ใบความรู้ประกอบการสอน_เรื่อง_คำราชาศัพท์จากเรื่อง_สังข์ทอง_ตอน_กำเนิดพระสังข์-01301210

ใบความรูท้ ่ี 9 เรอื่ ง คำราชาศพั ท์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 เร่อื ง สังขท์ อง ตอน กำเนดิ พระสงั ข์
แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 9 เรอื่ ง คำราชาศัพทจ์ ากเร่ือง สงั ขท์ อง ตอน กำเนิดพระสังข์
รายวิชา พื้นฐานภาษาไทย รหัส ท๑๕๑๐๑ ภาคเรียนท่ี ๑ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๕

คำราชาศัพท์
คำราชาศัพท์ คือ ภาษาหรือถ้อยคำที่กำหนดขึ้นใช้ให้เหมาะสมกับระดับชั้นของบุคคล ไม่เฉพาะแต่

พระมหากษัตริย์เพียงเท่านั้น แต่ยังรวมถึงพระบรมวงศานุวงศ์ ตั้งแต่ชั้นหม่อมเจ้าลงมาถึงพระภิกษุสงฆ์ ขุนนาง
หรือขา้ ราชการชน้ั ผู้ใหญ่ และสุภาพชน

ลักษณะของคำราชาศัพท์ เป็นคำเฉพาะที่ใช้สื่อสารเฉพาะบุคคล ซึ่งแสดงถึงวัฒนธรรมการใช้ภาษาไทย
เพราะสงั คมไทยมีระดบั บคุ คลทต่ี ่างกนั

การแบง่ ลำดับชัน้ ของบุคคลในการใช้คำราชาศพั ท์ออกเป็น 5 ระดบั ดังนี้
๑. พระมหากษตั ริย์
๒. พระบรมวงศานวุ งศ์
๓. พระสงั ฆราชเจา้ และพระสงฆ์
๔. ขนุ นาง ขา้ ราชการชนั้ สงู
๕. สุภาพชน

คำราชาศัพท์ เป็นลักษณะการใช้ถ้อยคำที่แสดงออกถึงวัฒนธรรมการใช้ภาษาของไทยที่ชัดเจนอันเป็นผล
สืบเนอ่ื งมาจากระบบและรูปแบบการปกครอง ภาษาไทยเป็นภาษาทมี่ ีลกั ษณะพเิ ศษ เพราะแจกแจงการใช้ถ้อยคำ
ตามระดับชนชั้นของบุคคล เพื่อให้ถูกต้องและเหมาะสมตามกาลเทศะ คำราชาศัพท์จึงเป็นเอกลักษณ์ท่ีสำคัญย่ิง
ของชนชาวไทย เราคนไทยจึงมีความจำเป็นต้องใช้คำราชาศัพท์ได้ทั้งในการพูดและการเขียน ตลอดจนเข้าใจ
ความหมายของคำราชาศพั ท์ทง้ั ในการอา่ นและการฟงั เพอ่ื ให้การส่อื สารมีประสทิ ธิภาพ

ลักษณะการใชค้ ำราชาศัพท์
คำราชาศพั ท์ใชส้ ำหรบั สามัญชนพดู กับพระเจ้าแผ่นดิน พระราชนิ ี และพระบรมวงศานุวงศ์ พระเจา้ แผ่นดิน

พระราชินี และพระบรมวงศานุวงศ์จะใช้คำสามัญ ไม่ใช้คำราชาศัพท์ยกย่องพระองค์เอง พระเจ้าแผ่นดินจะใช้
ราชาศัพท์กับพระบรมวงศานุวงศ์ท่ีทรงศักด์ิสูงกว่าทางสืบสายโลหิตหรอื ทางการนับพระญาติ เช่น ปู่ ย่า ตา ยาย
พ่อ แม่ ลุง ป้า น้า อา พี่ และบรมวงศานุวงศ์ ส่วนเจ้านายจะใช้ราชาศัพท์ระหวา่ งกัน เมื่อผู้พูดมีอิสริยยศต่ำกวา่
เชน่ เจ้านายมีศักด์ิเป็นลงุ กบั หลานซึ่งเปน็ พระเจา้ แผน่ ดิน

การแบ่งคำราชาศพั ทห์ มวดตา่ ง ๆ
การแบ่งหมวดหมู่คำราชาศัพท์ ออกเป็นหมวด ๆ นั้น เพื่อให้ง่ายต่อการจดจำและการใช้ถ้อยคำ เราจึงจัด

เรียงคำราชาศัพท์ให้เป็นหมวดหมู่ โดยมีทั้งคำราชาศัพท์หมวดต่าง ๆ เช่น หมวดเครือญาติ หมวดเครื่องใช้ต่าง ๆ
หมวดร่างกาย หมวดกรยิ า หมวดทัว่ ไป เป็นตน้

หมวดคำราชาศัพท์

เครือญาติ คำสรรพนาม

ร่างกาย คำกริยา

เครอื่ งใช้

คำราชาศพั ทห์ มวดเครือญาติ

คำราชาศพั ท์ ความหมาย คำราชาศัพท์ ความหมาย

พระปัยกา ป่ทู วด ตาทวด พระปัยยิกา ย่าทวด ยายทวด
พระอยั กา พระอัยกี ปู่ ตา พระอัยยิกา ย่า ยาย
พระชนก พระบดิ า พ่อ พระชนนี พระมารดา แม่
พระปติ ลุ า ลงุ หรอื อา (ฝา่ ยพ่อ) พระปติ จุ ฉา ป้าหรอื อา (ฝา่ ยพ่อ)
พระมาตุลา ลงุ หรือนา้ (ฝา่ ยแม่) พระมาตจุ ฉา ปา้ หรือน้า (ฝา่ ยแม่)
พระเชษฐา พ่ีชาย พ่สี าว พระเชษฐภคินี
พระอนชุ า น้องชาย น้องสาว พระกนษิ ฐา พระขนิษฐา
พระมเหสี พระชายา ภรรยา พระสวามี พระภัสดา สามี
พระโอรส ลูกชาย พระธิดา ลูกชาย
พระชามาดา ลกู เขย พระสณุ สิ า ลูกสะใภ้
พระนดั ดา หลาน พระปนัดดา เหลน

คำราชาศัพท์หมวดร่างกาย

คำราชาศพั ท์ ความหมาย คำราชาศัพท์ ความหมาย

พระเกศา ผม พระกรรณ หู
พระนลาฎ หน้าผาก พระเนตร ตา
พระโอษฐ์ ปาก ขอบพระเนตร ขอบตา
ตอ่ มพระเนตร ตอ่ มนำ้ ตา ม่านพระเนตร มา่ นตา
พระขนง ควิ้ พระอสั สุชล น้ำตา
พระทนต์ ฟนั พระนาสิก จมกู
พระชิวหา ล้ิน พระศอ คอ
พระเขฬะ น้ำลาย พระพกั ตร์ หนา้
พระอุทร ทอ้ ง พระเสโท เหงื่อ
พระหนุ คาง
พระองคลุ ี น้ิวมอื พระเศยี ร ศีรษะ
พระหตั ถ์ มอื พระปราง แกม้
ข้อพระหัตถ์ ข้อมือ พระพาหา ชว่ งแขน
พระมังสา เนื้อ พระพาหุ ตน้ แขน
พระโลมา ขน พระกร แขน
พระอรุ ะ อก พระบาท เท้า
พระนาภี สะดือ ขอ้ พระบาท ข้อเท้า
พระโสณี สะโพก พระชานุ เขา่
พระชงฆ์ แขง้
พระรากขวญั ไหปลารา้ พระดรรชนี น้วิ ช้ี
พระกจั ฉะ รักแร้ พระหทยั ใจ
พระเพลา ขาหรือตัก พระนขา เลบ็
พระชพี จร ชพี จร พระอัฐิ กระดูก
พระธมนี เสน้ ประสาท
พระกำโบล กระพงุ้ แก้ม พระทาฐะ เข้ยี ว
พระวักกะ ไต พระกฤษฎี สะเอว
พระอังสะ พระองั สา ไหล่ พระปรัศว์ สขี ้าง
พระผาสกุ ะ ซี่โครง พระฉวี ผิวหนัง
พระรากขวัญ ไหปลารา้

คำราชาศัพท์หมวดเครอื่ งใช้
คำราชาศัพท์หมวดคำกริยา

คำราชาศพั ท์หมวดคำสรรพนาม

ใบงานที่ 9 เร่ือง คำราชาศัพทจ์ ากเรือ่ ง สังข์ทอง ตอนกำเนิดพระสงั ข์

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 2 เรื่อง สังขท์ อง ตอน กำเนิดพระสังข์
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 9 เรอ่ื ง คำราชาศัพทจ์ ากเร่ือง สังข์ทอง ตอน กำเนดิ พระสงั ข์
รายวิชา พนื้ ฐานภาษาไทย รหสั ท๑๕๑๐๑ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ตอนท่ี ๑ ให้นกั เรียนเขียนคำราชาศัพท์ ความหมาย จากเรอ่ื ง สงั ข์ทอง ตอนกำเนดิ พระสังข์ โดยแยกเปน็ หมวด
คำนามและคำกริยา และบอกความหมายให้ถูกตอ้ ง

ที่ คำนาม ความหมาย คำกริยา ความหมาย

1

2

3

4

5

ตอนท่ี ๒ ให้นกั เรยี นแตง่ ประโยคโดยใช้คำราชาศัพท์ (ท้ัง ๕ ปะเภท) ๑๐ ประโยค

ขอ้ ประเภท คำราชาศพั ท์ ประโยค

๑ พระมหากษัตริย์

๒ พระมหากษัตริย์

๓ พระสงฆ์

๔ สภุ าพชนท่ัวไป

5 พระสงฆ์

6 พระมหากษัตรยิ ์

7 สภุ าพชนท่วั ไป

8 พระมหากษัตริย์
9 พระบรมวงศานวุ งศ์

๑๐ พระบรมวงศานุวงศ์

ชือ่ ........................................................นามสกุล......................................................ชน้ั ...............เลขท.ี่ ..........