โครงงานอาชีพ 1

โครงงานอาชีพ
เร่ือง พดั จกั สานไมไ้ ผ่

จัดทาโดย

นางสาวพชั รินทร์ แสนบุญศิริ เลขท่ี 11

ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 5/16

เสนอ

คุณครูวนิดา บญุ พเิ ชฐวงศ์
โรงเรียนสตรีราชินูทิศ อดุ รธานี สพม.เขต 2



ก

ช่ือโครงงาน พดั จกั สานไมไ้ ผ่
ผ้จู ดั ทา นางสาวพชั รินทร์ แสนบุญศิริ เลขที่ 11
ระดับ ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 5
ประเภท หตั ถกรรม
ครูทีป่ รึกษา คณุ ครูวนิดา บญุ พเิ ชฐวงศ์
โรงเรียน สตรีราชินูทิศ อุดรธานี

สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษาเขต 20

บทคดั ย่อ

โครงงานเรื่องพดั จกั สานไมไ้ ผ่ ประเภทหัตถกรรม มีจุดมุ่งหมายเพือ่ พดั คลายร้อน ประหยดั ค่าไฟ
ใหผ้ ทู้ ี่ตอ้ งการคลายร้อนโดยท่ีไม่ตอ้ งการใชไ้ ฟฟ้า สามารถพดั สานไดด้ ว้ ยตนเอง
อีกท้งั เพือ่ เป็นแนวทางในการประกอบอาชีพ หรืออาชีพเสริมใหก้ บั ชุมชน จากการดาเนินงานเราสามารถ
สานพดั ไดส้ วยงาม และสามารถใชไ้ ดจ้ ริง สามารถขายไดจ้ ริง อีกท้งั ยงั มีวธิ ีการทาท่ีงา่ ย
สามารถทาไดท้ กุ คน และสามมารถเพ่ิมรายไดร้ ะหวา่ งเรียนได้

ข

กติ ตกิ รรมประกาศ

โครงงานเร่ืองพดั จกั สานไมไ้ ผ่ ประเภทหัตถกรรม สาเร็จลงดว้ ยดีตามวตั ถุประสงค์
ขอขอบพระคณุ ผทู้ ี่สนบั สนุนและช่วยเหลือการทาโครงงานพดั สาน ดงั รายช่ือผสู้ นบั สนุนต่อไปน้ี
วา่ ท่ีร้อยตรีสมประสงค์ วงษอ์ บุ ลผอู้ านวยการโรงเรียนสตรีราชินูทิศ คุณครูวนิดา บุญพเิ ชฐวงศ์
ครูที่ปรึกษาโครงงาน รวมถึงคณะครูทกุ ท่านในโรงเรียนสตรีราชินูทิศที่ไดใ้ หค้ าแนะนา รายงาน
โครงงานฉบบั สมบรู ณ์ตลอดเวลาในการทาโครงงาน

อน่ึงคณะผจู้ ดั ทาโครงงานหวงั วา่ โครงงานฉบบั น้ีจะมีประโยชน์อยไู่ ม่นอ้ ยสาหรับผศู้ ึกษา
ขอ้ บกพร่องต่างๆ ท่ีอาจจะเกิดข้นึ น้นั ผจู้ ดั ทาขออภยั ไว้ ณ ที่น้ีดว้ ย
และยนิ ดีที่จะรับฟังคาแนะนาจากทกุ ทา่ นท่ีไดเ้ ขา้ มาศึกษาเพือ่ เป็นประโยชน์ในการพฒั นาโครงงานต่อไป

คณะผจู้ ดั ทาโครงงาน

สารบญั ค

บทคดั ยอ่ หน้า
กิตติกรรมประกาศ ก
สารบญั ข
สารบญั รูปภาพ ค
บทท่ี 1 บทนา ง
บทที่ 2 เอกสารที่เก่ียวขอ้ ง 1
บทที่ 3 อุปกรณ์และวิธีดาเนินการ 2
บทท่ี 4 ผลการดาเนินการ 4
บทท่ี 5 สรุป อภิปรายผลการดาเนินการ 6
บรรณานุกรม 7
8

สารบญั รูปภาพ ง
ภาพที่
หน้า
ภาพท่ี 1 แสดงการนาตอกไปสานและตดั พดั เป็นรูปวงรี
4
ภาพที่ 2 แสดงการนาผา้ มาติดท่ีพดั โดยใชก้ าวสองหนา้ ติด 5
5
ภาพที่ 3 แสดงการติดไมไ้ ผท่ ่ีพดั โดยใชผ้ า้ มดั และใชก้ รรไกรตดั ส่วนเกินออก 5

ภาพท่ี 4 แสดงการทดสอบการใชง้ าน

1

บท 1
บทนา

ที่มาและความสาคัญ
การจกั สานเป็นการนาวสั ดุขนาดเลก็ และยาวมาขดั มาสานกนั จนเป็นชิ้นเป็นอนั เช่น เสื่อ ตะกร้า

ลกู ตะกร้อ พดั วสั ดุที่ใชจ้ กั สานนามาจากธรรมชาติ เช่น ไมไ้ ผ่ หวาย ปอ กระจูด เป็นตน้
ในภายหลงั มีการนาผกั ตบชวาหรือมีวสั ดุเลียนแบบธรรมชาติเพ่อื ความทนทานมากข้นึ การสานน้นั
มีลกั ษณะคลา้ ยกบั การทอผา้ น้นั คอื ใชว้ สั ดุขนาดเลก็ และยาวที่เรียกวา่ ตอก
หรือตน้ ไผท่ ่ีนามาขดั กนั กลายเป็นเสน้ เลก็ ๆ มาขดั ประสานกนั แต่ตอกในการจกั สานน้นั มีขนาดใหญ่กวา่
เส้นดา้ ยมากลวดลายของงานจึงมีขนาดใหญ่
วตั ถุประสงค์

1. เพอ่ื ส่งเสริมสินคา้ ของทอ้ งถ่ิน
2. เพือ่ หารายไดด้ ว้ ยตนเอง
3. เพ่อื ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์
ประโยชน์ท่ีคาดว่าจะได้
1. ใชใ้ นเวลาจาเป็นท่ีไม่มีไฟฟ้า
2. ประหยดั พลงั งานสิ่งแวดลอ้ ม

ค่าใช้จ่ายในการปฏิบตั งิ าน

ไม่มีคา่ ใชจ้ ่าย
ปัญหา
1.เลบ็ ฉีก
2.สีติดมือเพื่อนแลว้ ลา้ งไมอ่ อก

2

บทท่ี 2
เอกสารท่ีเกยี่ วข้อง

โครงงานอาชีพ เรื่องพดั สานไมไ้ ผ่ เน้ือหาในบทน่ีจะนาเสนอส่ิงที่เกี่ยวขอ้ งดงั น้ี
1.อุปกรณ์ที่ใชใ้ นการประดิษฐ์
2.ประวตั ิความเป็นมาของพดั สาน
3.ประโยชนข์ องพดั สาน

1.อุปกรณ์ท่ใี ช้ในการประดษิ ฐ์

1.ตอกไมไ้ ผ่ คือตอกท่ีไดจ้ ากไมไ้ ผผ่ า่ กลีบแลว้ จกั เลือกเอาเฉพาะผิวของไมไ้ ผไ่ ม่เอาเน้ือไม้

2.ไมไ้ ผ่ (ไวท้ าดา้ มจบั )

3.ผา้ ลายลูกไม้ หรือผา้ ที่ไม่ไดใ้ ชแ้ ลว้

4.กาวร้อนหรือกาวสองหนา้

2.ประวตั ิความเป็ นมาของพดั จกั สานไม้ไผ่

พดั สาน เป็นของใชส้ าหรับโบกเตาไฟของคนไทยในสมยั ก่อน
หรือใชส้ าหรับโบกพดั ร่างกายใหห้ ายคลายจากความร้อนได้
สามารถที่จะนาติดตวั ไปไหนมาไหนไดอ้ ยา่ งสะดวก
วสั ดุท่ีใชพ้ ดั สานเป็นผลผลิตจากพชื พรรณธรรมชาติในทอ้ งถิ่น คือไมไ้ ผ่ การสานพดั
ผสู้ านนิยมสานเป็นรูปลกั ษณะต่าง ๆ มงุ่ เนน้ ประโยชนก์ ารใชง้ าน
มีการปรับปรุงพฒั นารูปแบบใหม้ ีความสวยงามประณีต เช่น พดั สานหา้ เหล่ียมเหมาะสาหรับโพกพดั เตาไฟ
พดั ลายดอกสานเป็นลวดลายต่างๆพดั ละเอียดรูปใบโพธ์ิหรือรูปหวั ใจและรูปตาลปัตร

พดั สานเป็นงานหตั ถกรรมพ้ืนบา้ นอนั ทรงคณุ ค่าที่เกิดจากภูมิปัญญาชาวบา้ นท่ีมีการประยกุ ตป์ รับปรุงรูปแบ 3
บตลอดเวลา การสานพดั เป็นอาชีพเสริมทารายไดด้ ีภายในครัวเรือน
ชาวบา้ นจะสานพดั ในช่วงวา่ งเวน้ จากการทานาเป็นสินคา้ พ้นื เมืองท่ีสาคญั อยา่ งหน่ึงของชาวบา้ น

3.ประโยชน์ของพดั สาน

ประโยชน์ต่อผ้จู ัดทา
1.ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์
2.ฝึกการทางานเป็นกล่มุ มีความสามคั คี
3.รู้จกั นาทรัพยากรท่ีมีอยมู่ าใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์
4.รู้จกั การทาพดั เร่ิมต้งั แตข่ ้นั ตอนการเกบ็ ช่อครามน้า จนไปถึงข้นั ตอนการสานพดั สาน
ประโยชน์ต่อสังคม
1.นาไปใชเ้ พื่อพดั คลายความร้อน
2.นาไปประยกุ ตใ์ ชก้ บั การแสดงต่างๆ เช่น ราพดั เป็นตน้
3.นาไปจาหน่าย เพื่อเป็นรายไดเ้ สริม

4

บทที่ 3
อปุ กรณ์ และวธิ ีการดาเนินการ

1.อปุ กรณ์
1.ไมไ้ ผ่
2.ตอไมไ้ ผ่
3.ผา้
4.กรรไกร

2.วธิ กี ารดาเนนิ การ
1.ประชุมวางแผนการดาเนินงาน
2.ออกแบบพดั สาน
3.การประดิษฐ์อุปกรณ์ และทดสอบการใชง้ าน
ข้นั ตอนการประดิษฐ์

1.นาตอกไปสาน แลว้ กน็ ามาตดั เป็นรูปวงรี

ภาพท่ี 1 แสดงการนาตอกไปสานและตดั พดั เป็นรูปวงรี 5
2.นาผา้ มาติดท่ีขอบของพดั โดยใชก้ าวสองหนา้

ภาพที่ 2 แสดงการนาผา้ มาติดที่พดั โดยใชก้ าวสองหนา้ ติด
3.นาไมไ้ ผท่ ี่เหลาและผา่ กลางไวแ้ ลว้ นามาใส่พดั ที่ติดผา้ ไวแ้ ลว้ จากน้นั ยดึ ไมใ้ หต้ ิดกบั พดั

ภาพที่ 3 แสดงการติดไมไ้ ผท่ ่ีพดั โดยใชผ้ า้ มดั และใชก้ รรไกรตดั ส่วนเกินออก
4.ทดสอบการใชง้ านโดยการพดั

ภาพท่ี 4 แสดงการทดสอบการใชง้ าน 6

บทที่ 4

ผลการดาเนินงาน

การจดั ทาโครงงานอาชีพ เร่ืองพดั จกั สานไมไ้ ผ่
มีวตั ถปุ ระสงคเ์ พ่ือส่งเสริมดา้ นภูมิปัญญาในทอ้ งถ่ินเพ่ืออนุรักษก์ ารจกั สานไทยที่เป็นเอกลกั ษณ์ของไทยไวเ้ พือ่ ใหเ้
กิดความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกบั การทาพดั สานมากยง่ิ ข้ึน และคน้ ควา้ เรื่องท่ีสนใจเกี่ยวกบั
การทาพดั สานเพ่อื ใหผ้ จู้ ดั ทาโครงงานสามารถนามาประยุกตใ์ ชใ้ หเ้ ขา้ กบั การเรียนรู้ของตนเองมากยงิ่ ข้ึน
ซ่ึงมีผลการดาเนินงานโครงงาน ดงั น้ี

ผลการโครงงาน เรื่องพดั สาน

เรื่องการทาพดั สาน ผูจ้ ดั ทาไดเ้ ริ่มดาเนินงานตามข้นั ตอนการดาเนินงานที่เสนอในบทที่ 3 แลว้
จากน้นั ไดน้ าเสนอหนา้ ช้นั เรียน โดยท้งั ครูที่ปรึกษา
เพ่อื นๆในห้องเรียนไดเ้ ขา้ ไปมีส่วนร่วมในการจดั การเรียนรู้
โดยแสดงความเห็นในเน้ือหาและรูปแบบของการนาเสนออยา่ งหลากหลาย
ซ่ึงทาใหเ้ กิดการเรียนรู้และเป็นแหลง่ เรียนรู้ในหอ้ งเรียนไดอ้ ยา่ งหลากหลาย

7

บทท่ี 5
สรุป อภปิ รายผลการดาเนนิ การ

สรุปผลการดาเนนิ การ
จากการดาเนินการโครงงานอาชีพ เร่ืองพดั จกั สานไมไ้ ผ่ สรุปผลการทดลองตามวตั ถปุ ระสงคด์ งั น้ี
1.ไดส้ ่งเสริมสินคา้ ของทอ้ งถิ่น
2.ไดใ้ ชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์
3.ไดป้ ระหยดั พลงั งานส่ิงแวดลอ้ ม

4.เป็นแนวทางประกอบอาชีพหลกั หรืออาชีพเสริมต่อไปในอนาคตและใหผ้ อู้ ื่นสามารถศึกษาและนาไปพฒั
นาใหด้ ียงิ่ ข้นึ
อภิปรายผลการดาเนินการ

เรื่องการทาพดั จกั สานไมไ้ ผ่ ผจู้ ดั ทาไดเ้ ร่ิมดาเนินงานตามข้นั ตอนการดาเนินงานท่ีเสนอในบทที่ 3 แลว้ 8
จากน้นั ไดน้ าเสนอหนา้ ช้นั เรียน โดยท้งั ครูท่ีปรึกษา
เพอื่ นๆในห้องเรียนไดเ้ ขา้ ไปมีส่วนร่วมในการจดั การเรียนรู้
โดยแสดงความเห็นในเน้ือหาและรูปแบบของการนาเสนออยา่ งหลากหลาย
ซ่ึงทาใหเ้ กิดการเรียนรู้และเป็นแหล่งเรียนรู้ในหอ้ งเรียนไดอ้ ยา่ งหลากหลาย

ข้อเสนอแนะ

1.ควรสานใหต้ อกอยชู่ ิดกนั

ประโยชน์ที่ได้รับ

1.ไดร้ ับความรู้เกี่ยวกบั การทาพดั สาน

2.ไดน้ ามาใชจ้ ริงในเวลาท่ีไมม่ ีไฟฟ้า

3.ไดป้ ระหยดั พลงั งานส่ิงแวดลอ้ ม

4.สามารถนาไดจ้ าหน่ายได้

บรรณานุกรม

วิกิพีเดีย การจกั สาน (ออนไลน์) แหลง่ ที่มา - https://th.wikipedia.org/wiki/การจกั สาน วนั ที่สืบคน้ ขอ้ มลู
27 สิงหาคม 2563.

ประวตั ิความเป็นมาของพดั จกั สานไมไ้ ผ่ (ออนไลน์)

แหล่งท่ีมา - https://sites.google.com/site/umbella5501125314/reuxng-na-ru/khan-txn-kar-tha-phad-san
วนั ท่ีสืบคน้ ขอ้ มลู 23 ตลุ าคม 2563.