ส่วนประกอบของดอกกุหลาบ

ส่วนประกอบของ

ดอกกุหลาบ

จัดทำโดย

น.ส.พลอยพรนัชชา ช่วยเมฆ ชั้น ม.5/336 เลขที่ 14
แผนการเรียนวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์

เสนอ

อาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์
ตำแหน่งครูชำนาญการ ค.ศ.2 สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ประกอบรายวิชา ชีววิทยา 4 รหัสวิชา ว30244
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565

ก

คำนำ

งานแม็กกาซีน เรื่อง ส่วนประกอบของดอกกุหลาบ จัดทำขึ้นเพื่อเป็น
ส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา รหัสวิชา ว30244 มีจุดประสงค์เพื่อศึกษา
ส่วนประกอบทั้งทางสัณฐานภายนอกและกายวิภาคภายในของดอกกุหลาบ
เพื่อเป็นพื้นฐานในการศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับการสืบพันธุ์ของพืชดอก

โดยงานแม็กกาซีนนี้ ประกอบด้วยข้อมูลทั่วไปของดอกกุหลาบ ข้อมูล
เบื้องต้นของโครงสร้างดอกกุหลาบ ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอก
กุหลาบ และภาพประกอบโครงสร้างของดอกกุหลาบ

ผู้จัดทำมีความคาดหวังว่าจะได้รับความรู้จากการทำงานแม็กกาซีนนี้ไม่
มากก็น้อย และควาดหวังว่างานแม็กกาซีนนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจ
ศึกษาโครงสร้างของดอกกุหลาบ

ผู้จัดทำ
น.ส.พลอยพรนัชชา ช่วยเมฆ

29 พฤศจิกายน 2565

สารบัญ ข

เรื่อง หน้า

คำนำ ก
สารบัญ ข
01…………… ข้อมูลทั่วไปของกุหลาบ 1
02…………… ข้อมูลเบื้องต้นของโครงสร้างดอกกุหลาบ 3
03…………… ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอกกุหลาบ 4
04…………… ภาพประกอบข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอกกุหลาบ 5
05…………… ภาพถ่ายโครงสร้างโดยรวมของดอกกุหลาบ 8
บรรณานุกรม 10
ภาคผนวก 11

1

ข้อมูลทั่วไปของ
กุหลาบ

ชื่อทั่วไป : Rose
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rosa sp.
วงศ์ : Rosaceae

ประเภทพืช : กุหลาบเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก
แต่บางชนิดมีขนาดใหญ่หรือเป็นไม้เลื้อย
และเป็นไม้ผลัดใบ
แหล่งที่พบ : กุหลาบมีถิ่นกำเนิดในเอเชีย
ประมาณ 95 ชนิด ในอเมริกา 18 ชนิด
ส่วนที่เหลือมีถิ่นกำเนิดในยุโรปหรือตะวัน
ตกเฉียงเหนือของแอฟริกา ส่วนใหญ่มี
การกระจายพันธุ์อยู่มากทางซีกโลกเหนือ
ตั้งแต่อลาสก้า ไซบีเรียเม็กซิโก อินเดีย
ตอนใต้ และเอธิโอเปีย

ลั ก ษ ณ ะ

ลำต้น มีลำต้นตั้งตรงหรือเลื้อย มีความยาวประมาณ 30-200 เซนติเมตร
มีหนามหรือไม่มีแล้วแต่ชนิดพันธุ์ ลำต้นเป็นสีเขียว เมื่อแก่จะเป็นสีน้ำตาล

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก มีใบย่อย 5-9 ใบ ใบเป็นรูปรีแกมรูปไข่
ขอบใบมีหยักเล็กน้อย ปลายใบแหลม ใบอ่อนสีแดงระเรื่อ เมื่อแก่ใบเปลี่ยน
เป็นสีเขียว ผิวเป็นมัน ที่ก้านใบมีหูใบหนึ่งคู่

ดอก เป็นดอกเดี่ยว มีกลีบดอกเรียงซ้อนกันเป็นชั้นๆประมาณ 4-6 ชั้น
ดอกมีกลีบ 5-15 กลีบ ขอบดอกเรียบ ตรงกลางดอกมีเกสรเพศผู้และเพศ
เมียอยู่รวมกัน มีกลิ่นหอมอ่อนๆ

ผล เป็นผลกลุ่ม เมื่อเริ่มติดผลส่วนที่เป็น 2
รังไข่จะพองโตขึ้น โดยมีฐานรองดอกหุ้มไว้
ภายในประกอบด้วยผลย่อยจำนวนสองถึง ลั ก ษ ณ ะ
หลายสิบผล ผลมีรูปร่างต่างๆ กันตามชนิด
เช่น กลม กลมแป้น ยาวรี มีเนื้อนุ่ม ผลสุก
มีหลายสี เช่น สีส้ม สีแดง สีเหลือง หรือสี
น้ำตาล บางครั้งเป็นสีม่วง ผิวมัน ผลแก่
แห้ง
เมล็ด เป็นเมล็ดอ่อน (Achene) ค่อนข้าง
กลม รูปไข่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-4
มิลลิเมตร เมล็ดอ่อนมีสีขาวอมเขียวที่ปลาย
มีสีแดง เมล็ดแก่มีสีน้ำตาล จำนวน 2-18
เมล็ด

1. ปลูกเพื่อความสวยงาม ตกแต่งสวน ประดับ ประโยชน์
ตกแต่งบ้าน ของ

2.นำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย ช่วยให้รู้สึกผ่อน กุหล
าบ
คลายจากความเครียด เลือดลมไหลเวียนดี ลด
อาการใจสั่น นอนหลับง่ายขึ้น

ที่นำมาใช้
3.ใช้เป็นส่วนผสมในสกินแคร์ เนื่องจากมีสารต้าน
อนุมูลอิสระ สามารถป้องกันการเกิดริ้วรอย ฟื้นฟู ทั่วไป
เซลล์ผิวภายในให้แข็งแรง

4. สารที่ได้จากน้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ผ่านกลไกหลัก
ของระบบขับถ่าย โดยเพิ่มสัดส่วนของน้ำในระบบ
ลำไส้ ส่งผลให้อุจจาระมีความเหลวมากขึ้น ใช้เป็น
ยาระบาย

เป็นดอกสมบูรณ์เพศ (Perfect 3
flower) ดอกกุหลาบมีเกสรเพศผู้
และเพศเมียในดอกเดียวกัน ข้อมูลเบื้อง
เป็นดอกครบส่วน (Complete ต้นของ
flower) ดอกกุหลาบมีส่วน
ประกอบครบทั้ง 4 ส่วน คือ กลีบ โครงสร้าง
เลี้ยง กลีบดอก เกสรเพศผู้และ ดอกกุหลาบ
เกสรเพศเมีย
เป็นดอกเดี่ยว (Solitary flower)
ดอกเกิดอยู่บนก้านดอกเพียงดอก
เดียว บริเวณปลายกิ่ง
ดอกมีสมมาตรตามรัศมี
(Actinomorphic
flower/Regular flower) กลีบ
ดอกมีลักษณะและขนาดใกล้เคียง
กันมากและหากแบ่งหรือผ่าดอกนี้
ตามแนวต้ังผ่านศูนย์กลางของดอก
ให้ได้สองส่วนที่เหมือนกัน ทำได้
มากกว่าหนึ่งคร้ัง ซึ่งจะเรียก
สมมาตรของดอกนี้ว่า สมมาตรตาม
รัศมี (Radial symmetry)
ชนิดรังไข่ คือ รังไข่อยู่ระหว่างฐาน
รองดอกและส่วนประกอบอื่นๆของ
ดอก (Half superior ovary)

ข้อมูลทาง ลักษณะทางสัณฐาน 4
พฤกษศาสตร์ ภายนอก
ลั ก ษ ณ ะ
ของ ก า ย วิ ภ า ค
ดอกกุหลาบ เกสรเพศผู้ ภายใน

ก้านดอก (Stamen/Microsporophyll)
เป็นก้านดอกใหญ่ (Peduncle) มีจำนวนมากติดอยู่ตามขอบของ
ฐานรองดอก (Receptacle) ฐานรองดอก ประกอบด้วยส่วนที่
มีลักษณะเป็นรูปถ้วย เป็นอับเรณู (Anther) และก้าน
(Hypanthium) เกสรเพศผู้ (Filament)
กลีบเลี้ยง (Sepal)
เป็นกลีบเลี้ยงแบบแยก เกสรเพศเมีย
(Aposepalous/Polyselalous) (Pistil/Megasporophyll)
มีทั้งหมด 5 กลีบ มีจำนวนมากเรียงตัวอยู่ในฐาน
กลีบดอก (Petal) รองดอกรูปถ้วย และตามขอบถัด
เป็นกลีบดอกแบบแยก จากวงชั้นเกสรเพศผู้เข้ามา เกสร
(Apopetalous/Polypetalous) เพศเมียประกอบด้วย รังไข่
ซึ่งมีจำนวนมากเรียงกันเป็นชั้นๆ (Ovary) ก้านเกสรเพศเมีย
ประมาณ 4-6 ชั้น (Style) และยอดเกสรเพศเมีย
(Stigma) เกสรเพศเมียแต่ละอัน
แยกจากกันเป็นอิสระ ก้านเกสร
เพศเมีย 1 อัน ยอดเกสรเพศเมีย
1 อัน ลักษณะเป็นจีบและหยักเว้า
และมีรังไข่เหนือวงกลีบ(Half
superior ovary)

5

ภาพประกอบข้อมูลทาง
พฤกษศาสตร์ของดอกกุหลาบ

6

ลักษณะทางสัณฐาน
ภายนอก

ก้านดอก (Peduncle) ฐานรองดอก (Receptacle)

กลีบเลี้ยง (Sepal)
กลีบดอก (Petal)

7

ลักษณะกายวิภาค
ภายใน

เกสรเพศเมีย (Stamenเ/กMสicรrเoพsศpผoู้ rophyll)
(Pistil/Megasporophyll)

8

ภาพถ่ายให้เห็น
โครงสร้างโดยรวม
ทั้งหมดของดอกกุหลาบ

สัณฐานภายนอก

9

ภาพถ่ายให้เห็น
โครงสร้างโดยรวม
ทั้งหมดของดอกกุหลาบ

กายวิภาคภายใน

10

บรรณานุกรม

และเอกสารอ้างอิง

1. สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ. (2565). กุหลาบ, สืบค้นเมื่อ 22
พฤศจิกายน 2565. จาก.
http://www.rspg.or.th/plants_data/use/flowers01-1.htm

2. ภาคภูมิ ศรีอนันต์. (2565). กุหลาบ, สืบค้นเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2565. จาก.
https://www.nectec.or.th/schoolnet/library/create-
web/10000/science/10000-13126.html

3. All about rose. (2565). เรื่องของกุหลาบ, สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2565.
จาก. http://www.allaboutrose.com/about-rose

4. วันเพ็ญ สุขเกษม. (2565). ประโยชน์ของกุหลาบ ดอกไม้สื่อรัก ช่วยสุขภาพดี,
สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2565. จาก.
https://swis.montfort.ac.th/html_edu/cgi-
bin/main_php/print_informed.php?id_count_inform=1150

5. (2565). ดอกกุหลาบ, สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2565. จาก.
https://sites.google.com/site/sitedxkkuhlab1111/dxk-kuhlab

6. หน่วยปฏิบัติการวิจัยพรรณไม้ประเทศไทย. (2565). กุหลาบ, สืบค้นเมื่อ 24
พฤศจิกายน 2565. จาก.
http://www.sc.chula.ac.th/thaiplants/flowers/pdf/webFLOWER_Ros_
Rosa.pdf

7. (2565). ต้นกุหลาบ สัญลักษณ์แห่งความรัก ปลูกไว้ประดับสวน, สืบค้นเมื่อ 25
พฤศจิกายน 2565. จาก. https://home.kapook.com/view56433.html

ภาคผนวก 11

คลิปวีดีโอขณะทำการศึกษา

URL : https://youtu.be/TslujUsIvRY

12

ภาคผนวก

ภ า พ ข ณ ะ อัด วิดี โ อ แ น ะ นำ ตัว

ภาพขณะผ่าดอกไม้เพื่อ ภ า พ ข ณ ะ เ ก็ บ ภ า พ ด อ ก ไ ม้
ศึ กษาโครงสร้าง เพื่อนำมาทำแม็กกาซี น

ภ า พ ข ณ ะ แ จ ก แ จ ง ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ
ต่ า ง ๆ ข อ ง ด อ ก กุ ห ล า บ