5. Muhammad Harits Haikal bin Mohd Hidir_Tugasan 2 (1)

Oktober
2022

E-PORTFOLIO
BMMB 1074

Disediakan oleh :
MUHAMMAD HARITS HAIKAL BIN MOHD HIDIR
BMMB 2

1.0 PENGENALAN

Di dalam akta 152, perundangan Malaysia telah menetapkan bahawa penggunaan Bahasa
Melayu sebagai bahasa rasmi. Hal ini, telah termaktub sejak tahun 1972 sehingga kini. Sebelum
penggunaan tulisan rumi, masyarakat melayu menggunakan tulisan kawi. kemudian beralih kepada
tulisan jawi apabila kedatangan islam mulai masuk dalam Kesultanan Melayu Melaka. Namun
apabila Kesultanan Melayu Melaka mula dijajah maka bermulalah tulisan rumi berkembang.
Kata-kata Bahasa Melayu yang dipertuturkan oleh masyarat Melayu yang didengari oleh orang
portugis,Itali dan Sepanyol ditulis dalam tulisan rumi. Mereka juga menetapakan peraturan dalam
penggunaan ejaan rumi.Jika dilhat pada harini sistem tulisan rumi lebih dipengaruhi oleh Belanda
dan Inggeris. Hal ini adalah kerana perjanjian Belanda 1824 dimana Indonesia diletakkan di bawah
Belanda. Manakala Tanah Melayu diletakkan di bawah British. Belanda lebih menggunakan sistem
ejaan Vhan Ophuijsen dan Inggeris menggunakan sistem ejaan wilkinson. Kedua-dua sistem ini
telah memberi pengaruh yang sangat besar dalam tulisan rumi pada hari ini.

Sistem tulisan sebelum

perang dunia ke -2

2.0 Sistem ejaan Van Ophuijsen (1901)

Menurut Hashim Musa (2006) pada tahun 1901, Kerajaan Belanda telah mengarahkan Van

Ophuijsen untu menyusun satu sistem ejaan dalam Bahasa Melayu. Selepas beberapa tahun

beliau telah berjaya menerbitkan buku yang bertajuk Kitab Loghat Melajoe (1929 cetakan ke-

8) yang berasaskan sistem ejaan Belanda. Beliau dengan sesuka hatinya telah menetapkan

enam lambang ejaan vokal, dua lambang diftong, dan 24 lambang konsonan

Sistem Ejaan Wilkinson (1902)

Sistem ini diperkenalkan oleh Inggeris pada tahun 1904. RJ Wilkinson merupakan

seorang pegawai Pemerintah Inggeris yang telah menyusun kamus bertajuk "Malay-

English Dictionary" yang setebal 1300 muka surat. Sistem ini dianggap penting bagi

mereka kerana sistem persekolahan di Negeri-negeri Melayu Bersekutu atas arahan

pemerintah. Sistem ini telah menyebarkan enam peraturan antaranya ialah semua

perkataan inggeris yang dipinjam oleh Bahasa Melayu hendaklah dieja mengikut sebutan

Melayu.

Sistem Ejaan Za'ba(1933)

Sistem ejaan Za,ba ini diasaskan oleh oleh Zainal Abidin bin Hassan. Nama za'ba sudah

lagi tidak asing dalam kalangan masyarakat kia pada hari ini. Sistem tulisan ini merupakan

penambahbaikan daripada sistem Wilkinson. Sejak tahun 1940-an sistem ini telah diguna

pakai secara meluas di sekolah dan urusan rasmi kerajaan.

Za'ba telah membuat pengubahsuaian terhadap sistem tulisan wilkinson iaitu beliau

telah membahagikan fonem vokal dengan enam bunyi yang dapat kita lihat dalam rajah 1

di muka surat sebelah.

Kita dapat lihat perbezaan yang jelas antara sistem tulisa Za'ba dengan tulisan yang lain

ialah Penggunaan huruf keterangan alif, ya dan wau dikatakan memanjangkan vokal dan

penggunaan fatha, kasrah dan dammah dikatakan sebagai tanda vokal pendek. Sistem ini

jelas menunjukkan bahawa sistem fonetik Melayu adalah tepat dan benar, serta tidak

berkonsepkan vokal panjang dan pendek seperti yang didakwa oleh pengarang sebelum

ini. Za'ba tidak menggunakan sirkumfleks atau aksen sebagai grafem atau penanda

panjang bunyi vokal dalam sistem ejaannya (Ismail Dahaman 1991)

Rajah 1

SISTEM
TULISAN

SELEPAS
PERANG DUNIA
KE-2

3.0 Sistem Ejaan Rumi Kongres

.Ejaan Kongres dihasilkan berdasarkan persetujuan yang dicapai pada Kongres Bahasa

dan Kesusasteraan Melayu III yang diadakan pada 16 hingga 21 September 1956 yang

membincangkan perkembangan bahasa Melayu. Pada mesyuarat itu, Jawatankuasa

Ejaan dan Bunyi Bahasa Melayu mengeluarkan 16 ketetapan mengenai ejaan bahasa

Melayu, dua mengenai bunyi bahasa dan satu mengenai tulisan Jawi. Justeru, kertas

kerja Asraf mencadangkan perkara berikut (Abdul Jalil Haji Anuar:1999):
Sistem yang lebih baik dan praktikal mesti dirangka dan dilaksanakan. Sistem ejaan

standard ini hendaklah semudah mungkin tetapi tidak boleh dipermudahkan.Ejaan itu

hendaklah merupakan ejaan persekutuan yang boleh digunakan sebagai asas penyatuan

bahasa Melayu dan bahasa Indonesia menjadi hakikat yang satu dan sama, atau

sekurang-kurangnya prinsip dan sumber asas yang sama akarnya, tetapi bahasa Melayu.

Sistem Ejaan Kongres memperoleh peraturan ejaan dalam abjad Rom menggunakan

kaedah berikut:

Iaitu vokal ialah nama yang mempunyai nilai fonemik yang sama, contohnya a diletakkan

seperti pada kanak-kanak. Vokal dalam sistem ini termasuk a, e, é, i, o, dan u. Vokal e

merangkumi dua bentuk, iaitu e tidak mempunyai loghat seperti dalam emak, lemak, sekam.

Vokal ini dipanggil e pepet. Vokal lain ialah vokal e bertanda pada (é). Huruf ini bertanda e

mendapat nama e taling, contohnya sémak, lépak, lehér. E yang tidak bertanda digunakan

lebih banyak daripada é bertanda. Konsonan dinamakan selepas mendapat bantuan vokal a.

Konsonan akar dalam sistem ejaan ini berjumlah 17. Konsonan yang diharapkan ialah /b/, /c/,

/d/, /h/, /j/, /k/, /l/, /m/, /n/ , //, //, /p/, /q/, /r/, /s/, /t/ dan /w/. Konsonan /f/, /g/, /v/, /x/ dan /z/

diklasifikasikan sebagai konsonan pinjaman kerana ini hanya digunakan semasa mengeja

perkataan pinjaman. Penggunaan vokal bahasa Melayu berlaku apabila satu perkataan terdiri

daripada satu suku kata. Selain itu, suku kata boleh diterangkan dengan satu vokal atau huruf

vokal dengan huruf konsonan, sama ada konsonan itu datang sebelum atau selepas vokal

yang diletakkan. Boleh juga meletakkan vokal di tengah dua huruf konsonan. Apabila dua vokal

yang serupa atau berbeza dirapatkan, ia bermakna dua suku kata. Suku kata yang panjang

biasanya mengandungi dua konsonan, tetapi tidak lebih daripada satu vokal.Jika vokal

didahului oleh konsonan, maka suku kata yang terhasil daripada gabungan ini dipanggil suku

kata mati.

Pedoman ejaan rumi kongres

Pada 27 Jun 1967, keputusan muktamad mengenai sistem ejaan baru yang saintifik,

praktikal dan sesuai untuk Bahasa Melayu dan Bahasa Indonesia telah dibuat.

Perundingan mengenai kelulusan sistem ortografi Bahasa Malaysia Indonesia itu diselia

oleh Panitia Bahasa dan Ejaan Malaysia yang dipengerusikan oleh Tuan Syed Nasir bin

Ismail (Pengarah Jabatan Bahasa dan Pustaka) bersama panel pakar bahasa KOTI

(Perintah Tertinggi Indonesia). oleh Pn S.W. Ruddjiati Muljadi. Semasa rundingan itu,

beberapa isu telah dibincangkan bersama secara saintifik dan teliti dengan memerhati

sepenuhnya realiti yang terdapat dalam masyarakat kedua-dua negara. Melalui proses

pertukaran idea serta penyelidikan dan penyembuhan bersama, kedua-dua pihak telah

membuat kesimpulan dan memahami bahawa perkembangan ejaan dalam kedua-dua

bahasa adalah sesuai, selaras dengan keperluan kemajuan. keperluan saintifik dan

praktikal. Persefahaman bersama juga telah dicapai mengenai hubungan antara Bahasa

Indonesia dan Bahasa Melayu yang masih perlu diperbaiki melalui semua saluran, baik

lisan mahupun tulisan.

Kempen maklumat ejaan popular di seluruh negara telah dijalankan di akhbar, radio,

televisyen serta majalah dan di persidangan yang dianjurkan oleh Dewan Bahasa dan

Perpustakaan (DBP). Dengan keputusan muktamad yang ditandatangani oleh kedua-dua

pihak pada hari ini pada tahun 1967, ejaan bersama Malaysia-Indonesia telah diwujudkan

dan pelaksanaannya tertakluk kepada penerimaan dan pengesahan oleh kedua-dua

kerajaan. Pada 16 Ogos 1972, sistem ejaan baharu bagi Bahasa Malaysia-Indonesia telah

diperkenalkan oleh Perdana Menteri YAB Tun Abdul Razak bin Datuk Hussein di Dewan

Bahasa dan Pustaka di Kuala Lumpur. Turut hadir pada majlis pelancaran itu ialah Menteri

Pendidikan, Encik Hussein Onn, Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka, Tuan Haji

Sujak b. Rahiman dan Tan Sri Syed Nasir Ismail. Penggunaan sistem ejaan baru ini adalah

hasil perjanjian antara Malaysia dan Indonesia yang telah lama ingin menyediakan sistem

ejaan yang sama yang menggunakan bahasa yang sama dan menguntungkan kedua-

duanya.bangsa. Seterusnya, ini juga bertujuan untuk menambah baik sistem ejaan Rumi

dalam Bahasa Malaysia dan menyesuaikannya dengan faktor dan perkembangan yang

telah mempengaruhi bahasa Malaysia selama ratusan tahun.

Setelah beberapa tahun mengalami konflik,Pada tahun 1959, sistem Ejaan Malindo

telah diperkenalkan selepas beberapa rundingan antara Malaysia dan Indonesia, tetapi

sistem tersebut tidak dapat dilaksanakan atas beberapa sebab. Kemudian, pada tahun

1966, kerajaan menubuhkan jawatankuasa bahasa dan ejaan yang dipengerusikan oleh

Tan Sri Syed Nasir Ismail. Jawatankuasa ini mengadakan beberapa siri rundingan lanjut

dengan Indonesia sehingga persetujuan dicapai pada 27 Jun 1967, yang dikenali

sebagai Sistem Ejaan Bersama Malaysia/Indonesia. Penggunaan sistem ini juga telah

ditangguhkan sehingga Jun 1972, delegasi Malaysia yang diketuai oleh Tuan Haji Sujak

b. Rahiman ke Indonesia dan mengadakan rundingan dengan imam ejaan Indonesia

yang diketuai oleh Ibu Dra. Mulyadi Kedua-dua pihak akhirnya bersetuju dengan

semangat keputusan 1967. Akhirnya, pada tahun 1972, sistem ortografi Melayu-

Indonesia diperkenalkan. Ejaan baharu ini akan bertindak sebagai alat kawalan untuk

perkembangan dan pertumbuhan bahasa Malaysia pada masa hadapan. Ia merupakan

satu kejayaan yang amat bermakna untuk masa depan kedua-dua bahasa Malaysia dan

Indonesia. Dengan sistem ejaan baharu ini, tiada lagi masalah ejaan yang perlu diikuti

dan digunakan terutamanya di sekolah dan media.

Peranan DBP dalam

menyeragamkan

sistem Ejaan Rumi

Pada 22 Jun 1956 Balai pustaka telah ditubuhkan kini dikenali sebgai Dewan Bahasa

dan Pustaka. Antara peranan DBP ialah Mencetak/Penerbitan/Bantuan dalam mencetak

atau menerbitkan buku, risalah dan lain-lain bentuk dokumen dalam bahasa tempatan
DBP merupakan sebuah organisasi yang sangat penting dalam industri percetakan dan

penerbitan buku, risalah, kamus dan pelbagai bentuk bahan ilmiah dan merupakan

antara organisasi penerbitan terbesar di Malaysia. DBP telah mencetak dan menerbitkan

banyak buku untuk sekolah, termasuk buku teks dan buku rujukan, yang merupakan

bahan pengajaran yang sangat penting untuk pelajar sekolah rendah dan rendah. DBP

juga menerbitkan sastera dalam bahasa Melayu dan Inggeris. Ini bermakna peranan

yang dimainkan oleh DBP amat penting dan memberi impak positif kepada sektor industri

sastera, pendidikan dan juga percetakan tanah air. Dato' Dr. Sulaiman Hj. David, bekas

Menteri Kehakiman Malaysia (1990:
1) Dewan Bahasa dan Pustakan (DBP) telah berjaya menerbitkan lebih 50 buah buku

undang-undang dalam bahasa Melayu sejak 20 tahun lalu. Ini menunjukkan bahawa DBP

juga berfungsi sebagai medium penterjemahan karya asing.

Dengan cara ini, ilmu dari luar dapat disesuaikan dengan bahasa Melayu untuk

memperkayakan tabungnya. Pada masa yang sama, DBP memerlukan penyertaan

ulama, pengkritik dan pemerhati bahasa. Ia menganalisis buku-buku yang diterbitkan

oleh DBP dan menyediakan coretan dan ulasan buku untuk dinikmati dan difahami oleh

masyarakat umum. Sebuah buku terbitan DBP.

Seragamkan ejaan dan sebutan serta cipta istilah yang sesuai dalam bahasa tempatan
Pelaksanaan dasar pengantar bahasa Melayu dalam pendidikan rendah, menengah dan

pengajian tinggi akan menggerakkan aktiviti glosari yang disokong oleh DBP. DBP telah

menubuhkan beberapa Suruhanjaya Istilah (JKI) dengan kerjasama institusi pengajian

tinggi awam untuk mengumpul, mendidik dan menyebarkan peristilahan bahasa Melayu

dalam bidang sains asas dan gunaan. Dengan perubahan ini, rancangan Malay Corpus

telah berkembang pesat.

Menyeragamkan ejaan dan sebutan serta membentuk istilah yang sesuai dalam

bahasa kebangsaan Pelaksanaan dasar bahasa menjadikan bahasa Melayu sebagai

bahasa pengantar di institusi pendidikan rendah, menengah dan pengajian tinggi

akan menggerakkan aktiviti peristilahan yang disokong oleh DBP. Pelbagai

Jawatankuasa Istilah (JKI) telah ditubuhkan oleh DBP dengan kerjasama institusi

pengajian tinggi awam untuk mengumpul, melatih dan menyebarkan istilah-istilah

Bahasa Melayu dalam bidang sains asas.dan sains gunaan. Perubahan ini

menyaksikan perancangan korpus Melayu berkembang dengan sangat

pesat.Menggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan dengan baik Seperti yang anda

ketahui, sangat sedikit atau hanya segelintir rakyat Malaysia yang menggunakan

Bahasa Melayu dengan betul. Kebanyakan mereka menggunakan bahasa Melayu

dengan tidak betul. Contoh yang paling ketara ialah orang Melayu yang

menggunakan bahasa pasar sebagai bahasa percakapan seharian. Bukan sahaja

bahasa percakapan seharian, malah kebanyakan notis atau risalah awam yang

diedarkan tidak menggunakan bahasa Melayu yang betul, seperti risalah atau poster

untuk konsert dan program promosi kompleks membeli-belah

Oleh itu, DBP perlu memainkan peranan yang sangat penting dalam mengatasi

masalah yang berleluasa selama ini seperti penciptaan buku, risalah dan akhbar yang

menggunakan dan membetulkan penggunaan udara.Melayu betul rakyat Malaysia.

Walaupun DBP menggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan, lama kelamaan

terdapat banyak percampuran linguistik seperti bahasa Rojak yang tersebar luas

dalam masyarakat hari ini. Oleh itu, dengan adanya DBP, masalah penggunaan

bahasa yang salah dapat dihadkan. Lebih-lebih lagi, keaslian skrip bahasa

kebangsaan tidak tercalar. Perkara yang sama berlaku untuk penggunaan singkatan.

Contohnya, singkatan untuk sungai, bukit, jalan raya, dll. Menggunakan singkatan ini

memudahkan penulis surat mencari alamat dan wilayah.

Cabaran sistem ejaan

rumi pada masa kini

Pada era globalisasi kini, perkembangan teknologi telah mengubah kehidupan manusia

menjadi lebih moden dan maju. Dengan itu penggunaan Bahasa Melayu juga telah

diguna pakai secara meluas di dalam media sosial dan ruang siber. Namun begitu ia juga

memberi impak kepada penyalahgunaan Bahasa Melayu samaada dari segi ejaan,

tatabahasa dan sebagainya.

Cabaran Bahasa Melayu yang terbesar pada masa kini ialah ruang siber. Kebanyakan

kesalahan Bahasa Melayu yang dilakukan adalah dari penutur jati Bahasa Melayu sendiri

. Menurut Noriah Mohd, (2013) ruang siber merupakan kacukan dari segi mental, fizkal,

dan siber. Ruang siber juga tidak terbatas kepada satu bahasa semata namun kita juga

dapat menggunakan bahasa yang pelbagai.Komunikasi di ruang siber juga tidak ada

perbezaan dengan komunikasi lisan di dunia nyata cuma ianya dihaslkan daripada

penulisan. Cabaran ejaan yang dihadapi pada masa kini seperti penggunaan singkatan

dalam komunikasi. Contohnya, 'aslm' (Asalammualaikum),'Kul' (pukul), 'x' (tidak). Hal ini

menimbulkan kekhuatiran dalam penggunaan Bahasa Melay kerana ia akan

menghilangkan nilai asli dalam penggunaan Bahasa Melayu.

Selain itu, media sosial juga menjadi satu cabaran yang besar kepada ejaan rumi.

Namun begitu, sudah menjadi satu kebiasaan masyarakat untuk menggunakan ejaan

yang salah konteks berkomunikasi kerana tiada yang peraturan yang mengatakan yang ia

merupakan satu perkara yang salah. Bahkan, menjadi satu perkara yang pelik jika

seseorang itu menggunakan ejaan Bahasa Melayu yang betul. Kualiti penggunaan

Bahasa itu terletak pada pengguna media sosial itu sendiri. Terdapat banyak kesalahan

tatabahasa,bahasa slanga, percampuran kod dan wujud ejaan-ejaan baharu yang tidak

dipahami melainkan golongan tertentu. Contohnya, 'bishe' (biasa-biasa), 'ghisau' (risau),

'pala'(kepala), 'gass'(cepat) dan pelbagai lagi ejaan baru yang diwujudkan. Bahasa ini

akan digunakan secara meluas jika kita tidak mengambil langkah untuk membasminya

(Supyan Husin, 2018).

4.0 Kesimpulan

Kesimpulannya, Bahasa Melayu telah melalui pelbagai perkembangan dan perubahan

sejak dari wujudnya Bahasa Melayu sehinggalah kini. Walaupun masih terdapat banyak

kelemahan dan menjadikan Bahasa Melayu sedikit rumit untuk difahami. Terdapat pihak

tertentu sedang berjuang dan bertungkus lumus bagi membaiki kelemahan itu.

Perkembangan Bahasa Melayu telah memberikan kita banyak manfaat dalam mendalami

ilmu kususasteraan dengan lebih baik berbanding zaman dahulu.

Dewan Bahasa dan pustaka juga telah memainkan peranannya yang meluas dang

begitu penting dalam menyebar luas penggunaan Bahasa Melayu dengan betul termasuk

dari sudut ejaan, buku, papan tanda dan sebagainya. Namun begitu masih terdapat

masalah yang masih belum dapat diatasi dalam memartabatkan penggunaan tulisan

yang betul iaitu media sosial dan ruang siber

Tidak ada yang mampu mengubahnya melainkan kita sendiri yang memulakan perkara

tersebut.Oleh itu, marilah kita bersama-sama menjaga sistem ejaan bersama agar

perkara ini tidak merebak dengan lebih teruk dan mungkin boleh menyebabkan Bahasa

melayu tidak lagi digunakan

5.0 Rujukan

Afzan, M. (2018, April 30). Pengetahuan menjangkau sempadan. Didapatkan dari

Peranan dewan bahasa dalam memartabatkan Bahasa Melayu:

https://cikguafzan96.blogspot.com/2018/04/peranan-dewan-bahasa-dan-pustaka.html

Melebek, A. R. (2006). Sejarah bahasa melayu. Utusan Publications

Hashim Musa. (2006). Sejarah sistem tulisan Bahasa Melayu. Dewan Bahasa dan

Pustaka