หน่วยที่ 6 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับฝากขาย

หน่วยที่ 6

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับฝากขาย

หน่วยที่ 6 ความรู้ทว่ั ไปเกย่ี วกบั การฝากขาย

สาระสาคัญ
การฝากขาย หมายถึง การที่บุคคลที่เป็นเจา้ ของสินคา้ ซ่ึงเรียกว่า ผูฝ้ ากขาย ส่งสินคา้ ของตนไปให้

บุคคลอีกฝ่ ายหน่ึงซ่ึงเรียกวา่ ผรู้ ับฝากขาย เป็นผขู้ ายสินคา้ ให้ โดยที่กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั คงเป็นของผฝู้ าก
ขาย จนกระทง่ั สินคา้ น้ันขายได้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ จึงจะโอนเป็ นของผูซ้ ้ือสินคา้ ผูร้ ับฝากขายจะได้รับ
ผลประโยชน์ตอบแทนเป็นค่านายหนา้ ตามที่ตกลงกนั ประโยชน์ดา้ นผฝู้ ากขายสาหรับการส่งสินคา้ ไปฝาก
ขายจะมีหลายประการ คอื เป็นขยายตลาดใหก้ วา้ งข้นึ โดยไมต่ อ้ งลงทุนต้งั สถานที่จาหน่ายสินคา้ หรือไม่ตอ้ ง
เสี่ยงต่อการขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือและเรียกเกบ็ เงินไมใ่ ห้ไดห้ รือราคาขายสินคา้ จะเป็นราคาเดียวกนั ในทุกที่ที่
ส่งสินคา้ ไปฝากขาย เพราะผฝู้ ากขายเป็นผกู้ าหนดราคาขายและเงื่อนไขการขายเอง ส่วนดา้ นผรู้ ับฝากขายจะ
ไดร้ ับประโยชน์ในดา้ นการลดความเสี่ยงจากการขาดทุนที่อาจเกิดข้ึนจากการจาหน่ายสินคา้ เพราะผูร้ ับฝาก
ขายจะทาหน้าท่ีเป็ นเพียงตัวแทนจาหน่ายเท่าน้ันไม่ใช่เป็ นเจ้าของกรรมสิทธ์ิในสินค้านอกเหนือจาก
ผลประโยชน์ดงั กล่าวแลว้ ผูร้ ับฝากขายจะตอ้ งมีหน้าท่ีในการดูแลสินคา้ ที่รับฝากชาย และชายสินคา้ ตาม
ราคาที่กาหนด พิจารณาให้เครดิตลูกคา้ สาหรับการขายสินคา้ เป็ นเงินเช่ือ และส่งเงินค่าขายสินค้พร้อม
รายงานการขายสินคา้ ใหแ้ ก่ผฝู้ ากขาย

ความหมายของการฝากขายสินค้า

การฝากขายสินค้าหรือเรียกส้ันๆ ว่าการฝากขาย (Consignments!) หมายถึง การที่บุคคลท่ีเป็ น
เจา้ ของสินคา้ ซ่ึงเรียกวา่ ผฝู้ ากขาย (Consignor) ส่งสินคา้ ของตนไปให้บุคคลอีกฝ่ ายหน่ึงซ่ึงเรียกวา่ ผรู้ ับฝาก
ขาย (Consignee) เป็นผขู้ ายสินคา้ ใหโ้ ดยที่กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั คงเป็นของผฝู้ ากขายจนกวา่ ผรู้ ับฝากขายจะ
ขายสินค้าน้ันได้กรรมสิทธ์ิจึงจะโอนเป็ นของผูซ้ ้ือ ในการขายสินค้าฝากขาย ผูร้ ับฝากขายจะได้รับ
คา่ นายหนา้ เป็นผลตอบแทน โดยปกติจะคานวณเป็นอตั ราร้อยละของค่าขายสินคา้ ฝากขาย

ข้อแตกต่างระหว่างการขายสินค้ากบั การฝากขายสินค้า

การฝากขายสินคา้ (Consignments) กบั การขายสินคา้ (Sales) มีขอ้ แตกต่างกนั ดงั น้ี
1. กรรมสิทธ์ิในสินค้า การขายสินค้า กรรมสิทธ์ิในสินค้าจะโอนจากผูข้ ายไปยังผู้ซ้ือทันที
ส่วนการฝากขาย กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั เป็นของผฝู้ ากขาย มิไดโ้ อนเป็นของผรู้ ับฝากขายจนกวา่ ผรู้ ับฝากขาย
จะขายสินคา้ ไดจ้ ริงจึงจะโอนเปลี่ยนกรรมสิทธ์ิในสินคา้ เป็นของผซู้ ้ือ
2. รายได้หรือกาไรจากการฝากขาย การฝากขายไม่ใช่การขาย ดงั น้นั จึงไม่มีรายไดห้ รือกาไรเกิดข้ึน
จากการฝากขาย และยงั ไมต่ อ้ งบนั ทึกรายการบญั ชีจนกว่าผรู้ ับฝากขายจะขายสินคา้ ท่ีรับฝากชายน้นั ไดจ้ ึงจะ
บนั ทึกรายการบญั ชี
3. ลกู หนี้ กิจการเมื่อขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อจะบนั ทึกรายการบญั ชีลูกหน้ี แตผ่ รู้ ับฝากชายไม่ใช่ลูกหน้ี
ถือเป็นตวั แทน (Agent)
4. สินค้าที่ส่งไปฝากขาย การฝากขายสินคา้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั คงเป็ นของผูฝ้ ากขายท่ีส่งสินคา้
ไปฝากขาย ในวนั สิ้นงวดบญั ชีหากมีสินคา้ ท่ีส่งไปฝากขายคงเหลือ ผูฝ้ ากขายจะตอ้ งบนั ทึกสินคา้ คงเหลือ
ดงั กล่าวรวมเป็นสินคา้ คงเหลือของผูฝ้ ากขาย โดยไม่ถือเป็นสินคา้ คงเหลือของผรู้ ับฝากขาย
5. การคืนสินค้า การขายสินคา้ จะมีการรับคืนสินคา้ เม่ือสินคา้ ท่ีขายไปชารุดหรือเสียหายหรือไม่ตรง
ตามตวั อย่างท่ีซ้ือ แต่ในการรับฝากขายสินคา้ ผรู้ ับฝากขายมีสิทธ์ิที่จะขอคืนสินคา้ ไดท้ ุกเม่ือ ถา้ ไม่ประสงค์
จะทาหนา้ ที่เป็นตวั แทนในการขายต่อไป
6. การดูแลสินค้า ผูร้ ับฝากขายตอ้ งดูแลรักษาสินคา้ ที่รับฝากขายให้ปลอดภัยและจะมีการบนั ทึก
ความจาสาหรับสินคา้ ท่ีรับฝากขาย (Memorandum)

7. การรับชาระค่าใช้จ่าย คา่ ใชจ้ ่ายที่เกิดข้ึนต้งั แต่วนั ที่ผฝู้ ากขายส่งสินคา้ ไปใหผ้ รู้ ับฝากขายจนถึง
วนั ท่ีขายสินคา้ น้นั ได้ ผฝู้ ากขายจะตอ้ งรับผิดชอบ ผรู้ ับฝากขายมีสิทธ์ิคิดคา่ ใชจ้ ่ายที่ไดจ้ ่ายไปเกี่ยวกบั ท่ีรับ
ฝากขายคืนจากผฝู้ ากขาย

8. การชาระหนี้ ถา้ ผรู้ ับฝากขายตกเป็นบคุ คลลม้ ละลายและไมส่ ามารถชาระหน้ีได้ ผฝู้ ากขาย
สามารถเรียกสินคา้ ที่ฝากขายคืนมาโดยไมต่ อ้ งคอยรับส่วนแบ่งชาระหน้ีเหมือนกบั เจา้ หน้ีรายอ่ืนๆ

สัญญาในการฝากขาย

การดาเนินการฝากขายควรมีการทาสญั ญาไวเ้ ป็นลายลกั ษณ์อกั ษรเพื่อความเขา้ ใจท่ีถูกตอ้ งตรงกนั
ท้งั ผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากชาย และเพื่อป้องกนั ปัญหาความขดั แยง้ ในภายหลงั ขอ้ ความท่ีควรแสดงในสัญญา
ฝากขายควรมีดงั ต่อไปน้ี

1. ระยะเวลาท่ียอมใหผ้ รู้ ับฝากขายขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือได้
2. การกาหนดอตั ราผลตอบแทนท่ีผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับเม่ือขายสินคา้ ไดร้ าคาและเง่ือนไขในการขาย
4. รายงานการขายที่ผูร้ ับฝากขายตอ้ งทาส่งให้ผูฝ้ ากขายไดท้ ราบขอ้ มูลการดาเนินงานต่างๆ ใน
การรับฝากขาย
5. รายการและจานวนเงินคา่ ใชจ้ ่ายของผรู้ ับฝากขายซ่ึงผฝู้ ากขายจะชดใช้ให้
6. การเกบ็ รักษาและการแยกสินคา้ ที่ฝากขาย และเงินค่าขายสินคา้ ฝากขายจากสินทรัพยข์ องผรู้ ับ
ฝากขาย
7. คา่ ตอบแทน คาานายหนา้ หรือกาไรที่ผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับ

ประโยชน์ของการฝากขายสินค้า

ประโยชนข์ องการฝากชายสินคา้ สามารถแบ่งไดเ้ ป็น 2 ดา้ น คอื ดา้ นผฝู้ ากขาย และดา้ นผรู้ ับฝากชาย

1. ประโยชน์ของการฝากขายสินค้าด้านผู้ฝากขาย
1.1 เป็นการลดความเสี่ยงเก่ียวกบั กรขายเชื่อและการเรียกเก็บเงินไมไ่ ด้ ถา้ เปรียบเทียบระหวา่ งการ
ขายเชื่อกบั การฝากขาย การขายเช่ือมีความเส่ียงในการเก็บเงินลูกหน้ีไมใ่ ด้ แตก่ ารฝากขายกรรมสิทธ์ิใน
สินคา้ ยงั เป็นของผฝู้ ากขาย ผรู้ ับฝากขายทาหนา้ ที่เป็นตวั แทนขายเท่าน้นั ไม่ใช่ลูกหน้ี
1.2 เป็นการขยายตลาดสินคา้ ใหก้ วา้ งข้ึนโดยไมต่ อ้ งลงทุนต้งั สถานที่จาหน่ายสินคา้
1.3 ผฝู้ ากขายไดต้ วั แทนจาหน่ายสินคา้ ซ่ึงอาจจะมีความชานาญในการขายสินคา้ ประเภทน้นั ๆ
โดยเฉพาะไดด้ ีกวา่ ตนเอง

1.4 เป็นการขยายตลาดสินคา้ ซ่ึงเป็นช่องทางการจาหน่ายสินคา้ อีกวิธีหน่ึงสาหรับสินคา้ ชนิดใหม่
สินคา้ ที่มีราคาข้นึ ลงอยา่ งรวดเร็วและสินคา้ ดนั ทุนสูง

2. ประโยชน์ของการฝากขายสินค้าด้านผู้รับฝากชาย
2.1 เป็นการลดความเส่ียงจากการขาดทนุ ท่ีเกิดข้นึ จากการจาหน่ายสินคา้ เนื่องจากผรู้ ับฝากขายทา
หนา้ ที่เป็นเพียงตวั แทนจาหน่ายไมใ่ ช่เป็นเจา้ ของกรรมสิทธ์ิในสินคา้
2.2 เป็นการคความส่ียงสาหรับเงินลงทนุ ที่ลงทนุ ไปสาหรับสินคา้ ที่ยงั ขายไม่ไดเ้ นื่องจากผรู้ ับฝาก
ขายไม่ตอ้ งลงทนุ ซ้ือสินคา้ มาขาย
2.3 เป็นการลดความเสี่ยง เนื่องจากการเกบ็ สินคา้ ไวน้ านจะทาให้เงินทุนจมหรืออาจทาใหส้ ินคา้ เสื่อม
คุณภาพ

สิทธิและหน้าทขี่ องผู้ฝากขายและผู้รับฝากขาย

สิทธิและหนา้ ท่ีของผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากขายมีดงั ตอ่ ไปน้ี
สิทธิและหน้าที่ของผ้ฝู ากขาย

สิทธขิ องผู้ฝากขาย
1. มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ฝากขายท่ียงั จาหน่ายไมไ่ ด้
2. มีสิทธิท่ีจะเรียกร้องใหผ้ รู้ ับฝากขายจดั ทารายงานการขายสินคา้ ฝากขายแสดงใหท้ ราบ
3. มีสิทธิเรียกร้องใหผ้ รู้ ับฝากขายที่ลม้ ละลายหรือเลิกกิจการตอ้ งทาการชาระบญั ชี ผฝู้ ากขายมีสิทธิ
เรียกร้องใหผ้ ูร้ ับฝากขายส่งคนื สินคา้ และเงินที่คงคา้ งมาใหโ้ ดยไมต่ อ้ งรอใหช้ าระหน้ีบคุ คลภายนอกก่อน
หน้าท่ีของผ้ฝู ากขาย
1. ผฝู้ ากขายมีหนา้ ที่จะตอ้ งปฏิบตั ิตามสญั ญาที่ทาไวก้ บั ผรู้ ับฝากขาย
2. ในกรณีผฝู้ ากขายไม่ไดท้ าสญั ญาไวเ้ ป็นลายลกั ษณ์อกั ษรจะตอ้ งปฏิบตั ิตามกฎหมายวา่ ดว้ ย
ตวั แทน (Agent)

สิทธิและหน้าท่ีของผู้รับฝากขาย

สิทธิของผ้รู ับฝากขาย
1. ผรู้ ับฝากขายมีสิทธิที่จะไดร้ ับเงินชดใชส้ าหรับค่าใชจ้ ่ายต่างๆ ท่ีจาเป็นเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายท่ีได้
จ่ายไป เช่น คา่ เบ้ียประกนั ภยั ค่าภาษี คา่ เก็บรักษาสินคา้ ค่าขนส่ง คา่ ซ่อมแซม และคา่ ใชจ้ ่ายอื่นๆ เป็นตน้
2. ผรู้ ับฝากขายมีสิทธิไดร้ ับค่าตอบแทนจากการรับฝากขายโดยผูร้ ับฝากขายจะไดร้ ับผลตอบแทน
เป็นคา่ นายหนา้ ซ่ึงคดิ เป็นอตั ราร้อยละของราคาขายสินคา้ หรือตามจานวนที่ไดต้ กลงกนั ไวก้ บั ผขู้ าย
3. ผรู้ ับฝากขายมีสิทธิท่ีจะพิจารณาใหส้ ินเช่ือสาหรับการขายสินคา้ เป็ นเงินเช่ือ ถา้ มีหน้ีสูญเกิดข้ึน
ผฝู้ ากขายจะตอ้ งรับภาระหน้ีสูญน้นั
4. ผูร้ ับฝากขายมีสิทธิท่ีจะให้คารับรองคุณภาพของสินคา้ ตามปกติ ซ่ึงผูฝ้ ากขายจะตอ้ งผูกพนั ใน
คารับรองน้นั ดว้ ย
5. ผรู้ ับฝากขายมีสิทธิในการค้าประกนั สินคา้ ที่จาหน่ายในฐานะผูจ้ าหน่ายสินคา้ ในฐานะตวั แทน
การคา้ สินคา้

หน้าทีข่ องผู้รับฝากขาย
1. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ที่ดูแลรักษาสินคา้ ดว้ ยความระมดั ระวงั
2. ผูร้ ับฝากขายมีหน้าท่ีเก็บรักษาสินคา้ ท่ีรับฝากขายแยกต่างหากจากสินทรัพยข์ องตนเองเพื่อให้

ทราบวา่ สินทรัพยใ์ ดเป็นของผฝู้ ากขาย
3. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ที่ขายสินคา้ ตามราคาและเง่ือนไขที่ผฝู้ ากขายเป็นผกู้ าหนด
4. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ท่ีจดั ทารายงานการขายเพื่อแสดงให้ผูฝ้ ากขายไดท้ ราบเก่ียวกบั รายการต่างๆ

ท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั สินคา้ ที่ฝากขายเม่ือสิ้นระยะเวลาหน่ึงหรือเม่ือขายสินคา้ ได้
5. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ท่ีส่งเงินค่าขายใหผ้ ฝู้ ากขายหลงั จากหกั คา่ ใชจ้ ่ายต่างๆ และคา่ นายหนา้ แลว้
6. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ที่ติดตามเก็บเงินจากการขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อ