ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 0 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก•
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 1 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และความคงทนในการเรียนรู้ของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่5 จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้เรียนทุกคนเกิดความคิดรวบยอด เรื่องประวัติศาสตร์ไทย หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง ผลงานของบุคคลสำคัญในการสร้างสรรค์ชาติไทย และหน่วยการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย อีกทั้งยังส่งเสริมและ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และความคงทนในการเรียนรู้มีการประเมินตนเอง ซึ่งมีทั้งหมด 5 ชุด เวลา 20 ชั่วโมง ดังนี้ ชุดที่ 1 เรื่อง บุคคลสำคัญที่มีบทบาทในการสร้างสรรค์ชาติไทย (5 ชั่วโมง) ชุดที่ 2 เรื่อง พระบรมวงศานุวงศ์ขุนนางและชาวต่างชาติที่มีบทบาท ในการสร้างสรรค์ชาติไทย (4 ชั่วโมง) ชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย (3 ชั่วโมง) ชุดที่ 4 เรื่อง ตัวอย่างของลักษณะการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย (4 ชั่วโมง) ชุดที่ 5 เรื่อง ปัจจัย และบุคคลที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและ ภูมิปัญญาไทย (4 ชั่วโมง) โดยในชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย ประกอบด้วย คำชี้แจง สำหรับครูคำแนะนำสำหรับนักเรียน แผนผังการใช้ชุดการสอน มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระ การเรียนรู้จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน ใบความรู้ ใบกิจกรรมและแบบทดสอบหลัง เรียน โดยเนื้อหาแต่ละเรื่องมีตัวอย่างประกอบชัดเจน นักเรียนสามารถศึกษาชุดการสอนตามลำดับ ขั้นตอน พร้อมทั้งตรวจคำตอบที่ถูกต้องของชุดการสอนได้ด้วยตนเอง ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์ วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย จะช่วยพัฒนาความคิดรวบยอดและส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ และความคงทนในการเรียนรู้และเหมาะสมกับผู้เรียนทุกคน เหมาะสมสำหรับครูที่จะนำไป จัดการเรียนการสอน นางสาวกานดาวดี มุ่งแฝงกลาง ตำแหน่ง ครูวิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม คำนำ
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 2 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เรื่อง หน้า คำนำ 1 สารบัญ 2 คำชี้แจงสำหรับครู 3 คำแนะนำสำหรับนักเรียน 4 แผนผังการใช้ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทยชุดที่3 5 การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก 6 มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด 7 สาระสำคัญ 7 จุดประสงค์การเรียนรู้ 7 สมรรถนะและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 7 1. การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย 8 ใบความรู้ 8 ใบกิจกรรม 11 2. การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย 13 ใบความรู้ 13 ใบกิจกรรม 16 3. การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย 17 ใบความรู้ 17 ใบกิจกรรม 18 แบบทดสอบหลังเรียนชุดที่ 3 19 เฉลยใบกิจกรรม 22 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียนชุดที่ 3 23 บรรณานุกรม 24 สารบัญ
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 3 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ขั้นที่ 1 ขั้นที่ 2 ขั้นที่ 3 ขั้นที่ 4 ขั้นที่ 6 ขั้นที่ 5 ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญา ไทย รายวิชาประวัติศาสตร์ไทย รหัสวิชา ส32104 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง ผลงานของบุคคลสำคัญในการสร้างสรรค์ชาติไทย และหน่วยการเรียนรู้ ที่ 5 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย โดยในชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทยชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย ใช้เวลาจัดการเรียนรู้4 ชั่วโมง ประกอบด้วย เนื้อหา ดังนี้ 1) การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย (1 ชั่วโมง) 2) การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย (1 ชั่วโมง) 3) การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย (1 ชั่วโมง) ในชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญา ไทย ประกอบด้วยคำชี้แจงสำหรับครูคำแนะนำสำหรับนักเรียน แผนผังการใช้ชุดการสอน มาตรฐาน การเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน ใบความรู้ ใบกิจกรรมและแบบทดสอบหลังเรียน และภาคผนวกซึ่งประกอบด้วยเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลย ใบกิจกรรม เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบบันทึกคะแนนและเกณฑ์การประเมินในการใช้ชุดการสอน ประวัติศาสตร์ไทยชุดนี้ ครูผู้สอนควรปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้ ชี้แจงขั้นตอนการเรียนโดยใช้ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทยนี้ให้นักเรียนเข้าใจ ให้นักเรียนศึกษาเนื้อหาจากใบความรู้ ทำใบกิจกรรม และตรวจคำตอบ ตามเฉลยในภาคผนวกทีละใบกิจกรรม ดูแลให้นักเรียนปฏิบัติตามขั้นตอนและให้คำแนะนำเมื่อนักเรียนพบปัญหา ประเมินผลการเรียนของนักเรียนอย่างต่อเนื่องและให้แรงเสริมในการปฏิบัติ กิจกรรมของนักเรียน ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน เมื่อศึกษาเนื้อหาจากใบความรู้ และทำใบกิจกรรมเสร็จสิ้น บันทึกผลการประเมินหลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการสอนทุกครั้ง คำชี้แจงสำหรับครู ขั้นที่ 6 ขั้นที่ 5 ขั้นที่ 4 ขั้นที่ 3 ขั้นที่ 2 ขั้นที่ 1
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 4 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ขั้นที่ 1 ขั้นที่ 2 ขั้นที่ 3 ขั้นที่ 4 ขั้นที่ 6 ขั้นที่ 5 นักเรียนควรปฏิบัติในการใช้ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่ 3 เรื่อง การสร้างสรรค์ วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย ดังนี้ ศึกษาขั้นตอนการใช้ชุดการสอนมการเรียนรู้ให้เข้าใจชัดเจน ศึกษามาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ จุดประสงค์ การเรียนรู้ และเวลาที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ศึกษาและทำความเข้าใจเนื้อหาจากใบความรู้และทำใบกิจกรรม ด้วยตนเอง ตรวจคำตอบจากเฉลยในภาคผนวกไปทีละใบกิจกรรมตามลำดับ เมื่อพบปัญหาให้ขอคำแนะนำจากครูทันที ทำแบบทดสอบหลังเรียน ตรวจคำตอบจากเฉลยในภาคผนวก แล้วบันทึกคะแนนลงในแบบบันทึกคะแนน ประเมินผลว่านักเรียนผ่านเกณฑ์หรือไม่ “ผ่านเกณฑ์การประเมิน” ให้นักเรียนศึกษาชุดการสอนชุดต่อไป “ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน” ให้นักเรียนย้อนกลับไปศึกษาและ ทำความเข้าใจเนื้อหาจากใบความรู้และทำใบกิจกรรมด้วยตนเองใหม่ อ่านคำแนะนำให้เข้าใจและปฏิบัติตามให้ถูกต้อง ก่อนที่จะลงมือทำกิจกรรมในชุดกิจกรรม และที่สำคัญต้องมีความซื่อสัตย์นะคะ คำแนะนำสำหรับนักเรียน
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 5 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ศึกษาเนื้อหา ทำใบกิจกรรม ตรวจให้คะแนนด้วยตนเอง ศึกษาขั้นตอนการใช้ชุดการสอน ศึกษามาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ ศึกษาใบความรู้ที่ 1-3 และทำใบกิจกรรม ศึกษาเนื้อหาสาระใบความรู้ที่ 1-3 ในชุดที่ 3 ให้ครบตามกำหนดไว้ เก็บสถิติคะแนน ทดสอบหลังเรียน จบชุดที่ 3 ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 แผนผังการใช้ชุดการสอนชุดที่ 3 ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 6 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก ขั้นที่1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) นำเข้าสู่บทเรียนทำให้นักเรียนเกิดความพร้อมและมีความกระตือรือร้นในการเรียน ขั้นที่2 สำรวจค้นหา (Exploration) ให้นักเรียนเข้ากลุ่มตามที่ได้แบ่งไว้กลุ่มละ 4 คน (เก่ง : ปานกลาง : อ่อน = 1 : 2 : 1) ศึกษาใบความรู้ในเรื่อง ประวัติศาสตร์ไทย โดยครูใช้คำถาม กระตุ้นความคิดให้นักเรียนมีความเข้าใจ ขั้นที่3 อธิบายความรู้และลงข้อสรุป (Explanation) เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้ เรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนได้อธิบายหรืออภิปราย แลกเปลี่ยนความคิดเห็น เพื่อพัฒนาความรู้ความเข้าใจในองค์ความรู้ ประกอบกับการใช้เหตุผลอย่างสมเหตุสมผล ครูร่วมอภิปรายกับนักเรียน เพื่อให้นักเรียนสรุปความรู้ที่ได้จากการทำกิจกรรมที่ผ่านมา ขั้นที่4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) ให้นักเรียนได้ขยายหรือเพิ่มเติมความรู้ความเข้าใจในองค์ความรู้ที่ได้ให้กว้างและลึกซึ้ง โดยให้นักเรียนทำแผนผังกราฟิก แล้วสุ่มให้นักเรียนออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียน ขั้นที่5 ตรวจสอบผล (Evaluation) ให้นักเรียนได้ประเมินความรู้ความเข้าใจและความสามารถของตนเอง โดยให้นักเรียนทำใบกิจกรรม และทำแบบทดสอบหลังเรียน
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 7 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• จุดประสงค์การเรียนรู้ สาระสำคัญ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระ : ประวัติศาสตร์ มาตรฐานการเรียนรู้ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทยวัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย ตัวชี้วัด ส 4.3 ม.4-6/3 วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย และ วัฒนธรรมไทย ซึ่งมีผลต่อสังคมไทยในยุคปัจจุบัน สมรรถนะและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1 ความสามารถในการสื่อสาร 2 ความสามารถในการคิด (ทักษะการคิดวิเคราะห์) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ใฝ่เรียนรู้ 2. มุ่งมั่นในการทำงาน มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด/ สาระการเรียนรู้/จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนสามารถ 1. อธิบายเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมที่มีผลต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่มี ต่อวิถีชีวิตของคนไทยสมัยต่างๆ ได้ 2. วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่มีผลต่อสังคมไทย ในปัจจุบันได้ วิถีการดำรงชีวิตและภูมิปัญญาของคนไทยในแต่ละยุคสมัย มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลง ให้เข้ากับสภาพแวดล้อม ซึ่งมีผลต่อการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทยและวัฒนธรรมไทย จึงมี ความจำเป็นที่ชาวไทยจะต้องร่วมมือกันอนุรักษ์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 8 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 1. ความหมายของคำว่า “วัฒนธรรมไทย” คำว่า “วัฒนธรรมไทย” หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างที่คนไทยคิดและสร้างสรรค์ขึ้นมา เพื่อการ ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกัน มีระเบียบแบบแผนและมีรูปแบบเป็นที่ยอมรับกันภายในสังคมไทย นอกจากนี้ วัฒนธรรมไทยยังมีความสัมพันธ์กับเรื่องของเวลาและสถานที่ด้วย ดังนั้น วัฒนธรรมไทยจึงไม่เคยหยุด นิ่งหรือตายตัว มีการเคลื่อนไหวและเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา และมีวิวัฒนาการเป็นลำดับ อันเป็น ผลมาจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ ตลอดจนการเมืองการปกครองของไทย 2. ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดวัฒนธรรมไทย คนไทยได้สร้างสรรค์วัฒนธรรมไทยมาตั้งแต่เริ่มต้นประวัติศาสตร์ชาติไทย โดยอาศัยปัจจัย ต่างๆ หลายอย่างที่มีส่วนช่วยส่งเสริมให้เกิดวัฒนธรรมไทยขึ้นมา ปัจจัยต่างๆ เหล่านั้นประกอบด้วย 1) การรับความเจริญจากวัฒนธรรมอื่น สังคมไทยในระยะแรกได้รับเอาวัฒนธรรมอื่นเข้า มาใช้ในสังคมไทย เพราะวัฒนธรรมเหล่านั้นมีความเจริญรุ่งเรืองมาก่อน เช่น รับเอาวัฒนธรรม ทางด้านศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู ที่อุบัติขึ้นที่อินเดียผ่านมาทางเขมร รับเอาวัฒนธรรมทางด้าน พระพุทธศาสนาที่อุบัติขึ้นที่อินเดียโดยผ่านมาทางลังกา อักษรไทยหรือลายสือไทยของพ่อขุน รามคำแหงมหาราชในสมัยสุโขทัยก็ได้รับอิทธิพลมาจากภาษามอญและเขมร การติดต่อกับชุมชน ภายนอก ไม่ว่าทางการค้าการทำสงคราม รวมถึงมีชาวต่างชาติ เข้ามารับราชการในราชสำนัก ทำให้ สังคมไทยสมัยอยุธยาได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมประเพณีต่างๆ จากต่างชาติ เช่น การกำหนด ชนชั้นของคนในสังคม กฎหมาย ประเพณี พระราชพิธีและธรรมเนียมในราชสำนัก การปรุงอาหาร เป็นต้น วัฒนธรรมจากภายนอกเหล่านี้ เมื่อไทยรับเข้ามาแล้วบางครั้งก็มีการปรับปรุงให้เข้ากับ สภาพแวดล้อมให้เข้ากับสภาพแวดล้อมของสังคมไทย และผสมผสานกับวัฒนธรรมดั้งเดิมของไทยจน กลายเป็นวัฒนธรรมไทยในที่สุด เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย ภาพ 1 เทวรูปพระนารายณ์ ศิลปะสุโขทัย พุทธศตวรรษที่ ๑๙ – ๒๐ ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหม – ฮินดู ที่มา : https://www.pinterest.com/pin/ 615445105310832748/ สืบค้นเมื่อ : 15 สิงหาคม 2562
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 9 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 2) สังคมและสภาพแวดล้อม สังคมไทยมีลักษณะแตกต่างกันไปตามแต่ละพื้นที่และ สภาพแวดล้อมต่างๆวัฒนธรรมไทยเกิดขึ้นจากการกระทำของคนไทยภายใต้สังคมและสภาพแวดล้อม รอบๆ ตัวของคนไทย ดังนั้น การดำเนินชีวิตที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมไทยจึงขึ้นอยู่กับสังคมและ สภาพแวดล้อมนั้นๆ ด้วย เช่น ในสังคมเกษตรกรรม ชาวนาเลี้ยงชีพด้วยการทำนา จึงมีวิถีชีวิตที่ ผูกพันอยู่กับข้าว ดังนั้น ความเชื่อและพิธีกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับข้าวจึงกลายเป็นวัฒนธรรมขึ้นมา หรือวัฒนธรรมในเรื่องที่อยู่อาศัย จึงจำเป็นต้องสร้างบ้านเรือนด้วยการยกพื้นสูงกว่าพื้นดินให้มากๆ หรือสร้างบ้านที่มีลักษณะใต้ถุนยกสูงเพื่อป้องกันน้ำท่วมซึ่งเป็นไปตามลักษณะสภาพแวดล้อม เป็นต้น 3) ความเป็นมาทางประวัติศาสตร์คนไทยมีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ที่มีความสำคัญ ต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย เพราะหากศึกษาประวัติศาสตร์ไทยไม่ว่ายุคสมัยใดก็จะพบว่าคนไทย มีบทบาทในการสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทยมาโดยตลอด ยกตัวอย่างเช่น ในสมัยสุโขทัยเมื่อชุมชน สุโขทัยสร้างบ้านสร้างเมืองจนกลายเป็นแคว้นและอาณาจักร ผู้คนที่อยู่ร่วมกันเป็นจำนวนมาก จำเป็นต้องบริโภคข้าวในปริมาณที่มากตามไปด้วย จึงต้องทำนามากขึ้น ซึ่งต้องอาศัยน้ำท่าที่อุดม สมบูรณ์ แต่ในเขตเมืองสุโขทัยมีสภาพดินส่วนใหญ่เป็นดินทรายไม่อุ้มน้ำทำให้เกิดปัญหาขาดแคลนน้ำ ในฤดูแล้ง ชาวสุโขทัยจึงหาวิธีการแก้ปัญหาโดยการชักน้ำ การกักน้ำ และการระบายน้ำ เป็นต้น การ แก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำของชาวสุโขทัยจึงเป็นภูมิปัญญาไทยที่นำไปสู่วัฒนธรรมเกี่ยวกับการกักเก็บ น้ำของคนไทยในสมัยสุโขทัย เมื่อสถาปนาอยุธยาเป็นราชธานีอาณาจักรอยุธยามีอาณาเขตกว้างขวาง มีผู้คนจำนวนมาก และมีศึกสงครามกับอาณาจักรเพื่อนบ้านหลายครั้ง จึงต้องการกำลังคนในการสู้รบตลอดจนการผลิต เสบียงอาหาร ชาวอยุธยาจึงมีวิธีแก้ปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นเกี่ยวกับการควบคุมกำลังคน โดยการสร้าง ระบบไพร่ขึ้นมาเพื่อใช้ในการควบคุมคน ซึ่งถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาไทยอย่างหนึ่ง และระบบไพร่ก็ได้ กลายเป็นวัฒนธรรมที่สืบทอดมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ดังนั้น ความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ของคนไทยจึงเป็นบ่อเกิดอย่างหนึ่งของวัฒนธรรมไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งภูมิปัญญาไทยที่มีมาพร้อมกับประวัติศาสตร์ของชนชาติไทยก็ได้สร้างสรรค์ วัฒนธรรมสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ภาพ 2 สังคมเกษตรกรรม มีวิถีชีวิตผูกพันกับข้าว ที่มา : https://sites.google.com/site/ dekaaaaaphpha/kar-pluk-khaw สืบค้นเมื่อ : 15 สิงหาคม 2562
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 10 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 3. การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย เนื่องจากวัฒนธรรมไทยเป็นสิ่งที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อสังคมไทย ถ้าคนไทยไม่ให้ ความสำคัญกับวัฒนธรรมจนกระทั่งวัฒนธรรมไทยถูกลืมเลือนไป เอกลักษณ์ของความเป็นคนไทยก็จะ สูญหายไปด้วย ดังนั้น คนไทยจะต้องช่วยกันรักษาวัฒนธรรมไทย ด้วยการเข้าไปมีส่วนร่วมในการ อนุรักษ์ด้วยตนเอง วิธีการที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย มีดังนี้ 1. การหาโอกาสไปท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในภูมิภาคต่างๆ ของไทย ในการไปท่องเที่ยวควร ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมที่ได้พบเห็น เช่น การชมวิถีชีวิตที่แท้จริงของคนไทยในแต่ละ ท้องถิ่น ชมโบราณวัตถุและโบราณสถานในสถานที่ต่างๆ ของไทย และศึกษาหาความรู้ทางประวัติ ความเป็นมาของวัฒนธรรมไทยที่เกี่ยวกับสิ่งที่ได้พบเห็น เพื่อให้เกิดความซาบซึ้งและประทับใจใน คุณค่าของวัฒนธรรมไทยเหล่านั้น จนเห็นความสำคัญและร่วมกันอนุรักษ์ไว้ให้อนุชนรุ่นหลังต่อไป 2. การเข้าไปมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมทางด้านวัฒนธรรมใน ชุมชนที่ตนเองพำนักอยู่ เช่น การแห่เทียนพรรษา การเข้าร่วมพิธีกรรมในวันสำคัญทางศาสนาที่ ตนเองนับถือ การเข้าร่วมในพิธีกรรมต่างๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับสถาบันพระมหากษัตริย์ เช่น วัน เฉลิมพระชนมพรรษา วันปิยมหาราช เป็นต้นอันเป็นการร่วมมือกันเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ได้ อีกทางหนึ่ง 3. การเข้าไปมีส่วนช่วยส่งเสริมสนับสนุนวัฒนธรรมไทยทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น ดำเนิน ชีวิตให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมไทย ขัดขวางผู้ที่สร้างความเสื่อมเสียให้เกิดขึ้นกับวัฒนธรรมไทย ส่งเสริมสนับสนุนผู้ที่รักและหวงแหนวัฒนธรรมไทย เป็นต้น 4. หาโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมของชมรมต่างๆ ที่มีการจัดตั้งขึ้นมาเพื่อการอนุรักษ์วัฒนธรรม ไทย เพราะจะช่วยให้เกิดเครือข่ายของการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยมากขึ้น ภาพ 3 สรีดภงส์ "ทำนบพระร่วง" อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ภาพถ่ายโดย ธวัชชัย รามนัฏ ที่มา : https://www.silpamag.com/history/article_30967 สืบค้นเมื่อ : 15 สิงหาคม 2562
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 11 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ใบกิจกรรมที่ 1.1 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย คำชี้แจง นำหมายเลขจากข้อความที่กำหนดด้านบนเติมลงในช่องว่าง ด้านล่างให้สัมพันธ์กัน (ส 4.3 ม.4-6/3) การรับความเจริญ จากวัฒนธรรมอื่น สภาพสังคม และสิ่งแวดล้อม ความเป็นมา ทางประวัติศาสตร์ 1. คนไทยภาคกลางนิยมสร้างบ้านที่มีใต้ถุนสูง หลังคาสูง และมีหน้าต่างหลายบานเพื่อให้ อากาศถ่ายเทได้สะดวก 2. พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ลายสือไทย โดยได้รับอิทธิพลมาจากภาษามอญ และเขมร 3. ภายหลังอาณาจักรอยุธยาผนวกรวมสุโขทัย ทำให้มีจำนวนคนมากขึ้น จึงมีการวางระบบ ศักดินาในสังคม เพื่อให้เกิดความสะดวกในการปกครองกำลังคน 4. เทวรูปพระนารายณ์และพระศิวะสำริด ศิลปะสุโขทัย ได้รับอิทธิพลมาจากพราหมณ์-ฮินดู ของอินเดียผ่านมาทางเขมร 5. ชาวสุโขทัยสร้างระบบชลทาน สำหรับกักเก็บน้ำไว้ใช้เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำ ในฤดูแล้ง 6. พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ทรงพระราชนิพนธ์ไตรภูมิพระร่วง โดยอาศัยความรู้ทาง พระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้สอนให้คนเกรงกลัวต่อบาป 7. ในสมัยสุโขทัยเนื่องจากจำนวนผู้คนยังมีไม่มาก พระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นประมุขของ อาณาจักรจึงปกครองราษฎรในรูปแบบบิดาปกครองบุตร 8. ในสมัยอยุธยามีการสู้รบกับประเทศเพื่อนบ้านหลายครั้ง จึงมีการสร้างระบบไพร่ขึ้นมาเพื่อ ใช้ควบคุมกำลังคน ตลอดจนการผลิตเสบียงอาหาร 9. คนไทยส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนา ผสมผสานกับคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์- ฮินดู 10. สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรม ที่ต้องอาศัยแหล่งน้ำต่างๆ เช่น น้ำฝน น้ำท่า ซึ่งมีความ ไม่แน่นอน จึงเกิดพิธีกรรมขึ้นเพื่อเป็นขวัญกำลังใจในการเพาะปลูก 1 2 3
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 12 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ใบกิจกรรมที่ 1.2 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย คำชี้แจง อ่านข้อความปัจจัยที่ก่อให้เกิดวัฒนธรรมไทย แล้วเติมคำตอบตามประเด็นที่กำหนดให้ (ส 4.3 ม.4-6/3) ข้อ ข้อความ ผลต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย 1 “สังคมไทยเป็นสังคม เกษตรกรรม ชาวนา เลี้ยงชีพด้วยการทำนา จึงมีวิถีชีวิตที่ผูกพัน กับข้าว” .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. 2 “สังคมไทยสมัย อยุธยา ได้รับอิทธิพล วัฒนธรรมทางด้าน ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ของอินเดียผ่านมาทาง เขมร" .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. 3 “สมัยสุโขทัยมีลายสือ ไทย ที่รับอิทธิพล ภาษามอญ และเขมร" .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. 4 “อาณาจักรอยุธยามี อาณาเขตกว้างขวาง มีผู้คนจำนวนมาก และมีศึกสงคราม บ่อยครั้ง” .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. .............................................................................................................. 5 “ชาวสุโขทัยมีปัญหา ขาดแคลนน้ำ ในฤดูแล้ง” .............................................................................................................. .............................................................................................................. ..............................................................................................................
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 13 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 1. ความหมายของคำว่า “ภูมิปัญญาไทย” คำว่า “ภูมิปัญญาไทย” หมายถึง ความรู้ ทักษะ ความเชื่อ และพฤติกรรมของคนไทย โดยแสดงออกถึงความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน คนกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และคนกับสิ่งที่ เหนือธรรมชาติ เป็นกิจกรรมทุกอย่างในวิถีชีวิต ทั้งการแก้ปัญหา การจัดการ การปรับตัว และการ เรียนรู้เพื่อความอยู่รอดของบุคคล ชุมชน และสังคม นอกจากนี้ยังเป็นพื้นฐานสำคัญในการดำรงชีวิต รวมทั้งเป็นพื้นฐานความรู้ในเรื่องต่างๆ ที่มีลักษณะเฉพาะหรือมีเอกลักษณ์ในตัวเอง ดังนั้น ภูมิปัญญาไทยจึงเป็นผลงานของคนไทยที่ได้ทำการศึกษา ค้นคว้า รวบรวมและจัดเป็น องค์ความรู้ มีการถ่ายทอดและปรับปรุงจากคนรุ่นหนึ่งมาสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง จนเกิดเป็นผลผลิตที่ดี งดงาม มีคุณค่า และมีประโยชน์ รวมทั้งสามารถนำมาแก้ไขปัญหาและพัฒนาชีวิตได้ เช่น ชาวนารู้จัก ขุดบ่อน้ำหรือทำเหมือง ฝาย สำหรับกักเก็บน้ำ และแจกจ่ายไปสู่เรือกสวนไร่นา หรือการที่ชาวบ้าน มีความรู้เกี่ยวกับพืชพันธุ์ธัญญาหาร ผักพื้นบ้าน เครื่องเทศ และสมุนไพร โดยสามารถแยกแยะ สรรพคุณในการรักษาโรคหรือรู้จักนำมาประกอบอาหาร รวมทั้งรู้จักประดิษฐ์เครื่องมือทำมาหากิน เช่น เครื่องมือจับสัตว์เครื่องมือทำไร่ทำนา เครื่องใช้ในครัวเรือน หรือการสร้างที่อยู่อาศัย เป็นต้น ด้วยเหตุนี้ภูมิปัญญาของคนไทยจึงเป็นผลให้เกิดวัฒนธรรมไทยขึ้นมา ภาพ 1 การยกยอ แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาไทยในการประดิษฐ์เครื่องมือเพื่อจับสัตว์น้ำ ที่มา : https://www.sator4u.com/paper/877 สืบค้นเมื่อ : 20 สิงหาคม 2562 เรื่อง การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 14 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 2. ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดภูมิปัญญาไทย ภูมิปัญญาไทยเกิดขึ้นมาพร้อมกับการมีประวัติศาสตร์ของชนชาติไทยเช่นเดียวกับการเกิด วัฒนธรรมไทย ภูมิปัญญาไทยเกิดขึ้นมาจากปัจจัยดังต่อไปนี้ 1) การได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอื่น ภูมิปัญญาไทยที่เกิดขึ้นบางครั้งต้องอาศัยอิทธิพล จากวัฒนธรรมอื่นมาปรับใช้เพื่อการแก้ปัญหาในสังคมไทย เช่น ในสมัยสุโขทัยได้รับอิทธิพลทางด้าน พระพุทธศาสนานิกายเถรวาทมาจากลังกา จนกระทั่งพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) แห่งกรุงสุโขทัย ได้ทรงพระราชนิพนธ์ “ไตรภูมิพระร่วง” โดยอาศัยความรู้ทางด้านพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ สำหรับสอนผู้คนให้รู้จักเกรงกลัวต่อบาปซึ่งจะช่วยทำให้คนไม่ก่อความเดือดร้อนต่อสังคม นับเป็นภูมิ ปัญญาไทยที่เกิดขึ้นจากการได้รับอิทธิพลพระพุทธศาสนาที่มีบ่อเกิดมาจากวัฒนธรรมอินเดีย 2) สังคมและสภาพแวดล้อม สังคมและสภาพแวดล้อมของคนไทยทุกยุคสมัยไม่ว่าจะเป็น สมัยสุโขทัย อยุธยา ธนบุรี และรัตนโกสินทร์ต่างก็มีปัญหาที่กระทบต่อชีวิตและความเป็นอยู่ตามปกติ อยู่เสมอจนต้องคิดหาทางแก้ไข หาทางป้องกัน ปัญหาเหล่านี้มีด้วยกันหลายลักษณะ เช่น ปัญหา ทางด้านการเมืองการปกครอง ปัญหาทางด้านสังคม และปัญหาทางด้านเศรษฐกิจ เป็นต้น เมื่อคน ไทยคิดหาระบบวิธีแก้ไขได้ด้วยสติปัญญาของคนไทยเองก็ทำให้เกิดภูมิปัญญาไทยขึ้น เช่น ชาวสุโขทัย สร้างระบบชลประทาน กักเก็บน้ำเอาไว้ใช้เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง เป็นต้น 3) ความเป็นมาทางด้านประวัติศาสตร์ประวัติศาสตร์ของชนชาติไทยก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ ก่อให้เกิดภูมิปัญญาไทย โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงทางด้านประวัติศาสตร์ที่ทำให้เกิดภูมิปัญญาไทย ใหม่ๆ เช่น การสร้างสถาบันพระมหากษัตริย์ให้เป็นศูนย์รวมของคนไทย เมื่อเริ่มสถาปนาอาณาจักร สุโขทัย จำนวนผู้คนยังมีไม่มากพระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นประมุขของอาณาจักรจึงเป็นเสมือนบิดาของ บุตร ต่อมาเมื่อได้รับอิทธิพลทางพระพุทธศาสนาพระมหากษัตริย์ก็ได้รับการยกย่องเป็น “ธรรมราชา” ซึ่งหมายถึง ผู้ประพฤติทศพิธราชธรรม พอมาถึงสมัยอยุธยาที่มีดินแดนกว้างขวางมากขึ้น มีผู้คนมาก ขึ้น และได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดูสถานภาพของพระมหากษัตริย์จึงมีลักษณะเป็นการ ผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมสุโขทัยกับวัฒนธรรมอยุธยา คือ มีความเป็นสมมติเทพขณะเดียวกันก็มี ความเป็นธรรมราชาด้วย วิธีการสร้างสถาบันพระมหากษัตริย์ให้มีความสำคัญและกลายเป็นศูนย์รวม จิตใจของคนไทยในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา จึงเกิดขึ้นตามสภาพความเป็นมาทางประวัติศาสตร์และ เป็นภูมิปัญญาไทยที่สำคัญอย่างหนึ่ง ภาพ 2 การสร้างฝายชะลอน้ำ สำหรับไว้ใช้ในการ ชะลอไว้ เก็บกักน้ำ ที่มา : https://www.siamyachiyo.com/ sycsite/?p=2353 สืบค้นเมื่อ : 20 สิงหาคม 2562
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 15 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 3. การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทย การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยนั้นจะช่วยให้ภูมิปัญญาไทยสามารถดำรงอยู่ได้ และมีประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของคนไทย การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยมีดังนี้ 1. การหาโอกาสใช้สินค้าที่จำเป็นและเป็นผลผลิตที่เกิดจากภูมิปัญญาไทย หรือถ้าสามารถ สร้างเองได้ก็นับว่ามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยได้อีกทางหนึ่ง เช่น การใช้เครื่องมือเครื่องใช้ ที่เป็นงานหัตถกรรมไทยการใช้สมุนไพรในการรักษาอาการเจ็บป่วย เป็นต้น 2. การศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาไทยในขณะที่เดินทางไปในสถานที่ต่างๆ เพื่อให้เห็น คุณค่าของภูมิปัญญาไทย เช่น การศึกษาหาความรู้เรื่องเครื่องปั้นดินเผาตามแหล่งผลิตต่างๆ การศึกษาเกี่ยวกับเครื่องมือเครื่องใช้จากวัสดุธรรมชาติในท้องถิ่น การศึกษาเกี่ยวกับพืชสมุนไพรไทย จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เป็นต้น 3. การเผยแพร่ความรู้ในเรื่องภูมิปัญญาไทยให้กับคนรอบข้างและอนุชนรุ่นหลัง เพื่อให้เห็น ประโยชน์และความสำคัญของภูมิปัญญาไทย เพื่อจะได้ช่วยกันอนุรักษ์ให้ยั่งยืนสืบไป 4. การเป็นสมาชิกของชมรมที่อนุรักษ์ภูมิปัญญาไทย เช่น ชมรมอนุรักษ์ผ้าไหมไทย ชมรม อนุรักษ์ผลิตภัณฑ์ไทย เป็นต้น และพยายามหาเวลาเข้าร่วมกิจกรรมของชมรม เพราะชมรมต่างๆ ใน ลักษณะเหล่านี้มีส่วนสำคัญในการช่วยอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาไทย ภาพ 3 การอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาไทย ที่มา : http://rattaphum.rmutsv.ac.th/rattaphum/th/node/956 สืบค้นเมื่อ : 20 สิงหาคม 2562
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 16 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ใบกิจกรรมที่ 2.1 เรื่อง การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย คำชี้แจง ยกตัวอย่างการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทยจากปัจจัยต่างๆ พร้อมทั้งตอบคำถามตามประเด็นที่ กำหนด (ส 4.3 ม.4-6/3) ปัจจัยในการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย ด้านการรับความเจริญ จากวัฒนธรรมอื่น ด้านสังคม และสภาพแวดล้อม ด้านความเป็นมา ทางประวัติศาสตร์ .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. แนวทางการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิ ปัญญาไทย การสืบทอดและเปลี่ยนแปลงของภูมิปัญญาไทย .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... ..........................................................................
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 17 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เนื่องจากวัฒนธรรม หมายถึง ระบบระเบียบแบบแผนสำหรับการดำรงชีวิตและการอยู่ ร่วมกันของมนุษย์ อันประกอบไปด้วยระบบความเชื่อ ระบบคุณค่า และวิถีชีวิตทั้งหมด และเมื่อ มนุษย์เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ คนไทยในอดีตจึงปรับตัวให้สมดุลกับธรรมชาติ และมีการสืบทอด วัฒนธรรมต่อเนื่องกันมานับตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ จนกลายเป็นรากฐานทาง วัฒนธรรมและเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวสังคมไทยให้สามารถดำรงอยู่ได้มาจนถึงปัจจุบัน อย่างไรก็ตามในภายภาคหน้า สังคมไทยอาจดำรงอยู่ไม่ได้ หากคนไทยหันไปชื่นชมกับ วัฒนธรรมสมัยใหม่จนหลงลืมวัฒนธรรมไทย ดังนั้น การสืบทอดวัฒนธรรมไทยจึงมีความสำคัญยิ่งต่อ อนาคตของสังคมไทย คนไทยจึงต้องหันมาทำความเข้าใจกับวัฒนธรรมไทยด้วยการทำความเข้าใจ และรู้คุณค่าภูมิปัญญาไทยที่มีอยู่ในวัฒนธรรมไทย การทำความเข้าใจวัฒนธรรมไทย ก็เพื่อตรวจสอบค้นหาว่ายังมีอะไรบ้างที่มีคุณค่าและมี ความหมายพอที่จะนำมาปรับใช้กับสถานการณ์ปัจจุบันและอนาคต กล่าวคือ เราพยายามศึกษา วัฒนธรรมโลกที่เปลี่ยนแปลงไป และกำลังมีอิทธิพลต่อสังคมไทย แต่ขณะเดียวกันคนไทยจะต้องทำ ความรู้จักตนเอง และรู้จักเลือกสรรผสมผสานทั้งภูมิปัญญาไทยที่เป็นภูมิปัญญาเก่าและภูมิปัญญาของ ตะวันตกหรือภูมิปัญญาใหม่ เพื่อให้สามารถแก้ปัญหาและดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างปกติสุข ด้วยเหตุนี้ การสืบทอดวัฒนธรรมและภูมิปัญญาจึงมีความสำคัญ เพราะเป็นรากฐานของ สังคมไทย แต่ขณะเดียวกันก็จะต้องยอมรับถึงการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย เพื่อให้สามารถสร้างความสมดุลระหว่างวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย กับวัฒนธรรมและภูมิปัญญา สมัยใหม่ เพื่อจะได้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตได้ในทุกสถานการณ์ การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 18 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ใบกิจกรรมที่ 3.1 เรื่อง การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย คำชี้แจง พิจารณาภาพแล้ววิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตของคนไทย (ส 4.3 ม.4-6/3) ที่มา : https://mgronline.com/travel/detail/ 9550000035316 เมื่อ : 30 มิถุนายน 2562 ที่มา : https://pantip.com/topic/36744963 เมื่อ : 30 มิถุนายน 2562 1. การประกอบอาชีพจากภาพแสดงถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยอย่างไร คนไทยมีวิถีชีวิตที่ผูกพัน กับการปลูกข้าวมาตั้งแต่อดีต จึงมีความเชื่อและพิธีกรรมที่เกี่ยวกับข้าวมากมาย ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. การประกอบอาชีพดังกล่าวมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. การเปลี่ยนแปลงจากภาพมีสาเหตุมาจากอะไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. นักเรียนเห็นด้วยหรือไม่กับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว เพราะเหตุใด ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. การเปลี่ยนแปลงจากภาพก่อให้เกิดผลดีและผลเสียต่อการดำเนินชีวิตของคนไทยอย่างไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 19 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• คำชี้แจง ให้เลือกข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที 1. ข้อใดคือภูมิปัญญาไทย ก. ผลงานของคนไทยที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิต ข. เอกลักษณ์ที่ถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง ค. เอกลักษณ์เฉพาะและพื้นฐานการใช้ชีวิตของคนไทย ง. วิธีการและผลงานของคนไทยที่เป็นประโยชน์ต่อการดำรงชีวิต 2. วัฒนธรรมกับภูมิปัญญามีความสัมพันธ์กันอย่างไร ก. วัฒนธรรมเป็นแบบแผน ส่วนภูมิปัญญาเป็นวิธีการและผลงานที่ใช้ในการดำรงชีวิต ข. ภูมิปัญญาคือความรู้ ส่วนวัฒนธรรมคือการปฏิบัติเพื่อใช้ในการดำรงชีวิตประจำวัน ค. ภูมิปัญญาคือสิ่งที่คิดค้นขึ้นใหม่ ซึ่งเมื่อสืบทอดต่อไปยังคนรุ่นต่อไปจะเป็นวัฒนธรรม ง. วัฒนธรรมคือแนวทางการดำรงชีวิตของคนทั่วไป ส่วนภูมิปัญญาเป็นเรื่องของคนเฉพาะกลุ่ม 3. ข้อใดคือวัฒนธรรมไทยที่ได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมตะวันออกและวิวัฒนาการสืบเรื่องมาถึงปัจจุบัน ก. การแต่งกาย ข. ชนชั้นวรรณะ ค. ระบอบการปกครอง ง. ศาสนาและความเชื่อ 4. วัฒนธรรมไทยที่ก่อเกิดจากปัจจัยสิ่งแวดล้อมคือข้อใด ก. ประเพณีบรรพชาสามเณรในฤดูร้อน ข. พิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรและแหล่งน้ำ ค. การนิยมตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนเป็นที่ราบใกล้แม่น้ำ ง. ความเชื่อในการตั้งชื่อที่เป็นสิริมงคลให้แก่บุตรหลาน 5. ข้อใดเป็นพื้นฐานทางด้านวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย ก. วิถีชีวิต ลักษณะภูมิประเทศ ข. เกษตรกรรม พระพุทธศาสนา ค. การประกอบอาชีพ การนับถือศาสนา ง. ความหลากหลายทางสังคม การปกครอง
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 20 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• 6. เพราะเหตุใดประเพณีในภาคต่างๆ ของไทยจึงมีความใกล้เคียงกัน ก. เป็นคนไทยเหมือนกัน ข. อยู่ในประเทศเดียวกัน ค. อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน ง. นับถือพระพุทธศาสนาเหมือนกัน 7. ข้อใดคือการสืบทอดวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยที่ดีที่สุด ก. เรียนรู้ภูมิปัญญาไทยจากคนรุ่นเก่า ข. ใช้ภูมิปัญญาไทยในการดำรงชีวิตประจำวัน ค. ส่งเสริมการซื้อสินค้าที่เกิดจากภูมิปัญญาไทย ง. ยกย่องผู้อนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย 8. อุปสรรคสำคัญในการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย คือข้อใด ก. การไหล่บ่าของวัฒนธรรมจากภายนอก ข. คนไทยเห็นคุณค่าของวัฒนธรรมไทยน้อย ค. ขาดบุคคลที่เป็นต้นแบบในการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย ง. คนไทยต้องใช้วัฒนธรรมต่างชาติในกาติดต่อกับชาวต่างชาติ 9. การกระทำของบุคคลในข้อใดกล่าวได้ว่าเป็นการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยได้อย่าง ถูกต้อง ก. เพชร เรียนนวดแผนไทยเป็นวิชาชีพเสริม ข. เพทาย ใช้สินค้าที่ผลิตภายในประเทศเท่านั้น ค. ไพริน เปรียบเทียบภูมิปัญญาไทยกับเพื่อนต่างชาติ ง. พลอย ทานผักและผลไม้ไทยหลายชนิดเพื่อรักษาสุขภาพ 10. คำกล่าวที่ว่า “ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยเป็นมรดกของคนไทย” มีความหมายตรงกับข้อใด มากที่สุด ก. เป็นสิ่งมีคุณค่าที่ควรรักษาไว้ ข. เป็นมรดกทางวัตถุที่จับต้องได้ ค. มีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน ง. มีการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษสู่ลูกหลาน
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 21 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• กระดาษคำตอบ แบบทดสอบหลังเรียน ชื่อ – นามสกุล ..................................................................... ชั้น ................. เลขที่ ........... คำชี้แจง จงทำเครื่องหมายกากบาท ( ) ลงในกระดาษคำตอบ ข้อที่ ก. ข. ค. ง. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เป็นไงบ้างคะแบบทดสอบหลังเรียน เรื่องวัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย ไม่ยากเลยใช่ไหมคะ
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 22 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยใบกิจกรรม และเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่3
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 23 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยใบกิจกรรมที่ 1.1 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย คำชี้แจง นำหมายเลขจากข้อความที่กำหนดด้านบนเติมลงในช่องว่าง ด้านล่างให้สัมพันธ์กัน (ส 4.3 ม.4-6/3) การรับความเจริญ จากวัฒนธรรมอื่น สภาพสังคม และสิ่งแวดล้อม ความเป็นมา ทางประวัติศาสตร์ 2 1. คนไทยภาคกลางนิยมสร้างบ้านที่มีใต้ถุนสูง หลังคาสูง และมีหน้าต่างหลายบานเพื่อให้ อากาศถ่ายเทได้สะดวก 1 2. พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ลายสือไทย โดยได้รับอิทธิพลมาจากภาษามอญ และเขมร 1 3. ภายหลังอาณาจักรอยุธยาผนวกรวมสุโขทัย ทำให้มีจำนวนคนมากขึ้น จึงมีการวางระบบ ศักดินาในสังคม เพื่อให้เกิดความสะดวกในการปกครองกำลังคน 1 4. เทวรูปพระนารายณ์และพระศิวะสำริด ศิลปะสุโขทัย ได้รับอิทธิพลมาจากพราหมณ์-ฮินดู ของอินเดียผ่านมาทางเขมร 2 5. ชาวสุโขทัยสร้างระบบชลทาน สำหรับกักเก็บน้ำไว้ใช้เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำ ในฤดูแล้ง 1 6. พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ทรงพระราชนิพนธ์ไตรภูมิพระร่วง โดยอาศัยความรู้ทาง พระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้สอนให้คนเกรงกลัวต่อบาป 3 7. ในสมัยสุโขทัยเนื่องจากจำนวนผู้คนยังมีไม่มาก พระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นประมุขของ อาณาจักรจึงปกครองราษฎรในรูปแบบบิดาปกครองบุตร 3 8. ในสมัยอยุธยามีการสู้รบกับประเทศเพื่อนบ้านหลายครั้ง จึงมีการสร้างระบบไพร่ขึ้นมาเพื่อ ใช้ควบคุมกำลังคน ตลอดจนการผลิตเสบียงอาหาร 1 9. คนไทยส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนา ผสมผสานกับคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์- ฮินดู 2 10. สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรม ที่ต้องอาศัยแหล่งน้ำต่างๆ เช่น น้ำฝน น้ำท่า ซึ่งมีความ ไม่แน่นอน จึงเกิดพิธีกรรมขึ้นเพื่อเป็นขวัญกำลังใจในการเพาะปลูก 1 2 3
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 24 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยใบกิจกรรมที่ 1.2 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย คำชี้แจง อ่านข้อความปัจจัยที่ก่อให้เกิดวัฒนธรรมไทย แล้วเติมคำตอบตามประเด็นที่กำหนดให้ (ส 4.3 ม.4-6/3) ข้อ ข้อความ ผลต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย 1 “สังคมไทยเป็นสังคม เกษตรกรรม ชาวนา เลี้ยงชีพด้วยการทำนา จึงมีวิถีชีวิตที่ผูกพัน กับข้าว” มีความเชื่อและพิธีกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับข้าว เช่น พิธีทำบุญขวัญ ข้าว พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พิธีรวบข้าว เป็นต้น 2 “สังคมไทยสมัย อยุธยา ได้รับอิทธิพล วัฒนธรรมทางด้าน ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ของอินเดียผ่านมาทาง เขมร" ทำให้มีการกำาหนดชนชั้นในสังคม มีพระราชพิธีและธรรมเนียมใน ราชสำนัก 3 “สมัยสุโขทัยมีลายสือ ไทย ที่รับอิทธิพล ภาษามอญ และเขมร" พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ลายสือไทย ทำให้คนไทยมี อักษรไทยใช้มาถึงปัจจุบัน 4 “อาณาจักรอยุธยามี อาณาเขตกว้างขวาง มีผู้คนจำนวนมาก และมีศึกสงคราม บ่อยครั้ง” เกิดภูมิปัญญาในการควบคุมกำลังพล โดยการสร้างระบบไพรขึ้นมา เพื่อใช้ในการควบคุมคน 5 “ชาวสุโขทัยมีปัญหา ขาดแคลนน้ำ ในฤดูแล้ง” การชักน้ำ การกักน้ำ และการระบายน้ำ โดยการสร้างสรีดภงส์ หรือ ทำนบพระร่วง ตระพัง และเขื่อนพระร่วง
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 25 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยใบกิจกรรมที่ 2.1 เรื่อง การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย คำชี้แจง ยกตัวอย่างการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทยจากปัจจัยต่างๆ พร้อมทั้งตอบคำถามตามประเด็นที่ กำหนด (ส 4.3 ม.4-6/3) ปัจจัยในการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย ด้านการรับความเจริญ จากวัฒนธรรมอื่น ด้านสังคม และสภาพแวดล้อม ด้านความเป็นมา ทางประวัติศาสตร์ - อักษรไทยหรือลายสือไทย - พระราชพิธีและธรรมเนียม ปฏิบัติในราชสำนัก - พระพุทธรูป เทวรูปพระ นารายณ์และพระศิวะสำริด - ไตรภูมิพระร่วง - กฎหมาย - การปรุงอาหาร - การเลี้ยงชีพด้วยการทำนา ความเชื่อและพิธีกรรมเกี่ยว กับข้าว - การสร้างบ้านใต้ถุนยกสูงเพื่อ ป้องกันน้ำท่วม หรือมีหน้าต่าง หลายบานเพื่อให้อากาศถ่ายเท ได้สะดวก - ตระพัง สรีดภงส์ของชาว สุโขทัย เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ใน ฤดูแล้ง - การจัดระเบียบควบคุมคนโดย ใช้ระบบไพร่ - ก า ร ส ร้ า ง ส ถ า บั น พระมหากษัตริย์ให้เป็นศูนย์รวม ของคนไทยและอยู่คู่สังคมไทย รวมทั้งลักษณะการปกครอง แบบพ่อปกครองลูก ธรรมราชา และคติสมมติเทพ แนวทางการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิ ปัญญาไทย การสืบทอดและเปลี่ยนแปลงของภูมิปัญญาไทย - หาโอกาสไปท่องเที่ยวเชิงภูมิปัญญาในภูมิภาค ต่างๆ ของไทย - เข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวกับการส่งเสริม ภูมิปัญญาไทยในชุมชน เช่น การแห่เทียนพรรษา การเข้าร่วมการเข้าร่วมพิธีกรรมในวันสำคัญทาง ศาสนา - เผยแพร่ความรู้หรือประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับภูมิ ปัญญาไทยให้แก่บุคคลทั่วไปหรือชาวต่างชาติได้ รับรู้และเข้าใจ - เข้าร่วมเป็นสมาชิกของชมรมต่างๆ ที่จัดขึ้นมา เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาไทย - การสืบทอดสามารถทำได้ทั้งตัวบุคคล หรือ หน่วยงานของรัฐ เช่น บุคคล สืบทอดโดยการ เรียนรู้ภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษ ครอบครัว ผู้ใหญ่ ในชุมชน แล้วนำมาปฏิบัติและถ่ายทอดต่อ ส่วน หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง ก็ส่งเสริมฟื้นฟูและ ประชาสัมพันธ์ให้คนไทย และชาวต่างชาติได้รู้จัก และธำรงรักษาสืบไป - การเปลี่ยนแปลงภูมิปัญญามีขึ้นเพื่อให้เหมาะสม กับยุคสมัย เช่น อักษรไทยสมัยสุโขทัยได้ว่า วิวัฒนาการมาเป็นอักษรไทยปัจจุบัน ซึ่งคนไทย ควรรักษาและสืบทอดการใช้ภาษาไทยให้ถูกต้อง
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 26 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยใบกิจกรรมที่ 3.1 เรื่อง การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย คำชี้แจง พิจารณาภาพแล้ววิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตของคนไทย (ส 4.3 ม.4-6/3) ที่มา : https://mgronline.com/travel/detail/ 9550000035316 เมื่อ : 30 มิถุนายน 2562 ที่มา : https://pantip.com/topic/36744963 เมื่อ : 30 มิถุนายน 2562 1. การประกอบอาชีพจากภาพแสดงถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยอย่างไร คนไทยมีวิถีชีวิตที่ผูกพันกับการปลูกข้าวมาตั้งแต่อดีต จึงมีความเชื่อและพิธีกรรมที่เกี่ยวกับข้าว มากมาย เช่น พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พิธีสู่ขวัญข้าว พิธีสู่ขวัญควาย เป็นต้น 2. การประกอบอาชีพดังกล่าวมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร การทำนาในสมัยก่อนใช้แรงงานจากคนและสัตว์เลี้ยงเป็นหลัก แต่ในปัจจุบันได้มีการนำเทคโนโลยี ต่างๆ มาใช้มากขึ้น ทั้งการใช้เครื่องจักรในการเก็บเกี่ยว การใช้ปุ๋ยเคมี ทำให้ได้ผลผลิตมากขึ้น 3. การเปลี่ยนแปลงจากภาพมีสาเหตุมาจากอะไร เกิดจากความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี และการเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ ทำให้ข้าวเป็น สินค้าออกที่สำคัญของประเทศไทย จึงมีการนำเครื่องจักรและนำปุ๋ยมาใช้เพื่อเพิ่มผลผลิต 4. นักเรียนเห็นด้วยหรือไม่กับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว เพราะเหตุใด ไม่เห็นด้วย เพราะการนำเครื่องจักรสมัยใหม่มาใช้ในการทำนาทำให้มีค่าใช้จ่ายเพิ่มทำให้ชาวนาเป็น หนี้สิน และทำให้ภูมิปัญญาไทยเกี่ยวกับข้าวต่างๆ สูญหายไปมากขึ้น 5. การเปลี่ยนแปลงจากภาพก่อให้เกิดผลดีและผลเสียต่อการดำเนินชีวิตของคนไทยอย่างไร ผลดี คือ ทำให้ชาวนาเกิดความสะดวกสบายมากขึ้น และประหยัดเวลาในการทำงาน ผลเสีย คือ ชาวนาต้องเสียค่าน้ำมันและค่าซ่อมแซมอุปกรณ์ในราคาแพง บางคนอาจต้องไปกู้เงิน ทำ ให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น ราคาข้าวกับต้นทุนที่ผลิตใกล้เคียงหรือต่ำกว่าทำให้เกษตรกรมีหนี้สิน
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 27 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่3 ถ้านักเรียนทราบผลคะแนนแล้ว อยู่ในเกณฑ์ที่ไม่น่าพอใจ ลองกลับไปศึกษาเนื้อหาได้อีกนะคะ... เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 3 ข้อ คำตอบ ข้อ คำตอบ 1. ข. 6. ง. 2. ก. 7. ข. 3. ง. 8. ข. 4. ข. 9. ก. 5. ข. 10. ง.
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 28 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• จิตรลดา ศิริรัตน์ ทัศนีย์ สุทธิวานิช และ วิราสินี วงษ์รักษ์. ประวัติศาสตร์และแผนที่ ประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ : บริษัททิชชิ่งทอยส์ จำกัด, 2555. จินดา เพชรมณีวรรณ. พ่อขุนรามคำแหงมหาราช. กรุงเทพฯ : อรุณรุ่ง, 2553. ส.พลายน้อย. สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ : พิมพ์คำ, 2553. วิมล จิโรจพันธุ์ และคณะ. ประวัติศาสตร์ชาติไทย. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : แสงดาว, 2545. สุทธิ ภิบาลแทน สุวัฒน์ แก้วสังข์ทอง. เปิดโลกประวัติศาสตร์สุโขทัย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : ปันรู้, 2552. สุดารา สุจฉายา. ประวัติศาสตร์สมัยธนบุรี. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : แสงดาว, 2550. เอกรินทร์ สี่มหาศาล และคณะ. ประวัติศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพ ฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2550. http://storyofsiam.blogspot.com/p/blog-page_7492.html (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.sukhothai.go.th/history/hist_06.htm (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) https://www.phitsanulokhotnews.com/2017/11/02/110965 (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.lib.ru.ac.th/pkimages/manungsila.jpg (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.thaimtb.com/webboard/184/92292-37.jpg (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.thaimaptravel.com/articles-inner/location-temple/231.html (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.thaimaptravel.com/articles (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.thaimaptravel.com/articles-inner/location-temple/231.html (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://board.palungjit.com/attachment.php?attachmentid=662591&stc=1&d=1249701195 (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562) http://www.thaimtb.com/webboard/184/92292-37.jpg (วันที่สืบค้นข้อมูล 17 กรกฎาคม 2562)
ชุดที่ 3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย หน้า 29 •ชุดการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) ร่วมกับเทคนิคแผนผังกราฟิก• ชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญาไทย รายวิชาประวัติศาสตร์ไทยรหัสวิชา ส32104 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง ผลงานของบุคคลสำคัญในการสร้างสรรค์ชาติไทย และหน่วยการ เรียนรู้ที่ 5 เรื่อง การสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย ใช้เวลาจัดการเรียนรู้ 3 ชั่วโมง ประกอบด้วยเนื้อหา ดังนี้ 1) การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย (1 ชั่วโมง) 2) การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทย (1 ชั่วโมง) 3) การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย (1 ชั่วโมง) ในชุดการสอนประวัติศาสตร์ไทย ชุดที่3 การสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทย และภูมิปัญญา ไทย ประกอบด้วยคำชี้แจงสำหรับครูคำแนะนำสำหรับนักเรียน แผนผังการใช้ชุดการสอน มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน ใบความรู้ ใบกิจกรรมและแบบทดสอบหลังเรียน และภาคผนวกซึ่งประกอบด้วยเฉลยแบบทดสอบ ก่อนเรียน เฉลยใบกิจกรรม เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบบันทึกคะแนนและเกณฑ์การประเมิน