คลองขุด

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่นท่มี ีการจดั สวัสดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 1
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

คานา

การจัดสวัสดิการสังคมเป็นการดาเนินงานเพื่อให้ประชาชนมี
คุณภาพชีวิตท่ดี ีข้ึน โดยมีปัจจยั พ้ืนฐานรองรับการใช้ชีวิตอย่างเหมาะสม
และสามารถดารงชีวติ โดยพ่ึงพาตนเองได้ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินซ่ึง
เป็น ภาคการปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีมีความใกล้ชิดกั บป ระชาชนและมี
ความเข้าใจในบริบทของพ้ืนที่เป็นหน่วยงานที่สาคัญที่ควรเข้ามามี
บทบาทในการดาเนินงานด้านการจัดสวัสดิการให้กับประชาชน การ
จัดการท่ีมปี ระสทิ ธิภาพโดยมคี วามครอบคลุมและครบถ้วนทุกมิตจิ ะต้อง
อาศัยปัจจัยและองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องหลายประการ ซ่ึงการถอด
บทเรียนการจัดสวัสดิการสังคมขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีมีการ
ดาเนินงานดีเด่น และสามารถเป็นต้นแบบให้กับองค์กรปกครองส่วน
ทอ้ งถิ่นอ่ืนๆ ได้ จะทาให้ทราบว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินน้ันมีการ
บริหารจัดการอย่างไร มีรูปแบบ/แนวทางในการจัดสวัสดิการสังคม
อย่างไร และมีปัจจัยใดบา้ งท่เี ป็นปจั จัยความสาเร็จในการดาเนนิ งาน

สานักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 12 หวังเป็นอย่างย่ิง
ว่ารายงานการถอดบทเรียนการจัดสวัสดิการสังคมขององค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมายและดีเด่น กรณีศึกษาเทศบาล
ตาบลคลองขุด อาเภอเมือง จังหวัดสตูล ฉบับน้ี จะเป็นประโยชน์ต่อ
หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องและผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย หากมีข้อผิดพลาด
ประการใด ก็ขออภัยมา ณ ท่นี ้ี

สานกั งานส่งเสรมิ และสนบั สนุนวชิ าการ 12

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ ที่มีการจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 2
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

สารบญั 3
8
สารบัญ 16
คานา 25
สารบัญ 28
บทนา 49
บอกเลา่ เรื่องราว ณ คลองขุด 58
มมุ มองท่านายกฯ 66
ปจั จัยความสาเร็จคอื .....
สวัสดกิ ารเดน่ .......บอกตอ่
ศูนยพ์ ัฒนาครอบครัวในชุมชนตาบลคลองขุด
ภาคผนวก
คณะผู้จัดทา

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ทมี่ กี ารจดั สวัสดกิ ารสังคมครอบคลมุ 3
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

บทนา

ความเปน็ มาและความสาคญั

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเป็นรูปแบบการปกครองที่เปิด
โอกาสให้ทอ้ งถน่ิ ได้เข้ามามบี ทบาทในการบริหารจัดการและพฒั นาชุมชน
ท้องถ่ิน โดยเป็นการกระจายอานาจจากภาครัฐเพ่ือให้ท้องถ่ินสามารถ
ตัดสินใจและดาเนินการจัดการภารกิจต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม
สอดคล้องกับสถานการณ์และบริบทของชุมชนท้องถ่ิน องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถ่ินเป็นราชการส่วนท้องถิ่นท่ีมีความใกล้ชิดประชาชน มีการ
ดาเนินงานเพ่ือตอบสนองความต้องการของประชาชน และจาเป็นต้อง
อาศัยการมีส่วนร่วมของประชาชนในการขับเคลื่อนงานเพ่ือให้บรรลุ
เป้าหมายในการบาบัดทุกข์บารุงสุขของประชาชนในท้องถิ่น การพัฒนา
เพ่ือให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตท่ีดี มีความมั่นคงในชวี ิต และอยู่เย็นเป็น
สุขอย่างย่ังยืน น่ันคือการส่งเสริมให้ประชาชนสามารถพ่ึงตนเองได้โดยมี
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้การช่วยเหลือดูแล และสนับสนุน รวมทั้ง
มีการจัดระบบสวัสดิการสังคมที่รองรับความต้องการของประชาชนทุก
กลุม่ เปา้ หมายอยา่ งครอบคลมุ

การจดั สวสั ดกิ ารสงั คมเป็นบทบาทหน้าทีท่ ี่องค์กรปกครองสว่ น
ท้องถิ่นให้ความสาคัญมากข้ึนในปัจจุบันเนื่องจากเกี่ยวพันกับชีวิตความ
เป็นอยู่ของประชาชนทุกช่วงวัยในหลากหลายกิจกรรมและสามารถ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ินทม่ี กี ารจดั สวสั ดิการสงั คมครอบคลุม 4
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

เสริมสร้างให้เกิดข้ึนได้โดยอาศัยทุนทางสังคมท่ีมีอยุ่ในชุมชน เช่น ทุน
ทรัพยากร ภูมิปัญญาท้องถ่ิน วัฒนธรรมประเพณี หลักคาสอนของ
ศาสนา เป็นต้น และเม่ือประกอบเข้ากับการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน
จะทาให้ระบบสวัสดิการเข้มแข็ง สามารถรองรับการดาเนินชีวิตของ
ประชาชนแตล่ ะกล่มุ วยั ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพด้วย

เทศบาลตาบลคลองขุด อาเภอเมือง จังหวัดสตูล เป็นองค์กร
ปกครองส่วนท้องถ่ินองค์กรหน่ึงท่ีให้ความสาคัญกับการดาเนินงานด้าน
สวัสดิการสงั คมใหก้ ับประชาชนในพ้นื ที่ ถึงแม้จะเป็นองค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่นขนาดกลาง แต่สามารถดาเนินงานได้อย่างเต็มศักยภาพ และมี
ประสิทธิภาพเอ้ือประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน และปรากฎผลเป็น
รูปธรรมในสวสั ดิการหลายๆ ด้าน การจัดสวัสดกิ ารสังคมที่ทางเทศบาล
ดาเนินงานน้ันสามารถเป็นต้นแบบในการประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาระบบ
สวัสดกิ ารขององค์กรปกครองสว่ นท้องถนิ่ อน่ื ๆ ได้

วตั ถปุ ระสงค์

1. เพ่ือถอดบทเรียนเกี่ยวกบั แนวทาง/รูปแบบในการจดั
สวัสดกิ ารสงั คมสาหรับกลุ่มเป้าหมายในเขตพน้ื ท่ีของเทศบาลตาบล
คลองขุด

2. เพอ่ื ศกึ ษาปจั จัยความสาเรจ็ ในการดาเนินงานด้านการจดั
สวัสดกิ ารสงั คมของเทศบาลตาบลคลองขุด

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ ทมี่ ีการจดั สวัสดกิ ารสังคมครอบคลมุ 5
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

วธิ ีการดาเนนิ งาน

1. ประสานงานกับสานกั งานพัฒนาสังคมและความมน่ั คงของ
มนษุ ยใ์ นพื้นทจี่ งั หวดั สตูล เพื่อเป็นกลไกในการหนุนเสรมิ การทางานใน
ระดบั พ้นื ที่

2. ลงพนื้ ที่ในจงั หวัดสตูล เพ่อื เกบ็ ข้อมูลเชิงลึกในทกุ ๆด้านทงั้
ในส่วนของภาคองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่ิน และภาคประชาชน

3. วิเคราะหข์ อ้ มูลและถอดบทเรียนการดาเนนิ งานด้าน
สวสั ดกิ ารสงั คมขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ ทีม่ ีการจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 6
ตามกลุม่ เปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

สตลู

สงบ สะอาด ธรรมชาติ
บริสุทธ์ิ

สกู่ ารบอกเลา่ เรอ่ื งราวดๆี ในแง่มมุ สวสั ดกิ ารสงั คมของ
องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ใน 2 พน้ื ท่ี คอื “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”
และ “องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลเขาขาว”

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ ทม่ี กี ารจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลุม 7
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

บอกเลา่ เรอื่ งราว
ณ คลองขดุ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่นิ ทม่ี กี ารจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 8
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

บอกเลา่ เร่อื งราว....

ในอดีตพ้ืนที่แห่งน้ีได้รับการเรียกขานว่า ตาบลบูเก็ตบุหงา
ตามภาษามาลายู แปลเป็นไทยวา่ “ภูเขาดอกไม้ท่ีสวยงาม” เน่ืองจาก
มีภูเขาลูกหน่ึงอยู่ริมคลองมาบัง คือ “เขาบูเก็ตบุหงา” เม่ือถึงฤดูกาล
ต้นไม้บนภูเขาจะออกดอกบานสะพรั่ง สวยงาม จึงเป็นท่ีมาของชื่อ และ
มีหลักฐานช่ือเดิมท่ีน่าเชื่อถือ คือ มัสยิดบูเก็ตบุหงา ต้ังอยู่หมู่ที่ 7
ตาบลคลองขุด ริมถนนยนตรการกาธร ตรงขา้ มวดั มงคลม่งิ เมือง ผนู้ าท่ี
เป็นกานันคนแรก คือนายพันธุ์ มุขวัลย์ เม่ือครั้งอดีตในสมัยที่
นายสมาน ผลทวี เป็นกานนั คนที่สองของตาบลบูเก็ตบุหงา ได้เกิดเหตุ
อุทกภัยทาให้บ้านเรือนราษฎรและพืชผลทางการเกษตรเสียหายเป็น
จานวนมาก เนื่องจากภูมิประเทศทั่วไปเป็นท่ีลุ่มน้าท่วมขัง กานันจึง
ขอความช่วยเหลือจากทางการพร้อมด้วยขอความร่วมมือราษฎรให้
ร่วมกันแก้ไขปัญหาอุทกภัย โดยพร้อมใจกันขุดคลองจากหมู่บ้านเชื่อม
คลองมาบังไปจนถึงคลองตายายเพื่อระบายน้าท่ีท่วมขัง ทาให้บริเวณนี้
ได้รับการเรียกขานจากคนในชุมชนว่า “คลองขุด” (ปัจจุบันอยู่ในซอย
ผลทวี หมู่ท่ี 7) นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาตาบลบูเก็ตบุหงาก็ไม่ต้อง

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินที่มกี ารจดั สวัสดิการสังคมครอบคลุม 9
ตามกลุม่ เปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ประสบกับปัญหาอุทกภัยอีกเลย ส่งผลให้ราษฎรมีความเป็นอยู่ที่ดี มี
ความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธ์ุธัญญาหารตลอดมา ดังนั้นเพื่อเป็นการ
แสดงถึงวีรกรรมของพลังมวลชนในการร่วมแรงร่วมใจและการฝ่าฟัน
ปญั หาอุปสรรคต่อความยากลาบากในยุคนั้น ท่ีต้องใช้ท้ังเวลาและกาลัง
แรงงานผู้คนเป็นจานวนมากกว่าจะขุดคลองได้สาเร็จ กานันสมาน
ผลทวี พร้อมด้วยราษฎร จึงได้เปล่ียนชื่อตาบล ”บูเก็ตบุหงา” เป็น
ตาบล ”คลองขดุ ” ตัง้ แตน่ ้ันเปน็ ตน้ มา

สาหรับเทศบาลตาบลคลองขุดถอื เป็นสว่ นหนึ่งของชุมชนที่เป็น
กลไกขับเคลื่อนและร่วมพัฒนาชุมชน ภายใต้วิสัยทัศน์และพันธกิจ
รวมทั้งจุดมงุ่ หมายในการมุ่งมน่ั เพ่ือทาใหเ้ กิดความเข้มแข็งในชมุ ชนคลองขุด

วสิ ยั ทศั น์

“เมอื งใหม่นา่ อยู่ สวยงามธรรมชาติ สะอาดสีเขียว
การท่องเทีย่ วเชงิ นิเวศน์ การเกษตรกา้ วหนา้ การศกึ ษาก้าวลา้
คุณธรรมเพิม่ พูน ศนู ยร์ วมการคา้ ทกุ ชวี ิตปลอดภัยและมคี วามสขุ ”

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถนิ่ ทมี่ ีการจัดสวัสดิการสงั คมครอบคลมุ 10
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

พนั ธกจิ

1. พัฒนาปรับปรุงระบบบริการสาธารณะต่างๆ และโครงสร้าง
พน้ื ฐานใหค้ รอบคลมุ ทว่ั ถงึ ทุกหมู่บา้ น

2. ส่งเสริมและสนับสนุนการสังคมสงเคราะห์ สร้างชุมชนให้
เข้มแข็งสามารถพึ่งพาตนเองได้ มีความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและ
ทรัพย์สนิ พรอ้ มป้องกนั ปญั หายาเสพตดิ และอบายมขุ

3. ปรับปรุงโครงสร้าง และกระบวนการผลิตสู่การเพ่ิมคุณค่า
ผลผลิตของเกษ ตรกร ให้สามารถแข่งขันได้ เพิ่ มทั กษ ะการ
ประกอบอาชีพ ตามปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง

4. พัฒนาการใหบ้ ริการดา้ นสาธารณสุขมลู ฐานใหไ้ ด้มาตรฐาน
เพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ ที่ดี

5. สร้างความสมดุลระหว่าง การอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์
อย่างย่ังยืน สนับสนุนให้ชุมชนมีองค์ความรู้และสร้างภูมิคุ้มกันเพ่ือ
คุ้มครองฐานทรัพยากรทางธรรมชาติ และส่งเสริมบทบาทของชุมชนใน
การจดั การทรัพยากรธรรมชาตพิ รอ้ มบริหารจดั การขยะและสิ่งแวดลอ้ ม

6. ปรับปรุงและพัฒนาระบบการศึกษาแก่เด็ก เยาวชน
ประชาชน ทกุ ระดบั ให้ไดเ้ รยี นรู้ด้วยวธิ ีการเรยี นรูต้ ลอดชีวติ

7. ส่งเสริมการอนุรักษ์ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี
หตั ถกรรม อนั เป็นภมู ิปัญญาท้องถิน่

8. ปรับปรุงระบบบรหิ ารงานท่ีดีมีประสิทธิภาพ โดยมุ่งเน้น
การบริการประชาชนและการมีส่วนร่วมของประชาชน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ทมี่ กี ารจดั สวสั ดกิ ารสังคมครอบคลุม 11
ตามกล่มุ เป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

จดุ ม่งุ หมาย

1. เพื่อให้เทศบาลให้เป็นเมืองน่าอยู่ สะอาด เป็นระเบียบ
เรียบร้อย ระบบโครงสร้างพ้ืนฐานครบถ้วน มีประสิทธิภาพ
การคมนาคมสะดวก ไดร้ บั บริการสาธารณะอยา่ งทั่วถึง

2. เพ่ือให้ประชาชน เข้าถึงการสังคมสงเคราะห์และมีความ
ม่ันคงปลอดภยั ในชีวิตและทรัพยส์ นิ

3. เพ่ือให้ชุมชนมีการรวมกลุ่มอาชีพในการสร้างสรรค์คุณค่า
ของสินค้า และผลผลิตทางการเกษตรประชาชนมีทักษะการ
ประกอบอาชีพ สนับสนุนการทาการเกษตรปลอดสารเคมี นาไปสู่การ
พ่งึ พาตนเองและลดปัญหาความยากจน

4. เพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพอนามัยและคุณภาพชีวิตที่ดี
อยา่ งท่ัวถึง

เทศบาลตาบลคลองขุด ได้รบั การยกฐานะจากองค์การบรหิ าร
ส่วน ต าบ ลค ลองขุด เม่ื อ วัน ที่ 23 สิงห าค ม พ .ศ . 2550
ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวันที่ 19 กรกฎาคม 2550
เรื่องการจัดต้ังองค์การบริหารส่วนตาบลเป็นเทศบาลตาบล สานักงาน
เทศบาลตาบลคลองขุดต้ังอยู่ หมู่ท่ี 6 อาเภอเมืองสตูล จังหวัดสตูล
อยู่ทางด้านทิศเหนือของที่ว่าการอาเภอเมืองสตูล ห่างจากตัวอาเภอ
เมืองสตูลเป็นระยะทางประมาณ 6 กิโลเมตร และห่างจากศาลากลาง
จงั หวดั สตูลประมาณ 10 กิโลเมตร

ตาบลคลองขุดมีพื้นที่ท้ังหมด 142.894 ตารางกิโลเมตร
มีอาณาเขตติดต่อกับเขตองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิน่ อน่ื ดงั ต่อไปนี้

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ ทมี่ ีการจัดสวสั ดิการสังคมครอบคลุม 12
ตามกล่มุ เป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ทศิ เหนือ จดตาบลเกตรี ตาบลบา้ นควน อาเภอเมอื งสตูล
ทิศใต้ จดตาบลปยู ู ตาบลตามะลงั อาเภอเมืองสตูล
ทิศตะวันออก จดประเทศมาเลเซีย
ทศิ ตะวันตก จดตาบลควนขนั ตาบลบ้านควน ตาบลพมิ าน
(เทศบาลเมอื งสตูล) อาเภอเมืองสตูล

สาหรับ สภาพ พ้ื น ที่โดยท่ั วไปเป็น พื้น ท่ี ราบ ลุ่ม เชิงเขา
บริเวณศูนย์กลางของตาบลเป็นศูนย์รวมส่วนราชการทั้งจากส่วนกลาง
และส่วนภูมิภาค ด้านทิศเหนือมีพ้ืนที่บางส่วนของกองทัพอากาศท่ีใช้
เป็นสนามบินตามแผนความม่ันคง มีคลองตาล่ีไกลก้ันแบ่งเขตปกครอง
ระหว่างตาบลคลองขุดกับตาบลบ้านควน และตาบลเกตรี ด้านทิศใต้
เป็นแนวเขตการปกครองทกี่ นั้ ดว้ ยเขตของเทศบาลเมืองสตลู โดยแนวเขต
คลองตายาย เป็นเส้นแบ่งเขตการปกครอง จึงทาให้การติดต่อคมนาคม
กับพ้ืนท่ีบางส่วนต้องใช้เส้นทางผ่านพื้นท่ีเทศบาลเมืองสตูล พื้นท่ีส่วนนี้
ส่วนใหญ่เป็นพ้ืนท่ีของป่าชายเลนในความดูแลของกรมป่าไม้ และไม่มี
เอกสารสิทธิ มีลาคลองก้ันแบ่งเขตการปกครองระหว่าง ตาบลคลองขุด
กับ ตาบลตามะลัง ด้านทิศตะวันออกเป็นท่ีราบสูงเชิงเขา และป่าชาย
เลน เหมาะแกก่ ารประกอบอาชพี เกษตรกรรม และการเพาะเลี้ยงสตั วน์ ้า
มีแนวเขาก้ันแบ่งเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศมาเลเซีย
ด้านทิศตะวันตกเป็นย่านชุมชนหนาแน่น และย่านธุรกิจของตาบล
มีลาคลองมาบังกั้นแบ่งเขตการปกครองระหว่าง ตาบลคลองขุดกับ
ตาบลควนขนั

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ท่ีมกี ารจัดสวสั ดิการสังคมครอบคลมุ 13
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ตาบลคลองขุดไดร้ ับอิทธพิ ลของลมมรสุมตะวนั ตกเฉียงใต้
และตะวนั ออกเฉียงเหนือทาใหม้ ีสภาพภมู ิอากาศเปน็ 2 ฤดู คือ

- ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนเมษายนช่วงน้ีมี
อากาศรอ้ น

- ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนธันวาคมจะมี
ฝนตกเกอื บตลอดฤดกู าล

ลักษณะทางสังคมเป็นพื้นท่ีกึ่งสังคมเมือง ก่ึงสังคมชนบท
ประชากรนับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 60 นับถือศาสนาพุทธร้อยละ
40 ปัจจุบันตาบลคลองขุดมีประชากร รวม 19,351 คน จานวน
ครัวเรือน 8,477 ครัวเรือน ดังตารางท่ี 1 (ข้อมูลท่ีมา : เทศบาล
ตาบลคลองขดุ ณ วันที่ 24 สิงหาคม 2559)

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถนิ่ ทมี่ ีการจัดสวัสดิการสงั คมครอบคลุม 14
ตามกลุม่ เปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ตารางที่ 1 แสดงจานวนประชากรเทศบาลตาบลคลองขดุ

หมทู่ ี่ ชอ่ื หมบู่ า้ น จานวนประชากร จานวน
ชาย หญงิ รวม ครวั เรอ่ื น
1 บา้ นเขาจนี 1,948 1,939 3,887
2 บา้ นทา่ จนี 853 884 1,737 1,257
3 บา้ นเกาะนก 965 939 1,904 930
4 บา้ นคลองขุด 2,057 2,223 4,280 655
5 บา้ นนาแค 675 626 1,301 2,250
6 บา้ นวัดหนา้ เมือง 1,719 1,091 2,810 360
7 บ้านคลองขดุ เหนือ 1,673 1,737 3,410 1,468
0 ทะเบียนกลาง 15 7 22 1,556
9,905 9,446 19,351
รวม 1
8,477

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ที่มีการจัดสวัสดกิ ารสังคมครอบคลุม 15
ตามกล่มุ เปา้ หมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

มมุ มองทา่ นนายกฯ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นท่ีมีการจดั สวสั ดิการสังคมครอบคลมุ 16
ตามกลุม่ เป้าหมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

มุมมองทา่ นนายกเทศมนตรี

เมือ่ กล่าวถึงการจดั สวัสดิการ
สังคมของเทศบาลตาบลคลองขดุ
เทศบาลมกี ารทางานดา้ นน้ีหลาย
โค รงการ ใ นงานทุกงาน ที่
ดา เ นิน ก า ร แ ม้ไม่ใ ช่ ก า ร จัด
ส วัส ดิก า ร สัง ค ม โด ย ต ร ง
แต่ ท้ายทส่ี ุดแลว้ นาไปสูก่ าร
เช่ือมโยงกับงานด้านสวัสดิการสังคม “ผมเข้ามาทางาน ณ จุดนี้ด้วย
ค ว า ม ตั้ง ใ จ ด้ว ย อุด ม ก า ร ณ์ที่จ ะ พัฒ น า ตา บ ล ค ล อ ง ขุด ”
ท่า น นายกเทศมนตรีตาบลคลองขุดได้กล่าวไว้ เนื่องด้วยท่านเดิมเป็น
นักธุรกิจ และนักเศรษฐศาสตร์ ทาให้มีมุมมองและแนวความคิดเป็นไป
ในทางของนักธุรกิจ ซึ่งบางคร้ังอาจจะแตกต่างจากกรอบมุมมองของ
ราชการ เพราะโดยหลักพ้ืนฐานแล้วเทศบาลให้ความสาคญั กับประชาชน
เป็นหลักแต่สาหรับท่านนายกมีความคิดเห็นว่าการทางานจะต้องควบคู่
กันไป เพราะสิ่งที่สาคัญที่สุดในมุมมองระดับสังคมที่เล็กท่ีสุด ก็คือ
“สังคมครอบครัว” หากครอบครัวเข้มแข็ง สังคมในระดับใหญ่ขึ้นย่อม
เข้มแข็งด้วยเช่นกัน ทั้งในระดับหมู่บ้าน ตาบล อาเภอ และจังหวัด
ปัจจัยสาคัญท่ีจะทาให้เกิดความเข้มแข็งในครอบครัว ตามมุมมองของ
นายกเทศมนตรีตาบลคลองขุดมี 2 ประเด็น คือฐานะทางเศรษฐกิจ
หรือรายได้ของครอบครัว จะต้องมีวิธีการในการสร้างอาชีพและรายได้

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ที่มีการจดั สวสั ดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 17
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ให้กับประชาชน และประเด็นความมั่นคงของครอบครัว โดยเน้นการ
ส่งเสริมการศึกษา ซ่ึงถ้าได้รับการศึกษาที่ดีประชาชนจะสามารถ
ยกระดับอาชีพและความม่ันคงทางรายได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตามการ
พัฒนาประเทศมีกลไกสาคัญในการขับเคลื่อน คือ “คน” การมีมุมมอง
และกระบวนการทางความคิดเก่ียวกับงานด้านสวัสดิการสังคมและด้าน
อ่ืนๆ จะนาไปสู่นโยบาย และโครงการเพื่อให้ข้าราชการ และเจ้าหน้าท่ี
ทุกคนในองค์กรได้ปฏิบัติและดาเนินการ กระบวนการใดท่ีสามารถ
เร่ิมต้นได้ก่อนให้ดาเนินการได้โดยทันที และกาหนดบทบาทหน้าทใ่ี ห้ทุก
คนมีส่วนร่วมในงานด้านสวัสดิการ โดยเฉพาะในปีงบประมาณ
2558-2559 มีโครงการเก่ียวกับการจัดสวัสดิการหลายโครงการ
โครงการท่ีสาคัญและสอดคล้องกบั แนวคิดในการพัฒนาท้องถนิ่ ของท่าน
นายกเทศมนตรีเทศบาลตาบลคลองขุดท่ีมุ่งเน้นให้ความสาคัญกับ
“สังคมครอบครัว” เพ่ือให้สถาบันครอบครัวเข้มแข็ง และนาไปสู่ความ
เขม้ แข็งของชมุ ชน คือ การดาเนนิ งานของศูนยพ์ ัฒนาครอบครวั ในชมุ ชน
ท่ีมีการประสานความร่วมมือกับเทศบาลตาบลคลองขุดในการจัด
โครงการเพ่ือเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว เช่น โครงการ
“ครอบครัวสัมพันธ์” ซึ่งเป็นกิจกรรมท่ีช่วยกระชับความสัมพันธ์ภายใน
ครอบครัว ส่งเสริมให้สมาชิกในครอบครัวมีการใช้เวลาในการทากิจกรรม
ร่วมกัน เน่ืองจากในยุคปัจจุบันท่ีมีความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ
และความล้าสมัยของเทคโนโลยี ทาให้สังคมมีความเป็น “วัตถุนิยม”
มากขึ้น ในขณะเดียวกันก็ทาให้เกิดช่องว่างระหว่างความสัมพันธ์ของคน
ในครอบครัว ความผูกพันแน่นแฟ้น และความรักความอบอุ่นใน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่ินทีม่ กี ารจดั สวัสดิการสงั คมครอบคลุม 18
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ครอบครัวยิ่งลดน้อยถอยลง กิจกรรมร่วมกันระหว่างคนในครอบครัว
ค่อนข้างน้อย ทาให้เด็กขาดความใกล้ชิดกับครอบครัวและเรียนรู้ชีวิต
ด้วยตนเองจากสังคมนอกบ้านซ่ึงบางคร้ังทาให้เกิดปัญหาสังคมต่างๆ
โดยท่ีคนในครอบครัวไม่สามารถจัดการ/แก้ไขได้ การแก้ไขปัญหาโดย
บทบาทของผู้ที่เกี่ยวข้องซ่ึงไม่ใช่คนในครอบครัว ไม่ว่าจะเป็น
สถาบันการศึกษา หน่วยงานภาครัฐ หรือแม้แต่รฐั บาลเอง อาจบรรเทา
ความรุนแรงของปัญหาลงได้ แต่ไม่อาจขจัดปัญหาท่ีเกิดข้ึนให้หมดสิ้นไป
หากไมไ่ ดร้ ับความรว่ มมอื จากคนในครอบครวั ดังน้ันเทศบาลตาบลคลอง
ขุ ด จึ งมี ก า ร ด า เนิ น งา น โด ย ผ่ า น ก ล ไก ข อ งค ณ ะ ท า งา น ศู น ย์ พั ฒ น า
ครอบครัวในชุมชนเพื่อร่วมกันแก้ไขจากจุดเร่ิมต้นของปัญหา คือ
ครอบครัว โดยมงุ่ เน้นส่งเสริมความสมั พันธ์ลดช่องว่างและความห่างเหิน
ทางความรู้สึก สร้างความผูกพันใกล้ชิด การเรียนรู้ และความเข้าใจซึ่ง
กันและกัน เพ่ือเป็นกลไกในการป้องกันปัญหา และสร้างครอบครัวให้
เข้มแข็ง ในการดาเนินงานที่ผ่านมาของศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน
ตาบลคลองขุดเป็นไปอย่างประสิทธิภาพ ได้รับความร่วมมือจาก
ครอบครัวในชุมชนเป็นอย่างดี และมีรางวัลเป็นเครื่องหมายการันตี
ความสาเร็จในการดาเนินงาน เช่น รางวัลการดาเนินงานตามมาตรฐาน
ศูนย์พัฒนาครอบครวั ในชมุ ชนระดับดีเด่นจากกระทรวงการพฒั นาสังคม
และความมั่นคงของมนุษย์ โดยได้รบั รางวัลอย่างตอ่ เน่ือง ตั้งแต่ปี พ.ศ.
2555- พ.ศ.2558

การส่งเสริมการศึกษาเป็นสวัสดิการอีกด้านหน่ึงท่ีเทศบาล
ตาบลคลองขุดให้ความสาคัญ เพื่อเป็นการสร้างฐานรากที่ดีให้แก่เด็ก

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่นทมี่ ีการจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลุม 19
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ตั้งแต่วัยเยาว์ โดยให้เด็กเรียนรู้ท้ังในระบบการศึกษาสามัญควบคู่กับ
เรยี นรู้การทากิจกรรมรว่ มกนั ซึ่งเป็นการพัฒนาเด็กให้เจริญเติบโตอย่าง
มีคุณภาพ เป็นสมาชิกในครอบครัวท่ีดี มีความสามารถในการพ่ึงพา
ตนเอง และเป็นคนคุณภาพที่มีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน และสังคม
โครงการที่สาคญั เช่น การจัดศูนย์เด็กเล็กเพ่ือรองรับเด็กในชมุ ชนโดยไม่
ต้องให้เด็กออกไปเรียนนอกพื้นที่ การส่งเสริมกิจกรรมนันทนาการ และ
ค่ายเยาวชน เป็นตน้

นอกจากน้ีมีการริเร่ิมการจัดสวัสดิการเพ่ือให้สอดคล้องกับ
สถานการณ์และความต้องการของคนในชุมชน คือโครงการ “รถกู้ชีพ”
ซ่ึงเป็นการดาเนินงานเพ่ือช่วยเหลือให้ประชาชนเข้าถึงบริการและได้รับ
การรักษาพยาบาลอย่างรวดเร็วขึ้น เนื่องด้วยเทศบาลตาบลคลองขุด
เป็นเส้นทางหลักท่ีจะเดินทางเข้าสู่ตัวเมืองสตูล ทาให้เส้นทางน้ีเกิด
อุบัติเหตุบ่อยครั้ง เฉลี่ย 30 ครั้งต่อเดือน ข้อมูลสถิติดังกล่าวน้ีทาให้
ท่านนายกเทศมนตรีตระหนักถึงความสาคัญในเรื่องของอุบัติเหตุ โดย
ความเป็นมาแรกเร่ิมคือท่านนายกเทศมนตรีฯ เดิมเป็นคณะกรรมการ
ตรวจสอบและติดตามการบริหารงานข้าราชการตารวจจังหวัดสตูล จึง
เป็นคนแรกที่ให้รายงานด้านข้อมูลสถิติอุบัติเหตุให้กับคณะกรรมการ
ตรวจสอบและตดิ ตามการบริหารงานข้าราชการตารวจจังหวัดทราบทาให้
พบว่าเฉล่ียมผี ู้เสยี ชีวิต 5 คนต่อเดือน ซึ่งในความเป็นจรงิ นั้นอบุ ัติเหตุ
เป็นเหตุการณ์ท่ีสามารถป้องกันได้ โดยไม่ใช่ภัยพิบัติธรรมชาติที่ไม่
สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้ ผลท่ีตามมาจากอุบัติเหตุคือ จานวนคน
ทุพพลภาพที่มากข้ึน จากสถิติตัวเลขพบว่ามีจานวนไม่น้อยกว่าคนที่

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถิน่ ทม่ี กี ารจดั สวัสดกิ ารสังคมครอบคลมุ 20
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

เสียชวี ิตหรืออาจจะมากกว่า ดังนั้นการเข้าถงึ ได้รวดเร็ว และช่วยเหลือได้
อย่างถูกวิธีตามหลักวิธีการแพทย์จึงเป็นสิ่งที่สาคัญ นอกจากน้ีการ
ดาเนินงานของเทศบาลตาบลคลองขุดทาให้ได้รับข้อมูลเพ่ิมเติมเกี่ยวกับ
จานวนคนพิการท้ังหมดในพ้ืนท่ี และพบว่ามีบางคนตกสารวจ
ท้งั ท่ีควรจะได้รับสิทธิตามกฎหมาย ซ่ึงมีการมอบหมายให้เจ้าหน้าทอ่ี อก
สารวจและค้นหาโดยได้รับการสนับสนุนทีมแพทย์เข้าไปรับรองความ
พิการ เพ่ือจดทะเบียนคนพิการและออกบตั รผูพ้ ิการ ซงึ่ เป็นการส่งเสริม
ใหป้ ระชาชนไดร้ บั สทิ ธิและสวัสดิการสังคมทเ่ี หมาะสมตามสทิ ธทิ ี่พ่ึงได้รับ

ปัจจุบันเทศบาลอยู่ในระดับชุดปฏิบัติการฉุกเฉินเบ้ืองต้น
(First Responder Unit : FR) หัวหน้าชุดปฏิบัติการเป็นผู้
ปฏิบัติการฉุกเฉนิ เบื้องต้น (First Responder) และทีมปฏิบัติการ
ที่เป็นผู้ปฏิบัติการฉุกเฉินเบื้องต้น รวมอย่างน้อย 3 คน และจะ
ยกระดับให้เป็น ชุดปฏิบัติการฉุกเฉินระดับต้น (Basic Life
Support Unit : BLS) หัวหน้าชุดปฏิบัติการเป็นเวชกรฉุกเฉิน
ร ะ ดั บ ต้ น ( Emergency Medical Technician-Basic :
EMT-B) และทีมปฏิบัติการท่ีเป็นเวชกรฉุกเฉินระดับต้นหรือ
ผู้ปฏิบัติการฉุกเฉินเบ้ืองต้น รวมอย่างน้อย 3 คน สาหรับรถกู้ชีพ
ฉุกเฉินขณะน้ีมีความสมบูรณ์ ความพร้อม และมีเครื่องตัดถ่างพร้อม
ช่วยเหลือทันที และปรับระดับค่าตอบแทนการช่วยเหลือผู้ประสบเหตุ
จากเดิม 350 บาท เป็น 500 บาท ซึ่งในปัจจุบันผู้ประสบเหตุท่ี

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิน่ ทม่ี ีการจดั สวัสดิการสังคมครอบคลมุ 21
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ได้รบั การช่วยเหลอื ประมาณ 45 ราย/เดือน พนกั งานท่ดี ูแลในสว่ นนี้มี
พนกั งานเทศบาล จานวน 1 คน พนกั งานจา้ งเหมาจานวน 8 คน

แรงจงู ใจคืออะไร ?

แรงจูงใจหลักท่ีสาคัญในการทางานด้านสวัสดิการสังคม คือ
ประชาชน จากมุมมองในฐานะท่ีเป็นนายกเทศมนตรีเทศบาลตาบล
คลองขุด คิดว่าประชาชนในพ้ืนที่สามารถจาแนกได้เป็น 3 ระดับ โดย
กลุ่มท่ี 1 ลักษณะพึ่งพา คือไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้จึงจาเป็นต้อง
ให้การสนับสนุนช่วยเหลือ กลุ่มที่ 2 ลักษณะช่วยเหลือ คือไม่สามารถ
พ่ึงพาตนเองในการดารงชีวิตได้จงึ มีการช่วยเหลือโดยสง่ เสรมิ ใหม้ ีคุณภาพ
ชีวิตที่ดีข้ึน กลุ่มที่ 3 ลักษณะช่วยเหลือและพึ่งพาตนเองได้ และ
สามารถช่วยเหลือคนอ่ืนๆได้ ซึ่งในการช่วยเหลือจะเป็นลักษณะการ
ทางานแบบเป็นทีม โดยประชาชนกลุ่มท่ี 3 จะเป็นกลุ่มที่จะเข้ามา
ช่วยเหลือกลุ่มท่ี 1 และ 2 โดยทาหน้าท่ีเป็นวิทยากรในการถ่ายทอด
ความรู้เพื่อให้กลุ่มท่ี 1 และกลุ่มท่ี 2 พ่ึงพาตนเองได้มากขึ้น แต่
อย่างไรก็ตาม สวัสดิการสังคมที่กาหนดข้ึนเพื่อรองรับนโยบายการ

ทางานในด้านนี้ยังขาดการยอมรับจากประชาชนในพื้นที่ ซึ่งเหตุผลท่ี
ประชาชนในพื้นท่ีให้ความร่วมมือในกิจกรรมค่อนข้างน้อยอาจเน่ืองด้วย
ปัจจัยหลายประการ เช่น ในส่วนของค่าใช้จ่ายในการเดินทาง เพราะ
ตามกฎระเบียบตามกฎหมายไม่สามารถเบิกงบประมาณมาใชจ้ ่ายในส่วน
ของเบ้ียเล้ียงค่าพาหนะเดินทางได้ แต่ท่านนายกเทศมนตรีคลองขุดมี

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นที่มีการจดั สวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 22
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ความคิดเห็นว่า การทางานในบางโครงการหรือบางกิจกรรมควรมี
ค่าตอบแทนให้กับประชาชนเพื่อเป็นการชดเชยการขาดรายได้ในวันนั้นๆ
โดยหน่วยงานไม่ควรคานึงถึงเพียงเป้าหมายของโครงการว่ามีคนเข้าร่วม
ครบจานวนหรือไม่ หลักสูตรท่ีจัดประกอบด้วยกิจกรรมอะไรบ้าง และ
ใช้เวลามากน้อยเพียงใด แต่ควรคานึงถึงผลลัพธ์หรือประโยชน์ที่
กลุ่มเป้าหมายจะได้รับ เช่น มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม หรือ
กระบ วน การพั ฒ น าท่ี ดี ข้ึน อย่ างไรบ้ าง ใน มุ ม ม องของท่ าน
นายกเทศมนตรีนั้นการทางานควรอาศัยกลไก 2 ส่วนควบคู่กัน คือ
ตัวผู้ปฏิบัติ น่ันก็คือข้าราชการและเจ้าหน้าที่ในองค์กร และระเบียบ
กฎหมาย ถ้าหากไม่มีการปรับปรุงแก้ไขหรือพัฒนากระบวนการทางาน
ของกลไกทั้ง 2 ส่วนการขับเคล่ือนไปสู่ผลสัมฤทธ์ิตามเป้าหมายจะ
เปน็ ไปไดค้ ่อนขา้ งยาก

ปญั หาอุปสรรค !!!!

การดาเนินงานของทุกหน่วยงาน ทุกองค์กร ย่อมมีปัญหา
อุปสรรคเกิดขึน้ โดยไมส่ ามารถหลีกเล่ยี งได้ จงึ จาเป็นต้องหาวธิ ีการในการ
บริหารจัดการเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดข้ึน สาหรับเทศบาลตาบลคลองขุด
ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบตั ิงานด้านสวัสดิการสงั คมแก่ประชาชนใน
พื้นท่ี และปัญหาด้านอ่ืนๆ นั้น เป็นปัญหาที่เกิดจากข้อจากัดด้วย
ระเบียบกฎหมายที่กาหนดไม่เอ้ือต่อการปฏิบัติงาน และการช่วยเหลือ
ประชาชนให้ได้อย่างเต็มที่ อาทิเช่น การฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าท่ีทาง

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่นทีม่ กี ารจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 23
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

เทศบาลไม่สามารถดาเนินการได้ เพราะสานักงานการตรวจเงินแผ่นดิน
(สตง.) พจิ ารณาว่าควรเป็นหนา้ ท่คี วามรับผิดชอบของสานักงานปศุสตั ว์
เทศบาลจึงไมส่ ามารถจัดซ้อื วัคซนี เองได้ เม่อื ประสานงานไปยงั สานกั งาน
ปศุสัตว์พบวา่ ทางหน่วยงานไม่มีงบประมาณที่จะสนบั สนุน สนับสนุนได้
เฉพาะในส่วนของเจ้าหน้าที่ ดังน้ันการดาเนินงานโครงการน้ีจึงหยุดพัก
มาเป็นเวลา 2 ปี เน่ืองด้วยขัดต่อข้อระเบียบกฎหมาย และปัญหา
อปุ สรรคท่ีสาคัญอีกประการหนึ่งคือเทศบาลตาบลคลองขุดมพี ื้นท่ีความ
รับผิดชอบเป็นอาณาเขตค่อนข้างกว้างใหญ่ ทาให้การดูแลรับผิดชอบ
อาจไม่ท่ัวถึงในทกุ พ้ืนที่และสภาพปัญหาท่ีแตกต่างกันไป การดาเนนิ งาน
โครงการต่างๆ ยังไม่สามารถทาได้อย่างสมบูรณ์ ถึงแม้จะมีการทางาน
บูรณาการร่วมกันระหว่างหน่วยงานต่างๆ เช่น สานักงานปศุสัตว์,
โรงพยาบ าล, โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบ ล, สานักงาน
ทรพั ยากรธรรมชาติจังหวัด

นอกจากน้กี ารดาเนินงานดา้ นการสง่ เสริมอาชีพให้กับประชาชน
จะต้องคานึงถึงอนาคตว่าประชาชนสามารถนาความรู้ไปใช้ในการ
ประกอบอาชีพได้ มกี ารผลิตสนิ ค้าท่ีพรอ้ มจาหนา่ ย และต้องมกี ลไกดา้ น
การตลาดในการรองรับ ซึ่งการดาเนินงานในเร่ืองดังกล่าวยังมีปัญหา
อุปสรรคทท่ี าให้ ทางเทศบาลไม่สามารถดาเนินการไดอ้ ย่างครบวงจร

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีมีการจัดสวัสดกิ ารสังคมครอบคลมุ 24
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ปจั จยั ความสาเรจ็ .....

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ทมี่ กี ารจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 25
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ปัจจัยความสาเร็จคอื ......

ปัจจัยค วาม สาเร็จป ระการแรก คือ การที่ ผู้น า คื อ
นายกเทศมนตรีให้ความสาคญั กบั งานด้านสวัสดิการสังคมโดยมีนโยบาย
ในการสนับสนุนการจัดสวัสดิการสังคมอย่างชัดเจน และดาเนินการจน
ปรากฏผลเป็นรูปธรรม ประกอบกับความร่วมมือของเจ้าหน้าที่ใน
เทศบาลที่มีความต้ังใจในการปฏิบัติงานเพ่ือช่วยเหลือประชาชน โดย
กลุ่มผู้ประสบปัญหาทางสังคมท่ีได้รับความเดือดร้อนสามารถเข้ามา
ขอรับความช่วยเหลือจากเทศบาลได้โดยตรง และจะได้รับการช่วยเหลือ
อย่างรวดเร็ว เนื่องจากเทศบาลให้ความสาคัญกับการส่งเสริมระบบ
สวัสดิการสังคมในท้องถ่ิน ทุกกลุ่มงานมีโอกาสท่ีจะเข้ามามีส่วนร่วม
แม้ว่าภารกิจของบางกลุ่มงาน เช่น กลุ่มกองช่างดูเหมือนไม่มีบทบาท
เก่ียวข้องกับงานด้านสวัสดิการสังคม แต่ความเป็นจริงแล้วกลุ่มงาน
กองช่างถือเป็นฟันเฟ่ืองตัวหนึ่งท่ีเป็นกลไกในการขับเคล่ือนงานด้าน
สวัสดิการสังคม ตัวอย่างเช่น การออกแบบบ้านให้กับประชาชนผู้มี
รายได้น้อยจานวน 3 แบบตามโครงการแบบบ้านเพื่อประชาชนตาม
นโยบายของท่านนายกเทศมนตรีฯ และสามารถรับแบบบ้านฟรีได้ที่
เทศบาลซ่ึงนับว่าเป็นสวัสดิการท่ีจัดให้กับประชาชน แต่ทั้งน้ีใน
ความสาเร็จของงานสวัสดิการที่เกิดขึ้น ท่านนายกเทศมนตรีฯ ยังคงมี
ความคิดเห็นว่าเปน็ การให้ความช่วยเหลือเพยี งปลายเหตุ สิ่งทส่ี าคัญกว่า
นั้นคือการทาให้ประชาชนทั้งหมดมีความพร้อมโดยไม่ต้องพึ่งพาความ
ช่วยเหลือด้านสวัสดิการสังคมจากรัฐหรือหน่วยงานของรัฐเพียงอย่าง

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ ท่มี ีการจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 26
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

เดียว แต่มีการพัฒนาขีดความสามารถเพ่ิมข้ึนและพ่ึงพาตนเองได้ ซึ่ง
เทศบาลได้ดาเนินการโดยการจัดการเวทีประชาคมเพื่อค้นหาสภาพ
ปั ญ ห า แ ล ะ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร เพื่ อ น า ไป สู่ ก า ร จั ด ส วั ส ดิ ก า ร ท่ี เห ม า ะ ส ม
นอกจากนี้ปัจจัยท่ีสาคัญอีกประการหนึ่งคือ การมีส่วนร่วมของทุกภาค
ส่วนที่ตระหนักถึงความสาคัญของการจัดสวัสดิการสังคมและให้การ
สนับสนุนอย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นเครือข่ายภาคประชาชนในพื้นท่ี และ
หน่วยงานภาคีต่างๆ โดยสนับสนุนท้ังในเร่ืองของงบประมาณ องค์
ความรู้ สถานท่ี ฯลฯ

ดงั นั้น “การใหค้ วามสาคญั ในเรอ่ื งการเขา้ ถึงสทิ ธิ คนมสี ทิ ธิใน
เรื่องใด ควรไดร้ บั สทิ ธิอย่างครบถว้ น” น่ีคอื กุญแจสาคญั ของการทางาน
ด้านสวัสดิการสงั คม

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ินท่มี ีการจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลุม 27
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

สวสั ดกิ ารเด่น....บอกตอ่

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินทีม่ กี ารจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลุม 28
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

สวัสดิการเดน่ .....บอกต่อ

เทศบาลตาบลคลองขุดมีการจัดสวัสดิการสังคมผ่านโครงการที่
มีมากมายหลากหลาย โดยการจัดสวัสดิการแต่ละด้านจะมีการกระจาย
ความรับผิดชอบให้แก่เจ้าหน้าท่ีแต่ละสายงาน เพราะคานึงถึงว่าการจัด
สวัสดิการเพ่ือประชาชนทุกด้านล้วนเป็นสวัสดิการสังคมท้ังสิ้น โดย
สามารถจาแนกสวัสดกิ ารออกเปน็ แต่ละดา้ นดังน้ี

 ดา้ นการศึกษา ศาสนา ประเพณี วฒั นธรรม
เทศบาลตาบลคลองขุด ได้รวบรวมปัญหา ความ

ต้องการในการจัดสวัสดิการในรูปแบบต่างๆ โดยผ่านกระบวนการจัดทา
แผนชมุ ชนทุกหมู่บา้ นและชมุ ชน เพอ่ื เปิดโอกาสให้ประชาชน ไดว้ ิเคราะห์
ชุมชนของตนเอง และมีการนาเสนอปัญหา รวมถึงความต้องการเพื่อ
รวบรวมสรุปเป็นแผนชุมชน รวมท้ังได้เชิญกลุ่มองค์กรต่างๆ เช่น ชมรม
อสม. คณะกรรมการมัสยิด ชมรมออกกาลังกายเพื่อสุขภาพ ชมรม
แอ โรบิ ค ชม รม ม โน ราห์ เพ่ื อ สุ ข ภ าพ ค ณ ะ ก รรม ก ารแล ะ
คณะอนุกรรมการศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ คณะกรรมการ
ศูนย์บริการคนพิการ คณะกรรมการศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน
คณะกรรมการศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร อาสา
พัฒนาสาธารณสุข (อสพส.) อาสาสมัครการจัดการสิ่งแวดล้อม
(อกส.)เข้าร่วมในเวทีเพ่ือนาเสนอสวัสดิการท่ีต้องการในด้านต่างๆ และ
เปิดโอกาสให้กลุ่มองค์กรต่างๆ ข้างต้นขอรบั เงินอุดหนุนงบประมาณเพื่อ
จัดสวสั ดิการแก่สมาชิกของตนเอง

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่นทีม่ ีการจดั สวสั ดิการสังคมครอบคลุม 29
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

การจัดสวัสดิการด้านการศึกษามุ่งเน้นท่ีการส่งเสริมการเรียนรู้
ของเด็กและเยาวชน ส่วนสวัสดิการด้านศาสนาและประเพณีวัฒนธรรม

เป็นไปเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความสัมพันธ์ของคนในชุมชน
ตัวอยา่ งของสวสั ดกิ ารสังคมในแต่ละดา้ นดงั กลา่ วไดแ้ ก่

➢ การจัดกิจกรรมพัฒนาเด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก

เทศบาลตาบลคลองขุด

ภาพที่ 1 การพฒั นาเดก็ ในศนู ย์พฒั นาเด็กเลก็ จานวน 114 คน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ินที่มกี ารจัดสวัสดิการสังคมครอบคลมุ 30
ตามกล่มุ เปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

➢ การจดั กิจกรรมดา้ นการศกึ ษาช้ันประถมศึกษา
แก่เด็กในโรงเรยี นเทศบาล 1 บ้านท่าจนี

ภาพท่ี 2 กจิ กรรมด้านการศึกษา ณ โรงเรียนเทศบาล 1 บ้านทา่ จนี
จานวน 142 คน

➢ การจดั โครงการส่งเสริม และพัฒนาเด็กและ
เยาวชน เช่น กจิ กรรมกีฬาและนันทนาการ
ศิลปะประดษิ ฐ์ การรามโนราห์ คา่ ยเยาวชน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีมีการจดั สวัสดกิ ารสังคมครอบคลมุ 31
ตามกลุม่ เป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ภาพท่ี 3 กิจกรรมเขา้ คา่ ยเยาวชน จานวน 50 คน

ภาพท่ี 4 กจิ กรรมกฬี าและนันทนาการ จานวน 200 คน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นที่มกี ารจัดสวสั ดิการสังคมครอบคลมุ 32
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

➢ การจัดกิจกรรมประเพณี วัฒนธรรม เช่น ประเพณี
ลากพระ ว่าวประเพณี ว่าวนานาชาติ อบรมผู้นา
ประกอบพธิ ที างศาสนา

➢ การส่งเสริม การจัดกิจกรรม ท างศ าสน า เช่น
วัน ฮ ารีราย อ เดื อ น รอ ม ฎ อ น เข้าสุ นั ด ห มู่
รดน้าดาหัวผู้สูงอายุ วันสงกรานต์ วันเข้าพรรษา

 ด้านสาธารณสขุ
สวัสดิการดา้ นสาธารณสุขมีจุดมุ่งหมายในการส่งเสริม

ให้ประชาชานมีสุขภาพอนามัยทีดีปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ ตัวอย่างของ
สวัสดกิ ารในด้านดงั กล่าวได้แก่

➢ กิจกรรมป้องกันและควบคุมโรค/กิจกรรมส่งเสริม
สขุ ภาพ/กจิ กรรมรกั ษาโรคเบ้อื งตน้

1) โครงการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกด้วย
สมนุ ไพร

2) โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ “ชุมชนบ้านคลองขุด
เหนอื รวมใจขจดั ภยั ร้ายไขเ้ ลอื ดออก”

3) โครงการป้องกันและควบคุมโรคที่เกิดจากยุงเป็น
พาหะ หมูท่ ่ี 3 บา้ นเกาะนก

ดา้ นการส่งเสรมิ สขุ ภาพ ได้แก่
1) โครงการโนราบิกเพอ่ื สขุ ภาพ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่นที่มีการจดั สวสั ดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 33
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

2) โครงการออกกาลงั กายเพ่ือสุขภาพ ขยับกายสบายชีวี
ดว้ ยวิธีเต้นแอโรบิค

3) โครงการผา้ ขาวมา้ ลีลากลองยาว
ด้านการรักษาโรคเบอื้ งต้น ได้แก่
1) โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ สตรีคลองขุดต้านภัย
โรคมะเร็งเต้านม/มะเรง็ ปากมดลกู
2) โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ การปรับเปล่ียน
พฤติกรรมสุขภาพเส่ียงต่อโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคอ้วน
ปี 2558
3) โครงการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรคเบาหวานและ
ความดันโลหติ สูง
ด้านการฟื้นฟูสภาพ ไดแ้ ก่
1) โครงการเคาะประตูดูแลผู้ป่วยที่ต้องได้รับการดูแล
ต่อเนอื่ งท่บี ้าน
➢ กจิ กรรมค้มุ ครองผบู้ ริโภคเพือ่ สุขภาพชุมชน

ปี 2556 ได้รว่ มจัดกิจกรรมเดินรณรงค์ นาความรู้
สู่ชุมชน เฉลิมพระเกียรติในวโรกาส 80 พรรษามหาราชินี เรื่องการ
คุ้มครองผู้บรโิ ภคร่วมกับโรงเรียนสตูลวทิ ยา ชมรม อสม.ตาบลคลองขุด
และตัวแทนผู้ประกอบการจาหน่ายอาหาร โดยการจัดการเรียนรู้ด้าน
การคุ้มครองผู้บริโภค เพ่ือสร้างภาวะผู้นาด้านการคุ้มครองผู้บริโภค
ให้กับยุวอสคบ. ให้มีผลงานและสามารถเข้าร่วมกิจกรรมชุมชนเยาวชน
คุ้มครองผู้บริโภคไทยสู่อาเซียน โดยมีกิจกรรมเดินรณรงค์ให้ความรู้

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินทมี่ กี ารจดั สวัสดกิ ารสังคมครอบคลุม 34
ตามกลุม่ เป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ประชาชนทั่วไป พ่อค้า แม่ค้า และผู้บริโภคต้ังแต่หัวสะพานตายายถึง
ตลาดนดั บีบี

ปี 2557 นาผู้ประกอบการตู้นา้ ด่ืมอตั โนมัติในเขต
พน้ื ที่ตาบลคลองขุดรับการอบรมการเฝ้าระวังคุณภาพน้าด่ืมจากตู้น้าดื่ม
อตั โนมัติ ณ โรงแรมธรรมรินทร์ธนา จังหวัดตรัง โดยกรมอนามัยเป็นผู้
จดั โครงการ

ปี 2558 อบรมให้ความรู้ผู้ประกอบการร้าน
ขายอาหารและแผงลอยจาหน่ายอาหารท่ีได้รับใบอนุญาตหรือหนังสือ
รับรองการแจ้งจากเทสบาลตาบลคลองขดุ และประชาสมั พันธ์การใชแ้ ละ
จาหน่ายประชาสมั พันธ์ตดิ ต้งั ในแหลง่ ชุมชน และอบรมให้ความรแู้ ละแจก
แผน่ พับให้ อสม. เผยแพร่ความรตู้ ่อในชุมชน

 ดา้ นสง่ิ แวดล้อม
สวสั ดกิ ารด้านสงิ่ แวดล้อมเป็นการส่งเสริมให้ประชาชน

มีคุณภาพชีวิตท่ีดีภายใต้ระบบนิเวศน์และสภาพแวดล้อมท่ีเหมาะสม
ตัวอย่างของสวสั ดิการในด้านนไ้ี ด้แก่

➢ การดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ
และความหลากหลายทางชวี ภาพใหค้ งไวซ้ ง่ึ ระบบนเิ วศท่ีดี

1) โครงการ รักษค์ ลอง รักษป์ ่า รกั ษห์ อยขาว
➢ การจัดการขยะมูลฝอยชมุ ชนอยา่ งครบวงจร
1) โครงการการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย
ในชมุ ชนท่าพะยอม บ้านทา่ จนี หมทู่ ่ี 2 ตาบลคลองขดุ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถนิ่ ที่มีการจัดสวสั ดิการสังคมครอบคลุม 35
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

2) โครงการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตรายอยา่ ง
ถูกหลักสุขาภิบาลในโรงเรียนเทศบาล 1 (บ้านท่าจีน) โรงเรียนบ้าน
คลองขุด และโรงเรียนพัฒนาการศกึ ษา

3) โครงการจัดการขยะอย่างถูกลักษณะ สู่บ้านสวย
สะอาดหนา้ บา้ นน่ามองชมุ ชนหลงั โรงยาง หมู่ 3, 5 และ 7

4) โครงการกอ่ สร้างบ่อฝงั กลบขยะแบบประยุกต์
➢ การจัดการน้าเสีย หรือมลพษิ ทางอากาศหรือมลพิษ
อน่ื ๆ อย่างเหมาะสม
1) โครงการคลองสวยน้าใส ไร้มลพิษ
2) โครงการจดั การนา้ เสยี ในครวั เรือน
➢ การส่งเสริมการผลิต การบริโภค หรือการบริการท่ี
เป็นมติ รกับส่ิงแวดล้อม
1) กิจกรรมส่งเสริมให้ชุมชนและโรงเรียนใช้เกษตรอินทรีย์
ลดใชส้ ารเคมใี นการปลกู พชื
2) โครงการพฒั นาอาชีพ
3) กิจกรรมจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง
เทศบาลตาบลคลองขุด
4) กิจกรรมการเลือกซื้อ เลือกใช้สินค้าท่ีเป็นมิตรกับ
สิง่ แวดลอ้ ม

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ ทมี่ กี ารจัดสวสั ดิการสงั คมครอบคลุม 36
ตามกลุ่มเป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ภาพท่ี 5 การอบรมกลมุ่ อาชพี การทากะปจี ากกงุ้ เคยจานวน 20 คน

 ด้านการป้องกัน และบรรเทาสาธารณภัย
สวัสดิการด้านการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เป็น

การดาเนินงานเพ่ือเตรียมความพร้อมต่อการรองรับเหตุการณ์ฉุกเฉิน
หรอื สาธารณภยั ใหก้ บั ประชาชน ตัวอย่างของสวัสดกิ ารดา้ นน้ไี ดแ้ ก่

➢ โครงการซอ้ มแผนเผชิญเหตอุ ัคคีภัย
➢ โครงการบริหารจัดการหน่วยกู้ชีพเทศบาลตาบล
คลองขุด
➢ โครงการปอ้ งกันและแก้ไขปญั หาอุบตั ิเหตุทางถนน
➢ โครงการฝีกทบทวน อปพร.
➢ โครงการอบรมจัดตั้งอาสาสมัครป้องกันภัยฝ่าย
พลเรอื น
➢ โครงการอบรมสาธารณภยั เบือ้ งต้นให้กับประชาชน
➢ โครงการอบรมให้ความรูเ้ ร่อื งการดบั ไฟปา่

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่นท่ีมกี ารจัดสวสั ดิการสงั คมครอบคลุม 37
ตามกล่มุ เป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

 ดา้ นสังคมสงเคราะห์

สวัสดิการด้านสังคมสงเคราะห์เป็นการให้ความช่วยเหลือ

ประชาชนกลุ่มเป้าหมายที่ประสบปัญหาสังคมหรือเป็นผู้ด้อยโอกาสทาง

สังคม ตัวอยา่ งของสวัสดกิ ารในดา้ นนีไ้ ดแ้ ก่
➢ เบย้ี ยงั ชพี ผู้สูงอายุ
➢ เบ้ียความพิการ
➢ เบี้ยยงั ชีพผ้ปู ว่ ยเอดส์
➢ การให้ความช่วยเหลือประชาชนท่ีประสบปัญหา

ทางสังคม
➢ การปรับปรงุ ซ่อมแซมสภาพแวดล้อมท่ีอยู่อาศัยของ

ประชาชน

ภาพที่ 6 การซ่อมแซม ปรับปรุงที่อยู่อาศัยให้แก่ประชาชนท่ีมี
รายได้น้อย และผู้ด้อยโอกาส จานวน 3 หลัง

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ท่ีมกี ารจดั สวสั ดกิ ารสงั คมครอบคลุม 38
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ในการจัดสวัสดิการด้านสังคมสงเคราะห์นั้นทางเทศบาลตาบล
คลองขุดจะร่วมกับคณะกรรมการให้ความช่วยเหลือประชาชนท่ีประสบ
ปญั หาทางสงั คม และคณะทางานศูนยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชุมชน ผแู้ ทน
หมู่บ้าน ชุมชนดาเนินการสารวจข้อมูลผู้สูงอายุ และคนพิการท่ีอยู่ใน
สภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม ที่อยู่อาศัยมีสภาพไม่มั่นคงหรือไม่เหมาะสม
กับสภาพของความพิการหรือการฟ้ืนฟูสมรรถภาพ มีรายได้ไม่เพียงพอ
ต่อการยังชีพ ไม่ได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงานอื่นของรัฐหรือได้รับ
แต่ไม่เพียงพอ เมื่อได้รับข้อมูลของกลุ่มเป้าหมายแล้ว ซึ่งมีการกาหนด
รูปแบบการปรับปรุง ซ่อมแซม ที่อยู่อาศัยในแต่ละหลังเฉพาะราย
เพื่อให้มีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม แข็งแรง โดยมีการติดตั้งอุปกรณ์เสริมท่ี
เหมาะสมในห้องน้า และห้องอาบน้า เช่น ติดตั้งราวจับอุปกรณ์พยุงตัว
วัสดุปูพื้นและปรับระดับพื้นเรียบ ไม่ลื่น ปรับเปล่ียนสุขภัณฑ์และ
อุปกรณ์ท่ถี กู สุขอนามยั

 ด้านการส่งเสริมและสนบั สนนุ ความเข้มแขง็ ของชุมชน

สวสั ดิการด้านการส่งเสริมและสนับสนุนความเข้มแข็งของ
ชุมชนเป็นการช่วยเหลือผู้ที่ อยู่ในภาวะเส่ียงและผู้ ด้อยโอกาสให้เข้าถึง

บริการทางสังคม รวมทั้งการเสริมสร้างพลังความเข้มแข็งให้กับคนใน
ชุมชน ตวั อยา่ งของสวสั ดกิ ารในด้านน้ีได้แก่

➢ โครงการเฝ้าระวังและค้นหาผู้มีภาวะเส่ียงความพิการ

คนพิการได้เข้ารับการตรวจคัดกรอง เพื่อประเมนิ ความพิการ และสง่ ต่อ
เข้ารบั การรักษาหากไมม่ ีความพกิ าร

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ ท่มี กี ารจัดสวสั ดกิ ารสังคมครอบคลุม 39
ตามกลุ่มเป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

➢ โครงการดูแลคนพิการที่บ้านคนพิการท่ีได้รับการ
เย่ียมบ้านเพื่อให้คาแนะนาด้านสุขภาพ การฟื้นฟูสมรรถภาพ และมอบ
สิ่งท่จี าเป็นในการดารงชีพ

ภาพท่ี 7 โครงการเย่ียมเยยี น
คนพกิ ารท่บี า้ น

➢

➢ โครงการเยยี่ มตดิ ตามดูแลสุขภาพคนพกิ ารทไ่ี ด้รบั การ

เย่ียมบ้านเพ่ือให้คาแนะนาด้านสุขภาพ การฟ้ืนฟูสมรรถภาพ จัดเก็บ

ข้อมลู เบ้อื งต้น
➢ โครงการพัฒนาศักยภาพคนพิการคณะกรรมการ

ศนู ยบ์ ริการคนพิการไดร้ ับพัฒนาศักยภาพ มคี วามร้คู วามเข้าใจกฎหมาย

ระเบยี บที่เกีย่ วขอ้ งกับคนพกิ าร
➢ รับทาขอมีบัตรประจาตัวคนพิการให้คนพิการได้รับ

สทิ ธเิ บ้อื งต้น
➢ รบั ลงทะเบียนเพ่ือขอรับเงนิ เบี้ยความพิการ ประจาปี

งบประมาณ พ.ศ. 2559
➢ โครงการส่งเสริมความรู้ด้านกฎหมายคนพกิ าร
➢ การป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพตดิ
➢ โครงการสง่ เสริมบทบาทภาวะผู้นาสตรี

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินที่มกี ารจดั สวสั ดิการสังคมครอบคลมุ 40
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

ภาพท่ี 8 สตรีเข้าร่วมโครงการส่งเสริมบทบาทภาวะผู้นาสตรี
จานวน 60 คน

➢ โครงการส่งเสรมิ การจดั กิจกรรมวนั สตรีสากล

ภาพที่ 9 สตรีเขา้ ร่วมโครงการสง่ เสรมิ การจัดกิจกรรมวันสตรีสากล
จานวน 60 คน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ ทมี่ ีการจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลุม 41
ตามกลุม่ เป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

➢ โครงการอบรมเสริมสร้างบทบาทหน้าท่ีความเสมอ
ภาคชาย-หญงิ

ภาพที่ 10 โครงการอบรมเสรมิ สรา้ งบทบาทหน้าทีค่ วามเสมอ
ภาคชาย-หญิง จานวน 36 คน

➢ โครงการเฝ้าระวังการกระทาความรุนแรงต่อเด็กสตรี
และครอบครัว

ภาพท่ี 11 โครงการเฝ้าระวงั การ
กระทาความรนุ แรงต่อเด็กสตรแี ละ
ครอบครัว จานวน 80 คน

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ที่มีการจดั สวัสดิการสังคมครอบคลมุ 42
ตามกลุม่ เป้าหมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

➢ โครงการเลย้ี งดบู ุตรของแม่เล้ียงเดีย่ ว
➢ โครงการครอบครัวสมั พนั ธ์
➢ โครงการนนั ทนาการแก่ผูส้ ูงอายุ
➢ โครงการสร้างคุณค่าผู้สูงวัย ใส่ใจผู้สูงอายุของบุคคล

ในครอบครัว
➢ โครงการสง่ เสริมอาชพี ผู้สงู อายุ

ภาพท่ี 12 กจิ กรรมส่งเสริมคุณคา่ และอาชพี ของผ้สู งู อายุ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ที่มีการจัดสวัสดิการสงั คมครอบคลมุ 43
ตามกลุ่มเป้าหมายและดีเด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

➢ โครงการลีลาศผสู้ ูงอายุ
➢ โครงการสง่ เสริมทนั ตสุขภาพแก่ผ้สู งู อายุ
➢ โครงการฝึกอบรมการร้องเพลงแกผ่ ู้สงู อายุ
➢ โครงการถา่ ยทอดภูมิปัญญาแก่คนร่นุ ใหม่
➢ โครงการฝึกอบรมอาชีพแกป่ ระชาชน
➢ โครงการส่งเสริมอาชพี ดา้ นการเกษตรแกศ่ ูนย์บรกิ าร

และถ่ายทอดเทคโนโลยกี ารเกษตรตาบลคลองขดุ
สวัสดิการที่ได้กล่าวถึงข้างต้นล้วนเป็นสวัสดิการสังคมด้าน

ต่างๆ ท่ีทางเทศบาลตาบลคลองขุดได้จัดข้ึน โดยมีโครงการที่มากมาย

และหลากหลายเพือ่ ใหค้ รอบคลุมทกุ กลมุ่ เป้าหมายในพ้นื ที่ สวัสดกิ ารแต่
ละด้านมีความสอดคล้องกับแนวคิด/หลักคิดของนายกเทศมนตรีฯ ทใ่ี ห้

ความสาคัญกบั การพฒั นาศักยภาพของประชาชนกลุ่มเป้าหมายเพื่อการ
พ่ึงพาตนเอง เช่น การจัดเวทีเพ่ือเปิดโอกาสให้กลุ่มเป้าหมายนาเสนอ

ประเด็นปัญหาด้วยตนเอง และนาไปสู่การกาหนดโครงการที่ตอบสนอง

ตอ่ สภาพปัญหาและความตอ้ งการ เช่น โครงการที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุ
คนพิการ โดยกลุ่มเป้าหมายแต่ละกลุ่มจะเป็นผู้คิดกระบวนการและ

กาหนดแผนงาน จากน้ันจึงมีการนาเสนอไปยังฝ่ายสวัสดิการสังคมของ
เทศบาลเพื่อพิจารณา เมื่อผ่านการพิจารณาแผนงานดงั กล่าวจะถูกบรรจุ

ลงในร่างเทศบัญญัติและนาเสนอเพ่ือรับฟังความคิดเห็นของสภาเทศบาล

ตาบลคลองขุด ก่อนท่ีจะมีการขับเคลื่อนในรูปแบบของโครงการ การจัด
เวทีเป็นการเปิดโอกาสให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ปัญหา

อุปสรรคต่างๆ ของชุมชน เพื่อนาเข้าสู่แผนพัฒนา 4 ปี โดยวิเคราะห์

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถน่ิ ทม่ี ีการจดั สวสั ดิการสังคมครอบคลมุ 44
ตามกลุ่มเปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ว่าแต่ละกลุ่มมีความต้องการในเรื่องใดหรือการฝึกอาชีพในด้านใด
อาสาสมัครในพื้นท่ีจะทาหน้าที่เป็นตัวประสานในการทางานด้าน
สวัสดิการ เพื่อส่งเสริมโครงการที่สร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนเช่นการ
สง่ เสริมอาชีพสตรี การอบรมแม่เล้ียงเด่ียว การอบรมลดความรุนแรงต่อ
เด็ก สตรี และครอบครัว

รว่ มด้วยช่วยกัน....

การจัดสวัสดิการในพื้นที่ได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ
ท่ีร่วมสนับสนุน และเป็นภาคีหนุนเสริม ในสวัสดิการแต่ละด้านที่
แตกต่างกันออกไปเช่น เทศบาลตาบลคลองขุดได้รับความร่วมมือจาก
สานักงานอัยการจังหวัด เป็นวิทยากรในการอบรมให้แก่สตรี ภายใต้
หลักสูตร กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการกระทาความรุนแรงต่อสตรีและ
ครอบครัว สถานการณ์ความรุนแรงในครอบครัวจังหวัดสตูลตาม
โครงการส่งเสริมการจัดกิจกรรมวนั สตรีสากล การได้รับความร่วมมือจาก
สานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์จังหวัดสตูล ในการ
สนับสนุนวิทยากรสาหรับอบรมตามโครงการส่งเสริมความรู้ด้าน
กฎหมายคนพิการ การช่วยเหลือผู้ถูกกระทาความรุนแรงต่อสตรีและ
ครอบครัวตามโครงการส่งเสริมการจัดกิจกรรมวันสตรีสาก ลการได้รับ
ความร่วมมือจากสานักงานพัฒ นาชุมชนอาเภอเมืองสตูล และ
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลคลองขุด เป็นวิทยากรในการอบรม
สตรีตามโครงการส่งเสริมบทบาทภาวะผู้นาสตรี เป็นต้น ซึ่งนับว่าเป็น

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่มี กี ารจัดสวัสดกิ ารสงั คมครอบคลุม 45
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

การทางานร่วมกันของหน่วยงานทุกภาคส่วนในพ้ืนท่ีที่ทางเทศบาล
ตาบลคลองขุดไดร้ ับการสนบั สนุนและหนุนเสริม เพ่อื ให้การจัดสวสั ดิการ
สังคมในพนื้ ท่ดี าเนนิ การได้อย่างสาเรจ็ ลุลว่ ง และเกดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ

ความภูมิใจ....

สาหรับการดาเนินงานด้านสวัสดิการสังคมของเทศบาลตาบล

คลองขุดมีรางวัลหรือประกาศเกียรติคุณท่ีเทศบาลได้รับมากมายในช่วง

ระยะเวลา 5 ปี ที่ผา่ นมา (ปี พ.ศ. 2555-2559) ซึ่งนับว่าเป็น

เครื่องหมายการันตีการทางานของเจ้าหน้าท่ีทุกคนในเทศบาลตาบล

คลองขดุ
 สานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มอบโล่

อย.น้อย Community Network Award ปี 2559 มอบให้

ณ วนั ท่ี 4 สิงหาคม 2559
 จังหวัดสตูลมอบเกียรติบัตร เทศบาลตาบลคลองขุดร่วม

ใหก้ ารสนับสนุนการขบั เคลอ่ื นสรา้ งจิตสานึกคา่ นยิ มหลกั ของคนไทย 12

ประการ ใหไ้ ว้ ณ วนั ท่ี 25 มีนาคม 2559
 กระทรวงสาธารณสุข มอบโล่รางวัลเครือข่ายองค์กร

ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น ต้ น แ บ บ ก าร แก้ ปั ญ ห าน้ าบ ริ โภ ค จ า ก ตู้ น้ า ดื่ ม

อัตโนมัติ มอบ ณ วันท่ี 22 กันยายน 2557
 กองทัพบก มอบโล่โครงการปรับปรุงและพัฒนาแหล่งน้า

ตามนโยบายของรัฐบาลดาเนินการโดยกองทพั บก ประจาปี 2556 ที่

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนท้องถนิ่ ท่ีมกี ารจดั สวสั ดกิ ารสังคมครอบคลมุ 46
ตามกลุม่ เปา้ หมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

เทศบาลตาบลคลองขดุ ให้การสนับสนุนการปฏิบัตงิ านของกองทัพภาคที่
4 ณ วันที่ 25 กรกฎาคม 2556

 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์
สานกั งานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัวมอบเกียรติบัตร ศนู ย์พฒั นา

ครอบครัวในชุมชนเทศบาลตาบลคลองขุดได้ผ่านการดาเนินงานตาม

มาตรฐานศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชนระดับดีเด่น ประจาปี 2555
ให้ ณ วนั ที่ 15 ตลุ าคม 2555

 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์

สานกั งานกจิ การสตรีและสถาบันครอบครวั มอบเกยี รติบตั ร ศนู ย์พัฒนา
ครอบครัวในชุมชนเทศบาลตาบลคลองขุดได้ผ่านการดาเนินงานตาม

มาตรฐานศูนย์พัฒนาครอบครัวในชมุ ชนระดับดีเด่น ประจาปี 2556
ให้ ณ วนั ท่ี 14 ตลุ าคม 2556

 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

สานักงานกิจการสตรแี ละสถาบนั ครอบครวั มอบเกียรติบัตร ศนู ย์พัฒนา
ครอบครัวในชุมชนเทศบาลตาบลคลองขุดได้ผ่านการดาเนินงานตาม

มาตรฐานศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชนระดับดีเด่น ประจาปี 2557
ให้ ณ วันท่ี 12 พฤศจกิ ายน 2557

 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

สานกั งานกิจการสตรีและสถาบนั ครอบครัวมอบเกียรติบตั ร ศูนย์พัฒนา
ครอบครัวในชุมชนเทศบาลตาบลคลองขุดได้ผ่านการดาเนินงานตาม

มาตรฐานศูนย์พัฒนาครอบครัวในชมุ ชนระดับดีเด่น ประจาปี 2558

ให้ ณ วันท่ี 27 กรกฎาคม 2558

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่นทม่ี กี ารจัดสวัสดิการสงั คมครอบคลมุ 47
ตามกลุม่ เป้าหมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
สานกั งานกิจการสตรแี ละสถาบนั ครอบครัวมอบเกยี รติบัตร ศนู ย์พฒั นา
ครอบครวั ในชมุ ชนเทศบาลตาบลคลองขดุ ไดเ้ ข้ารว่ มโครงการพัฒนากลไก
การทางานในชุมชนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในปี พ.ศ.
2555-2557 ให้ไว้ ณ วันที่ 15 ตุลาคม 2557

 จังหวัดสตูล โดยสานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคง
ของมนุษย์จังหวัดสตูลมอบเกียรติบัตรศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน
เทศบาลตาบลคลองขุด ได้รับรางวัล ลาดับที่ 1 ภายใต้โครงการตาบล
เขม้ แขง็ ไรค้ วามรุนแรง ประจาปี 2559 ใหไ้ ว้ ณ วันที่ 29 กันยายน
2559

ส่ิงท่ีได้จากการถอดบทเรียนคือ การได้เรียนรู้เร่ืองสวัสดิการ
สังคมของตาบลคลองขดุ ซึ่งเปน็ สงิ่ ที่มีความสาคัญของหน่วยงานภาครัฐท่ี
ทาให้แก่ประชาชนในระดับพื้นท่ีของตน อีกท้ังทราบถึงการดาเนินงาน
ของเทศบาลตาบลคลองขุด การดาเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่าย และ
กลุ่มต่างๆ ที่เก่ียวข้องในพ้ืนท่ี และการส่งเสริมให้ภาคประชาชน
และภาคเอกชนเขา้ มามีส่วนร่วมในการจดั สวัสดิการสงั คม และการบรกิ าร
สังคมที่มีความหลากหลายจากภาคประชาชนซึ่งเห็นได้จากความเข้มแข็ง
ของศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชนตาบลคลองขุด ทั้งน้ี เทศบาลตาบล
คลองขุดได้ให้การส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาศักยภาพให้ประชาชนมี
ความเขม้ แขง็

นอกจากน้ีเมื่อกล่าวถึงประเด็นของกลุ่มเครือขา่ ยท่ีโดดเด่น
ของเทศบาลตาบลคลองขุด ทางเทศบาลเลอื ก

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ ทม่ี ีการจดั สวสั ดกิ ารสงั คมครอบคลมุ 48
ตามกลมุ่ เปา้ หมายและดเี ดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขุด”

ศูนยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชมุ ชน
ตาบลคลองขดุ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นท่ีมีการจัดสวัสดิการสังคมครอบคลุม 49
ตามกลุม่ เป้าหมายและดเี ด่น (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”

“ศนู ย์พฒั นาครอบครัวในชุมชนตาบลคลองขดุ ”

เป็นเครือข่ายในการทางานท่ีอยู่ภายใต้การกากับดูแลของ
เทศบาลตาบลคลองขุด ประธานกลุ่มคือ “คุณครูประไพ” และสมาชิก
จากตัวแทนของ แต่ละหมู่บ้านจานวน 7 หมู่ ในพื้นท่ีตาบลคลองขุด
ก่อต้ังข้ึนเม่ือปี พ.ศ. 2539 โดยภายใต้ศูนย์พัฒนาครอบครัวนั้นมี
ชมรมหรือกลุ่มในทุกกลุ่มเป้าหมาย เช่น ชมรมกานันผู้ใหญ่บ้าน ชมรม
ผู้สูงอายุ เพราะคาว่า “ศูนย์พัฒนาครอบครัวชุมชน” นั้นพร้อมที่จะ
เป็นทซ่ี ึ่งใหค้ าปรกึ ษา ช่วยเหลอื แนะนาเสมือนครูแนะนาศิษย์ เพราะมี
หลายครอบครวั ท่ีเขา้ มาปรกึ ษาปญั หาในทกุ ๆ เรอื่ งและศูนยแ์ ห่งนพ้ี รอ้ ม

ท่ีจะคอยชว่ ยเหลือทกุ กล่มุ เป้า
หมาย ลักษณะการทางานมกี าร
สานสมั พันธ์ในครอบครวั ซึง่ แต่
ละครอบครวั ยอ่ มมีปัญหาทแ่ี ตก
ต่างกันไป โดยจะพิจารณาในแต่ละ
หมู่บ้านมีครอบครัวที่ประสบปัญหานั้นกี่ครอบครัวและให้แกนนาของ
หมู่บ้านคัดเลือกมา จากน้ันจึงสู่กระบวนการพูดคุย แลกเปลี่ยนวิธีการ
แกไ้ ขปญั หาของแตล่ ะครอบครัว
โดยมกี ารตง้ั คาถามหากครอบครัว
ของตนเกิดปัญหาจะมวี ธิ ีแก้ไขอย่างไร
และเปิดโอกาสให้แสดงความคิดเหน็
ในมมุ มองวธิ ีที่แตกตา่ งกนั มีการ

การถอดบทเรียนความสาเร็จขององคก์ รปกครองส่วนท้องถ่ินทม่ี ีการจัดสวสั ดิการสงั คมครอบคลุม 50
ตามกลมุ่ เป้าหมายและดีเดน่ (อปท.ครบวงจร) “เทศบาลตาบลคลองขดุ ”