วัดเขาฉลาด

วัดเขาฉลาด
แ ห ล่ ง เ รี ย น รู้ แ ล ะ ภู มิ ปั ญ ญ า ท้ อ ง ถิ่ น
ป ร ะ จำ เ ดื อ น ตุ ล า ค ม 2 5 6 4

คำ นำ

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง วัดเขาฉลาด
จัดทำขึ้นเพื่อถ่ายทอดประวัติความเป็นมาของ

วัดเขาฉลาดที่มีอย่างยาวนานซึ่งเป็นศูนย์รวมใน
การประกอบศาสนกิจและพิธีกรรมทางศาสนา
ของคนในชุมชนศิลปะการก่อสร้างทาง
สถาปัตยกรรมของอุโบสถ วิหารที่มีความสวยสด
งดงามสร้างความความตระหนักถึงความสำคัญ
ของศาสนสถานให้แก่ประชาชนทั่วไป และผู้สนใจ
ได้รับความรู้ก่อให้เกิดความเข้าใจอันดี ร่วมมือกัน
อนุรักษ์ศาสนสถานสำคัญแห่งนี้ให้ดำรงอยู่ คู่แผ่น
ดินไทยสืบไป

หนังสือเล่ม จึงเป็นหนังสือได้รวบรวมข้อมูล
ของวัดเขาฉลาด เพื่อให้ผู้อ่านเห็นถึงคุณค่าและ
ความความงดงามทางศิลปกรรม สถาปัตยกรรม
และคุณค่าทางประวัติศาสตร์อันยาวนานเพื่อให้
ประชาชนเกิดความรู้และสร้างความตระหนักใน
คุณค่าของประวัติศาสตร์และศิลปกรรมของ
วัดเขาฉลาด

ส า ร บั ญ

1 สถานที่สำคัญ
2 ประวัติความเป็น
8 ภาพ
9 บรรณานุกรม

ส ถ า น ที่ สำ คั ญ

พั น ธ์ ไ ม้ ห า ย า ก
ห ล า ย ร้ อ ย ช นิ ด

ป ั จ จุ บั น พื้ น ที่ ป่ า ธ ร ร ม ช า ติ น้ อ ย ม า ก แ ล ะ ก ร ะ จ า ย อ ยู่ เ พี ย ง บ า ง พื้ น ที่
ดังนั้นการจัดพื้นที่สงวนรักษาพืชพันธุ์หายาก จึงเป็นอีกเครื่องมือ
หนึ่งที่จะช่วยอนุรักษ์พันธุ์หายากเอาไว้ เพื่อเป็นแหล่งแม่ไม้ที่ดี

สำหรับการศึกษา วิจัย ของคนในชุมชน

ป ร ะ วั ติ ค ว า ม เ ป็ น ม า

วัดเขาฉลาดมีพื้นที่อยู่ในบริเวณหมู่บ้านเขาฉลาด หมู่ ๗ ตำบลเทพนิมิต อำเภอเขาสมิง
จังหวัดตราด เริ่มก่อตั้งเป็นสำนักสงฆ์ ในปี๒๕๑๔ โดยพระครูสมุห์เอี่ยม สิริวณฺโณ (สมณศักดิ์ใน
ขณะนั้น) เลขานุการเจ้าคณะจังหวัดชลบุรี ได้เดินทางมาเยี่ยมญาติโยมในหมู่บ้านนี้ พิจารณาเห็น
ว่าเป็นที่เหมาะสมควรแก่การสร้างวัดหรือสำนักสงฆ์ขึ้น จึงได้สละทรัพย์ส่วนตัวเพื่อซื้อที่ดินจาก
โยมอิ่มไว้จำนวน ๑๐ ไร่เศษ แล้วสร้างกุฏิหลังเล็กๆไว้ ๑ หลัง ต่อมาในปี ๒๕๑๕ ได้สร้างศาลา
ขึ้นอีก ๑ หลังบรรจุคนได้ประมาณ ๓๐ คน ในระยะแรกๆ ยังไม่มีพระภิกษุสงฆ์ จำพรรษาอยู่เลย
ท่านก็อุตส่าห์เดินทางมาโปรดญาติโยมกลางพรรษาทุกวันพระตลอดทั้งปี ๒๕๑๕ แต่กุฏิพระที่จะ
ให้พระสงฆ์จำพรรษานั้นยังไม่ได้สร้างขึ้นปี ๒๕๑๖ มีพระภิกษุ จำพรรษาอยู่ ๒ รูป จนกระทั่งปี
๒๕๑๘ ท่านพระครูสมุห์เอี่ยม สิริวณฺโณ ได้จัดปริวาสกรรมขึ้นเป็นเวลา ๒ ปี แล้วต่อมาท่านจึง
ได้ขยายเขตสำนักสงฆ์เพิ่มขึ้น โดยการบริจาค และซื้อที่ดินจากชาวบ้านจนปัจจุบันมีพื้นที่วัด
ทั้งหมด ๑๐๖ ไร่เศษ ในระหว่างนี้ได้มีพระภิกษุสงฆ์มาจำพรรษาอยู่ที่วัดโดยตลอด

ป ร ะ วั ติ ค ว า ม เ ป็ น ม า

สำนักสงฆ์แห่งนี้ ได้รับความร่วมมือทั้งแรงกายและแรงใจ จากพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย
ทั้งในและนอกพื้นที่ไม่ว่าใกล้หรือไกล ทำการพัฒนาในด้านต่างๆ จนเจริญรุ่งเรืองขึ้นมาตามลำดับ
จนกระทั่งได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเป็น”วัดเขาฉลาด” เมื่อวันที่ ๙ กรกฎาคม พุทธศักราช
๒๕๒๙ ต่อมาในปี ๒๕๓๑ พระครูสมุห์เอี่ยม สิริวณฺโณ ได้ไปอาราธนา พระเดชพระคุณหลวงพ่อ
คือ พระอธิการพรหมา ธฒฺมาภิรโม จากถ้ำรังเสือ จ.ราชบรี ให้มาจำพรรษาที่วัดแห่งนี้จนได้รับใบ
ตราตั้งเป็นเจ้าอาวาสองค์แรกของวัดแห่งนี้ เมื่อวันที่ ๑ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๓๑ และใน
ปีนี้เองวัดเขาฉลาดได้เปิดเรียนพระปริยัติธรรมขึ้นเป็นครั้งแรกและในปีต่อๆมาวัดเขาฉลาดได้
ทำการเรียนการสอนพระปริยัติธรรมแก่พระภิกษุสงฆ์มาโดยตลอดจนกระทั่งปัจจุบันนี้ เกี่ยวกับ
การปรับปรุงพัฒนาสภาพและพื้นที่ของวัด

ป ร ะ วั ติ ค ว า ม เ ป็ น ม า

พระเดชพระคุณหลวงพ่อจัดได้ว่าเป็นพระนักพัฒนารูปหนึ่ง นอกจากจะเป็นพระภิกษุ
ที่เคร่งครัดด้านวิปัสสนากรรมฐานสายหลวงปู่ฝั้น อาจาโร แล้ว ท่านยังได้นำเดินการปลูกป่าใน
พื้นที่วัดทั้งหมด ทั้งไม้ยืนต้นเก่าแก่ของไทยว่า ๓๐๐ ชนิด เช่น ไม้สีละมัน,ไม้หย่อง,ไม้มะซ่าน,
ไม้ตาเสือ,ไม้ชมแพรก ไม้พะวา,ไม้โมข์ ฯลฯ และไม้เศรษฐกิจจังหวัดเพื่อเป็นตัวอย่างแก่ญาติ
โยมทั้งหลาย โดยเฉพาะไม้ป่าธรรมชาติของไทยนั้น ได้จัดทำเป็นสวนป่าเฉลิมพระเกียรติ ร.๙
และสวนป่าเฉลิมพระเกียรติสดุดีมหาราชินี พร้อมทั้งเป็นอุทยานเพื่อการศึกษาพันธุ์ไม้สำหรับ
บุคคล คณะต่างๆ ได้เข้ามาศึกษา ค้นคว้าหาความรู้ เกี่ยวกับพันธุ์ไม้ ในปี ๒๕๓๖ และในปัจจุบัน
ได้ขยายพื้นที่บริเวณวัดและสวนป่าเฉลิมพระเกียรติสดุดีมหาราชินีจัดทำเป็นแหล่งเรียนรู้ในรูป
แบบสวนต่างๆ คือ สวนส.ว. แบบพอเพียง คือสวนที่สูงอายุในหมู่บ้านรวมตัวกันใช้เวลาว่างให้
เกิดประโยชน์โดยการช่วยกันทำแปลงผักขึ้นมา เพื่อเป็นการออกกำลังกายและสร้างรายได้เสริม

สวนออมทรัพย์ คือสวนที่ประชาชนในหมู่บ้านใช้พื้นที่ว่างเปล่ารกร้าง หันมาปลูกทุเรียน
และผลไม้ต่างๆ เพื่อเป็นการรวมตัวของประชาชนและหารายได้เข้าวัดอีกนึงทาง



บ ร ร ณ า นุ ก ร ม



พระครูวินัยธรคงฤทธิ์ อตฺถโกวิโท เจ้าอาวาสวัดเขาฉลาด สัมภาษณ์ 20 สิงหาคม 2564
สามเณรกีรติ รุ่งเรื่อง สัมภาษณ์ 20 สิงหาคม 2564

จั ด ทำ โ ด ย
น า ง ส า ว ร ส สุ ค น ธ์ ร า ช นุ เ ค ร า ะ ห์ บ ร ร ณ า รั ก ษ์
น า ง ส า ว จุ ฑ า รั ต น์ ป ล้ อ ง เ งิ น ค รู ก ศ น . ตำ บ ล เ ท พ นิ มิ ต