รวมกฎหมายเกี่ยวกับการพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์

กฎหมายเก่ียวกบั การพิจารณาคดที างอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๔๕

(๑) แจ้งให้พยานทราบถึงวธิ กี ารสบื พยานและจดั ใหพ้ ยานลงลายมือช่ือรับรู้ไว้ในรายงาน
เจา้ หนา้ ทเ่ี พอื่ เสนอศาลพิจารณาสง่ั รวมไวใ้ นสานวน

(๒) เข้าระบบการบันทึกคาเบิกความพยานโดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์โดยใส่ช่ือผู้ใช้
และรหสั ผา่ นตามท่นี ักวิชาการคอมพวิ เตอร์หรือผูท้ ไี่ ด้รบั มอบหมายจากหวั หนา้ หน่วยงานกาหนด

(๓) ตรวจสอบความพร้อมของข้อมูลและอุปกรณ์ท่ีเก่ียวข้อง และจัดเตรียมข้อมูล
อิเล็กทรอนกิ ส์

(๔) บันทึกภาพและเสียงการสืบพยาน
(๕) ตรวจทานความถกู ต้องของข้อมลู อเิ ล็กทรอนิกส์ จดั เก็บ สารองและดแู ลรักษาระบบ
บันทกึ คาเบกิ ความพยานด้วยภาพและเสียงใหอ้ ยใู่ นรปู แบบข้อมลู อเิ ลก็ ทรอนิกส์
(๖) ปอ้ งกนั ไมใ่ หบ้ ุคคลใดสามารถเขา้ ถึงรหสั ผา่ น ข้อมลู และอปุ กรณ์
(๗) ส่งมอบรหัสการเข้าถึงไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่บันทึกไว้ให้ผู้พิพากษาปิดผนึก
ลงลายมือชื่อกากับรวมไว้ในสานวนคดี และนาส่งข้อมูลให้แก่ผู้พิพากษา รวมถึงดาเนินการเพื่อให้การบันทึก
คาเบกิ ความพยานโดยวธิ ีการทางอเิ ล็กทรอนกิ สข์ องผูพ้ พิ ากษาเปน็ ไปโดยเรยี บรอ้ ยและปลอดภยั

หมวด ๔
คาพิพากษา
ข้อ ๓๗ คดีท่ีอยู่ในอานาจพิจารณาพิพากษาของผู้พิพากษาคนเดียวตามพระธรรมนูญ
ศาลยตุ ธิ รรม ผู้พิพากษาอาจจัดทาคาพพิ ากษาหรือคาสงั่ ในรูปแบบข้อมูลอิเลก็ ทรอนิกสโ์ ดยบันทกึ ขอ้ มูล
อิเล็กทรอนิกส์เป็นไฟล์ประเภท PDF หรือ PDF/A แล้วลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ของผู้พิพากษา
ทพี่ ิพากษาหรือทาคาส่ังตามข้อ ๙ และประทบั ตราประจาชาดในรปู แบบข้อมูลอิเลก็ ทรอนิกส์ แล้วอัปโหลด
(Upload) คาพิพากษาหรือคาส่ังดังกล่าวเข้าสู่ระบบอิเล็กทรอนิกส์ท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนด
หลังจากอา่ นหรือถือว่าไดอ้ ่านคาพิพากษาหรอื คาสงั่ น้นั ตามกฎหมายแลว้

หมวด ๕
การระงบั ใช้ระบบ
ข้อ ๓๘ หากผู้ใช้ระบบพบปัญหาหรือความบกพร่องในระบบบันทึกคาเบิกความพยาน
ด้วยภาพและเสยี ง หรือระบบลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ เช่น ชื่อผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านของตนอาจถูก
บุคคลอื่นนาไปใช้ หรือพบเหตุที่ทาให้เกิดความไม่มั่นคงปลอดภัยในการใช้ระบบดังกล่าว ให้ผู้ใช้ระบบ
แจ้งต่อเจา้ หน้าทีผ่ ้ดู แู ลระบบทันที

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพิจารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๔๖

ข้อ ๓๙ กรณีมีเหตุจาเป็น เจ้าหน้าท่ีผู้ดูแลระบบอาจดาเนินการปิดระบบเพื่อระงับการใช้
ระบบบันทึกคาเบิกความพยานด้วยภาพและเสียง หรือระบบลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ โดยได้รับอนุญาต
จากผู้รับผิดชอบราชการศาลหรือเลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรม เว้นแต่ในกรณีจาเป็นเร่งด่วน
ให้เจ้าหน้าท่ีผู้ดูแลระบบปดิ ระบบชั่วคราวได้ แต่ต้องรายงานให้ผ้รู ับผิดชอบราชการศาลหรือเลขาธิการ
สานกั งานศาลยตุ ิธรรม แล้วแตก่ รณี ทราบทันที

ประกาศ ณ วนั ท่ี 20 กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๔
(ลงชอ่ื ) พงษ์เดช วานชิ กิตติกูล
(นายพงษ์เดช วานชิ กิตตกิ ลู )
เลขาธิการสานักงานศาลยุตธิ รรม

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนกิ ส์ ๔๗

บญั ชแี นบท้ายประกาศ
ระบบอเิ ล็กทรอนกิ สท์ ีใ่ ช้ในการนงั่ พจิ ารณาโดยวิธกี ารทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ไดแ้ ก่ แอปพลิเคชัน
๑. Google Meet
๒. Cisco Webex
๓. Zoom
ท้ังน้ี การไต่สวนคาร้องขอตั้งผู้จัดการมรดกหรือคาร้องขอตั้งต้นคดีประเภทอื่น การนั่งพิจารณา
คดีผู้บริโภค คดีมโนสาเร่ คดีไม่มีข้อยุ่งยาก หรือการไต่สวนคาร้องในคดีแพ่ง เช่น คาร้องขอสวมสิทธิ
เป็นเจ้าหน้ีตามคาพิพากษา คาร้องขอเฉล่ียทรัพย์ คาร้องขอรับชาระหนจ้ี านอง เป็นต้น อาจดาเนนิ การ
ทางแอปพลเิ คชนั อนื่ ทส่ี ามารถสอื่ สารภาพและเสยี งอยา่ งตอ่ เน่อื ง

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ียวกบั การพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนิกส์ ๔๘

(สาเนา)

ระเบยี บราชการฝ่ายตลุ าการศาลยตุ ธิ รรม
วา่ ดว้ ยการดาเนินคดอี าญาในระหว่างที่มกี ารแพร่ระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙

(Coronavirus Disease : COVID-19)
พ.ศ. ๒๕๖๔

____________________

โดยที่ปรากฏสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ซึ่งส่งผลกระทบ
ต่อความปลอดภัยในการดาเนินชีวิตของประชาชนเป็นอย่างมาก การติดต่อสื่อสารระหว่างกันไม่อาจดาเนินการ
ได้ตามปกติเหมือนท่ีผ่านมา ศาลยุติธรรมจึงจาเป็นต้องปรับระบบการทางานในวิถีใหมโ่ ดยคานึงถึงความปลอดภยั
ของผู้มาตดิ ต่อราชการเป็นสาคัญโดยการนาวธิ พี ิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนกิ ส์มาปรบั ใช้กับกระบวนพจิ ารณาตา่ ง ๆ
ในคดีอาญาให้สามารถดาเนินการต่อไปได้เพื่อมิให้เกิดความล่าช้าอันอาจส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพ
ของประชาชนและความปลอดภยั ของสังคม

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๕ แห่งพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ซ่ึงแก้ไขเพิ่มเติม
โดยพระราชบัญญัตแิ ก้ไขเพิ่มเตมิ พระธรรมนูญศาลยุตธิ รรม (ฉบับท่ี ๓) พ.ศ. ๒๕๕๑ ประธานศาลฎกี า
จงึ วางระเบยี บราชการฝ่ายตุลาการศาลยตุ ิธรรม ดังตอ่ ไปน้ี

ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า “ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญา
ในระหว่างท่ีมีการแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19)
พ.ศ. ๒๕๖๔

ขอ้ ๒ ระเบียบน้ีให้ใช้บังคบั ตัง้ แต่วันประกาศเปน็ ตน้ ไป
ขอ้ ๓ ใหย้ กเลกิ
(๑) ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลท่ีเกี่ยวกับ
ผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือสถานท่ีกักขังในระหว่างท่ีมีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(Coronavirus Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๓
(๒) ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลที่เก่ียวกับ
ผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือสถานท่ีกักขังในระหว่างท่ีมีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(Coronavirus Disease : COVID-19) (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๔

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๔๙

ข้อ ๔ ระเบียบน้ีให้ใช้เฉพาะในช่วงท่ียังมีวิกฤตการระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
และการดาเนินการต่อผู้ต้องหาหรือจาเลยในขณะถูกคุมขังจะต้องกระทาโดยเปิดเผย ให้ผู้ที่ถูกคุมขัง
เข้าใจในเรอ่ื งนัน้ ๆ อย่างแทจ้ ริงและมโี อกาสในการโตแ้ ย้งคดั คา้ นไดอ้ ยา่ งเต็มที่

ข้อ ๕ การนั่งพิจารณาและการอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ังให้คู่ความฟัง ศาลอาจดาเนินการ
โดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ตามหลักเกณฑ์ท่ีกาหนดไว้ในระเบียบน้ี และในกรณีท่ีมีการถ่ายทอดภาพและเสียง
ของคู่ความหรือบุคคลที่เก่ียวข้องมายังศาลในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์
หรอื แอปพลิเคชันอน่ื ใหถ้ ือว่าเป็นการดาเนนิ กระบวนพิจารณาในศาลนั้น

ข้อ ๖ การดาเนินการตามข้อ ๕ ให้นาข้อกาหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยวิธีพิจารณาคดี
ทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๖๓ และประกาศสานักงานศาลยุติธรรมท่ีเกยี่ วข้องมาใช้บงั คับเท่าที่พอจะ
ใช้บังคับได้

การติดต่อระหว่างศาลกับพนักงานสอบสวน พนักงานอัยการ ทนายความ คู่ความในคดี
และเจ้าพนักงานเรือนจาหรือเจ้าหน้าที่สถานที่กักขัง อาจกระทาโดยทางโทรสาร ส่ืออิเล็กทรอนิกส์
หรือสื่อทางเทคโนโลยีสารสนเทศอ่นื ใด

ข้อ ๗ การสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหา
ศาลพึงพิจารณาดาเนินการให้มีการสอบถามโดยถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๗/๑ และข้อบงั คบั ของประธานศาลฎกี าว่าด้วย
การสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุม
ทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ และพึงอนุโลมใชก้ ับการย่ืนคาร้องขอหมายขงั และการสอบถามผู้ตอ้ งหาต้ังแต่
ครง้ั แรกด้วย

ข้อ ๘ ในคดีที่จาเลยถูกคุมขัง การดาเนินการเก่ียวกบั การตั้งทนายความ การอ่านและอธบิ ายฟ้อง
ให้จาเลยฟัง การสอบคาให้การ การตรวจพยานหลักฐาน หรือการดาเนินกระบวนพิจารณาอย่างอื่น
ท่ีไม่อยู่ในบังคับของวรรคสอง หากจาเลยไม่คัดค้าน ให้ดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะ
การประชมุ ทางจอภาพได้

การสืบพยานในกรณีท่ีจาเลยให้การรับสารภาพตามฟ้องหรือกรณีอ่ืน ถ้าจาเลยให้ความยินยอม
และในกรณีที่จาเลยมีทนายความ ทนายความนั้นสามารถทาหน้าที่ว่าความให้แก่จาเลยได้ ศาลจะดาเนินการ
โดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้ หากเห็นว่าการดาเนินการเช่นนั้น
จะไมเ่ ปน็ ท่เี สียหายหรอื กอ่ ให้เกิดความไม่เป็นธรรมแกจ่ าเลย

การดาเนินการตามวรรคหน่งึ และวรรคสอง ใหม้ กี ารบนั ทกึ ภาพและเสียงไว้

ข้อ ๙ ในคดีที่จาเลยถูกคมุ ขัง เพื่อไมใ่ ห้เกดิ ความล่าชา้ ในการอ่านคาพิพากษาหรอื คาสง่ั ของศาล
ถ้าจาเลยยนิ ยอมและศาลเห็นว่าเป็นประโยชน์แกท่ ุกฝ่าย ศาลจะอ่านคาพิพากษาหรือคาสั่งให้จาเลยฟัง

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนิกส์ ๕๐

โดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพไปยังสถานที่คุมขังก็ได้ ทั้งน้ี ให้มีการบันทึก
ภาพและเสยี งไว้และดาเนนิ การตามคาพพิ ากษาหรือคาสัง่ โดยเร็ว

ข้อ ๑๐ ในกรณีที่สถานท่ีคุมขังแห่งใดมีมาตรการควบคุมการเคล่ือนย้ายผู้ต้องขังเพ่ือจากัดวง
ของการแพร่ระบาดของโรค ทาให้ไม่สามารถดาเนินการในลักษณะการประชุมทางจอภาพตามข้อ ๗ ข้อ ๘
หรือข้อ ๙ ได้ ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืนท่ีสานักงานศาลยุติธรรม
กาหนด

ข้อ ๑๑ ในคดีที่จาเลยไม่ถูกคุมขัง การตรวจพยานหลักฐาน ศาลจะดาเนินการโดยวิธี
ถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืน
ท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนดก็ได้ หากเห็นว่ามีความเหมาะสมและคู่ความสามารถตรวจสอบและ
แถลงถงึ แนวทางการเสนอพยานหลกั ฐานต่อศาลได้ตามกฎหมาย

ข้อ ๑๒ การไต่สวนมูลฟ้องคดีอาญาท่ีราษฎรเป็นโจทก์ ถ้าศาลเห็นว่ามีความจาเป็น
ต้องดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์
หรือแอปพลิเคชันอ่ืนที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนด ให้แจ้งให้โจทก์ทราบและบอกกล่าวไปยังจาเลย
พร้อมกับการแจ้งวันนัดไต่สวน หากจาเลยประสงค์จะใช้สิทธิตามกฎหมายในชั้นน้ี ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบ
อิเลก็ ทรอนิกสห์ รือแอปพลิเคชนั ดังกลา่ ว

การดาเนนิ การตามวรรคหน่ึง ให้ศาลคานึงถงึ ความสามารถในการเขา้ ถึงเทคโนโลยขี อง
โจทก์และจาเลยดว้ ย

ข้อ ๑๓ เพ่ือให้การปฏิบัติตามระเบียบนี้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ศาลอาจกาหนด
แนวทางปฏบิ ัติของแต่ละศาลไดเ้ ทา่ ท่ไี มข่ ดั หรอื แยง้ กับระเบียบน้ี

ข้อ ๑๔ ในกรณีมีความจาเป็นต้องมีวิธีการอย่างหน่ึงอย่างใดในทางธุรการเพ่ือให้การปฏิบัติ
ตามระเบียบนี้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ให้เลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรมอานวยความสะดวกและ
กาหนดวิธกี ารนน้ั

ประกาศ ณ วนั ที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๔
(ลงชื่อ) เมทนิ ี ชโลธร
(นางเมทินี ชโลธร)
ประธานศาลฎีกา

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๕๑

ขอ้ พจิ ารณาเกยี่ วกับระเบยี บราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
วา่ ดว้ ยการดาเนินคดอี าญาในระหว่างท่ีมกี ารแพร่ระบาดของโรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙

(Coronavirus Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔
______________

โดยท่ีปรากฏสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ส่งผลกระทบ
ต่อความปลอดภัยในการดาเนินชีวิตของประชาชนเป็นอย่างมาก การติดต่อส่ือสารระหว่างกันไม่อาจดาเนินการ
ได้ตามปกติเหมือนที่ผ่านมา ศาลยุติธรรมจาเป็นต้องปรับระบบการทางานในวิถีใหม่โดยคานึงถึงความปลอดภัย
ของคู่ความและผู้มาติดต่อราชการเป็นสาคญั โดยการนาวิธีพิจารณาคดที างอิเล็กทรอนกิ ส์มาปรับใช้กบั
กระบวนพิจารณาต่าง ๆ ให้สามารถดาเนินการต่อไปได้เพื่อมิให้เกิดความล่าช้าอันอาจส่งผลกระทบต่อสิทธิ
เสรีภาพของประชาชนผู้มีอรรถคดีและความปลอดภัยของสังคม ปัจจุบันได้มีข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา
ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๖๓1 กาหนดหลักการเพ่ือรองรับให้กระบวนพิจารณาของศาล
ทั้งในคดีแพ่งและคดีอ่ืนที่มีกฎหมายบัญญัติให้นาประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งไปใช้บังคับ
เช่น คดีอาญา ไม่ว่าจะเปน็ การนงั่ พิจารณา การสบื พยาน หรอื การอา่ นคาพิพากษา สามารถกระทาโดยวธิ ีการทาง
อิเล็กทรอนิกสต์ ามหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารทส่ี านักงานศาลยตุ ธิ รรมประกาศกาหนดไดจ้ นเสรจ็ ส้นิ ไปทงั้ คดี
ท้ังนี้ ในส่วนการดาเนินคดีอาญาในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดดังกล่าว ประธานศาลฎีกาได้วางระเบียบราชการ
ฝ่ายตุลาการศาลยุตธิ รรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในระหว่างท่ีมีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรสั
โคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔ อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๕2
แห่งพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ซ่ึงแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมพระธรรมนูญ
ศาลยตุ ธิ รรม (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยมขี อ้ พจิ ารณาตามระเบียบรายข้อ ดังตอ่ ไปน้ี

ข้อ ๑ ระเบียบน้ีเรียกว่า “ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนิน
คดอี าญาในระหวา่ งท่มี กี ารแพรร่ ะบาดของโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease
: COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔”

ระเบียบว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัส
โคโรนา ๒๐๑๙ ใช้กับการดาเนินคดีอาญา ท้ังกรณีท่ีผู้ต้องหาหรือจาเลยถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือ
สถานท่กี ักขงั และกรณที ผ่ี ู้ต้องหาหรือจาเลยไม่ถกู คมุ ขงั หรอื ไดร้ ับการปล่อยชว่ั คราวดว้ ย3

1 ประกาศราชกจิ จานุเบกษาเมอ่ื วันท่ี ๓๐ กันยายน ๒๕๖๓ และมีผลใชบ้ งั คบั ต้งั แตว่ ันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๖๓ เปน็ ตน้ มา
2 ให้ประธานศาลฎีกามีหน้าที่วางระเบียบราชการฝ่ายตุลาการของศาลยุติธรรม เพ่ือให้กิจการของศาลยุติธรรมดาเนินไปโดยเรียบร้อยและ
เป็นระเบียบเดียวกนั ...
3 ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลที่เกี่ยวกับผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือสถานที่กักขังในระหว่าง
ที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๓ และที่แก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๖๔
ซึ่งถูกยกเลิกโดยระเบียบน้ี กาหนดใหใ้ ชก้ ับการดาเนนิ คดีอาญาในศาลเฉพาะกรณีท่ผี ตู้ ้องหาหรือจาเลยถกู คมุ ขงั อยู่ในเรือนจาหรอื สถานทก่ี กั ขังเทา่ น้ัน

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพิจารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนิกส์ ๕๒

ข้อ ๒ ระเบียบน้ใี ห้ใชบ้ งั คับตั้งแตว่ ันประกาศเปน็ ตน้ ไป

ประกาศใหใ้ ช้บังคบั ณ วนั ที่ ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๖๔ เป็นต้นไป และประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เลม่ ๑๓๘ ตอนที่ ๕๑ ก วนั ท่ี ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๖๔

ข้อ ๓ ใหย้ กเลิก
(๑) ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลท่ีเกี่ยวกับ
ผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือสถานที่กักขังในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(Coronavirus Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๓
(๒) ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลที่เกี่ยวกับ
ผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจาหรือสถานท่ีกักขังในระหว่างท่ีมีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(Coronavirus Disease : COVID-19) (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๖๔

รายละเอยี ดตามท่ีกลา่ วไวใ้ นข้อ ๑

ข้อ ๔ ระเบียบน้ีให้ใช้เฉพาะในช่วงทีย่ ังมวี ิกฤตการระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
และการดาเนินการต่อผตู้ ้องหาหรอื จาเลยในขณะถูกคมุ ขงั จะต้องกระทาโดยเปดิ เผย ให้ผู้ทถ่ี ูกคมุ ขัง
เข้าใจในเรอื่ งนนั้ ๆ อยา่ งแทจ้ รงิ และมีโอกาสในการโต้แยง้ คัดคา้ นได้อยา่ งเต็มที่

ระเบียบน้ีให้ใช้บังคับกับการดาเนินคดีอาญาเฉพาะในช่วงสถานการณ์ที่ยังมีการแพร่ระบาด
ของโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ เทา่ น้ัน เพื่อมิใหเ้ กดิ ความล่าช้าอันอาจสง่ ผลกระทบตอ่ สทิ ธิเสรีภาพ
ของประชาชนผู้มีอรรถคดีและความปลอดภัยของสังคม โดยสามารถพิจารณาสถานการณ์ดังกล่าวได้
จากประกาศของหน่วยงานภาครัฐหรือข่าวคณะอนกุ รรมการศึกษา ติดตามและแก้ไขปัญหาการบรหิ ารจัดการคดี
ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19)
นอกจากนี้ ระเบียบได้กาหนดหลักการเพื่อค้มุ ครองสิทธิในกระบวนพิจารณาตามกฎหมายของผู้ต้องหา
หรือจาเลยในขณะถูกคุมขังตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ และประมวลกฎหมาย
วิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๗๒4 กล่าวคือ ต้องกระทาโดยเปิดเผย ให้ผู้ที่ถูกคุมขังได้เข้าใจในเรื่องนั้น ๆ
อยา่ งแท้จรงิ และมโี อกาสโต้แยง้ คดั คา้ นไดอ้ ย่างเต็มท่ี

ข้อ ๕ การน่ังพิจารณาและการอ่านคาพิพากษาหรือคาสั่งให้คู่ความฟัง ศาลอาจดาเนินการ
โดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ตามหลักเกณฑ์ที่กาหนดไว้ในระเบียบน้ี และในกรณีที่มีการถ่ายทอด
ภาพและเสียงของคู่ความหรือบุคคลท่ีเก่ียวข้องมายังศาลในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือ
ผ่านระบบอิเลก็ ทรอนิกส์หรือแอปพลเิ คชันอื่น ให้ถอื ว่าเปน็ การดาเนนิ กระบวนพจิ ารณาในศาลน้ัน

4 การพิจารณาและสืบพยานในศาล ให้ทาโดยเปดิ เผยตอ่ หน้าจาเลย...

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๕๓

ข้อ ๖ การดาเนินการตามข้อ ๕ ให้นาข้อกาหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยวิธีพิจารณาคดี
ทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๖๓ และประกาศสานักงานศาลยุติธรรมที่เกี่ยวข้องมาใช้บังคับเท่าที่พอจะ
ใชบ้ ังคับได้

การติดต่อระหว่างศาลกับพนักงานสอบสวน พนักงานอัยการ ทนายความ คู่ความในคดี
และเจ้าพนักงานเรือนจาหรือเจ้าหน้าที่สถานที่กักขัง อาจกระทาโดยทางโทรสาร ส่ืออิเล็กทรอนกิ ส์
หรอื สื่อทางเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นใด

กาหนดหลกั การทั่วไปเพ่ือรองรบั ให้การนั่งพิจารณาของศาล5 และการอ่านคาพิพากษา
หรือคาสั่งให้คู่ความฟัง สามารถกระทาโดยวิธีการตามอิเล็กทรอนิกส์ตามหลักเกณฑ์ที่กาหนดไว้ในระเบียบนี้
ซ่ึงอาจทาในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอื่นซึ่งต้อง
พิจารณาประกอบกับระเบียบฯ ข้อ ๗ ข้อ ๘ ข้อ ๙ และข้อ ๑๐ ด้วย โดยให้นาข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา
ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๖๓ และประกาศสานักงานศาลยุติธรรมที่เกี่ยวขอ้ ง6
ซ่ึงได้แก่ ประกาศสานักงานศาลยุติธรรม เร่ือง หลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดี
ทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ มาใชบ้ งั คับเทา่ ทีพ่ อจะใช้บงั คบั ได้ เชน่

- การจัดทาเอกสารในรปู แบบขอ้ มูลอิเล็กทรอนกิ ส์ (ประกาศฯ ข้อ ๘)
- การส่งหมายนัดหรือเอกสารทางคดีหรือการแจ้งคาส่ังศาลหรือข้อความใดในรูปแบบ
ขอ้ มูลอิเลก็ ทรอนกิ สใ์ หแ้ ก่คคู่ วามโดยทางไปรษณีย์อเิ ลก็ ทรอนิกส์ (E-mail) ตามทอ่ี ย่ไู ปรษณีย์อเิ ลก็ ทรอนิกส์
(E-mail address) ที่คคู่ วามนั้นไดแ้ จ้งต่อศาลไว้ (ประกาศฯ ขอ้ ๗ วรรคสอง)
- การแสดงตนของคู่ความหรือบุคคลที่เก่ียวข้องในคดีในการพิจารณาคดีทางระบบ
อิเล็กทรอนิกส์ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบบุคคลท่ีใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์ว่าตรงกับคู่ความหรือบุคคล
ที่เกี่ยวขอ้ งในคดีหรือไม่ (ประกาศฯ ข้อ ๑๗)
- การลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ในบันทึกคาเบิกความพยานหรือรายงานกระบวนพิจารณา
ของคู่ความและบุคคลท่ีเก่ียวข้องท่ีอยู่นอกศาล ซึ่งหากไม่สามารถลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ได้ถือว่า
เปน็ กรณีที่บุคคลดังกลา่ วลงลายมือชื่อไมไ่ ด้ (ประกาศฯ ขอ้ ๒๖)
- การขอตรวจดูภาพและเสียงกระบวนพิจารณาที่บันทึกไว้ให้กระทาในศาล และอยู่ใน
ความควบคุมดูแลของเจ้าหน้าที่ โดยมิให้บันทึกภาพหรือเสียงหรือทาซ้าข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ดังกล่าว
(ประกาศฯ ขอ้ ๑๘ วรรคสาม)
- การถ่ายทอดภาพและเสียงของคู่ความหรือบุคคลท่ีเกี่ยวข้องในคดีที่ใช้ระบบอยู่นอกศาล
มาเผยแพรใ่ นห้องพิจารณาโดยเปดิ เผย เพอ่ื รองรบั หลักการพิจารณาคดโี ดยเปดิ เผย (ประกาศฯ ขอ้ ๒๑)

5 การที่ศาลออกนั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดี เช่น ชีสองสถาน สืบพยาน ทาการไต่สวน ฟังคาขอต่าง ๆ และฟังคาแถลงการณ์ด้วยวาจา รวมถึง
ดาเนินกระบวนพจิ ารณาใด ๆ ตอ่ คคู่ วามหรอื บคุ คลทีเ่ กยี่ วข้องในคดี
6 หนงั สอื สานกั งานศาลยตุ ิธรรม ด่วนทสี่ ุด ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๗๙๖ ลงวนั ที่ ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๖๔

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกับการพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนิกส์ ๕๔

นอกจากนี้ การพิจารณาคดีในลักษณะการประชุมทางจอภาพ (Video Conference)
หรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืน แล้วแต่กรณี ถือว่าเป็นการดาเนินกระบวนพิจารณาในศาล
ดังนั้น คู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องในคดตี อ้ งปฏิบัตติ นตามข้อกาหนดของศาลโดยเครง่ ครดั เสมอื นว่าได้มา
ปรากฏอยู่ต่อหน้าศาลในห้องพิจารณา เช่น คู่ความหรือพยานต้องแตง่ กายสภุ าพเรยี บร้อย สารวมอากปั กิริยา
ทนายความต้องสวมครุยเพ่ือว่าความ7 และต้องอยู่ในสถานที่ท่ีเหมาะสม พยานต้องสาบานหรือ
กล่าวคาปฏิญาณตนก่อนเบิกความ คู่ความและบุคคลเกี่ยวข้องในคดีต้องเปิดหน้าจอภาพของระบบ
ตลอดเวลาทศี่ าลนงั่ พิจารณา และใหป้ ิดไมโครโฟน เม่ือต้องการพูดให้เปดิ ไมโครโฟนและขออนญุ าตศาลกอ่ น
เป็นต้น และศาลมีอานาจใช้มาตรการเร่ืองละเมิดอานาจศาลในกรณีที่มีการประพฤติตนไม่เรียบร้อย
ในระหว่างทน่ี ่ังพจิ ารณาได้

อย่างไรก็ตาม การนั่งพิจารณาและการอ่านคาพิพากษาหรือคาสั่งให้ค่คู วามฟัง ต้องอยู่
ภายใต้บงั คบั ตามหลกั เกณฑท์ ีก่ าหนดไว้โดยเฉพาะในระเบียบน้ดี ้วย เชน่ ระเบียบฯ ขอ้ ๘ ขอ้ ๙ และขอ้ ๑๐
ในคดที ่ีจาเลยถูกคุมขงั การต้ังทนายความ การอา่ นและอธิบายฟอ้ งให้จาเลยฟงั การสอบคาให้การ การตรวจ
พยานหลักฐานการสืบพยานในกรณีที่จาเลยให้รับสารภาพตามฟ้องหรือกรณีอื่น หรือการอ่านคาพิพากษา
หรือคาสั่งของศาลหากจาเลยยินยอมหรือไม่คัดค้าน ก็ให้ศาลดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียง
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพ และบันทึกภาพและเสียงไว้ เว้นแต่สถานที่คุมขังแห่งนั้นจะกาหนด
มาตรการควบคุมการเคล่ือนย้ายผู้ต้องขังเพ่ือจากัดวงของการแพร่ระบาดของโรค ทาให้ไม่สามารถ
ดาเนนิ การในลักษณะการประชมุ ทางจอภาพได้ กใ็ หด้ าเนินการผ่านระบบอิเลก็ ทรอนิกส์หรอื แอปพลเิ คชนั อน่ื
ทส่ี านักงานศาลยุติธรรมกาหนด ได้แก่ Google Meet, Cisco Webex หรือ ZOOM เทา่ นนั้ ไมส่ ามารถ
ใชร้ ะบบอิเลก็ ทรอนกิ สห์ รอื แอปพลิเคชนั อนื่ นอกเหนือจากทส่ี านกั งานศาลยตุ ิธรรมกาหนด เช่น LINE เป็นตน้

สาหรับการสืบพยานในกรณีที่จาเลยไม่ถูกคุมขัง ศาลอาจสั่งให้ดาเนินการโดยวิธีการ
ทางอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบฯ ข้อ ๕ ก็ได้ เน่ืองจากเป็นการนั่งพิจารณาอย่างหน่ึง ตามหนังสือ
สานักงานศาลยุติธรรม เร่ือง ซักซ้อมการปฏิบัติตามระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วย
การดาเนินคดีอาญาในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus
Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔8

ระเบียบฯ ข้อ ๖ วรรคสอง กาหนดวิธีการเพ่ือให้การติดต่อส่งข้อมูลหรือเอกสารกัน
ระหว่างศาลกับบคุ คลหรอื หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเป็นไปดว้ ยความสะดวกรวดเร็ว เชน่ การสง่ เอกสารทางคดี
หรอื แจ้งคาสง่ั ของศาลหรอื ขอ้ ความอืน่ ใด สามารถกระทาโดยทางโทรสาร ส่ืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ หรือสอื่ ทาง
เทคโนโลยสี ารสนเทศอ่ืนใดก็ได้

7 ในกรณีที่ศาลกาหนดให้มีการน่ังพิจารณาโดยวธิ กี ารทางอิเล็กทรอนิกส์นอกทท่ี าการ ให้ทนายความแต่งกายเช่นเดียวกบั การดาเนินกระบวนพจิ ารณา
ในห้องพิจารณาของศาล แตไ่ ม่ต้องสวมครุย
8 หนงั สือสานักงานศาลยุตธิ รรม ดว่ นท่ีสดุ ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๑๐๗ (ป) ลงวนั ที่ ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพจิ ารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๕๕

ตัวอย่างข้นั ตอนการพิจารณาคดีโดยวิธกี ารทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ของศาลอาญาในระหว่าง
ทีม่ กี ารแพรร่ ะบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ มีดงั นี้9

๑) คดที ่สี ามารถพิจารณาโดยวธิ กี ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ไดแ้ ก่ การไตส่ วนมลู ฟ้องในคดที ่ี
ราษฎรเป็นโจทก์ คดีนัดสืบพยานประกอบคารับสารภาพของจาเลย คดีท่ีจาเลยให้การปฏิเสธ คดีนัดตรวจ
พยานหลักฐาน คดนี ดั คุ้มครองสทิ ธิฯ คดนี ัดพร้อม

๒) คู่ความที่ประสงค์ให้ศาลพิจารณาคดีโดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ สามารถแจ้ง
ความประสงคผ์ า่ นทาง QR Code ประกอบดว้ ยขอ้ มูล ไดแ้ ก่

- ชื่อ-สกุล
- ประเภทค่คู วาม ไดแ้ ก่ อัยการโจทก์ ทนายโจทก์ จาเลย ทนายจาเลย หรอื อน่ื ๆ
- หมายเลขคดีดา/แดง
- ประเภทการนดั ได้แก่ ไต่สวนมูลฟ้องสืบประกอบสอบคาใหก้ ารตรวจพยานหลกั ฐานหรืออ่นื ๆ
- วัน/เวลาท่ีนัด
- แจง้ ความประสงคน์ ดั พจิ ารณาทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ได้แก่ ประสงค์ ไม่ประสงค์
- ช่องทางนัดพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ที่ต้องการใช้ ได้แก่ Video.Conference,
Google Meet, Cisco Webex หรอื ZOOM
- หมายเลขโทรศัพท์, ID LINE
หรือโทรศพั ท์ติดต่อทีศ่ ูนยน์ ัดความ
๓) เจ้าหน้าท่ีหน้าบัลลังก์และศูนย์นัดความประสานคู่ความอีกฝ่ายเพ่ือสอบถามถึง
ความพร้อมที่จะใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยโทรศัพท์ ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) หรือ
แอปพลิเคชนั LINE
๔) เมื่อคู่ความทุกฝ่ายพร้อมพิจารณาผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ ศาลจะแจ้งกาหนดวัน
นัดและแนะนาขั้นตอนในการพิจารณาคดีโดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยสามารถตรวจสอบกาหนด
นัดพิจารณาใหมผ่ ่านทาง QR Code
๕) คู่ความและผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายเข้าสู่การพิจารณาโดยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์
ผ่านระบบประชุมทางจอภาพ (Video.Conference) หรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชัน
ทสี่ านกั งานศาลยตุ ิธรรมกาหนด ได้แก่ Google Meet, Cisco Webex หรือ ZOOM

ข้อ ๗ การสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหา
ศาลพึงพิจารณาดาเนินการให้มีการสอบถามโดยถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๗/๑10 และข้อบังคับของประธานศาลฎีกา

9 ข้อมูลจากเว็บไซตศ์ าลอาญา https://crimc.coj.go.th/
10 เมื่อพนักงานอัยการหรือพนักงานสอบสวนร้องขอและผู้ต้องหามิได้คัดค้าน หากศาลเห็นสมควร ศาลอาจอนุญาตให้นาผู้ต้องหาหรือ
พยานหลักฐานไปยงั สถานท่ีทาการของทางราชการ หรือสถานทแี่ หง่ อนื่ ทีศ่ าลเห็นสมควรซ่งึ สามารถสอบถามผ้ตู อ้ งหาหรือทาการไตส่ วน โดยจดั ให้มี

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพิจารณาคดที างอิเลก็ ทรอนิกส์ ๕๖

ว่าด้วยการสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะ
การประชมุ ทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ และพึงอนโุ ลมใชก้ ับการยนื่ คารอ้ งขอหมายขงั และการสอบถาม
ผูต้ ้องหาตัง้ แตค่ รั้งแรกดว้ ย

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๗/๑ และข้อบังคับของประธานศาลฎีกา
ที่เกย่ี วข้อง กาหนดหลักเกณฑ์และวธิ ีการว่าดว้ ยการสอบถามผตู้ อ้ งหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐาน
ในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ เพ่ือคุ้มครองความปลอดภัยในการควบคุม
ผู้ต้องหา อันจะเป็นหลักประกันในการมีตัวผู้ต้องหาเพื่อทาการสอบสวนหรือฟ้องคดี ตลอดจนเป็น
หลกั ประกันการคุ้มครองสิทธขิ องผู้ต้องหา โดยการดาเนนิ การดังกล่าวจะกระทาไดต้ อ่ เม่ือเป็นการยน่ื คาร้อง
ขอหมายขังผู้ต้องหาตั้งแต่ครั้งที่สองเป็นต้นไป เว้นแต่โดยลักษณะของความผิด ฐานะของผู้ต้องหา
จานวนผู้ต้องหา ความรู้สึกของประชาชนส่วนมากแห่งท้องถ่ินนั้น หรือเหตุผลอย่างอื่น อาจทาให้มีการ
ขัดขวางต่อการสอบถามผู้ต้องหา หรือน่ากลัวว่าจะเกิดความไม่สงบหรือเหตุร้ายอย่างอ่ืนขึ้น และ
ผตู้ อ้ งหาไม่คัดคา้ น ศาลจะมคี าส่งั ใหส้ อบถามผู้ตอ้ งหาในลกั ษณะการประชมุ ทางจอภาพ ในการย่นื คาร้องขอ
หมายขังผู้ต้องหาครั้งแรกก็ได้ ซ่ึงกรณีสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ นั้น
ได้ส่งผลกระทบต่อการเคล่ือนย้ายผู้ต้องหามายังศาล และมีความจาเป็นที่ศาลจะต้องกาหนดมาตรการ
เพ่ือลดจานวนผู้ที่จะมาศาลให้เหลือเท่าที่จาเป็นและลดความเสี่ยงในการแพร่ระบาด ย่อมถือเป็น
พฤติการณ์พิเศษและเหตุจาเป็น ตามระเบียบฯข้อ ๗ จึงกาหนดให้พึงอนุโลมใช้กับการยื่นคาร้องขอ
หมายขังและการสอบถามผู้ต้องหาต้งั แตค่ รัง้ แรกด้วย รายละเอียดปรากฏตามหนงั สือสานักงานศาลยุติธรรม
ด่วนที่สุด ท่ี ศย ๐๒๕/ว ๒๗๓ ลงวันท่ี ๗ เมษายน ๒๕๖๓ เรื่อง แนวทางปฏิบัติงานการสอบถาม
ผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอ่ืนต้ังแต่ครั้งแรก เช่น ในการสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวน
พยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาคร้ังแรก ศาลอาจใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศของสานัก
เทคโนโลยีสารสนเทศของสานักงานศาลยุติธรรมหรือระบบประชุมทางจอภาพ (Video Conference)
แต่ในกรณีท่ีไม่สามารถดาเนินการได้หรือหากการดาเนินการผ่านระบบดังกล่าวจะทาให้คดีเกิดความล่าช้า
ศาลอาจดาเนนิ การผา่ นสื่ออเิ ล็กทรอนกิ ส์ใด ๆ ทีส่ ามารถถ่ายทอดภาพและเสียงระหว่างศาลและสถานที่
ซึ่งทาการผัดฟ้อง/ฝากขัง เชน่ Skype, Facetime, Messenger, LINE, WhatsApp, ZOOM เป็นต้น

ข้อ ๘ ในคดีที่จาเลยถูกคุมขัง การดาเนินการเกี่ยวกับการต้ังทนายความ การอ่านและ
อธิบายฟ้องให้จาเลยฟัง การสอบคาให้การ การตรวจพยานหลักฐาน หรือการดาเนินกระบวนพิจารณา
อย่างอ่ืนที่ไม่อยู่ในบังคับของวรรคสอง หากจาเลยไม่คัดค้าน ให้ดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียง
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้

การถ่ายทอดภาพและเสยี งในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้ การดาเนินการดังกล่าวให้เป็นไปตามขอ้ บงั คับของประธานศาลฎีกา... การไต่สวน
ตามวรรคหน่งึ ให้ถือเสมือนว่าเปน็ การไตส่ วนในห้องพิจารณาของศาล

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนิกส์ ๕๗

การสืบพยานในกรณีท่ีจาเลยให้การรับสารภาพตามฟ้องหรือกรณีอ่ืน ถ้าจาเลยให้
ความยินยอมและในกรณีที่จาเลยมีทนายความ ทนายความนั้นสามารถทาหน้าท่ีว่าความให้แก่จาเลยได้
ศาลจะดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้ หากเห็นว่า
การดาเนินการเช่นนนั้ จะไมเ่ ป็นท่เี สียหายหรอื ก่อให้เกดิ ความไม่เปน็ ธรรมแก่จาเลย

การดาเนนิ การตามวรรคหนึง่ และวรรคสอง ให้มีการบนั ทึกภาพและเสยี งไว้

การดาเนินกระบวนพิจารณาในกรณีท่ีจาเลยถูกคุมขัง ได้แก่ การอ่านและอธิบายฟ้อง
การต้ังทนายความให้จาเลย การสอบถามคาให้การ ให้สามารถดาเนินการโดยวิธีถา่ ยทอดภาพและเสยี ง
ในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพได้ หากจาเลยไมค่ ัดคา้ น และให้มีการบนั ทกึ ภาพและเสียงไว้ ดงั น้ี

๑. ให้ดาเนินการต่อหน้าคู่ความทุกฝ่ายโดยวิธีการถ่ายทอดภาพและเสียงจากสถานท่ีคุมขัง
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพมายังศาล ส่วนฝ่ายโจทก์อาจดาเนินการอย่างเดียวกันโดยถ่ายทอด
ภาพและเสยี งจากสถานท่ีทางานก็ได้ และให้บันทกึ ภาพและเสียงหลายคดตี ่อเนื่องกนั ในไฟลเ์ ดยี วกนั ได้
และให้เก็บรกั ษาไฟลด์ ังกลา่ วไวใ้ นเครื่องคอมพวิ เตอร์แม่ขา่ ยของศาลตามหนงั สอื สานักงานศาลยุติธรรม
ดว่ นท่สี ุด ที่ ศย ๐๑๖/ว ๘๙ (ป) ลงวนั ท่ี ๒๔ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔11

อนึ่ง การจัดเก็บไฟล์ที่บันทึกภาพและเสียงไว้ในเคร่ืองคอมพิวเตอร์แม่ข่ายของศาล
อุปกรณ์จัดเก็บข้อมูลแบบภายนอกหรือ Nas Storage เป็นอุปกรณ์ต่อพ่วงท่ีทางานเช่ือมต่อกับเครื่อง
คอมพิวเตอร์แม่ข่ายของศาล ซึ่งทั้งสองอุปกรณ์สามารถทางานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงถือว่า
อุปกรณจ์ ดั เกบ็ ขอ้ มลู แบบภายนอกหรือ Nas Storage เป็นสว่ นหน่ึงของเครอื่ งคอมพวิ เตอรแ์ มข่ ่าย และ
สามารถใชจ้ ัดเกบ็ ไฟล์ท่บี ันทึกภาพและเสยี งได้12

๒. กรณีทจ่ี าเลยถกู คุมขงั อยู่ ณ ท่ที าการของพนกั งานสอบสวน (คดอี าญาท่ีอยู่ในอานาจ
ศาลแขวง) สามารถดาเนนิ การตามข้อ ๑. ไดเ้ ชน่ กันโดยวธิ ีการถ่ายทอดภาพและเสียงจาเลยจากสถานท่ี
ดังกล่าวมายังศาล และเพ่ือความสะดวกอาจกาหนดนัดเหล่ือมเวลากันสาหรับพนักงานสอบสวนแต่ละแห่ง
และกอ่ นเริม่ ดาเนินการใด ๆ ตอ้ งให้โจทก์ยืนยนั ตวั ตนบุคคลทปี่ รากฏทางจอภาพวา่ เปน็ จาเลยดว้ ย13

๓. การต้ังทนายความใหจ้ าเลย ศาลอาจตั้งทนายความซ่ึงประจาอยู่ท่ีศาลหรือที่ทาการ
ของพนักงานสอบสวน แล้วแต่กรณี และต้องให้จาเลยสามารถปรึกษากับทนายความโดยอาจสื่ อสาร
ผ่านทางส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศหรือแอปพลิเคชันใดก็ได้ อย่างเป็นการเฉพาะตัว รวมถึงจดแจ้งชื่อ
ทนายความไวส้ าหรับการตรวจจา่ ยเงินรางวลั และค่าใช้จา่ ยในภายหลัง14

๔. การอ่านอธิบายฟ้องและสอบถามคาใหก้ ารจาเลย

11 หนงั สอื สานกั งานศาลยุติธรรม ด่วนท่สี ุด ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๑๐๗ (ป) ลงวนั ท่ี ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔ ขอ้ ๑.๑
12 หนังสือสานักงานศาลยุติธรรม ที่ ศย ๐๑๖/๑๐๓๔๐ ลงวันที่ ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๖๔ เร่ือง หารือการจัดเก็บไฟล์ท่ีบันทึกภาพและเสียงไว้ใน
เคร่อื งคอมพวิ เตอร์แม่ข่ายของศาล
13 อ้างแลว้ ลาดับ ๑๑ ข้อ ๑.๒
14 อ้างแล้วลาดับ ๑๑ ขอ้ ๑.๓

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพจิ ารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๕๘

๑) ถ้าจาเลยใหก้ ารปฏเิ สธ ก็ใหน้ ัดตรวจพยานหลกั ฐานโดยวธิ ถี ่ายทอดภาพและเสยี ง
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพ และให้พิจารณาด้วยว่าจะปล่อยช่ัวคราวโดยกาหนดเง่ือนไขและ
ใช้มาตรการกากับดูแลหรือให้รายงานตัวตอ่ เจ้าพนักงานตารวจศาลไดห้ รือไม่ ถ้าปล่อยช่ัวคราวได้ ก็ให้
ส่ังปล่อยช่ัวคราวจาเลยโดยให้จาเลยรายงานตัวต่อผู้กากับดูแลหรือเจ้า พนักงานตารวจศาลในวันรุ่งขึ้น
ถ้าจะต้องทาสัญญาประกันหรือมีหลักประกันด้วย อาจส่ังให้ดาเนินการในวันน้ันหรือภายในระยะเวลาท่ีศาล
กาหนดกไ็ ด้ แต่ถา้ ไมอ่ าจปลอ่ ยช่ัวคราว กใ็ ห้มคี าสง่ั ออกหมายขังและดาเนนิ การตอ่ ไป15

๒) ถ้าจาเลยให้การรับสารภาพ หากเป็นคดีที่ต้องสืบพยานประกอบคารับสารภาพ
กใ็ หก้ าหนดวนั นดั สบื พยาน สว่ นคดีอนื่ ท่ศี าลมคี าพิพากษาลงโทษ ใหด้ าเนนิ การ ดังน้ี16

- กรณีลงโทษปรับ ผู้ต้องโทษปรับสามารถโอนเงินเข้าบัญชีศาลเพื่อชาระคา่ ปรับ
แต่ถ้าผู้ต้องโทษปรับอยู่ในเกณฑ์ที่จะทางานบริการสังคมหรือทางานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับได้
และผู้ต้องโทษปรับยินยอม ศาลจะส่ังให้ผู้ต้องโทษปรับนั้นทางานบริการสังคมหรือทางานสาธารณประโยชน์
แทนค่าปรับก็ได้โดยไม่ต้องมีการย่ืนคาร้อง และส่ังให้ผู้ต้องโทษปรับไปพบพนักงานคุมประพฤติหรือผู้รับดูแล
ในวันรุง่ ขึ้น

- กรณีให้คุมความประพฤติ ควรมีคาสั่งให้จาเลยไปพบพนักงานคุมประพฤติ
ในวันรุ่งขึ้นหรือภายในเวลาท่ีเห็นสมควร ท้ังนี้ ในช่วงสถานการณ์ปัจจุบันสานักงานคุมประพฤติได้กาหนด
แนวทางโดยเพ่ิมวิธีการรับรายงานตัวทางจอภาพผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ โดยให้มีการยืนยันตัวตนและ
บนั ทึกหนา้ จอเป็นหลกั ฐาน17

- กรณีลงโทษจาคุกหรือกักขัง ให้ออกหมายจาคุกหรือหมายกักขังส่งไปยังเรือนจา
แต่ถ้าเป็นกรณีตามข้อ ๒. ให้ส่งสาเนาหมายดังกล่าวพร้อมภาพถ่ายจาเลยไปยังที่ทาการของพนักงานสอบสวน
โดยทางโทรสาร ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นใดเพื่อให้พนักงานสอบสวนควบคุมตัว
จาเลยไปส่งท่เี รอื นจา การขอปลอ่ ยชว่ั คราวในชั้นนใี้ หด้ าเนินการตามปกติ

๓) การบันทึกภาพและเสียงการดาเนินการเกี่ยวกับการตรวจพยานหลักฐาน การสืบพยาน
ประกอบคารับสารภาพของจาเลย ใหบ้ ันทกึ เป็นรายคดโี ดยนาไฟล์ไปอปั โหลดจดั เกบ็ ในระบบการจัดทา
สารบบและสานวนคดอี เิ ล็กทรอนกิ ส์ (E-CMS)18

๕. ในกรณีทจี่ าเลยไม่ถูกคมุ ขงั จาเลยต้องมาศาล โดยศาลต้องดาเนินการตามมาตรการ
ป้องกันการแพรร่ ะบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ในห้องพิจารณาคดีอยา่ งเคร่งครัด

15 อ้างแล้วลาดับ ๑๑ ข้อ ๑.๔ (๑)
16 อา้ งแล้วลาดบั ๑๑ ข้อ ๑.๔ (๒)
17 หนังสือกรมคุมประพฤติ ด่วนที่สุด ที่ ยธ ๐๓๐๓/ว ๕๑๕ ลงวันท่ี ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔ เรื่อง แนวปฏิบัติในการคุมประพฤติในสถานการณ์
การแพร่ระบาดของโรคติดเชือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-19) และหนังสือกรมคุมประพฤติ ท่ี ยธ ๐๓๐๓/๑๕๕๔ ลงวันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔
เรื่อง ขอความร่วมมือนาระบบการประชุมทางจอภาพผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์มาใช้สนับสนุนการปฏิบัติงานของกรมคุมประพฤติในสถานการณ์
การแพรร่ ะบาดของโรคติดเชือไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (COVID 19)
18 หนังสือสานกั งานศาลยตุ ิธรรม ดว่ นท่สี ุด ที่ ศย ๐๑๖/ว ๘๙ (ป) ลงวนั ที่ ๒๔ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ียวกับการพจิ ารณาคดที างอิเล็กทรอนิกส์ ๕๙

๖. ในกรณีที่จาเลยไม่ถกู คุมขังและให้การปฏเิ สธ การตรวจพยานหลกั ฐานสามารถดาเนนิ การ
โดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือ
แอปพลิเคชันอื่นท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนดก็ได้ หากเห็นว่ามีความเหมาะสมและคู่ความสามารถ
ตรวจสอบและแถลงถงึ แนวทางการเสนอพยานหลกั ฐานตอ่ ศาลได้ตามกฎหมาย (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๑)

๗. การสืบพยานในคดีทจ่ี าเลยถูกคมุ ขงั ไม่วา่ กรณีทีจ่ าเลยให้การรบั สารภาพหรอื ใหก้ าร
ปฏิเสธหรือการไต่สวนในกรณีอ่ืนใดท่ีต้องทาต่อหน้าจาเลย หากจาเลยให้ความยินยอม และในกรณีที่
จาเลยมีทนายความ ทนายความนั้นสามารถทาหน้าที่ว่าความให้แก่จาเลยได้ ศาลจะดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอด
ภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพกไ็ ด้ หากศาลเหน็ ว่าการดาเนินการเช่นนน้ั จะไมเ่ ป็นท่ีเสียหาย
หรือกอ่ ให้เกดิ ความไม่เป็นธรรมแกจ่ าเลย โดยจะต้องจัดช่องทางหรืออุปกรณส์ ื่อสารให้จาเลยสามารถใช้
สทิ ธิปรกึ ษากับทนายความเปน็ การเฉพาะตัว โดยศาลอาจประสานความพร้อมไปยงั สถานที่คุมขงั จาเลย
ในเบื้องต้นเพ่ือให้จาเลยสามารถใช้สิทธิดังกล่าวได้อย่างเต็มท่ี ท้ังนี้ เนื่องจากการสืบพยานโดยวิธีถ่ายทอด
ภาพและเสยี งในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพในกรณีท่ีจาเลยถูกคมุ ขังตอ้ งปรากฏวา่ จาเลยน้นั ยนิ ยอม
กับวิธีการดังกล่าวตลอดการพิจารณาคดี จึงควรอธิบายให้จาเลยเข้าถึงใจขั้นตอนและวิธีการดังกล่าว
อย่างถอ่ งแท้และบันทึกความยนิ ยอมของจาเลยใหป้ รากฏในสานวนด้วย

๘. หลกั เกณฑแ์ ละวิธกี ารสบื พยานโดยทกุ ฝ่ายใชว้ ธิ ีการทางอิเล็กทรอนิกส์ซ่งึ ศาล คคู่ วาม
และพยานอยู่ในสถานที่ต่างกัน ซ่ึงถือว่าเป็นการดาเนินกระบวนพิจารณาในศาล (ระเบียบฯ ข้อ ๕)
แตกต่างกันกับการสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
มาตรา ๒๓๐/๑19 และข้อบังคับของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการสืบพยานคดีอาญาในลักษณะการประชุม
ทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ ซ่ึงเป็นการสืบพยานบุคคลที่อยู่นอกศาลในกรณีท่ีมีเหตุจาเป็นอันไม่อาจนาพยาน
มาเบิกความในศาลได้ ซ่ึงในกรณีดังกล่าวเป็นกรณีที่คู่ความทุกฝ่ายต้องเดินทางไปศาลท่ีพิจารณาคดี
แต่พยานท่ีมีเหตุจาเป็นสามารถเดินทางไปเบิกความท่ีศาลอื่นหรือสถานท่ีทาการของทางราชการหรือ
สถานท่ีแหง่ อ่ืนนอกศาลน้ัน

ข้อ ๙ ในคดีท่ีจาเลยถูกคุมขัง เพ่ือไม่ให้เกิดความล่าช้าในการอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ัง
ของศาล ถ้าจาเลยยินยอมและศาลเห็นวา่ เปน็ ประโยชนแ์ ก่ทุกฝ่าย ศาลจะอ่านคาพพิ ากษาหรือคาสงั่
ให้จาเลยฟังโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสยี งในลักษณะการประชุมทางจอภาพไปยังสถานที่คุมขังก็ได้
ทง้ั นี้ ให้มกี ารบนั ทึกภาพและเสียงไว้และดาเนินการตามคาพพิ ากษาหรือคาสั่งโดยเรว็

19 ในกรณีที่มีเหตุจาเป็นอันไม่อาจนาพยานมาเบิกความในศาลได้ เมื่อคู่ความร้องขอหรือศาลเห็นสมควร ศาลอาจอนุญาตให้พยานดังกล่าวเบกิ
ความท่ีศาลอ่ืน หรือสถานที่ทาการของทางราชการหรือสถานท่ีแห่งอ่ืนนอกศาลน้ัน โดยจัดให้มีการถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุม
ทางจอภาพได้ ทั้งนี้ ภายใต้การควบคุมของศาลที่มีเขตอานาจเหนอื ทอ้ งท่นี ้ันตามหลกั เกณฑ์และวธิ กี ารทก่ี าหนดในข้อบังคับของประธานศาลฎีกา...
การเบิกความตามวรรคหนงึ่ ใหถ้ ือเสมอื นว่าพยานเบกิ ความในหอ้ งพจิ ารณาของศาล

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกยี่ วกับการพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนิกส์ ๖๐

๑. กรณีจาเลยถูกคุมขัง ศาลสามารถอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ังให้จาเลยท่ีถูกคุมขังฟัง
โดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพไปยังสถานที่คุมขัง และให้มีการบันทึกภาพ
และเสียงไว้และดาเนินการตามคาพิพากษาหรือคาส่ังโดยเร็ว ส่วนวิธีปฏิบัติเป็นไปตามระเบียบราชการ
ฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ังของศาลสูงในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
พ.ศ. ๒๕๖๒ และประกาศสานักงานศาลยุติธรรมท่ีเก่ียวข้อง20 หรือระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
ว่าด้วยการอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ังศาลสูงในคดีอาญาและคดีแพ่งท่ีศาลสูงโดยจัดให้มีการถ่ายทอด
ภาพและเสียงผา่ นสือ่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ พ.ศ. ๒๕๖๔ และแนวปฏบิ ัติทีเ่ ก่ยี วข้อง21 แลว้ แต่กรณี

๒. การบันทึกภาพและเสียงการดาเนินการเก่ียวกับการอ่านคาพิพากษา ให้บันทึกเป็นรายคดี
โดยนาไฟล์ไปอปั โหลดจัดเก็บในระบบการจัดทาสารบบและสานวนคดีอิเล็กทรอนิกส์ (E-CMS)22

๓. กรณีท่ีจาเลยไม่ถูกคุมขัง จาเลยต้องมาศาลเพ่ือฟังคาพิพากษาหรือคาสั่งตามปกติ
โดยคู่ความสามารถขอคัดถ่ายคาพิพากษาหรือคาส่ังของศาลในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์หรือไฟล์ PDF
อัตโนมัติบนระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม (CIOS) ได้ทันทีโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย สาหรับคดที ่ีรับฟ้อง
ตั้งแต่วนั ที่ ๔ มกราคม ๒๕๖๔ เป็นตน้ ไป23

ข้อ ๑๐ ในกรณีที่สถานที่คุมขังแห่งใดมีมาตรการควบคุมการเคลื่อนย้ายผู้ต้องขัง
เพื่อจากัดวงของการแพร่ระบาดของโรค ทาให้ไม่สามารถดาเนินการในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
ตามข้อ ๗ ข้อ ๘ หรือข้อ ๙ ได้ ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืนที่สานักงาน
ศาลยุติธรรมกาหนด

กาหนดวิธีการรองรับในกรณีที่สถานท่ีคุมขังมีมาตรการควบคุมการเคล่ือนย้ายผู้ต้องขัง
เพื่อจากัดวงของการแพร่ระบาดของโรค ซึ่งทาให้ศาลไม่สามารถดาเนินการในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
ตามข้อ ๗ ข้อ ๘ หรือข้อ ๙ แล้วแต่กรณี ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชนั อ่นื
ท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนด ได้แก่ Google Meet, Cisco Webex หรือ ZOOM24 โดยต้องบันทึก
ภาพและเสยี งไว้

ปัจจุบันศาลยุติธรรมและเรือนจาได้มีระบบการประชุมทางจอภาพ (VideoConference)
เช่ือมตอ่ กับทุกเรือนจา แต่เมอื่ เกิดสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ทาให้
เกิดความไม่สะดวกในการนาตัวผู้ต้องขังมายังจุดที่ติดตั้งระบบการประชุมทางจอภาพของเรือนจาได้
ตามท่ีเรือนจามีหนังสือขอความอนุเคราะห์ไปยังศาลยุติธรรมเก่ียวกับมาตรการลดกา รเคลื่อนย้าย
ผู้ต้องขังในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙25 ดังนั้น จึงให้ดาเนินการ

21 หนงั สอื สานกั งานศาลยตุ ธิ รรม ดว่ นทส่ี ุด ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๘๗๕ ลงวันที่ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๖๔
22 หนังสอื สานกั งานศาลยุตธิ รรม ดว่ นท่สี ดุ ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๘๙ (ป) ลงวันท่ี ๒๔ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔
23 หนงั สือสานักงานศาลยุติธรรม ดว่ นที่สุด ที่ ศย ๐๑๓/ว ๙๑๓ ลงวนั ท่ี ๒๐ สงิ หาคม ๒๕๖๔
25 หนังสือสานักงานศาลยุติธรรม ด่วนท่ีสุด ที่ ศย ๐๑๖/ว ๔๙๗ (ป) ลงวันท่ี ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๔ เร่ือง มาตรการลดการคุมขังและการเคล่ือนย้าย
ผ้ตู อ้ งขงั ในสถานการณก์ ารแพร่ระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ียวกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๖๑

ผ่านระบบอิเล็กทรอนกิ ส์หรือแอปพลิเคชันอืน่ ที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนดได้ซึ่งทาใหส้ ามารถขยาย
จุดเช่อื มสัญญาณภายในเรอื นจาได้มากขึน้

ข้อ ๑๑ ในคดีทีจ่ าเลยไมถ่ ูกคมุ ขงั การตรวจพยานหลักฐาน ศาลจะดาเนินการโดยวธิ ี
ถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืน
ที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนดก็ได้ หากเห็นว่ามีความเหมาะสมและคู่ความสามารถตรวจสอบและแถลงถึง
แนวทางการเสนอพยานหลักฐานต่อศาลไดต้ ามกฎหมาย

กรณที ่ีจาเลยไม่ถกู คมุ ขัง จาเลยตอ้ งมาศาล โดยให้ศาลดาเนนิ การตามมาตรการป้องกัน
การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ในห้องพิจารณาคดีอย่างเคร่งครัด อย่างไรก็ตาม เมื่อศาลเห็น
ว่ามีความเหมาะสมและคูค่ วามสามารถตรวจสอบและแถลงถงึ แนวทางการเสนอพยานหลกั ฐานต่อศาล
ได้ตามกฎหมาย ศาลจะดาเนนิ การโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือ
ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืนที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนดก็ได้ ส่วนจะบันทึกภาพและเสียง
กระบวนพิจารณาหรือไม่ เปน็ ดุลพินิจของศาล

ข้อ ๑๒ การไต่สวนมูลฟ้องคดีอาญาที่ราษฎรเป็นโจทก์ ถ้าศาลเห็นว่ามีความจาเป็น
ต้องดาเนินการโดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์
หรือแอปพลิเคชันอื่นที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนด ให้แจ้งให้โจทก์ทราบและบอกกล่าวไปยังจาเลย
พร้อมกับการแจ้งวันนัดไต่สวน หากจาเลยประสงค์จะใช้สิทธิตามกฎหมายในชั้นน้ี ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบ
อเิ ล็กทรอนิกส์หรอื แอปพลิเคชันดงั กล่าว

การดาเนินการตามวรรคหน่ึง ให้ศาลคานึงถึงความสามารถในการเข้าถึงเทคโนโลยี
ของโจทก์และจาเลยด้วย

การไต่สวนมูลฟ้องเป็นการดาเนินกระบวนพิจารณาระหว่างศาลกับโจทก์ เพ่ือพิเคราะห์รูปคดี
และพยานหลักฐานของโจทก์ว่ามีมูลเพียงพอท้ังข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายท่ีศาลจะประทับฟ้องของโจทก์
ไว้พิจารณาได้หรือไม่ โดยการไต่สวนมูลฟ้องในคดีท่ีราษฎรเป็นโจทก์ เม่ือศาลเห็นว่ามีความจาเป็นจะดาเนินการ
โดยวิธีถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือ
แอปพลิเคชันอื่นที่สานักงานศาลยุติธรรมกาหนด โดยให้คานึงถึงความสามารถในการเข้าถึงเทคโนโลยี
ของโจทก์และจาเลยด้วย กล่าวคือ โจทก์และจาเลยต้องมีอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์สมาร์ทโฟน
สัญญาณอินเตอร์เน็ต รวมถึงมีความสามารถในการใช้งานอุปกรณ์และแอปพลิเคชันท่ีจาเป็น ท้ังน้ี ให้ศาล
แจ้งให้โจทก์ทราบและบอกกล่าวไปยังจาเลยพร้อมกับการแจ้งวันนัดไต่สวน หากจาเลยประสงค์จะใช้สิทธิ
ตามกฎหมายในช้ันไต่สวนมูลฟ้อง ก็ให้ดาเนินการผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันดังกล่าว
ในกรณีที่จาเลยไม่มีความพร้อมทางเทคโนโลยี แต่ประสงค์จะใช้สิทธิในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง จาเลยต้อง
เดนิ ทางมาที่ศาล ส่วนโจทกส์ ามารถดาเนนิ การผา่ นระบบอิเล็กทรอนิกสไ์ ด้

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกยี่ วกับการพจิ ารณาคดที างอเิ ล็กทรอนิกส์ ๖๒

ข้อ ๑๓ เพื่อให้การปฏิบัติตามระเบียบนี้เป็นไปด้วยความเรยี บร้อย ศาลอาจกาหนด
แนวทางปฏบิ ตั ขิ องแตล่ ะศาลไดเ้ ท่าทีไ่ มข่ ัดหรอื แย้งกับระเบยี บนี้

เนื่องจากสถานการณก์ ารแพร่ระบาดของโรคติดเช้อื ไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ ในแต่ละพน้ื ท่ี
อาจแตกตา่ งกัน ศาลแตล่ ะแหง่ จงึ อาจใชด้ ุลพินจิ ออกประกาศกาหนดแนวทางปฏบิ ัตเิ กี่ยวกับการดาเนิน
คดีอาญาในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ได้เท่าท่ีไม่ขัดหรือแย้งกับ
ระเบียบนี้ เพื่อประกาศแจ้งให้คู่ความและผู้มาติดต่อราชการในท้องท่ีทราบและถือปฏิบัติตามความเหมาะสม
ในแตล่ ะพ้นื ที่ และเป็นไปในแนวทางเดยี วกันทวั่ ประเทศ

ข้อ ๑๔ ในกรณีมีความจาเป็นต้องมีวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดในทางธุรการเพื่อให้การปฏิบัติ
ตามระเบียบน้ีเป็นไปด้วยความเรียบร้อย ให้เลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรมอานวยความสะดวก
และกาหนดวธิ ีการนั้น

ปัจจุบนั ได้มหี นงั สือสานกั งานศาลยุตธิ รรม ด่วนท่ีสุด ที่ ศย ๐๑๖/ว ๘๙ (ป) ลงวันท่ี ๒๔
มิถุนายน ๒๕๖๔ เร่ือง วิธีการจัดเก็บไฟล์ท่ีบันทึกภาพและเสียง และการตรวจดูบันทึกภาพและเสียง
ตามระเบยี บราชการฝา่ ยตลุ าการศาลยุติธรรม ว่าดว้ ยการดาเนนิ คดีอาญาในศาลทเี่ กย่ี วกับผ้ถู ูกคมุ ขังอยู่
ในเรือนจาหรือสถานท่ีกักขังในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus
Disease : COVID-19) (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๔26 หนังสอื สานกั งานศาลยตุ ิธรรม ดว่ นท่ีสุด ที่ ศย ๐๑๖/ว ๑๐๗ (ป)
ลงวันที่ ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔ เร่ือง ซักซ้อมการปฏิบัติตามระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในระหว่างที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus
Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔ และระเบียบราชการฝา่ ยตุลาการศาลยุติธรรม วา่ ด้วยการดาเนินคดีแพ่ง
ในระหว่างท่ีมกี ารแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19)
พ.ศ. ๒๕๖๔ และหนังสือสานักงานศาลยุตธิ รรม ด่วนที่สุด ท่ี ศย ๐๑๖/ว ๘๔๐ เรื่อง แจ้งแนวทางการนง่ั พิจารณา
โดยใช้วิธกี ารทางอเิ ลก็ ทรอนิกสน์ อกทที่ าการ โดยสามารถสืบค้นไดท้ ีเ่ ว็บไซต์สานกั กฎหมายและวชิ าการ
ศาลยุตธิ รรม https://jla.coj.go.th/

สานกั กฎหมายและวิชาการศาลยตุ ิธรรม
สานักงานศาลยตุ ธิ รรม
สิงหาคม ๒๕๖๔

26 ระเบียบราชการฝ่ายตลุ าการศาลยตุ ิธรรม ว่าด้วยการดาเนินคดีอาญาในศาลที่เกี่ยวกบั ผู้ถูกคุมขงั อยู่ในเรือนจาหรือสถานท่ีกกั ขงั ในระหว่างทม่ี ี
การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19) (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๖๔ ถูกยกเลกิ โดยระเบยี บราชการ
ฝา่ ยตลุ าการศาลยุติธรรม วา่ ด้วยการดาเนนิ คดอี าญาในระหว่างท่ีมกี ารแพร่ระบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19)
พ.ศ. ๒๕๖๔ ตามขอ้ ๓ (๒) แตท่ ัง้ นี้ ไม่กระทบกับวธิ ีการจัดเกบ็ ไฟลท์ บ่ี ันทกึ ภาพและเสียงที่กาหนดไว้ในหนงั สือสานกั งานศาลยตุ ธิ รรมฉบบั นี้

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเล็กทรอนกิ ส์ ๖๓

(สาเนา)

ระเบยี บราชการฝา่ ยตลุ าการศาลยตุ ธิ รรม
ว่าดว้ ยการดาเนนิ คดแี พ่งระหวา่ งท่ีมีการแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙

(Coronavirus Disease : COVID-19)
พ.ศ. ๒๕๖๔

____________________

โดยที่ปรากฏสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ซ่ึงส่งผลกระทบ
ต่อความปลอดภัยในการดาเนินชีวิตของประชาชนเป็นอย่างมาก การติดต่อสื่อสารระหว่างกันไม่อาจ
ดาเนินการได้ตามปกติ ศาลยุติธรรมจึงจาเป็นต้องปรับระบบการดาเนินคดีแพ่งในวิถีใหม่โดยคานึงถึง
ความปลอดภัยของคูค่ วามหรอื ผมู้ าติดตอ่ ราชการเป็นสาคัญ

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๕ แห่งพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ซึ่งแก้ไขเพ่ิมเติม
โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระธรรมนญู ศาลยุติธรรม (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๑ ประธานศาลฎีกา
จึงวางระเบยี บราชการฝ่ายตลุ าการศาลยุติธรรม ดังต่อไปนี้

ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า “ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรมว่าด้วย
การดาเนินคดีแพ่งระหว่างท่ีมีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus
Disease : COVID-19) พ.ศ. ๒๕๖๔”

ข้อ ๒ ระเบยี บน้ใี ห้ใช้บงั คับต้ังแตว่ นั ประกาศเปน็ ตน้ ไป
ข้อ ๓ ระเบียบน้ีให้ใช้เฉพาะในช่วงที่ยังมีวิกฤตการณ์การระบาดของโรคติดเช้ือไวรัส
โคโรนา ๒๐๑๙
ข้อ ๔ การย่ืนคาฟ้อง การนั่งพิจารณาและการอ่านคาพิพากษาหรือคาส่ังให้คู่ความฟัง
พงึ ใช้วธิ ีการทางอิเลก็ ทรอนกิ สเ์ ปน็ หลกั และในกรณที ี่มีการถา่ ยทอดภาพและเสียงของค่คู วามหรอื บุคคล
ท่ีเกี่ยวข้องมายังศาลในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันอ่ืน
ให้ถอื วา่ เป็นการดาเนินกระบวนพิจารณาในศาลนั้น
ข้อ ๕ การดาเนินการตามข้อ ๔ ให้ปฏิบัติตามข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา ว่าด้วย
วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๖๓ และประกาศสานักงานศาลยุติธรรมท่ีเก่ียวข้อง
มาใช้บังคบั เท่าที่พอจะใชบ้ ังคบั ได้

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกับการพิจารณาคดที างอิเล็กทรอนกิ ส์ ๖๔

ข้อ ๖ การส่งหมายหรอื เอกสารไปยังคู่ความหรือบคุ คลใด ๆ อาจส่งไปยังท่ีอยู่ไปรษณีย์
อเิ ลก็ ทรอนกิ สต์ ามท่คี ู่ความหรือบุคคลดงั กลา่ วไดแ้ จง้ ไว้ต่อศาล

ข้อ ๗ ในประกาศนัดไต่สวนคดีไม่มีข้อพิพาทและหมายเรียกให้จาเลยยื่นคาให้การ
ใหร้ ะบุวธิ ียื่นคาคัดค้านหรือคาใหก้ ารผา่ นทางระบบรับสง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ใหท้ ราบดว้ ย

คดีไมม่ ีขอ้ พิพาท

ข้อ ๘ การย่นื คารอ้ งขอจัดการมรดก ไมว่ า่ จะยืน่ ผ่านทางระบบรับส่งอเิ ล็กทรอนกิ ส์หรือมายนื่
ณ ทที่ าการศาล สามารถขอใหไ้ ตส่ วนคาร้องขอโดยใชว้ ธิ กี ารทางอิเลก็ ทรอนิกสไ์ ด้ และให้ดาเนนิ การดังน้ี

(๑) ใหก้ าหนดวันนัดไตส่ วนเมอื่ พน้ ๑๕ วัน นบั แต่วันยื่นคาร้องขอหรือระยะเวลาทย่ี าวกว่า
แล้วแต่ศาลจะเห็นสมควร และประกาศนดั ไต่สวนให้บุคคลท่ัวไปทราบทางสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศของ
สานักงานศาลยตุ ธิ รรมโดยไมเ่ สยี ค่าใชจ้ า่ ย

(๒) ผูค้ ัดคา้ นอาจย่ืนคาคดั ค้านทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกสห์ รอื มายื่น ณ ท่ที าการศาลกไ็ ด้
(๓) การไต่สวน ให้ใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนกิ ส์ เว้นแตก่ รณมี ีผู้คดั ค้านและผู้คดั ค้านไม่มี
ความพร้อมที่จะใช้วิธีการดังกล่าว ก็ให้ดาเนินกระบวนพิจารณาโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์เท่าที่ทาได้
และจะบันทึกคาเบิกความของพยานแตเ่ พยี งโดยย่อไว้ในรายงานกระบวนพจิ ารณาก็ได้
คดีไม่มีข้อพิพาทกรณีอื่น ให้ใช้วิธีการเดียวกัน แต่กรณีมีผู้คัดค้าน ให้ดาเนินการตาม
ขอ้ ๑๑ และข้อ ๑๒

คดีมขี ้อพพิ าท

ข้อ ๙ เม่ือโจทก์ยน่ื คาฟอ้ ง ให้แจง้ โจทกว์ ่าศาลจะพจิ ารณาคดีโดยใช้วิธกี ารทางอเิ ล็กทรอนิกส์
และให้กาหนดวันนัดเฉพาะกรณีท่ีฝา่ ยโจทก์พร้อมที่จะใช้วิธกี ารดงั กล่าว โดยการออกหมายเรียกให้ระบุว่า
ศาลจะนาวิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์มาใช้เพ่ือให้จาเลยเตรียมความพร้อมไว้ล่วงหน้าและจาเลย
อาจยื่นคาให้การผ่านทางระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนกิ สก์ ็ได้ การส่งหมายเรยี กในชัน้ นีใ้ หใ้ ช้วธิ ีปกติ

กรณที ี่โจทกย์ งั ไม่พร้อมที่จะใชว้ ิธีการทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ใหร้ บั คาฟ้องไวแ้ ต่ยังไมก่ าหนด
วันนัด เมื่อโจทก์แจ้งว่าพร้อมแล้วจึงจะกาหนดวันนัดและออกหมายเรียกไปยังจาเลย ทั้งน้ี ให้เจ้าหนา้ ที่
ประสานงานสอบถามความพรอ้ มเปน็ ระยะ ๆ

ข้อ ๑๐ ไม่ว่าจาเลยจะไดย้ ่ืนคาให้การไวห้ รอื ไม่ หากจาเลยไมเ่ ขา้ สู่ระบบอิเล็กทรอนกิ ส์
และไมม่ าศาลในวันนดั สืบพยานนัดแรกหรอื วนั นดั พิจารณาซง่ึ ถือว่าจาเลยขาดนัด ให้ดาเนินคดไี ปฝ่ายเดียว

เพ่ือความรวดเร็วในการนาสืบพยานเอกสารในคดีซ่ึงจาเลยอาจขาดนัดตามวรรคหน่ึง
(คดีจัดการพิเศษ) อาจให้โจทก์แนบสาเนาเอกสารดังกล่าวมาท้ายฟ้องและนาต้นฉบับมาให้เจ้าหน้าที่ศาล
ตรวจสอบในวันยื่นฟ้องหรือก่อนถึงวันนัด และให้ทาบันทึกการตรวจสอบเสนอศาลเพ่ือรวมไว้
ในสานวนแตถ่ ้ายังมีความจาเปน็ ต้องสบื พยานบุคคลเพ่ือรบั รองเอกสารจะบนั ทึกคาเบิกความของพยาน
แตเ่ พียงโดยยอ่ ไวใ้ นรายงานกระบวนพิจารณากไ็ ด้

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพิจารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๖๕

ขอ้ ๑๑ ถา้ จาเลยมาศาลในวนั นดั คร้งั แรก
(๑) หากคู่ความประสงค์จะทาสัญญาประนีประนอมยอมความ ก็ให้ดาเนินการโดย
วธิ ีการทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สห์ รือโดยวธิ ีปกติ แลว้ แตศ่ าลจะเห็นสมควร
(๒) หากคูค่ วามประสงค์จะเจรจา ใหเ้ จ้าหน้าทขี่ อทอ่ี ยูไ่ ปรษณยี อ์ ิเลก็ ทรอนกิ ส์ (E-mail)
และบัญชีผู้ใช้แอปพลิเคชันที่สามารถใช้ติดต่อส่ือสารกับจาเลย พร้อมกับจัดทารายงานเจ้า หน้าท่ี
ให้จาเลยลงชื่อไว้ เพ่ือดาเนินการนัดไกล่เกลี่ยทางออนไลน์ตอ่ ไป แล้วเสนอรายงานดงั กล่าวตอ่ ศาลเพ่ือ
จดรายงานกระบวนพจิ ารณาในภายหลัง ถ้าไมอ่ าจตกลงหรอื ยอมความกนั ใหด้ าเนินการตอ่ ไปตาม (๓)
(๓) หากจาเลยประสงคจ์ ะต่อสคู้ ดี ใหด้ าเนินการตอ่ ไปตามข้อ ๑๒
ให้นาวิธีการลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนกิ สม์ าใช้ในการทาสัญญาประนีประนอมยอมความ
สาหรับคู่ความที่ไม่สามารถเดินทางมาศาล

ข้อ ๑๒ กรณีตามข้อ ๑๑ (๓) ใหเ้ จ้าหนา้ ท่ดี าเนินการดงั นี้
(๑) ขอที่อยู่ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) และบัญชีผู้ใช้แอปพลิเคชันที่สามารถใช้
ติดต่อสือ่ สารกับจาเลย
(๒) สอบถามจาเลยว่าพร้อมที่จะดาเนินคดีโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์หรือไม่และ
บันทกึ ไว้
(๓) กาหนดวันนัดครั้งต่อไป (นัดพิจารณา/นัดช้ีสองสถาน/นัดสืบพยาน) โดยประสานงาน
กบั โจทกด์ ว้ ย
(๔) จัดทารายงานเจ้าหน้าที่และให้จาเลยลงช่ือไว้ แล้วเสนอรายงานดังกล่าวต่อศาล
เพ่ือจดรายงานกระบวนพิจารณาในภายหลงั
กรณีที่จาเลยไม่มีความพร้อมในการใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ ก่อนถึงวันนัด
ให้ประสานงานสอบถามจาเลย หากยังไมพ่ รอ้ ม ใหแ้ จง้ จาเลยมาศาลตามปกติ และเม่อื ถงึ วนั นดั ใหศ้ าล
ดาเนินกระบวนพิจารณาตอ่ ไปโดยใชว้ ธิ กี ารทางอิเล็กทรอนกิ สเ์ ทา่ ทที่ าได้

ขอ้ ๑๓ ใหจ้ ดั ทาบัญชีคมุ คดที ยี่ ังไมม่ วี ันนัดท้ังหมด และเมื่อสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาด
ได้คลี่คลายลง ให้ตรวจสอบว่าแต่ละคดีต้องใช้วันนัดสืบพยานก่ีวันแล้วกันวันนัดท่ีมีเหลืออยู่ในบัญชี
ศูนยน์ ดั ความให้คดเี หล่านั้นได้รบั การพิจารณาโดยเร็วทสี่ ดุ

ข้อ ๑๔ เมือ่ ศาลมคี าพพิ ากษาหรือคาส่ังใดๆ แลว้ ให้เจ้าหนา้ ทนี่ าเข้าขอ้ มูลคาพพิ ากษา
หรือคาสั่งน้ันลงในระบบอิเล็กทรอนิกส์ของศาลให้ครบถ้วนและเป็นปัจจุบัน เพ่ือให้คู่ความตรวจดูและ
ขอคดั สาเนาคาพพิ ากษาหรอื คาสั่งในรูปแบบขอ้ มูลอิเลก็ ทรอนกิ ส์ไดท้ างระบบดงั กล่าวโดยไม่เสยี คา่ ใช้จา่ ย

ข้อ ๑๕ เพื่อให้การปฏิบัติตามระเบียบน้ีเป็นไปด้วยความเรียบร้อย ศาลอาจกาหนด
แนวทางปฏบิ ัตขิ องแต่ละศาลได้เทา่ ท่ีไมข่ ดั หรือแย้งกับระเบยี บน้ี

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกีย่ วกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๖๖

ข้อ ๑๖ ในกรณีมีความจาเป็นต้องมีวิธีการอย่างหน่ึงอย่างใดในทางธุรการเพื่อให้
การปฏิบัติตามระเบียบนี้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ให้เลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรมอานวยความสะดวก
และกาหนดวิธกี ารนนั้

ประกาศ ณ วนั ท่ี ๒๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๔
(ลงชอื่ ) เมทนิ ี ชโลธร
(นางเมทินี ชโลธร)
ประธานศาลฎกี า

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๖๗

ประกาศศาล...
เรื่อง การนัง่ พิจารณาโดยใชว้ ิธกี ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์นอกทท่ี าการ
ด้วยเกิดสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus
Disease : COVID-19) ขนึ้ และปรากฏวา่ มีบุคลากรของศาลเปน็ ผตู้ ดิ เช้อื ดังนั้น เพ่อื ความปลอดภัยของ
คู่ความและบุคลากร กรณีเป็นการจาเป็นที่ศาลต้องนั่งพิจารณาโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์นอกท่ีทาการ
ในช่วงสถานการณด์ งั กล่าว
อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๓๕ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
จึงมีคาสั่งกาหนดการนั่งพจิ ารณาคดตี ามบัญชีนดั ความทา้ ยประกาศนน้ี อกที่ทาการศาล
อนึ่ง ประชาชนสามารถเข้าฟังการพิจารณาคดีในห้องพิจารณาคดีของศาล โดยต้องปฏิบัติ
ตามมาตรการดา้ นความปลอดภยั ในห้องพจิ ารณาตามที่ศาลกาหนดอยา่ งเครง่ ครดั

ประกาศ ณ วนั ที่

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกีย่ วกบั การพิจารณาคดที างอิเล็กทรอนิกส์ ๖๘

ขอ้ บงั คบั ของประธานศาลฎกี า
ว่าด้วยการบนั ทกึ คาเบกิ ความพยานในคดอี าญาโดยใชว้ ิธกี ารบนั ทึกลงในวัสดุ

ซึ่งสามารถถา่ ยทอดออกเปน็ ภาพและเสยี ง
พ.ศ. ๒๕๖๔

โดยที่เป็นการสมควรกาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขว่าด้วยการบันทึก
คาเบิกความพยานในคดีอาญาโดยใช้วิธีการบันทึกลงในวัสดุซงึ่ สามารถถ่ายทอดออกเป็นภาพและเสียง
เพือ่ เพม่ิ ประสทิ ธิภาพในการรบั ฟังพยานหลกั ฐานอนั เปน็ หลักประกันให้การพิจารณาพิพากษาคดเี ป็นไป
โดยเทยี่ งธรรมและสามารถตรวจสอบถงึ ความถูกตอ้ งได้

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๑๗๒ วรรคสี่ และวรรคห้า แห่งประมวลกฎหมาย
วิธีพิจารณาความอาญา ซ่ึงแก้ไขเพ่ิมเตมิ โดยพระราชบัญญตั แิ กไ้ ขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความอาญา (ฉบับท่ี ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๑ ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบจากท่ีประชุมใหญ่ของศาลฎีกา
จึงออกขอ้ บงั คบั ไว้ดังตอ่ ไปนี

ขอ้ ๑ ข้อบังคบั นีเรยี กวา่ “ข้อบงั คับของประธานศาลฎกี าวา่ ด้วยการบนั ทึกคาเบกิ ความพยาน
ในคดอี าญาโดยใชว้ ธิ ีการบันทกึ ลงในวัสดซุ ่ึงสามารถถา่ ยทอดออกเปน็ ภาพและเสยี ง พ.ศ. ๒๕๖๔”

ขอ้ ๒ ข้อบงั คับนีใหใ้ ชบ้ งั คับตังแต่วันถดั จากวนั ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเป็นตน้ ไป

ข้อ ๓ เม่ือศาลเหน็ สมควร ไม่ว่ามคี ู่ความรอ้ งขอหรือไมก่ ต็ าม ศาลอาจส่ังใหม้ กี ารบนั ทึก
คาเบิกความพยานโดยใช้วิธีการบนั ทึกภาพและเสยี งได้ โดยเฉพาะคดอี าญาดังตอ่ ไปนี

(๑) คดีที่มีความสาคัญเป็นพิเศษซึ่งต้องอาศัยความรู้เห็นของพยานบุคคล เช่น
คดีความผิดเก่ียวกับชีวิต คดีความผิดเก่ียวกับเพศ คดีความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้าย คดีความผิด
เกยี่ วกบั ความม่ันคง คดีค้ามนษุ ย์ คดที ุจริตและประพฤตมิ ชิ อบ

(๒) คดีซ่ึงเป็นท่ีสนใจของประชาชน เช่น คดีท่ีมีความสาคัญเกี่ยวกับตัวบุคคล
คดที ่พี ฤตกิ ารณก์ ารกระทาความผดิ ร้ายแรงซงึ่ มผี ลกระทบตอ่ ความรสู้ กึ ของประชาชน

(๓) คดีซึ่งโดยความสาคัญหรือลักษณะของพยานบุคคลสมควรท่ีจะบันทึกคาเบิกความ
ไว้ตามข้อบังคับนี เช่น ในกรณีที่มีความจาเป็นต้องสังเกตอากัปกิริยาของพยานขณะเบิกความ หรือ
ข้อเทจ็ จริงท่ีพยานเบกิ ความมคี วามย่งุ ยากซับซ้อนหรอื เปน็ เรื่องทางเทคนคิ หรอื พยานต้องเบิกความผา่ นลา่ ม

ความในวรรคหนึ่งให้ใช้กับการสืบพยานก่อนฟ้องคดีตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความอาญา มาตรา ๒๓๗ ทวิ และมาตรา ๒๓๗ ตรี ด้วย

ข้อ ๔ ให้นาข้อกาหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์
พ.ศ. ๒๕๖๓ และประกาศสานักงานศาลยุตธิ รรมที่เก่ียวข้องมาใชบ้ งั คบั แกก่ ารบนั ทึกคาเบกิ ความพยาน
โดยใช้วิธีการบันทึกภาพและเสยี งตามขอ้ บงั คับนเี ทา่ ท่พี อจะใชบ้ ังคบั ได้

ข้อ ๕ เม่ือศาลมีคาส่ังใหบ้ ันทึกคาเบกิ ความพยานบุคคลปากใดโดยใช้วิธีการบนั ทึกภาพ
และเสียง ต้องแจ้งให้คคู่ วามและพยานทราบล่วงหน้าก่อนวนั สืบพยานปากนัน เว้นแตก่ รณีมีเหตุจาเป็น
อันไมอ่ าจกา้ วลว่ งได้

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๖๙

ข้อ ๖ การบันทึกคาเบิกความพยานโดยใช้วิธีการบันทึกภาพและเสียงตามข้อบังคับนี
ใหด้ าเนินการตงั แต่พยานบุคคลเริ่มเบกิ ความตอ่ เนอื่ งตดิ ตอ่ กนั ไปจนกวา่ จะเสร็จสินการสบื พยานปากนนั

ในกรณีที่มีเหตุจาเป็นหรือมีข้อขัดข้องทาให้ไม่อาจดาเนินการตามวรรคหนึ่ง
ศาลอาจสืบพยานต่อไปโดยใช้วิธีการบันทึกถ้อยคาพยานแบบเก็บใจความสาคัญแล้วให้คู่ความและ
พยานลงลายมือชอ่ื ไว้เปน็ สาคัญ

ข้อ ๗ การสืบพยานโดยใช้วิธกี ารบนั ทึกภาพและเสียง ศาลไม่ต้องบันทึกคาเบิกความพยาน
แบบเก็บใจความสาคญั อีก และให้ถอื วา่ ภาพและเสียงคาเบิกความของพยานทบี่ ันทกึ ไว้นันเป็นคาเบิกความ
ของพยานโดยไม่ตอ้ งจัดพิมพ์เป็นเอกสารเพอ่ื อา่ นใหพ้ ยานหรอื ค่คู วามฟัง

คู่ความหรือพยานสามารถขออนุญาตศาลตรวจดูบันทึกภาพและเสียงดงั กล่าวไดภ้ ายใต้
การควบคมุ ดูแลของเจ้าหน้าท่ี แตไ่ ม่สามารถบนั ทกึ ภาพและเสียงหรอื ทาซาขอ้ มลู อิเล็กทรอนิกส์นัน

ข้อ ๘ ถ้าความปรากฏภายหลังว่าภาพหรือเสียงคาเบิกความพยานที่บันทึกไว้เกิดเสียหาย
ทังหมดหรือแต่บางส่วน อันเป็นอุปสรรคต่อการชีขาดตัดสินคดี เมื่อศาลเห็นสมควรหรือคู่ความฝ่ายใด
ฝ่ายหน่ึงร้องขอ ศาลอาจดาเนินการสืบพยานโดยใช้วิธีการบันทึกภาพและเสียงใหม่อีกครังหนึ่ง หรือ
มคี าสั่งอย่างอน่ื ตามทเ่ี ห็นสมควรเพื่อประโยชน์แหง่ ความยตุ ิธรรม

ข้อ ๙ เพ่ือประโยชน์แก่การพิจารณาคดี การทาคาพิพากษา และการอุทธรณ์ฎีกา
ให้เจ้าหน้าที่จัดทาสรุปคาเบิกความแบบเก็บใจความสาคัญของพยานจากภาพและเสียงท่ีได้บันทึกไว้
หรืออาจจะสรุปคาเบิกความดังกล่าวทันทีในขณะท่ีพยานเบิกความแล้วจึงให้เจ้าหน้าที่จัดพิมพ์ขึน
โดยเร็วในภายหลังก็ได้ แต่คดีท่ีเป็นการสืบพยานประกอบคารับสารภาพ ให้จัดทาสรุปคาเบิกความ
ดงั กล่าวเฉพาะกรณเี ม่อื คดีตอ้ งขนึ สู่ศาลสงู

สรปุ คาเบิกความท่จี ัดทาขึนตามวรรคหนึง่ เปน็ เพียงเอกสารเพ่ือความสะดวกในการที่จะ
ทราบถึงสาระสาคัญท่ีพยานเบิกความ และช่วยให้การย้อนกลับไปดภู าพและเสียงของพยานท่ีบันทึกไว้
เป็นไปไดอ้ ย่างรวดเร็วเทา่ นนั โดยมิให้ถอื วา่ เปน็ บันทึกคาเบิกความของพยานดงั กลา่ ว

คู่ความหรือพยานสามารถขอตรวจดูและคัดถ่ายสรุปคาเบิกความของพยานดังกล่าวได้
ภายใต้บทบัญญัตแิ หง่ กฎหมายเกยี่ วกบั การตรวจเอกสารและคัดถ้อยคาพยานมาใชบ้ ังคับโดยอนุโลม

ข้อ ๑๐ ให้สานักงานศาลยุติธรรมจัดสรรงบประมาณและอัตรากาลังเจ้าหน้าท่ีแก่ศาล
ให้เพียงพอต่อการดาเนนิ การตามขอ้ บงั คับนี และในกรณที ี่มคี วามจาเป็นต้องมวี ิธกี ารอย่างหน่งึ อยา่ งใด
ในทางธรุ การเพอื่ ให้การปฏบิ ตั ิตามข้อบงั คบั นเี ป็นไปด้วยความเรียบรอ้ ย ให้เลขาธิการสานกั งานศาลยุตธิ รรม
เป็นผกู้ าหนดวิธีการนัน

ประกาศ ณ วนั ท่ี ๒๓ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๖๔

(ลงช่อื ) เมทนิ ี ชโลธร
(นางเมทนิ ี ชโลธร)
ประธานศาลฎกี า

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ียวกับการพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนกิ ส์ ๗๐

แนวทางการนงั่ พจิ ารณาโดยใช้วิธกี ารทางอิเลก็ ทรอนกิ สน์ อกที่ทาการ

การดาเนินการก่อนวันนดั
๑. ศาลออกประกาศศาลกาหนดการนั่งพิจารณาโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์

นอกที่ทาการ ระบุคดีและวันเวลาท่จี ะนั่งพิจารณา
๒. กาหนดองค์คณะผู้พิพากษาท่ีน่ังพิจารณาโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์นอกที่ทาการ

และมอบหมายใหเ้ จ้าหน้าทีท่ าหนา้ ที่ host ในการนัง่ พจิ ารณาทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์
๓. หลังจากผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจ่ายสานวนแล้ว ให้เจ้าหน้าท่ีจัดทาสานวนความ

อิเล็กทรอนิกส์ก่อนมอบสานวนให้ผู้พิพากษาเจ้าของสานวน กรณีเป็นสานวนที่ฟ้องทางระบบ e-Filing
สามารถมอบสานวนใหผ้ ู้พิพากษาเจา้ ของสานวนและองคค์ ณะผา่ นระบบ JIS

๔. เจ้าหน้าที่ประสานความพร้อมกับคู่ความทุกฝ่ายในการใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์
หากมีเหตุขัดขอ้ งใหร้ ายงานศาลโดยเรว็

การดาเนนิ การในวันนัด
๑. ก่อนถึงเวลานัด ให้เจ้าหน้าที่ (host) เช่ือมสัญญาณระหว่างคู่ความ พยานและ

ผู้พิพากษาและองค์คณะให้พร้อม (กรณีใช้แอบพลิเคชัน Google meet สามารถใช้ breakout room ได้)
และใหเ้ จ้าหนา้ ทีจ่ ัดเตรยี มสานวนความอิเลก็ ทรอนกิ ส์สาหรบั เจ้าหนา้ ทหี่ รอื คคู่ วามใชใ้ นห้องพิจารณา

๒. ก่อนศาลออกน่ังพิจารณา ให้จัดให้คู่ความและผู้เกี่ยวข้องท่ีใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์
แสดงตนและบันทึกภาพเพ่ือรวมไว้ในสานวน

เมื่อศาลออกน่ังพิจารณาให้เจ้าหน้าที่ (host) แจ้งให้ทุกคนปรากฏตัวพร้อมกันทางจอภาพ
แล้วใหบ้ ันทกึ ภาพทปี่ รากฏภาพผ้ใู ช้ระบบทกุ คนในหนา้ จอเดียวกนั อกี ครง้ั เพอ่ื รวมไว้ในสานวน

๓. คู่ความและผู้เก่ียวข้องต้องเปิดหน้าจอภาพของระบบตลอดเวลาท่ีศาลน่ังพิจารณา
และใหป้ ดิ ไมโครโฟน เมือ่ ต้องการพดู ใหเ้ ปิดไมโครโฟนและขออนุญาตศาลกอ่ น

๔. ศาลอาจสั่งให้เจ้าหน้าท่ีใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือแอปพลิเคชันบันทึกภาพและ
เสียง (วิดีโอ) กระบวนพิจารณาบางส่วนหรือท้ังหมดไว้ หรือใช้วิธีบันทึกคาพยานด้วยภาพและเสียง โดยให้ปฏิบัติ
ตามข้อกาหนดของประธานศาลฎกี า วา่ ด้วยวธิ พี จิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ พ.ศ.๒๕๖๓ และประกาศ
สานกั งานศาลยตุ ธิ รรม เรื่อง หลกั เกณฑ์ วิธีการและเงอ่ื นไขเกยี่ วกบั การใชว้ ิธพี จิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์

๕. ระหว่างที่ศาลดาเนินกระบวนพิจารณาทางออนไลน์ ให้ถ่ายทอดภาพและเสียง
การนั่งพจิ ารณามาเผยแพรใ่ นหอ้ งพิจารณาดว้ ย

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๗๑

๖. การบันทึกรายงานกระบวนพิจารณา ศาลอาจจดบันทึกเองหรือให้เจ้าหน้าที่ซ่ึงอยู่ที่ศาล
พิมพ์รายงานกระบวนพิจารณา

๗. เจา้ หน้าทนี่ ารายงานกระบวนพิจารณา Share Screen ให้ค่คู วามและบคุ คลท่ีใช้ระบบ
ตรวจดูทางจอภาพ

๘. เจา้ หน้าทจี่ ัดให้คคู่ วามท่ใี ช้ระบบลงลายมือช่ืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ในรายงานกระบวนพิจารณา
๙. หากไม่สามารถจัดให้ลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ตามวิธีการในข้อ ๗ และ ๘ ได้
ให้ดาเนนิ การตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๕๐ (๒)
๑๐. ในกรณีท่ีมีคู่ความบางฝ่ายมาศาล ให้เจ้าหน้าที่จัดพิมพ์รายงานกระบวนพิจารณา
ใหค้ คู่ วามหรือบุคคลท่ีอยใู่ นห้องพิจารณาลงลายมือชื่อ
๑๑. การจัดทาและลงลายมอื ช่ือในบนั ทึกคาเบกิ ความพยาน ให้ดาเนนิ การตามขอ้ ๖ ถงึ ข้อ ๑๐
๑๒. ในกรณีที่ผู้พิพากษาเจ้าของสานวนจดรายงานกระบวนพิจารณาเอง ให้เจ้าหน้าท่ี
นารายงานกระบวนพจิ ารณาให้ผพู้ ิพากษาทเ่ี ปน็ องค์คณะลงลายมือชือ่ ก่อนรวบรวมไว้ในสานวน
๑๓. หากคดีเสร็จการพิจารณา ศาลอาจอ่านคาพิพากษาหรือคาสั่งโดยใช้วิธีการ
ทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ได้

การดาเนนิ การหลังเสรจ็ การพจิ ารณา
เมื่อผู้พิพากษาลงนามในคาพิพากษาหรือคาสง่ั ท่ีอ่านหรือถือวา่ ได้อ่านแล้ว ให้เจ้าหน้าท่ี

แปลงเอกสารใหอ้ ยู่ในรูปแบบขอ้ มลู อิเลก็ ทรอนกิ ส์ (สแกน) แล้วจดั เกบ็ ไวใ้ นสานวนความอเิ ล็กทรอนิกส์

หมายเหตุ การแต่งกายในกรณที ศ่ี าลน่ังพจิ ารณาโดยใชว้ ิธกี ารทางอเิ ล็กทรอนิกส์นอกท่ีทาการ
๑. ผู้พิพากษาและทนายความแต่งกายเช่นเดียวกับการดาเนินกระบวนพิจารณา

ในห้องพจิ ารณาของศาล แต่ไม่ต้องสวมครุย
๒. คู่ความและพยานแตง่ กายสุภาพเรยี บร้อย

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกับการพิจารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนิกส์ ๗๒

ข้อบงั คับของประธานศาลฎีกา
ว่าดว้ ยการสอบถามผตู้ ้องหาหรอื ทาการไตส่ วนพยานหลกั ฐานในการออกหมายขงั ผู้ตอ้ งหา

ในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
พ.ศ. ๒๕๕๖

โดยท่ีเป็นการสมควรกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการว่าด้วยการสอบถามผู้ต้องหาหรือ
ทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ ให้เป็นไป
อย่างเหมาะสมเพื่อคุ้มครองความปลอดภัยในการควบคุมผู้ต้องหา อันจะเป็นหลักประกันในการมีตัว
ผ้ตู ้องหาเพือ่ ทาการสอบสวนหรอื ฟ้องคดี ตลอดจนเป็นหลกั ประกันการคมุ้ ครองสทิ ธขิ องผูต้ ้องหา

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๘๗/๑ วรรคหน่ึง แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความอาญา ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบจากท่ีประชุมใหญ่ของศาลฎีกา จึงออกข้อบังคับไว้
ดงั ตอ่ ไปนี้

ข้อ ๑ ข้อบงั คบั น้เี รยี กวา่ “ข้อบังคบั ของประธานศาลฎกี า ว่าดว้ ยการสอบถามผู้ตอ้ งหา
หรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานในการออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ พ.ศ.
๒๕๕๖”

ขอ้ ๒ ขอ้ บงั คับนใ้ี หใ้ ช้บงั คบั ตั้งแตว่ ันถดั จากวนั ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเปน็ ตน้ ไป
ข้อ ๓ การร้องขอใหศ้ าลสอบถามผตู้ อ้ งหาหรอื ทาการไตส่ วนพยานหลกั ฐานในการออก
หมายขังผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ จะกระทาได้ต่อเม่ือเป็นการย่ืนคาร้องขอหมายขัง
ผู้ต้องหาต้งั แต่คร้ังที่สองเปน็ ต้นไป เว้นแต่โดยลักษณะของความผิด ฐานะของผตู้ ้องหา จานวนผู้ตอ้ งหา
ความรู้สึกของประชาชนส่วนมากแห่งท้องถ่ินนั้น หรือเหตุผลอย่างอ่ืน อาจทาให้มีการขัดขวางต่อ
การสอบถามผู้ต้องหา หรือน่ากลัวว่าจะเกิดความไม่สงบหรือเหตุร้ายอย่างอ่ืนข้ึน และผู้ต้องหามิ ได้
คัดค้านศาลจะมีคาส่ังให้สอบถามผู้ต้องหาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ ในการยื่นคาร้องขอหมายขัง
ผู้ต้องหาคร้ังแรกก็ได้
ข้อ ๔ ในการร้องขอให้ศาลสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐาน
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพ ให้พนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการแสดงความประสงค์
ล่วงหน้ารวมมาในคาร้อง ขอหมายขังผู้ต้องหาครั้งแรก หรือครั้งอ่ืนในกรณีท่ีไม่ได้แสดงความประสงค์
รวมมาในคาร้องขอหมายขังคร้ังแรก โดยระบสุ ถานทม่ี าในคาร้องดว้ ย
เมื่อได้รับคาร้องตามวรรคหนึ่งแล้ว ให้ศาลสอบถามผู้ต้องหาว่าจะคัดค้านหรือไม่
หากผู้ตอ้ งหาไม่คดั ค้าน และศาลเห็นสมควร ศาลจะอนญุ าตตามคารอ้ งนน้ั ก็ได้
ข้อ ๕ วิธีการสอบถามหรือไต่สวนคาร้องขอออกหมายขังผู้ต้องหาในลักษณะ
การประชุมทางจอภาพ ให้ศาลมอบหมายให้เจ้าพนักงานศาลหรือบุคคลภายนอกที่ศาลขึ้นทะเบียนไว้
หรือบุคคลที่ผู้ต้องหาร้องขอไปเป็นสักขีพยาน ณ สถานที่ตามข้อ ๔ เว้นแต่มีเหตุขัดข้องที่เจ้าพนักงานศาล

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๗๓

บุคคลภายนอกหรือบุคคลท่ีผู้ต้องหาร้องขอ ไม่อาจไปเป็นสักขีพยาน ณ สถานที่ดังกล่าว ศาลจะ
มอบหมายให้บคุ คลอน่ื เปน็ สักขพี ยานแทนก็ได้

ข้อ ๖ ก่อนเริ่มสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐาน ให้ศาลสอบถาม
สักขีพยานถงึ ความพร้อมในการดาเนนิ การประชมุ ทางจอภาพ หากผู้เป็นสกั ขพี ยานเห็นวา่ การสอบถาม
ผู้ต้องหาหรือทาการไตส่ วนพยานหลักฐานในลักษณะการประชุมทางจอภาพมีเหตทุ ่ีอาจกระทบตอ่ สทิ ธิ
ของผู้ต้องหา ก็ให้รายงานเหตนุ ัน้ ตอ่ ศาลโดยพลันเพ่ือให้ศาลใช้ประกอบดุลพินจิ วา่ สมควรท่จี ะสอบถาม
ผู้ต้องหาหรือทาการไตส่ วนพยานหลักฐานในลักษณะการประชุมทางจอภาพต่อไปหรือไม่ และผูเ้ ปน็ สกั ขีพยาน
ตอ้ งอยู่ในระหวา่ งการสอบถามผู้ตอ้ งหาหรือทาการไตส่ วนพยานหลักฐานน้ัน

ข้อ ๗ วิธีการสอบถามและไต่สวนให้เป็นไปตามกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
เม่ือศาลสอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานเสร็จแล้ว ให้พนักงานสอบสวน พนักงานอัยการ
ทนายความหรือพยานทอ่ี ยู่ในห้องพิจารณาลงลายมือช่ือในคาร้องหรือรายงานกระบวนพิจารณา และให้ศาล
จดบันทึกให้ปรากฏด้วยว่าได้สอบถามผู้ต้องหาหรือทาการไต่สวนพยานหลักฐานผ่านระบบการประชุม
ทางจอภาพ ณ สถานทต่ี ามข้อ ๔ โดยมีสกั ขพี ยานอยู่ดว้ ยในขณะนัน้

ข้อ ๘ ให้ศาลมีอานาจกาหนดระเบียบและวิธปี ฏิบัติของศาลนัน้ ได้เท่าท่ีไมข่ ัดหรือแยง้
กับข้อบังคับนี้

ข้อ ๙ ในกรณีมีความจาเป็นต้องมีวิธีการอย่างหน่ึงอย่างใดในทางธุรการเพื่อให้การ
ปฏิบัตติ ามข้อบังคับน้เี ปน็ ไปดว้ ยความเรยี บร้อย ใหเ้ ลขาธกิ ารสานักงานศาลยตุ ิธรรมเปน็ ผู้กาหนดวิธีการนนั้

ประกาศ ณ วนั ท่ี ๑๙ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๕๖
(ลงช่อื ) ไพโรจน์ วายภุ าพ
(นายไพโรจน์ วายุภาพ)
ประธานศาลฎกี า

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๗๔

ขอ้ บังคับของประธานศาลฎีกา
วา่ ดว้ ยการสืบพยานคดอี าญาในลกั ษณะการประชมุ ทางจอภาพ

พ.ศ. ๒๕๕๖

โดยทเ่ี ปน็ การสมควรกาหนดหลกั เกณฑ์และวธิ กี ารว่าดว้ ยการสืบพยานคดีอาญาในลักษณะ
การประชุมทางจอภาพ ในกรณที มี่ เี หตุจาเปน็ ไม่อาจนาพยานมาเบกิ ความในศาลทีพ่ ิจารณาคดีได้

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๒๓๐/๑ วรรคหน่ึง แห่งประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณา
ความอาญา ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบจากท่ีประชุมใหญ่ของศาลฎีกา จึงออกข้อบังคับไว้
ดงั ตอ่ ไปน้ี

ข้อ ๑ ข้อบังคับน้ีเรียกว่า “ข้อบังคับของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการสืบพยาน
คดอี าญาในลักษณะการประชุมทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖”

ขอ้ ๒ ข้อบงั คบั น้ีใหใ้ ชบ้ งั คบั ตงั้ แตว่ นั ถดั จากวันประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเป็นต้นไป
ข้อ ๓ ในข้อบังคับนี้ “เจ้าพนักงานศาล” หมายความว่า ข้าราชการศาลยุติธรรม
ซง่ึ ปฏิบัติหน้าที่ดา้ นกฎหมายระดับชานาญการขึน้ ไป หรอื สาเรจ็ การศึกษาระดับปรญิ ญาโททางกฎหมาย
หรอื สาเร็จการศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรที างกฎหมาย และเปน็ สามญั สมาชิกแหง่ เนติบัณฑติ ยสภา ในกรณี
ที่ไม่มีข้าราชการศาลยุติธรรมดังกล่าว ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลอาจมอบหมายให้ข้าราชการศาลยุติธรรม
คนหน่งึ ไปทาหน้าทเี่ จ้าพนักงานศาลกไ็ ด้
ข้อ ๔ ในกรณีที่ศาลกาหนดให้มีวันตรวจพยานหลักฐาน เมื่อถึงวันนัดดังกล่าวให้ศาล
สอบถามคู่ความท่ีมาศาลด้วยว่ามีพยานบุคคลที่อยู่นอกศาลหรือไม่ หากมีและมีเหตุจาเป็นอันไม่อาจ
นาพยานมาเบิกความในศาลได้ ถ้าคู่ความฝ่ายที่อ้างพยานร้องขอหรือศาลเห็นสมควร และสถานท่ีที่จะ
ใหพ้ ยานไปเบกิ ความในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพได้จดั วางระบบรองรับไว้แล้ว ศาลอาจอนญุ าตให้
พยานดังกล่าวเบิกความท่ีศาลอื่นหรือสถานที่ทาการของทางราชการหรือสถานที่แห่งอ่ืนนอกศาลได้
โดยกาหนดวันเวลาและสถานทท่ี ่จี ะให้พยานไปเบกิ ความให้ชัดเจน
การร้องขอสืบพยานบุคคลที่อยู่นอกศาลในลักษณะการประชุมทางจอภาพในกรณีอ่ืน
ใหน้ าความในวรรคหนงึ่ มาใช้บงั คับโดยอนโุ ลม
ข้อ ๕ ให้ศาลใช้ดุลพินิจให้สืบพยานท่ีอยู่นอกศาลในลักษณะการประชุมทางจอภาพ
เฉพาะในกรณมี เี หตุจาเปน็ โดยต้องคานึงถงึ ความจาเป็นของพยานทีไ่ มอ่ าจเดนิ ทางมายงั ศาลไดก้ บั การท่ี
จะได้รับการพิจารณาที่เป็นธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งสิทธิของจาเลยในการต่อสู้คดีและในการใช้คาถาม
กับพยานโดยตรงซง่ึ อาจทาใหจ้ าเลยไดร้ บั ผลกระทบจากการทพ่ี ยานไม่ได้อยใู่ นห้องพจิ ารณาคดี
เหตุจาเปน็ ในวรรคหนง่ึ อาจเกดิ จากการท่ีพยานเจ็บป่วย หรอื มีถิน่ ท่อี ยู่หา่ งไกลจากศาล
ท่พี จิ ารณาคดี หรอื มถี ่นิ ทอี่ ยู่ในต่างประเทศ หรือมีเหตุจาเปน็ อยา่ งอ่ืนอันมิอาจก้าวล่วงเสียได้

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพจิ ารณาคดที างอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๗๕

ให้ศาลจดแจ้งข้อเท็จจริงท่ีเป็นเหตุให้มีการสืบพยานบุคคลนอกศาลในลักษณะ
การประชมุ ทางจอภาพไว้ในรายงานกระบวนพจิ ารณา

ข้อ ๖ ถ้ามีเอกสารหรือวัตถุพยานท่ีจะต้องสืบประกอบคาเบิกความของพยานบุคคล
ศาลอาจกระทาโดยผ่านระบบการประชุมทางจอภาพ หรือส่งสาเนาเอกสารหรือภาพถ่ายวัตถุพยานท่ี
คู่ความทุกฝ่ายรับรองแล้วไปให้พยานตรวจดู เว้นแต่มีความจาเป็นต้องให้พยานยืนยันความถูกต้อง
แท้จริงของเอกสารหรือวตั ถพุ ยานที่จะให้พยานเบิกความประกอบ กใ็ หส้ ง่ เอกสารหรือวตั ถพุ ยานนั้นไป

ข้อ ๗ ในกรณีที่สถานท่ีทาการสืบพยานบุคคลที่อยู่นอกศาลเป็นศาลอ่ืน ให้ศาลที่
พิจารณาคดีสอบถามศาลน้ันถึงความพร้อมเกี่ยวกับวันเวลานัดสืบพยานเสียก่อน แล้วมีหนังสือแจ้ง
ยืนยนั วันเวลานดั สืบพยาน ชื่อและจานวนพยานบุคคล พร้อมดว้ ยสาเนาเอกสารและภาพถ่ายวัตถพุ ยาน
อนั จาเปน็ ในการเบกิ ความของพยาน ถา้ หากมไี ปยังศาลทพี่ ยานจะไปเบกิ ความทราบ

ข้อ ๘ ให้คู่ความฝา่ ยท่ีอา้ งพยานบคุ คลที่อยู่นอกศาลนาพยานมาเบกิ ความตามวันเวลา
และศาลท่ีกาหนดให้พยานเบิกความในลักษณะการประชุมทางจอภาพ แต่หากไม่สามารถนาพยาน
มาศาลน้นั ได้เอง ให้คู่ความฝา่ ยท่อี ้างพยานร้องขอต่อศาลทีพ่ จิ ารณาคดีให้ออกหมายเรยี กพยานโดยระบุ
ชื่อศาลที่พยานจะต้องไปเบิกความให้ชัดเจน แล้วส่งหมายน้ันไปยังศาลท่ีพยานจะไปเบิกความเพ่ือให้
สลักหลงั หมายและดาเนนิ การสง่ หมายให้แกพ่ ยานต่อไป

เมื่อศาลที่พยานจะไปเบิกความไดร้ บั รายงานผลการสง่ หมายแล้ว ให้แจ้งศาลที่พิจารณาคดี
ทราบดว้ ย

ข้อ ๙ ในวันสืบพยาน ให้องค์คณะผู้พิพากษาและคู่ความรวมท้ังทนายความทาการ
สืบพยานภายในห้องพิจารณาของศาลท่ีพิจารณาคดี โดยมีการถ่ายทอดภาพและเสียงระหว่างศาลที่
พิจารณาคดกี ับศาลที่พยานไปเบกิ ความในเวลาเดียวกนั ตั้งแตเ่ ริ่มตน้ จนเสร็จส้นิ การสืบพยาน

ให้ศาลท่ีพยานไปเบิกความมอบหมายเจ้าพนักงานศาลอยู่เป็นสักขีพยานตลอดการ
สืบพยานและให้ศาลที่พิจารณาคดจี ดแจ้งชื่อ และสกุลของสกั ขพี ยานไว้ในรายงานกระบวนการพจิ ารณาด้วย

ข้อ ๑๐ เมื่อพยานเบิกความต่อศาลแล้วให้ศาลอ่านบันทึกคาเบิกความให้พยานและ
คู่ความฟงั แล้วให้ค่คู วามทกุ ฝา่ ยลงลายมือชื่อในบนั ทึกคาเบกิ ความของพยาน ทั้งนี้ คาเบกิ ความของพยาน
ตอ้ งบันทึกให้ปรากฏขอ้ ความด้วยวา่ พยานเบกิ ความผ่านระบบการประชมุ ทางจอภาพ

ความในวรรคหน่ึงไม่ใช้บังคับกับกรณีที่มีการบันทึกการเบิกความของพยานโดยใช้
วิธีการบนั ทึกลงในวัสดซุ ่ึงสามารถถา่ ยทอดออกเป็นภาพหรอื เสียงหรอื โดยใช้วิธีการอ่ืนใดซ่งึ คู่ความและ
พยานสามารถตรวจสอบถงึ ความถูกตอ้ งของบนั ทึกการเบกิ ความน้นั ได้

ข้อ ๑๑ ให้ศาลท่ีพิจารณาคดีสั่งจ่ายค่าพาหนะ ค่าป่วยการ และค่าเช่าที่พักท่ีจาเป็น
และสมควรแกพ่ ยานซ่งึ มาศาลตามหมายเรียก โดยใหศ้ าลทพ่ี ยานไปเบกิ ความเบิกจา่ ยเงินแกพ่ ยานในวนั
ดังกลา่ วแล้วสง่ สาเนาหลักฐานการเบกิ จ่ายกลับไปยงั ศาลทีพ่ จิ ารณาคดี

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกีย่ วกบั การพิจารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๗๖

การจ่ายค่าตอบแทนแก่นักจิตวิทยาหรือนักสังคมสงเคราะห์ ให้นาความในวรรคหนึ่ง
มาใชบ้ งั คับโดยอนโุ ลม

การจ่ายค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าท่ีพักแก่ล่าม ให้เป็นไปตามระเบียบ
สานักงานศาลยุติธรรม ว่าด้วยการจ่ายค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าที่พักแก่ล่ามที่ศาล
จัดหาให้

ข้อ ๑๒ ในกรณีท่ีสถานท่ีทาการสืบพยานบุคคลท่ีอยู่นอกศาลเป็นสถานที่ทาการของ
ทางราชการหรือสถานที่แห่งอ่ืน ให้ศาลที่พิจารณาคดีมีหนังสือแจ้งการสืบพยานบุคคลท่ีอยู่นอกศาล
ในลักษณะการประชุมทางจอภาพพร้อมกาหนดวันเวลาสืบพยาน ชื่อและจานวนพยานบุคคลไปยัง
ผู้มีอานาจหนา้ ทด่ี แู ลสถานท่นี ้นั ทราบ เพือ่ จดั เตรียมความพรอ้ มของหอ้ งพิจารณาและระบบการประชุม
ทางจอภาพ

ให้ศาลที่พิจารณาคดีมีหนังสือแจ้งการสืบพยานบุคคลที่อยู่นอกศาลในลักษณะ
การประชุมทางจอภาพ วันเวลานัดสืบพยาน ช่ือและจานวนพยานบุคคลพร้อมด้วยสาเนาเอกสารและ
ภาพถ่ายวัตถุพยานอันจาเป็นในการเบิกความของพยาน ถ้าหากมี ไปยังศาลที่มีเขตอานาจเหนือท้องที่
ตามวรรคหนึ่งเพ่ือมอบหมายให้เจ้าพนักงานศาลทาหน้าท่ีตามข้อ ๙ วรรคสอง ตลอดจนดูแล
การสืบพยานใหด้ าเนนิ ไปโดยเรยี บร้อย และให้นาความในขอ้ ๖ และ ๘ ถงึ ๑๑ มาใชบ้ ังคบั โดยอนโุ ลม

ข้อ ๑๓ ในกรณีที่พยานมีถิ่นที่อยู่ในต่างประเทศ ศาลที่พิจารณาคดีอาจให้พยาน
เบิกความ ณ สถานที่ท่ีเหมาะสม และมีความพร้อมที่จะให้พยานเบิกความในลักษณะการประชุม
ทางจอภาพก็ได้ ท้ังน้ี ศาลนั้นอาจมอบหมายให้บคุ คลท่ีศาลเห็นสมควรเป็นสักขีพยาน และให้นาความ
ในขอ้ ๔ ถงึ ๑๒ มาใชบ้ ังคบั โดยอนโุ ลม

หากสถานท่ีตามวรรคหน่ึงเป็นศาลในต่างประเทศ ให้ดาเนินการตามข้อตกลงระหว่างกัน
หรือธรรมเนยี มปฏิบตั ิระหวา่ งประเทศ แล้วแต่กรณี

ข้อ ๑๔ ให้ศาลที่พยานจะไปเบิกความในลักษณะการประชุมทางจอภาพกาหนด
แนวทางปฏิบัติของศาลน้ันไดเ้ ท่าทีไ่ ม่ขดั หรือแย้งกบั ขอ้ บงั คับน้ี

ข้อ ๑๕ ในกรณีมีความจาเป็นต้องมีวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดในทางธุรการเพื่อให้การ
ปฏิบัตติ ามข้อบงั คบั นเี้ ป็นไปด้วยความเรยี บร้อย ให้เลขาธกิ ารสานักงานศาลยตุ ิธรรมเปน็ ผูก้ าหนดวิธกี ารนน้ั

ประกาศ ณ วนั ที่ ๑๙ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๕๖

(ลงชอ่ื ) ไพโรจน์ วายภุ าพ

(นายไพโรจน์ วายภุ าพ)
ประธานศาลฎกี า

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๗๗

ขอ้ กาหนดของประธานศาลฎีกา
ว่าดว้ ยการย่ืน สง่ และรบั คาคคู่ วามและเอกสารทางระบบรับสง่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์

พ.ศ. ๒๕๖๐

โดยท่ีเป็นการสมควรให้มีข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการย่ืน ส่ง และรับ
คาคู่ความและเอกสารทางระบบรบั สง่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๓๔/๑ และมาตรา ๖๘ แห่งประมวลกฎหมาย
วิธีพิจารณาความแพ่ง ซ่ึงแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง พ.ศ. ๒๕๕๘ (ฉบับที่ ๒๘) ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
ออกข้อกาหนดไว้ ดังต่อไปนี้

ข้อ ๑ ข้อกาหนดนี้เรียกว่า “ข้อกาหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยการยื่น ส่ง และ
รับคาคู่ความและเอกสารทางระบบรับส่งอิเลก็ ทรอนกิ ส์ พ.ศ. ๒๕๖๐”

ขอ้ ๒1 ขอ้ กาหนดนใี้ หใ้ ชบ้ งั คับนบั แต่วนั ถัดจากวันประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเปน็ ตน้ ไป
ขอ้ ๓ ในขอ้ กาหนดน้ี เวน้ แต่ขอ้ ความจะแสดงให้เหน็ เปน็ อยา่ งอน่ื และท่ไี ด้บัญญตั ิไวใ้ น
ประมวลกฎหมายวธิ พี ิจารณาความแพ่ง
“เจา้ หนา้ ท่ี” หมายความวา่ เจ้าหนา้ ที่ศาลยตุ ธิ รรมทีไ่ ดร้ ับมอบหมายให้มีหน้าท่ี
“ผู้ใช้ระบบ” หมายความว่า คู่ความหรือทนายความที่ได้ลงทะเบียนขอใช้ระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนิกส์ไว้ตอ่ ศาล
“ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์” หมายความว่า ระบบงานของศาลเพ่ือรองรับการยื่น ส่ง
และรับคาฟ้อง คาคู่ความ คาส่ังศาล หมายเรียก หมายอื่น ๆ รวมทั้งเอกสารทางคดี ในรูปแบบข้อมูล
อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ตามท่ีกาหนดไวใ้ นประกาศสานกั งานศาลยุติธรรม
“ส่ิงพิมพ์ออก” หมายความว่า สิ่งพิมพ์ออกของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ท่ีมีการนาเสนอ
หรือเก็บรกั ษาไวใ้ นระบบรบั สง่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์

ส่วนท่ี ๑ การลงทะเบียน

ข้อ ๔ ผ้ทู ่มี ีความประสงค์จะใช้ระบบรบั สง่ อิเล็กทรอนกิ สต์ อ้ งดาเนนิ การลงทะเบยี นตอ่ ศาล
โดยยื่นคาขอใชร้ ะบบรับส่งอิเล็กทรอนกิ ส์ตอ่ เจ้าหน้าท่ดี ว้ ยตนเอง พร้อมแสดงหลกั ฐาน ดงั ตอ่ ไปนี้

(๑) บัตรประจาตัวประชาชน หรือบัตรประจาตัวข้าราชการ หรือหนังสือเดินทาง หรือ
บัตรประจาตวั สมาชิกสภาทนายความ หรอื ใบอนญุ าตให้เป็นทนายความ

(๒) เอกสารหรือหลกั ฐานอ่ืนใดตามที่ได้กาหนดไวใ้ นประกาศสานกั งานศาลยตุ ิธรรม

1 ราชกิจจานเุ บกษา เล่ม ๑๓๔/ตอนท่ี ๔๙ ก/หนา้ ๓๗/๓ พฤษภาคม ๒๕๖๐

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกับการพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนิกส์ ๗๘

ในการลงทะเบียนผู้ยื่นคาขอต้องเตรียมสาเนาเอกสารข้างต้นมามอบแก่เจ้าหน้าที่
เพื่อเก็บไว้เป็นหลักฐานแห่งการลงทะเบียน และต้องกรอกข้อมูลในคาขอใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์
ให้ถูกต้องครบถ้วนโดยการกรอกข้อมูลดงั กล่าว ถอื วา่ ผูย้ ื่นคาขอได้รับรองความถูกตอ้ งของข้อมลู ท้ังหมดแลว้

ข้อ ๕ เมื่อผู้ย่ืนคาขอใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ได้รับอนุญาตให้เป็นผู้ใช้ระบบตาม
เงอื่ นไขและวิธกี ารท่กี าหนดไวใ้ นประกาศสานกั งานศาลยุตธิ รรมแล้ว จะไดร้ บั ชือ่ ผู้ใชร้ ะบบและรหัสผ่าน
เพือ่ ใช้เข้าสูร่ ะบบรบั สง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์

ช่ือผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านเป็นหลักฐานแสดงการลงลายมือชื่อของผู้ใช้ระบบในการ
ติดต่อกับศาลหรือคู่ความอื่นผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ ผู้ใช้ระบบต้องเก็บรักษาชื่อผู้ใช้ระบบและ
รหัสผ่านไว้เป็นความลับ การระบุชื่อผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านลงในระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์เพ่ือเข้าใช้
ระบบตามข้อกาหนดน้ี ถอื เป็นการยืนยันตัวผูใ้ ช้ระบบและการรบั รองขอ้ ความในขอ้ มูลอเิ ลก็ ทรอนิกส์

ข้อ ๖ หากข้อมูลท่ีลงทะเบียนไว้ เช่น ช่ือ ท่ีอยู่จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ หมายเลข
โทรศัพท์มีการเปล่ียนแปลงไป หรือผู้ใช้ระบบไม่ประสงค์จะใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์อีกต่อไป
ผ้ใู ชร้ ะบบมหี นา้ ท่ีต้องแจ้งใหเ้ จ้าหน้าท่ีทราบโดยเรว็

การติดตอ่ ผู้ใชร้ ะบบไปยงั ทอ่ี ยูห่ รือหมายเลขโทรศพั ท์ท่ีไดร้ ับแจ้งไว้ ถอื ว่าเปน็ การติดตอ่
โดยชอบจนกว่าจะได้มีการเปลย่ี นแปลงแก้ไขข้อมลู ทล่ี งทะเบยี นไว้ตามวรรคหน่งึ

สว่ นท่ี ๒ การยื่น สง่ และรบั คาคคู่ วามหรอื เอกสารทางคดี

ข้อ ๗ ผู้ใช้ระบบอาจย่ืนคาฟ้องต้ังต้นคดีทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ได้ตลอดเวลา
ท่ีระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์เปิดใช้งาน โดยชาระค่าธรรมเนยี มศาลและค่าใช้จ่ายในการดาเนนิ คดขี ้นั ต่า
ตามท่ีสานกั งานศาลยตุ ธิ รรมประกาศกาหนด

การย่ืนคาฟ้องตามวรรคหนึ่ง ให้ถือว่าเสร็จสมบูรณ์ต่อเม่ือผู้ใช้ระบบได้ปฏิบัติถูกต้อง
ตามขั้นตอนและชาระค่าธรรมเนียมศาลและคา่ ใช้จ่ายในการดาเนนิ คดคี รบถ้วนตามข้ันตอนท่กี าหนดไว้
ในระบบรับสง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์

การย่ืนคาฟ้องตามวรรคหนึ่ง หากกระทาเสร็จสมบูรณ์นอกเวลาทาการปกติหรือ
นอกวันทาการปกติของศาล ให้ถือว่าเป็นการยื่นในเวลาแรกหรือวันทาการแรกท่ีศาลเปิดทาการปกติถัดไป
ทง้ั นี้ ใหถ้ ือตามเวลาของระบบรบั ส่งอเิ ล็กทรอนกิ ส์

ข้อ ๘ คาฟ้องและเอกสารที่ย่ืนผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์จะต้องจัดทาตาม
ประเภทรูปแบบ และขนาด ตามท่ีกาหนดไว้ในประกาศสานักงานศาลยุติธรรม มิฉะน้ัน ระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนิกสจ์ ะปฏิเสธและถอื ว่ามไิ ดม้ ีการย่ืนคาฟอ้ งหรือเอกสารดงั กล่าว

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพจิ ารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนิกส์ ๗๙

ข้อ ๙ คาฟอ้ งและเอกสารทไี่ ด้ย่ืนและสง่ ทางระบบรับสง่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ตลอดจนคาสั่ง
หรือการอื่นใดที่กระทาโดยผู้พิพากษาหรือเจ้าหน้าท่ี ถือว่ามีการลงลายมือชื่อโดยผู้ที่เก่ียวข้องซ่ึงเป็น
ผูท้ ารายการจนเสร็จสมบรู ณ์ในระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนกิ ส์

ข้อ ๑๐ การแจ้งคาส่ังของศาลหรือข้อความอื่นใดอันเก่ียวกับการย่ืน ส่ง หรือรับ
คาคู่ความและเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์แก่ผู้ใช้ระบบ อาจดาเนินการโดยทางจดหมาย
อิเล็กทรอนิกส์หรือส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศอ่ืนใดก็ได้ โดยให้ถือว่าผู้ใช้ระบบได้ทราบคาสั่งนับแต่คาส่งั
เชน่ วา่ น้นั ไปถึงผใู้ ช้ระบบตามท่ีอยูท่ ีไ่ ดล้ งทะเบยี นไว้

ข้อ ๑๑ กรณีที่ผู้ใช้ระบบได้ยื่นคาฟ้องทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ตามข้อ ๗ แล้ว
ถือเป็นการแสดงเจตนายอมรับคาคู่ความหรือเอกสารจากคู่ความอีกฝ่ายในคดีนั้นทางระบบรับส่ง
อิเล็กทรอนกิ สด์ ้วยเชน่ กนั

ข้อ ๑๒ การยื่นคาให้การ คาคู่ความอื่น ๆ หรือเอกสารทางคดีอ่ืนใด อันนอกเหนือจาก
คาฟ้องตั้งต้นคดี ตามท่ีได้กาหนดไว้เพ่ิมเติมในประกาศสานักงานศาลยุติธรรมทางระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนกิ สใ์ หน้ าขน้ั ตอนและวิธีการในการยื่นคาฟ้องมาบังคับใช้โดยอนโุ ลม

ส่วนท่ี ๓ การสง่ หมายทางระบบรบั ส่งอเิ ลก็ ทรอนิกส์

ข้อ ๑๓ ผู้ใช้ระบบอาจร้องขอให้ส่งหมายเรียกและสาเนาคาฟ้องพร้อมชาระ
ค่าธรรมเนียมผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ไดโ้ ดยปฏิบัติตามขั้นตอนที่กาหนดไว้ในประกาศสานักงาน
ศาลยุติธรรมเมื่อดาเนินการและระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ยืนยันแล้ว ให้ถือว่าเป็นการร้องขอให้ส่ง
หมายเรยี กและสาเนาคาฟ้องโดยชอบแล้ว

ส่วนท่ี ๔ การชาระเงินผา่ นระบบรบั สง่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์

ข้อ ๑๔ ผู้ใช้ระบบสามารถเลือกวิธีการชาระเงินผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ได้
ดงั ต่อไปนี้

(๑) ชาระผา่ นบตั รเครดิตหรอื เดบติ
(๒) ชาระผ่านทางบัญชีธนาคาร
(๓) วธิ กี ารอ่ืนใดซ่ึงได้กาหนดไวใ้ นประกาศสานกั งานศาลยตุ ธิ รรม
ข้อ ๑๕ การชาระเงินผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์จะสมบูรณ์ต่อเม่ือศาลได้รับเงิน
ครบถ้วนจากผู้ให้บริการในการชาระเงินแล้ว ทั้งนี้ ตามข้อตกลงระหว่างสานักงานศาลยุติธรรมและ
ผู้ให้บริการตามหลักเกณฑท์ ีส่ านกั งานศาลยตุ ธิ รรมประกาศกาหนด

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกับการพิจารณาคดีทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๘๐

ส่วนท่ี ๕ อืน่ ๆ

ข้อ ๑๖ หากเจ้าหน้าท่ีพบว่ามีเหตุท่ีอาจทาให้เกิดความไม่ม่ันคงปลอดภัยในการใช้
ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์หรือมีเหตุจาเป็นอย่างอ่ืน เจ้าหน้าท่ีอาจดาเนินการปิดระบบรับส่ง
อิเล็กทรอนิกส์เป็นการชั่วคราวได้ทันที เพ่ือซ่อมแซม บารุงรักษา หรือรักษาความปลอดภัยของระบบ
รับส่งอิเลก็ ทรอนกิ ส์ โดยปฏิบตั ติ ามข้ันตอนท่ีกาหนดไว้ในประกาศสานักงานศาลยตุ ธิ รรม

ข้อ ๑๗ การจัดทาสิ่งพิมพ์ออกจากระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์โดยผู้ใช้ระบบหรือ
เจ้าหนา้ ทใ่ี หถ้ ือว่าเปน็ สาเนาท่ไี ดร้ บั การรับรองตามประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความแพ่งแล้ว

ข้อ ๑๘ กรณีมีปัญหาต้องวินิจฉัยชี้ขาดเก่ียวกับการย่ืน ส่งหรือรับคาคู่ความและ
เอกสารทางระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนิกสใ์ ห้ศาลเปน็ ผ้พู ิจารณาส่ัง

ข้อ ๑๙ ให้สานักงานศาลยุติธรรมออกประกาศกาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และ
เงื่อนไขในการยื่น ส่ง และรับคาคู่ความและเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์เพ่ือให้เป็นไปตาม
ข้อกาหนดน้ี

ในกรณีจาเป็นต้องมีวิธีการใดในทางธุรการเพื่อให้การปฏิบัติตามข้อกาหนดนี้เป็นไป
โดยเรียบร้อย ให้เลขาธกิ ารสานักงานศาลยุตธิ รรมเป็นผกู้ าหนดวิธีการน้ัน

ข้อ ๒๐ เม่ือศาลใดมีความพร้อมที่จะดาเนินการตามข้อกาหนดนี้ ให้ออกประกาศของศาล
แจ้งให้ทราบทวั่ กันและอาจกาหนดแนวทางปฏบิ ตั ิของศาลนน้ั ได้เท่าทีไ่ ม่ขดั หรือแยง้ กับข้อกาหนดนี้

ข้อ ๒๐/๑2 ข้อกาหนดนี้ให้ใช้กับคดีอื่นท่ีมีกฎหมายบัญญัติให้นาประมวลกฎหมาย
วธิ พี จิ ารณาความแพ่งไปใชบ้ ังคบั โดยอนโุ ลมดว้ ย

ข้อ ๒๑ ใหป้ ระธานศาลฎกี ารกั ษาการตามขอ้ กาหนดนี้

ประกาศ ณ วนั ท่ี ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐
(ลงชือ่ ) วีระพล ต้งั สวุ รรณ
(นายวรี ะพล ตง้ั สวุ รรณ)
ประธานศาลฎีกา

2 ข้อ ๒๐/๑ เพม่ิ โดยข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา วา่ ดว้ ยการยน่ื ส่ง และรับคาคู่ความและเอกสารทางระบบรบั สง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ (ฉบบั ที่ ๒)
พ.ศ. ๒๕๖๒ (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖/ตอนท่ี ๑๔๐ ก/หนา้ ๒๐/๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๒)

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๘๑

(สาเนา)

ประกาศสานักงานศาลยตุ ิธรรม
เรอื่ ง หลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงอื่ นไขในการยืน่ สง่ และรับคาคคู่ วามและเอกสาร

ทางระบบรับส่งอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
___________________

ตามท่ีศาลยุติธรรมได้นาระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ (e-Filing System) และระบบ
บริการออนไลน์ศาลยุติธรรม (Court Integral Online Service : CIOS) มาใช้เพ่ือให้บริการแก่คู่ความ
หรือทนายความท่ีลงทะเบียนในการยื่น ส่ง และรับคาคู่ความและเอกสาร การขอคัดถ่ายเอกสารและ
การขอใบสาคัญเพื่อแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาส่ังได้ถึงที่สุดแล้วผ่านระบบดังกล่าว โดยออกประกาศ
สานักงานศาลยุติธรรมเป็นจานวนหลายฉบับ จึงเห็นสมควรปรับปรุงและเรียบเรียงเนือหาของประกาศ
สานักงานศาลยุติธรรมดังกล่าวขึนใหม่ให้เป็นประกาศฉบับเดียวกัน เพ่ือประโยชน์ในการสืบค้นอ้างอิง
และความสะดวกในการทางาน

อาศัยอานาจตามความในข้อ ๑๙ ของข้อกาหนดของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการย่ืน ส่ง
และรบั คาคู่ความและเอกสารทางระบบรบั สง่ อิเลก็ ทรอนกิ ส์ พ.ศ. ๒๕๖๐ สานกั งานศาลยตุ ิธรรมจึงออก
ประกาศกาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขในการยื่น ส่ง และรับคาคู่ความและเอกสารทางระบบ
รับสง่ อิเลก็ ทรอนิกส์ไว้ดังต่อไปนี

ขอ้ ๑ ใหย้ กเลกิ
(๑) ประกาศสานักงานศาลยุติธรรม เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการยื่น ส่ง และรับคาคู่ความ
และเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ ประกาศ ณ วันที่ ๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ และที่แก้ไข
เพิม่ เตมิ รวม ๔ ฉบับ
(๒) ประกาศสานักงานศาลยุติธรรม เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขในการย่ืน ส่ง
และรับคาคู่ความและเอกสารทางระบบบริการข้อมูลคดีศาลยุติธรรม (Case Information Online
Service : CIOS) ประกาศ ณ วันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๓
(๓) ประกาศสานักงานศาลยุติธรรม เร่ือง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขในการ
ให้บริการขอใบสาคัญเพ่ือแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาสั่งได้ถึงที่สุดแล้วผ่านระบบบ ริการข้อมูลคดี
ศาลยุติธรรม (Case Information Online Service : CIOS) ประกาศ ณ วันท่ี ๒๑ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
(๔) ประกาศสานักงานศาลยุติธรรม เร่ือง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการให้บริการ
คัดถ่ายเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ผ่านระบบบริการข้อมูลคดีศาลยุติธรรม (Case Information
Online Service : CIOS) ประกาศ ณ วนั ที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๓
ทังนี มิให้กระทบกระเทือนถึงการใดท่ีได้กระทาเสร็จไปแล้วตามประกาศข้างต้น
ทถี่ กู ยกเลกิ โดยถอื วา่ การนันเปน็ อันสมบูรณ์

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกับการพิจารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๘๒

ขอ้ ๒ ประกาศนใี หใ้ ชบ้ งั คับตังแตว่ นั ประกาศเปน็ ตน้ ไป

ข้อ ๓ ในประกาศนี
“อิเล็กทรอนิกส์” หมายความว่า การประยุกต์ใช้วิธีการทางอิเล็กตรอนไฟฟ้า
คล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้า หรือวิธีอื่นใดในลักษณะคล้ายกัน และให้หมายความรวมถึงการประยุกต์ใช้วิธีการ
ทางแสง วธิ กี ารทางแมเ่ หลก็ หรอื อุปกรณ์ที่เก่ยี วข้องกบั การประยุกตใ์ ช้วธิ ตี ่าง ๆ เช่นว่านนั
“ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์” หมายความว่า ข้อความท่ีได้สร้าง ส่ง รับ เก็บรักษา หรือ
ประมวลผลด้วยวิธกี ารทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์
“ระบบ” หมายความว่า ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ของสานักงานศาลยุติธรรม ได้แก่
ระบบรับสง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ (e-Filing System) หรือระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม (Court Integral
Online Service : CIOS) แลว้ แตก่ รณี
“ระบบรบั ส่งอเิ ล็กทรอนกิ ส์” หมายความว่า ระบบงานของศาลที่สานกั งานศาลยุตธิ รรม
จัดให้มีขึนเพ่ือรองรับการยื่น ส่ง และรับคาฟ้อง คาคู่ความ คาสั่งศาล หมายเรียก หมายอื่น ๆ รวมทัง
เอกสารทางคดใี นรปู แบบข้อมูลอเิ ล็กทรอนิกส์
“ระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม” หมายความว่า ระบบย่ืน ส่ง และรับคาคู่ความ
และเอกสาร ระบบบริการข้อมูลคดี วันนัดพิจารณา ผลการส่งหมายและคาสั่งศาลผ่านอินเทอร์เน็ต
การให้บริการคัดถ่ายเอกสารในสานวนคดีออนไลน์ การให้บริการขอใบสาคัญเพื่อแสดงว่าคาพิพากษา
หรือคาสั่งได้ถึงที่สุดแล้ว การยื่นคาร้องขอไกล่เกล่ียก่อนฟ้อง ระบบทนายความขอแรง รวมถึง
การให้บริการออนไลนแ์ ละการลงทะเบยี นอ่นื ๆ ผา่ นระบบอิเล็กทรอนิกสข์ องสานกั งานศาลยตุ ธิ รรม
“ผู้ใช้ระบบ” หมายความว่า คู่ความ ทนายความ หรือพนักงานอัยการที่ลงทะเบียน
ขอใช้ระบบรับส่งอเิ ล็กทรอนกิ ส์ไวต้ อ่ ศาล และคู่ความ ทนายความ หรอื บคุ คลอื่นทไี่ ดร้ ับอนญุ าตจากศาล
ท่ลี งทะเบียนขอใชร้ ะบบบริการออนไลนศ์ าลยตุ ธิ รรมไวต้ ่อศาลหรอื สานักงานศาลยตุ ธิ รรม แลว้ แตก่ รณี
“เจา้ หน้าที่” หมายความว่า เจา้ หน้าทศี่ าลที่ไดร้ ับมอบหมายใหม้ ีหนา้ ที่
“ลายมอื ช่ืออิเลก็ ทรอนกิ ส์” หมายความวา่ อกั ษร อกั ขระ ตวั เลข เสียงหรือ สัญลักษณ์อืน่ ใด
ท่ีสร้างขึนให้อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งนา มาใช้ประกอบกับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์เพื่อแสดง
ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อระบุตัวบุคคลผู้เป็นเจ้าของ
ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ท่ีเก่ียวข้องกับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์นันและเพ่ือแสดงว่าบุคคลดังกล่าวยอมรับ
ขอ้ ความในขอ้ มลู อเิ ล็กทรอนิกสน์ นั
“กุญแจส่วนตัว (Private Key)” หมายความว่า กุญแจท่ีใช้ในการสร้างลายมือชื่อ
อิเล็กทรอนิกส์ที่เช่ือถือได้ และสามารถนาไปใช้ในการถอดรหัสลับเมื่อมีการเข้ารหัสลับข้อมูล
อเิ ล็กทรอนิกส์ เพ่อื ใหส้ ามารถเขา้ ใจความหมายของขอ้ มลู อิเล็กทรอนิกส์ทม่ี กี ารเข้ารหัสลบั นันได้
“กุญแจสาธารณะ (Public Key)” หมายความว่า กญุ แจทีใ่ ช้ในการตรวจสอบลายมอื ชอ่ื
อิเล็กทรอนิกส์ท่ีเช่ือถือได้ และสามารถนาไปใช้ในการถอดรหัสลับ เพื่อมิให้สามารถเข้าใจความหมาย
ของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่มีการเข้ารหัสลับนันได้ เพ่ือประโยชน์ในการรักษาความลับของข้อมูล
อเิ ลก็ ทรอนิกสน์ นั
“การประทับรับรองเวลา (Time Stamp)” หมายความว่า วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์
ท่ีได้กระทาต่อข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ เพ่ือรับรองความมีอยู่ของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ณ ขณะที่มีการ
รับรอง และสามารถตรวจพบไดห้ ากมกี ารเปลยี่ นแปลงแกไ้ ขข้อมูลอิเลก็ ทรอนิกส์นบั แตท่ ่ีได้มกี ารรับรอง

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกับการพิจารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๘๓

“ใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์” หมายความว่า ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์หรือการบันทึกอ่ืนใด
ซงึ่ ยนื ยันความเชอ่ื มโยงระหวา่ งเจ้าของลายมือชอื่ กบั ข้อมลู สาหรบั ใช้สรา้ งลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์

“คา่ จัดทาเอกสาร” หมายความว่า ค่าใช้จา่ ยท่จี าเป็นในการจดั พมิ พ์คาคู่ความและ/หรอื
เอกสารในรปู แบบกระดาษเพอ่ื ดาเนินกระบวนพจิ ารณาตามขันตอนวิธกี ารอิเล็กทรอนิกส์

“หลักฐานการชาระเงิน” หมายความว่า เอกสารหรือหลักฐานท่ีธนาคารหรือหนว่ ยงาน
ที่ทาแทนออกให้ หรอื เอกสารหรือหลักฐานทอี่ อกจากระบบทม่ี ีการยืนยนั การชาระเงินแล้ว

หมวด ๑
บททวั่ ไป

ข้อ ๔ ช่ือผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านเป็นหลักฐานแสดงการลงลายมือช่ือของผู้ใช้ระบบ
ในการติดต่อกับศาลหรือคู่ความอ่ืนผ่านระบบ ผู้ใช้ระบบต้องเก็บรักษาชื่อผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านไว้
เป็นความลับ การระบุชื่อผู้ใช้ระบบและรหัสผ่านลงในระบบเพ่ือเข้าใช้ระบบ ถือเป็นการยืนยันตัวตน
ผู้ใช้ระบบและการรับรองข้อความในขอ้ มลู อเิ ล็กทรอนกิ ส์

ข้อ ๕ การจัดทาหรือแปลงเอกสารและข้อความให้อยู่ในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์
เพือ่ ย่นื คาคูค่ วามและ/หรือเอกสารทางระบบ ผ้ใู ชร้ ะบบต้องบนั ทึกขอ้ มูลเป็นไฟล์ประเภท PDF หรอื PDF/A
ส่วนรูปภาพให้บนั ทึกเป็นไฟล์ประเภท JPEG โดยไฟล์เอกสารทังหมดที่ย่ืนทางระบบตอ้ งมีขนาดรวมกนั
ไม่เกินจานวนท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนด ด้วยมาตรฐานขันต่าสาหรับความละเอียดของภาพ
(Resolution) ของภาพลายเส้นหรือภาพขาวดา อย่างน้อย ๒๐๐ จุดต่อนิว (dot per inch หรือ dpi)
โดยถือว่าผู้ใช้ระบบได้ตรวจสอบและรับรองแล้วว่าข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์นันมีความหมายหรือรูปแบบ
เหมอื นกบั เอกสารและข้อความเดมิ

หากผู้ใช้ระบบมิไดด้ าเนินการตามเง่ือนไขที่กาหนดไว้ในวรรคหน่ึง ระบบจะปฏิเสธและ
ใหถ้ ือวา่ ผู้ใช้ระบบไมไ่ ดย้ น่ื คาคู่ความและ/หรือเอกสารดังกล่าว

ข้อ ๖ ให้ผู้ใช้ระบบพิมพ์ช่ือและช่ือสกุลหรือลงลายมือชื่อของตนในคาฟ้อง คาคู่ความ
และเอกสารทางคดใี ห้ครบถ้วน และจดั เตรยี มเอกสารให้มลี ักษณะตามข้อ ๕ แลว้ จงึ อัปโหลด (Upload)
บนระบบ หรือในกรณีท่ีระบบกาหนดให้กรอกข้อความลงในแบบฟอร์มออนไลน์ (Online Form) บนระบบ
ใหผ้ ู้ใชร้ ะบบพมิ พช์ ือ่ และช่ือสกุลของตนให้ครบถว้ น และดาเนนิ การตามขนั ตอนทีก่ าหนดไวใ้ นระบบ

เอกสารท่ีบุคคลภายนอกซ่ึงมิใช่ผู้ใช้ระบบ ต้องลงลายมือชื่อ เช่น หนังสือมอบอานาจ
หรือใบแต่งทนายความ ต้องมีการลงลายมือช่ือของบุคคลภายนอกครบถ้วนแล้วก่อนจัดทาเป็นเอกสาร
ในรูปแบบขอ้ มูลอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ผู้ใช้ระบบจึงจะอัปโหลด (Upload) เอกสารบนระบบได้ และถอื วา่ ผู้ใช้ระบบ
ได้รบั รองแล้วว่าผู้ใชร้ ะบบมเี อกสารดังกลา่ วอนั เป็นต้นฉบับอยใู่ นครอบครอง

ข้อ ๗ การยืน่ คาคูค่ วามและ/หรือเอกสารทางระบบ หากกระทาเสร็จสมบรู ณ์นอกเวลา
ทาการปกติหรือนอกวันทาการปกติของศาล ให้ถือว่าเป็นการยื่นในเวลาแรกหรือวันทาการแรกที่ศาล
เปิดทาการปกติถัดไป ทังนี ใหถ้ อื ตามเวลาของระบบ

ข้อ ๘ คาคู่ความและเอกสารที่ได้ยื่นทางระบบ ให้ถือเป็นการยื่นเป็นหนังสือตาม
ประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความแพ่ง และถอื ว่าผ้ใู ชร้ ะบบได้ลงลายมอื ชื่อตามข้อ ๔

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพิจารณาคดที างอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๘๔

คาสั่งหรือการอื่นใดท่ีกระทาโดยผู้พิพากษาหรือเจ้าหน้าที่ ให้ถือว่ามีการลงลายมือชื่อ
โดยผเู้ ก่ียวข้องซ่งึ เป็นผทู้ ารายการจนเสรจ็ สมบรู ณใ์ นระบบ

ข้อ ๙ กรณีมีปญั หาต้องวินิจฉยั ชีขาดเกี่ยวกบั การยืน่ สง่ หรอื รับคาคู่ความและเอกสาร
ทางระบบ ให้ศาลเปน็ ผูพ้ ิจารณาสงั่

ข้อ ๑๐ เลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรมมีอานาจตีความและวินิจฉัยปัญหาเกี่ยวกับ
การปฏิบตั ิงานทางธุรการตามประกาศนี

หมวด ๒
ระบบรับส่งอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Filing System)

ขอ้ ๑๑ เมอื่ ศาลใดไดร้ ับการตดิ ต้งั ระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนกิ ส์จากสานกั งานศาลยตุ ธิ รรม
และมีความพร้อมในการให้บริการย่ืนคาคู่ความ คาร้องและเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์แล้ว
ใหศ้ าลน้ันออกประกาศของศาลแจง้ ใหท้ ราบทั่วกนั

ส่วนที่ ๑
การลงทะเบียน

ขอ้ ๑๒ ผูม้ ีสทิ ธิลงทะเบยี นเข้าใช้ระบบรบั ส่งอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ได้แก่
(๑) คู่ความตามทส่ี านักงานศาลยุติธรรมประกาศกาหนด
(๒) ทนายความ
(๓) พนกั งานอยั การ

ข้อ ๑๓ ทนายความที่มีสิทธิลงทะเบียนเข้าใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่
ทนายความซ่ึงได้จดทะเบียนกับสภาทนายความและได้รับใบอนุญาตให้เป็นทนายความ และไม่เป็น
ผ้ซู ่ึงขาดจากการเป็นทนายความหรือตอ้ งหา้ มทาการเป็นทนายความ

ข้อ ๑๔ การลงทะเบียนเพ่ือใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ ผู้ขอใช้ระบบต้องปฏิบัติตาม
ขันตอนดงั ตอ่ ไปนี

(๑) ผู้ขอใช้ระบบต้องกรอกข้อมูลในคาขอลงทะเบียนเพ่ือใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์
ใหถ้ ูกต้องครบถ้วนบนระบบรับส่งอเิ ล็กทรอนิกส์ที่สานักงานศาลยตุ ธิ รรมเปิดให้บรกิ าร และ

(๒) แนบเอกสารประกอบการลงทะเบียนโดยการอัปโหลด (Upload) บนระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนิกส์ ตามรายละเอยี ดขันตอนที่กาหนดไว้ในระบบรบั สง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์

เอกสารประกอบการลงทะเบยี นเขา้ ใชร้ ะบบรบั สง่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ มดี ังนี
ก) รูปถา่ ยสี
ข) บตั รประจาตวั ประชาชน
ค) บัตรประจาตัวสมาชิกสภาทนายความหรือใบอนุญาตให้เป็นทนายความ (ในกรณีท่ี
ผขู้ อใชร้ ะบบเป็นทนายความ) หรือบตั รประจาตวั ขา้ ราชการ (ในกรณที ผ่ี ขู้ อใชร้ ะบบเปน็ พนกั งานอยั การ)

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ียวกับการพจิ ารณาคดที างอิเล็กทรอนกิ ส์ ๘๕

(๓) เมื่อลงทะเบยี นเสรจ็ สมบูรณ์ จะได้รับอนุญาตใหเ้ ปน็ ผู้ใช้ระบบโดยระบบส่งชื่อผใู้ ช้ระบบ
(Username) และรหัสผ่าน (Password) ไปยังจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) และหมายเลข
โทรศพั ท์เคล่ือนทข่ี องผูใ้ ชร้ ะบบทไ่ี ดล้ งทะเบยี นไว้

การเข้าใช้ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ในแต่ละครัง ผู้ใช้ระบบต้องนาชื่อผู้ใช้ระบบและ
รหัสผา่ นตามวรรคหน่ึง มาใช้รว่ มกบั รหสั ผ่านแบบใชค้ รงั เดยี ว (OTP) ทส่ี ง่ จากระบบรบั สง่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
ไปยังจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) และหมายเลขโทรศพั ท์เคลื่อนทข่ี องผู้ใช้ระบบท่ีได้ลงทะเบยี นไว้
เพื่อเข้าสรู่ ะบบรบั ส่งอเิ ลก็ ทรอนิกส์

ข้อ ๑๕ เมื่อผู้ใช้ระบบดาเนินการตามข้อ ๑๔ แล้ว ให้นาเอกสารประกอบการลงทะเบียน
ตามข้อ ๑๔ (๒) มาแสดงต่อเจ้าหน้าที่ด้วยตนเองพร้อมให้ตัวอย่างลายมือช่ือไว้เป็นหลักฐานภายใน
วันนัดแรกของคดีที่ผู้ใช้ระบบได้ยื่นคาฟ้องทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์เป็นคดีแรกที่ต้องไปดาเนิน
กระบวนพิจารณาทีศ่ าล

ข้อ ๑๖ หากข้อมูลที่ลงทะเบียนไว้ เช่น ชื่อ ท่ีอยู่จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail)
หมายเลขโทรศัพท์เคล่ือนท่ีของผู้ใช้ระบบมีการเปล่ียนแปลงไป หรือผู้ใช้ระบบไม่ประสงค์จะใช้ระบบ
รับส่งอเิ ลก็ ทรอนิกส์อกี ตอ่ ไป ผใู้ ช้ระบบมหี นา้ ทต่ี อ้ งแจง้ ใหเ้ จ้าหน้าท่ที ราบโดยเรว็

การติดตอ่ ผู้ใช้ระบบไปยังจดหมายอิเล็กทรอนกิ ส์ (E-mail) หรือหมายเลขโทรศัพท์เคลอ่ื นที่
ของผใู้ ช้ระบบทล่ี งทะเบยี นไว้ ใหถ้ อื ว่าเปน็ การติดตอ่ โดยชอบจนกว่าจะมีการเปล่ยี นแปลงแกไ้ ขขอ้ มูลดังกลา่ ว

ข้อ ๑๗ ผู้ใช้ระบบตอ้ งตอ่ อายุการลงทะเบยี นตามกาหนดเวลาและวธิ กี ารทก่ี าหนดไวใ้ น
ระบบรับสง่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ หรอื ก่อนวันท่ใี บอนุญาตให้เป็นทนายความสนิ อายุ แล้วแต่กรณี

สว่ นที่ ๒
การย่นื คาฟ้อง คาคูค่ วามและเอกสารทางคดี

ข้อ ๑๘ คดีท่ีอาจย่ืนคาฟ้องหรือคาร้องขอตังต้นคดีในศาลชันต้นทางระบบรับส่ง
อิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ คดีแพ่ง คดีผู้บริโภค รวมถึงคดีแพ่งท่ีอยู่ในอานาจพิจารณาพิพากษาของศาลชานัญพิเศษ
ยกเวน้ คดีทีอ่ ยใู่ นอานาจพจิ ารณาพพิ ากษาของศาลเยาวชนและครอบครัว

คดีที่มีการยื่นคาคู่ความตามวรรคหน่ึง อาจยื่นคาให้การหรือคาคัดค้านทางระบบรับส่ง
อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ได้

การยื่นคาคู่ความอื่นทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ให้เป็นไปตามท่ีสานักงานศาลยุติธรรม
ประกาศกาหนด

ข้อ ๑๙ ผู้ใช้ระบบอาจย่นื คาฟ้องหรอื คาร้องขอตงั ต้นคดีทางระบบรับส่งอเิ ลก็ ทรอนิกส์
ได้ตลอดเวลาที่ระบบเปิดใช้งาน โดยให้ถือว่าการย่ืนคาฟ้องหรือคาร้องขอตังต้นคดีนันเสร็จสมบูรณ์
ต่อเมอ่ื ผู้ใช้ระบบไดป้ ฏบิ ัตถิ กู ตอ้ งตามขนั ตอน และชาระค่าธรรมเนยี มศาลและคา่ ใชจ้ ่ายในการดาเนนิ คดี
ครบถ้วนตามขนั ตอนทกี่ าหนดไว้ในระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนกิ ส์

ข้อ ๑๙/๑1 ในกรณีท่ีผู้ใช้ระบบได้รับยกเว้นไม่ต้องชาระค่าฤชาธรรมเนียมตามกฎหมาย
เช่น บุคคลธรรมดาที่เป็นผู้บริโภคยื่นคาฟ้องคดีผู้บริโภค ให้ถือว่าการย่ืนคาฟ้องหรือคาร้องขอตังต้นคดีนัน

1 แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ โดยประกาศสานกั งานศาลยตุ ธิ รรมฯ (ฉบบั ท่ี ๒) ลงวนั ที่ ๒๒ ก.พ. ๖๔

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๘๖

เสร็จสมบูรณ์ต่อเม่ือผู้ใช้ระบบได้ปฏิบัติถูกต้องตามขันตอนท่ีกาหนด และได้แสดงการยืนยันเพื่อยื่น
คาฟอ้ งหรือคารอ้ งตงั ต้นคดีนันทางระบบรับส่งอเิ ลก็ ทรอนิกส์

ข้อ ๒๐ การยืน่ คาฟอ้ งทางระบบรับส่งอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ผใู้ ช้ระบบตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามขนั ตอน
การทางานของระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ตามแต่ละประเภทคดี โดยเลือกศาลท่ีประสงค์จะย่ืนคาฟ้อง
และดาเนินการตามที่ระบบกาหนดดงั ต่อไปนี

(๑) กรอกหรือนาเข้าข้อมูลรายละเอียดเบืองต้นเก่ียวกับการย่ืนคาฟ้องในระบบรับส่ง
อิเล็กทรอนกิ ส์ และดาเนนิ การอย่างใดอย่างหนง่ึ ดังต่อไปนี

(๑.๑) กรอกข้อความในแบบพิมพ์คาฟ้องและเอกสารประกอบการย่ืนคาฟ้อง เช่น
บัญชีระบุพยานหรือคาร้องต่าง ๆ พร้อมทังพิมพ์ชื่อและชื่อสกุลหรือลงลายมือชื่อของผู้ใช้ระบบ
ในคาฟ้องและเอกสารท่ีต้องได้รับการลงลายมือช่ือโดยผู้ใช้ระบบให้ครบถ้วน และจัดเตรียมเอกสาร
ดงั กลา่ วให้มีลกั ษณะตามข้อ ๕ แลว้ จงึ อปั โหลด (Upload) บนระบบรบั สง่ อิเลก็ ทรอนิกส์ หรอื

(๑.๒) กรอกข้อความบนระบบรบั ส่งอเิ ล็กทรอนกิ สใ์ นรปู แบบของแบบฟอรม์ คาฟ้อง
ออนไลน์ (Online Form) พร้อมทังพิมพ์ช่ือและช่ือสกุลของผู้ใช้ระบบให้ครบถ้วน และจัดทาเอกสาร
ประกอบการย่ืนคาฟ้องบนระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ ตามขันตอนท่ีกาหนดไว้ในระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนกิ ส์

(๒) ชาระค่าธรรมเนียมศาล ค่าส่งหมายเรียกและสาเนาคาฟ้องแก่จาเลย รวมถึงค่า
จัดทาสาเนาคาฟ้องและเอกสารเพื่อส่งให้แก่จาเลยให้ครบถ้วน ตามขันตอนท่ีกาหนดไว้ในระบบรับส่ง
อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ทังนี ตามอัตราทกี่ าหนดไว้ในตารางแนบท้ายประกาศ

ข้อ ๒๑ ภายหลงั จากผ้พู ิพากษามีคาสงั่ รับฟอ้ งในคาฟ้องทยี่ ่ืนทางระบบรับสง่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์แลว้
ผู้ใชร้ ะบบอาจเขา้ ตรวจสอบและจัดพมิ พใ์ บรบั เงนิ ในราชการศาลยตุ ิธรรมเพือ่ เปน็ หลกั ฐานได้

ข้อ ๒๒ คาคู่ความและ/หรือเอกสารทางคดีที่อาจยื่นทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์
นอกเหนือจากคาฟ้องหรือคาร้องขอตังต้นคดีและเอกสารประกอบ ให้เป็นไปตามที่ระบบกาหนดและ
นาขันตอนและวิธีการตามที่กาหนดไว้ในข้อ ๑๘ ถึงข้อ ๒๐ มาบังคับใช้โดยอนุโลม เฉพาะในส่วนท่ตี ้อง
ดาเนนิ การเกี่ยวกบั การยนื่ คาคู่ความและ/หรือเอกสารทางคดี

ในกรณีที่ต้องมีการจัดทาเอกสารตามวรรคหน่ึง เพื่อส่งให้แก่คู่ความฝ่ายอ่ืนตาม
กฎหมายหรือคาสั่งศาล ให้ผู้ใช้ระบบดังกล่าวเป็นผู้ชาระค่าจัดทาเอกสาร ทังนี ตามอัตราท่ีกาหนดไวใ้ น
ตารางแนบท้ายประกาศ

ข้อ ๒๓ ผู้ใช้ระบบท่ีได้ยื่นคาคู่ความและ/หรือเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์แล้ว
ถอื เปน็ การแสดงเจตนายอมรบั คาคคู่ วามและ/หรอื เอกสารจากคคู่ วามฝา่ ยอนื่ ทางระบบรบั สง่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์

ดงั ต่อไปนี ส่วนที่ ๓
การชาระเงนิ
ขอ้ ๒๔ ผู้ใชร้ ะบบสามารถเลอื กวิธีการชาระเงนิ ผา่ นระบบรบั สง่ อเิ ล็กทรอนิกสด์ ว้ ยวิธีการ

(1) ชาระผา่ นบตั รเครดิตหรือเดบติ
(๒) ชาระผ่าน QR Code พรอ้ มเพย์

กลับไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกี่ยวกบั การพิจารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๘๗

(๓) ชาระผ่านบญั ชีธนาคารกรงุ ไทย
(๔) ชาระผ่านเคานเ์ ตอร์หรือ ATM Barcode ของธนาคารกรุงไทย
(๕) วธิ ีอ่นื ตามที่สานกั งานศาลยตุ ิธรรมประกาศกาหนด

ข้อ ๒๕ เมื่อผู้ใช้ระบบได้ปฏิบัติถูกต้องตามขันตอนที่กาหนดไว้ในระบบรับส่ง
อิเลก็ ทรอนิกส์แลว้ ระบบจะแสดงขอ้ ความยนื ยันการรบั เอกสารและรบั เงนิ เข้าสรู่ ะบบ ซ่ึงขอ้ ความยนื ยนั
ดังกล่าวจะมีรายละเอียดเก่ียวกับเอกสารที่ย่ืนทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์และจานวนเงินท่ีชาระ
ผ่านระบบทังหมด รวมถึงวันเวลาท่ีผู้ใช้ระบบย่ืนคาฟ้องเสร็จสมบูรณ์ โดยให้ถือเป็นหลักฐานในการยื่น
เอกสารและชาระเงนิ ทางระบบรับส่งอิเลก็ ทรอนิกส์

สว่ นท่ี ๔
การดาเนินการของศาลและเจา้ หนา้ ท่ี

ข้อ ๒๖ การยืนยันตัวตนกับระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์เพ่ือเข้าใช้งาน ให้ดาเนินการ
โดยใช้รหัสผ่าน (Password) ร่วมกับรหัสผ่านแบบใช้ครังเดียว (OTP) ท่ีมาจาก Mobile Application
และการรบั รองประทับตรา (Stamp Certificate)ลงในเอกสารด้วยระบบจดั การกญุ แจส่วนตวั (Private Key)
ท่ีสานกั งานศาลยตุ ิธรรมกาหนด

ข้อ ๒๗ คาส่ังเกี่ยวกับคาฟ้องท่ีกระทาโดยผู้พิพากษาทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์
ให้ถือว่าสมบูรณ์ต่อเมื่อผู้พิพากษาได้ลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ที่เช่ือถือได้ พร้อมทังมีการประทับ
รับรองเวลา (Time Stamp) และสามารถตรวจสอบลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ที่สร้างขึนนันด้วยกุญแจ
สาธารณะ (Public Key) ในใบรบั รองอเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ สี่ านกั งานศาลยตุ ิธรรมกาหนด

ข้อ ๒๘ เมอื่ ศาลมีคาสัง่ เกย่ี วกบั คาฟอ้ ง คาคู่ความ หรือเอกสารทางคดีแล้ว ระบบรับสง่
อิเลก็ ทรอนกิ สจ์ ะแจ้งคาสั่งของศาลหรือขอ้ ความอ่ืนใดเก่ียวกับการยน่ื ส่ง หรอื รบั คาคูค่ วามและเอกสาร
ทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ โดยการส่งข้อความสัน (SMS) ไปยังจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail)
และหมายเลขโทรศัพทเ์ คลื่อนท่ขี องผใู้ ช้ระบบ และใหถ้ อื วา่ ผู้ใชร้ ะบบทราบคาส่ังแลว้

ข้อ ๒๙ เม่ือศาลมีคาสั่งรับฟ้องแล้ว ให้เจ้าหน้าที่จัดทาส่ิงพิมพ์ออก ได้แก่ คาฟ้อง
เอกสารท้ายฟอ้ ง หมายเรยี ก และเอกสารอ่ืนทศ่ี าลเหน็ สมควร เพ่อื ส่งให้แกจ่ าเลย

ในคดีท่ไี ม่มีข้อพพิ าทซง่ึ ไม่มีบคุ คลอื่นใดยนื่ คาคดั คา้ นหรือในคดีทมี่ ีข้อพพิ าทซง่ึ จาเลยทกุ คน
ขาดนัดย่ืนคาให้การหรือไมป่ ระสงค์ยื่นคาให้การ เจ้าหนา้ ท่ีไมต่ อ้ งจดั พิมพ์เอกสารเพื่อเกบ็ ไวเ้ ปน็ สานวน
ของศาล เว้นแตศ่ าลเห็นสมควรส่ังเปน็ อยา่ งอน่ื

ในคดีที่ไม่มีข้อพิพาทซึ่งมีผู้ย่ืนคาคัดค้านเข้ามาในคดีหรือในคดีท่ีมีข้อพิพาทซ่ึงจาเลย
ยื่นคาให้การผา่ นระบบรับสง่ อิเล็กทรอนกิ ส์ หรอื ในกรณคี ู่ความตกลงให้ใชส้ านวนความในรูปแบบข้อมูล
อิเล็กทรอนิกส์ เจ้าหน้าท่ีไม่ต้องจัดพิมพ์เอกสารดังกล่าว เว้นแต่ศาลเห็นสมควรให้จัดพิมพ์เอกสารเพื่อ
เก็บไว้เป็นสานวนของศาล ให้เจ้าหน้าที่จัดทาส่ิงพิมพ์ออก ได้แก่ คาคู่ความ ใบแต่งทนาย บัญชีระบุพยาน
บันทึกคาให้การพยาน รายงานกระบวนพิจารณา คาพิพากษา คาบังคับ หมายตังเจ้าพนักงานบังคับคดี
หรอื เอกสารอืน่ ทีจ่ าเป็นทศ่ี าลเห็นสมควร

กลบั ไปหนา้ สารบัญ

กฎหมายเกีย่ วกบั การพิจารณาคดีทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๘๘

ข้อ ๓๐ การจัดทาเอกสารท้ายคาฟ้องส่งใหแ้ กจ่ าเลยในคดผี ้บู รโิ ภคท่ียื่นฟ้องทางระบบ
รับส่งอิเล็กทรอนิกส์ อาจจัดทาเป็นเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งสามารถเข้าถึงได้ผ่านทาง
ควิ อารโ์ คด้ ที่ส่งไปพรอ้ มกบั หมายเรียก และถอื ว่าจาเลยได้รับเอกสารนนั ในวนั ท่ีได้รับหมายเรียก

การขอใหส้ ง่ เอกสารให้แกจ่ าเลยด้วยวิธกี ารตามความในวรรคหนงึ่ โจทกต์ ้องระบเุ หตผุ ล
ท่ีแสดงว่าจาเลยสามารถเข้าถึงเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ได้มาในคาร้อง และไม่ต้องเสีย
คา่ จดั ทาเอกสารดงั กลา่ ว

ก่อนหรือในวันนัดพิจารณา ถ้าจาเลยแจ้งต่อศาลหรือศาลมีเหตุสงสัยว่าจาเลยไม่สามารถ
เข้าถึงเอกสารในรูปแบบข้อมลู อิเลก็ ทรอนกิ ส์ และศาลมีคาสั่งให้ส่งเอกสารให้จาเลยใหม่ในรปู แบบกระดาษ
ใหโ้ จทก์มีหน้าท่จี ดั ทาสาเนาเอกสารดงั กลา่ วเพื่อส่งให้แกจ่ าเลย

หมวด ๓
ระบบบรกิ ารออนไลนศ์ าลยตุ ธิ รรม (Court Integral Online Service : CIOS)

สว่ นท่ี 1
การลงทะเบยี น

ข้อ ๓๑ คู่ความ ทนายความ หรือบุคคลอ่ืนท่ีได้รับอนุญาตจากศาลท่ีมีความประสงค์
จะเข้าใช้ระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม ต้องดาเนินการลงทะเบียนใช้งานระบบและลงทะเบียน
ความเก่ียวข้องในคดีในระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม ตามรายละเอียดและขันตอนที่กาหนดไว้ใน
ระบบที่เว็บไซต์ https://cios.coj.go.th/

การลงทะเบียนของผู้ใช้ระบบถือได้ว่าเป็นการยอมรับหลักเกณฑ์ วิธีการ เงื่อนไข และ
ผลของการลงทะเบยี นตามประกาศนี

ผู้ใช้ระบบต้องต่ออายุการลงทะเบียนตามกาหนดเวลาและวิธีการที่กาหนดไว้ในระบบ
บรกิ ารออนไลนศ์ าลยุตธิ รรม หรอื กอ่ นวนั ทใ่ี บอนญุ าตให้เปน็ ทนายความสินอายุ แล้วแต่กรณี

สว่ นที่ 2
การย่นื คาคู่ความและเอกสารทางคดี

ข้อ ๓๒2 ผู้ใช้ระบบที่พิสูจน์ตัวตนตามวิธีการท่ีสานักงานศาลยุติธรรมกาหนดแล้ว
อาจย่ืนคาคู่ความและ/หรือเอกสารทางคดีได้ทุกประเภททางระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม
ไดต้ ลอดเวลาทีร่ ะบบเปดิ ใช้งาน ยกเวน้ เฉพาะคาฟอ้ งและคารอ้ งขอตังตน้ คดี

การยื่นคาคู่ความหรือเอกสารตามวรรคหนึ่ง ถ้าเป็นอุทธรณ์หรือฎีกาของจาเลย
ในคดีอาญา จาเลยยังคงมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขท่ีกาหนดไว้ในกฎหมาย
และข้อบังคบั เกี่ยวกบั การแสดงตนของจาเลยต่อเจา้ พนกั งานศาลในขณะยน่ื อทุ ธรณห์ รือฎกี า

ในกรณีท่ีมีการย่ืนฟ้องคดีใดผ่านระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์แล้ว ผู้ใช้ระบบไม่สามารถ
ยื่นคาคู่ความและ/หรือเอกสารในคดีนันผ่านระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรมได้ จะต้องดาเนินการ
ยืน่ ทางระบบรบั สง่ อิเล็กทรอนิกส์เทา่ นนั

2 แก้ไขเพ่ิมเติมโดยประกาศสานกั งานศาลยุตธิ รรมฯ (ฉบบั ท่ี ๓) ลงวนั ท่ี ๑๙ มี.ค. ๖๔

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกับการพิจารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ๘๙

ข้อ ๓๓ การยื่นคาคู่ความและ/หรือเอกสารทางระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม
ให้ผู้ใช้ระบบลงทะเบียนเข้าสู่ระบบ และย่ืนคาคู่ความและ/หรือเอกสารตามวิธีการท่ีระบบกาหนด
โดยการแนบไฟล์ของคาคู่ความและ/หรอื เอกสารทต่ี อ้ งการย่ืน หรอื กรอกขอ้ ความลงในแบบฟอร์มออนไลน์
(Online Form) บนระบบบริการออนไลนศ์ าลยตุ ิธรรม

ในกรณีท่ีผู้ใช้ระบบยังไม่ได้ลงทะเบียนความเก่ียวข้องในคดี จะต้องแนบไฟล์สาเนา
บัตรประจาตัวประชาชนหรอื บัตรประจาตวั สมาชิกสภาทนายความดว้ ย เพอื่ ตรวจสอบว่ามคี วามเกีย่ วข้องในคดี
จากนันทาการบันทึกข้อมูลดงั กล่าวในระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม โดยให้ถือว่าการย่ืนคาคู่ความ
และ/หรือเอกสารนนั เสร็จสมบูรณ์ตอ่ เม่ือระบบบรกิ ารออนไลน์ศาลยตุ ธิ รรมได้ยืนยันการรับเอกสารไวแ้ ล้ว

ข้อ ๓๔ เมอ่ื ผใู้ ชร้ ะบบไดป้ ฏิบัติถกู ต้องตามขันตอนท่กี าหนดไวใ้ นระบบบรกิ ารออนไลน์
ศาลยุติธรรมแล้ว ระบบจะแสดงหมายเลขอ้างอิงของการย่ืนคาคู่ความและ/หรือเอกสารดงั กล่าวเพอ่ื แสดงว่า
ไดร้ บั คาคคู่ วามและ/หรือเอกสารเขา้ สรู่ ะบบแล้วและสาหรบั ใชใ้ นการตรวจสอบติดตามคาสั่งศาลต่อไป

ข้อ ๓๕ ผู้ใชร้ ะบบมหี น้าที่ตดิ ตามผลคาสั่งเกี่ยวกับคาคู่ความและ/หรอื เอกสารท่ีผู้ใชร้ ะบบย่ืนทาง
ระบบบรกิ ารออนไลน์ศาลยตุ ิธรรม และเม่อื มีการแจง้ คาสงั่ ผา่ นระบบดงั กลา่ วแลว้ ให้ถือวา่ ผู้ใชร้ ะบบทราบคาส่ังนนั

หากผู้ใช้ระบบประสงค์จะได้สาเนาคาสั่งของศาลตามวรรคหน่ึง ผู้ใช้ระบบต้องดาเนนิ การ
ขอคัดถ่ายเอกสารผา่ นระบบบรกิ ารออนไลนศ์ าลยตุ ิธรรม

ข้อ ๓๖ การจัดทาเอกสารออกจากระบบบริการออนไลนศ์ าลยุติธรรม ให้เรียกเก็บค่าจัดทา
เอกสารในอัตราหน้าละ 1 บาท ยกเว้นกรณีคาคู่ความและ/หรอื เอกสารท่ีต้องจัดทานันมจี านวนไมเ่ กิน
10 หน้า หรือการย่ืนคาค่คู วามและ/หรอื เอกสารในคดอี าญา

สว่ นท่ี ๓
การชาระเงิน

ขอ้ ๓๗ การยืน่ คาคคู่ วามและ/หรอื เอกสารที่ต้องมีการชาระค่าธรรมเนียม คา่ ใชจ้ ่ายในการ
ดาเนินคดี การวางเงินต่อศาล หรือค่าจัดทาเอกสาร ผู้ใช้ระบบต้องชาระเงินให้ครบถ้วนตามขันตอน
ทีก่ าหนดไว้ในระบบบริการออนไลนศ์ าลยุติธรรม ทังนี ในกรณที ผี่ ู้ใช้ระบบเลอื กวิธีการชาระเงินตามข้อ ๓๘ (๑)
หรือ (๒) ให้ส่งหลักฐานการชาระเงินทางระบบภายในสามวันทาการนับแต่ได้รับแจ้งจานวนเงินท่ีต้องชาระ
โดยให้ถือวา่ การชาระเงนิ นันสมบรู ณ์ต่อเม่ือศาลได้รบั หลกั ฐานการชาระเงนิ จากผ้ใู ช้ระบบแลว้

หากผู้ใช้ระบบไม่ดาเนินการตามวรรคหน่ึง ให้ถือว่าผู้ใช้ระบบไม่ประสงค์ให้ดาเนินการ
ต่อไประบบจะยกเลิกการยน่ื คาคู่ความและ/หรือเอกสารดังกลา่ วนันทันที

ขอ้ ๓๘ ผู้ใชร้ ะบบสามารถเลือกวิธกี ารชาระเงนิ ผ่านระบบบรกิ ารออนไลนศ์ าลยตุ ธิ รรม
ด้วยวธิ กี ารดังตอ่ ไปนี

(๑) ชาระผา่ นเคานเ์ ตอรห์ รือตู้ ATM ของธนาคาร
(๒) ชาระผ่านทางอนิ เทอรเ์ นต็ แบงก์กงิ (ทาง Website และ Mobile Application ของธนาคาร)
(๓) ชาระผ่านเคาน์เตอรเ์ ซอรว์ สิ ในร้านเซเว่น-อเี ลฟเว่น
(๔) ชาระผ่าน Application Counter Service Pay
(๕) วิธอี นื่ ทส่ี านกั งานศาลยตุ ธิ รรมประกาศกาหนด
ทังนี วิธีการชาระเงนิ ตามวรรคหนงึ่ ให้เป็นไปตามวิธกี ารและขันตอนทีร่ ะบบเปดิ ให้บรกิ าร

กลบั ไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ียวกบั การพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๙๐

ขอ้ ๓๙ เมื่อผใู้ ชร้ ะบบไดช้ าระเงนิ ถูกตอ้ งครบถ้วนแลว้ ศาลจะออกใบรับเงินในราชการ
ศาลยุติธรรมให้แก่ผู้ใช้ระบบเพ่ือเป็นหลักฐานการรบั เงิน ผู้ใช้ระบบสามารถจัดทาสิ่งพิมพ์ออกใบรับเงนิ
ในราชการศาลยุติธรรมได้ทางระบบบริการออนไลนศ์ าลยุติธรรม ทังนี หากผู้ใช้ระบบประสงค์จะขอใบ
รับเงนิ ในราชการศาลยตุ ิธรรมต้นฉบับ จะต้องดาเนินการขอเอกสารด้วยตนเอง

ส่วนที่ ๔
การดาเนนิ การของเจา้ หน้าท่ี

ข้อ ๔๐ เม่ือเจ้าหน้าที่ไดร้ ับคาคู่ความและ/หรือเอกสารที่ส่งทางระบบบริการออนไลน์
ศาลยุติธรรมแลว้ ให้ตรวจสอบความเกยี่ วขอ้ งในคดี ข้อมูลเบืองตน้ ของคาคู่ความและ/หรือเอกสารทสี่ ง่
และคา่ ธรรมเนยี ม คา่ ใช้จ่ายในการดาเนินคดี การวางเงนิ ตอ่ ศาล หรอื คา่ จดั ทาเอกสาร

หากเป็นกรณีการยื่นคาคู่ความและ/หรือเอกสารที่ต้องมีการชาระค่าธรรมเนียม ค่าใช้จ่าย
ในการดาเนนิ คดี การวางเงินต่อศาล หรือค่าจดั ทาเอกสาร ให้เจ้าหน้าที่แจ้งจานวนเงินและรายละเอยี ด
การชาระเงินให้ผู้ใช้ระบบดาเนินการชาระ พร้อมทังตรวจสอบการชาระเงินดังกล่าวและออกใบรับเงินในราชการ
ศาลยุตธิ รรมตามระเบียบสง่ ให้ผใู้ ช้ระบบทางระบบบริการออนไลน์ศาลยตุ ธิ รรม

เม่ือเจ้าหนา้ ทีด่ าเนินการดังกล่าวเรียบร้อยแลว้ เจ้าหน้าที่ตอ้ งจดั ทาสิ่งพิมพอ์ อกโดยเร็ว
แต่ไม่เกินสามวันทาการนับแต่วันได้รับหลักฐานการชาระเงิน และดาเนินการในส่วนท่ีเก่ียวข้องเพ่ือนาเสนอ
ต่อศาลโดยเร็วเมื่อศาลมีคาสั่งประการใด ใหเ้ จ้าหน้าท่ปี ฏิบัตติ ามคาส่ังของศาลต่อไป

ขอ้ ๔๑ เจ้าหน้าที่ตอ้ งดาเนนิ การนาเขา้ ข้อมูลในระบบเพ่ือแจง้ คาสั่งของศาลหรือข้อความอนื่ ใด
เกย่ี วกบั การยื่น สง่ หรือรบั คาค่คู วามและ/หรือเอกสารทางระบบบริการออนไลน์ศาลยตุ ิธรรมใหผ้ ใู้ ช้ระบบทราบ

หมวด ๔
การยน่ื คาขอรบั เอกสารผา่ นระบบ

ข้อ ๔๒ การยนื่ คาขอคัดถา่ ยเอกสารและคาขอใบสาคัญเพื่อแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาสั่ง
ไดถ้ งึ ทีส่ ดุ แล้วผ่านระบบ ให้ถอื ว่าสมบูรณต์ ่อเมือ่ ผูใ้ ชร้ ะบบได้ปฏิบัตถิ ูกต้องตามขนั ตอนที่กาหนดไวใ้ นระบบแล้ว

ส่วนท่ี ๑
การขอคดั ถา่ ยเอกสาร

ข้อ ๔๓ ผู้ใช้ระบบอาจขอคัดถ่ายเอกสารผ่านระบบได้ตลอดเวลาที่ระบบเปิดใช้งาน
แต่เจ้าหน้าทจ่ี ะดาเนินการตามคาขอในวนั และเวลาราชการ

การขอคัดถ่ายเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์เป็นการให้บริการท่ีไม่เรียกเก็บ
คา่ ใช้จ่าย เวน้ แต่สานักงานศาลยุตธิ รรมประกาศกาหนดเป็นอยา่ งอื่น

ข้อ ๔๔ การย่ืนคาขอคัดถา่ ยเอกสารผ่านระบบรบั ส่งอิเล็กทรอนิกส์ ระบบจะส่งไฟล์ข้อมลู
อิเล็กทรอนิกส์โดยทางจดหมายอเิ ล็กทรอนิกส์ (E-mail) เพ่ือใหผ้ ู้ใช้ระบบท่ขี อรับบรกิ ารดาวนโ์ หลด (Download)

ข้อ ๔๕ การย่ืนคาขอคัดถ่ายเอกสารผ่านระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม ให้ผู้ใช้ระบบ
ระบรุ ายละเอยี ดของคดแี ละเลือกการรบั เอกสาร ไดแ้ ก่ รับเอกสารดว้ ยตนเอง หรือให้จัดสง่ ทางไปรษณยี ์
หรือรับเอกสารในรปู แบบขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ทงั นี วธิ กี ารและขนั ตอนใหเ้ ป็นไปตามที่ระบบกาหนด

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกย่ี วกบั การพิจารณาคดที างอิเล็กทรอนกิ ส์ ๙๑

การย่ืนคาขอคัดถ่ายเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ผู้ใช้ระบบจะย่ืนคาขอได้
ไม่เกินสามครัง และเมื่อศาลอนุญาตตามคาขอแล้ว เจ้าหน้าที่จะส่งไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์เข้าระบบ
บรกิ ารออนไลน์ศาลยุตธิ รรม เพอื่ ใหผ้ ้ใู ชร้ ะบบท่ขี อรบั บรกิ ารดาวนโ์ หลด (Download)

ผู้ใช้ระบบต้องรับไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่เจ้าหน้าท่ีส่ งข้อมูล
เข้าระบบ หากไม่รับไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ภายในกาหนดเวลาดังกล่าว ให้ถือว่าผู้ใช้ระบบไม่ติดใจ
การขอคัดถ่ายเอกสารในครังนัน และผู้ใช้ระบบยินยอมให้ศาลนาไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ดังกล่าว
ออกจากระบบได้ทันทีเม่ือพ้นกาหนดเวลาดังกล่าว ทังนี ผู้ใช้ระบบจะเรียกร้องให้ศาลส่งไฟล์ข้อมูล
อเิ ล็กทรอนกิ สด์ งั กล่าวในระบบอีกครังโดยผใู้ ชร้ ะบบไม่ย่ืนคาขอใหมไ่ มไ่ ด้

ข้อ 4๖ ผู้ใช้ระบบสามารถตรวจสอบความถูกต้องของไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ได้
ด้วยวธิ ีการใดวธิ ีการหนึง่ ดังตอ่ ไปนี

(1) อัปโหลด (Upload) ไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์เพื่อตรวจสอบผ่านระบบบริการออนไลน์
ศาลยตุ ธิ รรม

(2) สแกน QR Code จากไฟล์ขอ้ มลู อเิ ล็กทรอนิกสเ์ พอื่ ตรวจสอบ
(3) สิ่งพิมพ์ออกจากระบบ มีลายนาแสดงสัญลักษณ์ของการพิมพ์ออกจากระบบรับส่ง
อิเล็กทรอนิกส์หรือระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม แล้วแต่กรณี ตามตัวอย่างแนบท้ายประกาศนี
และมีข้อความระบุว่า “สิ่งพิมพ์ออกจากระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ของศาล ถือเป็นสาเนาที่ได้รับการรับรอง
ตามประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความแพ่ง” โดยปรากฏชอ่ื ผูจ้ ัดพมิ พแ์ ละวนั เวลาท่จี ัดพิมพ์
(4) วิธอี ่นื ทสี่ านกั งานศาลยุติธรรมประกาศกาหนด

ส่วนท่ี ๒
การขอใบสาคัญเพื่อแสดงวา่ คาพพิ ากษาหรอื คาสงั่ ไดถ้ งึ ทสี่ ุดแล้ว

ข้อ ๔๗ ผู้ใช้ระบบอาจขอใบสาคัญเพ่ือแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาสั่งได้ถึงที่สุดแล้ว
ผ่านระบบได้ตลอดเวลาท่ีระบบเปิดใช้งาน หากผู้ใช้ระบบยื่นคาขอภายหลังเวลา 16.30 นาฬิกา
เจา้ หน้าท่ีจะตรวจสอบข้อมูลดังกลา่ วในวนั เวลาทาการถดั ไปหรอื วนั ทาการแรกที่ศาลเปดิ ทาการปกติ

ข้อ ๔๘ การย่ืนคาขอใบสาคัญเพื่อแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาส่ังได้ถึงท่ีสุดแล้ว
ผ่านระบบผู้ใช้ระบบอาจเลือกรับเอกสารด้วยตนเอง หรือให้จัดส่งทางไปรษณีย์ หรือรับเอกสาร
ในรปู แบบข้อมลู อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ทังนี วธิ ีการและขันตอนใหเ้ ป็นไปตามทีร่ ะบบกาหนด

ข้อ ๔๙ การยื่นคาขอใบสาคัญเพื่อแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาส่ังได้ถึงท่ีสุดแล้ว
โดยผู้ใช้ระบบเลือกรับเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ระบบจะส่งไฟล์ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์
เพอื่ ให้ผใู้ ช้ระบบท่ขี อรบั บริการดาวนโ์ หลด (Download) ทังนี วิธกี ารและขันตอนให้เป็นไปตามทร่ี ะบบกาหนด

ข้อ ๕๐ การย่ืนคาขอใบสาคัญเพื่อแสดงวา่ คาพิพากษาหรือคาส่งั ไดถ้ งึ ท่ีสุดแล้วผ่านระบบ
ศาลจะแจ้งคาส่ังพร้อมระบุค่าใช้จ่ายให้ผู้ใช้ระบบทราบผ่านระบบ และเมื่อศาลแจ้งคาส่ังดังกล่าวให้ถือว่า
ผ้ใู ช้ระบบทราบคาสัง่ แล้ว

ค่าใช้จ่ายตามวรรคหน่ึง ประกอบด้วย ค่าธรรมเนียมในการขอใบสาคัญเพ่ือแสดงว่า
คาพพิ ากษาหรอื คาสง่ั ไดถ้ งึ ที่สุดแลว้ ตามอตั ราทก่ี าหนดไวใ้ นตาราง 2 ท้ายประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณา

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ียวกับการพจิ ารณาคดีทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ๙๒

ความแพ่ง และค่าส่งไปรษณีย์ในกรณีท่ีผู้ใช้ระบบแจ้งความประสงค์ให้ศาลจัดส่งใบสาคัญให้ทางไปรษณีย์
ตามอัตราทีผ่ ใู้ ห้บริการกาหนด

ข้อ ๕๑ การย่ืนคาขอใบสาคัญเพ่ือแสดงว่าคาพิพากษาหรือคาส่ังได้ถึงที่สุดแล้ว
ผ่านระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม หากผู้ใช้ระบบไม่ดาเนินการชาระค่าใช้จ่ายและส่งหลักฐาน
การชาระเงิน ให้ถือว่าผู้ใช้ระบบไม่ประสงค์ให้ดาเนินการต่อไป ศาลจะยกเลิกรายการคาขอใบสาคัญ
เพอ่ื แสดงวา่ คาพพิ ากษาหรอื คาส่งั ได้ถงึ ทส่ี ดุ นันทันที

กรณีผู้ใช้ระบบชาระค่าใช้จ่ายภายหลังศาลยกเลิกการทารายการแล้ว หากผู้ใช้ระบบ
ประสงค์จะขอรับเงนิ ค่าใช้จา่ ยคนื จะตอ้ งมาดาเนนิ การทศ่ี าลดว้ ยตนเอง

กรณีที่มีการชาระค่าใช้จ่ายแล้ว แต่ภายหลังผู้ใช้ระบบยกเลิกคาขอหรือไม่ประสงค์
จะรบั ใบสาคัญอีกต่อไป ผใู้ ช้ระบบจะขอเงินคา่ ใชจ้ ่ายท่ไี ดช้ าระแล้วคนื จากศาลไม่ได้

กรณศี าลมีคาสง่ั ไม่อนุญาตตามคาขอ ศาลจะดาเนนิ การคนื ค่าใชจ้ ่ายให้แกผ่ ใู้ ช้ระบบตอ่ ไป

ข้อ ๕๒ กรณีตามข้อ ๕๑ หากผู้ใช้ระบบไม่มารับใบสาคัญที่ศาลภายในสามสิบวัน
นับแตว่ นั นัดใหม้ ารับใบสาคญั หรือไม่ยอมรับใบสาคัญท่สี ่งทางไปรษณียน์ บั แต่วันทีใ่ บสาคญั ส่งไปถึงท่ีอยู่
ของผูใ้ ชร้ ะบบ ใหถ้ อื วา่ ผ้ใู ชร้ ะบบไมต่ ดิ ใจการขอใบสาคัญในครังนัน

กรณีมีเหตุจาเป็นอันไม่อาจก้าวล่วงเสียได้หรือมีเหตุอันควร ผู้ใช้ระบบสามารถยื่น
ขอเล่ือนวันนัดรบั ใบสาคัญเกินกาหนดระยะเวลาตามวรรคสองไดห้ นง่ึ ครัง แต่ทังนี ต้องไม่เกินหกสิบวนั
นบั แตว่ ันนดั ใหม้ ารบั ใบสาคัญหรือวันท่ใี บสาคัญส่งทางไปรษณีย์ไปถึงท่ีอยขู่ องผรู้ บั

ข้อ ๕๓ กรณีผู้ใช้ระบบไม่มารับใบสาคัญที่ศาลหรือไม่ยอมรับใบสาคัญที่ส่งทางไปรษณีย์
ไปถึงที่อยู่ของผู้รับภายในกาหนดเวลาตามข้อ ๕๒ ผู้ใช้ระบบยินยอมให้ศาลทาลายเอกสารดังกล่าว
ได้ทันทีเม่ือพ้นกาหนดเวลาดังกล่าว ทังนี ผู้ใช้ระบบจะเรียกร้องให้ศาลออกใบสาคัญนันใหม่โดยผู้ยื่นคาขอ
ไม่ชาระคา่ ใช้จ่ายอีกครงั ไมไ่ ด้

หมวด ๕
การเงิน

ข้อ ๕๔ ใบรบั เงินซึ่งสร้างและจัดเกบ็ ไว้ในระบบ อย่างน้อยตอ้ งมีรายละเอยี ดตามทีก่ าหนดไว้
ในระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรมว่าด้วยเงินค่าธรรมเนียมศาล เงินค่าปรับและเงินกลาง
พ.ศ. ๒๕๕๖ และถือเปน็ ใบรับเงินในราชการศาลยตุ ิธรรม

ใบรับเงินตามวรรคหนึ่งต้องมีปีงบประมาณกากับและให้มีเลขที่เรียงกันไปในปีหน่ึง ๆ
เม่ือขึนปีงบประมาณใหม่ระบบจะกาหนดปีงบประมาณใหม่และเลขท่ใี หม่ สาหรับลาดับที่ให้เรยี งลาดับ
กนั ไปในวันหนึง่ ๆ

ข้อ ๕๕ ให้เจ้าหน้าที่ท่ีได้รับมอบหมายให้เข้าระบบและเป็นผู้รับเงินในใบรับเงินในราชการ
ศาลยุติธรรม จดั พมิ พ์ใบรบั เงินในราชการศาลยุตธิ รรมทม่ี ผี มู้ าชาระเงินสง่ ใหส้ ว่ นคลงั เพื่อใชส้ าหรับการบัญชี

ขอ้ ๕๖ กรณที ่ีตอ้ งมกี ารคืนเงนิ ท่ผี ใู้ ชร้ ะบบชาระแลว้ ทงั หมดหรอื บางสว่ น เชน่ ศาลไม่อนญุ าต
ตามคาร้อง หรือผู้ใช้ระบบชาระเงินภายหลังระบบยกเลิกการทารายการแล้ว หรือผู้ใช้ระบบชาระเงิน
เกินจานวน เปน็ ต้น ให้ผู้ใชร้ ะบบดาเนนิ การขอรบั เงนิ คนื ทางระบบ

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเกยี่ วกบั การพิจารณาคดที างอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ๙๓

ให้เจ้าหน้าท่ีตรวจสอบเอกสารการขอคืนเงินที่ผู้ใช้ระบบย่ืนทางระบบ และดาเนินการ
โอนคืนเงนิ ให้แก่ผใู้ ช้ระบบตามแนวทางการจ่ายคนื เงนิ ค่าธรรมเนยี มศาล เงินค่าปรับและเงนิ กลางในคดี
ให้แก่คู่ความต่อไป พร้อมทังแจ้งให้ผู้ใช้ระบบทราบถึงการโอนคืนเงินนันทางจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail)
และหมายเลขโทรศพั ทเ์ คล่ือนท่ีของผูใ้ ช้ระบบ หรอื ทางระบบบริการออนไลนศ์ าลยตุ ธิ รรม แล้วแต่กรณี

หมวด ๖
การจัดทาสง่ิ พมิ พอ์ อกจากระบบ

ข้อ ๕๗ การจัดทาสิ่งพิมพ์ออกจากระบบ ต้องจัดทาบนกระดาษสีขาวว่างเปล่า ขนาด A4
ที่มีความหนาไม่น้อยกว่า ๘๐ แกรม ด้วยเคร่ืองพิมพ์ท่ีมีความละเอียดไม่น้อยกว่า ๓๐๐ จุดต่อนิว
(dot per inch หรอื dpi) โดยใช้หมกึ สดี า

ส่ิงพิมพ์ออกตามวรรคหนึ่งต้องมีลายนาแสดงสัญลักษณ์ของการพิมพ์ออกจากระบบ
รับส่งอิเล็กทรอนิกส์หรือระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม แล้วแต่กรณี ตามตัวอย่างแนบท้ายประกาศนี
และมีข้อความระบุว่า “ส่ิงพิมพ์ออกจากระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ของศาล ถือเป็นสาเนาท่ีได้รับการรับรอง
ตามประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความแพ่ง” โดยปรากฏชอ่ื ผจู้ ดั พิมพ์และวนั เวลาทีจ่ ดั พิมพ์

ข้อ ๕๘ สิ่งพิมพ์ออกจากระบบตามข้อ ๕๗ ให้ถือว่าเป็นสาเนาที่ได้รับการรับรองตาม
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งแล้ว และให้ใช้แทนต้นฉบับได้โดยให้ถือว่ามีการลงลายมือชื่อ
โดยผ้ทู ีเ่ ก่ียวข้องซง่ึ เป็นผู้ทารายการจนเสรจ็ สมบูรณแ์ ลว้

ผใู้ ช้ระบบอาจนาสงิ่ พมิ พอ์ อกจากระบบไปใชเ้ พอ่ื ยืนยนั เป็นหลกั ฐานได้

หมวด ๗
การระงับใช้ระบบ

ข้อ ๕๙ หากผู้ใช้ระบบพบปัญหาหรือความบกพร่องในระบบ เช่น ชื่อผู้ใช้ระบบและ
รหัสผ่านของตนอาจถูกผู้อ่ืนนาไปใช้ หรือพบเหตุที่อาจทาใหเ้ กิดความไมม่ ่ันคงปลอดภัยในการใช้ระบบ
ให้ผใู้ ชร้ ะบบแจง้ ตอ่ เจ้าหน้าท่ที ันที

ข้อ ๖๐ หากผู้ใช้ระบบได้ใช้ระบบอย่างไม่เหมาะสม หรือไม่เป็นไปตามเง่ือนไขการใช้บริการ
ของระบบ หรือกระทาการใดอันอาจก่อให้เกิดความขัดข้อง หรืออาจก่อให้เกิดความไม่ม่ันคงปลอดภัย
ในการใช้ระบบ หรือผู้ใช้ระบบขาดคุณสมบัติในการเป็นผู้ใช้ระบบ ศาลหรือสานักงานศาลยุติธรรม
อาจระงบั หรอื เพิกถอนสทิ ธิในการเข้าใชร้ ะบบของผู้ใช้ระบบได้

ข้อ ๖๑ กรณีมีเหตุจาเป็น เจ้าหน้าท่ีผู้ดูแลระบบอาจดาเนินการปิดระบบโดยได้รับอนุญาต
จากเลขาธิการสานักงานศาลยุติธรรม เว้นแต่ในกรณีจาเป็นเร่งด่วน ให้เจ้าหน้าผู้ดูแลระบบปิดระบบ
ช่วั คราวได้ แตต่ ้องรายงานใหเ้ ลขาธิการสานกั งานศาลยตุ ิธรรมทราบทนั ที

ประกาศ ณ วนั ท่ี ๓๐ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๖๓

(ลงช่ือ) พงษเ์ ดช วานิชกติ ตกิ ลู

(นายพงษ์เดช วานชิ กิตตกิ ลู )
เลขาธกิ ารสานกั งานศาลยตุ ธิ รรม

กลับไปหน้าสารบัญ

กฎหมายเก่ยี วกบั การพิจารณาคดที างอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ๙๔

ตารางแนบท้าย
๑. ค่าธรรมเนยี มศาล (คา่ ขน้ึ ศาล) ตามประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความแพ่ง

ลกั ษณะของคดี ทุนทรพั ย์ อัตรา หมายเหตุ

(๑) คดที ม่ี ีคาขอให้ปลดเปลอื งทกุ ข์อันอาจ ไม่เกินหา้ สิบลา้ นบาท ร้อยละ ๒ แตไ่ ม่เกนิ ค่าธรรมเนียมถ้ารวมแล้ว
คานวณเป็นราคาเงินได้ ใหค้ ดิ ค่าขนึ ศาล สองแสนบาท มีเศษไม่ถึงหนง่ึ บาท
ตามทุนทรพั ย์ สว่ นที่เกนิ ใหป้ ดั ทงิ
ห้าสบิ ลา้ นบาทขนึ ไป ร้อยละ ๐.๑

(๒) คดีที่มคี าขอใหป้ ลดเปลืองทกุ ข์อนั ไมอ่ าจ เรอ่ื งละ ๒๐๐ บาท
คานวณเป็นราคาเงนิ ได้
ให้คิดคา่ ขึนศาล
(๓) คดีทม่ี คี าขอใหป้ ลดเปลอื งทุกข์อนั อาจ ตามอัตราใน (๑)
คานวณเปน็ ราคาเงนิ ได้ และไมอ่ าจ แต่ไม่ใหน้ ้อยกวา่
คานวณเป็นราคาเงนิ ไดร้ วมอยูด่ ว้ ย
อัตราใน (๒)

(๔) คดที ่ขี อใหช้ าระค่าเสียหาย ๑๐๐ บาท
คา่ อุปการะเลียงดู หรอื คา่ เลยี งชีพ กด็ ี
เงินปี เงนิ เดือน เงนิ เบียบานาญ
คา่ บารงุ รักษาหรอื เงนิ อน่ื ๆ กด็ ี
บรรดาท่ใี ห้จ่ายมกี าหนดเป็นระยะเวลา
ในอนาคตนอกจากดอกเบยี คา่ เชา่ หรอื
คา่ เสียหายที่ศาลมอี านาจพิพากษาหรือสั่ง
ตามประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณา
ความแพง่ มาตรา ๑๔๒ อย่แู ล้ว
ถา้ คดนี นั มีคาขอใหช้ าระหนีในเวลา
ปัจจุบนั หรือมีคาขอใหข้ ้อก่อน ๆ
รวมอย่ดู ้วย ให้คดิ ค่าขึนศาลสาหรับ
คาขอในขอ้ นีเปน็ อีกสว่ นหนงึ่

ปรากฏตามระบบการคานวณคา่ ธรรมเนียมศาล https://fees.coj.go.th/courtfees

๒. ค่าส่งหมายเรียกและสาเนาคาฟอ้ งให้จาเลย ปรากฏตามระบบคน้ หาอตั ราค่านาหมายศาลยตุ ธิ รรม
http://exp.coj.go.th/sentnotice/

๓. คา่ จดั พิมพส์ าเนาคาฟ้องและเอกสารอ่นื ใดเพอ่ื สง่ ให้แกค่ คู่ วาม ให้เรียกเก็บในอตั ราหนา้ ละ ๑ บาท

กลบั ไปหนา้ สารบัญ