โครงงานจักรสานสร้างอาชีพ

โครงงานจักสานสร้างอาชีพ Basketry creates a career คณะผู้จัด นาย บุญฤทธิ์ เผ่าจินดา เลขที่6 นาย ปรเมศวร์ ชุมหมิน เลขที่7 นางสาว ณัฐชุตา ไทยปาน เลขที่19 นางสาว พรกนก แย้มแก้ว เลขที่26 นางสาว วรรณชนก มีคำ เลขที่28 เสนอ ครู พรศิริ เรืองสันติ โครงงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา IS2 (I30202) กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ โรงเรียนไชยาวิทยา ปีการศึกษา 2566

ก ชื่อโครงงาน(ภาษาไทย) จักสานสร้างอาชีพ ชื่อโครงงาน(ภาษาอังกฤษ) Basketry Creates a Career คณะผู้จัดทำ นาย ปรเมศวร์ชุมหมิน นาย บุญฤทธิ์ เผ่าจินดา นางสาว ณัฐชุตา ไทยปาน นางสาว พรกนก แย้มแก้ว นางสาว วรรชนก มีคำ วิชา IS กลุ่มสาระ การงานอาชีพ ปีการศึกษา 2566 ครูที่ปรึกษา ครูพรศิริ เรืองสันติ บทคัดย่อ งานจักสานเป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและวัฒนธรรมของถิ่นนั้นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวกับการนำวัสดุธรรมชาติมาประยุกต์ใช้ในวิถีชีวิตประจำให้กลมกลืน ตลอดจนการใช้ กระบวนการผลิตและออกแบบผลิตภัณฑ์ที่นำการเอาวัฒนธรรมพื้นบ้านที่คิดค้นประโยชน์เกี่ยวกับการสอย กลายเป็นรูปแบบที่สะท้อนให้เห็นเกี่ยวกับความเป็นเอกลักษณ์ของคนในภาคนั้นๆตัวอย่างเช่นการทำใบพัด กระเป๋าฯลฯที่ทำให้เกิดประโยชน์พร้อมทั้งมีคุณค่ามากขึ้นโอยอาศัยความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ความปราณีต ความงดงาม ทางคณะผู้จัดทำจึงได้คิดโครงงานนี้ขึ้นมาเพื่อนก่อให้เกิดประโยชน์ที่มีคุณค่ามากยิ่งขึ้นโดยคณะ ผู้จัดทำจึงขอนำเสนอ ไม้พัดที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์และสืบทอดกันต่อไปและยังเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญ ของหัตถกรรมพื้นบ้านในแต่ละภาคคือเป็นการสร้างแรงบันดาลใจจากสิ่งแวดล้อมรอบตัวไม่ว่าจะเป็นสภาพ ธรรมชาติ ความเป็นอยู่ ความเชื่อ ขนบธรรมเนียมประเพณี และถ่ายทอดความรู้ออกมาเป็นรูปแบบศิลปะ

ข กิตติกรรมประกาศ โครงงาน จักสานสร้างอาชีพ สำเร็จได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความอนุเคราะห์และช่วยเหลืออย่างดียิ่ง จาก ครูที่ปรึกษา คุณครูพรศิริเรืองสันติที่ได้กรุณาให้คำแนะนำแนวทางในการทำโครงงานและข้อคิดเห็นต่างๆ คณะผู้จัดทำขอขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ ที่นี้ ขอกราบขอบพระคุณ บิดา มารดาและเพื่อน ที่ให้กำลังใจแก่คณะผู้จัดทำ คุณครูพรศิริ เรืองสันติ ครูประจำวิชา ผู้มีอุปการะคุณที่มีส่วนผลักดันให้มีแรงบันดาลใจในการที่จะทำโครงงานที่ให้ข้อมูลอย่างเต็มที่ ทำให้การศึกษาครั้งนี้สำเร็จในเวลาอันรวดเร็วและขอขอบคุณผู้ให้ความช่วยเหลืออีกหลายท่าน ซึ่งไม่สามารถ กล่าวนามในที่นี้ได้หมด ซึ่งผู้จัดทำโครงงานนี้มีความซาบซึ้งอย่างยิ่ง และขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ คณะผู้จัดทำ

ค คำนำ โครงงานฉบับนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นเอกสารนำเสนอผลการดำเนินงานในการทำโครงงาน ใน รายวิชา IS2 (I30202) ระดับมัธยมศึกษาชั้นปีที่5 ในหัวข้อเรื่อง จักสานสร้างอาชีพ คณะผู้จัดทำโครงงานได้ศึกษาเรื่องการ จักสาน วัสดุในท้องถิ่นที่นำมาจักสานได้การเพิ่มมูลค่าเครื่องจักสาน และการสร้างรายได้ให้แก่อาชีพ แล้วนำ ความรู้ที่ได้มาประยุกต์ใช้ในการทำโครงงานเรื่องนี้ขึ้นมา เพื่อมานำเสนอผลงานของพวกเรา คณะผู้จัดทำหวังว่า โครงงานการงานอาชีพ เรื่อง จักสานสร้างอาชีพ ฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่ สนใจศึกษา หากมีข้อผิดพลาดประการใด คณะผู้จัดทำก็ขออภัยมา

ง สารบัญ เรื่อง หน้า บทคัดย่อ ก กิตติกรรมประกาศ ข คำนำ ค สารบัญ ง บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเป็นมาของโครงงาน 2 1.2 วัตถุประสงค์ของโครงงาน 2 1.3 ขอบเขตของโครงงาน 2 1.4 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 2 1.5 นิยามศัพท์ 2 บทที่ 2 ทฤษฎีและเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง 2.1 ภูมิหลังของจักสาน 3 2.2 ความหมายของจัก 3 2.3 ความสำคัญของจักสาน 3 2.4 วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทำจักรสาน 4 2.5 ประเภทของจักรสาน 4 2.6 ลักษณะของจักสาน 5 2.7 ชนิดของจักรสาน 5 2.8 ขั้นตอนการทำจักรสาน 5 2.9 คุณค่าของจักรสาน 6 2.10 ประโยชน์ของจักรสาน 6 2.11 การรักษาจักรสาน 6 บทที่ 3 วิธีดำเนินงานโครงงาน 3.1 วัสดุอุปกรณ์ในการทำพัดจักรสาน 7 3.2 ขั้นตอนวิธีการทำ 8-9 3.3 4P 10 3.4 SWOT 10

จ เรื่อง หน้า บทที่ 4 ผลการทดลอง 4.1 ผลการทดลองโครงงาน 11 บทที่ 5 สรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ 5.1 สรุปผล 12 5.2 ข้อเสนอแนะ 12 บรรณานุกรม 13 ภาคผนวก 14

1 บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเป็นมาของโครงงาน ปัจจุบันประชากรที่พร้อมจะทำงาน39.30ล้านคนของกำลังแรงงานหลักซึ่งมี58.62ล้านคนยังมีคนว่างงานของ ประชากรของประเทศไทยยังมีมากคิดเป็นจำนวนประมาณ460,00คน(ข่าวไทยรัฐออนน์)ที่ยังคงไม่มีงานทำ บางส่วนก็ได้นำเอาของในท้องถิ่นขึ้นมาสร้างรายได้เพื่อสามารถที่จะเลี้ยงให้อยู่รอดโดยไม่ต้องไปเป็นหนี้ใครซึ่ง ที่พบเห็นกันโดยมากก็คืองานจักรสานเป็นงานที่มีกันมาตั้งแต่โบราณโดยการนำเอาวัสดุของท้องถิ่นที่ใครๆว่า ไม่มีค่าก็คือไม้ไผ่มาแปลงให้มีมูลค่ามากขึ้น โดยการนำเอาไม้ไผ่มาสานให้เป็นรูปร่าง อย่างเช่น ไม้พัดลม กระเป๋า ฝาชี ตระกร้า หรืออาจนำมาสานให้เป็นเสื่อรองนั่ง ไม้ไผ่ที่ดูเหมือนจะไม่มีค่าแต่สามารถสร้างรายได้ ให้กับคนที่ไม่มีงานทำสร้างอาชีพ คนที่ประดิษฐ์ผลงานออกมาก็มีความภูมิใจที่ได้ใส่ความเป็นตัวของเราเองลง ไปในผลงาน เป็นงานศิลปหัตถหกรรมอย่างหนึ่งคิดค้นโดยมนุษย์เพื่อใช้ในการสร้างเครื่องมือเครื่องใช้ในการใช้ ชีวิตประจำวัน ผลิตขึ้นโดยการ สอด ขัด และสานของวัสดุที่มีลักษณะเป็นเส้น เป็นริ้ว เพื่อให้ได้ลวดลาย สวยงามตามความต้องการ และเพื่อให้เกิดความคงทนของชิ้นงาน การจักสานเป็นการนำวัสดุขนาดเล็กและ ยาว มาขัด หรือสานกันจนเป็นชิ้นงาน 1.2วัตถุประสงค์ของโครงงาน 1.2.1 เพื่อศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการจักสาน 1.2.2 เพื่ออนุรักษ์การจักสานของไทยไว้ 1.2.3 เพื่อส่งเสริมการสร้างรายได้ในการประกอบอาชีพ 1.3ขอบเขตของโครงงาน 1.3.1 สร้างสรรค์งานจักรสาน 1.3.2 เผยแพร่ความรู้ลงบนโซเชียล 1.4ระโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 1.4.1 ได้ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการจักสาน 1.4.2 ได้ร่วมกันอนุรักษ์การจักสานของไทยไว้ 1.4.3 ได้ส่งเสริมแนวทางการสร้างรายได้ในการประกอบอาชีพ 1.5 นิยามศัพท์ 1.5.1 จักสาน คือ เครื่องใช้ที่ทำด้วยไม้ไผ่หรือหวาย จากฝีมือความคิด ภูมิปัญญาของชาวบ้านมี ลักษณะรูปทรงแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่นทั้งนี้ขึ้นอยู่กับภูมิประเทศ วัสดุอุปกรณ์คตินิยม และอาชีพของ คนในท้องถิ่นนั้นๆ คำว่า “ จักสาน” คำว่า จัก คือ การทำให้เป็นแฉก เป็นหยักๆ ด้วยฟันเลื่อย หรืออีกวิธีการ หนึ่ง การที่ชาวบ้านใช้คมมีดผ่าไม้ไผ่แล้วทำให้เป็นเส้นบางๆ วิธีการอย่างนี้ก็เรียกว่า จัก เช่นกัน ส่วนไม้ไผ่ หรือ หวาย ที่จักออกมาเป็นเส้นบางๆ นั้นเรียกว่า ตอก ถึงตอนนี้การที่ชาวบ้านนำตอกมาขัดกันจนเกิดลวดลายที่

2 ต้องการ เราเรียกว่า สาน ต่อจากนั้นแล้วก็จะเป็นการสร้างสรรค์ให้เกิดรูปทรงต่างๆ จนท้ายที่สุดเป็นภาชนะ สามารถนำไปใช้สอยได้ตามต้องการ 1.5.2 การสร้างมูลค่าเพิ่มแก่สินค้า เป็นเทคนิคที่สำคัญที่จะช่วยให้สินค้าสามารถมีรายได้เพิ่มขึ้นจาก ผลผลิตทางการผลิตของตัวเองได้ โดยความหมายโดยทั่วไปจะหมายถึง การนำผลผลิตมาเพิ่มลักษะพิเศษหรือ จุดเด่นบางอย่างให้ต่างไปจากเดิม เพื่อให้ตรงต่อความต้องการของผู้บริโภคมากยิ่งขึ้น

3 บทที่ 2 ทฤษฎีและเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง โครงงานจักรสานสร้างอาชีพ มีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์วัสดุในท้องถิ่นมาสร้างรายได้แก่ชุมชน เพื่อให้โครงงานบรรลุตามวัตถุประสงค์ และเป็นไปตามขอบเขตที่กำหนดไว้ คณะผู้จัดทำได้ทำการศึกษาทฤษฎี และเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง ดังนี้ 2.1 ภูมิหลังของจักรสาน 2.2 ความหมายของจักรสาน 2.3 ความสำคัญของจักรสาน 2.4 วัสดุที่ใช้ในการทำจักรสาน 2.5 ประเภทของจักรสาน 2.6 ลักษณะของจักรสาน 2.7 ชนิดของจักรสาน 2.8 ขั้นตอนการทำจักรสาน 2.9 คุณค่าของจักรสาน 2.10 ประโยชน์ของจักรสาน 2.11 การรักษาจักรสาน 2.1 ภูมิหลังของจักรสาน คนไทยมีความเชื่อว่าต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่มีความเป็นสิริมงคล ซึ่งถ้าหากบ้านใครปลูกต้นไผ่ไว้บ้านนั้นจะเป็น คนดีมีคุณธรรมและไผ่อีกชนิดนึงที่เรียกกันว่าไผ่สีสุกบ้านไหนปลูกแล้วก็จะมั้งมีศรีสุข จากความเชื่อเรื่องต้นไผ่ ในสมัยก่อนสามรถนำมาสร้างเป็นงานหัตถกรรมสร้างอาชีพสร้างเป็นเงินมาเลี้ยงคนในครองครัว ก็คือการ นำเอาต้นไผ่มาสานให้เป็นรูปเครื่องใช้ต่างๆ เช่นตระกร้า ฝาชี กระบุงตักน้ำเพื่อนำใช้สอยในชีวิตประจำวันและ นำออกไปขายเพื่อสร้างรายได้ 2.2 ความหมายของจักรสาน จักรสานคือ เป็นงานหัตถกรรมอย่างหนึ่ง และนับเป็นงานศิลปะประเภททัศนศิลป์ได้ด้วย การจักสาน เป็นการนำวัสดุขนาดเล็กและยาว มาขัด หรือสาน กันจนเป็นชิ้นงาน เช่น เสื่อ หรือภาชนะอื่นๆ เช่น ตะกร้า เข่ง หรือของใช้อื่นๆ เช่น ลูกตะกร้อ เป็นต้น 2.3ความสำคัญของจักรสาน ใช้เป็นเครื่องทุ่นแรงในการดำรงชีวิต ของคนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมีพื้นฐานอยู่ในสังคม เกษตรกรรม จึงประดิษฐ์เครื่องจักสานที่ใช้ประโยชน์ทางการเพาะปลูกพืชพันธุ์ธัญญาหาร การเลี้ยงสัตว์ รวมถึงการหาอาหารจากแหล่งธรรมชาติต่างๆ

4 2.4วัสดุที่ใช้ในการทำจักรสาน 1.ไม้ไผ่ เป็นไม้ที่ใช้ทำเครื่องจักสานมากมายหลายชนิด มีลักษณะเป็นไม้ปล้อง เป็นข้อ มีหนาม และ แขนงมาก เมื่อแก่จะมีสีเหลือง โดยจะนำส่วนลำต้นมา ใช้จักเป็นตอกสำหรับสานเป็นภาชนะต่างๆ 2.กก เป็นพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่งที่ชอบขึ้นในที่ชื้นและมีขึ้นทั่วไป เช่น ในนา ริมหนอง บึง และที่น้ำท่วมแฉะ ลำต้นกลมหรือสามเหลี่ยมมีทั้งชนิดลำต้น ใหญ่ยาว และลำต้นเล็กและสั้น ส่วนมากนำมาทอเสื่อมากกว่านำมา สานโดยตรง 3. แหย่ง มีลักษณะคล้ายไม้ไผ่แต่อ่อนนุ่มกว่า ไม่มีข้อ แข็งกว่าหวายใช้ได้ทนกว่ากก ชอบขึ้นตามที่ แฉะ มีผิวเหลืองสวย ใช้สานเสื่อ ทำฝาบ้าน เป็นต้น 4. หวาย จะขึ้นในป่าเป็นกอๆ ส่วนมากจะใช้ประกอบเครื่องจักสานอื่นๆ แต่ก็มีการนำหวายมาทำ เครื่องจักสานโดยตรงหลายอย่าง เช่น ตะกร้าหิ้วถาด ผลไม้ เป็นต้น 5.ใบตาลและใบลาน ลำต้นสูงคล้ายมะพร้าว ใบเป็นแผงใหญ่คล้ายพัด จะนำมาทำเครื่องจักสานโดย จักในออกเป็นเส้นคล้ายเส้นตอก แต่ต้องใช้ใบอ่อน ส่วนใหญ่จะใช้สานหมวกและงอบ 6.ก้านมะพร้าว ใช้ก้านกลางใบของมะพร้าว เหลาใบออกให้เหลือแต่ก้าน แล้วนำมาสานเช่นเดียวกับ ตอก ส่วนมากสานเป็นตะกร้า กระจาดผลไม้เล็กๆ 7.ย่านลิเภา มีลักษณะเป็นเถาวัลย์ชนิดหนึ่ง มีขนาดเท่าหลอดกาแฟ ขึ้นตามภูเขา เทือกเขา และป่า ละเมาะ ในการใช้ต้องนำลำต้นมาลอกเอาแต่เปลือกแล้ว จักเป็นเส้นๆ ย่านลิเภาส่วนใหญ่จะนำมาสานเป็นลาย เชี่ยนหมาก พาน เป็นต้น 8.กระจูด เป็นพันธุ์ไม้ตระกูลเดียวกับกก ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะ ลักษณะลำต้นเป็นต้นกลมๆ ขนาด นิ้วก้อย ก่อนนำมาสานจะต้องนำลำต้นมาผึ่งแดดแล้วทุบ ให้แบนคล้ายเส้นตอกก่อน แล้วจึงสาน 9.เตยทะเล เป็นต้นไม้จำพวกหนึ่งใบยาวคล้ายใบสับปะรดหรือใบลำเจียกขึ้นตามชายทะเลใบมีหนาม ก่อนนำมาสานต้องจักเอาหนามริมใบออกแล้วย่างไฟ แช่น้ำ แล้วจึงจักเป็นเส้นตอก 10. ลำเจียก หรือปาหนัน เป็นต้นไม้จำพวกเดียวกับเตย 11. คล้า เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่งคล้ายต้นข่า หรือกก มีผิวเหนียว ใช้สานภาชนะเช่นเดียวกับหวายและไม้ ไผ่ 2.5 ประเภทของจักสาน -ประเภทจักสานที่ไม้ไผ่ใช้เป็นภาชนะ ได้แก่ กระเป๋า ตะกร้า ตะกร้อ กระเช้า ปุ้งกี๋ ชะลอมฯลฯ -ประเภทเครื่องจักสานไม้ที่ใช้ภายในครัวเรือน ได้แก่ พัด กระชอน ตะแกรง ฝาชี กระด้ง หวด ฯลฯ -ประเภทจักกสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นเครื่องตวง ได้แก่ กระชุ สัด กระบุง ฯลฯ 2.6 ลักษณะของจักสาน เป็นงานหัตถกรรมอย่างหนึ่งและนับเป็นงานศิลปะประเภททัศนศิลป์ได้ด้วย การจักสานเป็นการนำวัสดุ ขนาดเล็ก ยาว มาขัด หรือสาน กันจนเป็นชิ้นงาน เช่น ตะกร้า เสื่อ หรือของใช้อื่นๆ

5 2.7 ชนิดของจักสาน -การจัก คือการนำวัสดุมาทำให้เป็นเส้น เป็นแฉก หรือเป็นริ้วเพื่อความสะดวกในการสาน ลักษณะของ การจักโดยทั่วไปนั้นขึ้นอยู่กับลักษณะของวัสดุแต่ละชนิดซึ่งจะมีวิธีการเฉพาะที่แตกต่างกันไป หรือบางครั้งการ จักไม้ไผ่หรือหวายมักจะเรียกว่า “ตอก” ซึ่งการจักถือได้ว่าเป็นขั้นตอนของการเตรียมวัสดุในการทำเครื่องจัก สานขั้นแรก -การสาน เป็นกระบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ที่นำวัสดุธรรมชาติมาทำประโยชน์โดยใช้ ความคิดและฝีมือมนุษย์เป็นหลัก การสานลวดลายจะสานลายใดนั้นขึ้นอยู่กับความเหมาะสมในการใช้สอย ซึ่ง มีด้วยกัน 3 วิธี คือ – การสานด้วยวิธีสอดขัด – การสานด้วยวิธีการสอดขัดด้วยเส้นทแยง – การสานด้วยวิธีขดเป็นวง -การถัก เป็นกระบวนการประกอบที่ช่วยให้การทำครื่องจักสานสมบูรณ์ การถักเครื่องจักสาน เช่น การ ถักขอบของภาชนะจักสานไม้ไผ่ การถักหูภาชนะ เป็นต้น การถักส่วนมากจะเป็นการเสริมความแข็งแรงของ โครงสร้างภายนอก เช่น ขอบ ขา ปาก ก้น ของเครื่องจักสาน และเป็นการเพิ่มความสวยงามไปด้วย 2.8 ขั้นตอนในการทำจักรสาน - วิธีการจักตอก 1. การจักตอกปื้น แบ่งไม้ไผ่ออกเป็นชิ้นๆตามขนาดที่ต้องการ ใช้มีดจักตอกเอาส่วนในออก (ขี้ตอก)จักใน ส่วนที่เหลือออกเป็นเส้นบางๆ แล้วหลาวให้เรียบร้อยตากแดดให้แห้ง 2. การจักตอกตะแคง ใช้วิธีเดียวกันกับการจักตอกปื้นเบื้องต้น แต่การจักให้เป็นเส้นตอกจะทำการจัก ทางผิวเป็นเส้นเล็กกว่าตอกปื้น ทำการหลาวให้เรียบร้อย แล้วนำออกตาก ตัวอย่างเช่น การสานตะกร้า ใบพัด ตะกร้อ กระเป๋า ฝาชี - วิธีการสาน การสาน เป็นขั้นตอนที่ยาก และต้องใช้ความละเอียดมากที่สุด เริ่มจากการก่อฐานด้านล่างด้วยเส้นตอก สองชนิด คือ ตอกยืน (ตอก-ตั้ง) ซึ่งจะมีลักษณะคอดตรงกลางต่างจากตอกทั่ว ๆ ไป และตอกนอน (ตอกสาน) ที่มีขนาดกว้างเท่ากันเท่ากันทั้งเส้นตอกปกติ เหตุที่ตอกยืนมีลักษณะพิเศษ เนื่องมาจากเมื่อสานเสร็จจะได้ ตะกร้าที่มีฐานเล็ก และค่อย ๆ บานขึ้นบริเวณปาก ตัวอย่างเช่นการสานกระติ๊บข้าวเหนียวของคนภาคอีสาน 1.นำปล้องไม้ไผ่มาตัดหัวท้าย ตัดเอาข้อออก ผ่าเป็นซีกทำเส้นตอกกว้างประมาณ2-3 ม.ม. ขูดให้เรียบและบาง 2.นำเส้นตอกที่ได้มาสานเป็นรูปร่างกระติบข้าว หนึ่งลูกมี 2 ฝา มาประกอบกัน 3.นำกระติบข้าวที่ได้จากข้อ (2.) มาพับครึ่งให้เท่า ๆ กันพอดี เรียกว่า 1 ฝา 4.ขั้นตอนการทำฝาปิด โดยจักเส้นตอกที่มีความกว้าง 1 นิ้ว สานเป็นลายตามะกอก และลายขัด

6 5.นำฝาปิดหัวท้ายมาตัดเป็นวงกลม มาใส่เข้าที่ปลายทั้งสองข้าง 6.ใช้ด้ายไนล่อน และเข็มเย็บเข้าด้วยกันรอบฝาปิดหัวท้าย 7.นำก้านตาลที่ม้วนไว้มาเย็บติดกับฝาล่าง ที่เป็นตัวกระติบข้าว 8.นำกระติบข้าวที่ได้ไปรมควันจากฟางข้าว เพื่อกันแมลงเจาะ และเพื่อความสวยงาม ทนทาน ไม่เกิดราดำ 9.นำไม้มาเหลาเป็นเส้นตอก กลมยาวเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 ม.ม. ความยาวรอบ บางเท่ากับฝากระติบพันด้วย ด้ายไนล่อน แล้วเย็บติดฝาขอบบน เพื่อความสวยงาม 10.เจาะรูที่เชิงกระติบข้าว ด้วยเหล็กแหลม 2 รู ให้ตรงข้ามกัน แล้วทำหูที่ฝาด้านบน ตรงกับรูที่เจาะเชิงไว้ 11.ใช้ด้ายไนล่อนสอดเข้าเป็นสายไว้สะพายไปมาได้สะดวก จะได้กระติบข้าวที่สำเร็จเรียบร้อย สามารถ นำมาใช้และจำหน่ายได้ 2.9 คุณค่าของจักรสาน สามารถสื่อถึงอารมณ์ของคนที่สานได้ สื่อถึงความตั้งใจความประณีต และการนำมาของการใช้เอกลักษณ์ ความเป็นคนไทยเข้ามายกระดับงานจักรสานให้ดูเลอค่ามากขึ้น เป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมไว้ให้ลูกหลานสืบต่อ ถึงแม้ว่าสมัยนี้งานจักรสานอาจจะดูไม่มีค่าสำหรับคนสมัยนี้แต่สำหรับคนที่ตกงานหรือคนที่มีอายุแล้วถือเป็น งานมีคุณค่าที่สุดแล้ว 2.10 ประโยชน์ของจักรสาน -สามารถใช้เป็นเครื่องทุ่นแรงในชีวิตประจำวันได้ -สามารถนำมาเป็นของตั้งโชเพื่อความสวยงามได้ -สามารถใช้ได้ในทางการเกษรกรรม -สามารถสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัวในระดับท้องถิ่น -สามารถก่อให้เกิดการสร้างงานในด้านการเก็บหา การผลิต และการขนส่ง -เป็นสินค้าTOOPสร้างรายได้ -เป็นสิ่งที่สื่อออกถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทยได้ 2.11 การรักษาจักรสาน -หลังจากทำความสะอาดแล้ว ควรเก็บรักษาวัตถุพิพิธภัณฑ์ หรือชิ้นงานสะสมจำพวกไม้ และเครื่องจักสาน ไว้ในที่ที่ปราศจาก ฝุ่นละออง หากเป็นไปได้ควรเก็บรักษาในตู้ที่ปิดได้มิดชิด เพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพเนี่อ งจากฝุ่นละออง แมลง รา นก หนู ความร้อน ความชื้น และแสงสว่าง -เครื่องจักสานจากไม้ หรือพืชส่วนใหญ่ที่เปราะ บอบบาง และมีรูปร่างสามมิติ ควรเก็บรักษาในกล่องที่ สามารถเปิดได้ทั้งสองด้านหรือมากกว่า เพื่อลดการสัมผัสและกระทบกระแทกระหว่างบรรจุลงในกล่องหรือนำ ขึ้นจากกล่อง ภายในบรรจุด้วยกระดาษสา หรือกระดาษทิชชูที่ขยำเป็นก้อนๆ เพื่อช่วยรักษารูปทรง

7 บทที่ 3 วิธีดำเนินงานโครงงาน ในการจัดทำโครงงานจักรสานสร้างอาชีพ เป็นโครงงานประเภทประดิษฐ์ โดยคณะผู้จัดทำได้ ดำเนินงานตามขั้นตอนดังนี้ 3.1 วัสดุอุปกรณ์ในการทำพัดจักรสาน -ลายรูปแบบที่จะสานไม้พัด -ตอกสีขนาด0.6เซน -ตอกไม่สีขนาด0.6เซน -ผ้าเย็บขอบไม้พัด -ด้ามไม้ไผ่

8 3.2 ขั้นตอนวิธีการทำ -ขั้นตอนที่1 แยกตอกไม่สีมาเรียงไว้ให้เป็นระเบียบที่จะทำเป็นฐาน -ขั้นตอนที่2 นำตอกไม่สีมาสานให้เป็นฐานของตอกสีที่จะตอกสีจำนวน5แถว -ขั้นตอนที่3 เริ่มเอาตอกสีมาสานดูตามรูปแบบลายที่หามา -ขั้นตอนที่4 สานตามรูปแบบมาเรื่อยๆจนขึ้นเป็นลายครบสมบูรณ์

9 -ขั้นตอนที่5 ลงทินเนอร์ลงบนแผ่นจักรสานเผื่อเคลือบให้แข็งตัว -ขั้นตอนที่6 วาดร่างกับปากกาเมจิกให้เป็นรูปพัดและตัดตามรอยได้เลย -ขั้นตอนที่7 หลังจากตัดเสร็จแล้วก็นำผ้าสำหรับห่อขอบเพื่อเก็บรายละเอียด -ขั้นตอนที่8 หลังจากห่อของเสร็จแล้วก็นำไม้หรือด้ามของไม้พัดมาใส่ -ทดลองการใช้ไม้พัดจากเพื่อนๆ

10 3.3 4p 3.4 SWOT Strengths จักรสานมีเอกลักษณ์ของความ เป็นไทย และมีความคงทนในการใช้งาน Weaknesses อาจจะมีการสารไม่แน่นพอควรใน การใช้งาน Opportunities สามารถนำไปวางขายในห้าง หรือ สินค้าotop ได้และชุมชนที่มีนักท่องเที่ยว Threats มีคู่แข่งในท้องตลาดเยอะบางร้านอาจจะมี ราคาที่ต๋ำกว่า Product จักรสานสร้างอาชีพ Price ไม้พัดจากจักรสาน มีราคาต่ออันอันละ 50บาท Place สามรถซื้อได้ทางช่องทางออนไลน์ ช่องทางช็อปปี้และตามห้างที่วางขายสินค้า TOOP Promotion ซื้อไม้พัด2อันแถมไปเลยอีก1อัน

11 บทที่ 4 ผลการทดลอง ในการทำโครงงานครั้งนี้ คณะผู้จัดทำได้ทำโครงงานจักรสานสร้างอาชีพ โดยมีการเก็บรวบรวม ข้อมูลผลการทดสอบ ดังนี้ ในการจัดทำโครงงานครั้งนี้ใช้เวลาในการทำ1อาทิตย์โดยมีรายละเอียดดังนี้ การทำโครงงานเรื่องจักสาร มีระยะเวลาในการทำ1อาทิตย์ คืออันดับแรกก็สั่งตอกจากช้อปปี้ รอ ตอกประมาณ2วัน ใช้ระยะเวลาในการสานไม้พัด4วันเพราะลายค่อนข้างที่จะยาก หลังจากที่กลุ่มของคณะ ผู้จัดทำได้ทำพัดออกมาเสร็จสิ้นแล้วก็ได้ไปให้คุณแม่และคุณยายได้ทดลองพัด ได้รับคำชมว่ามีความแข็งแรง ทนทาน แม่ของฉันเลยไปบอกป้าเลยได้สั่งไป2อัน ทำให้ได้มีรายได้เสริม และเป็นการสืบทอดศิลปะหัตถกรรม และสามารถเรียนรู้วิธีการทำได้ด้วยตนเอง ฝึกให้มีความใจเย็นเห็นถึงความปราณีตในการสร้างสรรค์งานจักร สานให้ใครๆได้เห็นได้ชื่นชมในฝีมือ ได้นำสิ่งที่ทางคณะผู้จัดทำตั้งใจทำได้นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง

12 บทที่ 5 สรุป และข้อเสนอแนะ 5.1 สรุปผลโครงงาน ในปัจจุบันพัดสานจากไม้ไผ่ มีให้เห็นอยู่น้อยแต่ก็มีอยู่บ้าง ทุกภาคในประเทศไทยนอกจากการใช้สอย ได้แล้วยังสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรท ความคิดสร้างสรรค์ของภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น และทำให้มีรายได้ อีกด้วย เป็นการสืบทอดศิลปะหัตกรรมให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้ชมได้ฝึกทำ เพราะการทำจักรสานสมัยปัจจุบันหา พบได้ยากจึงต้องมีการฝึกทำได้ทั้งความรู้และได้ทั้งอาชีก 5.2 ข้อเสนอแนะ -เพิ่มความหนาแน่นและคงทน -เพิ่มความละเอียดและความปราณีต -เพิ่มช่องทางในการขายให้มากขึ้น -เพิ่มลายให้มากขึ้น

13 บรรณานุกรม https://pubhtml5.com/vgely/nfib https://lineshoppingseller.com/best-selling-technique/what-is-4p-marketing https://krutubtim.wordpress.com/2012/11/19/sumnum/

14 ภาคผนวก