การถ่ายเรณูและการงอกของĀลอดเรณู การที่ละอองเรณูที่แก่แล้üตกบนยอดเกÿรตัüเมีย ซึ่งอาจเกิดโดยอาýัย ลม น้ า ÿัตü์ แมลงพาไป บนยอดเกÿรตัüเมียจะมีน้ าเĀนียüๆ ช่üยจับละอองเรณูไü้ แบ่งออกเป็น 2 แบบ
1. การถ่ายละอองเรณูภายในดอกĀรือต้นเดียวกัน (self pollination) เป็นการผÿม ตัüเองอาจจะเกิดจากการผÿมภายในดอกเดียüกันĀรือคนละดอกแต่เป็นต้นเดียüก็ได้ Āรืออาจต่างต้นกันแต่เป็นพันธุ์บริÿุทธิ์ซึ่งมียีนเĀมือนกัน
2. การถ่ายละอองเรณูข้ามต้น (cross pollination) เป็นการถ่ายละอองเรณูของ พืชชนิดเดียüกันแต่ต่างต้นกันและมีคุณÿมบัติทางพันธุกรรมตางกันĀรือมียีนไม่ เĀมือนกัน
ตัüอย่างละอองเรณูของพืชแต่ละชนิด
Āลังการถ่ายเรณู เรณูจะงอกĀลอดเรณูผ่านยอดเกÿรเพýเมียแล้üผ่านก้าน เกÿรเพýเมียลงไปจนถึงรังไข่ ÿเปิร์มเซลล์ทั้ง 2 เซลล์จะเคลื่อนตามทิüบ์นิüเคลียÿเข้าไป ในĀลอดเรณูซึ่งจะผ่านเข้าไปในออüุลทางไมโครไพล์แล้üปล่อยÿเปิร์มเข้าไปภายในถุง เอ็มบริโอเพื่อเกิดการปฏิÿนธิต่อไป
การปฏิÿนธิ เมื่อละอองเรณูตกบนยอดเกÿรตัüเมียแล้üจะงอกĀลอดละอองเรณู (pollen tube) ลงไปตามคอเกÿรตัüเมีย โดยการคüบคุมของทิüบ์นิüเคลียÿ Āลอดนี้งอกเร็ü มากจะผ่านรูไมโครไพล์เข้าÿู่ออüุล และทิüบ์นิüเคลียÿจะเคลื่อนที่ตามĀลอดลงไป จากนั้นเจเนอเรทีฟนิüเคลียÿจะแบ่งนิüเคลียÿแบบไมโทซิÿได้ 2 ÿเปิร์มนิüเคลียÿ (sperm nucleus)
- ÿเปิร์มนิüเคลียÿอันĀนึ่งจะเข้าผÿมกับนิüเคลียÿของเซลล์ไข่ได้ ไซโกต (2n) ซึ่ง เจริญไปเป็นเอ็มบริโอ - ÿเปิร์มนิüเคลียÿĀนึ่ง จะเข้าผÿมกับเซลล์โพลารานิüเคลียÿได้ เอนโดÿเปิร์ม เซลล์ (3n) ท าĀน้าที่เก็บอาĀารไü้เลี้ยงเอ็มบริโอในเมล็ด
การผÿม 2 ครั้งดังกล่าüนี้ü่า การปฏิÿนธิคู่ (double fertilization) Āลังจาก เกิดการปฏิÿนธิแล้ü ออüุลจะเจริญเป็นเมล็ด และรังไข่จะเจริญเป็นผล
การเกิดผลและเมล็ด ผลพัฒนามาจากรังไข่ ผนังรังไข่จะเปลี่ยนแปลงไปเป็นผนังผล และเมล็ด พัฒนามาจากออüุล
ผนังผลอาจแบ่งได้เป็น 3 ชั้น คือ ผนังผลชั้นนอก ผนังผลชั้นกลาง และผนัง ผลชั้นใน ผลบางชนิดÿามารถแยกผนังผลออกเป็น 3 ชั้นได้ชัดเจน เช่น มะม่üงและ มะพร้าü แต่ผลบางชนิดไม่ÿามารถแยกผนังผลเป็น 3 ชั้นออกจากกันได้อย่างชัดเจน เช่น เมลอน มะเขือเทý ฟักทอง และแตงโม ÿ่üนที่เป็นเนื้อผลคือ ผนังผลชั้นกลาง และผนังผลชั้นใน
ผนังผลอาจอ่อนนุ่มมีลักþณะอüบน้ า เรียกü่า ผลมีเนื้อ และผนังผลที่แĀ้งแข็ง เรียกü่า ผลแĀ้ง ซึ่งผลแĀ้งนั้นมี 2 แบบ คือ ผลแĀ้งแบบแตกและผลแĀ้งแบบไม่แตก
เมล็ดและเอ็มบริโอ เมล็ดและเอ็มบริโอ
ความแตกต่างของเมล็ดถั่ว เมล็ดละĀุ่ง เมล็ดข้าวโพด
ÿ่วนประกอบของเมล็ด
การใช้ประโยชน์จากโครงÿร้างต่าง ๆ ของผลและเมล็ด อาĀาร เนื้อผลไม้ที่น ามารับประทานนั้นเป็นÿ่üนของผนังผล ซึ่งชั้นของผนังผลที่ รับประทานได้นั้นขึ้นกับชนิดของพืช เช่น - มะละกอ กีüี และมะม่üง รับประทานเฉพาะผนังผลชั้นกลาง ไม่รับประทานผนังผล ชั้นนอกซึ่งเป็นเปลือก - มะเฟืองและมะเขือเทý รับประทานผนังผลทั้ง 3 ชั้น
เนื้อที่เป็นÿ่üนเยื่อĀุ้มเมล็ดที่แยกออกจากเมล็ดได้ง่าย เช่น ในลิ้นจี่ และล าไย จะเป็นÿ่üนที่เจริญมาจากก้านเมล็ด แต่ผลบางชนิดÿ่üนเยื่อĀุ้มเมล็ดแยกออกจาก เมล็ดได้ยาก เช่น เงาะและกระท้อน จะเป็นÿ่üนที่เจริญมาจากเปลือกเมล็ด
มนุþย์น าเมล็ดมาใช้เป็นอาĀาร โดยเมล็ดพืชที่ÿะÿมแป้งอาจจะน ามารับประทาน ทั้งเมล็ด เช่น ข้าüเจ้าและข้าüเĀนียü Āรืออาจน าเมล็ดไปบดใĀ้ละเอียดจนกลายเป็นแป้ง เช่น แป้งÿาลีใช้ในการท าขนมปัง ÿ่üนเมล็ดพืชที่ÿะÿมลิพิดไü้จะน ามาÿกัดเพื่อผลิตน้ ามัน เช่น น้ ามันถั่üเĀลือง น้ ามันมะพร้าü
พืชบางชนิดที่มีกลิ่นÿามารถน ามาใช้เป็นเครื่องเทýได้ กลิ่นนั้นเกิดจากน้ ามัน ĀอมระเĀยรüมทั้งÿารอื่นๆ ที่พืชÿร้างขึ้น ท าใĀ้พืชแต่ละชนิดมีกลิ่นเฉพาะตัü นิยม ท าใĀ้แĀ้งเพื่อใช้ปรุงอาĀาร เช่น ผลโป๊ยกั๊กใช้ท าพะโล้ เมล็ดพริกไทยใช้ปรุงอาĀาร ต่าง ๆ
เÿ้นใย เÿ้นใยฝ้ายมีÿมบัติเĀนียü เซลล์รูปร่างยาü ÿามารถน ามาปั่นเป็นด้ายเÿ้นยาüได้ดี ÿ่üนเÿ้น ใยของนุ่นนั้น มีลักþณะÿั้นเซลล์ÿั้น ไม่เĀนียü ไม่ÿามารถน ามาปั่นเป็นเÿ้นยาüได้ ไม่ ÿามารถน ามาใช้ท าÿิ่งทอได้ จึงน าไปใช้ประโยชน์ด้านอื่น เช่น ใÿ่ในĀมอนĀรือที่นอน
ผล - แยมผลไม้ เช่น ÿ้ม ÿตรอเบอรี Āม่อน - ผ้าฝ้ายย้อมÿีธรรมชาติ
เมล็ด - ขนม เช่น ĀัüครกĀราน้ าผึ้ง เป็นขนมที่ท ามาจากเม็ดมะม่üงĀิมพานต์เคลือบด้üย น้ าตาลโตนด นิยมน ามาüางบนใบมะม่üงĀิมพานต์มีขายทางภาคใต้ เนื่องจากเป็น แĀล่งปลูกมะม่üงĀิมพานต์มาก - ÿร้อยและต่างĀูจากเมล็ดพืช เช่น มะค่า
มะพร้าü - น้ ามะพร้าü น้ าตาลÿดมะพร้าü น้ าตาลมะพร้าü ไม้กüาด ก้านมะพร้าü กล้üย - กล้üยฉาบ กล้üยตาก กล้üยกüน ÿับปะรด - ÿับปะรดอบแĀ้ง ÿับปะรดกüน ไอýกรีมÿับปะรด