23.การให้เหตุผล(ม.ปลาย)

1

2

เรื่อง
การให้เหตุผล

1. การใหเ้ หตุผลแบบอปุ นยั (Inductive Reasoning)
การใหเ้ หตุผลแบบอุปนยั หมายถึง การสรุปที่ไดจ้ ากการใชส้ งั เกต หรือ

การทดลองมาแลว้ หลายๆ คร้ัง แลว้ นาบทสรุปมาเป็นความรู้แบบทว่ั ไป หรือการให้
เหตผุ ลแบบอปุ นยั หมายถึง การใหเ้ หตผุ ลโดยยดึ ความจริงส่วนยอ่ ยทพ่ี บเห็นไปสู่
ความจริงส่วนใหญ่

ตัวอย่าง การใหเ้ หตุผลแบบอุปนยั ทางคณิตศาสตร์
1. ใชก้ ารใหเ้ หตุผลแบบอปุ นยั สรุปผลเกี่ยวกบั ผลบวกของจานวนคสู่ องจานวน
0 + 2 = 2 (จานวนคู่)
2 + 4 = 6 (จานวนคู)่
4 + 6 = 10 (จานวนคู่)
6 + 8 = 14 (จานวนคู่)
8 +10 = 18 (จานวนคู)่
สรุปผลวา่ ผลบวกของจานวนคู่สองจานวนเป็นจานวนคู่

2. การใหเ้ หตุผลแบบนิรนยั (Deductive reasoning)
เป็น การนาความรู้ ขอ้ ตกลง กฎหรือบทนิยมที่ยอมรับวา่ เป็นจริง เพอ่ื หา

เหตผุ ลนาไปสู่ขอ้ สรุป การใหเ้ หตผุ ลแบบนิรนยั ไมไ่ ดค้ านึงถึงความจริงหรือ
ความเทจ็ แตจ่ ะคานึงถึงเฉพาะขอ้ สรุปที่ตอ้ งออกมาไดเ้ ท่าน้นั

พจิ ารณากระบวนการใหเ้ หตผุ ลแบบนิรนยั จากแผนภาพดงั น้ี

2

เร่ืองที่ 2

การอ้างเหตุผลโดยใช้แผนภาพของเวนน์- ออยเลอร์
ออยเลอร์ เป็นนกั คณิตศาสตร์ชาวสวสิ เซอร์แลนดม์ ีชีวติ อยรู่ ะหวา่ ง
ค.ศ. 1707 - 1783 เขาไดค้ น้ พบวธิ ีหลายแบบ เช่น วงกลม ซ่ึงเป็นวธิ ีการท่ีงา่ ย และ
รวดเร็ว วิธีการตรวจสอบความสมเหตุสมผล โดยใชร้ ูปแผนภาพเวนน์-ออยเลอร์
ที่ใชใ้ นการใหเ้ หตผุ ลมี 6 แบบ ดงั น้ี

แบบ เหตุและผล แผนภาพ - เวนออยเลอร์
ท่ี

1. สมาชิกของ A ทกุ ตวั เป็นสมาชิกของ B

เช่น A แทนเซตของคนไทย

B แทนเซตของคนกลมุ่ อาเซียน

2. ไมม่ ีสมาชิกของ A ใด ๆ เป็นสมาชิกของB
เช่น A แทนเซตของคนไทย
B แทนเซตของคนยโุ รป

3. มีสมาชิกของ A บางส่วน เป็นสมาชิกของ B
เช่น A แทนเซตของคนไทย
B แทนเซตของคนนบั ถือศาสนาพุทธ

4. มีสมาชิกของ A บางส่วน ไม่เป็นสมาชิก
ของ B เช่น A แทนเซตของคนชอบเลน่ กีฬา
B แทนเซตของคนอว้ น

3

แบบ เหตุและผล แผนภาพ - เวนออยเลอร์
ท่ี

5. มีสมาชิกของ A หน่ึงสมาชิกท่ีเป็นสมาชิก

ของ B

เช่น A แทนเซตของจานวนคู่

B แทนเซตของจานวนเฉพะ a =2

6. มีสมาชิกของ B บางตวั ที่เป็นสมาชิกของ A
และ a เป็นสมาชิกของ A
เช่น B แทนเซตของคนไทย
A แทนเซตของคนนบั ถือศาสนาพุทธ
a หมิวนบั ถือศาสนาพทุ ธ

ตวั อย่างการให้เหตุผลแบบนริ นัย
1. เหตุ 1) จานวนคู่หมายถึงจานวนที่หารดว้ ย 2 ลงตวั
2) 10 หารดว้ ย 2 ลงตวั
ผล 10 เป็นจานวนคู่
2. เหตุ 1) คนที่ไม่มีหน้ีสินและมีเงินฝากในธนาคารมากกวา่ 10 ลา้ นบาท
เป็ นเศรษฐี
2) คุณมานะไมม่ ีหน้ีสินและมีเงินฝากในธนาคาร 11 ลา้ นบาท
ผล คุณมานะเป็นเศรษฐี
3) เหตุ 1) นกั กีฬากลางแจง้ ทุกคนจะตอ้ งมีสุขภาพดี
2) เกียรติศกั ด์ิเป็นนกั ฟุตบอลทีมชาติไทย
ผล เกียรติศกั ด์ิมีสุขภาพดี

4

จากตวั อยา่ งจะเห็นวา่ การยอมรับความรู้พ้นื ฐานหรือความจริงบางอยา่ งก่อน
แลว้ จึงหาขอ้ สรุปจากส่ิงที่ยอมรับแลว้ น้นั ซ่ึงเรียกวา่ ผล การสรุปผลจะถูกตอ้ งกต็ ่อเมื่อ
เป็นการสรุปไดอ้ ยา่ งสมเหตสุ มผล (valid) เช่น

เหตุ 1) เรือทุกลาลอยน้า
2) ถงั น้าพลาสติกลอยน้าได้

ผล ถงั น้าพลาสติกเป็นเรือ
การสรุปผลจากขา้ งตน้ ไมส่ มเหตสุ มผล แมว้ า่ ขอ้ อา้ งหรือเหตุท้งั สองขอ้ จะเป็น
จริง แตก่ ารที่เราทราบวา่ เรือทกุ ลาลอยน้าไดก้ ไ็ มไ่ ดห้ มายความวา่ ส่ิงอ่ืน ๆ ที่ลอยน้าได้
จะตอ้ งเป็นเรือเสมอไป ขอ้ สรุปในตวั อยา่ งขา้ งตน้ จึงเป็นการสรุปท่ีไมส่ มเหตสุ มผล

5

แบบทดสอบ
1. ขอ้ ใดเป็นการใหเ้ หตผุ ลแบบนิรนยั

ก. การนาปัญหามาใชใ้ นการตดั สินใจ
ข. การนาเหตยุ อ่ ยๆ แตล่ ะเหตุการณ์มารวมกนั
ค. การใหเ้ หตุผลท่ีคานึงถึงความจริงหรือความเทจ็
ง. การนาความเชื่อ ขอ้ ตกลง กฎ หรือบทนิยามนาไปสู่ขอ้ สรุป
2. แผนภาพที่กาหนดให้ ขอ้ ใดเป็นการสรุปที่สมเหตสุ มผล

• กลว้ ย

คนรวย
คนขยนั

ก. กลว้ ยเป็นคนรวยเละขยนั
ข. กลว้ ยเป็นคนรวยแตไ่ มข่ ยนั
ค. กลว้ ยเป็นคนขยนั แตไ่ มร่ วย
ง. กลว้ ยเป็นคนไมร่ วยเละไมข่ ยนั

6

เฉลยแบบทดสอบ
ข้อ 1

เพราะ การใหเ้ หตผุ ลแบบนิรนยั หมายถึง เป็นการนาความรู้ ขอ้ ตกลง กฎ
หรือบทนิยมที่ยอมรับวา่ เป็นจริง เพอ่ื หาเหตุผลนาไปสู่ขอ้ สรุป การใหเ้ หตุผลแบบนิร
นยั ไมไ่ ดค้ านึงถึงความจริงหรือความเทจ็ แต่จะคานึงถึง เฉพาะขอ้ สรุปท่ีตอ้ งออกมา
ไดเ้ ท่าน้นั ตอบ ง

ข้อ 2 จากแผนภาพ กลว้ ยอยใู่ นวงของคนรวยและคนขยนั
ดงั น้นั สรุปไดว้ า่ กลว้ ยเป็นคนรวยและคนขยนั ตอบ ก
• กลว้ ย
คนรวย
คนขยนั

7

มอบหมายกจิ กรรม
1. ใหผ้ เู้ รียนคน้ ควา้ เน้ือหาและฝึกทาโจทย์ เก่ียวกบั การใหเ้ หตุผล ผา่ นทาง

อินเทอร์เน็ต อยา่ งนอ้ ย 3 เวบ็ ไซต์
2. ใหผ้ เู้ รียนบนั ทึกเน้ือหาจากการเรียนรู้ผา่ นทางอินเทอร์เน็ตวา่ มีสาระอะไร

พร้อมบนั ทึกแหลง่ ที่มา
3. ใหผ้ เู้ รียนสรุปเน้ือหาทไี่ ดจ้ ากการเรียนรู้ (ไมเ่ กิน 5 บรรทดั )
4. จากแนวทางการนามาใชป้ ระโยชน์ จะส่งเสริมต่อการพฒั นาคุณภาพชีวิตของ

ผเู้ รียนอยา่ งไรบา้ ง

วธิ ีการส่งงาน
ใหผ้ เู้ รียนทากิจกรรมแลว้ เขียนลงกระดาษ ถา่ ยรูปส่งใหค้ รูผา่ นทาง กลมุ่ Line

อยา่ ลืมประเมนิ กันนะ

แบบประเมนิ ความพงึ พอใจการใชส้ ่อื การเรยี นรู้

https://forms.gle/2BgEJMJBxGu2r4ZS7

8

คณะผู้จดั ทา

คร้ังท่ี 1 (วันท่ี 17-19 มิถนุ ายน 2563)

ท่ปี รึกษา

นายวรรณวิจกั ษณ์ กุศล ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

คณะดาเนินงาน

นางสาวเพียงพกั ตร์ ทองโชติ ครู กศน. ตาบลหาดเลก็

นางสาวพจณิชา อภิบาลศรี ครู กศน. ตาบลทา่ โสม
นางสาวสุวรรณา สิงห์ภู่ หวั หนา้ กล่มุ ยทุ ธศาสตร์และการพฒั นา สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาวสุประวีณ์ กลีบสมุทร หวั หนา้ กลมุ่ ส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

คร้ังที่ 2 (วนั ท่ี 21-23 ธันวาคม 2563)

ท่ีปรึกษา

ว่าที่ร้อยโทจานนค์ นนทะมาศ ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางภาวินี วรประดิษฐ ขา้ ราชการบานาญ

นายภกั ดี พงษไ์ พบลู ย์ ขา้ ราชการบานาญ

คณะดาเนินงาน

นายกิตติกร ภารไสว ครูผชู้ ่วย กศน. อาเภอแหลมงอบ

นางสาวเพยี งพกั ตร์ ทองโชติ ครู กศน. ตาบลหาดเลก็

นางสาวพจณิชา อภิบาลศรี ครู กศน. ตาบลท่าโสม

นางสาววรรณภา ต้งั วงศง์ าม ครู กศน. ตาบลหว้ ยแร้ง

คณะบรรณาธิการ

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
นางสาวสุวรรณา สิงหภ์ ู่ หวั หนา้ กลมุ่ อานวยการ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด
นางสาวสุประวณี ์ กลีบสมทุ ร หวั หนา้ กล่มุ ส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาววรรณภสั สร ศรีสว่างวรกุล หวั หนา้ กล่มุ ส่งเสริมการศึกษานอกระบบ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นายอคั รพล เรียเตม็ พนกั งานขบั รถหอ้ งสมุดเคล่ือนท่ี สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ผู้ออกแบบปก

นายอคั รพล เรียเตม็ พนกั งานขบั รถหอ้ งสมุดเคลื่อนที่ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

ผู้ควบคมุ การดาเนินงาน

ดร.สุธี วรประดิษฐ ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

นางสาวสุประวณี ์ กลีบสมุทร หวั หนา้ กลุม่ ส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน. จงั หวดั ตราด

9

10