BAB 4 T4-NOTA -BCP

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

BAB 4 T4-BUKU CATATAN PERTAMA
4.1 Pengenalan
1. Jurnal dan Buku Tunai merupakan catatan permulaan untuk merekodkan maklumat tentang aset, liabiliti

dan ekuiti pemilik sesuatu perniagaan.
2. Maklumat yang direkod dalam Jurnal dan Buku Tunai diperolehi daripada dokumen perniagaan.
3. Oleh sebab jurnal dan Buku Tunai merupakan catatan permulaan dalam proses perakaunan, ia dikenali

sebagai Buku Catatan Pertama.
4.2 Jurnal
1. Jurnal dibahagikan kepada Jurnal Am dan Jurnal Khas.
2. Jurnal Am digunakan untuk mencatat :

i) catatan permulaan/pembukaan
ii) catatan penutup
iii) belian dan jualan aset bukan semasa
iv) ambilan barang niaga
v) modal tambahan selain tunai
vi) catatan pelarasan
vii) catatan lain yang tidak direkod dalam jurnal khas.
3. Jurnal khas dibahagikan kepada enam jenis dan kegunaannya iaitu :
a) Jurnal Belian : digunakan untuk merekod belian barang niaga secara kredit.
b) Jurnal Jualan : digunakan untuk merekod jualan barang niaga secara kredit.
c) Jurnal Pulangan Belian : digunakan untuk merekod pulangan barang niaga niaga kepada

pembekal/akaun belum bayar.
d) Jurnal Pulangan Jualan : digunakan untuk merekod pulangan barang niaga daripada

pelanggan/akaun belum terima.
e) Jurnal Penerimaan Tunai : digunakan untuk merekod penerimaan tunai oleh perniagaan.
f) Jurnal Pembayaran Tunai : digunakan untuk merekod pembayaran tunai oleh perniagaan.
4.2.1 Kepentingan Jurnal
1. Jurnal ialah catatan permulaan dalam proses perakaunan sebelum catatan urus niaga diposkan ke lejar.
2. Ia merupakan buku harian yang merekod urus niaga mengikut susunan tarikh.
3. Penggunaan jurnal mengurangkan catatan dalam lejar dan memudahkan perekodan dalam lejar.
4. Jurnal juga membantu mencegah kesilapan dan ketinggalan dalam catatan butir urus niaga sebab kedua-
dua debit dan kredit wujud sekaligus bagi setiap urus niaga.

1

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

4.2.2 Format Jurnal Am

1. Format Jurnal Am ialah :

Tarikh Jurnal Am Folio Debit Kredit
Butir RM RM

Nama akaun yang didebitkan
Nama akaun yang dikreditkan

(keterangan tentang urus niaga perniagaan)

2. Keterangan tentang format Jurnal Am :

a) Tajuk “Jurnal Am” mesti ada sebelum sebarang catatan urus niaga dibuat.
b) Lajur pertama digunakan untuk mencatat tarikh urus niaga berlaku.
c) Lajur kedua ialah butir urus niaga.

*Butir debit dicatatkan dahulu dalam barisan pertama dan rapat dengan garisan lajur sebelah kiri.
*Butir kredit dicatatkan di barisan kedua dan jauh sedikit daripada garisan lajur sebelah kiri.

d) Lajur ketiga ialah folio yang menunjukkan rujukan akaun pada lejar apabila diposkan ke dalam lejar.
e) Lajur keempat ialah lajur debit iaitu merekodkan jumlah wang sesuatu urus niaga, ia dicatat pada baris

yang sama dengan butir debit.
f) Lajur kelima ialah lajur kredit iaitu merekodkan jumlah wang sesuatu urus niaga. Jumlah ini mesti

sama dengan jumlah di pada lajur debit. Ia dicatat pada baris yang sama dengan butir kredit.
g) Keterangan tentang urus niaga perniagaan harus ditulis dalam lajur butir selepas butir debit dan butir

kredit direkodkan.

4.2.3 Cara Merekod Dalam Jurnal Am

i) Merekod Catatan Permulaan/Pembukaan

Contoh urus niaga 1 : En. Karam Singh memulakan perniagaan runcit dengan wang tunai sebanyak
RM10 000 sebagai modal pada 1 Januari 2021

Catatan Jurnal Am :

Tarikh Jurnal Am Folio Debit Kredit
Butir RM
2021 RM
Jan 1 Tunai 10 000 10 000
Modal

(Aset dan ekuiti pemilik pada tarikh ini)

2

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

Contoh urus niaga 2 : Pada 1 April 2021, En. Kamil memulakan perniagaan menjual alat tulis dengan aset
dan liabiliti seperti berikut :

RM

Aset : Kenderaan 20 000

Kelengkapan 3 000

Alatan Pejabat 2 000

Tunai di bank 3 800

Liabilti : Pinjaman bank 10 000

Catatan Jurnal Am :

Jurnal Am

Tarikh Butir Folio Debit Kredit
RM
2021 RM
20 000 10 000
April 1 Kenderaan *18 800
3 000
Kelengkapan 2 000
3 800
Alatan Pejabat

Bank

Pinjaman bank

Modal

(Aset, liabiliti dan ekuiti pemilik pada tarikh ini)

Catatan : *Angka untuk modal adalah angka pengimbang iaitu aset – liabiliti

ii) Merekod Catatan Penutup
Contoh urus niaga : Berikut adalah baki-baki yang diperolehi daripada Perniagaan Amal pada 31
Disember 2021.

RM

Inventori awal 750

Inventori akhir 810

Belian 3 670

Jualan 5 940

Sewa Dibayar 600

Kadar Bayaran 700

Catatan Jurnal Am :

Jurnal Am

Tarikh Butir Folio Debit Kredit
RM
2021 RM
4 420 750
Dis 31 Akaun Perdagangan 3 670

Inventori Awal

Belian

(Menutup akaun dengan memindah ke Akaun

Perdagangan)

Dis 31 Jualan 5 940

Akaun Perdagangan 5 940

(Menutup akaun dengan memindah ke Akaun

Perdagangan)

Dis 31 Inventori Akhir 810
810
Akaun Perdagangan

(Menutup akaun dengan memindah ke Akaun

Perdagangan)

3

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

Dis 31 Akaun Untung Rugi 800
Sewa Dibayar 800

Kadar Bayaran
(Menutup akaun dengan memindah ke Akaun

Untung Rugi)

iii) Merekod Belian Dan Jualan Aset Bukan Semasa
Contoh urus niaga : Perniagaan Nora membeli sebuah komputer secara kredit daripada Syarikat Sam
Seng pada 3 September 2021 berjumlah RM2 800.

Catatan Jurnal Am :

Jurnal Am

Tarikh Butir Folio Debit Kredit
RM
2021 Komputer RM
Sept. 1 Syarikat Sam Seng 2 800 2 800

(Belian komputer secara kredit)

iv) Merekod Ambilan Barang Niga
Contoh urus niaga : Pemilik Cik Nora telah mengeluarkan barang niaga bernilai RM100 untuk kegunaan
sendiri pada 12 September 2021

Catatan Jurnal Am :

Jurnal Am

Tarikh Butir Folio Debit Kredit
RM
2021 RM
100 100
Sept 12 Ambilan

Belian

(Ambilan barang niaga untuk kegunaan sendiri)

v) Merekod Catatan Lain Yang Tidak Direkod Dalam Jurnal Khas.
Contoh urus niaga : Pada 30 September 2021, Cik Nora membawa masuk van persendirian bernilai
RM 12 000 untuk kegunaan perniagaan.

Catatan Jurnal Am :

Jurnal Am

Tarikh Butir Folio Debit Kredit
RM
2021 RM
12 000 12 000
Sept 30 Kenderaan

Modal

(Membawa masuk kenderaan untuk kegunaan

perniagaan

4

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

4.2.4 Format Jurnal Khas

1. Format Jurnal Khas ialah : Nama Jurnal Khas Detil Jumlah
Tarikh Butir RM RM

Nama akaun belum terima / akaun belum bayar

2. Keterangan tentang format Jurnal Khas :

a) Nama Jurnal yang berkenaan seperti Jurnal Jualan, Jurnal Belian, Jurnal Pulangan Jualan dan Jurnal
Pulangan Belian.

b) Lajur pertama digunakan untuk mencatat tarikh urus niaga berlaku.
c) Lajur kedua ialah butir yang digunakan untuk merekod nama pembekal atau pelanggan (akaun belum

bayar atau akaun belum terima) serta diskaun niaga sekiranya ada.
d) Lajur ketiga ialah detil iaitu merupakan pengiraan jumlah harga tolak diskaun niaga.
e) Lajur keempat ialah lajur jumlah iaitu menunjukkan jumlah bersih selepas tolak diskaun niaga.

4.2.5 Cara Merekod Catatan Dalam Jurnal Khas

a) Merekod Catatan Dalam Jurnal Belian
Contoh urus niaga :

Pada 5 April 2021, Perniagaan Runcit Siti membeli barang niaga berjumlah RM260 secara kredit
daripada Pembekal Khalid dan diberikan 10% diskaun niaga.
Pada 16 April 2021, Perniagaan Runcit Siti membeli barang niaga berjumlah RM170 secara kredit

daripada Pembekal Chong dan diberikan 20% diskaun niaga.
Pada 22 April 2021, Perniagaan Runcit Siti membeli barang niaga berjumlah RM250 secara kredit
daripada Rahman Trading dan diberikan 10% diskaun niaga.

Catatan Jurnal Belian :

Jurnal Belian

Tarikh Butir Detil Jumlah

2021 RM RM

Apr 5 Pembekal Khalid 260.00

Tolak Diskaun Niaga 10% (26.00) 234.00

16 Pembekal Chong 170.00

Tolak Diskaun Niaga 20% (34.00) 136.00

22 Rahman Trading 250.00

Tolak Diskaun Niaga 10% (25.00) 225.00

31 Akaun Belian (Dt) 595.00

*Butiran daripada Jurnal Belian akan dipindahkan ke Akaun Belian dan Akaun-Akaun

Belum bayar.

5

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

b) Merekod Catatan Dalam Jurnal Jualan
Contoh urus niaga :

Pada 7 April 2021, Perniagaan Runcit Siti menjual barang niaga berjumlah RM140 secara kredit kepada

Kedai Zulaikha dan memberikan 15% diskaun niaga.
Pada 12 April 2005, Perniagaan Runcit Siti menjual barang niaga berjumlah RM160 secara kredit kepada
Peniaga Rosli dan memberikan 10% diskaun niaga.
Pada 25 April 2005, Perniagaan Runcit Siti menjual barang niaga berjumlah RM140 secara kredit kepada
Kedai Markom dan memberikan 20% diskaun niaga.

Catatan Jurnal Jualan:

Jurnal Jualan

Tarikh Butir Detil Jumlah

2005 RM RM

Apr 7 Kedai Zulaikha 140.00

Tolak Diskaun Niaga 15% (21.00) 119.00

12 Peniaga Rosli 160.00

Tolak Diskaun Niaga 10% (16.00) 144.00

25 Kedai Markom 140.00

Tolak Diskaun Niaga 20% (28.00) 112.00

31 Akaun Jualan (Kt) 375.00

*Butiran daripada Jurnal Jualan akan dipindahkan ke Akaun Jualan dan Akaun-Akaun

Penghutang.

c) Merekod Catatan Dalam Jurnal Pulangan Belian (Pulangan Keluar)
Contoh urus niaga :

Pada 7 April 2005, Perniagaan Runcit Siti memulangkan barang niaga berjumlah RM100 kepada
Pembekal Khalid kerana salah jenama dan diskaun niaga 10% masih dikekalkan.
Pada 18 April 2005, Perniagaan Runcit Siti memulangkan barang niaga berjumlah RM40 keipada

Pembekal Chong kerana salah jenis dan diskaun niaga 20% masih dikekalkan.
Pada 18 April 2005, Perniagaan Runcit Siti memulangkan barang niaga berjumlah RM30 kepada
Rahman Trading kerana rosak dan diskaun niaga 10% masih dikekalkan.

Catatan Jurnal Pulangan Belian :

Jurnal Pulangan Belian

Tarikh Butir Detil Jumlah

2005 RM RM

Apr 7 Pembekal Khalid 100.00

Tolak Diskaun Niaga 10% (10.00) 90.00

18 Pembekal Chong 40.00

Tolak Diskaun Niaga 20% (8.00) 32.00

18 Rahman Trading 30.00

Tolak Diskaun Niaga 10% (3.00) 27.00

31 Akaun Pulangan Belian (Kt) 149.00

*Butiran daripada Jurnal Pulangan Belian akan dipindahkan ke Akaun Pulangan Belian dan

Akaun-Akaun Pemiutang.

**Kesan Pulangan Belian ialah hutang kepada pembekal/pemiutang akan berkurangan.

6

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

d) Merekod Catatan Dalam Jurnal Pulangan Jualan (Pulangan Masuk)
Contoh urus niaga :

Pada 9 April 2005, Kedai Zulaikha memulangkan barang kepada Perniagaan Runcit Siti berjumlah RM40
kerana rosak dan diskaun niaga 15% masih dikekalkan.

Pada 28 April 2005, Kedai Markom memulangkan barang kepada Perniagaan Runcit Siti RM20 kerana
salah jenama dan diskaun niaga 20% masih dikekalkan

Catatan Jurnal Pulangan Jualan:

Jurnal Jualan

Tarikh Butir Detil Jumlah

2005 RM RM

Apr 9 Kedai Zulaikha 40.00

Tolak Diskaun Niaga 15% (6.00) 34.00

28 Kedai Markom 20.00

Tolak Diskaun Niaga 20% (4.00) 16.00

31 Akaun Pulangan Jualan (Dt) 50.00

*Butiran daripada Jurnal Pulangan Jualan akan dipindahkan ke Akaun Pulangan Jualan dan

Akaun-Akaun belum terima

**Kesan Pulangan Jualan ialah hutang pelanggan/akaun belum terima akan berkurangan.

4.3 Buku Tunai

1. Akaun Tunai merekod semua penerimaan dan pembayaran tunai manakala Akaun Bank merekod semua
penerimaan dan pembayaran melalui cek.

2. Biasanya urus niaga berkaitan dengan akaun Tunai dan Akaun Bank adalah banyak, maka lebih baik jika
ianya dikeluarkan dari lejar dan direkodkan dalam Buku Tunai.

3. Buku Tunai ialah buku yang menggabungkan kedua-dua Akaun Tunai dan Akaun Bank mengurangkan
catatan dalam lejar dan masih merupakan sebahagian daripada lejar iaitu terdapat catatan bergu bagi
akaun-akaun yang terlibat.

4.3.1 Kegunaan Buku Tunai

1. Mengurangkan catatan dalam lejar.
2. Memudahkan rujukan.
3. Merekodkan urus niaga tunai dan cek.
4. Membolehkan pembahagian kerja.

4.3.2 Buku Tunai Tiga Lajur

1. Buku Tunai mempunyai baris yang sama seperti akaun dalam lejar kecuali mempunyai tiga lajur dikedua-
dua belah debit dan kredit iaitu lajur Diskaun, Tunai dan Bank.

2. Lajur diskaun di sebelah debit Buku Tunai mencatatkan Diskaun Diberi kepada penghutang dan lajur
diskaun di sebelah kredit mencatatkan Diskaun Diterima daripada pemiutang.

3. Lajur tunai dan lajur bank adalah bersebelahan di kedua-dua belah debit dan dan kredit.
4. Peraturan catatan Buku Tunai ialah debitkan semua penerimaan wang tunai dan cek yang ke dalam bank

dan kreditkan semua pembayaran dan cek keluar.
5. Urus niaga yang berkaitan dengan tunai dicatatkan di lajut tunai dan urus niaga berkaitan dengan

dicatatkan di lajur bank.
6. Buku Tunai diimbangkan pada akhir suatu tempoh biasanya sebulan.
7. Lajur tunai biasanya mempunyai baki debit dan lajur bank pula boleh mempunyai baki debit dan kredit.

Baki kredit lajur bank menunjukkan overdraf bank.

7

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

8. Overdraf bank ialah keluaran wang lebih daripada jumlah wang yang ada dalam akaun bank dan ia
adalah liabiliti semasa perniagaan.

9. Format buku Tunai tiga lajur ialah :

Buku Tunai

Tarikh Butir Diskaun Tunai Bank Tarikh Butir Diskaun Tunai Bank
RM
RM RM RM RM RM

4.3.2.1 Catatan Kontra

1. Catatan kontra berlaku apabila tunai di pejabat dimasukkan ke dalam bank dan tunai dari dikeluarkan
untuk kegunaan perniagaan.

2. Oleh itu, kedua-dua Akaun Tunai dan Akaun Bank terilbat. Salah satu akaun akan didebitkan dan akaun
lagi dikreditkan.

3. Catatan bergu bagi catatan kontra ialah :

i) Pindahan tunai dari pejabat ke bank :
Debit Akaun Bank
Kredit Akaun Tunai

ii) Pindahan tunai dari bank ke pejabat:
Debit Akaun Tunai
Kredit Akaun Bank

4.3.2.2 Diskaun Tunai

1. Diskaun tunai ialah potongan daripada harga invois sekiranya bayaran dibuat dalam tempoh dinyatakan
dalam syarat invois.

2. Diskaun ini diberikan kepada penghutang untuk menggalakkan penghutang membayardengan segera.
3. Diskaun tunai yang lebih tinggi diberikan kepada penghutang yang membayar dalam masa yang cepat.
4. Contoh syarat kredit ialah : 5% 10 hari, 2% 20 hari. Ini bermakna jika penghutang membayar dalam

tempoh 10 hari daripada tarikh belian, dia akan mendapat diskaun tunai sebanyak 5% tetapi jika dia
membayar dalam masa 20 hari, diskaun tunai yang diberikan ialah 2% sahaja dan tiada diskaun tunai jika
pembayaran dibuat dalam masa lebih daripada 20 hari.
5. Contoh pengiraan : Jumlah hutang Peniaga Mahmood dalam Invois Belian pada 1 Januari 2005 ialah
RM2 000. Syarat kredit ialah 5% 10 hari, 2% 20 hari. Hitungkan diskaun tunai dan jumlah yang patut
dibayar sekiranya dia membayar pada 8 Januari 2005 dan 15 Januari 2005.

Penyelesaian :

i) 8 Januari 2005 : RM2 000 – 5%
= RM2 000 – RM100
= RM1 900

ii) 15 Januari 2005 : RM2 000 – 2%
= RM2 000 – RM40
= RM1 960

6. Diskaun tunai yang diberikan kepada penghutang dikenali sebagai Diskaun Diberi.
Catatan bergunya ialah :
Debit Akaun Diskaun Diberi
Kredit Akaun belum terima

8

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

7. Diskaun tunai yang diterima daripada pemiutang dikenali sebagai Diskaun Diterima.
Catatan bergunya ialah :
Debit Akaun belum bayar
Kredit Akaun Diskaun Diterima.

4.3.2.3 Cek Tak Layan

1. Cek tak layan juga dikenali sebagi cek tak laku.
2. Cek tak layan ialah cek yang ditolak oleh kerana :

i) terdapat kesilapan atau butir yang tidak lengkap.
ii) wang dalam Akaun Semasa penyuruhbayar kurang daripada amaun yang ditulis dalam cek.
iii) cek lewat tarikh atau cek mati.
3. Catatan bergu untuk cek tak layan ialah :

Debit Akaun belum terima

Kredit Akaun Bank
Kredit Diskaun diberi

Contoh merekod dalam Buku Tunai Tiga Lajur : Berikut ialah urus niaga Perniagaan Lim Biskut sepanjang
bulan Oktober 2005.

RM

Okt 1 : Tunai di kedai 500

Tunai di bank 4 310

3 : Jualan tunai 600

5 : Pindahkan tunai dari pejabat ke bank 300

8 : Terima sekeping cek RM500 daripada Syarikat Cheng untuk

menjelaskan hutangnya dan memberikannya diskaun tunai 4%

10 : Belian secara tunai 420

12 : Bayar belanja iklan dengan cek 280

15 : Terima komisen dengan cek 370

17 : Menjelaskan hutang Peniaga Chandran berjumlah RM400 dengan

tunai dan menerima diskaun 3%

19 : Membeli perabot dengan cek 560

22 : Keluarkan tunai dari bank untuk kegunan pejabat 300

26 : Bayar upah secara tunai 160

27 : Terima cek daripada Kedai Faizal bernilai RM520 dan memberi

diskaun tunai RM20

29 : Ambilan tunai untuk kegunaan sendiri 80

30 : Cek yang diterima daripada Kedai Faizal dipulangkan oleh bank

dengan bertanda “Rujuk kepada Penyuruhbayar”

9

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

Penyelesaian :

Tarikh Butir Diskaun Tunai Buku Tunai Butir Diskaun Tunai Bank
2005 RM RM RM RM RM
Okt 1 Baki 500 Bank Tarikh Bank 300
Jualan 20 RM 2005 Belian 12 560
3 Tunai (k) 30 600 4 310 Okt 5 Belanja Iklan 420 300
5 Sykt Cheng Pen. Chandran 280
8 Komisen 50 300 10 Perabot 388 530
15 Bank (k) 300 12 Tunai
22 Kedai Faizal 1 400 480 17 Upah 160
29 52 370 19 Ambilan 80
Kedai Faizal
22 (cek tak layan)
520 26 Baki h/b

29
30

31

5 980 12 1 400 5 980
4 320
Nov 1 Baki b/b

4.3.3 Buku Tunai Sebagai Jurnal

1. Buku Tunai boleh dijadikan sebagai jurnal dengan membahagikan Buku Tunai kepada dua bahagian.
2. Satu bahagian yang digunakan untuk merekod semua penerimaan tunai dikenali sebagai Jurnal

Penerimaan Tunai.
3. Satu bahagian lagi yang digunakan untuk merekod semua pembayaran tunai dikenali sebagai Jurnal

Pembayaran Tunai.
4. Jurnal Penerimaan tunai merupakan bahagian debit Buku Tunai manakala Jurnal Pembayaran Tunai

merupakan bahagian kredit Buku Tunai.

a) Jurnal Penerimaan Tunai

1. Jurnal Penerimaan Tunai merupakan jurnal khas yang merekodkan semua penerimaan tunai dan cek.
2. Lajur tunai dan bank digabungkan untuk bankkan semua penerimaan pada hari yang sama.
3. Lajur diskaun bersebelahan dengan lajur bank sama seperti lajur diskaun dalam Buku Tunai iaitu Diskaun

diberi.
4. Lajur No. Resit digunakan untuk adalah sebagai bukti penerimaan tunai dan cek.

5. Lajur khas yang lain disediakan untuk penerimaan yang kerap berlaku seperti lajur penghutang, jualan
dan sebagainya.

6. Pada hujung bulan, jumlah setiap lajur akan diposkan ke dalam akaun berkenaan dalam lejar.
7. Berikut adalah contoh urus niaga yang boleh direkodkan dalam Jurnal Penerimaan Tunai.

Contoh :
Feb 3 : Terima cek daripada jualan RM370

8 : Peniaga Cheng menjelaskan hutangnya RM440 dan memberi diskaun RM20
12 : Jualan tunai dibankkan RM480
17 : Menjual perabot lama RM350

23 : Terima tunai daripada Kedai Mahmood RM700 dan memberinya diskaun 5%.
26 : Jualan tunai barang niaga RM290

10

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

Penyelesaian :

Jurnal Penerimaan Tunai

Tarikh No. Butir Akaun Bank Diskaun Jualan Penghutang Lain-lain
Resit Dikreditkan (dt) Diberi (dt) (dt) (kt) Akaun (kt)
2005 Jualan RM RM
Feb 3 Peniaga Cheng RM RM 370 RM
Jualan Tunai
8 Perabot 370 480
12 Kedai Mahmood
17 Jualan Pen. Cheng 440 20 290 542
23 1 140
26 Jualan 480

Perabot 350 350
665
Ked. Mahmood 665 35

Jualan 290

2 595 55 1 105 350

b) Jurnal Pembayaran Tunai

1. Jurnal Pebayaran Tunai merupakan jurnal khas yang merekodkan semua pembayaran dengan tunai dan
cek.

2. Lajur tunai dan bank digabungkan untuk merekodkan semua pembayaran dengan cek.
3. Lajur diskaun bersebelahan dengan lajur bank sama seperti lajur diskaun dalam Buku Tunai iaitu Diskaun

Diterima.
4. Lajur No. Cek digunakan untuk mencatatkan nombor cek bagi setiap cek yang dikeluarkan.
5. Lajur khas yang lain disediakan untuk pembayaran yang kerap dilakukan seperti lajur pemiutang, belian

dan sebagainya.
6. Pada hujung bulan, jumlah setiap lajur akan diposkan ke dalam akaun berkenaan dalam lejar.
7. Berikut adalah contoh urus niaga yang boleh direkodkan dalam Jurnal Pembayaran Tunai.

Contoh :
Dis 3 : Beli barang niaga dengan cek RM320

7 : Membayara bil telefon dengan cek RM150

13 : Mengeluarkan cek RM600 untuk menjelaskan hutang Sykt. Cheng
dan menerima diskaun tunai RM20

19 : Belian secara tunai RM220
24 : Bayar hutang Peniaga Helmi RM470 dengan cek
30 : Belian tunai barang niaga RM300

Penyelesaian :

Jurnal Pembayaran Tunai

Tarikh No. Butir Akaun Bank Disk. Dite- Belian Pemiutang Lain-lain
Resit Didebitkan (kt) rima (kt) (dt) (dt) Akaun (dt)
2005 Belian RM
Dis 2 Kadar Bayaran RM RM 320 RM RM
Sykt. Cheng
7 Belian Tunai Belian 320 220
13 Peniaga Helmi
19 Belian Tunai Kadar Bayaran 150 300 150
24 840 600
30 Sykt. Cheng 600 20

Belian 220

Peniaga Helmi 470 600

Belian 300

2 060 20 1 200 150

11

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

4.3.4 Buku Tunai Runcit

1. Biasanya sesebuah perniagaan menyimpan semua tunai di dalam bank dan mengeluarkan cek bagi
pembayaran.

2. Namun adalah tidak praktikal untuk mengeluarkan cek bagi membayar bayaran yang kecil sebab
merumitkan.

3. Oleh itu, perniagaan biasanya menyediakan dana tunai runcit untuk mengurangkan catatan dalam Buku
Tunai dan mengawal wang runcit yang digunakan.

4. Buku Tunai Runcit disediakan untuk mencatatkan perbelanjaan kecil seperti membeli setem, teksi, upah,
alat tulis dan sebagainya.

5. Buku Tunai Runcit dibuat mengikut Sistem Panjar iaitu juruwang perniagaan akan memberikan sejumlah
wang untuk belanja runcit bagi sesuatu bulan yang tertentu. Jumlah wang yang dibelanjakan akan
dibayar balik supaya sama dengan jumlah asal.

6. Mengikut Sistem panjar, dana tunai runcit sentiasa bermula dengan jumlah dana yang sama permulaan
setiap tempoh yang ditetapkan.

7. Contohnya ialah pada bulan Mac, juruwang memberikan RM300 untuk belanja runcit. Manakala jumlah
perbelanjaan runcit bagi bulan tersebut ialah RM240, oleh itu pada akhir bulan juruwang akan membayar
balik jumlah RM240 yang dibelanjakan.

8. Semua bayaran runcit mestilah disokong dengan dengan baucar tunai runcit sebagai bukti perbelanjaan
dan rujukan.

9. Catatan bergu apabila wang tunai diterima daripada juruwang ialah:
Debit Buku Tunai Runcit
Kredit Buku Tunai

10. Catatan bergu bagi pengeposan dari buku Tunai runcit ke akaun lejar ialah :
Debit Akaun Perbelanjaan
Kredit Buku Tunai Runcit

Contoh merekod dalam Buku Tunai Runcit :

Ogos 1 :Terima tunai daripada juruwang RM200
3 : Beli kertas taip RM20
6 : Bayar tambang teksi RM13
8 : Beli setem RM10
10 : Belanja minuman pelanggan RM36
14 : Pinjaman kepada pekerja RM50
17 : Derma am RM5
22 : Beli pen dan pensil RM8
25 : Bil petrol RM40
29 : Beli sampul surat RM8

12

PA Ting. 4 : BAB 4 T4-Buku Catatan Pertama

Penyelesaian :

Buku Tunai Runcit

Tarikh Butir No. Penerimaan Pembayaran A. tulis Analisis Bayaran Pelbagai
Baucar RM RM RM Tambang Pos Bel. Am RM
2005 Bank 200 20
Dis 1 Kertas taip 20 RM RM RM 50
Tambang teksi 200 10 8 5
3 Setem 200 10 28 10
6 Minuman pelanggan 13 36 10 55
8 Pinjaman 200 50 36
10 Derma 5
14 Pen dan pensel 8 40
17 Bil petrol 40 8
22 Sampul surat 8
25 187 50 18 36
29 13
200
Baki h/b

Sept 1 Baki b/b
Bank

13