คู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. 1.2565

1

คมู่ อื

การประเมนิ ระดบั การรู้หนังสอื ของนกั ศกึ ษา กศน.

(การอา่ นออกเขยี นได้)

ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564

สำนักงานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
กระทรวงศกึ ษาธิการ

2

คำนำ

ตามที่กระทรวงศึกษาธิการได้มีนโยบายในการส่งเสริมการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อแก้ไขปัญหาการอ่าน
ออกเขียนได้ และเป็นพื้นฐานของการปฏิรูปทุกเรื่องของกระทรวงศึกษาธิการ ดังนั้นเพื่อเป็นการสนอง
นโยบายและตามบทบาทหน้าท่ีของสำนักงาน กศน. ที่เป็นหน่วยงานหน่ึงท่ีดำเนินการจัดการศึกษานอกระบบ
ระดบั การศึกษาข้ันพื้นฐาน ที่มรี ปู แบบการจัดกจิ กรรมการศึกษา มกี ลมุ่ เปา้ หมายผู้รบั บริการและวัตถุประสงค์
ของการเรียนรู้ที่ชัดเจน มีรูปแบบ หลักสูตร วิธีการจัด และระยะเวลาเรียนหรือฝึกอบรมที่ยืดหยุ่น
หลากหลายตา มสภ า พ คว าม ต้ อ ง ก าร แล ะ ศั ก ยภ า พใ น กา รเ รี ยน รู้ ข อ ง กล ุ่ ม เป ้า หม า ย น้ั น

เพื่อให้การจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานเกิดประสิทธิภาพ สำนักงาน กศน.
จึงได้ดำเนินการจัดทำคู่มือและเครื่องมือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.การอ่านออก
เขียนได้ ให้สถานศึกษานำไปใช้ในการดำเนินงานและประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น และมัธยมศึกษาตอนปลาย เพื่อคัดกรองความรู้ภาษาไทย
ด้านการอ่านการเขยี นของนักศึกษา กศน. และนำผลการประเมนิ มาใชใ้ นการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้
ของนกั ศึกษา กศน. เป็นรายกลุ่มและรายบุคคลตอ่ ไป

ในการน้ี ขอขอบคณุ ทุกท่านทมี่ สี ว่ นรว่ มในการจัดทำคู่มือการประเมินระดับการรูห้ นังสอื ของนักศึกษา
กศน. (การอ่านออกเขียนได)้ ฉบับปรับปรงุ 2564 เลม่ น้ี จนสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ซ่ึงจะส่งผลต่อการส่งเสริม
และการจัดกระบวนการเรยี นรู้ให้กับกลมุ่ เป้าหมายอยา่ งมีคณุ ภาพและทั่วถงึ ต่อไป

สำนักงาน กศน.
มีนาคม 2565

3

สารบัญ

คำนำ หน้า

สารบญั

คำช้ีแจงการใช้เอกสาร

บทนำ การประเมินระดับการร้หู นงั สือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้)

ความเป็นมา ……………………………………………………………………………………………………………….. 1

วตั ถุประสงค์ ……………………………………………………………………………………………………………….. 1

กล่มุ เป้าหมาย……………………………………………………………………………………………………………….. 2

เครื่องมอื การประเมนิ 2

เกณฑ์การตัดสินผลการประเมินระดบั การรหู้ นงั สอื ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้) 3

ระยะเวลาในการประเมนิ และการเขา้ ใชร้ ะบบบันทึกผลการประเมนิ ........................................ 3

นยิ ามศัพท์เฉพาะ ....................................................................................................................... 3

แผนผังกระบวนการดำเนินงานการประเมินระดับการรู้หนงั สือของนกั ศึกษา กศน.

(การอ่านออกเขียนได้) ................................................................................................................ 4

ตอนท่ี 2 บทบาทหนา้ ท่ีในการดำเนินการประเมินระดับการรหู้ นังสือของนักศกึ ษา กศน.

(การอ่านออกเขยี นได)้ ............................................................................................................... 7

ตอนท่ี 3 การดำเนินการประเมินระดบั การรูห้ นงั สอื ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)................ 14

ปฏทิ นิ การดำเนนิ การประเมนิ ระดับการร้หู นังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได)้ …. 16

เกณฑ์การประเมินระดบั การรู้หนังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ ...................... 17

บรรณานุกรม
ภาคผนวก

แบบฟอร์ม
แบบนิเทศ ติดตาม การประเมนิ ระดับการรหู้ นงั สอื ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได)้
ใบความรู้
คณะทำงาน

1

คำช้แี จงการใช้เอกสาร

เอกสารคู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ฉบับปรับปรุง
พ.ศ. 2564 จัดทำขึ้นเพื่อใช้ในการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ระดบั ประถมศกึ ษา ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนต้น และระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย

ประกอบด้วย
1. กระบวนการดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
รวมทั้งบทบาท ภารกิจของสำนักงาน กศน. สำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. กศน.อำเภอ/เขต กศน.ตำบล/
แขวง ผู้ทำหน้าที่นิเทศ และ ครู กศน.
2. แบบบันทึกผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) สำหรับครู
กศน. กศน.ตำบล/แขวง กศน.อำเภอ/เขต และสำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. และตารางประเมินระดับการรู้
หนงั สือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได)้ สำหรบั กรอกข้อมลู ในระบบบันทึกผล
3. แนวทางการนิเทศ ติดตาม การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
สำหรับศึกษานิเทศก์หรือผู้ทำหน้าที่นิเทศ ติดตามการดำเนินงานการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา
กศน. (การอ่านออกเขียนได)้
4. ใบความรู้ สอนอย่างไรใหอ้ า่ นออก อ่านคลอ่ ง และอา่ นเปน็

คำแนะนำสำหรบั สำนักงาน กศน.จงั หวดั /กทม.
1. ประชุมชแ้ี จงผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษาและผูท้ ่ีเกยี่ วข้อง
2. แต่งตั้งคณะกรรมการระดับจงั หวัด
3. นเิ ทศ ตดิ ตาม พร้อมข้อเสนอแนะ
4. สรุปผลการประเมินระดบั การร้หู นงั สือของนักศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้) จากระบบบนั ทกึ

ผลการประเมินระดบั การรู้หนังสือของนักศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขียนได)้ ส่งให้ สำนักงาน กศน.

คำแนะนำสำหรบั กศน.อำเภอ/เขต
กอ่ นดำเนนิ การประเมินระดบั การรหู้ นังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได)้ ให้ กศน.อำเภอ/

เขต เตรียมการดงั นี้
1. จัดทำปฏทิ นิ การดำเนนิ งานประเมินระดับการรู้หนังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)
2. จำแนกระดบั นักศึกษา กศน. แต่ละระดบั การศึกษา
3. จัดเตรียมเครื่องมือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. สำหรับการประเมิน

แต่ละภาคเรียน พร้อมทง้ั แบบบนั ทกึ การประเมิน
4. ประชมุ ชแ้ี จงผู้เกี่ยวขอ้ ง
5. แต่งตั้งคณะทำงานการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)

และผูท้ ำนิเทศ ตดิ ตามการประเมนิ
6. ดำเนินการติดตามการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)

ตามแผนท่ีกำหนดไว้
7. สรุปผลการประเมินระดับการรู้หนังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) จากระบบบันทึก

ผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ส่งให้ สำนักงาน กศน.จังหวัด

2

คำแนะนำสำหรบั ครู กศน.
1. ศึกษารายละเอียดการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
(เว็บไซต์ กลุ่มพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา www.nfe.go.th/pattana) โดยเฉพาะเครื่องมือ
การประเมนิ และแบบบนั ทึกการประเมนิ ใหช้ ัดเจนควบคู่กบั การประชมุ ชแ้ี จง
2. ตรวจสอบความถูกต้องและจำนวนของแบบประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
(การอ่านออกเขยี นได)้ ใหต้ รงกับจำนวนนักศึกษา กศน. ท่จี ะเข้ารบั การประเมนิ
3. ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ตามปฏิทิน
การดำเนินงานที่ กศน.อำเภอ/เขต กำหนด หากมีกรณีนักศึกษาประเมินไม่ผ่านให้ดำเนินการตาม แผนผัง
กระบวนการดำเนินงานการประเมินระดบั การรู้หนงั สอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้
4. บันทึกผลการประเมินในแบบบันทึก (ภาคผนวก) พร้อมทั้งกรอกข้อมูลในระบบบันทึกผล
การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) และสรุปผลการประเมินส่งให้
กศน.อำเภอ/เขต
5. พฒั นาทกั ษะความรู้ภาษาไทยดา้ นการอา่ นการเขียน กรณที ี่นกั ศึกษา กศน. ประเมิน “ไมผ่ ่าน”

1

บทนำ

การประเมนิ ระดับการรหู้ นังสือของนักศึกษา กศน.
(การอ่านออกเขยี นได)้

ความเปน็ มา
สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (สำนักงาน กศน.) ได้ดำเนินการ

ประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ตามนโยบายกระทรวงศึกษาธิการส่งเสริม
การอ่านและการเรียนรู้ เนื่องจากมีคำถามจากกระแสสังคมมากมายว่านักศึกษา กศน. ท่ีจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน
จากสำนักงาน กศน. อ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ในวิชาภาษาไทย โดยไม่ต้องพูดถึงรายวิชาอื่น ๆ เพราะถ้าเรา
อ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ในวิชาภาษาไทย การที่จะไปเรียนรู้ในวชิ าอื่นเป็นเรื่องที่ยากมาก อีกทั้งภาษาไทยเป็นภาษา
ประจำชาติที่ใช้ในการสื่อสาร โดยเฉพาะการอ่านและการเขียนภาษาไทยซึ่งเป็นทักษะพื้นฐานในการพัฒนา
ไปสู่การเรียนรู้ในระดับที่สูงขึ้นภายใต้สังคมแห่งการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ที่การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ทัง้ ด้านเทคโนโลยแี ละการคดิ ค้นพฒั นาองค์ความรู้ใหม่ ๆ ท่ตี อ้ งอาศยั การอา่ นและการเขียน (Reading & Writing)
เป็นทักษะทจี่ ำเปน็ สำหรับการเรยี นรู้ เพ่ือการดำรงชีวติ ท่ีมีคุณภาพ มีทักษะคิดวิเคราะห์ แยกแยะ และประยุกต์ใช้
ให้เหมาะสมสอดคล้องกับตนเองเพื่อการเรยี นรู้ตลอดชวี ติ

สำนักงาน กศน. ดำเนินการนำโครงสร้างหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สาระความรู้พื้นฐาน รายวิชาภาษาไทย มาเป็นกรอบโครงสร้างเนื้อหาเพื่อจัดทำ
เครื่องมือการประเมินระดับการรู้หนังสือด้านการอ่านและการเขียน (การอ่านออกเขียนได้) สำหรับนักศึกษา กศน.
ทุกภาคเรียน โดยครู กศน.จะนำเคร่ืองมือไปประเมนิ ระดับการรู้หนังสือกับนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ที่ลงทะเบียนเรียนหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในภาคเรียนนั้น
มีกลมุ่ เป้าหมาย 3 กลุม่ ดังนี้ 1) นกั ศึกษาใหม่ท่ีขึ้นทะเบยี นและลงทะเบียนเรียน 2) นกั ศกึ ษาที่เข้ารับการประเมิน
แล้วแต่ไม่ผ่าน 3) นักศึกษาที่ยังไม่เข้ารับการประเมิน หลังจากประเมินการอ่าน การเขียนภาษาไทยแล้ว จะพบว่า
มีนักศึกษา กศน. แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) นักศึกษา กศน. ที่ประเมิน “ผ่าน” ไม่ต้องประเมินซ้ำ ให้เรียนรู้
ตามกระบวนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ตามปกติ 2) นกั ศึกษา กศน. ทป่ี ระเมิน “ไมผ่ า่ น” ครู กศน. จะตอ้ งดำเนินการ
พัฒนาการอ่านและการเขียนภาษาไทยในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เช่น ใช้ใบความรู้ ใบงาน กิจกรรมส่งเสริม
การอ่านการเขียน เป็นต้น ให้กับผู้ที่ไม่ผ่านการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. ในระหว่างการจัด
กระบวนการเรียนรู้ตามรายวิชาที่นักศึกษาลงทะเบียนเรียนในภาคเรียนนั้น ๆ และประเมินระดับการรู้หนังสือ
ของนักศึกษา กศน. ซ้ำอีกคร้งั ตามความพรอ้ มของนักศึกษา กศน. และสถานศึกษา กศน.

ดังนั้น สำนักงาน กศน. จึงได้ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออก
เขียนได้) อย่างต่อเนื่อง และเป็นการส่งเสริมการอ่าน-การเขียนภาษาไทยของนักศึกษา กศน. ตลอดจนนำผล
การประเมินมาพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้การอ่านและเขียนภาษาไทยของนักศึกษา กศน.
ใหม้ ีประสทิ ธภิ าพต่อไป

วตั ถปุ ระสงค์
เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)

ระดบั ประถมศึกษา ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น และระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

2

กลุม่ เปา้ หมาย
นกั ศกึ ษาหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

ระดบั ประถมศึกษา ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น และระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ดังน้ี

1. นกั ศกึ ษาใหม่ที่ขึ้นทะเบยี นและลงทะเบียนเรียน

2. นกั ศึกษาท่ีเข้ารับการประเมินแลว้ แตไ่ มผ่ ่าน

3. นกั ศึกษาที่ยงั ไม่เข้ารับการประเมิน

เครื่องมอื การประเมนิ
เครื่องมือประเมินระดับการรู้หนังสือนักศึกษา กศน. เป็นการประเมินการอ่านและการเขียนภาษาไทย

ที่สำนักงาน กศน. พัฒนาขึ้นจากคำ ประโยค บทร้อยแก้ว บทร้อยกรองที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวันและที่เกี่ยวข้อง
ในแบบเรยี นวชิ าในหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน ซ่ึงมรี ายละเอยี ดดังน้ี

1. ระดบั ประถมศกึ ษา ประกอบด้วยแบบประเมินการอา่ นและการเขยี นทีเ่ ก่ยี วข้องในชวี ติ ประจำวัน และ
ที่เกี่ยวข้องในแบบเรียนวิชาในหลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาข้ันพ้นื ฐาน ระดบั ประถมศึกษา จำนวน
2 ชุด คอื

ชุดที่ 1 การอ่านภาษาไทย มีจำนวน 2 ตอน ดงั นี้
ตอนท่ี 1 การอ่านออกเสียงคำ ในชีวติ ประจำวัน จำนวน 20 คำ
ตอนท่ี 2 การอ่านนทิ าน บทความ ขอ้ ความ ประกาศ จำนวน 1 เรอื่ ง ที่มคี วามยาวประมาณ

200 คำ
ชุดที่ 2 การเขียนภาษาไทย มจี ำนวน 2 ตอน ดังน้ี
ตอนท่ี 1 การเขียนคำจากภาพ จำนวน 8 ภาพ
ตอนที่ 2 การเขียนตามคำบอก จำนวน 20 คำ

2. ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ประกอบด้วยแบบประเมินการอ่านและการเขียนคำ ประโยค บทร้อยแกว้
บทร้อยกรองที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน และที่เกี่ยวข้องในแบบเรียนวิชาในหลักสูตรการศึกษานอกระบบ
ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ระดับมธั ยมศึกษาตอนต้น จำนวน 2 ชุด คอื

ชุดท่ี 1 การอา่ นภาษาไทย มจี ำนวน 3 ตอน ดังนี้
ตอนท่ี 1 การอ่านคำ จำนวน 50 คำ
ตอนท่ี 2 การอา่ นบทร้อยแกว้ ประมาณ 300 คำ หรือ บทร้อยกรอง จำนวน 1 บท

ชดุ ท่ี 2 การเขยี นภาษาไทย มีจำนวน 2 ตอน ดงั นี้
ตอนท่ี 1 การเขียนเรอ่ื งจากภาพ จำนวน 1 เรอ่ื ง
ตอนที่ 2 การเขยี นจบั ใจความสำคญั จากบทความทกี่ ำหนด จำนวน 1 เรอ่ื ง

3. ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ประกอบด้วยแบบประเมินการอ่านและการเขียนคำ บทร้อยแก้ว
บทร้อยกรองที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน และที่เกี่ยวข้องในแบบเรียนวิชาในหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ
การศึกษาข้นั พน้ื ฐาน ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย จำนวน 2 ชุด คือ

ชุดท่ี 1 การอ่านภาษาไทย มีจำนวน 2 ตอน ดังน้ี
ตอนที่ 1 การอ่านคำ จำนวน 50 คำ
ตอนที่ 2 การอ่านเว้นวรรคตอน คำควบกล้ำ และคำที่มีเสียง ร ล จากบทความ พระราชดำรัส

พระบรมราโชวาท ฯลฯ จำนวน 1 เรอ่ื ง

3

ชุดที่ 2 การเขยี นภาษาไทย จำนวน 2 ตอน ดงั นี้
ตอนที่ 1 เขียนเรียงความจากหัวเรื่องหรือภาพที่เกี่ยวข้องกับความคิดสร้างสรรค์

จนิ ตนาการ คุณธรรม จริยธรรม ประเพณี วฒั นธรรม การศึกษา จำนวน 1 เร่ือง
ตอนท่ี 2 การเขยี นจบั ใจความสำคัญ จากบทความทกี่ ำหนด จำนวน 1 เรื่อง

เกณฑ์การตัดสนิ ผลการประเมนิ ระดับการรู้หนงั สือของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได)้
ตอ้ งผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ 2 ขอ้ ต่อไปนี้

1. การอ่านภาษาไทย ได้คะแนนรวมการอา่ น ไมต่ ำ่ กว่าร้อยละ 60
2. การเขียนภาษาไทย ได้คะแนนรวมการเขียน ไม่ต่ำกวา่ รอ้ ยละ 60
นักศึกษาต้องผา่ นการประเมินการอ่านและการเขยี นภาษาไทย ตามเกณฑ์จึงจะถือวา่ ผ่าน
การรหู้ นงั สอื ของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได)้ ระดบั นัน้ ๆ

ระยะเวลาในการประเมินและการเข้าใชร้ ะบบบันทึกผลการประเมนิ
สถานศึกษาสามารถประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) พร้อมท้ัง

เข้าใช้ระบบบันทกึ ผลในระยะเวลาทก่ี ำหนดของแต่ละภาคเรยี น ดงั นี้
ระยะเวลาในการประเมิน
ภาคเรยี นที่ 1 ระหว่างวันท่ี 16 พฤษภาคม – 15 สงิ หาคม ของทุกปี
ภาคเรียนท่ี 2 ระหว่างวนั ท่ี 1 พฤศจกิ ายน – 31 มกราคม ของทุกปี
การเขา้ ใชร้ ะบบบนั ทึกผล
ภาคเรียนท่ี 1 ระหว่างวันท่ี 16 พฤษภาคม – 15 สิงหาคม ของทุกปี
ภาคเรียนท่ี 2 ระหวา่ งวนั ท่ี 1 พฤศจิกายน – 31 มกราคม ของทุกปี

นยิ ามศัพท์เฉพาะ
การประเมินระดับการรูห้ นังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) หมายถึง การประเมินการรู้

ภาษาไทยด้านการอ่านและการเขียนของนักศึกษา กศน. ระดับประถมศึกษา ระดบั มธั ยมศึกษาตอนต้น และระดับ
มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

การอ่านออกเขียนได้ หมายถึง ความสามารถในการอ่านออกและเขียนได้โดยอย่างน้อยจะต้องอ่านและ
เขียนข้อความง่าย ๆ ได้ การอ่านออกเขียนได้นี้จะเป็นภาษาใด ๆ ก็ได้ทั้งสิ้น ถ้าอ่านออกเพียงอย่างเดียวแต่เขียน
ไม่ได้ ถือวา่ อ่านเขยี นไมไ่ ด้

นักศึกษาใหม่ที่ขึ้นทะเบียนและลงทะเบียนเรียน หมายถึง นักศึกษาใหม่ที่ขึ้นทะเบียนและลงทะเบียน

เรียนในภาคเรยี นนนั้

นักศึกษาที่เข้ารับการประเมินแล้ว แต่ไม่ผ่าน หมายถึง นักศึกษาเก่าที่เข้ารับการประเมินระดับ

การรหู้ นงั สือของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้) แล้ว แตป่ ระเมนิ “ไม่ผา่ น”

นักศึกษาที่ยังไม่เข้ารับการประเมิน หมายถึง นักศึกษาเก่าที่ตกหล่นหรือที่รักษาสภาพ ที่ยังไม่ได้

เข้ารับการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ที่ลงทะเบียนเรียนในภาคเรียน

ปัจจุบัน ตอ้ งเขา้ รับการประเมินทกุ คน

4

แผนผังกระบวนการดำเนินงานการประเมินระดับการรหู้ นังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้

รบั สมคั รนกั ศกึ ษา

ลงทะเบียนเรียน

ประเมินระดับการรูห้ นังสอื
ของนกั ศึกษา กศน.(การอ่านออกเขียนได)้

ผลการ ไมผ่ า่ น
ประเมนิ
พัฒนาการอ่านและเขยี น
ผ่าน ควบคู่กับการจัดการเรียนรู้

ประเมินระดับการรหู้ นงั สือของนักศกึ ษา
กศน. (การอา่ นออกเขยี นได้) ประเมนิ ซ้ำ

ผลการ ไมผ่ า่ น
ประเมนิ

ผา่ น

รายงาน

5

จากแผนผงั กระบวนการดำเนนิ การประเมินระดับการรหู้ นังสือของนกั ศึกษา กศน.
(การอา่ นออกเขียนได)้ สรุปไดด้ ังน้ี

1. รบั สมัครนกั ศกึ ษาใหม่ สถานศกึ ษาดำเนนิ การรับสมคั รตามระเบยี บกระทรวงศึกษาธกิ าร
2. ลงทะเบียนเรียน นักศึกษาลงทะเบียนเรียนในแต่ละภาคเรียน โดยครู กศน. ต้องตรวจสอบ จำนวน
นักศึกษาที่ต้องเข้ารับการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) แต่ละระดับ
การศึกษา พร้อมจัดเตรียมแบบประเมินการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ตามจำน วน
นกั ศกึ ษาแต่ละระดับการศึกษา
3. ประเมนิ ระดับการรหู้ นงั สือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้) ครู กศน. ดำเนนิ การประเมิน
ระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) นักศึกษาหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และระดับมัธยมศึกษา
ตอนปลาย ดงั น้ี

1) นกั ศึกษาใหม่ที่ขน้ึ ทะเบียนและลงทะเบยี นเรียน

2) นักศึกษาทเี่ ข้ารับการประเมนิ แล้ว แตไ่ มผ่ า่ น

3) นกั ศึกษาท่ียังไม่เข้ารบั การประเมนิ

ตามความพร้อมของนักศึกษา กศน. และสถานศึกษา โดยใช้แบบประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
(การอ่านออกเขียนได้) ทั้งน้ีต้องอยใู่ นชว่ งระยะเวลาที่ สำนกั งาน กศน. กำหนด ดังนี้

ภาคเรยี นที่ 1 ระหวา่ งวนั ท่ี 16 พฤษภาคม – 15 สิงหาคม ของทุกปี
ภาคเรยี นท่ี 2 ระหวา่ งวันที่ 1 พฤศจกิ ายน – 31 มกราคม ของทุกปี
4. ผลการประเมิน ครู กศน. แจ้งผลการประเมินให้กับนักศึกษาที่เข้ารับการประเมินทราบ พร้อมท้ัง
บนั ทึกผลผู้ที่ประเมิน “ผ่าน” และ “ไมผ่ ่าน” เพื่อเสนอผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอ/เขต

4.1 นักศึกษาที่ประเมิน “ผ่าน” นักศึกษาที่ประเมินผ่านการประเมินระดับการรู้หนังสือของ
นักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) แล้ว ไม่ต้องประเมินซ้ำอีก โดย ครู กศน. จะต้องเข้าระบบบันทึกผลการ
ประเมนิ ระดบั การรหู้ นังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได)้ การเขา้ ใช้ระบบบันทึกผลใน
ภาคเรียนที่ 1 ระหว่างวันที่ 16 พฤษภาคม – 15 สิงหาคม และภาคเรียนที่ 2 ระหว่างวันที่ 1 พฤศจิกายน -
31 มกราคม ของทุกปี

4.2 นกั ศึกษาท่ีประเมิน “ไมผ่ ่าน” นกั ศึกษาที่ประเมินไม่ผ่าน ครู กศน. ต้องดำเนินการดังนี้
4.2.1 พัฒนาการอ่านและการเขียนภาษาไทย ให้กับนักศึกษาที่ประเมินไม่ผ่าน

การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ในระหว่างการจัดกระบวนการเรียนรู้
ตามรายวชิ าท่นี ักศึกษาลงทะเบยี นเรียนในภาคเรียนน้ัน ๆ

4.2.2 ประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ซ้ำ
ตามความพรอ้ มของนักศกึ ษา กศน. และสถานศกึ ษา

4.2.3 แจ้งผลการประเมินให้กับนักศึกษาที่เข้ารับการประเมินซ้ำ พร้อมทั้งบันทึกผล
นักศึกษาที่ประเมนิ ผา่ นและไม่ผ่าน ท้ังน้ี ผู้ที่ผา่ นการประเมินระดบั การรหู้ นังสือของนักศกึ ษา กศน. (การอ่านออก
เขยี นได้) ในครงั้ น้แี ลว้ ไม่ตอ้ งประเมินซำ้ อกี สำหรบั นักศกึ ษาที่ประเมินไมผ่ ่าน ครู กศน. จะตอ้ งดำเนนิ การพัฒนา
และประเมินใหม่ในภาคเรยี นถัดไป

5. ครู กศน. รวบรวมจำนวนนักศึกษาที่ประเมิน “ผ่าน” และ “ไม่ผ่าน” การประเมินระดับการรู้หนังสือ
ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) แต่ละระดับในแต่ละภาคเรียน เสนอผู้อำนวยการ กศน .อำเภอ/เขต
ทราบ แลว้ ดำเนินการเข้าใชร้ ะบบบันทึกผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)

6

ทง้ั น้ี ในภาคเรียนท่ี 1 บนั ทกึ ผลในระบบให้แลว้ เสรจ็ ภายในวันท่ี 15 สงิ หาคม ของทกุ ปี และ ภาคเรียนที่ 2
บนั ทึกผลในระบบให้แล้วเสรจ็ ภายในวันท่ี 31 มกราคม ของทกุ ปี

6. กศน.อำเภอ/เขต สรุปผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ในแตล่ ะภาคเรียน ตามแบบฟอรม์ (ภาคผนวก) ส่งให้ สำนักงาน กศน. จงั หวดั /กทม.

7. สำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. สรุปผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
(การอา่ นออกเขียนได)้ ในแตล่ ะภาคเรียน ตามแบบฟอร์ม (ภาคผนวก) ส่งให้ สำนักงาน กศน.

8. สำนักงาน กศน. รายงานผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ต่อสำนักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ

7

ตอนที่ 2

บทบาทหน้าท่ใี นการดำเนินการ
ประเมนิ ระดับการรูห้ นังสือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)

การดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ได้กำหนดบทบาท
หน้าท่ีหนว่ ยงานในสังกัดสำนักงาน กศน. เพอ่ื ให้สามารถดำเนนิ การได้อย่างถกู ต้อง รวดเร็ว และมีประสิทธภิ าพ ดังน้ี

บทบาทหน้าที่ของผู้ท่ีเกี่ยวข้องในการประเมนิ ระดับการรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)
1. สำนักงาน กศน.

สานกั งาน กศน.

จัดทาเอกสารค่มู ือและเครอื่ งมือ ออกแบบระบบการจดั เก็บ ติดตาม และนาผลมาพฒั นา
การประเมินระดบั การรูห้ นังสอื ของ และประมวลผลขอ้ มลู ระบบการประเมนิ
นกั ศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
กลุม่ เทคโนโลยีดจิ ทิ ัล กลมุ่ พัฒนาคณุ ภาพและมาตรฐานการศึกษา
กลุ่มพัฒนาคุณภาพและมาตรฐาน และสารสนเทศ และกลมุ่ เทคโนโลยดี ิจทิ ลั และสารสนเทศ
การศึกษา

บทบาทหน้าท่ี
1. ศึกษา วิเคราะห์ นโยบายกระทรวงศกึ ษาธกิ าร
2. แตง่ ตัง้ คณะทำงานการประเมนิ ระดบั การรหู้ นังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้)
3. พฒั นาคู่มอื และเครือ่ งมอื การประเมินระดบั การรู้หนงั สือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได)้

สำนกั งาน กศน. ดำเนินการตามขนั้ ตอน ดงั น้ี
3.1 วิเคราะห์โครงสร้างหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

สาระความรู้พื้นฐาน รายวชิ าภาษาไทย

3.2 นำเนื้อหาหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น และมัธยมศึกษาตอนปลาย มาจัดทำกรอบเนื้อหาด้านการอ่านและ

การเขียน พร้อมทัง้ พฒั นาเครอื่ งมือการประเมินระดับการรหู้ นังสือของนักศกึ ษา กศน.

8

กรอบโครงสร้างเนอ้ื หาการพัฒนาเครอ่ื งมอื การประเมินระดับการรู้หนงั สือของนกั ศึกษา กศน. การอ่าน

ประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน้ มัธยมศึกษาตอนปลาย

1. การอา่ นออกเสียงคำ 1. การอา่ นคำ 1. การอา่ นคำ
- การอ่านออกเสียงคำ 1- 3 - การอา่ นออกเสยี งคำต้ังแต่ - การอ่านออกเสียงคำตั้งแต่
พยางค์ 2 พยางค์ ขนึ้ ไป 2 พยางค์ ขึน้ ไป

2. การอ่านนิทาน บทความ 2. การอา่ นประโยค 2. การอา่ นออกเสียงข้อความ
ขอ้ ความ ประกาศ - ประโยคทสี่ อดคล้องกบั - การแบง่ วรรคตอน
- การอา่ นนิทานอีสป วถิ ีชวี ิตประจำวัน จำนวน 10 - การอ่านออกเสยี งคำควบกล้ำ
ประโยค - คำท่ีออกเสียง ร ล

3. การอ่านบทร้อยแกว้ หรือร้อยกรอง 3. การอ่านจับใจความสำคญั
- การอ่านบทร้อยแกว้ ทีเ่ กี่ยวข้อง - การอ่านบทความ พระราชดำรสั
กบั ชวี ติ ประจำวัน พระบรมราโชวาท ฯลฯ
- การอ่านรอ้ ยกรองจากวรรณคดี
วรรณกรรม

การเขียน มธั ยมศึกษาตอนต้น มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

ประถมศกึ ษา 1. การเขียนข้อความหรือประโยคตาม 1. การเขยี นเร่อื งจากภาพท่ีกำหนด
1. การเขียนคำจากภาพ
คำบอก
- เป็นภาพในชวี ิตประจำวนั
เช่น - การเขยี นข้อความหรือประโยค
ทอ่ี ยู่อาศยั สัตว์ ผลไม้ ผัก
ฯลฯ 2. การเขยี นเร่อื งจากภาพ 2. การเขยี นเรยี งความจากหวั ขอ้ ท่ี

2. การเขียนตามคำบอก - เขียนเรอื่ งจากภาพ เชน่ กำหนด โดยคำนงึ ถึงความคิด
- การเขียนคำ 1 - 3 พยางค์

การประกอบอาชพี อาหาร สร้างสรรค์ จนิ ตนาการ คณุ ธรรม

การกนิ สิ่งแวดล้อม ฯลฯ จำนวน จริยธรรม ประเพณี วัฒนธรรม

1 ภาพ พร้อมตั้งชือ่ เร่ือง การศึกษา ตามรูปแบบและมเี กณฑ์

สอดแทรกคติ แสดงความคดิ เหน็ ทก่ี ำหนด ดงั น้ี

ที่ประโยชน์ - ชอ่ื เรื่อง คำนำ เน้ือหา บทสรปุ

3. การเขยี นสรุปใจความสำคัญ - เนื้อหาสอดคล้องกับเรื่องที่เขียน

จากบทความท่ีกำหนด - มคี วามเชือ่ มโยงระหว่างคำนำ

เน้ือเรือ่ งและบทสรุป

- ใช้ภาษาได้กระชบั สละสลวย

ส่อื ความหมายไดด้ ี

- มีการสอดแทรกคติ หรือข้อคดิ เหน็

ทเี่ ปน็ ประโยชน์

3. การเขยี นสรุปใจความสำคัญ

จากบทความท่กี ำหนด

9

3.3 สำนักงาน กศน. ดำเนินการกำหนดเกณฑ์การประเมินและพัฒนาเครื่องมือการประเมินระดับ
การรูห้ นงั สอื ของนักศกึ ษา กศน. ใหส้ อดคล้องกบั เนอื้ หาของหลกั สตู ร บรบิ ทของชุมชน และนักศึกษา กศน.

3.4 นำเครื่องมือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. ให้สถานศึกษานำไปใช้ในการ
ประเมินระดับการร้หู นงั สอื ของนกั ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ ในทุกภาคเรยี น

4. พัฒนาโปรแกรมและจดั ทำฐานข้อมลู การประเมนิ ระดบั การรู้หนงั สือของนักศึกษา กศน.
(การอา่ นออกเขยี นได้)

5. แจง้ สำนักงาน กศน.จงั หวดั /กทม. ดำเนินการ
6. ตดิ ตามผลการดำเนินงาน เพ่ือนำผลมาพัฒนาระบบการประเมิน
7. จดั ทำรายงานผลการประเมินระดับการรหู้ นงั สอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได้)
เสนอสำนกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร

10

2. สำนักงาน กศน. จงั หวดั /กทม.

สานักงาน กศน.จังหวดั /กทม.

แต่งตงั้ คณะทางานการ ชแี้ จงคณะทางานฯ นิเทศ และติดตาม รายงานผลการประเมนิ
ประเมินระดบั การรหู้ นงั สือ

บทบาทหนา้ ที่
1. ศึกษาแนวคิด กระบวนการดำเนนิ งาน บทบาทหน้าที่ วิธกี าร และเครือ่ งมอื ประเมนิ ระดับ

การรหู้ นังสอื ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ ให้ชัดเจน
2. แต่งตั้งคณะทำงานการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)

ประกอบด้วย
2.1 ผอู้ ำนวยการสำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. เป็น ประธาน
2.2 ผู้อำนวยการ กศน. อำเภอ/เขต ทุกอำเภอ/เขต เปน็ กรรมการ
2.3 ศึกษานิเทศก์ สำนกั งาน กศน.จงั หวัด/กทม. ทกุ คน หรือเจ้าหนา้ ท่ีท่รี ับผดิ ชอบงานนเิ ทศ

เป็นกรรมการ
2.4 เจ้าหนา้ ท่ที ี่ไดร้ บั มอบหมาย เปน็ เลขานกุ าร

3. ชี้แจงการดำเนินงานประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ใหก้ บั คณะทำงานการประเมินระดบั การรหู้ นังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)

4. นิเทศ ติดตามการดำเนินงานการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ของกศน.อำเภอ/เขตในจังหวัด/กทม. ให้ดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพและร่วมพัฒนานักศึกษา กรณีนักศึกษา
ประเมนิ “ไมผ่ ่าน”

5. รวบรวมข้อมูลผลการประเมินของแต่ละ กศน.อำเภอ/เขต เพื่อสรุปข้อมูลเป็นระดับจังหวัด/กทม.
และรายงานผลการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) เสนอต่อ
สำนกั งาน กศน.

11

3. ผูท้ ำหนา้ ทนี่ เิ ทศ
ผทู้ ำหน้าทีน่ ิเทศ หมายถึง ผูบ้ รหิ ารสำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. ผู้อำนวยการกศน.อำเภอ/เขต

ศึกษานเิ ทศก์ และผ้ทู ่ีไดร้ ับการแต่งต้งั ให้ทำหน้าทนี่ ิเทศของสำนกั งาน กศน.จงั หวัด/กทม. หรือ กศน.อำเภอ/เขต

บทบาทของผู้ทำหน้าทีน่ ิเทศการประเมนิ ระดับการรหู้ นังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้
มบี ทบาทหน้าที่ ดงั นี้

การนิเทศ ตดิ ตาม

ศึกษาทาความเขา้ ใจ แผนปฏิบัติการเพอ่ื นิเทศ และตดิ ตาม รวบรวมขอ้ มูล
ปฏบิ ัตกิ ารนเิ ทศ ติดตาม พร้อมเสนอแนะ และสรุปรายงาน

บทบาทหนา้ ท่ี
1. ศึกษาทำความเข้าใจแนวทางการดำเนินงานตามคู่มอื การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา

กศน. (การอ่านออกเขียนได)้
2. จัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อปฏิบัติการนเิ ทศ ติดตาม และประเมินผลการประเมินระดับการรู้หนังสือ

ของนกั ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได)้ ร่วมกบั กศน.อำเภอ/เขต และหรอื สำนกั งาน กศน.จงั หวัด/กทม.
3. จัดทำเครื่องมือการนเิ ทศ ตดิ ตาม เพือ่ รวบรวมขอ้ มลู ข้อเท็จจริง ในการประเมนิ ตามแบบทก่ี ำหนด
4. นิเทศ และตดิ ตาม พรอ้ มข้อเสนอแนะการประเมินระดบั การรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน.

(การอ่านออกเขียนได้) เช่น การเยี่ยมชั้นเรียน Coaching การแนะนำ การชี้แนะ และการให้คำปรึกษา
เพ่อื การพฒั นาแก่ กศน.อำเภอ/เขต สำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. และสำนกั งาน กศน.

5. นเิ ทศ ติดตาม การประเมินระดับการรูห้ นังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ ภาคเรยี น
ละอย่างน้อย 1 ครง้ั พรอ้ มรายงานปญั หา อุปสรรค และเสนอแนะแนวทางแก้ไข

6. รายงานผลการนิเทศ ติดตาม และประเมินผลระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออก
เขยี นได้) ต่อ กศน.อำเภอ/เขต สำนักงาน กศน.จงั หวดั /กทม.

4. กศน.อำเภอ/เขต

กศน.อาเภอ/เขต

ผอ.กศน.อาเภอ/เขต

ตรวจสอบเครือ่ งมอื และ ชแ้ี จงการประเมิน
วธิ ีการประเมนิ เจ้าหน้าทแี ละครู
เจ้าหนา้ ทแี ละครู

ประชาสัมพันธก์ ารประเมนิ ระดบั ตรวจสอบความถูกตอ้ งของขอ้ มลู นเิ ทศ ตดิ ตาม และแกไ้ ขปัญหา รวบรวมขอ้ มลู จดั เกบ็ เอกสารและ
การรูห้ นังสือของนกั ศึกษา กศน. นกั ศกึ ษา กศน. กรณนี กั ศึกษาประเมนิ ไมผ่ ่าน รายงานสานกั งาน กศน.จังหวดั /กทม.
คณะกรรมการและเจา้ หนา้ ที่
(การอ่านออกเขียนได้) คณะกรรมการและเจ้าหนา้ ท่ี คณะกรรมการและเจา้ หนา้ ท่ี
เจ้าหนา้ ทแี ละครู

12

บทบาทหนา้ ท่ี
นำนโยบายสู่การปฏิบัติโดยดำเนินการตามคู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน

(การอ่านออกเขียนได)้ ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. 2564 รว่ มกบั สำนกั งาน กศน.จังหวัด/กทม. ดงั นี้
1. ศึกษาแนวคดิ กรอบการทำงาน และวิธีการตามค่มู ือการดำเนนิ งานใหช้ ัดเจน
2. ประชมุ ชี้แจงรายละเอียดการประเมนิ ระดบั การรหู้ นังสอื ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)

โดยเน้นให้ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ให้แล้วเสร็จ
ตามระยะเวลาทกี่ ำหนด

3. ตรวจสอบความถูกต้องของฐานข้อมูลนักศึกษา กศน.ในภาคเรียนที่จะดำเนินการประเมินร่วม
กบั กศน.ตำบล/แขวง โดยพมิ พ์ฐานขอ้ มูลจำแนกราย กศน.ตำบล/แขวง เพอ่ื ใช้ประกอบในประเมินระดับการรู้
หนงั สอื ของนกั ศึกษา กศน. คร้งั น้ี

4. ประชาสัมพันธ์การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
กับนกั ศึกษา กศน.

5. จัดเตรียมสำเนาคู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564 และเครื่องมือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออก
เขียนได้) มอบแก่ กศน.ตำบล/แขวง ดำเนินการประเมินร่วมกับ กศน. ตำบล/แขวง และคณะกรรมการ
ที่เกย่ี วขอ้ ง

6. รวบรวมสรุปผลการประเมินแต่ละ กศน.ตำบล/แขวง ตรวจสอบความถกู ตอ้ งของข้อมูล เพ่ือบันทึก
ขอ้ มูลในระบบฐานขอ้ มูล

7. นเิ ทศ ตดิ ตามและร่วมพัฒนานกั ศึกษา กรณีนักศึกษาประเมนิ “ไมผ่ ่าน”
8. รวบรวมสรุปผลการประเมินแต่ละกศน.ตำบล/แขวง เพื่อสรุปข้อมูลเป็นระดับ กศน.อำเภอ/เขต
และรายงานสำนกั งาน กศน. จังหวัด/กทม.
9. จดั เกบ็ เอกสารการประเมนิ อยา่ งเปน็ ระบบตามระเบยี บของทางราชการ

5. กศน.ตำบล/แขวง

กศน.ตาบล/แขวง

เจ้าหน้าที่และครู กศน.

ศึกษา ทาความเขา้ ใจและ ตรวจสอบและจดั เตรียม
วิธีการการประเมิน เครอ่ื งมือประเมนิ
เจ้าหนา้ ทีแ่ ละครู กศน. เจ้าหน้าท่แี ละครู กศน.

ชแ้ี จงการประเมินระดบั การรู้ ดาเนินการประเมนิ ส่งเสรมิ พัฒนาและแกไ้ ขกรณี รวบรวมข้อมูลและรายงานการ
หนังสือของนักศึกษา กศน. (กรณีประเมนิ ผา่ นถอื ว่าสน้ิ สุด นักศกึ ษาประเมนิ ไมผ่ า่ น ประเมิน กศน.อาเภอ/เขต
เจา้ หน้าท่แี ละครู กศน.
(การอ่านออกเขียนได้) ไม่ตอ้ งประเมินรอบตอ่ ไป) เจ้าหนา้ ทแี่ ละครู กศน.
เจา้ หนา้ ทแี่ ละครู กศน. เจ้าหนา้ ทแ่ี ละครู กศน.

ตัดสนิ ผลการประเมนิ รวบรวมและกรอกขอ้ มูลตาม
เจ้าหนา้ ที่และครู กศน. แบบฟอรม์ และบันทึกผลในระบบ

เจ้าหน้าทแ่ี ละครู กศน.

13

บทบาทหน้าที่
1. ศึกษาทำความเข้าใจ แนวทาง กระบวนการ และสำรวจจำนวนนักศึกษาในภาคเรียนน้ัน

และดำเนินการตามคู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2564

2. ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลจำนวนนักศึกษาในภาคเรียนที่จะดำเนินการประเมินร่วมกับ
กศน.อำเภอ/เขต และจดั เตรยี มขอ้ มูลทีเ่ ก่ยี วข้องกับการประเมิน

3. ตรวจสอบและจำแนกระดับการศึกษาของนักศึกษา กศน. ของ กศน.ตำบล/แขวงที่รับผิดชอบ
ระดับประถมศึกษา ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น และระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

4. ชี้แจงรายละเอียดการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ให้นกั ศึกษา กศน.

5. แจ้งผู้รับการประเมินเขา้ รับการประเมินระดับการร้หู นังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้)
6. ตดั สินผลการประเมิน รวบรวม และกรอกข้อมลู ในตารางการประเมิน และจดั ส่งให้ กศน.อำเภอ/เขต
7. ส่งเสรมิ สนับสนนุ และพฒั นานักศึกษา กรณีนักศกึ ษาประเมนิ “ไมผ่ ่าน”
8. ดำเนนิ การประเมินระดบั การรูห้ นังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได้) ในรอบต่อไป
9. ตัดสินผลการประเมิน รวบรวม และกรอกข้อมูลในตารางการประเมิน ในรอบต่อไป และจัดส่ง
ให้ กศน.อำเภอ/เขต
10.รวบรวมข้อมูลพร้อมทั้งเอกสารการประเมิน ในระดับตำบล/แขวง เพื่อนำส่ง กศน.อำเภอ/เขต
กรณีที่มีข้อสงสัยหรือขอคำปรึกษา ให้ขอคำแนะนำจากผู้บริหาร กศน.อำเภอ/เขต ศึกษานิเทศก์จังหวัด
เจา้ หน้าท่ีดแู ลระบบ ICT

14

ตอนท่ี 3

การดำเนนิ การประเมินระดับการรหู้ นังสอื ของนกั ศึกษา กศน.
(การอ่านออกเขียนได้)

การดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ของสำนักงาน
กศน. มวี ธิ ดี ำเนนิ การ ดังน้ี

1. กศน.ตำบล/แขวง รว่ มกับ กศน.อำเภอ/เขต ตรวจสอบฐานข้อมูลของนักศึกษา กศน. ในโปรแกรม
ทะเบียนนักศึกษา (ITWs) ในต้นภาคเรียนที่จะดำเนินการประเมิน จำแนกเป็นระดับการศึกษา คือ ระดับ
ประถมศกึ ษา ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ และระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

2. กศน.อำเภอ/เขต จัดเตรียมเอกสารที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะการจัดทำเครื่องมือประเมินระดับการรู้
หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ที่เหมาะสมกับผู้เข้ารับการประเมิน เช่น ความครบถ้วน
ของเครือ่ งมอื ขนาดตัวอักษร เปน็ ต้น

3. กศน.ตำบล/แขวง แจง้ ผ้เู ขา้ รบั การประเมิน
4. ครู กศน. ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
ตามเครื่องมือประเมินที่สำนักงาน กศน.พัฒนา โดยสามารถดาวน์โหลดได้ที่เว็บไซต์ของกลุ่มพัฒนาคุณภาพ
และมาตรฐานการศึกษา (www.nfe.go.th/pattana) ในหัวข้อ “คู่มือการประเมินระดับการรู้หนังสือ
ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564” และตรวจให้คะแนนตามเกณฑ์
ทีก่ ำหนดไว้ตามคมู่ อื ฉบับน้ี

4.1 กรณีที่นักศึกษาประเมิน “ผ่าน” ให้ครู กศน. สรุปผลการประเมินตามแบบฟอร์ม
ในภาคผนวกเพื่อเสนอต่อผู้อำนวยการ กศน.อำเภอ/เขต พร้อมทั้งบันทึกผลการประเมินในระบบบันทึกผล
การประเมินระดบั การรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)

4.2 สำหรบั นกั ศกึ ษาทป่ี ระเมิน “ไมผ่ ่าน” ครู กศน. ตอ้ งดำเนนิ การดังนี้
4.2.1 พัฒนาการอ่านและการเขียนภาษาไทยให้กับนักศึกษาที่ประเมินไม่ผ่าน

การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ในระหว่างการจัดกระบวนการ
เรียนรู้ตามรายวิชาที่นักศึกษาลงทะเบียนเรียนในภาคเรียนนั้น ๆ เช่น สอนเสริม แบบฝึกเขียน แบบฝึกอ่าน
เป็นต้น

4.2.2 ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้)
ซำ้ ตามความพร้อมของนักศึกษา กศน.

4.2.3 แจ้งผลการประเมินให้กับนักศึกษาที่เข้ารับการประเมินซ้ำ พร้อมทั้งบันทึกผล
นักศึกษาที่ประเมินผ่านและไม่ผ่าน ทั้งนี้ นักศึกษาที่ประเมินผ่านการประเมินระดบั การรู้หนังสอื ของนกั ศึกษา
กศน. (การอ่านออกเขียนได้) ในครั้งนี้แล้ว ไม่ต้องประเมินซ้ำอีก สำหรับผู้ที่ประเมิน “ไม่ผ่าน” ครู กศน.
จะต้องดำเนนิ การประเมินใหม่ในภาคเรียนถัดไป

กรณีที่ดำเนินการพัฒนาและประเมินใหม่ในภาคเรียนถัดไป แต่ยังประเมิน “ไม่ผ่าน”
ครู กศน. สามารถจดั กิจกรรมการเรียนรรู้ ่วมกับผูไ้ มร่ หู้ นังสอื ได้

1) ครู กศน. จะต้องเข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน ว่ามีความรู้พื้นฐาน
ไม่เท่ากัน ในการประเมินแต่ละครั้งไม่ควรสร้างความกดดันหรือเร่งรัดนักศึกษา กศน. ควรนำจิตวิทยาผู้ ใหญ่
มาใช้ในการประเมนิ ระดบั การรหู้ นังสือของนักศึกษา กศน. เพ่ือใหน้ กั ศกึ ษามีความผ่อนคลาย

15

2) ครู กศน.สามารถนำวิธีการสอนแบบแจกลูกสะกดคำมาใช้กับนักศึกษา กศน.
ได้กรณีที่นักศึกษาไม่สามารถอ่านเขียนภาษาไทยได้คลอ่ ง โดยการสอนแบบแจกลูกสะกดคำมีวิธีการสอนอ่าน
เขียนหลายวิธี ครูไม่ควรยึดวิธีใดวิธีหนึ่ง ควรผสมผสานหลายวิธีจนสามารถทำให้นักศึกษาอ่านออกเขียน
เป็นคำและรู้ความหมายของคำนั้น ๆ เช่น การสอนโดยวิธีประสมอักษร การสอนด้วยการเดาคำจากภาพ
หรือการสอนอ่านจากภาพ การสอนอ่านจากรูปร่างของคำ การสอนด้วยการเดาคำจากบริบทหรือคำที่อยู่
แวดล้อม การสอนโดยใหร้ ู้หลักภาษา เป็นต้น

ดังนั้น แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูภ้ าษาไทยเพื่อมุ่งใหน้ ักศึกษาอ่านออกเขียนได้
ทีป่ ระสบผลสำเรจ็ มหี ลากหลายวธิ ี ท้งั นขี้ น้ึ อยูก่ บั เทคนิคและประสบการณ์ของครผู สู้ อนเป็นสำคัญ ซง่ึ ครูผู้สอน
แต่ละคน ต่างก็มีเทคนิควิธีการที่แตกต่างกันไป แต่สิ่งที่สำคัญที่ครูควรคำนึงถึง คือ การศึกษาผู้เรียนเป็น
รายบุคคล และสอนนักศึกษาตามความแตกต่างของแต่ละคน รวมทั้งสอนด้วยความรักความเข้าใจเป็นสำคัญ
โดยคำนึงถงึ ประเดน็ ตา่ ง ๆ ดังน้ี

1) ครตู ระหนกั ถงึ ความสำคญั ของการจัดการเรยี นการสอนภาษาไทยเพ่ือพฒั นาใหผ้ ู้เรียน
อ่านออกเขียนได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้วิชาต่าง ๆ และการสื่อสารในชีวิตตามวัตถุประสงค์ต่าง ๆ
ของตน

2) ครูมคี วามรู้เก่ียวกับรูปและเสียงของพยัญชนะไทย
3) ครูให้ความสำคัญกับการสอนและฝึกฝนให้ผู้เรียนเขียนพยัญชนะได้ถูกวิธี ตลอดจน
วิธีการ จับดินสอ การวางสมดุ และทา่ นงั่ ท่ถี กู ตอ้ ง
4. ครูจัดเตรียมสื่อให้น่าสนใจ ครบตามจำนวนผู้เรียน และให้ผู้เรียนทกุ คนได้ฝึกปฏิบัติ จนเกิดทักษะ
และความแมน่ ยำ
5. ครู กศน. ดำเนินการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. ตามกลุ่มเป้าหมายที่กำหนด
คือ 1) นักศึกษาใหม่ที่ขึ้นทะเบียนและลงทะเบียนเรียน 2) นักศึกษาที่เข้ารับการประเมินแล้ว แต่ไม่ผ่าน
และ 3) นักศึกษาที่ยังไม่เข้ารับการประเมิน ทุกระดับการศึกษา ตามความพร้อมของนักศึกษา กศน.
และสถานศึกษา โดยใช้แบบประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. ทั้งนี้ต้องอยู่ในช่วงระยะเวลา
ที่สำนกั งาน กศน. กำหนด ดังนี้
ภาคเรียนที่ 1 ระหวา่ งวันท่ี 16 พฤษภาคม – 15 สงิ หาคม ของทุกปี
ภาคเรยี นที่ 2 ระหว่างวันที่ 1 พฤศจกิ ายน – 31 มกราคม ของทุกปี
ทั้งนี้ การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
สามารถดำเนินการได้ต้ังแต่เปิดภาคเรยี น หากผู้รับการประเมินผ่านเกณฑ์การประเมินระดับการรู้หนังสอื
ของนกั ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได้) แลว้ ไม่ตอ้ งประเมนิ ในรอบต่อไป ใหถ้ ือวา่ สน้ิ สุด กรณีประเมิน
ไม่ผ่าน ให้ครู กศน. ดำเนินการพัฒนาผู้รับการประเมินและเข้ารับการประเมินอีกครั้งก่อนปิดภาคเรียน
เพือ่ ตัดสินผลการประเมนิ ต่อไป
6. กศน. ตำบล/แขวง รวบรวมข้อมูลพร้อมทั้งเอกสารการประเมิน ในระดับตำบล/แขวง นำส่ง กศน.
อำเภอ/เขต เพอื่ เกบ็ ไวใ้ ช้เปน็ หลกั ฐาน
7. กรณีที่มีข้อสงสัยหรือขอคำปรึกษาเพิ่มเติม ให้ขอคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่ดูแลระบบและ
ผรู้ ับผดิ ชอบการเกบ็ ข้อมูลของสำนักงาน กศน. จังหวดั /กทม. ผบู้ ริหาร กศน.อำเภอ/เขต/ศกึ ษานิเทศกจ์ งั หวัด/
เจ้าหน้าที่ดูแลระบบ ICT ของสำนักงาน กศน.จังหวดั /กทม.

ปฏทิ นิ การดำเนนิ การประเมินระดบั การรหู้ นังส

ในการดำเนินงานของสถานศึกษา ต้องดำเนินการตามปฏิทินการดำเนินก
สอดคล้องกับการเปิด-ปิด ในแต่ละภาคเรยี น ดงั น้ี

ภาคเรียน พฤษภาคม มถิ ุนายน กรกฎาคม สิงหาคม
ภาคเรยี นท่ี 1 ประเมนิ ระดบั การรู้หนงั สือของนกั ศึกษา กศน.
(การอ่านออกเขียนได้)
และเข้าใชร้ ะบบบนั ทึกผลการประเมิน
16 พฤษภาคม - 15 สงิ หาคม
(กรณผี ่านและไม่ผา่ นการประเมิน
ให้บนั ทึกผลการประเมนิ ในระบบ)
กรณนี ักศกึ ษาประเมนิ ไมผ่ า่ น
ดำเนนิ การพฒั นาการอา่ นและการเขยี นภาษาไทย
16 พฤษภาคม - 15 สิงหาคม

16

สอื ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้

การประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้) เพื่อให้

ภาคเรยี น พฤศจิกายน ธันวาคม มกราคม กุมภาพันธ์
ภาคเรยี นที่ 2 ประเมินระดบั การรหู้ นังสือของนกั ศึกษา กศน.

(การอ่านออกเขยี นได้)
และเขา้ ใชร้ ะบบบันทึกผลการประเมนิ

1 พฤศจิกายน – 31 มกราคม
(กรณีผา่ นและไม่ผา่ นการประเมนิ
ให้บนั ทึกผลการประเมนิ ในระบบ)

กรณนี กั ศึกษาประเมินไม่ผ่าน
ดำเนินการพัฒนาการอา่ นและการเขยี นภาษาไทย

1 พฤศจิกายน – 31 มกราคม

17

เกณฑ์การประเมนิ ระดับการรูห้ นังสือของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได)้
ในการประเมินการอ่านและเขียนภาษาไทยของนกั ศึกษา กศน. พิจารณาจากแบบประเมนิ ของแต่ละระดับ

การศึกษา ดังน้ี
ตอนท่ี 1 การอ่าน
การอา่ นออกเสยี งเป็นคำ วลี และประโยค การอ่านออกเสยี งเปน็ ขอ้ ความ มเี กณฑ์การใหค้ ะแนนดังน้ี

ชว่ งคะแนน การอา่ น

80 - 100 คะแนน การแปลผลคุณภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน อา่ นได้ดีมากและอา่ นคล่อง
20 – 39 คะแนน อ่านได้ดี
0 – 19 คะแนน อ่านได้แต่ไม่คล่อง
อา่ นพอได้
อา่ นไมไ่ ด้

ตอนที่ 2 การเขียน
การเขียนคำตามคำบอก การเขียนคำจากคำอ่าน การเขียนประโยคอย่างง่าย ซับซ้อน การเขียนเรื่อง
จากภาพ การเขียนเล่าเรื่อง การเขียนแสดงความคิดเห็น การเขียนเรียงความ และการเขียนสรุปใจความสำคัญ
มีเกณฑ์การใหค้ ะแนน ดงั นี้

ชว่ งคะแนน การเขยี น

80 - 100 คะแนน การแปลผลคณุ ภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน เขยี นได้ดีมากและเขียนคล่อง
20 – 39 คะแนน เขียนไดด้ ี
0 – 19 คะแนน เขยี นไดแ้ ตไ่ ม่คล่อง
เขยี นพอได้
เขียนไม่ได้

18

บรรณานุกรม

ก ล ุ ่ ม น ิ เ ท ศ ต ิ ด ต า ม แ ล ะ ป ร ะ เ ม ิ น ผ ล ก า ร จ ั ด ก า ร ศ ึ ก ษ า ส พ ม . 34. 2 5 5 9 . ส ื บ ค ้ น จ า ก
http://www.supervisory34.net/ (ออนไลน)์ วนั ท่ี 24 พฤศจกิ ายน 2559.

สำนักงาน กศน. 2560. รายงานการดำเนินงานการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
,เอกสารอัดสำเนา.

สำนักงาน กศน. 2559. คู่มอื การประเมนิ ระดบั การรหู้ นงั สอื ของนกั ศึกษา กศน., เอกสารอัดสำเนา.
สำนักงาน กศน. 2556. คู่มือการสำรวจการรู้หนังสือและความต้องการทางการศึกษา/กิจกรรมการเรียนรู้
ของประชาชนและระดับการประเมินระดับการรู้หนงั สือของประชาชนไทยวยั แรงงาน. เอกสารอดั สำเนา.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2. (มปป). เครื่องมือเพื่อคัดกรองนักศึกษาอ่านออกเขียน

ได้ตำ่ กวา่ เกณฑ์ ช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี 2,3. เอกสารอดั สำเนา.
สำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศกึ ษาเชียงราย เขต 1. (24 พฤศจกิ ายน 2559). เครื่องมือประเมนิ การอา่ น

เขยี นภาษาไทย. สืบคน้ จาก (ออนไลน)์
http://182.93.222.52/chiangrai1/supervisor/index.php?action=showeloader.
สำนักงานวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2559). คู่มือการสอนอ่านเขียนโดยการแจกลูกสะกดคำ
กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พช์ มุ ชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกดั .
สำนักงานวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (มปป). คู่มือการสอนอ่านเขียนโดยการแจกลูกสะกดคำ.
เอกสารอัดสำเนา
สำนักงานสถิติแห่งชาติ (24 กรกฎาคม 2562). สืบค้นจาก (ออนไลน์). การอ่านออกเขียนได้.
http://statstd.nso.go.th/definition/projectdetail.aspx?periodId=45&defprodefId=540

19

ภาคผนวก

แบบฟอร์ม

แบบบันทกึ คะแนนการประเมินระดับการร้หู นังสือของน
ระดับ..................

กศน.ตำบล/แขวง......................................... อำเภอ/เขต.......................................

ท่ี รหัสประจำตัว ช่ือ - นามสกุล อายุ อาชพี ตอนท่ี 1
นกั ศึกษา (คะแนนเตม็ )

สรปุ ผลการประเมนิ

อ่านได้ดมี ากและอ่านคล่อง จำนวน..... คน

อา่ นได้ดี จำนวน..... คน

อ่านได้แต่ไมค่ ล่อง จำนวน..... คน

อ่านพอได้ จำนวน..... คน

อา่ นไมไ่ ด้ จำนวน.... คน

20

นักศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได)้ สำหรบั การอ่าน
...........................
... จงั หวัด/กทม. ......................................... ผ้ปู ระเมิน...........................................

ตอนที่ 2 ตอนที่ 3 รวมคะแนน ผลการ วัน เดือน ปี หมายเหตุ
(คะแนนเตม็ ) (คะแนนเตม็ ) (100คะแนน) ประเมนิ ทีป่ ระเมนิ

แบบรายงานการประเมินระดบั การรูห้ นังสือของนกั ศ
ระดับ..................

กศน.อำเภอ/เขต...........................................................จงั หวัด/กทม. ....................

ที่ ชอื่ กศน.ตำบล อา่ นไดด้ มี ากและ อ่านไดด้ ี อ
อา่ นคล่อง (คน) (คน) ค

รวม

21

ศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้) สำหรบั การอา่ น
...........................
..................................................ผู้ประเมนิ ..............................................................

อา่ นไดแ้ ตไ่ ม่ อา่ นพอได้ อา่ นไมไ่ ด้ วัน เดอื น ปี หมายเหตุ
คล่อง (คน) (คน) (คน) ทร่ี ายงาน

แบบบันทกึ คะแนนการประเมนิ ระดับการรหู้ นงั สือของน
ระดบั ..................

กศน.ตำบล/แขวง......................................... อำเภอ/เขต.......................................

ที่ รหสั ประจำตัวนกั ศกึ ษา ชอื่ -นามสกลุ อายุ

สรปุ ผลการประเมนิ

เขียนไดด้ ีมากและเขยี นคล่อง จำนวน..... คน

เขยี นไดด้ ี จำนวน..... คน

เขียนไดแ้ ตไ่ ม่คลอ่ ง จำนวน..... คน

เขยี นพอได้ จำนวน..... คน

เขียนไม่ได้ จำนวน.... คน

22

นักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้) สำหรบั การเขียน
...........................
... จงั หวัด/กทม. ......................................... ผ้ปู ระเมิน...........................................

อาชีพ คะแนน ผลการประเมิน วัน เดอื น ปี หมายเหตุ
(100 คะแนน) (ผ่าน/ไมผ่ า่ น) ทปี่ ระเมิน

แบบรายงานการประเมนิ ระดับการรู้หนงั สอื ของนกั ศ
ระดับ..................

กศน.อำเภอ/เขต...........................................................จงั หวัด/กทม. ....................

ท่ี ชื่อ กศน.ตำบล/แขวง เขียนได้ดีมาก เขยี นไดด้ ี

และเขียนคล่อง (คน) (คน) แ

รวม

23

ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ สำหรบั การเขียน
...........................
..................................................ผู้ประเมิน..............................................................

เขียนได้ เขียนพอได้ เขียนไมไ่ ด้ วัน เดอื น ปี หมายเหตุ
(คน) ท่ีรายงาน
แต่ไม่คลอ่ ง (คน) (คน)

แบบสรปุ ผลการประเมนิ ระดับการรูห้ นงั สือของน
ระดับ.................................... จำนวน.....

กศน.ตำบล/แขวง......................................... อำเภอ/เขต.......................................

ผลการประเมนิ

ท่ี รหสั ประจำตวั ชอ่ื -นามสกลุ อายุ อาชีพ การอ่าน
นกั ศกึ ษา คะแนน ระดบั

(100) คณุ ภา

ช่วงคะแนน การอ่าน

80 - 100 คะแนน การแปลผลคณุ ภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน อา่ นได้ดมี ากและอ่านคล่อง
20 – 39 คะแนน อ่านได้ดี
0 – 19 คะแนน อา่ นได้แตไ่ มค่ ล่อง
อ่านพอได้
อา่ นไมไ่ ด้

เกณฑ์การตดั สนิ การประเมนิ ระดบั การรหู้ นงั สือของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเข
ตอ้ งผ่านเกณฑ์การประเมิน 2 ข้อต่อไปน้ี
1. การอ่านภาษาไทย ได้คะแนนรวมการอา่ น ไมต่ ำ่ กว่าร้อยละ 60
2. การเขียนภาษาไทย ได้คะแนนรวมการเขียน ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 60

24

นักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้) รายบคุ คล
................คน ประเมินครัง้ ท่ี...................
... จงั หวัด/กทม. ......................................... ผ้ปู ระเมิน...........................................

น ผลการประเมิน ว/ด/ป หมายเหตุ
การเขยี น ท่ีประเมนิ ย้าย ออกกลางคัน จบ

บ คะแนน ระดบั
าพ (100) คณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน การเขยี น

80 - 100 คะแนน การแปลผลคณุ ภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน เขียนได้ดีมากและเขียนคลอ่ ง
20 – 39 คะแนน เขยี นได้ดี
0 – 19 คะแนน เขียนได้แตไ่ ม่คลอ่ ง
เขียนพอได้
เขียนไม่ได้

ขยี นได้)

ตารางประเมินระดบั การรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน.(การอ่านออกเขียนได)้ ระดับป

รหัสประจำตวั ชอื่ -สกุล ผลการประเมนิ 
ท่ี นกั ศึกษา
ผา่ นการอา่ น ผ่านกา

ชว่ งคะแนน การอ่าน

80 - 100 คะแนน การแปลผลคุณภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน อ่านได้ดีมากและอ่านคล่อง
20 – 39 คะแนน อา่ นได้ดี
0 – 19 คะแนน อา่ นได้แต่ไมค่ ล่อง
อ่านพอได้
อา่ นไมไ่ ด้

เกณฑก์ ารตดั สินการประเมินระดบั การรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน. (การอ่านออกเข
ต้องผา่ นเกณฑ์การประเมนิ 2 ข้อต่อไปน้ี
1. การอา่ นภาษาไทย ได้คะแนนรวมการอา่ น ไมต่ ่ำกวา่ รอ้ ยละ 60
2. การเขยี นภาษาไทย ได้คะแนนรวมการเขยี น ไมต่ ่ำกว่ารอ้ ยละ 60

25

ประถมศึกษา ระดับมัธยมศกึ ษาตอนต้น และระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

 ว/ด/ป ท่ี ประเมนิ หมายเหตุ 
ทดสอบ คร้ังที่ 
ารเขียน ผลการประเมนิ  จบ ออก ยา้ ย
กลางคนั

ชว่ งคะแนน การเขยี น

80 - 100 คะแนน การแปลผลคณุ ภาพ
60 – 79 คะแนน
40 – 59 คะแนน เขียนได้ดีมากและเขยี นคลอ่ ง
20 – 39 คะแนน เขียนไดด้ ี
0 – 19 คะแนน เขียนได้แตไ่ ม่คลอ่ ง
เขียนพอได้
เขียนไม่ได้

ขยี นได้)

26

ตารางประเมนิ ระดบั การรู้หนังสือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้ ระดบั ........................

หมายเลขท่ี 1 รหสั ประจำตวั นกั ศกึ ษา ใหก้ รอกรหัสประจำตวั ของนกั ศกึ ษาท่ีประเมินระดับการรู้
หมายเลขที่ 2 ชือ่ -สกลุ หนงั สือของนกั ศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได)้
ให้ใสช่ ือ่ - สกุล ของนักศกึ ษาทปี่ ระเมินระดบั การรหู้ นงั สือ

หมายเลขท่ี 3 ผลการประเมิน ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได)้
ใหค้ ะแนนของผลการประเมินระดับการร้หู นังสือของนักศกึ ษา กศน.
(การอ่านออกเขยี นได้)

การอ่าน หมายถงึ คะแนนรวมของการอา่ นออก

การเขยี น หมายถงึ คะแนนรวมของการเขยี นได้

หมายเลขท่ี 4 ผลการประเมนิ ใหใ้ ส่ ผ่าน / ไม่ผ่าน

หมายเลขท่ี 5 วนั ทท่ี ดสอบ ใสว่ นั -เดือน-ปี ท่นี ักศกึ ษาผนู้ น้ั ทำการประเมินระดับการรู้หนงั สือ

ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้)

หมายเลขท่ี 6 ประเมนิ ครัง้ ที่ ใหจ้ ำนวนคร้ังทน่ี กั ศึกษาผนู้ ั้นเขา้ รบั การประเมนิ เชน่

1) ประเมิน ครัง้ ที่ 1 ผ่าน ใส่เลข 1

2) กรณีคร้ังท่ี 1 ประเมนิ ไม่ผ่าน ได้รบั การพฒั นาการอา่ นและการเขียน

และเข้ารับการประเมินครงั้ ที่ 2 ผ่าน ใสเ่ ลข 2

หมายเลขที่ 7 เหตทุ ่ไี ม่เข้ารบั การประเมิน ให้ทำเครื่องหมาย ในช่องสาเหตุที่นักศึกษาผู้นั้นไม่เข้ารับการประเมิน

การรูห้ นังสือของนักศึกษา กศน. (การอา่ นออกเขียนได้) รอบนัน้

27

ภาคผนวก

แบบนิเทศ ติดตาม การประเมินระดับการรูห้ นังสอื ของนักศกึ ษา กศน.
(การอา่ นออกเขยี นได)้

28

แบบนิเทศ ตดิ ตาม

แบบนเิ ทศ ติดตาม การประเมนิ ระดับการรูห้ นังสือของนักศกึ ษา กศน. (การอ่านออกเขยี นได้)
กศน.เขต/อำเภอ...............................................สำนกั งาน กศน.กทม./จงั หวัด ...................................................

------------------------------------
คำชี้แจง

1. ให้ผู้นิเทศชี้แจงวัตถุประสงค์ของการติดตามการประเมินระดับการรู้หนังสือของนักศึกษา กศน.
(การอา่ นออกเขยี นได)้

2. ใหผ้ ู้นิเทศสมั ภาษณ์ สังเกต ตรวจเอกสารหลกั ฐานและรอ่ งรอย ตามประเดน็ คำถามต่อไปนี้

1. สำนกั งาน กศน.จงั หวดั /กทม. กศน.อำเภอ/เขต มีการสรา้ งความเขา้ ใจเร่อื งการประเมนิ ระดับการรหู้ นงั สือ
ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได)้ กับบุคลากรทเ่ี กย่ี วขอ้ ง หรือไม่ อย่างไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. สำนกั งาน กศน.จงั หวัด/กทม. กศน.อำเภอ/เขต มีการต้ังคณะทำงานประเมินระดับการรู้หนงั สือของนักศึกษา
กศน. (การอ่านออกเขียนได้) หรือไม่ อยา่ งไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. สำนักงาน กศน.จงั หวดั /กทม. มกี ารวางแผนการดำเนินการร่วมกับ กศน.อำเภอ/เขต หรอื ไม่ อย่างไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. สำนกั งาน กศน.จังหวัด/กทม. มีการสรา้ งความเขา้ ใจและขอความร่วมมือกบั กศน.อำเภอ/ เขต
เร่ือง การประเมนิ ระดับการร้หู นงั สอื ของนักศกึ ษา กศน. (การอา่ นออกเขยี นได)้ หรือไม่ อยา่ งไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. กศน.อำเภอ/เขต มรี ะบบและกลไกการวางแผนการดำเนินการรว่ มกับ กศน.ตำบล/แขวง อยา่ งไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

29

6. กศน.อำเภอ/เขต มกี ารนิเทศ ติดตาม การดำเนินงานให้เปน็ ไปตามคมู่ ือท่สี ำนกั งาน กศน. กำหนด หรือไม่
อยา่ งไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

7. กศน.ตำบล/แขวง มีการจดั ทำผลการดำเนนิ งานตามคมู่ อื การประเมนิ ระดับการรหู้ นังสอื ของนักศกึ ษา กศน.
(การอ่านออกเขยี นได้) ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564 อยา่ งไร และมีวิธีการพฒั นาการอ่าน การเขยี นของนักศึกษา
กรณที ีป่ ระเมิน “ไมผ่ า่ น” อย่างไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

8. สำนักงาน กศน.จงั หวดั /กทม. กศน.อำเภอ/เขต มีการรวบรวมข้อมลู พร้อมทั้งเอกสารการประเมิน
ในระดับจงั หวัด/กทม. ระดบั อำเภอ/เขต ระดับตำบล/แขวง ไว้หรือไม่ และได้จดั ทำผลการประเมิน
เพอื่ สรปุ เปน็ ขอ้ มลู ระดบั จังหวัด/กทม. อำเภอ/เขต ตำบล/แขวง และรายงานสำนักงาน กศน. อย่างไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

9. สำนักงาน กศน.จังหวัด/กทม. กศน.อำเภอ/เขต กศน.ตำบล/แขวง พบปัญหาอปุ สรรคในการประเมิน
ระดบั การรูห้ นงั สือของนักศกึ ษา กศน. อยา่ งไรบา้ ง และมีแนวทางการแกป้ ัญหาอยา่ งไร
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

10. ข้อเสนอแนะ............................................................................................................... .................................
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ผ้นู ิเทศ...............................................................
ผ้รู บั การนิเทศ.....................................................

30

แบบติดตามการดาเนินงานฯ

แบบติดตามการดำเนนิ งานประเมินระดับการรู้หนังสือของนกั ศึกษา กศน. ครู กศน.

กศน.อำเภอ/เขต.................................................สำนักงาน กศน.กทม./จงั หวดั ................(.ก..ร..ณ...ีไ.ม..ผ่..า่..น..ก..า..ร..ป..ระเมนิ )

------------------------------------

คำชแ้ี จง ใหผ้ ู้นิเทศสมั ภาษณ์ สงั เกตตรวจสอบจากเอกสารและร่องรอย และช้ีแจงสร้างความเขา้ ใจ ในแต่ละ

ประเดน็ คำถามให้ชดั เจน

1. การศกึ ษาผเู้ รียนเปน็ รายบุคคล (มีการนำผลการประเมนิ การอ่าน การเขียนมาวิเคราะห์เพอ่ื จัดกิจกรรม
การเรียนรูใ้ ห้เหมาะสมหรือไม่)
บนั ทึกสภาพปัญหา/อุปสรรคจากการปฏบิ ัตงิ านจริง.............................................................................

............................................................................................................................. ..................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

ข้อนิเทศ/ข้อเสนอแนะ.......................................................................................................... ...................
...................................................................................................................................... ........................................
2. มกี ารวางแผนและดำเนินการพัฒนานักศกึ ษา กศน. อยา่ งไร

บนั ทกึ สภาพปัญหา/อุปสรรคจากการปฏบิ ตั ิงานจรงิ ..............................................................................
............................................................................................................................. .................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

ข้อนเิ ทศ/ข้อเสนอแนะ.............................................................................................................................
......................................................................................................................... .....................................................
3. สอ่ื การเรียนการสอน (ใช้ส่อื /แหลง่ เรยี นร้อู ะไรบา้ งในการพัฒนานกั ศกึ ษาด้านการอา่ น การเขียน ใช้ส่ือ

จากทีใ่ ด /พัฒนาขนึ้ เองหรือไม่)
บนั ทึกสภาพปัญหา/อุปสรรคจากการปฏบิ ัติงานจรงิ .............................................................................

............................................................................................................................. .................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

ขอ้ นเิ ทศ/ข้อเสนอแนะ.............................................................................................................................
...................................................... .................................................................................................... ....................
4. การพฒั นานกั ศกึ ษา กศน. มปี ญั หาอุปสรรค หรอื ไม่ อยา่ งไร และมีวธิ กี ารหรือแนวทางการแกป้ ัญหาอย่างไร
............................................................................................................................. ..................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......

ลงช่อื .................................................
(..............................................)
ผู้รายงาน

ลงชือ่ ............................................
(...............................................)
ผ้ใู หข้ อ้ มลู
วนั ท่ี .....................................

31

ภาคผนวก

ใบความรู้

32

ใบความรู้

สอนอย่างไรให้อา่ นออก อา่ นคล่อง และอา่ นเป็น
การอา่ นเปน็ กระบวนการทซี่ บั ซ้อน นกั ศกึ ษา กศน. จะตอ้ งรู้จักสญั ลกั ษณท์ เ่ี ปน็ ตวั อักษรไทย คอื พยญั ชนะ

สระ และวรรณยุกต์ เพื่อนำมาประสมแล้วสามารถเปล่งเสียงคำ ๆ นั้น และเข้าใจความหมายของคำโดยโยง
ประสบการณ์ของตนเข้ามาช่วยเสริมให้เข้าใจยิ่งขึ้น ดังนั้นการอ่านจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นที่ครูจะต้องสอนให้แก่เด็ก
โดยครูต้องร้วู ิธีการสอนหลาย ๆ แบบ ไม่มวี ธิ กี ารสอนใดเป็นสูตรสำเรจ็ การสอนทีด่ ีจงึ ต้องใช้วิธีสอนหลากหลายวิธี
ผสมผสานกันตามความสามารถของนักศึกษา กศน. แต่ละวัย และพิจารณาถึงความเหมาะสม
ของสภาพแวดล้อม การอ่านเป็นทักษะที่ครูจะต้องฝึกฝนให้นักศึกษา กศน. จนเกิดความชำนาญ และฝึกฝน
อย่างตอ่ เนอ่ื งอย่างสมำ่ เสมอ

ทักษะการอา่ นท่ีครูตอ้ งสอนใหแ้ กน่ กั ศึกษา กศน. ไดแ้ ก่
1. การอ่านคำ และรู้ความหมายของคำ นั่นคือให้นักศึกษา กศน. อ่านออกเป็นคำ และเข้าใจความหมาย

ของคำนัน้ ซึ่งเป็นทักษะเบอ้ื งตน้ คือสอนให้นักศึกษา กศน. อา่ นออก
2. การอ่านจบั ใจความ เมือ่ นกั ศกึ ษา กศน. อ่านออกเป็นคำ เป็นวลี และเปน็ ประโยคได้แลว้ จะต้องเข้าใจ

ในสิ่งที่อ่าน บอกได้ว่าใครทำอะไร ที่ไหน อย่างไรในเร่ืองท่ีอ่าน เล่าเรื่องได้ สรุปเร่ืองได้ นั่นคือการสอนให้นักศึกษา
กศน. อา่ นเปน็

3. การอ่านออกเสียงให้ชัดเจน ถูกต้อง โดยเฉพาะคำที่ออกเสียง ร ล คำควบกล้ำ คำที่มีอักษรนำ
รู้จักจังหวะในการอา่ นใหถ้ กู วรรคตอน ฝกึ จนอ่านคลอ่ ง

4. การอ่านเพื่อศึกษาหาความรู้ รู้จักวิธีค้นคว้าความรู้จากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ทักษะนี้เหมาะ
ที่จะใช้กบั นกั ศึกษา กศน. ในระดบั ประถมศึกษา – มัธยมศึกษาตอนปลาย

5. ฝึกให้นักศึกษา กศน. มีนิสัยรักการอ่าน ครูจัดบรรยากาศในชั้นเรียนเพื่อกระตุ้นให้นักศึกษา กศน.
อ่านหนังสือ จัดกิจกรรมต่าง ๆ ที่เชิญชวนให้นักศึกษา กศน. อยากอ่าน ข้อสำคัญ คือ ครูต้องเป็นตัวอย่างที่ดีแก่
นักศึกษา กศน. อา่ นหนังสือหลากหลายนำมาเล่าให้นกั ศกึ ษา กศน. ฟัง

6. การอ่านเพื่อให้คุณค่าและเกิดความซาบซึ้ง นั่นคือ การสอนอ่านวรรณคดี และวรรณกรรมสำหรับ
นักศึกษา กศน. ให้นักศึกษา กศน. มองเห็นประโยชน์ที่ได้รับจากการอ่าน เพื่อนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน
ให้นักศึกษา กศน. รู้รสไพเราะ ของการอ่านร้อยกรองต่าง ๆ การอ่านวรรณคดีที่จัดไว้ให้นักศึกษา กศน. แต่ละชั้น
เพ่อื ให้เหน็ ความงดงามของภาษา

การสอนให้อ่านออก
การสอนใหอ้ ่านออกมหี ลายวิธี ครูไม่ควรยึดวิธใี ดวธิ หี น่งึ ควรผสมผสานหลายวธิ ีจนสามารถ ทำให้นักศึกษา

กศน.อา่ นออกเปน็ คำ และรู้ความหมายของคำ
1. สอนโดยวธิ ปี ระสมอักษร เป็นการสอนทใี่ ช้กันมาต้ังแต่อดตี จนถงึ ปัจจุบนั ท่ีแสดงถึงภูมปิ ญั ญา การสอน

อา่ นแบบไทย ซง่ึ ทำใหน้ กั ศกึ ษา กศน.อา่ นหนงั สือไทยไดแ้ ตกฉานวิธหี นึ่ง
การอ่านแบบแจกลูก เป็นสอนอ่านโดยการนำพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ มาประสมกัน ส่วนการอ่านแบบ

สะกดคำ เป็นการสอนอ่านทีเ่ น้นการฟังเสียง ของพยญั ชนะตน้ สระ ตัวสะกด และวรรณยกุ ตท์ น่ี ำมาประสมกันเป็น
คำ เมอื่ ฝึกฝนบอ่ ย ๆ จนชินหกู จ็ ะอ่านไดถ้ กู ตอ้ งแมน่ ยำ

33

การอา่ นแบบแจกลูก เปน็ การอา่ นโดยยึดพยัญชนะตน้ เป็นหลกั ยดึ สระเป็นหลัก หรอื ยึดสระ และตัวสะกด
เปน็ หลกั เชน่ ยดึ

พยัญชนะตน้ เปน็ หลัก -ะ –า - ิ - ี - ึ - ื - ุ - ู

ก กะ กา กิ กี กึ กือ กุ กู
ข ขะ ขา ขิ ขี ขึ ขือ ขุ ขู
ค คะ คา คิ คี คึ คือ คุ คู

ยดึ สระเป็นหลกั ก จ ต อ ข ส มย

-า กา จา ตา อา ขา สา มา ยา
-ี กี จี ตี อี ขี สี มี ยี
-ู กู จู ตู อู ขู สู มู ยู

ยึดสระและตัวสะกด กจ ต อข สมย
เปน็ หลกั กาง จาง ตาง อาง ขาง สาง มาง ยาง
-า ง กาน จาน ตาน อาน ขาน สาน มาน ยาน
-า น กาด จาด ตาด อาด ขาด สาด มาด ยาด
-า ด

การอ่านแบบสะกดคำ เป็นการอ่านโดยสะกดคำ หรือออกเสียงพยัญชนะ สระ ตัวสะกด วรรณยุกต์ การันต์

ทปี่ ระกอบเป็นคำ เช่น

ตา สะกดว่า ตอ - อา อ่านว่า ตา

บ้าน สะกดวา่ บอ - อา - นอ บาน - ไมโ้ ท อา่ นวา่ บ้าน

เรื่อง สะกดว่า รอ - เอือ - งอ เรอื ง - ไมเ้ อก อา่ นว่า เรื่อง

สตั ว์ สะกดวา่ สอ - อะ - ตอ - วอ - การันต์ อ่านวา่ สดั

ถนน สะกดวา่ ถอ - นอ - โอะ - นอ อา่ นวา่ ถะ - หนฺ น

2. สอนดว้ ยการเดาคำจากภาพ หรอื การสอนอ่านจากภาพ
นักศึกษา กศน. เรม่ิ หดั อา่ นจากรูปภาพก่อน แลว้ จงึ นำไปสู่การอ่านจากตัวอักษร รปู ภาพจะเป็นสิ่งชี้แนะ
ให้นักศึกษา กศน.อา่ นคำน้นั ได้ เช่น

กระต่าย เรือ

34

3. สอนอ่านจากรูปร่างของคำ เมื่อนักศึกษา กศน. เห็นรูปร่างของคำโดยส่วนรวมก็จะจำได้ แล้วจะนำไป
เปรียบเทียบกับคำที่เคยอ่านออกแล้ว คำใดที่มีรูปร่างคล้ายคลึงกัน ก็สามารถเดาและเทียบเสียงได้ว่า อ่านอย่างไร
การสอนแบบนี้ครูต้องตีกรอบคำที่ทำให้นักศึกษา กศน. สามารถมองเห็นรูปร่างคำได้อย่างชัดเจน เน้นการฝึก
ให้นักศึกษา กศน. สังเกตรปู รา่ งของคำ เชน่

หน หม รื รื

งู งู เ รอ เ สอ

บิ ริ

กน บน ใ น ใ จ

4. สอนด้วยการเดาคำจากบริบท หรือคำที่อยู่แวดล้อม สำหรับนักศึกษา กศน. มักจะใช้บริบท
ที่เป็นปริศนาคำทาย หากครูต้องการให้นักศึกษา กศน. อ่านคำใดก็สร้างปริศนาคำทาย เมื่อนักศึกษา กศน.ทายคำ
ได้ถกู ก็สามารถอา่ นคำน้นั ออก

ตัวอย่างปริศนาคำท้ายที่ใช้สระอะ ๏ ฉันเป็นผักสวนครัว เนื้อตัวเป็นตะปุ่มตะป่ำ แต่มีคุณค่าเลิศล้ำ
ค้ันเอาน้ำแม้ขมหนอ่ ยอรอ่ ยดี (มะระ) ๏ ฉนั เปน็ ของใช้ มีไวใ้ นครัว เอาไว้ผดั ควั่ ท่ัวทกุ บ้านตอ้ งมี (กระทะ)

5. สอนอ่านโดยให้รูห้ ลกั ภาษา วธิ นี น้ี กั ศกึ ษา กศน.จะรู้หลกั เกณฑ์ของภาษาเพ่ือการอ่าน การเขยี น ตามท่ี
บรรจุไว้ในหลักสูตร เช่น อักษร ๓ หมู่ สระเสียงเดีย่ ว สระเสียงประสม มาตราตัวสะกด การผันวรรณยุกต์ การอ่าน
คำควบกล้า การอ่านอักษรนำ ฯลฯ วิธีนี้จึงต้องหาวิธีสอนที่หลากหลาย จัดกิจกรรมที่น่าสนใจ ให้นักศึกษา กศน.
เรียนรู้หลักภาษาที่ง่าย ๆ ด้วยวิธีง่าย ๆ ที่ทำให้นักศึกษา กศน. สนุกสนาน จัดกิจกรรมที่นักศึกษา กศน. ชอบ เช่น
เลา่ นทิ าน ร้องเพลง เล่นเกม ฯลฯ

ตัวอยา่ งการสอนโดยใช้เพลง

เพลง สระ อะ

คำร้อง รศ.ปิตนิ นั ท์ สทุ ธสาร

ทำนอง THIS IS THE WAY

คำสระอะ จะมีเสียงสั้น อยคู่ ูเ่ คียงกนั พยัญชนะ

จะ ปะ กระบะ กระทะ ตะกละ มะระ ล้วนอะตามเรียงราย

คำสระอะมีตวั สะกด อะจะกระโดดเป็น หันอากาศ

เช่น กะ - น - กนั และฉนั น้ัน มั่น ตวั อะ แปรผนั เป็น หันอากาศ (ซำ้ )

6. สอนอ่านตามครู วิธีนี้เป็นการสอนที่ง่าย แต่ไม่เหมาะสมในการสอนนักศึกษา กศน. ครูควรใช้วิธีน้ี
ตอ่ เมื่อเป็นคำยาก คำทมี่ ตี วั สะกดแปลก ๆ และครไู ด้ใชว้ ธิ อี นื่ แลว้ นักศึกษา กศน. ยงั อา่ นไมไ่ ด้

สำหรับผู้ไม่รู้หนังสือหรือผู้ที่อ่านเขียนไม่คล่อง ครูอาจใช้วิธีนี้ได้ โดยครูอ่านนำแล้วให้ผู้เรียนอ่านตาม
เม่อื อ่านไดแ้ ล้ว จึงฝกึ ให้อ่านเปน็ กลุม่ เป็นรายบุคคล

การอ่านบทร้อยกรองนั้น ครูจำเป็นต้องอ่านนำก่อน เพื่อให้รู้จังหวะ และลีลาการอ่านบทร้อยกรอง
ตามประเภทของคำประพันธ์นนั้ ๆ

35

วธิ กี ารสอนทั้ง 6 วธิ ีน้ี ครูควรนำไปประยุกต์ใช้ใหผ้ สมผสานใหเ้ หมาะสมแกว่ ัยของผูเ้ รยี นจะทำให้ผ้เู รียน
อ่านออกอา่ นเก่ง ต่อไปครจู ึงสอนอา่ น วลี ประโยค ข้อความ เรอื่ งราวส้นั ๆ และการฝกึ การอ่านจบั ใจความใน
ลำดับต่อไป

การสอนอา่ นจับใจความ
ในการสอนอา่ นจบั ใจความ ครูควรตงั้ จดุ มุ่งหมายในการอ่านแต่ละครงั้ วา่ ต้องการใหผ้ เู้ รยี นอา่ นเพ่ือ

วัตถปุ ระสงค์ใด เชน่
1. จับประเด็นสำคัญของเรื่อง
2. อา่ นเพ่ือตอ้ งการรรู้ ายละเอียด
3. อา่ นเพื่อตอบคำถามส่ิงที่อยากรู้
4. อา่ นเพ่ือย่อ หรือ เรียบเรยี งเรื่องให้กระชบั
5. อา่ นเพื่อสรุปหลักเกณฑ์ แนวคิด หรือแก่นของเร่ือง
6. อ่านเพื่อคาดคะเน หรือคาดหวงั ผลทไี่ ด้
7. อ่านเพ่ือให้รู้คุณคา่ และเกิดความซาบซึ้งในเรื่องที่อา่ น
8. อา่ นเพื่อประเมินความถกู ต้อง ใชว้ ิจารณญาณไตร่ตรอง

การสอนอ่านวรรณคดี
การสอนอ่านวรรณคดีและวรรณกรรม มีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อให้ผู้เรียนไดม้ ีจินตนาการมีความซาบซึง้ ในรส

ไพเราะของภาษา และมองเห็นคุณค่าของวรรณคดีในแง่มุมต่าง ๆ ซึ่งแฝงไว้ในวรรณคดีแต่ละเร่ือง ทั้งยังช่วยกล่อม
เกลาพัฒนาการดา้ นจิตใจและอารมณข์ องผเู้ รยี นอีกดว้ ย

วิธีที่เหมาะสม คือ ครูอ่านให้นักศึกษา กศน.ฟังเสียก่อน เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจเนื้อเรื่องและเกิดความ
สนุกสนานเพลิดเพลิน ครูต้องมีลีลาการอ่านอย่างมีชีวิตชีวา ดึงดูดความสนใจของผู้เรียน ตอนใดมีคำประพันธ์ที่มี
คุณค่าก็ควรให้ท่องจำเป็นบทอาขยาน ให้รู้จักคำที่ประณีต สละสลวย คำคล้องจอง คำที่ให้ความรู้สึกนึกคิดต่าง ๆ
ตลอดจนปลูกฝังให้มที ัศนคตทิ ด่ี ี มนี ิสัยรักการอา่ นดว้ ย

รหสั การเข้าใชร้ ะบบบนั ทกึ ผลการประเมนิ ระดับการรู้หนังสอื ของนักศึกษา กศน. (การอ่านออกเขียนได้)
1. ระดับ สำนักงาน กศน.กทม./จงั หวดั สามารถดรู ายงานผล ได้ที่

http://202.143.165.164/student64/province/login.php
เช่น
ชอ่ื ผใู้ ช้งาน Username = ช่ือจังหวัดเป็นภาษาไทย เช่น นครราชสมี า
รหัสผ่าน Password = รหสั จงั หวัด 2 หลัก เชน่ 30 รหสั จงั หวัดนครราชสีมา
2. ระดบั กศน.เขต/อำเภอ สามารถดูรายงาน ไดท้ ่ี

http://202.143.165.164/student64/amper/login.php
เช่น
ชอ่ื ผู้ใช้งาน Username = ช่ืออำเภอเปน็ ภาษาไทย เช่น โนนไทย เมืองเชียงใหม่
รหัสผา่ น Password = 1234

36

3. ระดบั กศน.แขวง/ตำบล บันทึกผลเอง ไดท้ ี่
http://202.143.165.164/student64/login.php กรณีที่ กศน.แขวง/ตำบล ไมส่ ามารถบันทกึ ผลไดท้ ันกำหนด
ให้ กศน.เขต/อำเภอ ร่วมบันทกึ ผลได้ โดยใชร้ หสั กศน.แขวง/ตำบล

เชน่
ชอ่ื ผใู้ ช้งาน Username = รหสั กศน.แขวง/ตำบล/แขวง 10 หลกั
รหัสผา่ น Password = รหัส กศน.แขวง/ตำบล/แขวง 10 หลัก
ทง้ั น้ี คมู่ อื การประเมนิ ระดับการรูห้ นงั สอื ของนกั ศึกษา กศน. ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2564 สามารถดาวนโ์ หลดได้ท่ี
www.nfe.go.th/pattana และคมู่ ือการเข้าใช้ระบบบันทกึ ข้อมลู ผล http://203.147.24.85/student64/login.php
ตอ่ ไป

37

คณะทำงาน

คมู่ อื และเครื่องมือประเมนิ สภาพการร้หู นงั สือ กศน.

1. นายชยั ยศ อิ่มสุวรรณ์ รองปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร

2. นายสรุ พงษ์ จำจด เลขาธกิ าร กศน.

3. นางตรีนุช สขุ สเุ ดช ผ้อู ำนวยการกลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั

4. นายรังสรรค์ เล็งฮะ ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอรือเสาะ จังหวดั นราธวิ าส

5. นางเกศนิ ี ฝึกฝน ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอเมอื ง จงั หวดั ตาก

6. นายสรุ ินทร์ หว่างจติ ร ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอมัญจาคีรี จังหวัดขอนแกน่

7. นางบษุ บา มาลินีกุล สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

8. นางรสาพร หมอ้ ศรีใจ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

9. นางอรวรรณ ฟังเพราะ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ

10. นางรัตนา แก่นสารี สำนักงาน กศน.จงั หวดั สมทุ รปราการ

11. นายชัยพฒั น์ พนั ธ์ุวฒั นสกลุ ช่วยราชการสำนกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ

12. นายยทุ ธการ สืบแก้ว กลุ่มแผนงาน

13. นางสาวสุชานันท์ ออ้ หิรัญ กลุ่มแผนงาน

14. นายสมชาย ฐติ ริ ัตนอ์ ศั ว์ กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

15. นางสาววรรณพร ปทั มานนท์ กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

16. นางสาวเบญจวรรณ อำไพศรี กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย

17. นางสาวทิพวรรณ วงคเ์ รือน กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

18. นางญาณิศา สุขอุดม กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

19. นางเยาวรตั น์ ปิ่นมณวี งศ์ กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย

20. นางนสุ รา สกลนกุ รกจิ กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

21. นางสุจรยิ า พมุ่ ไสล กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

22. นางสกุ ญั ญา กุลเลิศพทิ ยา กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

23. นางสาววิยะดา ทองดี กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

ค่มู ือและเครื่องมือการประเมินระดบั การรู้หนงั สอื ของนักศกึ ษา กศน. (ระยะทดลอง)

1. นางตรีนุช สขุ สเุ ดช ผูอ้ ำนวยการกลุม่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั

2. นางพิมพาพร อนิ ทจักร์ ขา้ ราชการบำนาญ

3. นางเบญจมาศ สระทองหย่อม ผูอ้ ำนวยการ กศน.อำเภอโพทะเล จังหวดั พจิ ติ ร

4. นางสาวอรทยั จารภุ ทั รพาณชิ ย์ ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอเมือง จังหวดั พิจติ ร

5. นางกฤษณา พลฤทธ์ิ สำนกั งาน กศน.จงั หวดั อตุ รดิตถ์

6. นางสาวสมพร เอ่ียมสำอางค์ สำนักงาน กศน.จังหวดั ลำปาง

7. นายนกิ ร เกษโกมล สำนกั งาน กศน.จังหวดั นครราชสมี า

38

8. นางจันทนี อนิ นนั ชยั กศน.อำเภอลี้ จังหวดั ลำพูน
หัวหน้าหน่วยศึกษานเิ ทศก์
9. นางทองพิน ขนั อาสา หนว่ ยศกึ ษานเิ ทศก์
ผอู้ ำนวยการกลุ่มพฒั นาระบบการทดสอบ
10. นางพิมพา หาญวฒั นะชัย กลมุ่ พฒั นาระบบการทดสอบ
กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
11. นางพรรณทิพา ชนิ ชชั วาล กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
12. นางเกณิกา ซิกวาร์ทซอน กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
13. นายสมชาย ฐติ ิรัตนอศั ว์ กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
14. นางพรทิพย์ พรรณนิตานนท์ กล่มุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
15. นางสาววรรณพร ปทั มานนท์ กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

16. นางสาวเบ็ญจวรรณ อำไพศรี กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
17. นางเยาวรัตน์ ป่นิ มณีวงศ์ กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
18. นางสาวณิชาภัทร ญาติบำรุง กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

19. นางสาวทิพวรรณ วงค์เรอื น กลุม่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

20. นางสุกญั ญา กลุ เลศิ พิทยา

21. นางสาวนภาพร อมรเดชาวัฒน์

22. นายวชั รินทร์ โสภติ ะชา

ผู้รบั ผดิ ชอบดำเนนิ งาน พรรณนิตานนท์
1. นางพรทิพย์ ปิ่นมณวี งศ์
2. นางเยาวรตั น์ ญาติบำรงุ
3. นางสาวณชิ าภัทร อมรเดชาวฒั น์
4. นางสาวนภาพร โสภิตะชา
5. นายวชั รินทร์
โสภติ ะชา
ออกแบบปก
1. นายวัชรินทร์

คู่มือการประเมนิ ระดบั การรู้หนงั สอื ของนกั ศกึ ษา กศน. (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2560)

1. นางตรีนชุ สขุ สเุ ดช ผู้อำนวยการกลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย

2. นางพรทิพย์ กลา้ รบ ขา้ ราชการบำนาญ

3. นางสาวพมิ พาพร อินทจกั ร์ ข้าราชการบำนาญ

4. นางกมลวรรณ มโนวงศ์ ข้าราชการบำนาญ

5. นางเบญจมาศ สระทองหย่อม ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอโพทะเล จงั หวัดพจิ ิตร

6. นางอมรา เหล่าวทิ ยา สำนกั งาน กศน.จังหวัดพิจิตร

7. นายเริง กองแกว้ สำนักงาน กศน.จังหวัดนนทบุรี

8. นางจนั ทนี อินนนั ชยั สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

9. นางมณั ฑนา กาศสนกุ กศน.อำเภอเมือง จังหวดั แม่ฮ่องสอน