Μουσικές φόρμες

Μουσικές φόρμες

























































Στον κόσμο της μουσικής τα διάφορα μουσικά έργα
έχουν τη δική τους μορφή. Η μορφή των μουσικών


έργων ονομάζεται φόρμα.

Πώς φτιάχνουμε τη






Μουσική;































Η Μουσική δεν φτιάχνεται στην τύχη!




Ο συνθέτης έχει στο μυαλό του κάποιες μουσικές ιδέες,





δηλαδή κάποιες ΜΕΛΩΔΙΕΣ



ή αλλιώς



ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ



και τις βάζει στη σειρά!

Κάθε μελωδία ή μουσική φράση μπορούμε να τη


συμβολίζουμε με ένα κεφαλαίο γράμμα π.χ.





1η Μελωδία→ Α


2η Μελωδία→ Β


3η Μελωδία→ Γ
























Μπορεί η Μουσική μας να έχει αυτή τη μορφή:



















Αυτό σημαίνει ότι αποτελείται από δύο μελωδίες, που


ξεχωρίζουν καθώς τις ακούμε. Πρώτα ακούμε τη


μελωδία Α και μετά τη Β. Σε αυτή την περίπτωση λέμε

ότι η Μουσική μας έχει δύο μέρη και η φόρμα της


είναι ΔΙΜΕΡΗΣ..

Μπορεί η Μουσική μας να έχει και αυτή τη “μορφή”:























δηλαδή αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο και το


τρίτο είναι ίδια, ενώ το δεύτερο διαφορετικό. Η φόρμα

της Μουσικής μας τώρα είναι ΤΡΙΜΕΡΗΣ.








Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι να βάλουμε τις μελωδίες μας

στη σειρά.



Ας τα δούμε όμως (και κυρίως, ας τα ακούσουμε!) όλα

αυτά πιο αναλυτικά.




ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ!

Διμερής φόρμα









Η διμερής μορφή αποτελείται από δύο τμήματα, τη


θέση (Α) και την απόκριση (Β)














Ένα παράδειγμα διμερούς μορφής είναι «Η γη μας»

(Γ. Νεγρεπόντη - Μ. Λοΐζου)

























Είν' η γη μας ένα άστρο Ο μπαμπάς μου λέει κι άλλα
μες στα τόσα χίλια μύρια θα μας μάθει η δασκάλα,
κι όπως λέει κι ο μπαμπάς μου πως η γη είναι σαν μήλο

είναι τ' άστρα εκατομμύρια. και γυρνάει γύρω απ' τον ήλιο.

Μοιάζει με τα παραμύθια Μοιάζει με τα παραμύθια

η κυρα-αστρονομία, η κυρα-αστρονομία,
μα το πιο σπουδαίο απ' όλα μα το πιο σπουδαίο απ' όλα
είναι που 'ναι η αλήθεια. είναι που 'ναι η αλήθεια.

Ένα άλλο τραγούδι που έχει διμερή μορφή είναι

«Το ελεφαντάκι» (Φοίβος Δεληβοριάς),































Έχω ένα μικράκι ελεφαντάκι Έχω ένα μικράκι ελεφαντάκι

Τετρακόσια είκοσι κιλά Τετρακόσια είκοσι κιλά
Τρώει εφτά κασόνια μακαρόνια Πίνει εφτά κουβάδες λεμονάδες
Κι όλο κάνει τούμπες και γελά Κι όλο κάνει τούμπες και γελά


Όταν ανεβαίνει στην τραμπάλα Παίζουμε τ' απόγευμα στον κήπο
Με πετάει ψηλά στον ουρανό Τρέξιμο και μπάλα και κρυφτό
Κι όποτε βουτάει στην πισίνα Κι ύστερα στο μπάνιο μού πετάει

Φεύγει από μέσα το νερό Με την προβοσκίδα το νερό

Έχω ένα μικράκι ελεφαντάκι

Τετρακόσια είκοσι κιλά
Θέλει κόπο μα θα βρω τον τρόπο
Να το πάρω κάποτε αγκαλιά







Διακρίνουμε τη μελωδία Α και τη μελωδία Β.

Παρατηρούμε ότι το σχήμα ΑΒ μπορεί να

επαναλαμβάνεται, δηλ. να είναι ΑΒ ΑΒ ΑΒ

κλπ ή να είναι ΑΑ ΒΒ.

Τριμερής φόρμα













Η τριμερής μορφή αποτελείται από τρία τμήματα με την


εκ νέου επιστροφή στο πρώτο τμήμα: Α-Β-Α
















Παραδείγματα τριμερούς μορφής υπάρχουν επίσης σε


διάφορα είδη μουσικής: το πασίγνωστο παιδικό


τραγούδι «Φεγγαράκι μου λαμπρό» έχει αυτή τη μορφή:

Σε τριμερή φόρμα είναι γραμμένο και το τραγούδι


«Τερατάκια τσέπης» . Παρατήρησε την εναλλαγή των


φράσεων:






Α--> Πρώτη μελωδική φράση

Β--> δεύτερη μελωδική φράση


Α--> τρίτη μελωδική φράση ίδια με την πρώτη

Ροντό (κύκλος)














Η μορφή ρoντό είναι του τύπου Α-Β-Α-Γ-Α-Δ



















Ονομάστηκαν έτσι γιατί ένα από τα θέματά τους


επαναλαμβάνεται συχνά, με αποτέλεσμα καθώς τα


ακούμε να μας δίνουν την εντύπωση ότι η μουσική


κάνει κύκλους και έρχεται ξανά και ξανά στα αυτιά


μας.

Οι μηχανικές κούκλες

Πολλές φορές συμβαίνει σε ένα μουσικό έργο να

υπάρχει μόνο ένα θέμα (Α). Αυτό το μουσικό όμως


θέμα επαναλαμβάνεται κάθε φορά, όχι εντελώς όμοιο


αλλά με μικρές παραλλαγές.


Στη μουσική όταν ένα έργο έχει τέτοια μορφή


ονομάζεται θέμα και παραλλαγές και συμβολίζεται


Α, Α1, Α2 κτλ. (ανάλογα με το πόσες παραλλαγές έχει

γράψει ο συνθέτης).



Δες τους συνδυασμούς και


σημείωσε δίπλα από κάθε



φόρμα το όνομά της











1.











2.















3.












4.