแบบฝึกหดั ท่ี ๑ ก่อนนะครับ

๑๖

กรอบท่ี ๖

แบบฝึกหดั ที่ ๑

คาช้ีแจง เลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดียว

๑. ขอ้ ใดไม่เกี่ยวขอ้ งกบั ความหมายของคาอุทาน
ก. คาท่ีเปล่งออกมาลอย ๆ
ข. คาที่เปล่งออกมาไม่มีความหมาย
ค. คาท่ีเปล่งออกมาเพอื่ แสดงความรู้สึก
ง. คาท่ีเปล่งออกมาเพอื่ แสดงความตอ้ งการ

๒. คาอุทานแบ่งออกไดก้ ี่ชนิด ข. ๓ ชนิด
ก. ๒ ชนิด ง. ๕ ชนิด
ค. ๔ ชนิด

๓. ขอ้ ใดไม่ใช่คาอุทานบอกอาการ ข. เอ๊ะ ! สมุดหายไปไหน
ก. แหม ! จะมากไ็ มบ่ อก ง. พุทโธ่ ! ไม่น่าอายสุ ้นั เลย
ค. ไม่มีใคร ! บอกเธอเหรอ

๔. ขอ้ ใดเป็นคาอุทานแสดงความประหลาดใจ

ก. อ๋อ ! ข. โธ่ !

ค. วา้ ย ! ง. เอ๊ะ !

๕. ขอ้ ใดใชค้ าอุทานถูกตอ้ ง
ก. โอย๊ ! ชุดเธอสวยจริง ๆ
ข. เอ๊ะ ! กระเป๋ าใบน้ีของใคร
ค. อ๋อ !ทาไดอ้ ยา่ งไรกนั
ง. แหม ! น่ากลวั จงั เลย

๑๗

เฉลยแบบฝึกหดั ที่ ๑

๑. ง ๒. ก ๓. ค ๔. ง ๕. ข

ตรวจคาตอบแลว้ ถูกหมดหรือเปล่า แต่ถา้ เขา้ ใจแลว้ ไปศึกษา
ถา้ ยงั ไม่เขา้ ใจ กลบั ไปศึกษาใหม่ได้ เร่ืองคาอุทานเสริมบทต่อเลย
นะคะ นะครับ

๑๘

กรอบท่ี ๗

คำอุทำนเสรมิ บท

คำอทุ ำนเสริมบทเป็นคาอุทานที่ใชเ้ ป็นคาสร้อย หรือคาเสริมบทต่าง ๆ
คาอุทานประเภทน้ี บางคาเสริมคาที่ไม่มีความหมาย เพอื่ ยดึ เสียงใหย้ าวออกไป
บางคากเ็ พ่อื เนน้ คา ใหก้ ระชบั หนกั แน่น เช่น ใกลส้ อบแลว้ ดูหนังสือหนังหำบา้ ง,
ทาอะไรรู้จกั ดูตำม้ำตำเรือซะบา้ ง, สมยั น้ีรถรำช่างมากมายเสียจริง ฯลฯ

ถา้ เหนื่อยกห็ ยดุ พกั ก่อน
แลว้ ค่อยศึกษาต่อไป ไม่ตอ้ งรีบร้อน
ถา้ ยงั ไม่เขา้ ใจตรงไหน กก็ ลบั ไป
ศกึ ษาซ้าไดค้ ่ะ

คำถำม

คาอุทานเสริมบทคืออะไร

๑๙

เฉลยคำถำมประจำกรอบที่ ๗

คำอทุ ำนเสริมบทเป็นคาอุทานท่ีใชเ้ ป็นคาสร้อย หรือคาเสริมบทต่าง ๆ

เหน่ือยไหมคะ ถา้ เหน่ือย
กพ็ กั ก่อนกไ็ ด้ หายเหน่ือย
แลว้ ไปทากิจกรรมที่ ๓ ต่อนะ

๒๐

กรอบที่ ๘

กิจกรรมท่ี ๓

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนเติมคาอุทานเสริมบทในประโยคต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง

๑. จะรีบไปไหนมาแวะด่ืมน้า............กนั ก่อน
๒.ทาเสร็จเสียทีจะไดห้ มดเรื่อง.........กนั ไป
๓.ฉนั ไม่เคย.........สัญญาอะไรกบั เธอเลย
๔.วนั สงกรานตม์ ีประเพณีรดน้า..........ผใู้ หญ่
๕.สมยั น้ีขา้ วปลา............มนั แพงจริง ๆ
๖. เด๋ียวน้ีถนน..............มนั เปลี่ยนไปมากจริง ๆ
๗. เธอไม่เคยอดอยากหรอกหมูเห็ด..............มีกินตลอด
๘. ดูท่าทางเธออ่อนเปล้ีย..............เสียเหลือเกินจะไปไหวเหรอ
๙. เห็นฉนั เป็น................หวั ตอหรือยงั ไงถึงไม่บอกกนั เลย
๑๐. จะไปยงั ไงมืด.......แลว้ พรุ่งน้ีค่อยไปแต่เชา้ กแ็ ลว้ กนั

ทาเสร็จแลว้ ตรวจคาตอบ
หนา้ ต่อไปไดค้ ่ะ

๒๑

เฉลยกจิ กรรมท่ี ๓

๑. ดื่มท่า ๒. หมดราว ๓. สัญญิง ๔. ดาหวั ๕. อาหาร
๖. หนทาง ๗. เป็ดไก่ ๘. เพลียแรง ๙. หวั หลกั ๑๐. ค่า

ตรวจคาตอบแลว้ ถูกก่ีขอ้ คะ
ถา้ อยากเก่งข้ึนอีก ไปฝึกทกั ษะ
กบั กิจกรรมท่ี ๔ ต่อกนั ดีกวา่

๒๒

กิจกรรมท่ี๔ กรอบที่ ๙

คำชีแ้ จง ประโยคต่อไปน้ีคาใดเป็นคาอุทานเสริมบท

๑. ของมนั ใชไ้ ม่ไดแ้ ลว้ อยา่ ไปเสียดมเสียดายมนั เลย
คาอุทานเสริมบทคือ.........................................

๒. อยา่ ใชจ้ ่ายมากนกั สตุง้ สตางคย์ ง่ิ หายากอยู่
คาอุทานเสริมบทคือ.........................................

๓. เอะอะมะเทิ่งไปได้ ประเด๋ียวจะถูกคุณแม่ดุเอาหรอก
คาอุทานเสริมบทคือ.........................................

๔. ฉนั ไม่ชอบเลขผานาทีเลย

คาอุทานเสริมบทคือ.........................................
๕. อยา่ เสียใจเลย นึกเสียวา่ ถึงคราวเคราะหห์ ามยามร้ายกแ็ ลว้ กนั

คาอุทานเสริมบทคือ.........................................

๒๓

เฉลยกจิ กรรมท่ี ๔

๑.เสียดมเสียดาย ๒. สตุง้ สตางค์ ๓. เอะอะมะเทิ่ง
๔. เลขผานาที ๕. เคราะห์หามยามร้าย

อยากรู้วา่ คาอุทาน มีหนา้ ที่
อะไรบา้ ง พลิกไปศึกษาไดเ้ ลยค่ะ

๒๔

กรอบท่ี ๑๐

หน้ำทีข่ องคำอุทำน

๑. ทาหนา้ ที่แสดงความรู้สึกของผพู้ ดู เช่น อ้ำว !ทาไมทาอยา่ งน้นั ล่ะ
(รู้สึกแปลกใจ)
๒. ทาหนา้ ท่ีเพิม่ น้าหนกั คาไดแ้ ก่คาอุทานเสริมบท เช่น ยงิ่ สายรถรำยง่ิ ติด
๓. ทาหนา้ ที่ประกอบขอ้ ความในคาประพนั ธ์ เช่น แมวเอ๋ยแมวเหมียว

มดเอ๋ยมดแดง

ศึกษาเกือบจบแลว้ นะคะ
ต้งั ใจศกึ ษาดีมากค่ะ

คำถำม

หนา้ ท่ีของคาอุทานมีอะไรบา้ ง

๒๕

เฉลยคำถำมประจำกรอบท่ี ๑๐

๑.ทาหนา้ ที่แสดงความรู้สึกของผพู้ ดู

๒.ทาหนา้ ท่ีเพิ่มน้าหนกั คาซ่ึงไดแ้ ก่คาอุทานเสริมบท
๓.ทาหนา้ ท่ีประกอบขอ้ ความในคาประพนั ธ์

ศกึ ษาหนา้ ที่คาอุทานเสร็จแลว้ ไปทาแบบฝึกหดั ที่ ๒
ทาอะไรต่อคะ เพ่ือวดั ความรู้กนั เลยครับ

๒๖

กรอบที่ ๑๑

แบบฝึกหดั ท่ี ๒

คำชีแ้ จง เลือกคาตอบที่ถูกตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดียว

๑. ขอ้ ใดไม่ใช่หนา้ ท่ีของคาอุทาน ข. เพิ่มน้าหนกั คา
ก. แสดงความรู้สึกของผพู้ ดู ง. ประกอบขอ้ ความในคาประพนั ธ์
ค.บอกอาการของผพู้ ดู

๒. คาอุทานในขอ้ ใดทาหนา้ ท่ีเพม่ิ น้าหนกั คา
ก. วา้ ย ! คนตกน้า
ข. อา้ ว ! จะกลบั แลว้ เหรอ

ค. เสียงลือเสียงเล่าอา้ ง อนั ใด พ่ีเอย

ง.ใกลส้ อบแลว้ ดูหนงั สือหนงั หาเสียบา้ ง

๓. ขอ้ ใดไม่มคี าอุทานเสริมบท
ก. คนเป็นผหู้ ลกั ผใู้ หญ่เขาไม่ทาตวั อยา่ งน้ี
ข. เธอมกั จะปรักปราคนอ่ืนเสมอ
ค. ดึกด่ืนแลว้ ยงั ไม่ยอมกลบั บา้ นกลบั ช่องกนั อีก
ง. ปี น้ีเศรษฐกิจแยจ่ ริง ๆ ขา้ วยากหมากแพง เดือดร้อนกนั ไปหมด

๔. ขอ้ ใดมีคาอุทานเสริมบท

ก. สีดาช่วยดูแลบา้ นใหส้ ะอาดดว้ ยนะ ข. เขาเป็นลูกหลานของคนมีเงิน

ค. แดงชอบร้องเพลงลูกทุ่ง ง. ทาอะไรมาผมเผา้ ยงุ่ เหยงิ หมด

๕. ขอ้ ใดมีคาอุทาน ข. แมวเอ๋ยแมวเหมียว
ก. ทอ้ งฟ้ามืดคร้ึม ง. น้าไหลเชี่ยวกราก
ค. นกบินขวกั ไขว่

๒๗

เฉลยแบบฝึกหดั ที่ ๒

๑.ค ๒. ง ๓. ข ๔. ง ๕. ข

ทาแบบฝึ กหดั ไดห้ รือเปล่าคะ
ตรวจคาตอบแลว้ ถูกกี่ขอ้
ก่อนจะทาแบบทดสอบ ทบทวน
ความรู้ในหนา้ ต่อไปไดเ้ ลยค่ะ

๒๘

กรอบที่ ๑๒

เพอ่ื น ๆ คะ ศึกษาเร่ืองคาอุทานจบแลว้ ก่อนที่จะ
ทาแบบทดสอบหลงั เรียน มาเติมความรู้ใหเ้ ตม็ กบั
นิทานเร่ือง“เจ้ำหญิงผู้ไร้อำรมณ์”กนั ก่อน

๒๙

เรื่องโดย...สมบูรณ์ กาลงั ผล
กาลคร้ังหน่ึงนานมาแลว้ มีเมืองอยเู่ มืองหน่ึงชื่อเมืองทานตะวนั พระราชาเมืองน้ี
มีพระธิดาอยหู่ น่ึงพระองค์ มีใบหนา้ ที่งดงามมาก แต่เป็นเรื่องประหลาดที่ต้งั แต่เกิดมา
พระธิดาไม่เคยพดู และแสดงอารมณ์อะไรบนใบหนา้ เลย ซ่ึงเร่ืองน้ีสร้างความกงั วลใจให้
กบั พระราชามากพระราชาจึงปรึกษากบั เหล่าเสนาอามาตย์ เพ่ือหาคนมารักษาอาการของ
เจา้ หญิง พระราชาใหบ้ รรดาเสนาอามาตยไ์ ปประกาศหาคนมารักษาอาการของเจา้ หญิง
มีผสู้ มคั รมารักษาอาการของเจา้ หญิงมากมาย แต่ไม่สามารถรักษาอาการของเจา้ หญิงได้

จนกระทงั่ วนั หน่ึงมีชายหนุ่มรูปงามคนหน่ึงเดินทางมาอาสารักษาอาการของเจา้ หญิง
ชายหนุ่มคนน้นั เอ่ยขอหอ้ งวา่ ง ๆ กบั พระราชา และเขากน็ าเจา้ หญิงเขา้ ไปในหอ้ ง พร้อม
กบั สั่งไม่ใหใ้ ครเขา้ ไปรบกวน

หลงั จากเขา้ ไปในหอ้ งสองต่อสองกบั เจา้ หญิงแลว้ เขาหยบิ กล่องสี่เหลี่ยมเลก็ ๆ
สีเขียว ข้ึนมา วางไวข้ า้ งหนา้ เจา้ หญิง ใหเ้ จา้ หญิงนงั่ ลงและหลบั ตา ชายหนุ่มเปิ ดกล่อง
ทนั ใดน้นั เองกม็ ีกลุ่มควนั สีเขียวพวย พ่งุ ข้ึนมา

๓๐

สกั ครู่กลุ่มควนั สีเขียวกลบั เปล่ียนเป็นสวนดอกไมท้ ี่สวยงาม ผเี ส้ือจานวนมากมาย
บินอยรู่ อบ ๆ กระต่ายหลายตวั วง่ิ ไล่กนั อยา่ งสนุกสนาน “โอโ้ ฮ!สวยจงั เลย ! เจา้ หญิงพดู
ออกมาโดยไม่รู้ตวั

เจา้ หญิงจอ้ งมองกระต่ายสีชมพู ตวั หน่ึงกาลงั วงิ่ ไล่กบั เพ่อื นกระต่ายอยฉู่ บั พลนั
นน่ั เองกม็ ีสุนขั ป่ าตวั หน่ึงวง่ิ มาขย้ากระต่ายสีชมพตู วั น้นั จนมนั ขาดใจตาย “วา้ ย ! อยา่ ทา
กระต่ายนะ” เจา้ หญิงเผลอร้องดว้ ยความตกใจ และรู้สึกสงสารกระต่ายตวั น้นั จบั ใจ
“อนิจจา ! น่าสงสารแท้ ๆ เจา้ กระต่ายนอ้ ย เจา้ ตายเสียแลว้ ” เจา้ หญิงราพึงออกมาโดย

ไม่ไดต้ ้งั ใจ แต่สักพกั ความรู้สึกของเจา้ หญิงกเ็ ปล่ียนไป เธอรู้สึกโกรธเจา้ หมาป่ าตวั น้นั
ข้ึนมาทนั ใด “ปัดโธ่! เจา้ หมาป่ าบา้ เจา้ บงั อาจมากดั กระต่ายของฉนั ”

๓๑

สกั ครู่กม็ ีแสงสีชมพพู ุ่งมายงั กระต่ายนอ้ ย สักครู่กระต่ายสีชมพตู วั น้นั กก็ ลบั เป็น
ปกติวงิ่ ไล่กบั เพอ่ื นกระต่ายไดต้ ่อ “ไชโย ! กระต่ายนอ้ ยฟ้ื นแลว้ วเิ ศษจงั เลย”เจา้ หญิง
รู้สึกดีใจมาก และเธอไม่รู้ตวั เลยวา่ เธอเร่ิมเป็นคนมีความรู้สึกมีอารมณ์เหมือนคนอ่ืน ๆ แลว้

หลงั จากท่ีเจา้ หญิงหลุดปากพูดโดยไม่ไดต้ ้งั ใจสามสี่ประโยคชายหนุ่มคนน้นั กป็ ิ ด
ฝากล่องสีเขียว เจา้ หญิงลืมตาข้ึนแลว้ มองไปรอบ ๆ ใบหนา้ ของเธอเป่ี ยมไปดว้ ยความสุข
รอยยมิ้ เร่ิมปรากฏบนใบหนา้ ของเธอ ชายหนุ่มหยบิ กล่องสีม่วงอีกใบหน่ึงออกมา
แลว้ เปิ ดออกทนั ใดน้นั เองกลุ่มควนั สีม่วงอ่อนกพ็ วยพ่งุ ข้ึนมาจากกล่อง

๓๒

หอ้ งวา่ งหอ้ งน้นั กลบั กลายเป็นหอ้ งหนงั สือท่ีสวยงามหอ้ งหน่ึง มีเดก็ หญิงน่ารัก
คนหน่ึงนงั่ อยเู่ ธอกาลงั ท่องคาคลอ้ งจอง เป็นวรรคอยา่ งต้งั อกต้งั ใจ ขา้ วปลาอาหาร
ขา้ วตอกดอกไม้ หนงั สือหนงั หา ........เจา้ หญิงมีความรู้สึกอยากจะพดู คาเหล่าน้นั มาก
และเป็นที่น่าประหลาดนกั พอเธอเร่ิมพูดคาพูดกพ็ ร่ังพรูออกจากปากเธอ ... ถนนหนทาง
ตารับตารา ... บา้ นช่องหอ้ งหอ ผลหมากรากไม้ ตึกรามบา้ นช่อง อาบน้าอาบท่า.......

ชายหนุ่มปิ ดกล่องสีม่วงชา้ ๆ เจา้ หญิงลืมตาข้ึน ดวงตาเธอเปล่งประกายเจิดจา้
อยา่ งไม่เคยมีมาก่อน ชายหนุ่มเปิ ดประตูใหพ้ ระราชาและเหล่าอามาตยเ์ ขา้ มา เจา้ หญิง
โผเขา้ ไปกอดพระราชา ทุกคนยมิ้ อยา่ งมีความสุข เจา้ หญิงผแู้ สนสวยไม่ไร้อารมณ์อีก
ต่อไปแลว้

๓๓

นิทานสนุกมากเลยนะคะ เพ่ือน ๆ คงจะ แต่ก่อนที่จะทาแบบทดสอบหลงั
เห็นแลว้ วา่ มีคาอุทานบอกอารมณ์ และ เรียนไปร้องเพลงทบทวน คา
อุทานเสริมบทอยสู่ วนใดของเร่ือง อุทานกนั อีกสักนิดนะครับ

๓๔

กรอบที่ ๑๓

เพลงคำอุทำน
เนื้อร้อง กลั ยำ ศรีสัมฤทธ์ิทำนองผ้ชู ำยในฝนั

ฉนั ชอบเรียนภาษาไทย เรียนคร้ังใดจิตใจเบิกบาน
เมื่อวานครูสอนเรื่องใหม่ ชนิดคาไทยเรียกคาอุทาน
คาท่ีแสดงอารมณ์คืออุทานบอกอาการ
ประหลาดใจ ดีใจ เสียใจ โล่งใจสงสยั จาใหน้ านนาน
ครูบอกใหต้ ้งั หลายหน แมค้ รูจะบ่นกไ็ ม่ราคาญ
ตกใจอุทานยงั ไงหละน่ี วยุ้ วา้ ย แหม ตายจริง เฮอ้ โล่งใจจริง
คาสร้อยหรือเป็นคาเสริมเขียนเพ่ิมเติมใหย้ าวออกไป
นน่ั คืออุทานเสริมบท ใหค้ าท้งั หมดสะสวยถูกใจ
เช่นหนงั สือหนงั หา ผลหมากรากไม้
ผมเผา้ หวั หลกั หวั ตอ มากมายจริงหนอจดจายงั ไง
ยงิ่ คิดยง่ิ มากมายนกั ผหู้ ลกั ผใู้ หญ่ อาหงอาหาร
รถราตึกรามบา้ นช่อง แหมมากมายจงั เฮอ้ มากมายจงั

๓๕

แบบทดสอบหลังเรยี น

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนเลือกคาตอบที่ถูกตอ้ งท่ีสุดเพยี งคาตอบเดียว

๑.ขอ้ ใดใชค้ าอุทานไม่ถูกตอ้ ง

ก. อากาศร้อนจริงโวย้ ! ข.อุ๊ย ! น่าเกลียดจงั

ค. โอ๊ย ! หนูลืมไวเ้ องค่ะ ง. อ้ือฮ้ือ ! หล่อจงั

๒.ขอ้ ใดมีคาอุทาน ข. ดีใจดว้ ยท่ีสอบผา่ น
ก. มาถึงต้งั แต่เม่ือไร ง. เพราะเธอคนเดียวแท้ ๆ
ค. อา้ วทาไมไม่บอกก่อน

๓.ขอ้ ความใดมคี ำอทุ ำนเสริมบท
ก. เฮอ้ อากาศร้อนจริง ๆ

ข. แหมจะมากไ็ ม่บอกกนั ดว้ ย
ค. อา้ วเธอมาต้งั แต่เม่ือไหร่
ง. เดก็ คนน้ีหูตาแพรวพราวไม่น่าไวใ้ จ

๔.ขอ้ ใดคือลกั ษณะของคาอุทาน
ก. คาท่ีบอกลกั ษณะอาการของผพู้ ูด

ข. คาท่ีเนน้ ความหมายของขอ้ ความสาคญั
ค. คาที่ใชป้ ระกอบความเพื่อเนน้ ประโยค
ง. คาที่เปล่งออกมาเพ่อื แสดงอารมณ์ของผพู้ ูด

๕.ประโยคในขอ้ ใดมคี ำอทุ ำนบอกอำกำร

ก. โธ่เอ๋ยนึกวา่ อะไร ข. ถา้ ไดด้ ิบไดด้ ีอยา่ ลืมกนั นะ

ค. ดูอะไรมนั เหมาะไมเ้ หมาะมือจริง ๆ ง. พระคุณเจา้ ช่วยลูกดว้ ยเถิด

๓๖

๖.ขอ้ ความใดใชค้ าอุทานแสดงอาการไม่เหมำะสม
ก. อา้ วสุนขั ใครดุจงั เลย
ข. เอะ๊ กระเป๋ าเงินใครหล่นอยทู่ ่ีนี่
ค. อ้ือฮ้ือ ชุดน้ีสวยจงั เลย
ง. ไชโยทาเสร็จแลว้

๗. คาประพนั ธข์ อ้ ใดมคี ำอทุ ำนเสริมบท

ก. จากมามาล่ิวล้า ลาบาง ข. เหตุไฉนไทยรุ่นน้ี จึงหลง
ค. เสียงลือเสียงเล่าอา้ ง อนั ใดพเี่ อย ง. ชงั กนั บ่แลเหลียวตาต่อกนั นา

๘.ขอ้ ใดไม่มคี ำอทุ ำนเสริมบท
ก. ทาไมลาบากลาบนอยา่ งน้ี
ข. ทายากทาเยน็ เหลือเกิน
ค.เร่ืองเลก็ แค่น้ีอยา่ เกบ็ มาใส่ใจ
ง. เป็นพระเป็นเจา้ ยอ่ มตอ้ งสารวม

๙. คาอุทานในขอ้ ใดต่างไปจากขอ้ อื่น

ก. อา้ ว ! นึกวา่ เธอกลบั ไปแลว้ เสียอีก ข. เอ๊ะ ! ใครใส่รองเทา้ ผดิ ไปน่ี

ค. โธ่ ! น่าสงสารจริง ๆ ง. ตายจริง ! ฉนั จาเธอไม่ได้

๑๐. “.....................ไม่น่าเลย” ควรเติมคาอุทานใด

ก. พทุ โธ่ ! ข. เอะ๊ !

ค. อุ๊ย ! ง. วา้ ย !

๓๗

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

๑. ค ๒. ค ๓. ง ๔. ง ๕. ก
๖. ก ๗. ค ๘. ค ๙. ค ๑๐. ก

ยนิ ดีดว้ ยนะคะที่ศกึ ษาชุดการเรียนรู้
ดว้ ยตนเองประกอบภาพการ์ตูน
เรื่องชนิดของคา จบทุกเล่มแลว้
ขอใหไ้ ดค้ ะแนนดี ๆ กนั ทุกคนนะคะ

บรรณำนุกรม

กาชยั ทองหล่อ. (๒๕๔๓ ). หลกั ภาษาไทย. พมิ พค์ ร้ังที่ ๑๐. กรุงเทพฯ:
รวมสาส์น.

ณฐั ิกา โตประเสริฐพงศ.์ (๒๕๕๕). คู่มือเตรียมสอบหลกั ภาษาไทย
การใชภ้ าษาไทย ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ ๑. กรุงเทพฯ: บริษทั ไฮเอด็
พบั ลิชช่ิง จากดั .

ปราณี บุญชุ่ม และ ภาสกรเกิดอ่อน. (ม.ป.ป.). หลกั ภาษาและ
การใช้ ภาษา ๒ ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี ๒. พมิ พค์ ร้ังท่ี ๑๒. กรุงเทพฯ :
อกั ษรเจริญทศั น.์

เยาวลกั ษณ์ ชาติสุขศิริเดช. (๒๕๕๕). สรรคค์ าสร้างประโยค.
พิมพค์ ร้ังที่ ๔. กรุงเทพ ฯ : อกั ษรเจริญทศั น.์
ศุภร เสาวงั . (๒๕๕๗). หนงั สือเรียนสาระการเรียนรู้พ้ืนฐาน
กลุ่มสาระ การเรียนรู้ภาษาไทยช่วงช้นั ที่ ๓ เล่มท่ี ๑. กรุงเทพฯ : แมค็ .

เสนีย์ วลิ าวรรณ. (๒๕๕๖). พฒั นาทกั ษะภาษา เล่ม ๑. กรุงเทพฯ :
ไทยวฒั นาพานิช.
เอ้ือพร สมั มาทิพย.์ (๒๕๕๖). คู่มือภาษาไทย ชุดพ้ืนฐานภาษช้นั มธั ยมศกึ ษา
ปี ท่ี ๑. กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พแ์ มค.