Etnik Baba dan Nyonya

Keunikan Rakyat
Malaysia

“Etnik Baba dan Nyonya”

Disediakan oleh : Foon Kang Ning 5 Alpha

Asal usul Laksamana Cheng Ho

Pada kurun ke-15, hubungan diplomatik yang erat telah dibina di antara
negara China dan Kepulauan Melayu semasa pemerintahan Parameswara,
apabila Laksamana Cheng Ho, seorang Cina Muslim yang terbaik di China
membuat ekspedisi ke Melaka. Menurut penerangan traditional, pada 1459,
Raja Cina telah menghantar puteri, Hang Li Po, kepada Sultan Melaka
iaitu Sultan Mansur Shah sebagai satu tanda penghargaan kepada
penghormatannya.

Dalam peristiwa ini,Pengikut-pengikut puteri atau laksamana menetap di
Bukit Cina, Melaka pada mulanya dan akhirnya lahirnya Peranakan.
Mereka berkahwin campur dengan perempuan tempatan dan melahirkan
generasi Peranakan yang pertama. Oleh itu, mereka merupakan nenek
moyang kepada golongan Peranakan atau Baba-Nyonya di Melaka.
Menurut sesetengah kajian ,etnik Peranakan terjadi kerana ramai
perdagang-perdagang yang datang dari Negara China ke Tanah Melayu pada
ketika itu kemudiannya berkahwin dengan orang Melayu pada zaman
sebelum Kesultanan Melayu Melaka.

Peranakan mengekalkan kebanyakan budaya dan kepercayaan nenek moyang
mereka, tetapi bahasa dan budaya Melayu telah diasimilasi. Mereka
membina budaya tersendirian yang unik. Kacukan budaya boleh terjadi
dalam banyak bentuk dan pilih atur, termasuk peminjaman kata-kata dan
pengambilan amalan sosial dan kepercayaan dan juga penyesuaian pakaian
dan makanan . Oleh itu,kebudayaan peranakan adalah gabungan unik antara
kebudayaan Cina dan Melayu dengan campuran daripada penyintesisan
unsur kebudayaan Java, Batak, Thai dan British.

Bahasa Bahasa Melayu Bahasa Baba
saya goa
ü Merupakan sejenis dialek bahasa Melayu yang anda lu
dituturkan oleh orang-orang Baba di Malaysia. dia i
kita wa lang
ü Juga merupakan sejenis bahasa campuran kakak ta chi
antara bahasa Hokkien dengan bahasa Melayu ayah tia
(pengubahan kebanyakan sebutan bahasa suani kakak chau
Melayu, termasuk juga sebutan bahasa teko tekuan
Hokkien). sudu sup tang chi

ü Banyak menyerapkan perkataan Cina. cerek teko
ü Menggunakan peribahasa Cina dengan lebih
sumpit sepit (penyepit)
meluas, berbanding peribahasa Melayu. mengukus tim
ü Menggunakan kata ganti 'ini' dan 'itu' tokong bio
membakar colok sio-hio
mendahului kata nama. melutut kui
ü Peralatan dapur diberi nama Melayu, kecuali

barangan jenis Cina (diberi nama Cina ).
ü Kebanyakan masakan mereka diberi nama Cina

seperti Bami , Tauyu, Kianchai , Kuchai ,dan
sebagainya . Beberapa jenis baju pekaian
mereka juga diberi nama Cina .

Kebaya yang dipakai Pakaian
dengan sarung batik oleh
wanita Peranakan pada Pakaian Baba semacam dengan
awal abad ke-20. pakaian tradisi Melayu kerana
pakaiannya terdiri daripada Baju
Kebaya dan kain sarung batik
manakala pakaian masyarakat
Baba memerlukan tiga pasang
kerongsang untuk dijadikan
butang yang mana baju
masyarkat Melayu tidak
mempunyai butang .Baju Kebaya
Sulam merupakan baju signifikan
Baba dan Nyanya yang
menonjolkan stensil yang indah
dan warna blus yang indah
dengan reka bentuk terkenal
merangkumi motif bunga, kiasan
dan geometri.

Selain daripada pakaian tradisianal di
atas wanita -wanita Nyonya ,mereka juga
memakai pelbagai aksesori seperti salung
tangan sulam , cucuk sanggul dan
khususnya ialah kasut manik.

Kasut manik ialah alas kaki buatan
tangan yang memerlukan kemahiran dan
kesabaran yang tinggi untuk
menghasilkannya dari jalinan manik kaca
yang bersegi-segi halus yang dijahit pada
kain terpal.

Rekaan kasut manik tradisional sering
memperlihatkan motif bunga Eropah dan
warnanya walaupun dipengaruhi oleh
tembikar peranakan dan sarung batik.
Mulai tahun 1930 an, kasut manik
menjalani perubahan dengan diberikan
rekaan moden dan ditambahkan tumit.

Makanan

1)Acar 2)Laksa Nyonya

- dibuat daripada pelbagai daging -diperbuat lut mi beras putih
jeruk dan sayur- sayuran seperti berkhidmat dalam sup pedas yang
acar keah lah(madu limau / diperbuat daripada ikan
calamansi) ,acar hu (ikan kembung,asam jawa dan daun kesum.
goreng) ,acar Kiam Hu (ikan - makan di samping hirisan
garam) dan acar awak(sayur-sayur bawang ,timun ,kepingan nanas ,bunga
campuran). kantan dan pudina .

3)Ayam Pongteh 4)Itik Tim
-diperbuat daripada ayam, -merupakan hidangan sup yang
kentang dan kicap manis dan
gula Melaka sebagai terdiri dari itik, sayuran seperti sawi,
penambah perisa. tomato, cendawam cina, kubis, cili
serta buah pala.
-merupakan hidangan wajib semasa
menyambut hari perayaan

Tradisi ii ) Kematian

i ) Kelahiran Sekiranya berlaku kematian dalam
dPmsamkk(tamymbeeakkaueeamlloaeukhnaanreudmynaapnnaeggrakara-nwaaba-nabdmkbsanenacgyagiuunrtakeauahalirdaknn.eatsamaanweaailngIgyragndhak(uahj-rmiaalu,duar.uiettnrbnnkainb’eanaaoegaktyruaniener-inataisrnntgtuknhauaaaebkop,tjnkntkeebosueabiaraap)egnauamawtkrraanubyhuib.adoaNheilpe)anuyiarrmynuynpnsgaskoatnleaa-getaeuunmrmeujrelhlktuynmakieaasaayehderkaddaargairuananiah keluargannya, masyarakat Baba dan
Nyonya perlu berkabung selama tiga
tahun.Pada tahun pertama
perkabungan,mereka perlu memakai
pakaian yang berwarna hitan dan
putih sahaja .Pada tahun kedua dan
ketiga ,mereka memakai pakaian yang
berwarna biru dan hijau . Sementara
itu, sepanjang tempoh perkabunagn ini,
meraka dilarang menyambut sebarang
perayan dan menyertai majlis
perkahwinan bagi keluarga
terdekat.Hal ini merupakan tanda
penghormatn kepada ahli keluaraga
yang telah meninggal dunia .

§ Perkahwinan Peranakan tradisional tradisional adalah
urusan 12 hari yang biasanya dijalankan di rumah pengantin
ann upacara Lap Chai (menukar hadiah ) dan Cheo
Thau .Majlis Cheo Thau memainkan peranan penting untuk
menandakan kali yang pertama apabila pengantin
perempuan dan pengantin lelaki memakai pakaian sahih
mereka.

§ pRPada peringkat awal perkahwinan, 'Pak Chindek" akan
menghantar kad jemputan yang bersampul merah dengan
melawat dari satu rumah ke satu rumah yang lain .

Ø Pada hari tersebut, ketua upacara yang berpakaian gaun cina
yang labuh dan jaket pendek akan bermula memberi 'kueh
ih' yang terletak di dalam bakul nyoya iaitu bakul Siah. Untuk
hari 'kueh ih' ia juga di panggil 'sang ih' yang bermaksud
untuk memperkenalkan. 'Ih'pula adalah symbol bagi benda
yang baik untuk perkahwinan. Selain dari 'sang ih', tanglung,
kain merah atau 'chye kee' akan diletakkan di pintu utama.

§ Bilik pengantin jua perlu diletakkan langsir, cadar
baru yang kaya dengan sulaman berwarna-warni,
bunga-bungaan dan bilik tersebut harus diharumkan
dengan 'Stangee' iaitu wangian daripada kulit pokok,
gula tebu dan gula. Begitu juga dengan 'potpouri'
yang dipenuhi dengan wangian dari daun pandan dan
bunga rampai.

§ Dua hari sebelum perkahwinan, hari 'tumbuk
tepung' dan 'Sang Jit' diuruskan dahulu.
MIsalnya,tepung ini akan digunakan untuk membuat
kuih tat, kuih genggang, pisang goreng dari pisang
raja, apam berkuah dan onde-onde. Makanan
terakhir yang perlu disediakan ialah putu tekan yang
berwarna biru dan putih dan ditekankan dalam bekas
kayu.

§ 'Sang Jit' ialah hari bertukar hadiah di antara keluarga
pengantin lelaki dan wanita. Antara barangan yang
sering di tukar ialah seperti itik, khinzir, cincin berlian
dan lain-lain.

Chiu Thau

Chiu Thau merupakan pemberian yang dianggap suci dan di persembahkan di tempat pemujaan. Tempat
pemujaan khasnya dipanggil 'Sam Kai' atau 'Sang kuan tai Tay' yang mewakili syurga, bumi dan manusia.

Pada hari ini, pengantin lelaki yang akan memulakan adat terlebih dahulu.Kedua-dua pengantin tidak
boleh bertemu selagi tidak menjalani adat atau upacara 'Chim Pang'.

Chim Pang

Chim Pang merupakan pertemuan pertama diantara pengantin lelaki dan pengantin
perempuan di dalam hidup mereka. Ia bermula dengan upacara memasang lilin oleh kedua-
dua ibu bapa pengantin lelaki dan perempuan. Selepas kedua-dua pengantin diketemukan,
mereka akan duduk di kerusi yang di sediakan yang berhadapan di antara satu sama lain.

Chian Sia

Upacara ini ialah acara jemputan untuk adat resam dan ia lebih kepada pihak
pengantin lelaki. Pada hari ini pengantin perempuan akan memakai baju kurung
dan kain sarung yang diperbuat daripada kain broked dan di tenun dengan
benang perak dan emas. Pada hari ini lah juga nyanyian 'Dondang Sayang' .

Dondang sayang

Pantang larang

Percaya kepada pawang dan bomoh
ka-sseeteaprnauetnrhiataaismnaantemuarke.ekmmaienprteearkcbaaanynasteubnaatnhaabmwoeamnaoanhnagakipsmadbeeirnleagkamanedtniisdgaahmkapdbuaekprhidmeennatgsi-laahnhejninti
hOalenhtuitauta, umjeinretkearsmebeumti.nta pawang atau bomoh untuk menghalau

Ibu yang hamil tidak boleh keluar pada waktu senja

ddsb- aeaaknerrriikgrbaeraaunltidmaadariawasbhunaek.k,Msiatbiuieuuorsnlteeetekunhraksjalemambdneueigkmtnsauahtpaikaerukrrdautckansaanymsnaypieahobmiantaantbhintaaau,wnw.ibaaaklib.sdSaaderrakaainnhraghinabanyunatyyuiaabnmnuggutdemlairppeeanrkgbsauanatktuenlugar

Perayaan

Masyarakat Baba dan Nyonya banyak mengadaptasi perayaan masyarakat
Cina seperti Tahun Baru Cina , Tung Cek , Cheng Beng , Sembahyang
Hantu, Sembahyang Bulan, Ong Yah dan Perayaan Bulan Mei .

1) Tahun Baru Cina

-membersihkan rumah
- pada malam sebelum menyambut perayaan , semua
ahli keluarga berkumpul untuk menjamu selera
dengan hidangan makanan tradisional dan kuih-muih
tradisional.
- mercun akan dibakar sebagai tanda kemeriahan
-pada hari keesokan pagi, kaum Baba akan
bersembahyang untuk mendapatkan kesejahteraan
sepanjang tahun .
- memberiakn angpao kepada mereka yang masih
bujang

2) Perayaan Cheng Beng ( 清明节）

- disambut pada bulan kedua dalam kalender cina
- dikenali sebagai Hari Semua Roh
- beberapa helai kertas perak akan digunkan
untuk bersembahyang dan memuja roh yang
dipercayai hidup di kubur.
-Upacara syang akan dilaliakn dengan
menggunakan colok dan kertyas emas yang
dibakardi hadapan patung dewa sambil bedoa
untuk kesejahteraan roh yang telah mati
terutamanya nenek moyang meraka .
- masyarakat Baba juaga akan mengadakan
persembahan lauk ketika bersembahyang iaitu roh
akan dihidangkn dengan gula tarik , kacang ,arak
dan makanan lain.

3) Sembahyang Bulan Kuih Bulan

- disambut pada 15 hari bulan lapan Dodol
dalam kalender Cina.
- dilakukan di rumah ‘ akhay-akhay’
iaitu rumah kecil yang dihias cantik.
- Semasa upacara ini dilakukan ,
berpuluh batang lilin akan dinyalakan
ketika bersembahyang dan pelbagai
jenis lazat dihidangkan seperti kuih
bulan , waajik ,dodol,kuih bakul ,teh
cina dan sebagainya

Kuih Bakul

Rujukan

• https://saji.my/makanan-baba-nyonya/#3_Laksa_Nyonya
• https://rasamalaysia.com/acar-recipe-acar-awak/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Kebaya#Encim_or_Peranakan_kebaya
• https://www.bukuprima.com.my/info-Artikel/813/Peranakan-Baba-dan-

Nyonya
• https://ms.wikipedia.org/wiki/Baju_kebaya
• http://sayauncleaz.blogspot.com/2012/11/etnik-baba-dan-nyonya.html
• http://bmpengurusan2010.blogspot.com/2010/09/baba-dan-nyonya.html
• https://www.slideshare.net/KhaiShuen/baba-nyonya-report-55526768

SEKIAN , TERIMA
KASIH .