E-book IAD

ภาวะผิวหนังอักเสบ

จากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้

INCONTINENCE ASSOCIATED DERMATITIS

รูปจาก OPD ศัลยกรรม รพ.สมเด็จพระปิ่ นเกล้า พร.

นพร.รุ่นที่ 49

ก

คำนำ

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้เป็ นส่วนหนึ่งของรายวิชาปฏิบัติการจัดการ


ทางการพยาบาล รหัสวิชา พรพย 490 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็ นสื่อสำหรับ

การเสริมสร้างความรู้ด้านการดูแลและป้ องกันไม่ให้เกิดภาวะผิวหนังอักเสบ
จากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้แก่ผู้ดูแลและผู้ป่ วยอย่างถูกต้อง เหมาะสม
และส่งเสริมให้ผู้ป่ วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี

คณะผู้จัดทำขอขอบคุณนาวาเอก สมบูรณ์ เจิมสุจริต พันจ่าเอก ชินณวุธ
สุดสวงค์ เรือโทหญิง จิตพิสุทธิ์ วงษาสุข และเรือโทหญิง กานดา มั่นคง

อาจารย์ที่ปรึกษา ผู้ให้คำแนะนำ ความรู้ แนวทางในการจัดทำสื่อ ตลอดจน
ช่วยตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล และคณะผู้จัดทำหวังเป็ นอย่างยิ่งว่า

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จะเป็ นประโยชน์กับทุกท่านที่สนใจ

คณะผู้จัดทำ

สารบัญ ข


หน้า
เรื่อง ก
คำนำ ข
สารบัญ 1
ความหมาย 2
สาเหตุ 3
ระดับความรุนแรง 5
แนวทางการป้ องกัน 8
การดูแลผู้ป่ วยภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ 9
ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด 16
แบบทดสอบความความเข้าใจ 19
เฉลยแบบทดสอบความเข้าใจ 21
เอกสารอ้างอิง

1

ความหมาย

ภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ (Incontinence


Associated Dermatitis : IAD) คือ ภาวะอักเสบของผิวหนัง เนื่องจากการ

สัมผัสกับปั สสาวะ อุจจาระ และบางครั้งอาจมีเหงื่อออกอย่างต่อเนื่องหรือ

ซ้ำๆ จนทำให้เกิดอาการแดงบริเวณรอยพับผิวหนัง ซึ่งอาจมีหรือไม่มีการ

กัดกร่อนหรือเปิ ดออกเป็ นแผลของผิวร่วมด้วย ภาวะนี้จะเกิดจากการทำลาย
ของชั้นผิวหนังกำพร้าถึงชั้นหนังแท้เท่านั้น กรณีที่มีการติดเชื้อ

Staphylococcus aureus หรือ candida albicans ในบริเวณนั้นร่วมด้วย

อาจทำให้แผลลึกและรุนแรงมากขึ้นได้ (รจนา จี๋มะลิ, 2561)

2

สาเหตุ

เกิดจากการสัมผัสปั สสาวะและอุจจาระเป็ นเวลานาน ปั จจัยเสี่ยง

ที่สำคัญได้แก่ ความเป็ นกรด-ด่างของผิวหนัง การเจริญเติบโตของเชื้อ
แบคที่เรีย แรงเสียดสี อายุ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ จึงเกิดการอับชื้นแฉะ
ทำให้ผิวหนังแดง (erythema) และผิวหนังถูกทำลาย (erosion) หากไม่

ทำการรักษา อาจมีการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราแทรกซ้อน จนทำให้

เกิดแผลกดทับบริเวณนั้นตามมาได้ หากแผลเกิดการติดเชื้อและลุกลาม

เข้าสู่กระแสเลือดผู้ป่ วยอาจเสียชีวิตได้

ระดับความรุนแรง 3

การแบ่งระดับความรุนแรงของภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุม

การขับถ่ายไม่ได้ โดยใช้ IAD Intervention Tool สามารถแบ่งได้เป็ น 5 ระดับ ดังนี้

01 1. High risk (Normal skin)

คือ มีรอยแผลที่เกิดจากภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ ซึ่งผิวหนังไม่แดง
และไม่อุ่นกว่าบริเวณใกล้เคียง หรือแผลกดทับเดิม มักพบในผู้ป่ วยที่ไม่สามารถดูแลตัวเองหรือ
สื่อสารไม่ได้ร่วมกับมีภาวะถ่ายเหลวมากกว่าเท่ากับ 3 ครั้ง/วัน

2. Early IAD

02 คือ ภาวะที่ผิวหนังแห้งปกติ ไม่มีตุ่มพองน้ำ แต่เปลี่ยนเป็ นสีชมพูหรือแดง
ขอบเขตไม่ชัดเจน จากการสัมผัสจะพบว่าผิวอุ่นกว่าบริเวณใกล้เคียง ทำให้ผู้ป่ วยรู้สึก
แสบหรือเจ็บปวดขณะถูกสัมผัส

3. Moderate IAD

03 คือ ภาวะที่ผิวหนังมีสีแดงสด หรือแดงจัดในคนผิวเข้ม ผิวมักจะเป็ นมันเงา ชื้น
ร่วมกับมีการซึมหรือจุดเลือดออก มักพบตุ่มพองหรือตุ่มน้ำเล็กๆ อาจมีผิวเปิ ดออกเป็ น
บริเวณเล็กๆ ทำให้ผู้ป่ วยรู้สึกเจ็บแสบ

รูปภาพ แผล Early IAD รูปภาพ แผล Moderate IAD

ระดับความรุนแรง 4

การแบ่งระดับความรุนแรงของภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับ
ถ่ายไม่ได้ โดยใช้ IAD Intervention Tool สามารถแบ่งได้เป็ น 5 ระดับ ดังนี้

4. Severe IAD

คือ ภาวะแผลเปิ ดระดับตื้นสีแดง มีสิ่งขับหลั่งหรือเลือดซึม และผิวหนัง


04 ส่วนบนอาจลอกออก เมื่อสิ่งขับหลั่งติดกับผิวสัมผัสอื่น

5. Fungal-appearing rash

05 คือ ภาวะที่มีผื่นเชื้อรา พบได้ในทุกระดับความรุนแรง มักเกิดรอยผื่นเชื้อรามีสีขาว

หรือเหลืองบริเวณขอบของรอยแผล อาจมีลักษะเหมือนเม็ดสิว หรือจุดผื่นแดง ส่งผลให้
ผู้ป่ วยรู้สึกคัน

รูปภาพ แผล Moderate IAD

5

แนวทางการป้องกัน

01 ประเมินสภาพผิวหนัง ตรวจดูผิวหนังของผู้ป่ วยทุกครั้งหลังการขับถ่ายทุกครั้งบริเวณฝี เย็บ รอบ

ทวารหนัก อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก แก้มก้น และก้นกบ และต้นขาด้านใน สภาพผิวหนังที่ตรวจพบ

จะแบ่งตามระดับความรุนแรง

02 ทำความสะอาดผิวหนัง ล้างผิวหนังบริเวณที่สัมผัสกับอุจจาระ ปั สสาวะทันที หลังการขับถ่าย ใช้

สำลีชุบน้ำเช็ดผิวหนังเบาๆ ใช้สบู่ที่มี pH balance (5.5) ทำความสะอาด หลังใช้ต้องล้างสบู่ออกให้
หมด หรือใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด โดยหลีกเลี่ยงการขัดถู

03 ซีบแห้ง เพื่อลดความเปี ยกชื้น ควรใช้ผ้าเนื้อนุ่มซับเบาๆ อาจใช้ gauze หรือกระดาษชำระเนื้อนุ่ม

แทนได้ หลีกเลี่ยงการใช้ผ้าขัดถูบริเวณผิวหนัง

แนวทางการป้องกัน 6

04 ปกป้ องผิวหนัง (Skin protection) ตามระดับความรุนแรงของ

ภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้

4.1 High risk ดูแลผิวหนังให้ชุ่มชื้น ด้วยการทาโลชั่น ครีม

หรือ skin barrier cream, Petrolatum

ointment (Vasaline)

4.2 Mild AD ทาผิวหนังที่มีรอยแดงด้วย Combine Zinc Oxide

(Zinepast : Vasaline 1:2)

4.3 Moderate IAD พ่น Skin barrier film ชนิดไม่มี alcohol เช่น Silesse, Cavilon
no sting barrier film หรือทา Combine Zinc Oxide (Zine
past : Vasaline 1:2) วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็นและหลังการขับถ่าย

4.4 Severe โรย Skin barrier powder เช่น stomathesive

IAD powder จากนั้นปั ดและพ่น

4.5 Fungal- ภาวะผื่นเชื้อรา ควรทาครีมรักษาเชื้อรา เช่น

appearing rash Cotrimazole cream หรือ Flamazine cream

แนวทางการป้องกัน 7

05 การใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ควรเลือกใช้วัสดุรองรับอุจจาระ ปั สสาวะที่มี

ประสิทธิภาพในการดูดซับได้ดีเหมาะสมกับลักษณะและปริมาณสิ่งขับถ่าย

5.1 การใช้แผ่น หลีกเลี่ยงการใช้แผ่นรองซับเพราะเป็ นสาเหตุที่ทำให้ผิวหนังถูกทำลาย แต่ในกรณีที่มี

รองซับ ปริมาณอุจจาระ ปั สสาวะมาก ให้พิจารณาใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปร่วมกับใช้แผ่นรองซับที่มี

คุณสมบัติดูดซับที่ดีและเปลี่ยนทุกครั้งที่มีการขับถ่าย

แผ่นรองซับ

ผ้าอ้อมสำเร็จรูป

8

การดูแลผู้ป่วยภาวะผิวหนังอักเสบ
จากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้เมื่ออยู่บ้าน

1 ทำความสะอาดผิวหนัง บริเวณทวารหนักเชิงกรานและขาหนีบหลังการขับถ่ายทุกครั้งด้วย

Skin cleanser ชนิดไม่ต้องล้างออกด้วยน้ำ

2 หลีกเลี่ยงการขัดถู ควรใช้ผ้าชุบน้ำแช่บริเวณที่สกปรกไว้ 2-3 นาที แล้วใช้ผลิตภัณฑ์

ทำความสะอาดผิวหนังชะล้างสิ่งสกปรกออก ซับให้แห้งก่อนทาผลิตภัณฑ์ปกป้ อง

ผิวหนัง

3 หลังการทำความสะอาด ควรดูแลผิวหนังให้ชุ่มชื้นด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมสารให้

ความนุ่มและชุ่มชื้น หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีความเข้มข้นของสารให้ความชุ่มชื้นมาก

เช่น urea, glycerin, alpha-hydroxy acid, lactic acids เนื่องจากสารเคมีเหล่านี้จะ

เพิ่มปริมาณน้ำกับผิวมากเกินไป

4 ปกป้ องผิวจากการสัมผัสปั สสาวะและอุจจาระด้วยผลิตภัณฑ์ที่มี petrolatum, zinc

oxide, dimethicone หรือใช้ผสมกัน กรณีผู้ป่ วยมีความเสี่ยงสูงจากการถ่ายอุจจาระบ่อย

ครั้ง ควรใช้ Skin barrier film

5 หลีกเลี่ยงการใช้อ่างอาบน้ำในการทำความสะอาด เพื่อป้ องกันการปนเปื้ อนเชื้อโรค

ของอวัยวะข้างเคียง

6 ตรวจการสะสมของอุจจาระและปั สสาวะตรงบริเวณรอยพับของผิวอย่างถี่ถ้วน
หากพบให้ทำความสะอาดทันที

9

ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด

1. สบู่ที่มีค่า PH BALANCE (5.4-5.9) หรือใกล้เคียงกับผิวหนัง

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ สบู่ PH BALANCE

2. PERINEAL NO-RINSE SKIN CLEANSER

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ NO-RINSE SKIN CLEANSER

คุณสมบัติ

ช่วยสลายคราบสกปรกจากผิวหนัง ลดการขัดถูผิวหนังอ่อนโยนต่อผิวหนัง
ปราศจากการระคายเคือง

วิธีใช้

- ประเมินผิวหนังและทำความสะอาดคราบอุจจาระออกอย่างนุ่มนวลด้วยสำลีชุบน้ำสะอาด
- No Rinse Skin Cleanser ให้ทั่วบริเวณที่เปื้ อนสิ่งขับถ่าย (แทนสบู่) ซับให้แห้ง
- งดการขัดถูผิวหนัง
- สามารถพ่นทำความสะอาดซ้ำจนสะอาดโดยไม่ต้องล้างน้ำ

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 10

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)




1. คุณสมบัติของผลิตภัณฑ์ปกป้ องผิวหนัง ได้แก่

ปกป้ องผิวหนังเพื่อป้ องกันการระคายเคืองจากอุจจาระและ/หรือ

1 ปั สสาวะเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของ ปิ โตรลาตัม
(petrolatum) ซิงค์ออกไซด์ (Zinc oxide) ไดเมททิโคน
(dimethicone) อะไคลิคโพลีเมอร์ (acrylic polymer)

2 กันน้ำและสิ่งขับถ่าย ติดทนต่อการล้างน้ำ (waterproof
formulation)

3 ใช้สารที่อ่อนโยนต่อผิว มีค่าเป็ นกรดอ่อน pH balanced

4 ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองผิว ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ น้ำหอมสาร
กันบูด (skin friendly formulation)

5 ไม่อุดกั้นการระบาย ไม่เหนียวเหนอะ ย้ายไปหน้าผิวสัมผัสแผ่นรองซับซึ่ง
จะทำให้ลดประสิทธิภาพการดูดชับของแผ่นรองชับ (non-blocking
formulation)

6 ผิวหนังสามารถติดเทปกาวได้ หากต้องติดวัสดุปิ ดแผล
(improves theadhesiveness of dressings and fixation tapes)

7 ราคาเข้าถึงได้และคุ้มค่ากับราคา

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 11

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)




2. รูปแบบของผลิตภัณฑ์ปกป้ องผิวหนัง ได้แก่

2.1 ครีม (CREAMS)

เป็ นของเหลวชนิดหนึ่งที่มีส่วนผสมเป็ นน้ำมันหรือไขมันและน้ำโดยมีส่วน
ประกอบของน้ำเป็ นหลัก (water-based) ซึ่งมีส่วนประกอบของสารที่มีคุณสมบัติ
ในการปกป้ องผิวหนัง เช่น petrolatum, zinc oxide, dimethicone อาจมีสารเพียง
สารเดียว หรือ สารหลายตัวผสมกัน ใช้ทาเคลือปกป้ องผิวหนังและให้ความชุ่มชื้น
ป้ องกันน้ำและสิ่งขับถ่ายสัมผัสผิวหนัง ใช้ในการป้ องกันไม่ใช้ในการรักษาผิวหนังที่
เปิ ดเป็ นแผล ผลิตภัณฑ์กลุ่มนี้มีส่วนประกอบของสาร

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น cavilon durable barrier cream, remois barrier, comfeel
barrier cream, SECURA cream, welland barrier cream

2.1.1 Cavilon Durable Barrier Cream

ข้อบ่งใช้ : เพื่อปกป้ องผิวหนังในผู้ป่ วยที่มีภาวะเสี่ยง
ต่อการถูกทำลายผิวหนัง เนื่องจากไม่สามารถ
ควบคุมการขับถ่ายอย่างเรื้อรัง และให้ความชุ่มชื้น
ปกป้ องผิวหนังที่แห้งมาก

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ CAVILON DURABLE BARRIER CREAM

วิธีใช้ :
- ทำความสะอาดผิวหนัง ซับให้แห้งแล้วบีบ BARRIER CREAM บนมือ เพียงเล็กน้อย
- ทาเกลี่ยให้ทั่วบริเวณผิวหนังที่สัมผัสสิ่งขับถ่าย จนกระทั่งครีมแห้ง
-ทาครีมซ้ำวันละครั้ง สำหรับการขับถ่ายไม่เกิน 3 ครั้งต่อวัน

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 12

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)



2. รููปปแแบบบบขขอองงผผลิตลิภตัณภัณฑ์ปฑ์กปป้กอปง้ ผอิวงหผินวังหนไัด้งแไก่ด้แก่

2.2 ออยท์เมน (OINTMENTS)

เป็ นกึ่งของแข็ง (semi-solid) มีส่วนประกอบของน้ำมันเป็ นหลัก
(oil-basesd) เช่น Petrolatum มีคุณสมบัติติดทนนานมากกว่าครีม
เพราะเก็บกักน้ำได้ดีกว่า (occlusive) ตัวอย่างออยท์เมน (ointment)
ได้แก่

2.2.1 Petrolatum ointment product (occlusive moisturizer)

เป็ นกึ่งของแข็ง (semi-solid) มีส่วนประกอบของน้ำมันเป็ นหลัก (oil-
based) มีคุณสมบัติติดทนนานมากกว่าครีมเพราะเก็บกักน้ำได้ดี (occlusive)
ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น petrolatum

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ PETROLATUM OINTMENT PRODUCT

วิธีใช้

- หลังทำความสะอาดผิวหนัง ซับให้แห้ง ทาวาสลีนบางๆ เพื่อไม่ให้เกิดการ
อุดกั้นการระบายอากาศ หลีกเลี่ยงการทาผิวที่มีแผล หรือผิวที่มีภาวะเปื่ อยยุ่ย

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 13

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)




2. รูปแบบของผลิตภัณฑ์ปกป้ องผิวหนัง ได้แก่

2.2 ออยท์เมน (OINTMENTS)

2.2.2 Zinc oxide (ointment) products

คือ ointments ผสมกับ powders โดยมี zinc oxide เป็ นส่วนประกอบหลัก
ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น conveen critic barrier, zinc oxide เป็ นส่วนประกอบหลัก
ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น conveen critic barrier, zinc pastes

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ ZINC OXIDE (OINTMENT) PRODUCTS

วิธีใช้

- หลังทำความสะอาดผิวหนัง ซับให้แห้ง ทาครีมบริเวณที่สัมผัสกับสิ่งขับ
ถ่าย สามารถทาผิวหนังที่เกิดบาดแผลได้ การใช้ครีมที่มีส่วนผสมของ ZINC
PASTE เพียงอย่างเดียว อาจทำให้ทาผิวหนังได้ยากและล้างออกได้ยาก สามารถ
นำ ZINC PASTE ผสมกับ VASELINE ในอัตราส่วน 1:2

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 14

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)




2. รูปแบบของผลิตภัณฑ์ปกป้ องผิวหนัง ได้แก่

2.3 ฟิ ล์ม (FILMS หรือ SKIN BARRIER FILM)

ผลิตภัณฑ์เคลือบผิว เป็ นฟิ ล์มบางใส ที่มีส่วนประกอบของอะไคลิคโพลีมอร์
(acrylate polymer) ปราศจากแอลกอฮอล์ ไม่ควรใช้คู่กับ creams หรือ pastes มี
ประสิทธิภาพในการป้ องกันการสัมผัสปั สสาวะและ/หรืออุจจาระ รวมถึงอุจจาระ
เหลว ความถี่ในการใช้งานน้อย ไม่จำเป็ นต้องล้างน้ำออกใช้ในการรักษาผิวหนังที่
เปิ ดเป็ นแผล สามารถใช้งานร่วมกับแป้ งรักษาแผลเปิ ด

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น askina barrier film, remois coat, silesse sting skin
barrier, cavilon no sting barrier film

2.3.1 Cavilon No Sting Barrier Film (3M)

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ SKIN BARRIER FILM

วิธีใช้

- ทำความสะอาดผิวหนังด้วย skin barrier cleanser หรือน้ำสบู่ที่มี pH balance
ซับให้แห้ง แล้วพ่น No Sting Barrier Film เริ่มจากรอบรูทวาร โดยเปิ ดร่องก้น ค้างไว้ 30 วินาที
รอจนฟิ ล์มแห้ง

- พ่นฟิ ล์มให้ทั่วบริเวฯที่สัมผัสสิ่งขับถ่าย รวมถึงขาหนีบและต้นขา ด้านในบริเวณที่ไม่มีฟิ ล์ม
พ่นซ้ำได้โดยรอให้ฟิ ล์มครั้งแรกแห้งก่อน พ่น No Sting Barrier Film ซ้ำทุก 24-72 ชั่วโมง

- พ่นสเปรย์ถี่ขึ้นเป็ นทุก 12 ชั่วโมง เมื่อผิวหนังแดงมากขึ้นมีการขับถ่ายอุจจาระบ่อยครั้งมาก
ขึ้นและ/หรือถ่ายเหลว

ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวหนัง 15

(MOISTURE BARRIER หรือ SKIN PROTECTANTS)




2. รูปแบบของผลิตภัณฑ์ปกป้ องผิวหนัง ได้แก่

2.4 STOMATHESIVE POWDER

ผงโรยแผลที่เกิดจากการระคายเคืองจากอุจจาระ และ/หรือปั สสาวะ
เพื่อดูดซับความชื้นและป้ องกันการระคายเคืองจากภาวะผิวหนังอักเสบ
จากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้

รูปภาพ ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ STOMAHESIVE POWDER

วิธีใช้

- ทำความสะอาดผิวหนังรอบทวารหนัก ขาหนีบ หรือบริเวณที่มีผิวหนัง
อักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ ซับให้แห้งใช้โรยบางๆ ลงไปที่แผลเล็ก
น้อย รอให้แห้งสักครู่ จากนั้นปั ดส่วนที่หนาออก

16

แบบทดสอบ

ค ว า ม เ ข้ า ใ จ

17

แบบทดสอบ

ค ว า ม เ ข้ า ใ จ

คำชี้แจง : ทำเครื่องหมาย หน้าข้อความที่ผิด
ทำเครื่องหมาย หน้าข้อความที่ผิด

____ ภาวะผิวหนังอักเสบ (Incontinence Associated

Dermatitis : IAD) เกิดจากการสัมผัสปั สสาวะและ

อุจจาระเป็ นเวลานาน

____ สามารถป้ องกันภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุม

การขับถ่ายไม่ได้ โดยประเมินสภาพผิวหนัง ตรวจดู

ผิวหนังของผู้ป่ วยทุกครั้งหลังการขับถ่ายทุกครั้ง และ

ทำความสะอาดผิวหนัง ล้างผิวหนังบริเวณที่สัมผัส

กับอุจจาระ ปั สสาวะทันทีหลังการขับถ่าย
โดยใช้สำลีชุบน้ำเช็ดผิวหนังเบาๆ หลีกเลี่ยงการขัดถู

และซับให้แห้ง เพื่อลดความเปี ยกชื้น

____ ในขณะที่ผู้ป่ วยมีภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุม

การขับถ่ายไม่ได้ หลีกเลี่ยงการใช้น้ำในอ่างอาบน้ำใน

การทำความสะอาด เพื่อป้ องกันการปนเปื้ อนเชื้อโรค

ของอวัยวะข้างเคียง

18

แบบทดสอบ

ค ว า ม เ ข้ า ใ จ

ใช้แผ่นรองซับรองก้นโดยตรง เพื่อช่วยในการดูดซับ


_ _ _ _ ปัสสาวะและอุจจาระ

____ หลังการทำความสะอาดผิวหนังรอบทวารหนัก ขาหนีบ
หรือบริเวณที่มีผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับ
ถ่ายไม่ได้ ไม่ควรโรยแป้ ง stomahesive powder
เนื่องจากจะทำให้มีการสะสมของเชื้อโรคเพิ่มขึ้น

19

เฉลย

แ บ บ ท ด ส อ บ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ

ภาวะผิวหนังอักเสบ (Incontinence Associated


_ _ _ _ Dermatitis : IAD) เกิดจากการสัมผัสปั สสาวะและ

อุจจาระเป็ นเวลานาน

สามารถป้ องกันภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุม
การขับถ่ายไม่ได้ โดยประเมินสภาพผิวหนัง ตรวจดู
ผิวหนังของผู้ป่ วยทุกครั้งหลังการขับถ่ายทุกครั้ง
และทำความสะอาดผิวหนัง ล้างผิวหนังบริเวณที่

_ _ _ _ สัมผัสกับอุจจาระ ปั สสาวะทันทีหลังการขับถ่าย
โดยใช้สำลีชุบน้ำเช็ดผิวหนังเบาๆ หลีกเลี่ยงการขัดถู
และซับให้แห้ง เพื่อลดความเปี ยกชื้น

____ ใช้แผ่นรองซับรองก้นโดยตรง เพื่อช่วยในการดูดซับ

ปั สสาวะและอุจจาระ

ข้อความที่ถูกต้อง
หลีกเลี่ยงการใช้แผ่นรองซับเพราะเป็ นสาเหตุที่ทำให้
ผิวหนังถูกทำลาย แต่ในกรณีที่มีปริมาณอุจจาระ ปั สสาวะมาก

ให้พิจารณาใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปร่วมกับใช้แผ่นรองซับ
ที่มีคุณสมบัติดูดซับที่ดีและเปลี่ยนทุกครั้งที่มีการขับถ่าย

20

เฉลย

แ บ บ ท ด ส อ บ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ

____ ในขณะที่ผู้ป่ วยมีภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุม

การขับถ่ายไม่ได้ หลีกเลี่ยงการใช้น้ำในอ่างอาบน้ำใน

การทำความสะอาด เพื่อป้ องกันการปนเปื้ อนเชื้อโรค

ของอวัยวะข้างเคียง

____ หลังการทำความสะอาดผิวหนังรอบทวารหนัก ขาหนีบ
หรือบริเวณที่มีผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับ
ถ่ายไม่ได้ ไม่ควรโรยแป้ ง stomahesive powder
เนื่องจากจะทำให้มีการสะสมของเชื้อโรคเพิ่มขึ้น

ข้อความที่ถูกต้อง
หลังทำความสะอาดผิวหนังรอบทวารหนัก ขาหนีบ หรือ
บริเวณที่มีผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ ซับ
ให้แห้ง และใช้แป้ ง stomahesive powder โรยบางๆ
ลงไปที่แผลเล็กน้อย รอให้แห้งสักครู่ จากนั้นปั ดส่วนที่
หนาออก เพื่อดูดซับความชื้นและป้ องกันการระคายเคืองจาก
ภาวะผิวหนังอักเสบจากการควบคุมการขับถ่ายไม่ได้

21

เ อ ก ส า ร อ้ า ง อิ ง

จีรวรรณ ผาแก้ว, ฐิตินันท์ เชื้อพราหมณ์, นันทิดา ทองฮวด, ปิ ยะนุข
จันทร์สำโรง, อภิญญา รอดชมภู และ คู่ขวัญ มาลีวงษ์. (2563).
บทบาทพยาบาลเฉพาะทางบาดแผล ออสโตมี และควบคุมการ
ขับถ่ายกับการดูแลผู้ป่ วยที่มีปั ญหาภาวะผิวหนังอักเสบจากการ
ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้. วชิรสารการพยาบาล, 22(2), 127-
133.

จุฬาพร ประสังสิต, กาญจนา รุ่งแสงจันทร์ และยุวรัตน์ ม่วงเงิน.
(2559). การดูแลแผลหลักฐานเชิงประจักษ์
และประสบการณ์จากผู้เชี่ยวชาญ. บริษัท พี.เอ.ลีฟวิ่ง จำกัด.

รจนา จี๋มะลิ. (2561). การดูแลป้ องกันและการจัดการภาวะ IAD.
มหาวิทยาลัยศรีนครินวิโรฒ.HTTP://WWW.MED.SWU.AC.
TH/MSMC/W12-2/IMAGES/K.PDF

รัชนี เบญจธนัง, พิมพ์จิตร์ กาญจนสินธุ์, ปราณี ทองใส และสุมิตรา
สินธ์ศิริมานะ. (2558). การพยาบาลศัลยศาสตร์วิกฤต (พิมพ์
ครั้งที่ 2). บริษัท พี.เอ.ลีฟวิ่ง จำกัด.

วาริดา จงธรรม์. (ม.ป.ป.). NURSING CARE OF FECAL AND
URINARY INCONTINENCE [เอกสารที่ไม่ได้ตีพิมพ์].
คณะแพทยาสตร์ศิริราชพยาบาล, มหาวิทยาลัยมหิดล

วิภาวี หม้ายพิมาย. (2557). การดูแลภาวะผิวหนังอักเสบจากการ
ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัย
มหิดล. HTTPS://NS.MAHIDOL.AC.TH/ENGLISH/
TH/DEPARTMENTS/FN/TH/KM/57/KM_180657.HTML