PEMBOLEH UBAH 1

SAINS TAHUN 4
KEMAHIRAN PROSES SAINS

Disediakan oleh :

PN. FARIDAH BINTI MD JAAFAR

Mengawal Pemboleh ubah

1. Pemboleh ubah diManipulasi PM

➢ Perkara yang perlu diubah /ditukar dan dibezakan dalam satu

eksperimen.
➢ Jika tidak diubah/ditukar/dibezakan eksperimen tidak berjaya.
➢ Ia sesuatu yang berbeza dari awal eksperimen.
➢ Fakta PM boleh digunakan sebagai Inferens.

2. Pemboleh ubah Bergerak balas PB

➢ Hasil eksperimen atau keputusan penyiasatan yang dicari.
➢ Di akhir penyiasatan, hasil eksperimen yang diukur perlu di atas

sebagai PB.
➢ Pemerhatian bperlu dimulakan erdasarkan PB.

3. Pemboleh ubah dimalarkan PuMa

➢ Perkara yang sama supaya tidak menggangu eksperimen.
➢ Eksperimen akan terganggu jika semua perkara diubah dan

menghasilkan keputusan yang salah.

SYARAT-SYARAT MENULIS PEMBOLEH UBAH

Hanya mengandungi DUA perkara

Parameter + Objek

Parameter Pastikan Jika salah
adalah ciri bagi Pemboleh ubah satu tiada,
objek tersebut lengkap dengan jawapan TIDAK

parameter diterima.

Contoh Parameter + Objek

• Isipadu + Air yang tinggal • Baka + Kambing
• Masa + Ais melebur • Tempoh + Air mendidih
• Panjang + Kain • Jarak + Sumber cahaya dari objek
• Suhu + Udara kendang • Keadaan + Tanah
• Kuantiti + Anak ayam • Kecerahan + Mentol
• Bilangan + Tuala • Kehadiran + Udara/Air
• Warna + Bola • Saiz + Ladang

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Apakah Pemboleh Ubah Dimanipuasi
dalam penyiasatan ini?

Apakah Pemboleh Ubah Bergerak balas
dalam penyiasatan ini?

Apakah Pemboleh Ubah Dimalarkan
dalam penyiasatan ini?

Tuliskan dua maklumat yang dikenal
pasti dalam penyiasatan ini.

Contoh KESALAHAN menjawab soalan Pemboleh Ubah

Pemboleh ubah Tiada Parameter
1

Jawapan Salah : Air dipanaskan
Jawapan Betul : Masa Air dipanaskan

2 Pemboleh ubah ditulis bersama pola/coarak

Jawapan Salah : Saiz ayam semakin bertambah
Jawapan Betul : Saiz Ayam

3 Tidak tahu kedudukan pemboleh ubah dalam soalan.
Eksperimen mengenai saiz jengkal murid dan bilangan
ukuran meja. Soalan minta PM

Jawapan Salah : Bilangan ukuran meja
Jawapan Betul : Saiz Jengkal Murid

Contoh KESALAHAN menjawab soalan Pemboleh Ubah

Untuk soalan berikan Satu Maklumat, calon menyatakan

4 lebih daripada satu jawapan, jawapan PERTAMA sahaja
disemak. Sekiranya jawapan pertama salah, jawapan

kedua betul tidak dikira betul.

Jawapan Salah : Kehadiran udara dan keadaan tikus
tikus selepas 2 hari

Jawapan Betul : Keadaan tikus selepas 2 hari.

Untuk soalan berikan maklumat, calon menyatakan
5 maklumat yang salah

Jawapan Salah : Katak bertambah berbanding belalang
Jawapan Betul : Bilangan katak, bilangan belalang

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

MAKLUMAT
RAJAH &
JADUAL

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

pm

PB

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Jenis Tanah
(b) Isi padu air yang terkumpul dalam bikar

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah 2.1 menunjukkan 2 buah pinggan yang diletakkan bersama dan
pinggan yang di atas itu diputar.
Rajah 2.2 menunjukkan sepuluh biji guli diletakkan antara dua buah
pinggan itu dan pinggan yang di atas diputar sekali lagi.

Keputusan penyiasatan itu ditunjukkan dalam jadual di bawah : PB

PM Bilangan guli Jumlah daya yang digunakan untuk memutar pinggan

Tiada lebih
10 Kurang

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Bilangan guli
(b) Jumlah daya yang digunakan untuk memutar pinggan

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah dibawah menunjukkan tiga litar elektrik X, Y dan Z. Apabila suis
ditutup, kecerahan mentol-mentol itu direkodkan.

pb pm

Puma

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.
a) Dimanipulasikan : Bilangan sel kering setiap litar
b) Dimalarkan : Bilangan mentol
c) Bergerak balas :Kecerahan mentol

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah menunjukkan satu penyiasatan tentang Masa yang diambil untuk
menghancurkan cili menggunakan dua kaedah berbeza.

PM Kaedah yang digunakan Masa yang diambil untuk PB
menghancurkan cili

10 minit

2 minit

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Kaedah yang digunakan
(b) Masa yang diambil untuk menghancurkan cili

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH puma

Siti mempunyai dua gelang getah. X dan Y. X dan Y adalah sama panjang.
Dia menjalankan penyiasatan menggunakan dua gelang getah itu. Setiap
gelang getah digantungkan dengan cawan yang serupa. Rajah di bawah
menunjukkan keputusan penyiasatan.

PB

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Panjang Gelang getah Saiz / berat / jisim cawan

b) Bergerak balas : Panjang gelang getah semasa penyiasatan

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

PUMA

pm

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam
eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Berat beban

b) Dimanipulasikan : Jenis Permukaan

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah di bawah menunjukkan maklumat yang dikumpulkan
dalam satu penyiasatan.

Ladang Swee Lan Ladang Mei Mei

pm

10m 7m

PB 10m 7m
Purata : 750 kg rambutan bagi
sebatang Pokok Puma

Purata : 450 kg rambutan bagi
sebatang Pokok

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Jenis pokok

b) Dimanipulasikan : Jarak antara pokok rambutan
c) Bergerak balas : Purata buah rambutan bagi sebatang pokok

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah menunjukkan satu penyiasatan tentang masa yang diambil
untuk membajak sawah padi menggunakan dua kaedah berbeza.

pm
PB

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Kaedah membajak
(b) Masa yang diambil untuk membajak

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

GRAF

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Sekumpulan murid menunjukkan penyiasatan untuk melihat hubungan di
antara saiz gear dengan bilangan pusingan roda basikal.
Keputusan penyiasatan ditunjukkan oleh carta palang di bawah.

Gear 4 Bilangan pusingan roda (bagi setiap kayuhan) PB
Gear 1

Gear 2 pm
Saiz gear
Gear 3

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Bergerak balas : Bilangan pusingan roda

b) Dimalarkan : Jenis Basikal

c) Dimanipulasikan : Saiz gear

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Berat tangkapan
ikan (tan metrik)

PB

pm

Bulan

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.
(a) Bulan
(b) Berat tangkapan ikan (tan metrik)

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

PB

puma

pm

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Kes denggi

b) Dimanipulasikan : Negeri Tahun

c) Bergerak balas : Bilangan kes denggi

CONTOH SOALAN PEMBOLEH UBAH

Rajah dibawah menunjukkan saiz fasa Bulan yang dilihat dalam tempoh
sebulan mengikut Takwim Qamari.

Saiz fasa bulan PB Bulan
purnama

Purnama Purnama

baru lama
Bulan
Bulan sabit separa Bulan
baru separa

Bulan sabit

Anak lama pm

bulan

1 4 15 U 30 Hari

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Saiz fasa bulan
(b) Hari

Mari belajar

Pemboleh ubah

Assalamualaikum dan salam sejahtera;
Cikgu amat berharap anda semua dalam keadaan sihat
sejahtera.

Sila salin nota SLIDE 2 hingga SLIDE 6 di dalam buku nota
Sains. Anda juga boleh cetak dan tampal contoh-contoh
soalan tersebut.
Sehingga kita berjumpa lagi…
#stayhome
#staysafe

Sekian, terima kasih….