10.การวัด การชั่งและการตวง (ประถม)

1



เร่ือง การวดั
การชั่งและการตวง

การชั่ง

การช่ัง คือ การวดั น้าหนกั คน สัตว์ สิ่งของ โดยใชเ้ ครื่องชงั่ ชนิดต่าง ๆ ตามความ
เหมาะสมของส่ิงที่จะชง่ั ชนิดของเครื่องชง่ั เคร่ืองชง่ั แบ่งเป็น 5 ชนิด คือ
1) เคร่ืองชงั่ สปริง หรือชาวบา้ นเรียกวา่ “ตาชงั่ กิโล” มอี ยทู่ กุ ร้านคา้ ในตลาด

2

2) เครื่องชงั่ ขนาดใหญ่
3) เครื่องชงั่ น้าหนกั คน

3

4

5

การตวง

การตวง คือ การวดั ปริมาณหรือความจุของสิ่งของต่าง ๆ โดยใชเ้ คร่ืองตวงชนิด
ตา่ งๆ ซ่ึงผใู้ ชต้ อ้ ง เลือกใหเ้ หมาะสมกบั สิ่งที่จะตวง

ชนิดของเคร่ืองตวง

เครื่องตวง แบง่ ออกเป็น 2 ชนิด คือ
1) เคร่ืองตวงท่ีไม่เป็นมาตรฐาน เป็นเครื่องตวงท่ีแตล่ ะคนกาหนดข้ึนใชเ้ อง
ตามความตอ้ งการที่ จะใชง้ าน เช่น ถงั น้า ขนั แกว้ น้า ชอ้ น การใชเ้ คร่ืองตวงท่ีเป็น
มาตรฐาน อาจทาใหผ้ อู้ น่ื เขา้ ใจไม่ตรงกนั จึง ไมน่ ิยมนามาใชต้ วงส่ิงของตา่ ง ๆ

6

2) เครื่องตวงมาตรฐาน เป็นเคร่ืองตวงซ่ึงทางราชการยอมรับวา่ หน่วยท่ีใชใ้ น
การตวงน้นั มี ความจุเทา่ กนั ทกุ เคร่ือง เช่น ถงั ลิตร ถว้ ยตวง ชอ้ นตวง

หน่วยการตวง หน่วยการตวงจะตอ้ งใชต้ ามหน่วยของมาตรฐานการตวง ซ่ึง

มี 2 ลกั ษณะคือ
1) หน่วยตวงมาตรฐานสากล หน่วยตวงท่ีนิยมใชใ้ นการตวงส่ิงต่าง ๆ มีหลาย

ระบบ เช่น ระบบองั กฤษเป็ นออนซ์ แกลลอน ระบบไทยเป็ นเกวียน ถงั ลิตร ระบบ
เมตริกเป็ นลิตร มิลลิลิตรหรือ ลูกบาศก์เซนติเมตร แต่ระบบที่นิยมใชก้ นั ทวั่ โลก และ
ทางราชการถือเป็ นระบบตวงมาตรฐาน คือ ระบบ เมตริก ซ่ึงใช้ “ลิตร” เป็ นหน่วย
มาตรฐาน

2) หน่วยตวงมาตรฐานท่ีนิยมใชก้ นั ทวั่ ไป ในชีวิตประจาวนั ของคนไทย ไดแ้ ก่
มิลลิลิตร ลิตร ถงั เกวียน ถว้ ยตวง ชอ้ นโต๊ะ และชอ้ นชา โดยมีการเปรียบเทียบหน่วย
ต่าง ๆ ไวด้ งั น้ี

7

1,000 มิลลิลิตร (มล.) = 1 ลิตร

(ล.) = 1 ถงั
20 ลิตร

100 ถงั = 1 เกวยี น

1 ถว้ ยตวง = 8 ออนซห์ รือ 16 ชอ้ นโตะ๊
1 ชอ้ นโต๊ะ = 3 ชอ้ นชา

1 มิลลิลิตร = 1 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร (ลบ.ซม.)
1 ขีด = 100 กรัม
1 กิโลกรัม = 1,000 กรัม

1 กิโลกรัม = 10 ขีด

8

แบบทดสอบ

1) เคร่ืองชง่ั ในขอ้ ใดที่ใชช้ ง่ั ผกั ผลไม้
ก. เครื่องชง่ั สปริง
ข. เคร่ืองชงั่ น้าหนกั ตวั
ค. เครื่องชง่ั สองแขน
ง. เครื่องชง่ั แบบตมุ้ เล่อื น

2) ปลาดุกหนกั 1,200 กรมั ปลาช่อนหนกั 500 กรัม ชง่ั ปลาท้งั สองชนิดรวมกนั
หนกั กี่ขีด
ก. 14 ขีด
ข. 15 ขีด
ค. 16 ขีด
ง. 17 ขีด

9

เฉลยแบบทดสอบ

1) ขอ้ 1.ตอบ ก. เครื่องชง่ั สปริง หรือที่ชาวบา้ นเรียก ตราชง่ั กิโล ซ่ึงมีอยทู่ กุ
ร้านคา้ ในตลาด
ขอ้ ข. (ผดิ ) เคร่ืองชงั่ น้าหนกั ตวั ใชส้ าหรับการข้ึนไปยนื ชงั่ น้าหนกั
ขอ้ ค. (ผดิ ) เคร่ืองชง่ั สองแขน นิยมใชใ้ นร้านขายยา วิธีชง่ั ใหใ้ ส่ของท่ี
ตอ้ งการชงั่ ลงในจานขา้ งใด ขา้ งหน่ึงซ่ึงนิยมวางจานทางซ้ายมือ ส่วนอีกขา้ ง
หน่ึงจะใส่ตมุ้ น้าหนกั ลงไปจนกวา่ เขม็ จะช้ีที่ขดี ก่ึงกลาง หนา้ ปัด
ขอ้ ง. (ผดิ ) เครื่องชง่ั แบบตุม้ เล่ือน ใชส้ าหรับชง่ั สินคา้ เกษตร เช่น ขา้ วโพด
ยางพารา

2) ขอ้ 2. ตอบ ง. 17 ขีด ปลาดุกหนกั 1,200 กรัม ปลาช่อนหนกั 500 กรมั ชง่ั
ปลาท้งั สองชนิดรวมกนั หนกั ก่ีขีด
ก. 14 ขีด (ผดิ )
ข. 15 ขีด (ผิด)
ค. 16 ขีด (ผิด)
ง. 17 ขีด เพราะวา่ น้าหนกั 1 ขีด เทา่ กบั 100 กรัม 1,700 กรัม กจ็ ะเท่ากบั
17 ขีด

10

มอบหมายงาน
1. ใหผ้ เู้ รียนคน้ ควา้ โจทย์ เก่ียวกบั การวดั การชง่ั และการตวง ผา่ นทาง
อินเทอร์เน็ต อยา่ งนอ้ ย 2 เวป็ ไซด์
2. ใหผ้ เู้ รียนบนั ทึกโจทย์ เก่ียวกบั การวดั การช่างและการตวง
(จานวน 5 ข้อ) จากการเรียนรู้ผา่ นทางอินเทอร์เน็ต และแสดงวธิ ีการคิด พร้อมบนั ทึก
แหล่งท่ีมา

รายละเอยี ดการส่งงาน

1. ถ่ายรูปใบงานท่ีทาเสร็จเรียบร้อยแลว้
2. ส่งรูปถา่ ยใหอ้ าจารยผ์ สู้ อนทางไลน์

อย่าลืมประเมนิ กนั นะ

แบบประเมนิ ความพงึ พอใจการใช้สื่อการเรียนรู้

https://forms.gle/ArdzpgtzkcXVab4j7

11

คณะผ้จู ดั ทา

คร้ังท่ี 1 ( วนั ที่ 17 – 19 มิถนุ ายน 2563 )

ทปี่ รึกษา ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
นายวรรณวจิ กั ษณ์ กศุ ล
ดร.สุธี วรประดิษฐ ครู กศน. ตาบลหาดเลก็
ครู กศน. ตาบลแสนตุง้
คณะดาเนินงาน หวั หนา้ กลมุ่ ยทุ ธศาสตร์และการพฒั นา สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
หวั หนา้ กลมุ่ ส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
นางสาวเพยี งพกั ตร์ ทองโชติ
นางสาวพจณิชา อภิบาลศรี
นางสาวสุวรรณา สิงหภ์ ู่
นางสาวสุประวีณ์ กลีบสมุทร

คร้ังที่ 2 ( วนั ท่ี 21-23 ธนั วาคม 2563 )

ท่ปี รึกษา

ว่าที่ร้อยโทจานงค์ นนทะมาศ ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางภาวณิ ี วรประดิษฐ ขา้ ราชการบานาญ

นายภกั ดี พงษไ์ พบูลย์ ขา้ ราชการบานาญ

คณะดาเนินงาน

นายกิตติกร ภารไสว ครูผชู้ ่วย กศน. อาเภอแหลมงอบ

นางสาวพจณิชา อภิบาลศรี ครู กศน. ตาบลแสนตุง้

นางสาววรรณา ต้งั วงศง์ าม ครู กศน. ตาบลหว้ ยแร้ง

นางสาวเพียงพกั ตร์ ทองโชติ ครู กศน. ตาบลหาดเลก็

คณะบรรณาธกิ าร

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาวสุวรรณา สิงหภ์ ู่ หวั หนา้ กลุ่มอานวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาวสุประวีณ์ กลีบสมุทร หวั หนา้ กลมุ่ ส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาววรรณภสั สร ศรีสว่างวรกลุ หวั หนา้ กลมุ่ ส่งเสริมการศึกษานอกระบบ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นายอคั รพล เรียเตม็ พนกั งานขบั รถหอ้ งสมดุ เคล่ือนที่ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ผู้ออกแบบปก

นายอคั รพล เรียเตม็ พนกั งานขบั รถห้องสมุดเคล่ือนที่ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ผ้คู วบคุมการดาเนินงาน

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาวสุประวีณ์ กลีบสมทุ ร หวั หนา้ กลุ่มส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

12

13