หน้ีมาเยือน
เตือนกันไว้
Episode 6
โดย รศ. ดร. คณิสร แสงโชติ
อาจารยประจำภาคว�ชาการธนาคารและการเง�น
“เงน� เดือนมีไวใชห น้ี โอทมี ีไวก ินอยู”
คําพด� น้ีไมไ ดเ กดิ ความจรง� เลยสําหรบั ประชาชนไทยจาํ นวนมากและยงั ไมร วมถงึ ผมู อี าชพี ท่ีไมไ ดร บั
เงน� เดือนประจาํ อกี ดวย จากขอ มูลเง�นใหกยู ืมแกภ าคครวั เรอ� นของสถาบันการเงน� ในระบบทีร่ วบรวมโดย
ธนาคารแหง ประเทศไทย หน้คี รัวเรอ� นไดเพ�มข�้นจาก 13.5 ลานลา นบาทในไตรมาสที่ 1 ของป พ.ศ. 2563
(คดิ เปน 80.3% ของ GDP) เปน 14.6 ลา นลา นบาทในไตรมาสที่ 1 ของป พ.ศ. 2565 (89.2% ของ GDP)
ทําใหเ กิดความกงั วลขน้� เนื่องจากมงี านว�จัยจาํ นวนมากท่แี สดงถงึ ความสัมพันธของการขยายตัวของหนี้
ครัวเร�อนและการลดลงของการจางงานและ GDP ในอนาคต
ขอมลู หนี้ครัวเรอื นโดยธนาคารแหง ประเทศไทย (ไตรมาสท่ี 1)
100.0% 80.3 89.2
80.0% พ.ศ.2563 พ.ศ.2565
60.0%
40.0%
20.0%
0.0%
ผ�ดหรอ� ท่ีมหี น?้ี
การมหี นี้ไมใ ชเ รอ�่ งทผี่ ด� หากสามารถชาํ ระไดเพราะการกอ หนคี้ อื การนาํ เงน� ในอนาคตมาใชล ว งหนา
หากนาํ มาใชใหเ กิดประโยชนก ็ไมไดเปนเร�่องแปลกอะไรและเปน หนึ่งในว�ธีทมี ีตนทุนทางการเง�น“ตาํ่ ”ทส่ี ดุ อีก
ดวยเพราะผูใหทุนรบั ความเสย่ี งนอ ยท่สี ดุ แลกกับคาํ ม่นั สญั ญาวา ไมว าจะเกิดอะไรขน�้ กต็ อ งจาย ไมไ ดรว ม
เสีย่ งไปดวยกันเหมือนหุน แตเ มอ่ื ไมส ามารถจายได คํามั่นสัญญานั่นกก็ ลับมาเปนบวงมดั ลกู หนอ้ี ีกที เพราะ
หากมีเหตใุ หไมส ามารถจา ยไดโดยไมว า จะเกดิ ข้�นดว ยความตง้ั ใจ (เชน ไมทํางานหารายได) หร�อนอกเหนือ
ความควบคุม (เชน โควด� ) เจาหน้ีก็มีสทิ ธ์ิทวงอยดู ี
ในกรณที ลี่ กู หน้ีไมส ามารถชําระไดกอ็ าจไปกอ หนใ้ี หมม าปด หนเี้ กา เพอ�่ “หมนุ หน”ี้ ซงึ่ อาจมตี น ทนุ สงู
ขน้� เรอ�่ ยๆ(เชน หนนี้ อกระบบ)จนทําใหไมส ามารถชําระไดแ มแ ตด อกเบย้ี ทําใหต กอยใู นวงจรหนโ้ี ดยไมส ามารถ
หลดุ พนไดซึ่งในขอมูลเครดิตบูโรพบวา คนรุนใหมเ ปน หนี้เร็วและหนเี้ สยี มากจนอาจกอใหเ กิดปญหาในระยะ
ยาวได หน้คี รัวเร�อนสามารถสงผลใหเ กิดปญ หาข้น� ไดในมติ เิ ศรษฐกจิ และสังคม เชน ความเคร�ยด ความสุข
ของชีว�ตครอบครวั การวางงาน สถานการณ “หนีท้ วมหัว” (debt overhang) เปน สิ�งทส่ี ามารถหนวงร้ังสุข
ภาวะของประชาชนและการเติบโตของประเทศได ทําใหเ รอ�่ งหนีค้ รัวเรอ� นไดรบั การพด� ถึงมาอยา งตอ เนอ่ื ง
1
จนกลายเปนวาระแหง ชาติ หลายหนว ยงานไดกาํ หนดใหการแกห นค้ี รัวเร�อนเปนพนั ธกิจหลักในป 2565 และ
ธนาคารแหงประเทศไทยก็ไดม ีการจดั งาน BOT Policy Hackathon ข้น� ในเดอื นมถิ นุ ายนเพ่�อเปดรบั ฟ�งขอ
เสนอแนะจากประชาชนทว่ั ไป ซ่งึ การแกป ญหาหนี้ก็เปนหน่งึ ในโจทยท ก่ี ําหนดและการลดลงของการจา งงาน
และ GDP ในอนาคต
เหตขุ องการกอ หนีท้ ี่สามารถเปน ปญ หา
เหตุของการตดิ กบั วงจรหนี้สามารถทําความเขาใจไดผา นสมการ “เง�นเขา - เงน� ออก = เง�นออม”
เพราะหนี้คอื ปญ หาของกระแสเง�นสดเม่อื เงน� ออกเกินเงน� เขา กต็ องกอ หนห้ี ากมีเงน� ออมไมพอจากการพด�
คยุ กบั ผูใกลช ิดกบั การแกห น้ี เชน บรษ� ทั โนบโู ร และ บรษ� ัท เดอะ มนั นีโคช สามารถแบงเหตขุ องการกอหนท้ี ่ี
สามารถเปน ปญหา ได 3 ประการ ไดแก (1) หน้ีสนิ ท่เี กิดจากความรกั (การให) เชน การสงเง�นใหพ อ แมท ตี่ า ง
จงั หวัด การทค่ี ชู ีว�ตจากไปแลว ตอ งแบกรบั ไวค นเดยี ว การดแู ลลูกๆ การคํ้าประกนั ใหค นอนื่ (2) หนี้สินท่เี กดิ
จากความโลภ(การใชจ า ย)เชนความอยากไดอ ยากมีเปน หนาเปน ตาในหมบู านและสังคมไมอยากนอยหนา
คนอืน่ และ(3)หน้ีสนิ ทีเ่ กดิ จากความไมร ู(การลงทนุ )เชน ลงทุนในสง�ิ ท่ีไมเขา ใจมีความเส่ยี งสูงหรอ� เปนการ
เดมิ พนั การพนนั และยงั มอี ปุ สรรคจากกรอบความคดิ ความเชอื่ และพฤตกิ รรมแบบผด� ๆเชน ไมม กี ารวางแผน
ระยะยาวไมก ลา พด� เรอ�่ งเงน� กบั ครอบครวั เพราะกลวั ทบ่ี า นรบั ไมไ ดจ นปญ หาลกุ ลามหรอ� ไมท ราบหรอ� ไมเ คย
คดิ วาสามารถเจรจากับเจา หนี้ได ไมไ ปไกลเกลีย่ หรอ� ข้�นศาลเมื่อโดนหมายศาล เปน ตน
หนทางแกหนี้และความทา ทาย
จะเหน็ ไดวา เรอ่� งหนี้เปนเรอ�่ งสวนบคุ คล แตละคนมีเร่อ� งราวเปนของตนเอง การทาํ ความเขา ใจบร�บท
ของแตล ะคนจง� เปนเรอ่� งสําคัญในการแกห นี้(case-by-case)การใหความรูใหกาํ ลงั ใจและสรา งพฤตกิ รรม
ท่ดี ี เปน เรอ่� งที่จาํ เปน ทําให “พเ่� ลยี้ งแกหนี้” มีสวนสําคัญตอการแกป ญหาระดับประเทศน้ี ซง่ึ ในบรบ� ทของ
ปจ จบ� นั ทส่ี ถานการณเ ศรษฐกจิ ถอื วา “แย” กวา ที่ไดค าดการณไวต งั้ แตป ท แ่ี ลว ท้ีไดย กการแกห นคี้ รวั เรอ� นเปน
วาระแหง ชาติทง้ั ดอกเบย้ี ขาขน้� ทจ่ี ะทําใหภ าระหนที้ เี่ พม� ขน้� ตามอตั ราดอกเบย้ี เงน� เฟอ ทจ่ี ะเพม� ภาระคา ใชจ า ย
ของครัวเร�อน และพ�ษเศรษฐกจิ โลกท่ีจะสง ผลใหรายไดลดและอาจทาํ ใหเ กิดการเลิกจางงาน ปญหาหนี้ครัว
เรอ� นจะยังคงทว�ความรุนแรงข้น� ไปอกี ดวยเหตนุ ้ี หนมี้ าเยือน จง� อยากเตอื นกนั ไว เราคงตอ งชว ยกันดูแลและ
เปน กาํ ลังใจใหกันและกัน และสําหรับผูทห่ี ลุดไปตดิ กับวงจรหนี้ กอ็ ยากจะขอการสนับสนนุ และความรว มมือ
จากทกุ ภาคสว น เพ�อ่ ทจ่ี ะผานอุปสรรคนี้ไปดว ยกันเพราะหนค้ี รวั เรอ� นคือปญหาของคนท้ังชาติ
2