คู่มือ กพช.

กิจกรรมพฒั นาคณุ ภาพชีวิตคอื อะไร

กิจกรรม พัฒนาคณุ ภาพชวี ติ หรอื กพช. หมายถงึ กจิ กรรมทสี่ ่งเสริม สนบั สนุน

ให้นักศกึ ษาเป็นผู้รจู้ ักคิด รู้จักทำ เป็นผูค้ ดิ เปน็ ทำเป็น และแกป้ ัญหาเป็น โดยนกั ศึกษาสามารถ
เลอื กทำกจิ กรรมพัฒนาคุณภาพชีวิตไดต้ ามความสนใจ หรือความถนดั เน้นการนำความรู้ ทักษะ
และประสบการณ์ทไ่ี ดจ้ ากการศึกษาเรียนรไู้ ปส่กู ารปฏิบัติท่สี อดคล้องกบั วิถี ชวี ติ เพอื่ พัฒนา
ตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม และสิง่ แวดลอ้ ม รวมถึงมกี ารปลูกฝงั คุณลักษณะอนั พึงประสงค์

ในแตล่ ะระดบั การศึกษาจะต้องปฏิบัติกจิ กรรมพฒั นาคุณภาพชวี ิตรวมแลว้ ไมน่ ้อย กวา่ 200
ช่ัวโมง โดยมขี อบข่ายเนือ้ หาท้งั ในภาคทฤษฎี และภาคปฏบิ ัติ

มีความจำเป็นอยา่ งไร

กิจกรรมพฒั นาคุณภาพชีวิตเป็นเง่ือนไขในการจบหลักสตู ร ซ่งึ กำหนดไวไ้ มน่ อ้ ยกว่า 200ชั่วโมงใน
แตล่ ะระดับ
วัตถปุ ระสงค์

วัตถปุ ระสงคข์ องการจัดกจิ กรรมพฒั นาคุณภาพชวี ติ มดี ังนี้เพ่อื ให้ผเู้ รยี นมโี อกาสใช้
กระบวนการกลมุ่ แลกเปล่ียนความรู้ ประสบการณ์ โดยฝึกทักษะการคิด
การแก้ปัญหา และความมีเหตุผล
เพอ่ื ปลกู ฝังให้ผเู้ รียนมคี ณุ ธรรม จริยธรรม และสามารถอยู่ร่วมกันกับผูอ้ น่ื ไดอ้ ย่างมีความสุข
เพื่อสง่ เสรมิ ให้ผู้เรยี นได้พัฒนาตนเองและมสี ่วนร่วมในการพฒั นา ครอบครัว ชุมชน และสงั คม
ทำใหเ้ กิดความรสู้ กึ ผกู พัน เป็นสว่ นหน่ึงของชุมชนและสงั คม
องค์ประกอบกจิ กรรมพัฒนาคณุ ภาพชีวติ ประกอบดว้ ย
1. ความรู้พ้ืนฐาน เป็นกิจกรรมการเรยี นรทู้ ี่มีขอบขา่ ยเนื้อหาเกี่ยวกับโครงสร้างและประโยชน์ของ
กพช.
แนวทางการพฒั นาตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม

1.กระบวนการกลุ่ม
2.กระบวนการคิดเปน็ ทำเปน็ แกป้ ัญหาเปน็ และการนำไปใชใ้ นการดำเนินชวี ิต
3.การประสานเครือขา่ ย
4.การเป็นผนู้ ำ ผตู้ าม
5.การวางแผน และประโยชน์ของการวางแผน
6.มนุษยสมั พันธ์
การเขยี นโครงการ

2. กิจกรรมโครงการ เป็นกิจกรรมการเรยี นรู้ทใี่ ห้ผู้เรียนไดล้ งมอื ปฏบิ ตั ิจริงใน
การทำกจิ กรรม โครงการทีเ่ กีย่ วกบั การพฒั นาตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน และสังคม

ลักษณะกิจกรรมพฒั นาคุณภาพชีวิต แบ่งเปน็ 2 ประเภท ดังน้ี
1. กิจกรรมการเรยี นรู้ท่ีมงุ่ เน้นการพัฒนาทกั ษะชวี ติ ของตนเองและ

ครอบครวั โดยใชก้ ระบวนการเรียนรแู้ บบมสี ่วนรว่ มของผู้เรยี น และต้องพจิ ารณาในประเดน็
สำคัญๆ ดังนี้

ประโยชนท์ ีต่ นเอง ครอบครวั ได้รับ ซ่งึ เป็นกิจกรรมที่สามารถสร้าง/พัฒนา
ทกั ษะการดำเนินชีวิตใหต้ นเอง / ครอบครัวอย่ไู ด้อย่างมคี วามสุข

การมีสว่ นร่วมของผู้เรียนและครอบครัว เปน็ กิจกรรมท่ีดำเนนิ การแล้ว
ผเู้ รียนและครอบครัวเหน็ ความสำคญั และใหค้ วามร่วมมอื

การใชก้ ระบวนการกลุ่ม เปน็ กิจกรรมทท่ี ำให้เกดิ ความร่วมมอื ในการ
ดำเนินงาน มีการประสานงาน ความรับผิดชอบ เสียสละ และจิตบริการความเหมาะสมในการใช้
ระยะเวลาในการปฏบิ ตั งิ านตามโครงการ

ปัจจัยท่ีเอื้อต่อความสำเรจ็ ได้แก่ ความรู้ แหล่งขอ้ มูล วสั ดุ งบประมาณ
และการเลือกใช้ทรพั ยากรไดอ้ ยา่ งเหมาะสม ประหยดั ความคิดรเิ ร่มิ สร้างสรรค์ เปน็ การคิดสิ่ง
ใหม่ๆ ทีเ่ ปน็ ประโยชนต์ อ่ การพฒั นาตนเองและครอบครวั
2. กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ม่ี ุ่งเนน้ การพฒั นาชุมชนและสังคม โดยใช้กระบวนการมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน
และพจิ ารณาในประเด็นสำคัญๆ ดังนี้ประโยชน์ทช่ี มุ ชนและสังคมจะไดร้ บั หรือบรกิ ารท่ีช่วยเสรมิ
หรือพฒั นาคุณภาพชีวติ ทางด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง ตลอดจนสนบั สนุน
การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั และอ่นื ๆ ทีต่ อบสนองนโยบายการพัฒนา
ประเทศการมีสว่ นร่วมของคนในชุมชน เป็นกิจกรรมท่ีดำเนนิ การแล้วคนในชุมชนเหน็ ความสำคัญ
และใหค้ วามร่วมมือ ท้ังด้านความคิด แรงงาน วสั ดอุ ุปกรณ์ และอื่นๆท่เี กยี่ วข้อง

การใชก้ ระบวนกล่มุ เปน็ กิจกรรมท่ีทำใหเ้ กดิ ความร่วมมือในการทำงาน
เสยี สละ จิตบริการตามวถิ ีประชาธิปไตยการใช้ระยะเวลาในการปฏบิ ัติงาน เป็นกจิ กรรมที่ใช้
ระยะเวลาในการปฏิบตั ิงานใหม้ คี วามเหมาะสมกับกิจกรรมโครงงานทน่ี ำเสนอปจั จัยทเ่ี อ้ือตอ่
ความสำเร็จในการจัดกิจกรรม เชน่ บคุ คลากร วัสดุ งบประมาณ และการใชท้ รัพยากรทม่ี อี ยใู่ น
ชมุ ชนใหเ้ ปน็ ไปอย่างประหยัด และประยกุ ต์ใช้อยา่ งเหมาะสมมคี วามคดิ ริเรมิ่ สรา้ งสรรค์ เป็นการ
คิดส่งิ ใหมๆ่ ท่เี ป็นประโยชนแ์ ละทำใหเ้ กิดการพฒั นาได้อยา่ งต่อเนื่องและอยา่ งยงั่ ยนื

ขัน้ ตอนการดำเนนิ กจิ กรรมพฒั นาคณุ ภาพชวี ิต มขี ้ันตอนดงั น้ี
1. ผู้เรียนลงทะเบียนกิจกรรมพัฒนาคุณภาพชีวิต (แบบ กพช 1)
2. ผู้เรยี นดำเนนิ การตามโครงการ พรอ้ มทง้ั บันทึกกจิ กรรม หรอื การปฏิบัติงานเป็นรายบุคคล
3. ผู้เรียนจัดทำเอกสารรายงานผลการดำเนนิ งานตามโครงการส่งเมอ่ื ส้ินสุดโครงการ

เกณฑ์การผ่านกิจกรรมพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ
1. ผู้เรียนตอ้ งเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาคณุ ภาพชีวิตและปฏบิ ัตโิ ครงการไมน่ ้อยกว่า 200 ชั่วโมง
2. โครงการต้องบรรลุวตั ถปุ ระสงค์ โดยมีชิ้นงาน ร่องรอย และหรือเอกสารรายงาน
3. เกณฑก์ ารพิจารณาตัดสนิ การประเมนิ โครงการพฒั นาคุณภาพชีวติ ผู้เรียนตอ้ งได้คะแนนรวม

ไม่นอ้ ยกว่า 70 จึงจะถือว่า “ผ่าน”

ตัวอยา่ งกจิ กรรม กพช.
1. กำหนดใหผ้ ู้เรียนตอ้ งทำกิจกรรมพฒั นาคณุ ภาพชีวิต ( กพช.) จำนวนไมน่ อ้ ยกว่า
200ชั่วโมง เป็นเงอ่ื นไขในการจบหลกั สตู ร โดยกำหนดให้ทำ กพช. ท้ัง 2 ส่วน
ไดแ้ ก่
. . 1.1 กิจกรรมศีลธรรมเพือ่ พัฒนาคณุ ภาพชีวติ 50 ชว่ั โมง ทำได้ 2 แบบ
. . . . . - แบบเข้าค่ายคณุ ธรรม ( นศ.สมคั รใจ )
. . . . . - แบบศกึ ษาด้วยตนเอง
. . 1.2 กิจกรรมตามนโยบายสำนักงาน กศน. 50 ช่วั โมง คอื
. . . . . - กจิ กรรมทแ่ี สดงความจงรกั ภักดีตอ่ สถาบันพระมหากษัตริย์
. . . . . - กจิ กรรมพฒั นาสังคมและชุมชน
. . . . . – กิจกรรมกฬี า
1. กิจกรรมศาสนา ศลิ ปวฒั นธรรมและประเพณี
กจิ กรรมพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตทเ่ี กย่ี วกบั ศาสนา ศลิ ปวฒั นธรรมและประเพณี โดย
พิจารณากิจกรรม ทม่ี งุ่ เน้นใหผ้ ู้เรียนยึดมั่นในศาสนา และปลูกฝงั ค่านยิ มท่ีดีเพอ่ื
ดำรงรักษาไวซ้ ่ึงศิลปวฒั นธรรมและประเพณที ี่ดงี าม ของทอ้ งถิ่นและของชาติ
เช่น

- กิจกรรมสง่ เสรมิ การประกอบอาชพี ในวันสำคญั ทางศาสนา
- กจิ กรรมส่งเสริมการศกึ ษาหลกั ธรรมคำสอนของศาสนา
- กิจกรรมส่งเสรมิ วันสำคญั ของชาติ เชน่ วนั ข้ึนปใี หม่ วนั พอ่ วันแม่ วันเด็ก วัน
ครอบครัว วนั ผสู้ ูงอายุ วันรัฐธรรมนญู วนั สตรสี ากล ฯลฯ
- กจิ กรรมสง่ เสรมิ ศลิ ปวฒั นธรรมและประเพณอี นั ดงี ามของทอ้ งถิ่นและของชาติ
เชน่ ประเพณลี อยกระทง ประเพณสี งกรานต์ ประเพณกี ารแต่งกายประจำ
ทอ้ งถ่ิน และประเพณวี ฒั นธรรมตา่ งๆ ของท้องถ่นิ ตลอดจนการละเลน่ พน้ื เมือง
ตา่ งๆ- ฯลฯ
2. กิจกรรมการพฒั นาชุมชน สังคม และสง่ิ แวดล้อม
กจิ กรรมพัฒนาคุณภาพชวี ติ ท่ีเกย่ี วกับการพัฒนาชุมชน สังคมและส่ิงแวดลอ้ ม
โดยพจิ ารณา เลอื กทำกจิ กรรมท่ีมุ่งเน้นการพัฒนา การบำเพญ็ ประโยชนเ์ พื่อ
แกไ้ ขปัญหาของชุมชน สังคม และส่ิงแวดลอ้ ม ทำใหช้ ุมชน สังคม และ
สงิ่ แวดลอ้ มดีขน้ึ อยา่ งยงั่ ยนื เชน่
- กจิ กรรมขุดลอกคคู ลอง ทางระบายนำ้ ในหมู่บา้ น
- กิจกรรมกำจดั ขยะมลู ฝอยในทสี่ าธารณะ
- กิจกรรมรกั ษาความสะอาด ถนน ทางเดนิ ในหมบู่ ้าน
- กจิ กรรมปลูกต้นไม้ ดแู ลรักษาสาธารณสมบตั ิ
- กิจกรรมสรา้ งทางเทา้ ทางเดินหมบู่ า้ น
- กิจกรรมสรา้ งศาลาอเนกประสงค์
- กจิ กรรมสรา้ งส้วมสาธารณะ
- กิจกรรมต่อต้านยาเสพติด อาสาสมัครปอ้ งกันยาเสพตดิ
- กิจกรรมอาสาสมคั รพทิ ักษ์ส่งิ แวดลอ้ ม
- กจิ กรรมเวทชี าวบ้าน
- กจิ กรรมส่งเสริมประชาธิปไตย
- กิจกรรมส่งเสริมการปกครองทอ้ งถน่ิ
- ฯลฯ

3. กจิ กรรมสนบั สนนุ งานการศึกษานอกโรงเรยี น
กจิ กรรมพัฒนาคุณภาพชีวิต เกีย่ วกบั การสนับสนุนงาน การศึกษานอกโรงเรยี น
โดยพิจารณาเลอื กทำ กจิ กรรมท่มี งุ่ เนน้ ให้เห็นความสำคญั เกิดความรัก เกิดความ
ผูกพัน และเป็นส่วนหนง่ึ ของการศกึ ษานอกโรงเรยี น ผเู้ รียนไมจ่ ำเป็นตอ้ งเสยี
คา่ ใชจ้ า่ ยเพอื่ เปน็ การสนบั สนุน แตต่ ้องลงมอื ปฏบิ ัติกจิ กรรมท่ชี ว่ ยพัฒนา
สนบั สนนุ งาน การศึกษานอกโรงเรยี นโดยแทจ้ รงิ เชน่
- กจิ กรรมรณรงคเ์ พอื่ การรหู้ นังสอื
- กจิ กรรมประชาสมั พันธ์งานการศึกษานอกโรงเรียน
- กจิ กรรมวันการศกึ ษานอกโรงเรยี น
- กิจกรรมวันทร่ี ะลึกการรหู้ นังสอื
- กจิ กรรมสง่ เสริมและพัฒนาทอี่ า่ นหนงั สอื ประจำหมูบ่ า้ น ศนู ย์การเรยี นชมุ ชน
ศนู ย์บริการสอ่ื หอ้ งสมดุ ประชาชน แหล่งความรูห้ มบู่ า้ น หอกระจายขา่ ว ศนู ย์
วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฯลฯ
- กจิ กรรมสนบั สนนุ และพัฒนาการงานการศึกษานอกโรงเรยี น เพอ่ื พฒั นาอาชพี
- กิจกรรมสง่ เสริมสนับสนนุ งานตามนโยบายรฐั บาลทีส่ ำนักบรหิ ารงานการศกึ ษา
นอกโรงเรยี น ขอความรว่ มมอื - ฯลฯ
ขัน้ ตอนการทำกจิ กรรมพัฒนาคณุ ภาพชีวิต

1. ผู้เรยี นย่ืนคำร้องแสดงความจำนงขอทำกิจกรรมพฒั นาคณุ ภาพชีวติ
2. แนบโครงการทเี่ ขยี นแล้ว พร้อมแบบคำรอ้ ง แสดงความจำนง ขอทำ
กิจกรรมพัฒนาคุณภาพชีวติ เพอ่ื ขออนุมัติโครงการต่อสถานศกึ ษาโครงการ
ประกอบดว้ ยรายละเอียดดังต่อไปนี้
2.1 ชอื่ โครงการ
2.2 หลักการและเหตุผล
- บอกเหตุผลและความจำเปน็ หรอื ความสำคญั ของโครงการ

2.3 วตั ถุประสงค์
- ระบวุ า่ โครงการนท้ี ำเพ่ืออะไร เกดิ ประโยชนอ์ ยา่ งไร
2.4 ข้นั ตอนการดำเนินงาน
- บอกวธิ กี ารทำงานวา่ ขน้ั ตอนอยา่ งไร ตัง้ แตเ่ รม่ิ ทำโครงการจนสิน้ สุดโครงการ
2.5 สถานทด่ี ำเนินงาน
- ระบสุ ถานทท่ี ่ีจะดำเนนิ งาน
2.6 ระยะเวลา
- ระบวุ ่า โครงการท่ีจะปฏิบัตนิ ัน้ เริ่มและส้นิ สุดวันใด
2.7 งบประมาณ
- ตัง้ งบประมาณหรอื องค์ประกอบท่จี ะทำให้โครงการบรรลผุ ลสำเรจ็ ตาม
วัตถปุ ระสงค์ และเป้าหมาย เช่น วสั ดุ แรงงาน
2.8 ผู้รับผดิ ชอบโครงการ
- ระบผุ ู้รับผิดชอบโครงการวา่ มีใครบา้ ง ก่ีคน
2.9 ผลที่คาดว่าจะได้รบั
- ระบวุ ่าจากการทำโครงการนนั้ คาดว่าจะได้รบั ประโยชน์อะไรบา้ ง
3. เมอื่ สถานศึกษาอนมุ ตั โิ ครงการแล้ว ใหผ้ เู้ รียนนำโครงการดังกลา่ วมา
ดำเนินงานโดยอยู่ในการ กำกบั ดูแลของครู และคณะกรรมการ
4. เมื่อดำเนนิ งานเสร็จสิน้ แล้ว กใ็ ห้จัดทำรายงานการดำเนนิ งานตอ่ สถานศกึ ษา
เพ่อื ให้คณะ กรรมการพจิ ารณาและประเมนิ ผลการปฏิบตั ิงาน

สิ่งทส่ี ำคญั คอื รูปถา่ ย เพ่อื มา

แนบกจิ กรรรม กพช.