กลุ่มฮักทอบ้านสบลืน

กลุ่มฮักทอบ้านสบลืน: ผ้าพันคอผ้าฝ้ายทอมือ ภาคเหนือเป็นดินแดนที่มีอาณาเขตกว้างขวาง มีวัฒนธรรมและวิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์ ผู้คนอาศัยในดินแดนแบ่ง ออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ คนเมืองกับชาวเขา การแต่งกายเป็นสิ่งส าคัญสิ่งหนึ่ง ที่บ่งบอกเอกลักษณ์ของคนแต่ละพื้นถิ่น ส าหรับในเขตภาคเหนือหรือดินแดนล้านนาในอดีต การทอผ้านับเป็นหัตถกรรมอย่างหนึ่งที่ท าสืบต่อกันมาเป็นเวลานาน ตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัย เป็นราชธานี สันนิษฐาน จากประวัติศาสตร์ไทยได้กล่าวไว้ จากหลักฐานการแต่งกายของพระมหากษัตริย์ เจ้านาย ข้าราชการ คหบดี ในสมัยนั้นและ ได้ กล่าวไว้เกี่ยวกับเรื่องการส่งส่วย มักกล่าวว่า "ส่งผ้าทอเป็นมัด น้ าผึ้ง ไม้หอม" และอื่น ๆ เป็นเครื่องราชบรรณาการ การทอ ผ้านับว่าเป็นศิลปะอย่างหนึ่งที่ผู้เป็นช่างทอจะต้องมีความสามารถในการใช้สีของเส้นด้ายประกอบกันให้เกิดความสวยงาม เหมาะสม และการแต่งแต้มสีท าให้เกิดลวดลาย การปลูกฝ้ายในไทยรับเอาพันธุ์และวิธีการมาจากประเทศอินเดีย และหลังจากพบว่าผ้าทอจากฝ้ายมีเนื้อนุ่ม สวมใส่สบายและ ย้อมติดสีดีกว่าผ้าป่านกัญชา อีกทั้งขั้นตอนและกระบวนการแยกและเตรียมฝ้ายก็ไม่ยุ่งยาก ปัจจุบันแหล่งปลูกฝ้ายในประเทศ ไทย คือ จังหวัดเลย เพชรบูรณ์ นครสวรรค์ ลพบุรี ปราจีนบุรี สุโขทัย เพชรบุรี นครราชสีมา และกาญจนบุรี พันธุ์ฝ้ายในประเทศไทยมีหลายชนิด และมีฝ้ายพื้นเมืองอยู่ 2 สายพันธุ์ ซึ่งให้ปุยสีขาวอย่างที่มักพบเห็นทั่วไป และ ฝ้ายพันธ์ซึ่งให้ปุยสีน้ าตาลอ่อนที่ชาวบ้านเรียกกันว่าสีขี้ตุ่นหรือสีตุ่น และเรียกฝ้ายชนิดนี้ว่าฝ้ายตุ่น ฝ้ายตุ่นเป็นพันธุ์ฝ้ายที่หา ยากและปั่นยากกว่าฝ้ายพันธุ์สีขาว เนื่องจากมีปุยสั้นและไม่ค่อยฟูเหมือนพันธุ์สีขาว ดอกฝ้ายตุ่นมีขนาดเล็กสีน้ าตาล เส้นใยสั้น ใช้เป็นวัตถุดิบที่ส าคัญในการทอผ้าด้วยมือแบบพื้นเมือง ส่วนฝ้ายพันธุ์ชนิดอื่น ๆ มักใช้ทอผ้าในระดับอุตสาหกรรม ผ้าที่ทอจากฝ้ายส่วนใหญ่คือ ผ้าทอจากทางภาคเหนือ ชาวล้านนาจะเริ่มปลูกฝ้ายราวเดือนพฤษภาคมและรอเก็บใน เดือนพฤศจิกายน นิยมเก็บฝ้ายก่อนที่ฝ้ายจะร่วงลงสู่พื้น ป้องกันไม่ให้ฝ้ายสกปรก หลังจากเก็บฝ้ายแล้วชาวบ้านต้องน าฝ้ายไป ตาก เพื่อคัดเอาแมลงและสิ่งสกปรกออก ก่อนจะน าไปหีบหรืออีดในที่อีดฝ้าย แยกเอาเมล็ดออกก่อนน าไปปั่นเป็นเส้นด้าย ภูมิปัญญาการทอผ้าเป็นวิถีชีวิตของบรรพบุรุษ มีการถ่ายทอดและสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น มีการ ปรับปรุงและประยุกต์ให้ สอดคล้องกับสภาพของสังคม การทอผ้าจากเดิมที่มีการทอเพื่อใช้ในครอบครัว ก็เป็นการทอผ้าเพื่อจ าหน่ายเป็นรายได้เสริม มี การผสมผสานประยุกต์ลวดลายใหม่ๆ ที่เป็นที่นิยมของ ผู้บริโภค รวมทั้งแปรรูปเป็นของใช้ต่างๆ เช่น กระเป๋า ผ้าพันคอ เป็น ต้น กลุ่มฮักทอบ้านสบลืน เป็นอีกหนึ่งกลุ่มอาชีพหนึ่งที่ได้มีการรวมกลุ่มคนที่มีความรักและผูกพันธ์กับภูมิปัญญาการทอผ้า จากเส้นฝ้ายแบบโบราณ เพื่อเป็นการสืบสานภูมิปัญญาของบรรพบุรุษให้คงอยู่คู่กับชุมชนต่อไป อีกทั้งยังเป็นการสร้างรายได้ ให้แก่สมาชิกกลุ่มอีกด้วย