ภูมิศาสตร์ทางกายภาพทวีปเอเชีย

ภูมศิ าสตร์ทางกายภาพทวปี เอเชีย

ลักษณะทางกายภาพของทวีปเอเชีย

1.1 ที่ต้ัง ขนาด และอาณาเขต
เอเชียเป็นทวีปที่ใหญ่ทส่ี ุดในโลก มอี าณาเขตตดิ ต่อดงั น้ี
1. ทศิ เหนือ ติดตอ่ กบั ทะเลคารา ทะเลแลปทฟิ และทะเลไซบีเรียตะวนั ออก

ในมหาสมทุ รอาร์กติก
2. ทิศตะวนั ออก ตดิ ต่อกบั ทะเลเบริง ทะเลโอคอตสค์ ทะเลญี่ป่ ุน ทะเลเหลือง

ทะเลจีนตะวนั ออก และทะเลจีนใตใ้ นมหาสมทุ รแปซิฟิก
3. ทศิ ใต้ ติดต่อกบั อ่าวเบงกอล ทะเลอาหรับ อ่าวเปอร์เซีย และอ่าวเอเดน

ในมหาสมุทรอนิ เดีย
4. ทิศตะวนั ตก ตดิ ต่อกบั ทะเลแดง คลองสุเอซ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทะเลดา

เทอื กเขาคอเคซสั ทะเลแคสเปี ยนและเทือกเขายรู ัล
1.2 ลกั ษณะภมู ิประเทศ
ลกั ษณะภมู ิประเทศของทวปี เอเชียอาจแบ่งออกไดเ้ ป็น 6 เขต ดงั น้ี
1. เขตทีร่ าบต่าตอนเหนือ
2. เขตที่ราบลมุ่ แม่น้า
3. เขตเทอื กเขาสูง
4. เขตท่ีราบสูงทางตอนกลางทวีป
5. เขตที่ราบสูงตอนใตแ้ ละตะวนั ตกเฉียงใต้
6. หมเู่ กาะ

~1~

1.3 ภมู ิอากาศ

1.3.1 ปัจจยั ที่มีอทิ ธิพลตอ่ ภมู อิ ากาศ
1. ทีต่ ้งั ดินแดนส่วนใหญ่ของทวีปเอเชียต้งั อยู่ทางซีกโลกเหนือ คือ

จากเสน้ ศนู ยส์ ูตรไปจนถึงข้วั โลก ทาให้ทวปี เอเชียมีภมู อิ ากาศทกุ ชนิด
2. ขนาด ทวปี เอเชียมีอาณาเขตกวา้ งขวางมาก มเี ส้นศนู ยส์ ูตร

เส้นทรอปิ กออฟแคนเซอร์ และเส้นอาร์กตกิ เซอร์เคิลลากผา่ น จึงมี
ภูมิอากาศท้งั เขตร้อน เขตอบอุ่น และเขตหนาว

3. ความใกล–้ ไกลทะเล ทวปี เอเชียมีดินแดนบางส่วนอยใู่ กลช้ ายฝ่ัง
ทะเล และดินแดนภายในทวีปบางแห่งอยหู่ ่างไกลจากทะเลมาก
จึงมีความแตกต่างของภูมิอากาศอยา่ งรุนแรง

4. ความสูงต่าของพ้ืนท่ี ทวปี เอเชียมีภูมปิ ระเทศท้งั ทเี่ ป็นเทือกเขาสูง
ทรี่ าบ และที่ราบสูง จึงทาให้ภมู ิอากาศแตกตา่ งกนั ท้งั ๆ ท่ีต้งั อยใู่ น
แนวละติจดู เดียวกนั

5. ลมประจาท่ีพดั ผ่าน

~2~

1.3.2 เขตภูมอิ ากาศ (climatic region)

ทวีปเอเชียมภี ูมิอากาศและพืชพรรณธรรมชาตทิ ่ีหลากหลาย จาแนกได้ 11 เขต ดงั น้ี

1. เขตภมู ิอากาศแบบป่ าฝนเขตร้อน (Af) 2. เขตภมู ิอากาศร้อนช้ืนแบบมรสุม (Am)

3. เขตภมู ิอากาศร้อนช้ืนแบบทุ่งหญา้ เมือง 4. เขตภูมอิ ากาศแบบทุ่งหญา้ ก่ึง
ร้อนหรือทุ่งหญา้ สะวนั นา (Aw) ทะเลทราย (BS)

5.เขตภูมอิ ากาศแบบทะเลทราย (BW) 6. เขตภมู อิ ากาศแบบอบอุ่นช้ืน (Ca)

7. เขตภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Cs) 8. เขตภมู ิอากาศแบบช้ืนภาคพ้นื ทวปี (Da)

9. เขตภมู ิอากาศแบบก่ึงข้วั โลกหรือไทกา (Dc) 10. เขตภูมิอากาศแบบทนุ ดรา (ET)

11. เขตภมู ิอากาศแบบท่สี ูง (H)

~3~

1.4 ทรัพยากรธรรมชาติ
1. แร่ ทวปี เอเชียมีทรัพยากรแร่ท่ีอุดมสมบูรณห์ ลายชนิด ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่

ถา่ นหิน เหลก็ ดีบกุ ปิ โตรเลยี ม
2. ดิน ความอุดมสมบรู ณ์ของดินในทวีปเอเชียแตกตา่ งกนั ไปตามเขต

ภมู อิ ากาศและลกั ษณะภูมปิ ระเทศ
3. น้า เขตภูมิอากาศแบบร้อนช้ืนและเขตมรสุมเป็นบริเวณท่มี ีฝนตกชุก

ส่วนพ้นื ทที่ อี่ ยลู่ ึกเขา้ ไปภายในทวีปเป็นทีม่ ีปริมาณฝนนอ้ ยเป็นเขตแห้งแลง้
โดยในทวีปเอเชียมพี ้นื ที่ติดตอ่ กบั แหล่งน้าใหญ่ 3 แห่ง คือ มหาสมุทรอาร์กตกิ
มหาสมทุ รแปซิฟิก และมหาสมทุ รอนิ เดีย

4. ป่ าไม้ ทวปี เอเชียมพี ้นื ทป่ี ่ าไมม้ ากกวา่ ทุกทวปี ลกั ษณะของป่ าไมอ้ าจ
จาแนกไดด้ งั น้ี

1) ป่ าไทกา ป่ าในทวปี เอเชียส่วนใหญเ่ ป็นป่ าไทกา ซ่ึงเป็นป่ าไมส้ นใน
เขตหนาวและเป็นแหล่งไมเ้ น้ือออ่ นท่สี าคญั ท่ีสุดของทวีป

2) ป่ าไมผ้ ลดั ใบในเขตอบอุ่น เป็นป่ าไมเ้ น้ือแขง็ ผสมกบั ป่ าสน
3) ป่ าไมเ้ ขตร้อน ในเขตร้อนทมี่ ีฝนตกชุก ส่วนใหญเ่ ป็นป่ าดิบช้ืนทีม่ ี
ตน้ ไมข้ ้นึ หนาแน่นและไมม่ ฤี ดผู ลดั ใบที่แน่นอน
5. สัตวใ์ นธรรมชาติ จาแนกตามที่อยอู่ าศยั ได้ 2 ประเภท คือ
1) สตั วบ์ ก เขตป่ าไมข้ องทวปี เอเชียเป็นแหล่งท่อี ยอู่ าศยั ของสัตวป์ ่ าหลาย
ชนิด แต่ปัจจบุ นั มีการบุกรุกพ้นื ที่ป่ าและการลกั ลอบลา่ สตั วป์ ่ า สตั วป์ ่ าในทวีป
เอเชียมีปริมาณลดลง และมบี างชนิดสูญพนั ธุไ์ ป
2) สัตวน์ ้า ทวปี เอเชียมสี ัตวน์ ้าท้งั สัตวน์ ้าจืดและสตั วน์ ้าเคม็ อยอู่ ยา่ งอุดม
สมบรู ณ์

~4~

ลักษณะทางสังคม เศรษฐกจิ และวฒั นธรรมของทวีป

เอเชีย

2.1 ประชากร
2.1.1 จานวนประชากร
ทวปี เอเชียมีจานวนประชากรประมาณ 4,052 ลา้ นคน ซ่ึงประเทศจีนมี

จานวนประชากรมากทสี่ ุดอนั ดบั 1 ของโลก และประเทศอินเดียมปี ระชากร
มากเป็นอนั ดบั 2 ของโลก

2.1.2 เช้ือชาติ
1. เช้ือชาตมิ องโกลอยด์ (Mongoloid)
2. เช้ือชาติคอเคซอยด์ (Caucasoid)
3. เช้ือชาตินิกรอยด์ (Negroid)

2.1.3 ภาษา

ภาษาของประชากรในทวีปเอเชีย อาจจาแนกเป็นตระกลู ของภาษา

ตา่ ง ๆ ไดด้ งั น้ี

1. ตระกูลภาษาจีน–ทิเบต 2. ตระกูลภาษาดราวเิ ดียน

3. ตระกูลภาษาออสโตร–เอเชียตกิ 4. ตระกูลภาษาไท

5. ตระกูลภาษาอลั เทอิก 6. ตระกลู ภาษาอนิ โด–อิหร่าน

7. ตระกูลภาษาสลาโวนิก 8. ตระกูลภาษาออสโตรนีเซีย

9. ตระกลู ภาษาเซมิตกิ

~5~

2.1.4 ศาสนา
ศาสนาที่สาคญั ของโลกเกิดข้นึ ในทวีปเอเชีย โดยมีแหลง่ กาเนิดดงั น้ี
1. เอเชียตะวนั ตกเฉียงใต้ เป็นแหล่งกาเนิดของศาสนายดู าห์
ศาสนาคริสต์ และศาสนาอสิ ลาม

2. เอเชียใต้ เป็นแหลง่ กาเนิดของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
พระพุทธศาสนา และศาสนาสิกข์

3. เอเชียตะวนั ออก เป็นแหลง่ กาเนิดของลทั ธิขงจื๊อ เต๋า และชินโต
ศาสนาท่ีประชากรในทวีปเอเชียนบั ถอื กนั มากในปัจจุบนั คอื ศาสนาอิสลาม
พระพุทธศาสนา ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ลทั ธิความเชื่อของจีน ศาสนาคริสต์
ศาสนาซิกช์ และความเชื่อด้งั เดิมของชนเผา่

~6~

ภูมิภาคของทวีปเอเชีย

ดนิ แดนของทวีปเอเชียแบ่งได้ 5 ภูมิภาค ดงั นี้

1. เอเชียตะวนั ออก ทต่ี ้งั ขนาด และอาณาเขต

เอเชียตะวนั ออกต้งั อย่รู ะหว่างละติจดู ท่ี 18 องศาเหนือ ถึงละตจิ ดู ที่ 54 องศาเหนือ

และระหว่างลองจิจูดที่ 74 องศาตะวนั ออก ถึงลองจิจดู ท่ี 145 องศาตะวนั ออกโดยมี

อาณาเขตตดิ ต่อดงั น้ี

- ทศิ เหนือ ตดิ กบั สหพนั ธรัฐรัสเซีย

- ทิศตะวนั ออก จดมหาสมุทรแปซิฟิก

- ทิศใต้ ตดิ ตอ่ กบั ภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

- ทศิ ตะวนั ตก ติดต่อกบั ภูมิภาคเอเชียตะวนั ตกเฉียงใต้

2. เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ที่ต้งั ขนาด และอาณาเขต

เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตต้ ้งั อยรู่ ะหว่างละติจดู ท่ี 10 องศาใต้ ถงึ ละติจดู ที่ 28 องศา

เหนือ และระหว่างลองจิจูดท่ี 92 องศาตะวนั ออก ถึงลองจิจูดท่ี 141 องศาตะวนั ออก

โดยมอี าณาเขตตดิ ตอ่

- ทิศเหนือ ติดตอ่ กบั สาธารณรัฐประชาชนจีน

- ทิศตะวนั ออก จดมหาสมุทรแปซิฟิก

- ทศิ ใต้ จดมหาสมุทรอนิ เดีย ทวปี

- ทิศตะวนั ตก จดมหาสมทุ รอนิ เดีย

3. เอเชียใต้ ท่ีต้งั ขนาด และอาณาเขต

เอเชียใตต้ ้งั อยรู่ ะหว่างละติจูดท่ี 5 องศาเหนือ ถึงละติจูดท่ี 36 องศาเหนือ และ

ระหวา่ งลองจิจดู ท่ี 61 องศาตะวนั ออก ถึงลองจิจูดที่ 97 องศาตะวนั ออก โดยมีอาณาเขต

ติดต่อ ดงั น้ี

~7~

- ทิศเหนือ ตดิ ตอ่ กบั สาธารณรฐั ประชาชนจีน

- ทศิ ตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กบั สหภาพพม่า

- ทิศใต้ จดทะเลอาหรับและอา่ วเบงกอล

- ทิศตะวนั ตก ติดตอ่ กบั สาธารณรฐั อสิ ลาอฟั กานิสถาน

4. เอเชียตะวนั ตกเฉียงใต้ ท่ีต้งั ขนาด และอาณาเขต

เอเชียตะวนั ตกเฉียงใตต้ ้งั อยู่ระหว่างละตจิ ูดท่ี 7 องศาเหนือ ถงึ ละติจูดที่ 42 องศา

เหนือ และระหว่างลองจิจดู ที่ 26 องศาตะวนั ออก ถึงลองจิจูดท่ี 75 องศาตะวนั ออก โดยมี

อาณาเขตตดิ ต่อ ดงั น้ี

- ทศิ เหนือ ติดตอ่ กบั ทะเลดา ทะเลแคสเปี ยน

- ทิศตะวนั ออ ติดต่อกบั ภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ออกและภูมิภาคเอเชียใต้

- ทศิ ใต้ จดอ่าวเอเดน อ่าวโอมาน และอ่าวเปอร์เซียของทะเลอาหรบั

- ทศิ ตะวนั ตก จดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

5. เอเชียกลางทีต่ ้งั ขนาด และอาณาเขต

เอเชียกลางต้งั อยรู่ ะหวา่ งละติจดู ท่ี 36 องศาเหนือ ถงึ ละตจิ ูดท่ี 56 องศาเหนือ และ

ระหว่างลองจิจดู ที่ 40 องศาตะวนั ออก ถึงลองจิจดู ท่ี 88 องศาตะวนั ออก โดยมอี าณาเขต

ติดต่อกบั ดินแดนอ่นื ดงั น้ี

- ทิศเหนือ ตดิ ตอ่ กบั สหพนั ธรัฐรสั เซีย

- ทศิ ตะวนั ออก ตดิ ต่อกบั สาธารณรัฐประชาชนจีน

- ทศิ ใต้ ตดิ ตอ่ กบั สาธารณรัฐอสิ ลามอฟั กานิสถาน

- ทศิ ตะวนั ตก จดทะเลดา

~8~

แบบทดสอบ

1. เพราะเหตุใดดินแดนของทวีปเอเชียที่ต้งั อยใู่ นแนวละตจิ ูดเดียวกนั จงึ มีความแตกตา่ งกนั
ก. ไดร้ ับอทิ ธิพลลมมรสุมไมเ่ ท่ากนั
ข. มลี กั ษณะภมู ิประเทศแตกต่างกนั
ค. มพี ืชพรรณธรรมชาตไิ มเ่ หมอื นกนั
ง. มกี ระแสน้าในมหาสมุทรไหลผ่านต่างกนั

2. เพราะเหตุใดประเทศอนิ เดียและประเทศไทยจึงสามารถปลูกขา้ วไดเ้ หมือนกนั ท้งั ที่มีพ้ืนท่ี
ไมไ่ ดต้ ดิ ต่อกนั

ก. มีลกั ษณะภูมอิ ากาศแบบเดียวกนั
ข. มีแนวพ้นื ท่ีติดต่อกบั ทะเลเหมือนกนั
ค. มวี ฒั นธรรมในการดาเนินชีวติ ที่เหมอื นกนั
ง. มีประชากรทม่ี พี ิธีกรรม และนบั ถอื ศาสนาเหมอื นกนั
3. เทอื กเขาสูงทวปี เอเชียส่วนใหญอ่ ยบู่ ริเวณใด
ก. ตอนใตข้ องทวีป
ข. ตอนกลางของทวปี
ค. ตอนเหนือของทวปี
ง. ตอนตะวนั ออกของทวปี

~9~

เฉลยพร้อมข้อเสนอแนะ

ให้ผเู้ รียนตรวจคาตอบ พร้อมทาความเขา้ ใจในคาตอบ พร้อมส่งผลการทดสอบให้ครูผา่ นทางกลมุ่
Line
1.
ก. X (ผิด) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนยงั ไม่เขา้ ใจในวธิ ีการที่ถกู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้ือหาใหม่
ข. ✓(ถกู ตอ้ ง) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนมคี วามเขา้ ใจในวธิ ีการทถี่ กู ตอ้ ง
ค. X (ผดิ ) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนยงั ไมเ่ ขา้ ใจในวิธีการที่ถกู ตอ้ ง

ควรอ่านทบทวนเน้ือหาใหม่
ง.X (ผิด) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนยงั ไมเ่ ขา้ ใจในวธิ ีการที่ถกู ตอ้ ง

ควรอ่านทบทวนเน้อื หาใหม่
2.
ก. ✓ (ถูกตอ้ ง) หากผเู้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนมีความเขา้ ใจในวธิ ีการทถี่ ูกตอ้ ง
ข. X (ผดิ ) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงวา่ ผูเ้ รียนยงั ไม่เขา้ ใจในวธิ ีการท่ถี กู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้ือหาใหม่
ค. X (ผดิ ) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงวา่ ผเู้ รียนยงั ไม่เขา้ ใจในวิธีการที่ถกู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้ือหาใหม่
ง.X (ผดิ ) หากผเู้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงวา่ ผเู้ รียนยงั ไมเ่ ขา้ ใจในวธิ ีการทถ่ี กู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้อื หาใหม่

~ 10 ~

3.
ก. X (ผิด) หากผเู้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงวา่ ผเู้ รียนยงั ไมเ่ ขา้ ใจในวิธีการที่ถกู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้ือหาใหม่
ข. ✓(ถกู ตอ้ ง) หากผเู้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนมคี วามเขา้ ใจในวิธีการทถี่ กู ตอ้ ง
ค. X (ผดิ ) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงวา่ ผูเ้ รียนยงั ไม่เขา้ ใจในวิธีการทีถ่ กู ตอ้ ง

ควรอา่ นทบทวนเน้ือหาใหม่
ง.X (ผดิ ) หากผูเ้ รียนตอบขอ้ น้ี แสดงว่า ผเู้ รียนยงั ไมเ่ ขา้ ใจในวิธีการทีถ่ กู ตอ้ ง

ควรอ่านทบทวนเน้อื หาใหม่

~ 11 ~

กจิ กรรม

ให้ผูเ้ รียนคน้ ควา้ เน้ือหาเกี่ยวกบั ภูมิศาสตร์ทางกายภาพทวีเอเชียเพม่ิ เตมิ จากเน้ือหาที่ไดเ้ รียน
มา ผา่ นทางอนิ เตอร์เนต็ อยา่ งนอ้ ย 2 เวป็ ไซด์

ขอให้ผู้เรียนทากจิ กรรมแล้วเขยี นลงบนกระดาษ A4

ถ่ายรูปส่งให้ครูผ่านทาง กล่มุ LINE

ให้นักเรียนทุกคนทาแบบประเมิน เม่ือเสร็จสิ้นการเรียนรู้
ตาม...ลงิ้ ค์...

https://clck.ru/SyRyw

~ 12 ~

คณะผู้จัดทำ

คร้ังที่ 1 (วนั ที่ 17-19 มิถนุ ำยน 2563)

ทป่ี รึกษำ

นายวรรณวจิ กั ษณ์ กศุ ล ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด

นายสุธี วรประดิษฐ ศกึ ษานิเทศก์ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด

คณะดำเนนิ งำน

นางกนั ตพร พลู ศริ ิ ครูชานาญการพิเศษ กศน.อาเภอเขาสมิง

นายคุณชั พเิ ชฐ สุดศรี ครู อาสาฯ กศน.อาเภอบอ่ ไร่

นางสาวอลสิ า คะเลรัมย์ ครู กศน.ตาบลเขาสมงิ

นางสาวชนากานต์ บวั บาน ครู กศน.ตาบลน้าเชี่ยว

นางสาวอศั มาภรณ์ เจริญนาน ครู กศน.ตาบลแหลมงอบ

นางสาวสิรามล โถทอง ครู ศรช.เขาสมงิ

คร้ังที่ 2 (วันที่ 21-23 ธันวำคม 2563)

ที่ปรึกษำ ผอู้ านวยการ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
ว่าท่รี ้อยโทจานนค์ นนทะมาศ ขา้ ราชการบานาญ
ดร.สุธี วรประดษิ ฐ ขา้ ราชการบานาญ
นางภาวณิ ี วรประดิษฐ
นายภกั ดี พงษไ์ พบลู ย์ ครู
ครู กศน.ตาบลเกาะชา้ งใต้
คณะดำเนนิ งำน ครู กศน.ตาบลแหลมงอบ
ครู ศรช.
นายสมชาย วงศเ์ ขียว
นางกาญจนา พิณเสนาะ ศกึ ษานิเทศก์ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
นางสาวอศั มาภรณ์ เจริญนาน หัวหนา้ กลุ่มอานวยการสานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
นางสาวสิรามล โถทอง หวั หน้ากลมุ่ ส่งเสริมการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
หวั หนา้ กลุม่ ส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบสานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
คณะบรรณำธกิ ำร พนกั งานขบั รถหอ้ งสมุดเคลื่อนท่ี สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด

ดร.สุธี วรประดิษฐ์ พนกั งานขบั รถหอ้ งสมดุ เคลือ่ นท่ี สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
นางสาวสุวรรณา สิงห์ภู่
นางสาวสุประวีณ์ กลบี สมุทร ศึกษานิเทศก์ สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
นางสาววรรณภสั สร ศรีสวา่ งวรกลุ หัวหนา้ กลุ่มส่งเสริมการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งาน กศน.จงั หวดั ตราด
นายอคั รพล เรียเต็ม

ผ้อู อกแบบปก

นายอคั รพล เรียเต็ม

ผ้คู วบคมุ กำรดำเนนิ งำน

ดร.สุธี วรประดิษฐ
นางสาวสุประวณี ์ กลบี สมทุ ร

~ 13 ~