องค์ความรู้ ประเพณี วัฒนธรรมทางศาสนาอิสลามม

องคความรเู ก่ียวกับประเพณแี ละวฒั นธรรมทางศาสนาอิสลาม

อิสลามเปนศาสนาทมี่ ีประเพณีวฒั นธรรมสมั พันธก ับหลักคำสอนของศาสนา ดังนัน้ ที่มาของวัฒนธรรม
อิสลามจงึ มาจากแหลงสำคัญ 2 ประการ คือ

• มาจากคัมภรี อลั กุรอาน
• มาจากคำสอนและจริยวตั รของศาสดามุฮมั มัด

ประเพณีและวัฒนธรรมทางศาสนาอสิ ลาม มดี ังน้ี

1. อะกีเกาะฮ.
อะกีเกาะฮ. หมายถึง การทำพิธีตดั ผมหรือโกนผมแกเด็กที่เกิดใหม และตั้งชื่อใหเด็กคนนั้น เริ่มตั้งแต
คลอดออกมาจนถึงบรรลุนิติภาวะ ถาบรรลุนิติภาวะแลวยังไมไดทำพิธีอะกีเกาะฮ. เด็กผูนั้นตองทำใหตนเอง
บดิ าจะทำใหไมได แตเ วลาท่เี หมาะสมคือมื่อเด็กคลอดได 7 วัน
อะกีเกาะฮเปนการเชือดสัตวใหทารกที่เกิดมา การเชือดอะกีเกาะฮฺเปนการแสดงความขอบคุณใน
ความโปรดปรานของพระเจา และเปนการเขาหาพระองคเพื่อหวังในผลบุญ เวลาเชือดท่ีเหมาะสมที่จะทำ
อะกีเกาะฮฺมีบัญญัตใิ หเชือดอะกีเกาะฮฺ เมือ่ มีการคลอดบุตร ดงั น้นั เม่อื ใดทบี่ ุตรเกิดมา ก็ใหเ ชือดอะกีเกาะฮฺให
โดยสำหรับเด็กผูชายใหเชือดแพะสองตัว สวนเด็กผูหญิงใหเชือดแพะตัวเดียว เนื้อสัตวที่ถูกเชือดจะแบงเปน
3 สวน คือ ไวรับประทานเอง 1 สวน ใหญาติพี่นอง 1 สวน และบริจาคใหคนยากจน 1 สวน โดยใหเชือดใน
วันทีเ่ จด็ หลงั คลอด และในวันนน้ั ใหตง้ั ชื่อและโกนผมเด็กดวย การเชอื ดอะกีเกาะฮเฺ ปนการแสดงความขอบคุณ
ในความโปรดปรานของพระเจา และเปน การเขา หาพระองคเ พือ่ หวงั ในผลบญุ

2. การเขาสุหนัด
ภาษาอาหรับเรียกวา "คอตั่น" สวนภาษายาวีใชคำวา "มาโซะยาวี" เปนประเพณีการขลิบหนังหุม
ปลายอวัยวะเพศชาย (Circumscission) ซ่ึงชาวมุสลมิ ทกุ คนตองถือปฏบิ ัติอยา งเครงครดั จึงถอื วาเปนมุสลิมท่ี
สมบูรณ มักทำเมื่อเด็ก อายุประมาณ 7-10 ขวบขึ้นไป ตามหลักแลวศาสนาอิสลามสงเสริมใหชาวมุสลิมเขา
สุหนัต และไมไดเปนการบังคับแตอยางใด แตถาไมทำจะถือวาเปนมุสลิมไมสมบูรณ และยังคงตองทำความ
สะอาดอวัยวะเพศทุกครั้งกอนจะทำพิธีละหมาด ดังนั้น ชาวมุสลิมจึงนิยมทำสุหนัต เพื่อความสะอาด
เปนมุสลิมที่สมบูรณ

กจิ กรรม / พธิ ี
การเขาสุหนัตถือวาเปนพิธีที่สำคัญพิธีหนึ่งของชาวมุสลิม ดังนั้นกอนการเขาสุหนัตจึงไดมีการจัดพิธี

กินเลี้ยง เพื่อเปนการใหเกียรติแกบรรดาผูที่จะเขาสุหนัต งานเลี้ยงนั้น จะมีขนาดขึ้นอยูกับฐานะของเจาภาพ
ผูจัดงาน กลาวคือ ถาเจาภาพเปนผูมีฐานะดีก็มีการจัดงานอยางใหญโต มีการเชิญญาติพี่นองและแขกมารวม
งานอยางมากมาย มีการลมวัว ควาย แพะ แกะ อยางละหลายๆ ตัว นอกจากนี้ยังมีมหรสพสมโภช
เชน หนงั ตะลงุ โนรา ลิเกฮลู ู อีกดว ย สว นเจา ภาพที่มีฐานะไมคอยดนี ักก็เพียงเชญิ ญาติพี่นองเพื่อนบานท่ีสนิท
มารวมรับประทานอาหารดวยกันเทานั้น แขกผูถูกรับเชิญมากินเลี้ยงเรียกวา “มาแกปุโละ” และเมื่อการกิน
เลี้ยงจบลง การทำพิธีสุหนัตเริ่มขึ้นในตอนเย็น โดยจัดใหมีการบายศรี (บุหงาสำระ) มีขาวเหนียวแดงเหลือง
ขาว ประกอบพิธี ผูเขาสุหนัตแตง ตัวตามแบบชาวมลายู คือ นุงกางเกงขายาว แลวนุงโสรงทับแคเขา สวมเสือ้
แขนยาวคอปก และมีผาโพกศรี ษะ

ปจ จบุ ันการจัดพธิ มี าโซะยาวหี รือเขาสุหนัต ยงั นยิ มทำกันในชนบทแบบดัง้ เดิม แตใ นเมืองใหญนิยมทำ
กนั ท่ีโรงพยาบาล เพราะสะอาดและมเี คร่ืองมือทนั สมยั

3. การเชือดกรุ บาน
คือ การเชือดสัตว เพื่อนำไปแจกจายแกผูยากไรและมิตรสหาย และนำมาฉลองในวันอีดิลอัฎฮาหรือ
วัดอีดใหญ โดยเชือดในตอนสาย หลังจากเสร็จการการละหมาด สัตวที่ใชทำกุรบาน ไดแก อูฐ วัว แพะ แกะ
เพื่อแสดงความภักดีตอพระเจา ไดกลาววาสัตวที่ทำกุรบานจะตองมีอายุครบเกณฑ จึงจะถือวาแข็งแรง
กลาวคอื อฐู จะตอ งมีอายุ 5 ปขึน้ ไป วัวและควายมีอายุ 2 ปข น้ึ ไป แพะธรรมดาอายุ 2 ปขน้ึ ไป แกะอายุครบ 1 ป
หรือแกะที่ฟนของมันหลุดรวงไปหลังจาก 6 เดือน ถึงแมมีอายุไมครบ 1 ป บรรดาสัตวที่ทำกุรบั่นที่ดีที่สุด
คอื อูฐ รองลงมาคอื วัว จากน้ัน คอื แกะและแพะ กุศลที่เกดิ จากการทำกุรบั่นตามทัศนะของอสิ ลาม คือ บุญที่
จะทำใหสะดวกงายดายตอการขามสะพานในวันกิยามะฮ. (หมายถึงวันที่ฟนจากความตายสูปรโลก)
ย่งิ สัตวด มี ากและประเสริฐมากเทาใด ยิ่งทำใหเ ห็นถึงความภกั ดีตออลั ลอฮ.มากเทานัน้

4. การอาบน้ำละหมาด
การอาบน้ำละหมาด คือ การทำความสะอาดอวัยวะภายนอกดวยน้ำสะอาด เพื่อเตรียมการเขาสูการ
ละหมาด เตรียมตัวเพื่อเขาเฝาพระเจา เปนการแสดงเครื่องหมายอยางหนึ่งในการชำระความโสมม
แหงโทษและบาปตาง ๆ อันเกิดจากทางอวัยวะภายนอก รวมทั้งขัดเกลาหัวใจใหสะอาดจากการหลงลืม
พระเจาและความบาปที่เกิดจากหัวใจ ทั้งนี้ก็เพื่อใหหมดจดและเหลือแตความบริสุทธิ์ทั้งภายนอกและ
ภายในขณะเขาเฝาพระเจา

วธิ กี ารอาบนำ้ ละหมาด

4.1 เรม่ิ ลางมือ พรอมใหอานวา " อะอูซบู ิลลาฮมิ นิ ัสไซตอนิรรอญี และอานวา "บิสมลิ ลาฮิรเราะหมา
นิรรอฮมี "

4.2 ลางมอื ท้ังสองขา งจนถงึ ขอมือ 3 คร้ัง
4.3 บวนปากและลางจมูกดว ยมอื ขวา 3 คร้ัง

4.4 เนียต หมายถึง ตองนึกในใจดวยวาอาบน้ำละหมาด ในเมื่อเอาน้ำลางสวนหนึ่งสวนใดของหนา
กอนเนียตใหอานวา " นะวัยตุลวุดูอะฟรดอนลิลลาฮิตาอาลา " และตองนึกในใจวา " ขาพเจาอาบน้ำละหมาด
ฟร ดเู พื่ออลั ลอฮตะอาลา"

4.5 ลา งหนาใหท ่ัว 3 ครั้ง (เขตของหนา คือต้ังแตไรผมท่หี นาผากจนถงึ ใตคาง และสว นกวางตง้ั แตเ ม็ด
หขู า งหนงึ่ จนถงึ อีกขา งหน่งึ )

4.6 ลางมือทั้งสองขางตลอดจนถึงขอศอก 3 ครั้ง (ลางขางขวากอนขา งซา ย)
4.7 เอามือขวาชุบน้ำเชด็ ทผี่ ม เพยี งสวนหน่ึงในเขตศรษี ะ 3 ครงั้
4.8 เอามือชบุ นำ้ เช็ดใบหทู ้งั สองขางภายนอกและภายใน 3 คร้งั (ทำพรอ มกันท้ังสองขา ง)
4.9 ลา งเทา ตลอดจนถึงตาตุมใหท ่ัวทง้ั สองขาง 3 ครั้ง (ทำขางขวากอนขางซาย)

เม่ืออาบนำ้ ละหมาดเสรจ็ แลวใหยืนหนั หนา ไปทางกิบลตั (ทางวิหารกะบะฮ) หรือทิศตะวันตก
แลวยกมอื อา นดุอาอตอ ไปนเี้ ปน อนั เสร็จสิ้น

อานวา อัสฮาดุอันลาอีลาฮะอิลลัลลอฮ วะหดะฮูลาซะรีกะละห วะอัสฮะดุอันนะมุฮัมมะดันอับดุฮูวา
รอ ซูลุฮ อลั ลอฮมุ มัจอันนมี ินัตเตาวาบีนะวัจอนั นิมินมุตะเตาะฮรี นี ซุบฮานากัลลอฮุมมะวา บีฮัมติกะ อัสอะดุอัน
ลาอิลาฮะอิลลาอันตะ อัสเตาฟรกะ วะอะตูบุอิลัยกะ วาซ็อลลัลลอฮุอะลาซัยยิดินามุฮัมมะดิว วะอะลาอาลิฮี
วะเซาะฮบิฮวี ะซลั ลมั

5. การทำละหมาด

การละหมาด เปนการปฏิบัติศาสนกิจอยางหนึ่งในศาสนาอิสลาม เพื่อเปนการภักดีตอพระเจา มุสลิม
ทุกคนจะตองละหมาด วันละ 5 เวลา เรียกวา ละหมาดฟรดู ละหมาด หมายถึง การขอพร ความหมายทาง
ศาสนาหมายถึง การกลาวและการกระทำ ซึ่งเริ่มตนดวยการตักบีร และ จบลงดวยสะลาม การละหมาดเปน
การสรางเอกภาพอยางหนง่ึ ของมสุ ลมิ เม่ือละหมาดมุสลิมท่ัวโลก หันหนา ไปทางกบิ ละฮฺ หรอื ทิศตะวันตก เพ่ือ
เคารพภักดีตอพระเจา การละหมาดฝกฝนใหเปนคนตรงตอเวลา มีความอดทน และขัดเกลาจิตใจ ใหบริสุทธิ์
ผองแผว ไมป ระพฤตสิ ่งิ หนึ่งสิง่ ใดในทางช่ัวราย ดังคมั ภรี อลั กรุ อา นระบุไว ความวา

" และจงละหมาด แทจรงิ การละหมาดจะยับยั้งความลามกอนาจารและสิ่งตอ งหาม "
อัล - องั กะบตู : 45

การละหมาดฟร  อัลลอฮฺ (พระเจา ทางศาสนาอสิ ลาม) ทรงกำหนดใหมุสลมิ ทำการละหมาด วนั ละ 5 เวลา คือ
1. ละหมาดศบุ หฺ เวลาเรมิ่ ตง้ั แตฟ าสางจนถงึ กอนดวงอาทิตยข ้นึ
2. ละหมาดซุฮรฺ ิ เวลาเรมิ่ ต้ังแตด วงตะวันคลอยจนเงาของสิ่งหนึ่งสิ่งใดทอดยาวออกไปเทาตวั
3. ละหมาดอัศรีฺ เวลาเริม่ ต้ังแตเ ม่ือเงาของสิ่งหน่ึงสิง่ ใด ยาวกวาเทาตวั ของมันเอง จนถงึ ดวงอาทติ ยตกดนิ
4. ละหมาดมักรบิ เวลาเร่มิ ตั้งแตดวงอาทิตยต กดนิ จนส้ินแสงอาทติ ย คือเวลาพลบคำ่
5. ละหมาดอชิ าอฺ เวลาเริ่มตัง้ แตเ วลาคำ่ จนถึงกอ นฟาสาง

ชาวไทยทน่ี ับถือศาสนาอสิ ลามทกุ คนตอ งปฏิบตั ศิ าสนกิจอยา งเครงครัด เพราะการละหมาดเปน
ศาสนกิจ เพื่อเขา เฝาตอ เบื้องพระพกั ตรของพระผเู ปน เจาอัลลอฮ (ซบุ ฮาฯ) ดวยความสงบ สำรวม จงึ เปน
หนา ทีข่ องมสุ ลิมทุกคนทจ่ี ะตองปฏบิ ัติเปนกจิ วัตรประจำวัน วันละ ๕ เวลาตลอดไป

6. การถอื ศีลอด

การถือศีลอด หรือเรียกงาย ๆ วา “การถือบวช” ตามการเรียกของคนไทยที่นิยมเรียกกัน มุสลิมท่ี
บรรลุศาสนภาวะแลว จำเปนตองปฏิบัติศีลนี้อยางเครงครัด ยกเวนผูที่เจ็บไขไดปวย คนชรา หญิงมีครรภ
เด็กที่ยังไมบรรลุศาสนภาวะ (เด็กอายุต่ำกวา 15 ป) หรือ คนเดินทาง เหลานี้ยกเวนได หมายความวา
บังคับกับผูที่มีความสามารถเทานั้น การถือศีลอดนี้เปนวัฒนธรรมและในขณะเดียวกันก็เปนศาสนกิจที่มุสลิม
ทุกคนตองปฏิบัติ เปนเวลานานถึง 1 เดือน ในรอบ 1 ป อันเปนการฝกความอดทนอดกลั้นทางกาย วาจา ใจ
และเปนการสัมผัสกับความทุกขที่ทำใหตนเองไดมีโอกาสเขาใจในความรูสึกของผูอื่น โดยผูถือศีลอดทุกคน
จะตองงดเวนอาหารและเครื่องดื่ม รวมไปถึงการรวมสังวาส การงดเวนในการทำความชั่วทางกาย วาจา ใจ
นับตั้งแตพระอาทิตยขึ้นไปจนถงึ พระอาทติ ยตก นอกจากนี้ยังมกี ารถอื ศีลอดในวาระตาง ๆ เชน การถือศีลอด
ของผูไมไดไปประกอบพิธีฮัจญ การถือศีลอดในทุก ๆ เดือน ๆ ละหนึ่งวัน และการถือศีลอดในวันจันทร
และวันพฤหัสบดี

ขอ ควรปฏิบตั ิในการถือศีลอดที่ถูกตอง

1. รับประทานอาหารซโุ ฮรใหใกลห มดเวลา และรีบแกศลี อดเมอ่ื เขา เวลา
2. ไมพ ดู นินทา ไมคดิ รา ย ทำใจใหส งบ อา นคัมภีรอลั กรุ อาน
3. ดื่มนำ้ สะอาดมากๆ หลงั รบั ประทานอาหาร
4. รับประทานอาหารเหมอื นปกติ ไมควรเพม่ิ อาหารมาก
5. เลอื กอาหารที่ดตี อสุขภาพ
6. ไปละหมาดตะรอเวยี ะฮ (การละหมาดในเดือนรอมฏอน) ในทกุ ๆ วนั
7. แบง ปน อาหารใหผ ทู ี่ถอื ศีลอด
8. พยายามเลกิ สง่ิ เสพติดตางๆ เชน บหุ ร่,ี ชา, กาแฟ ฯลฯ
9. ควรตรวจรางกายกอนเขา เดือนรอมฎอน และหลงั จากสิ้นเดอื นรอมฎอน

ขอ หามขณะถือศลี อด

1. หามรับประทานหรือดม่ื รวมทงั้ การสูบบุหรีด่ วยโดยเจตนา
2. หามรวมประเวณี หรือทำใหอสุจอิ อกมาโดยเจตนา
3. หา มทำใหอาเจียนโดยเจตนา
4. หามเอาส่ิงใดเขา ไปจนลึกเกนิ บรเิ วณภายนอกในอวยั วะที่เปนรู เชน ปาก จมกู โดยเจตนา

หมายเหตุ ขอหา มเหลา นี้ หามเฉพาะเวลากลางวนั เทานั้น

7. การประกอบพธิ ฮี ัจญ

ฮัจญเปนพิธีกรรมอยางหนึ่งที่แสดงถึงความเปนเอกภาพของประชาชาติมุสลิมที่มารวมชุมนุมกัน
ณ อัลกะอบะฮ ประเทศซาอุดิอารเบีย กระทำในชว งตนเดือนที่ 12 ของศกั ราชอิสลาม โดยกำหนดใหปฏิบัติได
ปละครั้ง โดยเริ่มปฏิบัติพิธีกรรมนี้ไดตั้งแตเดือน 10 ผูที่ไปประกอบพิธีฮัจญจะตองเปนผูที่แข็งแรงสมบูรณ
และมคี วามสามารถพอท่ีจะเดินทางได จะแตงกายตามรูปแบบท่กี ำหนดไวในศาสนา และตอ งทำการชำระลาง
รางกายใหสะอาด

ฮจั ยในหลกั การอสิ ลาม.

เปนศาสนกิจระดับบังคับ สำหรับมุสลิมที่มีความสามารถ มีความสมบูรณพรอมทั้งทางรางกาย จิตใจ
และปจจัยทีจ่ ำเปนในการประกอบพิธฮี ัจย ( เงินและอาหาร ) ตองเดินทางไปประกอบพิธีฮัจย ณ นครมักกะฮฺ
ในเดือนซูลฮจิ ยะฮฺ จำนวน ๑ ครัง้ ในชั่วชีวิต ยกเวน ผทู ไ่ี มมคี วามสามารถกระทำได อาทเิ ชน

- ไมมีความสามารถที่จะประกอบพิธีฮัจยเนื่องจากความบกพรองทางสมอง เชน สติไมสมประกอบ
หรือ พิการทางรางกายที่ไมสามารถเดนิ ทางและประกอบพธิ ฮี จั ยไ ด

- ไมม ีความสามารถท่จี ะประกอบพิธีฮจั ยเนื่องจากความเจ็บปว ย หรอื เปน โรค เชน เจบ็ ปว ยหนกั อยาง
ตอเนอื่ ง เจ็บปวยเปน โรคตติ อ รา ยแรง หรือเปนอนั ตรายตอบคุ คลอื่นรอบขาง เปนตน

- ไมม ีความสามารถที่จะประกอบพธิ ีฮจั ยเน่ืองจากความยกจน มีรายไดไ มพอเล้ียงดูครอบครัวระหวาง
การประกอบฮัจย ไมมีคาใชจายที่จำเปนระหวางเดินทางและประกอบพิธีฮัจย หรือเปนผูที่มีหนี้สินลนพนตัว
หรอื เปน คนลม ละลาย เปน ตน

- ไมมีความสามารถที่จะประกอบพิธีฮัจยเนื่องจากเหตุผลสุดวิสัยอื่น เชน อยูในภาวะสงคราม โรค
ระบาดอยางตอ เนอ่ื ง ฯลฯ เปน ตน

ขอ้ ปฏิบตั ิของฮจั ย์ มี ๖ ประการ ดงั น้ี

๑ . เอียะฮรฺ อม คอื การตงั้ เจตนา ( เนยี ต) ทำพธิ ีฮจั ย ฮจุ ญาจหรอื ผทู ี่จะประกอบพธิ ฮี จั ยทกุ คนจะตอง
เริ่มตนดวยการนี้ มิฉะนั้นการกระทำหลังจากนี้ทั้งหมดจะถือวาไมไดเปนสวนหนึ่งของพิธีฮัจย การตั้งเจตตนา
หรือเนียต สามารถกลาวดวยขอความตอไปนี้ “ ขาพเจาตั้งเจตนาทำฮัจญ และครองตนไมละเมิดสิ่งตองหาม
ดวยการทำฮจั ย เพ่อื อลั ลอฮฺ ซบุ ฮานาฮวู าตะอาลา ”

๒ . วุกูฟ คือ การเดินทางไปปรากฏตัว ณ ทุงอะรอฟะฮฺ ในชวงเวลาตั้งแตตะวันคลอยของวันที่ ๙
ของเดอื นซุลฮิจญะฮฺ และพักแรมคืน ณ ทงุ มซุ ดะลีฟะฮฺ ถงึ เริม่ แสงอรณุ

(หรือพักแรมอยา งนอยถึงหลังเทีย่ งคืน) ของวันท่ี ๑๐ เดือนซลุ ฮิจญะฮฺ หรือ ทีเ่ รยี กวา วนั กุรบาน ซงึ่ จะเปน
วนั อดิ ิลฮฎั ฮา หรือ วนั รายอฮัจญี ของท่ีอ่นื ๆท่ไี มใ ชทงุ อะรอฟะฮฺ (ทุกชุมชนมสุ ลิมท่นี อกเหนือจากกลมุ ฮุจญา
จที่อยรู ะหวางประกอบฮัจย (วกู ูฟ) ณ ทุง อะรอฟะฮฺ จะเปนวันอดิ ิลอฏั ฮา จะทำการละหมาดอดิ ลิ อฎั ฮา
และทำการกรุ บาน)

๓ . ตอวาฟ คือ การเดินเวียนรอบกะบะฮฺ หรอื บยั ตุลเลาะฮฺ (หินสรปู ส่ีเหล่ียม สดี ำ) (ฮุจญาจปกติจะ
เดินเทา สวนฮุจญาจที่ชรา หรือพิการ หรือไมสบายสามารถจางลูกหาบชวยหาบ (ใชเปลคลายเปลคนไข)
หรือ ใชรถเข็น รอบกะอฺบะฮฺ แทนการเดินเทา เปนตน การตอวาฟรอบกะอฺบะฮฺ จะเวียนซาย ( ทวนเข็ม
นาิกา) จำนวน ๗ รอบ เริ่มจากแนวเสนเริ่มตน ซึ่งจะทำเปนเครื่องหมายใหสามารถสังเกตไดทั้งบนพ้ืน
และทอี่ าคารมสั ยิด เวลาตอวาฟเริ่มตง้ั แตเ วลาพนเวลาเที่ยงคืนของวนั ท่ี ๑๐ เดือน ซลุ ฮจิ ยะฮฺ

8. ประเพณแี ตง งาน ภาษาอาหรบั เรียกวา นกิ ะห

การแตงงาน (การนีกะห) การแตงงาน ในภาษาอาหรับ เรียกวา การนิกะห ซึ่งมีความหมายตาม
รากศัพทวา “การรวมกัน” การใหคูสามีภรรยาหาความสขุ ตอกันได สวนความหมายตามหลักศาสนาหมายถึง
“การตกลงอนั เปนท่ีรจู ักกนั ซึง่ ประกอบดว ยองคป ระกอบและเง่อื นไขตา ง ๆ ที่กำหนดไว”

ศาสนาอิสลามไดบัญญัติวาดวยการนิกะห มีกำหนดกฎระเบียบแบบแผนอยางมั่นคง เพื่อปกปอง
สังคม และเพื่อความสุขของสถาบันครอบครัว อิสลามสงเสริมการแตงงาน เพื่อใหเกิดผลดีและประโยชนที่จะ
สะทอนมาสูตัวบุคคลและสงั คมโดยรวม

เปา หมายของการแตง งานในอิสลาม

• เพอ่ื ปฏบิ ตั ิตามคำสอนของอัลลอฮ (ซ.บ) และแบบอยา งของทา นรอซลู ศ็อลฯ
• เพ่ือสบื ทอดตระกลู ทานศาสดาศอ็ ลฯกลา วไวความวา “เจาจงแตง งานกบั หญิงท่ีทานรักและใหบ ุตร เพราะ
ฉนั จะไดโออวดเร่ืองจำนวนประชากรตอ ประชาชาตอิ น่ื ในวันปรโลก”
• เพอ่ื กระชับความสัมพันธก บั ครอบครัว ระหวา งครอบครวั ของสามี-ภรรยา
• เพ่อื สรา งสถาบันครอบครวั ใหสมบรู ณ ดว ยความรกั และความผกู พัน
• เพื่อเปนพลงั ขบั เคล่อื นสกู ารทำงาน สงเสริมใหมีความพยายามในการทำงาน เริ่มตนในงานชน้ิ เลก็ ๆ และมี
ความมัน่ คงตลอดไป
• การแตง งาน คือ รูปแบบการปรบั ปรุงคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และในคำสอนของอสิ ลาม การแตง งานเปนวิธกี าร
ยับยง้ั ตนเองตอการประพฤติชั่ว เชน การมคี วามสมั พันธอยางอสิ ระ ระหวางเพศตรงขา ม ซ่งึ จะทำใหเกดิ
ปญหาละเมดิ ประเวณี ปญ หาลูกนอกสมรส เปน ตน

9. ประเพณีฮารีรายอ เทศกาลฮารีรายอ

มอี ยูส องวันดังนี้
๑. วันฮารีรายอ หรือวันอิฎิลฟตรี เปนวันรื่นเริง เนื่องจากสิ้นสุดการถือศีลอดในเดือนรอมฎอน
เปนการกลับเขาสูสภาพเดิม ตรงกับวันที่หนึ่งของเดือนเซาวาล ซึ่งเปนเดือนที่สิบทางจันทรคติ การปฏิบัติ
ของชาวอิสลามในวันรายอจะบริจาคทานเรียกวา ซากัดฟตเราะห (การบริจาคขาวสาร) มีการบริจาคทานแก
คนแกหรือคนยากจน จึงเรียกวา วันรายอฟตเราะห หลังจากนั้นจะไปละมาดที่มัสยิด จากนั้นจะมีการขอขมา
จากเพื่อน พี่นอง ครอบครัว และญาติผูใหญ มีการเยี่ยมเยียนญาติพี่นองที่อยูใกลและไกลออกไป
มกี ารเลย้ี งอาหารดว ย
๒. วันฮารีรายอฮัจญี หรือวันรายออิฎิลอัฎฮา คำวา อัฎฮา แปลวา การเชือดพลี เปนการเชือดสัตว
เพื่อเปนอาหารแกประชาชนและคนยากจน อิดิลอัดฮา จึงหมายถึงวันรื่นเริงเนื่องในวันเชือดสัตวพลี
ตรงกบั วันที่สิบของเดือนซุลฮิจญะ เปน เวลาเดียวกบั การประกอบพิธหี จั ญ ทเ่ี มอื งเมกกะของชาวอสิ ลามท่ัวโลก
ชาวไทยอิสลามจึงนิยมเรียกวันตรุษนี้วา วันอีดใหญ การปฏิบัติจะมีการละหมาดรวมกันและเชือดสัตว
เชน ววั แพะ แกะ แลว แจกจายเนอ้ื สตั วเ หลานน้ั แกคนยากจน การเชอื ดสตั วพ ลนี ้เี รียกวา กรุบาน

การปฏิบัตติ นในวนั น้ี คอื
- อาบน้ำสหุ นตั ทง้ั ชายและหญงิ และเด็กทสี่ ามารถไปละหมาดได เวลาดีทีส่ ุดคือหลงั จากแสงอรุณขนึ้

ของวัน ฮารรี ายอ
- แตง กายดว ยเส้ือผาที่สะอาดสวยงาม
- บริจาคซะกาดฟต เราะหกอนละหมาดอิฎิลฟตรี
- ใหทกุ คนไปละหมาดรวมกันกลางแจงหรอื ทม่ี สั ยดิ และฟงการบรรยายธรรมหลงั ละหมาด
- การกลา วสรรเสริญพระเจา (อลั เลาะห)
- ทำกรุบาน ถามีความสามารถดา นการเงิน
- เยีย่ มเยียน พอแม ญาติ และครูอาจารย เพื่อเปนการกระชับความสมั พนั ธกับขออภัยซึ่งกันและกนั

ในความผิดพลาดท่ีอาจเกดิ ข้ึน

10. การแสดงความเคารพ

การแสดงความเคารพชาวไทยอิสลาม เมื่อพบปะกันจะกลาว สลาม หรือทักทายกัน ดวยคำวา
อัสสะลามอะลัยกุม (‫ )اﻟﺳﻼم ﻋﻠﯾﻛم‬มีความมายวา ขอความสันติสุขจงมีแดทาน ผูรับจะรับวา
วะอะลัยกุมุสสะลาม( ‫ )وﻋﻠﯾﻛم اﻟﺳﻼم‬หมายความวา ขอความสันติสุขจงมีแกทานเชนกัน

การปฏบิ ตั ิเกย่ี วกับการกลา ว สลาม มีหลายประการ คือ

๑. การสะลามและการจับมือดวย ซึ่งกระทำไดระหวางชายกับชาย และหญิงกับหญิง สำหรับชายกับ
หญิงทำไดเฉพาะผูท่ีอยูในฐานะทีแ่ ตงงานกนั ไมไดเ ทานั้น เชน พอกับลกู พ่ีกบั นอ ง หากชายหญิงนั้นอยูใน
ฐานะท่ีจะแตง งานกนั ไดเปน สง่ิ ตอ งหา ม

๒. ผูทีอ่ ายุนอยกวาควรใหสลามผูที่อายมุ ากกวา
๓. เมื่อจะเขาบานไมวาจะเปนบานของตนเองหรือผูอื่น สิ่งแรกที่จะตองทำคือ การกลาวสลาม
ใหแ กผ ทู ีอ่ ยูในบานทราบกอน หากกลาวครง้ั แรกยังไมมผี รู บั สะลาม ก็ใหก ลา วอกี สองครงั้ ถา ยงั ไมมีผกู ลาว
รับก็ใหเขา ใจวา เจา ของบา นไมอ ยูหรือไมพ รอมทจ่ี ะรบั แขก ก็ใหกลบั ไปกอน
๔. จะตองมีการกลาวสลามกอ นที่จะมกี ารสนทนาปราศรัย
๕. เมื่อมีผูใหสลาม ผูฟงหรือผูที่ไดยินตอง (บังคับ) กลาวรับสะลาม ถาอยูหลายคนก็ใหคนใดคนหนึ่ง
กลาวรบั ถือเปนการใชได ถา ไมม ผี ใู ดรับสะลามเลยจะเปนบาปแกผูนน้ั

11. พิธีศพ

การจัดการศพของชาวไทยมุสลิมสวนใหญ ปฏิบัติแบบเรียบงายตามบทบัญญัติศาสนาอิสลาม
เมื่อมุสลิมเสียชีวิตลง เพื่อนบานจะไปใหความชวยเหลือครอบครัวผูตาย อาจมีการบอกกันดวยวาจาหรือตี
กลองของมัสยิด เปนการบอกขาววามีคนตายในหมูบา น การจัดการศพของมุสลิมนั้นจะใชวธิ ีการฝง โดยปกติ
แลวจะตองฝงภายใน 24 ชั่วโมง เพราะถือวาถาไวนานจะทำใหผูที่มีชีวิตอยูตองเสียใจเพิ่มมากขึ้น นอกจากมี
ปญหาเกี่ยวของกับกฎหมายบานเมือง เพื่อนบานจะชวยเหลือกันอยางรวดเร็ว ชวยขุดหลุมที่สุสาน
หรือที่เรียกวา กุโบร ทำโลงศพดวยไมกระดานแบบงาย ๆ เพราะอิสลามถือวาการตายเปนเรื่องการ
เปลยี่ นแปลงท่ีอยูไปยังอีกโลกหนง่ึ ผไู ปชวยงานหรอื เยี่ยมครอบครัวของผูต ายแตงกายธรรมดา ไมมีการแตงดำ
ไวท ุกข หลายทองท่ีนิยมนำสง่ิ ของหรือเงนิ มอบใหแ กค รอบครัวผูต ายเปนการรว มทำบุญ

การปฏิบัติตอศพ (มัยยิต) กอนนำไปฝง จะมีการอาบน้ำทำความสะอาดศพ แลวหอดวยผาขาว
ตอจากนั้นก็เปนพิธีละหมาดใหแกผูตาย ซึ่งเรียกวา ละหมาดญะนาซะ อาจจะทำที่บานของผูตาย หรือนำศพ
ไปทำพิธีละหมาดที่มัสยิดก็ได เมื่อมีการเคลื่อนศพ ผูที่นั่งอยูหรือทำงานอยูในทางศพผานจะยืนขึ้นเปนการ
เคารพศพและตามไปสงศพถึง กโุ บร

การฝงศพ มีการขุดหลุมลึกพอสมควร เพื่อฝงศพในทานอนตะแคงขวา หันหนาไปทางทิศกิบลัต
(อยทู างทิศตะวันตก) หลงั ฝง ศพเรยี บรอยแลวใชกอนหินหรือหลักไมส้นั ๆ 2 ทอน เรยี ก ตาหนา ปกดานศีรษะ
และปลายเทา เปน เครื่องหมายไวบนหลุมศพ ถา เปนผูชายจะทำตาหนามลี ักษณะกลม ผหู ญงิ จะมลี ักษณะแบน
ตอจากนั้นผูนำศาสนาก็จะอานดุอา (คำขอพร) ขอพรตอพระผูเปนเจาใหแกผูตาย หลังจากฝงศพแลว
มีประเพณีที่อยูขา งหลงั มักปฏิบัติ คือ การเยย่ี มสุสานเพ่ือใหระลึกถึงความตาย ไมตั้งอยูในความประมาทมีการ
จัดทำบุญ เรียกวา นุหรี ที่บานหรือสุเหรา เพื่ออุทิศใหแกผูตาย ซึ่งจะทำกัน ในวันตาย และชวงระยะ 3 วัน
7 วัน 40 วัน หรือ 100 วัน และตามความเหมาะสม บางแหงที่จัดใหมีการทำบุญ 40 วัน เจาภาพจะจัดพิมพ
ประกาศ หรือบอกลาวแกญาติมิตรใหทราบและมารวมกัน มีการเลี้ยงอาหารโดยเชิญผูนำศาสนามารวมขอพร
จากพระผูเปนเจา พิธีศพของไทยมุสลิมสวนใหญปฏิบัติเรียบงายตามหลักการของศาสนาดังที่กลาว
แตสำหรับนอกเหนือที่กลาวไปไป เชน วันตายเจาภาพจัดเลี้ยงอาหารแกผูมาเยี่ยมการทำบุญใหแกผูตายเม่ือ
ครบ 3 วนั 7 วนั หรอื 40 วันน้นั ถอื เปนการสืบทอดผสมผสาน ซ่ึงบางอยา งเปล่ียนแปลงไปตามความเหมาะสม

เมื่อมีมุสลิมคนหนึ่งเสียชีวิต มุสลิมคนอื่นจะตองปฏิบัติตอศพอยางมีมารยาท เมื่อเริ่มทราบขาววามี
การตายเกดิ ขนึ้ ใหกลา วคำวา “แทจรงิ เราเปน กรรมสทิ ธ์ิของ อัลลอฮฺ (ซ.บ.) และเราจะตอ งกลบั คนื สูพระองค”
เพื่อเปนการยอมรับในการลิขิตของพระองค และเปนการตระหนักถึงสัจธรรมของความตาย สำหรับผูท่ีอยูใกล
ผูตายใหทำการปาดเปลือกตาทั้งสองขางของผูตาย และขยับขอตามรางกายของผูตาย โดยใหทำอยางเบามือ
เทาที่จะสามารถทำได เพื่อที่ศพจะไดไมแข็งทื่อ และเพื่อความสะดวกในการอาบน้ำศพและหอศพ
นำผามาคลุมใหปกปดทั่วรางกายผูตาย และแจงขาวการ ตายแกญาติพี่นองและคนทั่วไป เพื่อที่พวกเขาจะได
รับรู และมารวมทำพิธีละหมาดใหแกศพ หลงั จากนัน้ ใหร ีบจัดการอาบน้ำศพ ซ่งึ มีขนั้ ตอนโดยสรุปดงั นี้

1) เมื่อจะเริ่มอาบน้ำศพ ใหนำศพมาวางไวในสถานที่ที่เหมาะสมสำหรับการอาบน้ำ ซึ่งควรเปน
สถานท่ีทใี่ หนำ้ ไหลผานไดสะดวก

2) ใหผูที่อาบนำ้ ศพสวมถงุ มอื เพอ่ื จะไดไ มส ัมผัสกบั ผูตายโดยตรง
3) หลังจากนั้นใหเริ่มอาบน้ำละหมาดใหศพ ไมใหรดน้ำเขาไปในจมูกและปากผูตาย ลางศีรษะ
และเคราดว ยน้ำผสมน้ำใบพทุ รา
4) หลังจากนั้นก็ลางดานซายเชนเดียวกับที่ลางดานขวา กลาวคือ เริ่มจากดานหนากอน ตอมาเปน
ดา นหลงั เมื่อลางท้งั ดานขวาและดา นซายเรยี บรอยแลว ถอื วา เปนอนั เสรจ็ 1 คร้ัง
5) ใหกลับมาทำซ้ำอีกเปนครั้งที่ 2 และ 3 และในการลางทุก ๆ ครั้ง ใหผูที่อาบน้ำศพเอามือกด
ทท่ี อ งศพ ถา มีสิง่ สกปรกออกมาก็ใหล า งใหสะอาดทุก ๆ ครัง้
6) ผูที่อาบน้ำใหศพ สามารถที่จะอาบน้ำใหศพมากกวา 3 ครั้งก็ได และใหอาบน้ำศพในการลางน้ำ
สุดทายดวยน้ำพิมเสนหรือน้ำการบูร หลังจากอาบน้ำศพเรียบรอยแลว ใหเอาผาซับรางกายของศพ
และคลมุ ดว ยผาแหง เพ่ือเตรยี มนำไปสขู ั้นตอนการหอ ศพ

อา งองิ

การมี อับดลุ เลาะฮ. คูมือมสุ ลิมเบอื้ งตน : เปนหนังสอื เกี่ยวกบั เร่อื งศาสนาและวิธปี ฏิบตั ิ (ตามแนวทางซนุ นะฮ
วลั ญะมาอะห) . วงศเ สง่ยี ม : กรุงเทพฯ. 2522.

การนมาซ. [ม.ป.ป.]. , แหลง ทม่ี า http://www.siamic.com/ibadat/namaz.htm

การนมาซ. [ม.ป.ป.]., แหลงทมี่ า http://www.al-shia.com/html/thi/ahkam/namaz.htm

การนมาซ. [ม.ป.ป.]., แหลงท่ีมา http://www.siamic.com/

กระปุกดอทคอม. (2555). วันฮาารีรายอ วันสำคัญของศาสนาอิสลาม. คน เมื่อ 19 มกราคม 2559.
จาก http://hilight.kapook.com/view/75183

คมู อื อบรมกอนแตง ฉบบั ป 2557. (2557)

ณฐั กรณ บุญมาเลิศ. การถือศีลอดของชาวมุสลมิ . [ออนไลน]. แหลง ทมี่ า
https://www.lib.ru.ac.th/journal2/?p=12010

นัสรนี หะยีอาแว, วตตยิ า สาครวิโรจน สำนกั วิชา สารสนเทศศาสตร สาขาการจัดการสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยวลยั ลกั ษณ. วนั สำคญั และประเพณีในอสิ ลาม. [ออนไลน] . แหลง ท่ีมา
https://www.lib.ru.ac.th/journal/islamic-culture/akikah.html

นายอบั ดลุ อาซิบ เจะ ซอ. แบบจัดทำรายการเบื้องตนมรดกภมู ปิ ญั ญาทางวฒั นธรรม. [ออนไลน]. แหลงท่ีมา
https://www.m-culture.go.th › ewt_dl_link

มหาวิทยาลยั ราชภัฎนครปฐม. เทศกาลและพิธีกรรมทางศาสนาอิสลาม. [ออนไลน] . แหลงทม่ี า
http://courseware.npru.ac.th

มูฮำหมัด ลาเตะ (2553). การละหมาดในอิสลาม. [ออนไลน]. แหลงทีม่ า http://islam-
fathoni.blogspot.com/p/blog-page_9.html

วัฒนธรรมและประเพณีทองถ่ินของชาวอสิ ลาม. [ออนไลน] . แหลง ที่มา
http://mang299.blogspot.com/2015/11/blog-post.html
วฒั นธรรมและประเพณที องถิ่นของชาวอสิ ลาม. [ออนไลน] . แหลง ที่มา
http://mang299.blogspot.com/2015/11/blog-post.html

วารสารสมาคมแพทยม ุสลิม (2556). การเขา สุหนดั . [ออนไลน]. แหลง ทม่ี า
https://issuu.com/muminsomnas/docs/___________________________________

สำนกั หอสมุดกลาง มหาวทิ ยาลัยรามคำแหง. การละหมาด. [ออนไลน] . แหลง ที่มา
https://www.lib.ru.ac.th/journal/prayer1.html

หนงั สอื คูม ือมุสลิมเบื้องตน เร่ืองศาสนาและวธิ ปี ฏิบัติ ( ตามแนวทางซุนนะฮวลั ญะมาอะห ). วงศเสงีย่ ม
กรงุ เทพฯ. (2522).

หลักสูตรสมาคมครุ ุสัมพันธอิสลามแหงประเทศไทยในพระบรมราชปู ถัมภ. บทท่ี ๑ เรอื่ งการแตงงาน (การนี
กะห) . [ออนไลน] . แหลงที่มา http://www.ick.or.th › docs
อดิศักดิ์ นชุ มี (2561). การขริบตามความเชื่อกับความสอดคลองทางการแพทย. [ออนไลน] . แหลงท่มี า
https://www.tci-thaijo.org › article › download

เดลนิ วิ ส. (2559). วนั อีด-ฮารีรายอ” เทศกาลงดงามในศาสนาอิสลาม. คน เม่ือ 19
มกราคม 2559. จาก http://www.dailynews.co.th/article/255040

เทศบาลตำบลเชียงรากนอย. ประเพณี วัฒนธรรมของศาสนาอิสลาม. [ออนไลน] . แหลงทม่ี า
http://chiengraknoy.go.th/public/landmark/data/detail/landmark_id/6/menu/138

BBC07. การถอื ศีลอด [ออนไลน]. แหลง ท่ีมา
http://www.satit.up.ac.th/BBC07/AroundTheWorld/reli/33.htm

OK nation. การประกอบพธิ ีฮัจญ. [ออนไลน] . แหลง ทีม่ า
https://sites.google.com/site/krumouymp/islamic-studies/rites/unit-5

Taweesak Kunyochai. ประเพณี วัฒนธรรมทางศาสนาอิสลาม. [ออนไลน] . แหลง ทีม่ า
http://www.satit.up.ac.th/BBC07/AroundTheWorld/reli/42.htm

The Islamic Foundation. การเชือด อะกีเกาะฮ.ฺ [ออนไลน] . แหลง ทม่ี า
https://www.islammore.com/view/1796