บทที่ ๖ การแสดงเซิ้งกระติ๊บข้าว

๒๐๔

ท่าท่ี 9
ย่ำเท้าขวา–ซ้ายยั้งจังหวะ จรดเท้าขวาด้วยจมูกเท้า ปลายนิ้วเท้าเชิดขึ้น
เปดิ สน้ เทา้ จบี 2 มอื มือซ้ายหงายระดบั ชายพก มอื ขวาจบี สง่ หลงั แขนตึง กม้ ตัวยอ่ เข่าขวา
ลงเล็กน้อย นับ 1 คร้ัง สลับถอยเท้าขวา–ซ้าย ย้ังจังหวะ จรดเท้าซ้ายด้วยจมูกเท้า
ปลายน้ิวเท้าเชดิ ขน้ึ เปิดสน้ เท้า ปลอ่ ยจบี มาต้งั วงข้างหนา้ มือขวาตั้งวงสงู กว่ามือซ้ายเลก็ น้อย
(ท่าบังสุริยา) นับเป็น 2 คร้ัง จังหวะแรกที่เดินเข้าไปในวง คนยืนนอกวงจรดเท้าซ้าย
มอื ต้ังวงทำท่าบังสรุ ิยา สลบั กนั เข้าในวง 3 ครง้ั เดินถอยหลังออก 3 ครั้ง ปฏบิ ัติท้ังหมด
6 จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๐๕

ภาพที่ 6.๓6 ทา่ ท่ี 9.1
ท่มี า : ศุภชั ญา รักนุ่ม, 2562.
ทา่ ท่ี ๙.๑
ศีรษะ ก้มหนา้ ลงเลก็ นอ้ ย
มอื จบี ๒ มอื มอื ซ้ายจบี หงายระดบั ชายพก มือขวาจบี ส่งหลังแขนตงึ ก้มตัวเล็กนอ้ ย
นับ ๑ จังหวะ
เท้า ยำ่ เท้า ขวา–ซา้ ย ย้ังจงั หวะ จรดเทา้ ขวาด้วยจมกู เท้า ปลายนิ้วเท้าเชดิ ข้ึน
เปิดส้นเทา้ เท้าซา้ ยยนื เต็มเท้าย่อเขา่ ลงเลก็ น้อย
หมายเหตุ คนที่ ๑ คนท่ี ๓ แถวด้านขวา และคนท่ี ๒ แถวด้านซา้ ย ปฏิบตั ิท่าท่ี ๙.๑
ในจังหวะแรก

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๐๖

ภาพที่ 6.๓7 ทา่ ท่ี 9.2
ทม่ี า : ศภุ ัชญา รักนุ่ม, 2562.

ท่าท่ี ๙.๒
ศีรษะ ศรี ษะเอยี งซ้าย
มอื ปลอ่ ยจบี มาตงั้ วงข้างหน้า มอื ขวาตงั้ วงสงู กวา่ มือซ้ายเลก็ น้อย (ท่าบังสรุ ยิ า)
เท้า สลบั ถอยเทา้ ขวา–ซา้ ย ย้ังจงั หวะ จรดเท้าซ้ายดว้ ยจมูกเท้า ปลายนว้ิ เท้าเชิดขึ้น

เปิดสน้ เท้า เท้าขวายืนเต็มเท้า ยอ่ เข่าลงเล็กนอ้ ย กดไหล่ กดเอวข้างซา้ ย
หมายเหตุ คนท่ี ๑ คนที่ ๓ แถวด้านซ้าย และคนท่ี ๒ แถวด้านขวา ปฏิบัตทิ า่ ท่ี ๙.๒

หลงั จากน้ันท้ังสองกลุ่มสลับกนั ปฏิบัตทิ า่ ท่ี ๙.๑ และ ๙.๒ เข้าในวง ๓ ครง้ั
เดินถอยหลงั ออก ๓ คร้ัง ปฏิบตั ทิ ั้งหมด ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ิลปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๐๗

ทา่ ท่ี ๑๐
หันหน้าเข้าหากันเป็นวงกลม มือทั้งสองตั้งวงระดับไหล่ ให้ฝ่ามือชนกัน
ยำ่ เทา้ ด้วยปลายเท้า เปิดสน้ เท้าหลัง สลับขวา–ซ้าย โดยใหม้ ีการยดื หยุ่นของจังหวะเข่า
ตามจงั หวะ ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรูศ้ ลิ ปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๐๘

ภาพท่ี 6.๓8 ท่าที่ 10.1
ที่มา : ศภุ ัชญา รกั นมุ่ , 2562.
ท่าท่ี ๑๐.๑
ศรี ษะ ศรี ษะตรง
มือ มือท้ังสองตง้ั วงระดับไหล่ใหฝ้ ่ามอื ชนกัน
เท้า ย่ำเทา้ ดว้ ยปลายเทา้ เปิดส้นเท้าหลงั สลบั ขวา–ซา้ ย โดยใหม้ กี ารยืดหย่นุ
ของจงั หวะเข่า ตามจังหวะ
หมายเหตุ หนั หน้าเขา้ หากันเป็นวงกลม

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศลิ ปะ วชิ านาฏศิลป์ (ศ 13101) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๐๙

ท่าท่ี ๑๑
เอียงศีรษะซ้าย มือท้ังสองจีบหงายระดับสะโพกทางด้านซ้าย ม้วนมือ
เปลี่ยนเป็นตั้งวงล่างระดับเดียวกัน เปล่ียนสลับข้างมือทั้งสองจีบหงายระดับสะโพก
ทางด้านขวา มว้ นมอื ปล่อยตงั้ วงล่างระดบั เดียวกัน เอยี งศีรษะขวาค่อยๆ นง่ั ลงบนส้นเท้า
ปฏิบตั ิสลบั ซา้ ย–ขวา ท้ังหมด ๖ จังหวะ

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๑๐

ภาพท่ี 6.39 ท่าท่ี 11.1
ทีม่ า : ศภุ ัชญา รกั นุ่ม, 2562.
ทา่ ท่ี ๑๑.๑
ศีรษะ เอยี งศรี ษะซา้ ย
มอื มือทงั้ สองจบี หงายระดบั สะโพกทางดา้ นซ้าย กดไหล่ กดเอวขา้ งซ้าย
เทา้ ประสมเทา้ ขวา

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรูศ้ ลิ ปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๑๑

ภาพท่ี 6.๔0 ทา่ ที่ 11.2
ท่มี า : ศุภัชญา รกั นมุ่ , 2562.
ท่าที่ ๑๑.๒ (ท่าตอ่ เนอื่ งกับท่าที่ ๑๑.๑)
ศรี ษะ เอียงศีรษะซ้าย
มือ มือทั้งสองจีบหงายมว้ นปล่อยเปน็ ตั้งวงลา่ งระดับเดียวกนั กับทา่ ท่ี ๑๑.๑
กดไหล่ กดเอวข้างซา้ ย
เทา้ ประสมเท้าขวา
หมายเหตุ เอียงศรี ษะซ้าย ค่อยๆ น่ังลงบนส้นเท้า ปฏบิ ัติสลบั ซา้ ย–ขวา
๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ลิ ปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๑๒

ท่าที่ ๑๒
สลับกันลุกข้ึนยืน คนที่ ๑,๓ และ๕ ยังคงนั่งบนส้นเท้า ตบมือตามจังหวะ
อกี ๖ จงั หวะ คนที่ ๒,๔ และ๖ คอ่ ยๆ ลุกขนึ้ ยนื ปฏบิ ตั ทิ ่าสดี าเลาะหาด มือขวาตงั้ ระดบั หู
มือซ้ายหงายมือตึงแขนส่งมาข้างหน้า ปลายนิ้วช้ีลงเบื้องล่าง ศีรษะเอียงขวา
วาดแขนสลับกันทั้งซ้าย–ขวา ประสมเท้าขวา เหล่ือมเท้าขวาตบจังหวะเท้าขวา
ตามจังหวะ ปฏบิ ตั เิ ช่นนีส้ ลบั กนั ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศิลปะ วชิ านาฏศิลป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๑๓

ภาพที่ 6.๔1 ทา่ ที่ 12.1
ทมี่ า : ศุภัชญา รักนมุ่ , 2562.
ทา่ ท่ี ๑๒.๑
ศีรษะ คนที่ ๑,๓ และ๕ ศรี ษะเอียงซา้ ย คนที่ ๒,๔ และ๖ ศรี ษะเอียงขวา
มอื คนท่ี ๑,๓ และ๕ ตบมือตามจงั หวะ คนที่ ๒,๔ และ๖
(ปฏิบตั ทิ ่าสดี าเลาะหาด) มือขวาต้ังระดบั หู มอื ซา้ ยหงายมือแขนตึง
สง่ แขนมาขา้ งหน้า ปลายน้ิวชีล้ งเบื้องล่าง กดไหล่ กดเอวข้างขวา
เท้า คนที่ ๑,๓ และ๕ นัง่ บนสน้ เทา้ คนที่ ๒,๔ และ๖ ค่อยๆ ลุกข้นึ ยนื
หมายเหตุ คนที่ ๒,๔ และ๖ วาดมอื ปฏิบัตสิ ลบั กัน ซ้าย–ขวา

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วชิ านาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๑๔

ท่าท่ี ๑๓
ทา่ ป้นั ขา้ วเหนียว
๑. คนยืนหมุนตัวมาทางขวามือ เริ่มจากก้าวเท้า ขวา–ซ้าย เท้าขวาย่ำอยู่กับท่ี
ยกเท้าซ้าย มอื ขวายกสูงระดบั หน้างอศอก มอื ซ้ายหงายมือระดับสะโพก เอยี งศีรษะซ้าย
(มือท้ังสองกำหลวมๆ ในลักษณะขยำมือป้ันข้าวเหนียว) พร้อมกับขยับสะโพก ขึ้น–ลง
ตามจังหวะ โดยใหม้ ีการยืดหยนุ่ ของจงั หวะเขา่ คนน่ังตบมอื หันหนา้ มามองคนยืนในจงั หวะ
เดียวกนั กบั จังหวะของคนยืนท่าป้นั ข้าวเหนียว
๒. คนยนื เมอ่ื ครบ ๑ จงั หวะ (๑ ครั้ง) วางเท้าซา้ ยลงกับพ้นื หมนุ ตัวกลบั มาทาง
ด้านซ้ายเริม่ ก้าวเท้า ซา้ ย–ขวา เท้าซา้ ยย่ำอยู่กับท่ี ยกเท้าขวา มือซา้ ยยกขึ้นสงู ระดบั หน้า
มือขวาระดับสะโพกซ้าย (มือทั้งสองกำหลวมๆ ในลักษณะขยำมือป้ันข้าวเหนียว)
ศรี ษะเอียงขวา พร้อมกับขยบั สะโพก ขึ้น-ลงตามจังหวะ โดยใหม้ กี ารยืดหยุ่นของจังหวะเข่า
ปฏิบตั ิสลับ ขวา–ซา้ ย คนนั่งตบมอื โดยหมุนตัวทางซ้ายของตนเอง ปฏิบตั ิสลับ ซา้ ย–ขวา
สลับกันนัง่ และยืน คอื คนน่งั ลกุ ขึน้ ยืน คนที่ยืนครั้งแรกนง่ั ลง

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นร้ศู ลิ ปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 3

๒๑๕

ภาพที่ 6.๔2 ทา่ ที่ 13.1
ทม่ี า : ศภุ ัชญา รักนุ่ม, 2562.
ทา่ ที่ ๑๓.๑ (ท่าปนั้ ข้าวเหนียว) (คนยนื )
ศีรษะ ศีรษะเอยี งขวา
มือ มือขวายกสงู ระดับหน้างอศอก มอื ซ้ายหงายมอื ระดับสะโพก
(มือท้ังสองกำหลวมๆ ในลักษณะขยำมือป้นั ข้าวเหนียว) กดไหล่ กดเอวขา้ งขวา
เท้า หมนุ ตัวมาทางขวามอื ก้าวเท้า ขวา–ซา้ ย เท้าขวาย่ำอยู่กบั ที่ ยกเทา้ ซ้าย
พรอ้ มกบั ขยับสะโพก ข้นึ -ลง ตามจงั หวะ
หมายเหตุ คนนงั่ ตบมอื ตามจังหวะเช่นเดมิ หันหนา้ มองคนยืน

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ศิลปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๑๖

ภาพที่ 6.๔3 ทา่ ท่ี 13.2
ทมี่ า : ศุภชั ญา รักนุ่ม, 2562.
ท่าท่ี ๑๓.๒ (คนยืน)
ศีรษะ ศรี ษะเอียงซา้ ย
มือ มอื ซ้ายยกข้นึ สงู ระดบั หน้า มอื ขวาระดบั สะโพก
(มือทั้งสองกำหลวมๆ ในลักษณะขยำมือปน้ั ข้าวเหนียว)
เท้า วางเท้าซา้ ยลงกบั พ้นื หมนุ ตัวกลับมาทางด้านซ้ายเรมิ่ ก้าวเท้า ซา้ ย–ขวา
เท้าซ้ายย่ำอย่กู ับท่ี ยกเทา้ ขวาพรอ้ มกับขยบั สะโพก ขึน้ -ลง ตามจังหวะ
หมายเหตุ คนนง่ั ตบมอื โดยหมุนตัวทางซา้ ยของตนเอง สลับกันนัง่ และยนื คอื
คนนั่งลกุ ข้ึนยนื คนทย่ี นื ครงั้ แรกนัง่ ลง โดยคนยืนและคนน่งั

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนร้ศู ลิ ปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๑๗

ทา่ ที่ ๑๔
คนที่ ๑,๓ และ๕ หนั หนา้ ตรง มอื ซ้ายจบี หงายระดบั ชายพก มอื ขวาจบี ส่งหลงั
แขนตงึ ก้มตวั ลงเลก็ น้อย เอยี งศีรษะซา้ ย ประสมเท้าขวา เหลื่อมเทา้ ขวา
คนท่ี ๒,๔ และ๖ ปฏิบตั ิเช่นเดยี วกันกบั คนยนื ค่อยๆ ลกุ ขึ้นยนื เท้าขวาตบเทา้
ตามจังหวะ (ตบเท้า ๔ คร้ัง = ๑ จังหวะ) ปฏิบตั ทิ ัง้ หมด ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ิลปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๑๘

ภาพที่ 6.๔4 ทา่ ที่ 14.1
ท่ีมา : ศุภัชญา รักนุ่ม, 2562.
ทา่ ท่ี ๑๔.๑
ศรี ษะ เอยี งศรี ษะซา้ ย
มือ มอื ซ้ายจีบหงายระดบั ชายพก มือขวาจีบสง่ หลงั แขนตึง ก้มตวั ลงเล็กน้อย
เทา้ ประสมเท้าขวา
หมายเหตุ คนทนี่ ั่งปฏิบตั ิเช่นเดยี วกนั กับคนยนื ค่อยๆ ลกุ ขึน้ ยนื เทา้ ขวาตบเท้า
ตามจงั หวะ (ตบเท้า ๔ ครั้ง = ๑ จังหวะ) ปฏบิ ัติท้งั หมด ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๑๙

ภาพท่ี 6.๔5 ท่าที่ 14.2
ทมี่ า : ศุภัชญา รกั นุ่ม, 2562.
ทา่ ที่ ๑๔.๒
ศรี ษะ เอียงศรี ษะซา้ ย ก้มตวั ลงเล็กนอ้ ย
มือ มอื ขวาจบี สง่ หลังแขนตงึ มอื ซ้ายจบี หงายระดับชายพก กดไหล่ กดเอวขา้ งซา้ ย
เท้า ประสมเทา้ ขวา เหล่ือมเทา้ ขวาตบเท้าตามจังหวะ
หมายเหตุ คอ่ ยๆ หมนุ ตัวกลบั มาทางด้านหน้า

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ลิ ปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๒๐

ท่าท่ี ๑๕
ย่ำเทา้ ด้วยปลายเท้า เปิดสน้ เท้าหลัง ขวา-ซ้าย-ขวา-ซา้ ย โดยใหม้ กี ารยดื หยุ่น
ของจงั หวะเข่า เดนิ ขึ้นหน้า ปล่อยจบี ต้งั วงขา้ งหนา้ มอื ขวาต้ังวงระดับหน้า มอื ซา้ ยต้งั วง
ระดับปาก เอยี งศีรษะซา้ ย กดไหล่ กดเอวข้างซ้าย

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3

๒๒๑

ภาพท่ี 6.๔6 ท่าที่ 15.1
ท่ีมา : ศุภัชญา รักนมุ่ , 2562.
ทา่ ที่ ๑๕.๑
ศีรษะ เอยี งศรี ษะซา้ ย
มือ ปลอ่ ยจบี ต้ังวงข้างหนา้ มือขวาตั้งวงระดบั หน้า มอื ซ้ายตงั้ วงระดบั ปาก กดไหล่
กดเอวขา้ งซา้ ย
เท้า ย่ำเทา้ ด้วยปลายเท้า เปดิ สน้ เทา้ หลงั ขวา-ซ้าย-ขวา-ซ้าย โดยใหม้ กี ารยืดหยนุ่
ของจงั หวะเข่า เดนิ ขน้ึ หน้า

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๒๒

ทา่ ที่ ๑๖
ย่ำเท้าด้วยปลายเท้า เปิดส้นเท้าหลัง ขวา-ซ้าย-ขวา-ซ้าย ถอยหลังตามจังหวะ
โดยใหม้ กี ารยืดหยนุ่ ของจังหวะเข่า มือขวาจบี ส่งหลงั แขนตึง มือซ้ายจีบหงายระดับชายพก
กม้ ตวั ลงเล็กนอ้ ย เอยี งศีรษะซา้ ย ปฏิบตั ิท่าท่ี ๑๖ และ ๑๗ สลับกนั ๖ จงั หวะ

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๒๓

ภาพที่ 6.๔7 ท่าที่ 16.1
ทมี่ า : ศุภัชญา รกั น่มุ , 2562.
ทา่ ท่ี ๑๖.๑
ศรี ษะ เอียงศีรษะซ้าย กม้ ตวั ลงเลก็ น้อย
มือ มอื ขวาจบี สง่ หลังแขนตงึ มอื ซ้ายจีบหงายระดับชายพก
เท้า ย่ำเท้าดว้ ยปลายเท้า เปิดส้นเทา้ หลัง ขวา-ซา้ ย-ขวา-ซ้าย โดยใหม้ ีการยดื หยุน่
ของจังหวะเข่า เดินถอยลงหลงั
หมายเหตุ ยำ่ เทา้ ด้วยปลายเทา้ เปิดส้นเทา้ หลงั ถอยหลังตามจงั หวะ
ปรับแถวเปน็ แถวเฉียง

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนร้ศู ิลปะ วชิ านาฏศิลป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๒๔

ภาพท่ี 6.๔8 ทา่ ท่ี 16.2
ทม่ี า : ศุภชั ญา รักนุม่ , 2562.
ทา่ ท่ี ๑๖.๒
ศีรษะ เอยี งศีรษะซา้ ย
มือ ปลอ่ ยจบี ตั้งวงขา้ งหนา้ มอื ขวาต้ังวงระดบั หน้า มอื ซ้ายตัง้ วงระดับปาก กดไหล่
กดเอวข้างขวา
เท้า ย่ำเท้าด้วยปลายเทา้ เปิดส้นเท้าหลัง ขวา–ซ้าย–ขวา–ซา้ ย โดยใหม้ กี ารยืดหยนุ่
ของจังหวะเขา่ เดินข้ึนหน้า
หมายเหตุ ปฏบิ ัตสิ ลบั กับท่าที่ ๑๖.1

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศลิ ปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๒๕

ท่าท่ี ๑๗
ก้าวเท้า ขวา–ซ้าย–ขวา ย่ำอยู่กับที่ เท้าซ้ายยกหน้า มือขวาเท้าเอว
มือซา้ ยตง้ั วงต่ำขา้ งหน้าตะแคงมอื ศรี ษะเอยี งซา้ ย ต่อจากนนั้ เปลยี่ นมาอกี ดา้ นหนงึ่ กา้ ว
เทา้ ซ้าย–ขวา เทา้ ซ้ายย่ำอยู่กบั ที่ เท้าขวายกหน้ามือซา้ ยเทา้ เอวมือขวาตัง้ วงต่ำข้างหน้าตะแคง
มือ ศีรษะเอยี งขวา ปฏบิ ัติเชน่ นส้ี ลบั กนั เดินเล้ียวออกหนั หลงั ให้คนดู แลว้ ทกุ คนยำ่ เทา้
เดนิ ตามเข้าหลงั เวที

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 3

๒๒๖

ภาพที่ 6.49 ท่าท่ี 17.1
ท่ีมา : ศุภชั ญา รกั นมุ่ , 2562.
ท่าที่ ๑๗.๑
ศีรษะ ศรี ษะเอียงซ้าย
มือ มือขวาเทา้ เอว มือซ้ายตง้ั วงต่ำข้างหน้าตะแคงมือ กดไหล่ กดเอวข้างซา้ ย
เท้า ก้าวเทา้ ขวา–ซา้ ย–ขวา ย่ำอยกู่ ับที่เทา้ ซา้ ยยกหน้า

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนร้ศู ลิ ปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๒๗

ภาพที่ 6.๕0 ทา่ ที่ 17.2
ทมี่ า : ศุภัชญา รักน่มุ , 2562.
ท่าที่ ๑๗.๒
ศรี ษะ ศีรษะเอียงขวา
มือ มือซา้ ยเท้าเอว มือขวาต้งั วงต่ำข้างหนา้ ตะแคงมอื กดไหล่ กดเอวข้างขวา
เท้า ก้าวเท้า ซ้าย–ขวา เทา้ ซา้ ยยำ่ อยู่กบั ท่ี เทา้ ขวายกหนา้
หมายเหตุ ปฏิบตั ิเช่นนีส้ ลบั กนั คนที่ ๑ เดนิ เลย้ี วออกหนั หลงั ให้คนดู แล้วทุกคนย่ำ
เท้าเดินตามเขา้ หลังเวที

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ศิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๒๘

บทสรปุ เซ้ิงกระตบิ๊ ขา้ ว
นาฏศิลป์ไทย ถือได้ว่าเป็นเอกลักษณ์ของประเทศไทยและอยู่คู่กับชีวิตของ
คนไทย มาแต่โบราณแต่เมือ่ ยุคสมัยเปล่ียนแปลง วถิ ีชีวิตของคนกย็ ่อมเปลยี่ นตามไปด้วย
ซึ่งในปัจจุบันด้วยค่านิยมทางวัฒนธรรมท่ีเปล่ียนแปลง ทำให้บทบาทและความสำคัญ
ของนาฏศิลป์ไทยเริ่มลดน้อยลง ดังนั้นเพื่อให้คนไทยตระหนักถึงความสำคัญและไม่ให้
เอกลักษณ์วัฒนธรรมอันดีงามของชาติที่ต้องสูญหายไป ในฐานะ ท่ีเป็นคนไทย เราจะ
ร่วมกันอนุรักษ์และเผยแพร่นาฏศิลป์ไทย มิให้สูญหายและร่วมสืบสานศิลปะของชาติ
ให้ดำรงสบื ต่อไป
เซ้ิงกระติ๊บข้าว เป็นการแสดงพ้ืนเมืองของภาคอีสาน ที่นิยมแสดงกันแพร่หลาย
มีจังหวะเร็ว ให้ความรู้สึกสนุกสนานและแสดงถึงวิถีชีวิตของชาวอีสาน เป็นการแสดง
การฟอ้ นรำพื้นบ้านอสี าน คอื สว่ นหนง่ึ ของวถิ ีชีวิตชาวอสี าน เปน็ ภูมปิ ญั ญาแห่งบรรพชนท่ี
ถ่ายทอดสืบต่อมาจวบจน ถึงปัจจุบัน ชนชาติใด มีดนตรี มีการฟ้อนรำเป็นเอกลักษณ์
เฉพาะตน นบั ไดว้ า่ ชนชาตินั้นมีวฒั นธรรมที่เจริญรุ่งเรอื ง
เซ้ิงกระติบข้าวเป็นการแสดงของภาคอีสานท่ีเป็นท่ีรู้จักกันดี และแพร่หลายท่ีสุด
ชดุ หนึ่ง ท่ารำของเซิ้งกระตบ๊ิ ข้าวมหี ลายทา่ เชน่ ทา่ เดิน ท่าสลัดมือ ท่าป้นั ข้าว ทา่ ล้างมือ
ท่าเชด็ มอื เป็นตน้

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

๒๒๙

แบบทดสอบหลงั เรียนบทท่ี 6
กลุ่มสาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101)

ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ ๓
เรอื่ ง การแสดงเซิง้ กระต๊ิบข้าว

คำชี้แจง
แบบทดสอบนมี้ จี ำนวน 1๐ ขอ้ คะแนนเตม็ 1๐ คะแนน เวลา 1๐ นาที
ให้นักเรียนเขียนเคร่ืองหมาย X ทับตัวอักษรหน้าคำตอบที่ถูกต้อง

ลงในกระดาษคำตอบ

๑. “ทา่ สีดาเลาะหาด” ปฏิบตั มิ อื อย่างไร
ก. ขย่ำมอื ข้างสะโพก
ข. มือท้ังสองแตะข้างแก้ม ถูไปถูมา
ค. มอื ขวาต้งั ระดบั หู มือซ้ายหงายมือตึง แขนสง่ แขนมาขา้ งหน้า
ปลายนว้ิ ชีล้ ง เบอื้ งล่าง

๒. การเอา 2 มือ ถูวนที่ข้างสะโพกเป็นทา่ ใด
ก. ท่าล้างมือ
ข. ท่าเชด็ มือ
ค. ท่าสลัดมอื

๓. จงั หวะการย่ำเท้าในเพลงเซ้ิงกระต๊บิ ข้าวเปน็ อย่างไร
ก. ซา้ ย-ขวา-ซ้าย
ข. ขวา-ซา้ ย-ขวา
ค. ขวา-ซา้ ย-ขวา-ซา้ ย

๔. กำมือหลวมๆเดนิ สับเทา้ ออกมาเป็นรปู ตวั V เป็นท่ารำท่เี ทา่ ไหร่
ก. ทา่ ที่ ๑
ข. ท่าท ๓
ค. ท่าท ๕

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศิลปะ วชิ านาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 3

๒๓๐

๕. การใช้เทา้ ในการรำเซิ้งกระตบิ๊ ขา้ ว คอื ข้อใด
ก. การยำ่ เท้า
ข. การประเทา้
ค. การกระดกเท้า

๖. พนมมอื ไหว้ เปน็ การรำท่าทเ่ี ท่าใด
ก. ทา่ ท่ี ๓
ข. ทา่ ท่ี 2
ค. ท่าท่ี 4

๗. จากภาพใช้เรียกท่ารำใด

ก. ท่าสอดสร้อยมาลา
ข. ท่าชักแป้งผัดหน้า
ค. ทา่ สอดสรอ้ ยมาลาแปลง

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นร้ศู ิลปะ วิชานาฏศิลป์ (ศ 13101) ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3

๒๓๑

๘. จากภาพใช้เรียกทา่ รำใด

ก. ทา่ เชด็ มือ
ข. ทา่ สลัดมอื
ค. ท่าป้นั ข้าวเหนียว

๙. การย่ำเท้าจงั หวะเซิง้ กระตบ๊ิ ขา้ วควรใชส้ ่วนใดของเท้า
ก. จมกู เทา้
ข. สน้ เท้า
ค. ปลายเทา้

๑๐. จงั หวะท่ใี ชใ้ นการรำเซ้งิ คอื ขอ้ ใด
ก. ป๊ะเทง่ เทง่ เทง่ ปะ๊ ป๊ะเท่ง
ข. ปะ๊ เทง่ ปะ๊ เทง่ ปะ๊ เท่งปะ๊
ค. เทง่ ปะ๊ ปะ๊ เทง่ เทง่ เทง่

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

๒๓๒

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี นบทที่ 6

กลมุ่ สาระการเรยี นรูศ้ ิลปะ วิชานาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๓
เรื่อง การแสดงเซง้ิ กระต๊บิ ขา้ ว

ขอ้ ที่ คำตอบทีถ่ กู ต้อง
1ค
2ข
3ค
4ก
5ก
6ค
7ค
8ค
9ค
10 ข

เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วชิ านาฏศลิ ป์ (ศ 13101) ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3