2. ต.สุวรรณฯ - คู่มือฐานฯ (เล่ม)

คำนำ ก

คำนำ

คูม่ ือประจำฐานการเรียนรูต้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงด้านการศกึ ษา ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2
การปลกู ผักปลอดสารพษิ คมู่ ือฐานการเรียนรู้เลม่ นี้จัดทำขึ้นเพ่ือใช้ประกอบการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ ในฐานการ
เรียนรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ ของกศน.อำเภอสุวรรณคูหา เพื่อเป็นแนวทางสำหรับผู้สอน
ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และเป็นคู่มือสำหรับผู้เรียนเพื่อใช้ประกอบการเรียนรู้ในกิจกรรมการเรียนรู้ ประจำ
ฐานการเรียนรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือฐานการเรียนรู้ตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งดา้ นการศึกษาเลม่ นี้ จกั เป็นประโยชน์ต่อผ้เู รยี น ผสู้ อน และผู้ทสี่ นใจ และสามารถนำไปปรับ
ใช้ในชีวิตประจำวันได้

กศน.ตำบลสุวรรณคูหา

สารบัญ สำรบญั ข

รายการ หน้า

คำนำ ก
สารบญั ข
ศาสตรพ์ ระราชา 1
หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 3
รูปแบบการขบั เคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงส่ฐู านการเรียนรู้ 5
แผนภมู ิการขับเคลื่อนหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 6
แผนผงั กศน.อำเภอสวุ รรณคูหา 7
แผนผงั ฐานการเรียนรู้ 8
ขัน้ ตอนการเรียนรู้ฐานการเรยี นรู้ 9
ใบลงทะเบยี นประจำฐานการเรียนรู้ 10
แผนการจดั กระบวนการเรียนรู้ กจิ กรรม “การปลกู ผักปลอดสารพษิ ” 11
แบบทดสอบก่อนเรียน 13
ใบความรู้ 14
ใบงาน 18
แบบทดสอบหลงั เรียน 21
แนวทางการเฉลย 22
เฉลยแบบทดสอบก่อน-หลงั เรยี น 25
แบบสอบถามความถึงพอใจการใช้ฐานการเรยี นรู้ 26

คณะทำงาน 27

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 1

ศาสตร์พระราชา
จากนภา ผ่านภผู า สู่มหานที

ศาสตร์พระราชา คือ แนวทางการพัฒนาของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่มีความลุ่มลึก รอบด้าน มองการณ์ไกล
และเน้นความยั่งยืนยาวนาน ก่อนที่ประชาคมโลกจะตื่นตัวในเรื่องนี้ เป็นแนวทางการพัฒนาที่มุ่งยกระดับ
คุณภาพชีวิตของคนไทยทุกหมู่เหล่า องค์ประกอบของศาสตร์พระราชา คือ การศึกษาและสุขภาพการ
เพิ่มผลิตภาพการผลิต การค้นคว้าวิจัย การบริหารความเสี่ยง การอนุรักษ์ธรรมชาติ และปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง
แต่ละองค์ประกอบล้วนมีส่วนชว่ ยยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ ของทุกผู้ทุกคน โดยเฉพาะคนจนผ้ยู ากไร้

หลกั การทำงานตามศาสตร์พระราชาเขา้ ใจ เข้าถงึ พฒั นา เป็นวิธีการแห่งศาสตร์พระราชา
เพอ่ื การพัฒนาที่ยัง่ ยนื ท่ีพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงใชเ้ ปน็ วธิ กี ารทรงงานมาตลอด รัชสมยั

ศาสตร์พระราชา มีนัยยะกว้างขวางมาก ศาสตร์แปลว่า ความรู้ที่เป็นระบบ เชื่อถือได้ ผ่านการพิสูจน์ มาแล้ว
ความรู้ของพระเจ้าแผ่นดินพระองค์นี้ มีทั้งด้านที่เป็นวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ ท้ังวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ทั้งสังคมศาสตร์
ทัง้ มานุษยวทิ ยา มนุษยศาสตร์ คอื มีทกุ มติ ิ ถ้าเราติดตาม/ดงู าน ทพ่ี ระองค์ท่านทรงงานมามากกว่า 70 ปี พระองค์ทรง
ปฏิบตั ิเปน็ ตัวอยา่ งมาให้ดทู ้ังหมด 1,500 กว่าแหง่ มที ุกศาสตร์ มีทงั้ จรยิ ธรรมศาสตร์ ศาสนา มีทกุ มิติ

หลกั ในการทรงงานของในหลวง (ศาสตร์พระราชา) 23 ขอ้
ขอ้ ท่ี 1 จะทำอะไรตอ้ งศึกษาข้อมลู ให้เปน็ ระบบ อดตี ทำอะไรมาบ้าง ทง้ั เอกสาร สอบถามเจา้ หนา้ ที่และชาวบา้ น เพ่ือ

นำข้อมูลไปใช้ประโยชนไ์ ดจ้ รงิ ๆ
ข้อที่ 2 ระเบิดจากภายใน สรา้ งความเขม้ แข็งจากภายในใหเ้ กิดความเข้าใจ และอยากทำ
ขอ้ ที่ 3 แกป้ ญั หาจากจดุ เล็ก มองภาพรวมกอ่ นเสมอ แตก่ ารแก้ปัญหาต้องเริ่มจากจุดเลก็ ๆ ไมเ่ ร่มิ ทเี ดยี วใหญ่ ๆ
ขอ้ ที่ 4 ทำตามลำดับขัน้ เริ่มทำจากความจำเป็นก่อน สิง่ ท่ีขาดคอื ส่งิ ที่จำเป็น
ข้อที่ 5 ภูมิสังคม ภูมิศาสตร์ สังคมศาสตร์ การทำงานทุกอย่าง ต้องคำนึงถึงภูมิศาสตร์ว่า อยู่แถบไหน อากาศเป็น

อยา่ งไร ตดิ ชายแดน ติดทะเล และ สังคมของเราเปน็ อย่างไร นับถือศาสนาอะไร คนนสิ ยั ใจคอเปน็ อยา่ งไร รวม
ไปถงึ พวกเรากนั เองดว้ ย
ขอ้ ที่ 6 ทำงานแบบองคร์ วม โดยคดิ ความเช่ือมโยง ทรงมองเหตุการณ์ทีเ่ กดิ ขึ้นและมีแนวโนม้ ทางแก้ไขอยา่ ง เชอื่ มโยง
องค์รวม <-------------> ครบวงจร เช่ือมโยง “เด็ดดอกไมส้ ะเทือนถึงดวงดาว”
ขอ้ ที่ 7 ไม่ตดิ ตำรา ความร้ทู ่วมหัว เอาตวั ไมร่ อด บางคร้งั เรายดึ ทฤษฎจี นเกินไปทำอะไรไม่ได้เลย

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 2

ขอ้ ที่ 8 ประหยดั เรยี บงา่ ย ใช้เงนิ นอ้ ย แตไ่ ด้ประโยชนส์ งู สดุ ทำไดเ้ อง หาได้เองในทอ้ งถนิ่ ใช้เทคโนโลยีง่ายๆ
ข้อที่ 9 ทำใหง้ ่าย ทำอะไรใหง้ ่ายๆ ทำใหช้ วี ิตง่าย โปรดทำสิง่ ยากๆ ให้กลายเปน็ สงิ่ ท่ีง่ายๆ
ข้อท่ี 10 การมสี ว่ นร่วม เปิดโอกาสให้มกี ารแสดงความคดิ เห็น
ข้อที่ 11 ต้องยดึ ประโยชน์ส่วนรวม จากพระราชดำรัส ใครต่อใครชอบบอกให้นึกถงึ ประโยชน์ส่วนรวม ให้ส่วนรวมคือ

การชว่ ยตวั เองดว้ ย เพราะเม่ือส่วนรวมได้ประโยชน์ เราเองกไ็ ดป้ ระโยชน์
ข้อท่ี 12 บริการทีจ่ ุดเดยี ว วันนเ้ี ราพูด วันสตอ๊ ปเซอร์วสิ แต่ในหลวงตรัสไวเ้ กนิ 20 ปมี าแล้ว
ข้อที่ 13 ใชธ้ รรมชาติชว่ ยธรรมชาติ มองธรรมชาตใิ หอ้ อก กักน้ำตามลำธารชว่ ยใหป้ า่ สมบรู ณ์ชว่ ยให้ชาวเขามอี าชพี
ขอ้ ท่ี 14 ใชอ้ ธรรมปราบอธรรม เช่น เอาผักตบชวาท่ีเป็นปัญหาของเราในประเทศ มากำจดั น้ำเสีย
ขอ้ ที่ 15 ปลกู ปา่ ในใจคน ต้องปลกู ป่าทจ่ี ิตสำนกึ ก่อน ต้องใหเ้ หน็ คณุ คา่ ก่อนทจ่ี ะลงมอื ทำ
ข้อที่ 16 ขาดทุนคือกำไร อย่ามองทก่ี ำไรขาดทนุ ทเ่ี ปน็ ตวั เงนิ มากจนเกนิ ไป บางครง้ั เราได้กำไรจากการขาดทุน

- ลงทนุ มหาศาล ไดธ้ รรมชาติกลับคืนมา
- ลงทนุ มหาศาล ได้ลกู คืนมา
- ลงทุนมหาศาล ได้คนดๆี กลับมา
- ลงทนุ มหาศาล ได้ความรู้ไว้คอยช่วยเหลือ
ข้อที่ 17 การพึ่งตนเอง ในหลวงทรงสอนให้พวกเราพึ่งตนเอง เพราสังคมบริโภค จะเป็นทาสของผู้ผลิต การพึ่งตนเอง
ไดท้ ำให้ไม่ต้อง เป็นทาสใคร เมือ่ แกป้ ัญหาเฉพาะหนา้ แลว้ พยายามพงึ่ ตนเองให้ได้
ข้อที่ 18 พออยู่พอกิน พออยู่พอกินก่อน แล้วค่อยพัฒนา เราขอให้บำบัดให้ได้ก่อน==> ประคับประคอง==> เป็นท่ี
ปรึกษา==>เป็น ผู้ชว่ ยเหลือผอู้ ืน่ ตอ่ ไป
ข้อที่ 19 เศรษฐกิจพอเพียง เป็นแนวทางการต่อสู้รับมือความเปลี่ยนแปลงของโลก การขจัดความหิวโหย ที่ต้อง
คำนงึ ถงึ เร่อื งความพอดีโดย อาศยั หลักเศรษฐกจิ พอเพียง
ข้อที่ 20 ความซื่อสัตย์สุจริต จริงใจต่อกัน คนที่มีความรู้มาก แต่โกง สู้คนที่ไม่เก่ง แต่ดีไม่ได้ วีรบุรุษ วีรสตรีคือ
คุณธรรม ท่ีทำประโยชน์เพ่อื ผู้อนื่ พวก เราทท่ี ำงานยาเสพตดิ คอื วีรบุรุษ วีรสตรผี ูห้ นงึ่
ข้อที่ 21 ทำงานอย่างมีความสุข “ทำงานกับฉัน ฉันไม่มีอะไรจะให้ ฉันมีแต่ความสุข ที่ร่วมกันในการทำประโยชน์
ใหก้ ับผอู้ นื่ เท่านน้ั ” ทำอะไรตอ้ ง มคี วามสขุ ดว้ ย
ข้อท่ี 22 ความเพียร กวา่ 60 ปีทที่ รงงาน ในหลวงไม่เคยทรงทอ้ ถอย ไมม่ ีการลาพกั ร้อน หยุดงานสักเวลาเดยี ว
ข้อที่ 23 รู้ รัก สามัคคี คิดเพื่องาน รู้ = ต้องรู้ปัจจัย รู้ปัญหา รู้ทางออก ของปัญหา รัก = เมื่อรู้แล้ว ต้องเกิดความ
อยาก สามคั คี = ร่วมมอื ลงมอื ปฏิบตั ิเพ่อื เกิดพลัง

ที่มา: http://r01.ldd.go.th/spb/News61/ContinuetheworkthatFatherdid/KMRama9.pdf

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 3

หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

เศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) หมายถึง ปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงมี
พระราชดำรัสชี้แนะแนวทางที่ควรดำรงอยู่และปฏิบัติตนแก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกว่า 30 ปี
ตั้งแต่ก่อนเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ 2550 ให้ใช้เป็นแนวทางการแก้ไขเพื่อให้รอดพ้นวิกฤต และสามารถดำรงอยู่ได้
อยา่ งม่ันคงและยัง่ ยืนภายใตค้ วามเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ

กรอบแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักคิดและหลักปฏิบัติที่ชี้ถึงแนวทางการดำรงอยู่และปฏิบัติตนของ

ประชาชนในทกุ ระดับ ตง้ั แต่ ครอบครัว ชมุ ชน จนถึงหนว่ ยงานภาครัฐ ทง้ั ในการพัฒนาและบริหารประเทศใหด้ ำเนินไป
ในทางสายกลาง เพื่อให้พอมีพอกินพอใช้ สามารถพึ่งตนเองได้ ให้คนในสังคมสามารถอยู่ร่วมกันได้ อย่างสันติสุข
เพื่อให้คนกับธรรมชาติอยู่ร่วมกันได้อย่างสมดุล และให้แต่ละคนดำรงตนอย่างมีศักดิ์ศรี บนรากเหง้า ทางวัฒนธรรม
สมดลุ และยัง่ ยนื โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกจิ พอเพียงเพ่ือให้กา้ วทันโลกยุคโลกาภิวัฒน์

เปา้ หมายของหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
มุ่งให้เกดิ ความสมดุลและพร้อมตอ่ การรองรับการเปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเร็วและกวา้ งขวาง ทง้ั ทางวตั ถุ สังคม

ส่ิงแวดล้อม และวฒั นธรรม

องค์ประกอบหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
เศรษฐกิจพอเพียงประกอบด้วยหลักคิดประกอบการตัดสินใจและปฏิบัติ เพื่อนำไปสู่ความสมดุลและยั่งยืน

พรอ้ มรับตอ่ การเปลยี่ นแปลง 2 3 4 คือ 2 เง่ือนไข 3 หลักการ 4 มิติ ดงั นี้
ก่อนลงมือปฏิบัติ ใด ๆ นั้นต้องมีเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้การตัดสินใจและการกระทำ เป็นไปอย่างพอเพียง

จะต้องอาศัยทั้งคุณธรรมและความรู้ ดังน้ี
ความรู้ ประกอบด้วยการฝึกตนให้มีความรอบรู้เกี่ยวกับวิชาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องอย่าง รอบด้าน

มคี วามรอบคอบ และความระมดั ระวงั ทจ่ี ะนำความรูต้ ่าง ๆ เหล่าน้ันมาพิจารณาให้เชอื่ มโยงกนั
คุณธรรม ที่จะต้องสร้างเสริมให้เป็นพื้นฐานจิตใจของคนในชาติ ประกอบด้วย ด้านจิตใจ คือการ

ตระหนักในคุณธรรม รู้ผิดชอบชั่วดี ซื่อสัตย์สุจริต ใช้สติปัญญาอย่างถูกต้องและเหมาะสมในการดำเนิน ชีวิต
และด้านการกระทำ คือมีความขยันหมั่นเพียร อดทน ไม่โลภ ไม่ตระหนี้ รู้จักแบ่งปัน และรับผิดชอบ
ในการอย่รู ่วมกบั ผ้อู ื่นในสงั คม

ระหว่างดำเนินการ ใช้ 3 หลักการ เป็นองค์ประกอบในการทำกิจกรรม คือ ความพอประมาณ ความมีเหตุผล
และมภี มู คิ ้มุ กนั ในตวั เองทด่ี ี โดยมีความหมายดังน้ี

ความพอประมาณ หมายถงึ ความพอดีต่อความจำเป็น และเหมาะสมกับฐานะของตนเอง สงั คม ส่งิ แวดล้อม
รวมทั้งวัฒนธรรมในแตล่ ะทอ้ งถิ่น ไม่มากเกินไป ไม่นอ้ ยเกนิ ไป และต้องไม่เบียดเบยี น 6 ตนเองและผู้อนื่

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 4

ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจดำเนินการเรื่องต่าง ๆ อย่างมีเหตุผลตามหลักวิชาการ
หลักกฎหมายหลักศีลธรรมจริยธรรม และวัฒนธรรมที่ดีงาม โดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
ตลอดจนคำนงึ ถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึน้ จากการกระทำนัน้ ๆ อย่างรอบรู้และรอบคอบ

มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับต่อผลกระทบและการเปลี่ยนแปลง ในด้านต่าง ๆ
ไมว่ า่ จะเปน็ ดา้ นเศรษฐกิจ สงั คม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม เพ่อื ให้สามารถปรับตวั และ รบั มอื ไดอ้ ยา่ งทันทว่ งที

หลังจากดำเนินการ ผู้เรียนนำเงื่อนไขมาประกอบการตัดสินใจลงมือปฏิบัติ จึงก่อให้เกิดความก้าวหน้าอย่าง
สมดลุ และมน่ั คงนำไปสคู่ วามยัง่ ยืนพร้อมรับการเปลีย่ นแปลงท้ัง 4 มติ ิ ดังนี้

เศรษฐกิจ/วัตถุ ใช้วัตถุสิ่งของ เงิน ทรัพยากรอย่างประหยัด รู้คุณค่า เกิดประโยชน์และคุ้มค่า บริหารการเงิน
ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม

สังคม มีความรู้ในการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสม มีความรู้ในการปฏิบัติตนที่จะทำงานร่วมกับผู้อื่น ทำงาน
ร่วมกันภายในกลุ่มจนสำเร็จและมีความสุข มีความรับผิดชอบต่อการทำงานของกลุ่ม ยอมรับความคิดเห็น
ซึ่งกันและกัน มีความเสียสละ ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน รู้รักสามัคคี สร้างความเข้มแข็งให้ครอบครัวและชุมชน
มีจิตอาสา มีความมุ่งมั่นในการทำงาน มีทักษะในการประกอบอาชีพ ห่างไกลยาเสพติด มีการแบ่งปัน ให้ความ
ชว่ ยเหลือ

สิ่งแวดล้อม มีความรู้ในการดูแลรักษาอย่างถูกต้อง รักษาความสะอาดทุกครั้งหลังจากทำกิจกรรมเสร็จสิ้น มี
จิตสำนึกในการรักษาความสะอาดเป็นระเบยี บ การเลือกใชท้ รัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า มีจิตสำนกึ ร่วมอนุรักษ์ น้ำ ดิน
ป่า อากาศ พลงั งาน การคดั แยกขยะ และการนำกลับมาใชป้ ระโยชนอ์ ยา่ งคุ้มค่า ชุมชนสะอาด นา่ อย่นู า่ อาศยั

วัฒนธรรม เป็นการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นและชุมชน สืบสานรากเหง้าของความเป็นไทย การ
ยึดถือและปฏิบัติตามหลักคำสอนของศาสนา เชื่อมโยงจากอดีตสู่ปัจจุบันส่งผลต่ออนาคต สืบสานเอกลักษณ์เฉพาะ
พื้นที่ และความเป็นไทย มีการส่งเสริมอย่างต่อเนื่อง เคารพกฎระเบียบของโรงเรียนหรื อชุมชน เช่น ปฏิบัติตามกฎ
จราจร ปฏิบตั ติ ามกฎลกู เสือ

เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาที่เป็นทั้งแนวคิด หลักการ และแนวทางปฏิบัติตนของแต่ละบุคคล และองค์กร
โดยคำนึงถึงความพอประมาณกับศักยภาพของตนเอง และสภาวะแวดล้อม ความมีเหตุมีผล
และการมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวเอง โดยใช้ความรู้อย่างถูกหลักวิชาการ ด้วยความรอบคอบและระมัดระวัง
ควบคู่ไปกับการมีคุณธรรม ซื่อสัตย์สุจริต ไม่เบียดเบียนกัน แบ่งปัน ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน และร่วมมือ
ปรองดองกันในสังคม ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างสายใยเชื่อมโยงคนในภาคส่วนต่าง ๆ ของสังคมเข้าด้วยกัน
สร้างสรรค์พลังในทางบวก นำไปสู่ความสามัคคี การพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืน พร้อมรับต่อการ
เปลี่ยนแปลงภายใต้กระแสโลกาภิวัฒน์ได้

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 5
รูปแบบการขับเคล่ือนหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสูฐ่ านการเรยี นรู้ กศน.อำเภอสวุ รรณคหู า

โดยเริ่มจากการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา โดยสถานศึกษา
ได้ตั้งคณะกรรมการ ขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีหน้าที่รับผิดชอบในการสร้าง ความเข้าใจ
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ให้แก่ผู้เรียน ผู้สอน และบุคลากรทางการศึกษาภายในสถานศึกษา เพื่อให้ผู้เรียน
เขา้ ใจ และครูสามารถนำความรู้มาบูรณาการกับแผนการจัดการเรยี นรู้ เพอื่ นำสู่ห้องเรียนทุกรายวชิ า โดยสถานศึกษา
มีนโยบายให้ครูผู้สอนบูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่บทเรียน และผู้เรียน
สามารถถอดบทเรียนและนำหลกั ปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงไปปรบั ใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ ตอ่ ตนเอง ครอบครัว ชุมชน
และสังคมได้ ทั้งสามารถแนะนำ ให้ความรู้แก่ ภาคีเครือข่าย ประชาขนทั่วไปและ ผู้ที่สนใจได้
โดยมุง่ เนน้ ใหเ้ กดิ ผลกับผเู้ รียนอยา่ งย่งั ยืนจนเป็นวิถชี ีวติ

เงือ่ นไข ความรู้ เง่ือนไข คณุ ธรรม เศรษฐกิจ
พอเพยี ง
Input รอบร้ใู นงานวชิ าการ (ตระหนักในคณุ ธรรมพ้นื ฐาน มีความซอ่ื สัตย์
รอบคอบในการนำความรไู้ ปใช้ สุจรติ ขยัน ประหยัด อดทน 2 เง่ือนไข
3 หลักการ
ระมดั ระวังในขัน้ ตอนการปฏิบตั ิ มีความเพยี ร ใช้สตปิ ัญญาในการดำเนินชวี ติ )
4 มิติ
ทางสายกลาง => พอเพยี ง
หลักคิด
พอประมาณ หลกั ปฏบิ ตั ิ

Process เพอื่
ความก้าวหน้า
มีเหตผุ ล มีภมู ิคมุ้ กัน อย่างสมดลุ
ในตวั ท่ดี ี
และม่นั คง
Output นำสู่ นำสู่

ความสมดลุ และพรอ้ มรบั ตอ่ การเปลยี่ นแปลงในดา้ น ความยั่งยนื

วัตถ/ุ เศรษฐกิจ สงั คม สงิ่ แวดล้อม และวัฒนธรรม

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 6
แผนภูมกิ ารขับเคลื่อนหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งส่ฐู านการเรียนรู้ กศน.อำเภอสุวรรณคูหา

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

คณะกรรมการขับเคล่ือนปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

หลักสตู รสถานศึกษา

รายวชิ า

ฐานการเรียนรู้

ผู้เรียน

คณะกรรมการประเมินผลการจดั กจิ กรรม

รายงานผลการจัดกิจกรรม

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 7

แผนท่ีอำเภอสวุ รรณคหู า

แผนผังอาคารสถานท่ี กศน.อำเภอสุวรรณคหู า

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 8

แผนผงั ฐานการเรียนรู้

ฐานการเรียนรู้ท่ี 1 ห้องสมุดประชาชนอำเภอสวุ รรณคูหา กศน.อำเภอสวุ รรณคูหา
ฐานการเรียนรู้ที่ 2 การปลกู ผักปลอดสารพษิ กศน.ตำบลสวุ รรณคูหา
ฐานการเรียนรทู้ ่ี 3 จิตอาสาปลกู ป่า เพ่ือพ่อ เพื่อแผ่นดนิ กศน.ตำบลกดุ ผึง้
ฐานการเรียนรู้ท่ี 4 สวนพฤกษศาสตร์และอนรุ ักษ์พนั ธกุ รรมพืช กศน.ตำบลนาดี

ฐานการเรยี นรทู้ ี่ 5 สมุนไพรใกล้ตวั (กญั ชงและกัญชา) กศน.ตำบลนาสี

ฐานการเรียนรูท้ ่ี 6 การทำพานบายศรจี ากใบตอง กศน.ตำบลนาดา่ น
ฐานการเรยี นรู้ท่ี 7 ปยุ๋ อนิ ทรีย์ กศน.ตำบลบา้ นโคก

ฐานการเรยี นรู้ที่ 8 ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ กศน.ตำบลบุญทนั
ฐานการเรยี นรทู้ ี่ 9 การคดั แยกขยะ กศน.ตำบลดงมะไฟ
ฐานการเรยี นรู้ที่ 10 สวนเกษตรพอเพยี ง วดั สุวรรณาราม

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 9

ข้นั ตอนการเรยี นรู้ในฐานการเรยี นรู้
........................................................................................

1. ผเู้ รียนลงชอื่ เขา้ รว่ มกิจกรรมประจำฐาน
2. ผเู้ รียนทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
3. ผู้เรียนศกึ ษาเอกสาร ตำรา รูปภาพ ป้ายนิเทศเกีย่ วกบั ฐานการเรยี นรู้ และเรยี นรู้จากผูส้ อนหรือวิทยากรประจำฐาน

การเรียนรู้
4. ผู้เรียนรับแบบบนั ทกึ ผลการศกึ ษาฐานการเรียนรู้/ใบงาน
5. ผเู้ รยี นซกั ถามปัญหา วิพากษ์ และสรุปรว่ มกนั กับผู้เรยี น ผู้สอนหรอื วิทยากรประจำฐานการเรียนรู้
6. ผู้เรียนทำแบบทดสอบหลงั เรียน
7. ผ้เู รยี นตอบแบบสอบถามความพึงพอใจการเรยี นรู้ในฐานการเรยี นรู้
8. สน้ิ สดุ กระบวนการเรยี นรู้

..................................................................................

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 10

ใบลงทะเบยี น
ประจำฐานการเรยี นรทู้ ่ี ........ ฐาน...................................................................

1. ชื่อ - สกลุ ................................................................................................................................................................

2. เพศ  ชาย  หญิง  เพศทางเลอื ก (LGBTQ+)

3. อายุ  ตำ่ กวา่ 15 ปี  15 - 20 ปี  21 - 30 ปี

 31 - 40 ปี  41 - 50 ปี  51 - 60 ปี  61 ปีข้ึนไป

4. ระดบั การศึกษา  ต่ำกวา่ ป.6  ป.6/ประถมศึกษา  ม.3 หรอื ม.ต้น

 ม.6 หรอื เทียบเท่า  ปวส./อนปุ ริญญา  ปรญิ ญาตรีขึ้นไป

5. อาชีพ  นกั เรียน/นักศกึ ษา  รบั จ้าง  เกษตรกร  ค้าขาย

 อ่ืน ๆ (ระบ)ุ .............................................................................................

6. กิจกรรมทีเ่ รยี นร.ู้ .........................................................................................................................

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 11

แผนกิจกรรมฐานการเรียนรทู้ ่ี 2 การปลกู ผกั ปลอดสารพิษ
กิจกรรม การปลกู ผกั ปลอดสารพิษ เวลา 50 นาที

1.ฐานการเรียนรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ

2. วทิ ยากรประจำฐานการเรียนรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ

2.1 นางยุพรตั น์ ทุมวัน ครกู ศน.ตำบล

2.2 นางสาวหทัยรตั น์ พิมพจ์ ่อง ครู กศน.ตำบล

3. นกั ศกึ ษาประจำฐานการเรียนรูท้ ่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ

3.1 นายรัฐตยิ ศ บุญประเสริฐ ระดบั ม.ตน้

3.2 นายธนกูล จนั ทร์บง ระดบั ม.ตน้

3.3 นางสาวศิรกิ ลั ยา จนั ทรห์ งษ์ ระดับ ม.ตน้

3.4 นายธีระเดช ฟา้ ฝน ระดบั ม.ตน้

4. วัตถปุ ระสงค์

4.1 เพือ่ ให้นักศึกษามีความรู้ความเขา้ ใจเกีย่ วกับหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

4.2 เพอ่ื ให้นักศึกษามคี วามรู้ขั้นตอนการปลกู ผกั ปลอดสารพิษรวมถึงชนิดของพนั ธ์พุ ัก

4.3 ผเู้ รียนมคี วามรู้ในการปลูกผกั ปลอดสารพษิ

4.4 ผเู้ รยี นถอดบทเรียน 2 3 4 จากฐานการเรียนรู้ได้อยา่ งถูกต้อง

5. ความคดิ รวบยอด/ข้อมลู ความรู้

ผักปลอดสารพิษน้นั คือ ผกั หรอื ผลผลิตทไ่ี ม่มีการใช้สารเคมีในการป้องกนั และปราบศัตรูพืช หรอื ถ้าใช้ต้อง

เป็นสารเคมีท่ีไมม่ ีการตกคา้ งเกนิ ค่ามาตรฐานทกี่ ำหนด โดยสารเคมีเหล่านนั้ จะต้องไม่ตกค้างอยู่ในดินนานเกนิ ไป หรอื

ต้องไม่ใช้สารเคมเี พื่อใหเ้ กิดผลกระทบต่อสงิ่ แวดล้อมและระบบนเิ วศนต์ า่ งๆ รวมไปถึงต้องไม่ส่งผลไปยงั ผู้บริโภคอย่าง

เด็ดขาด ตามประกาศของกฎกระทรวงสาธารณสุข ฉบับท่ี 163 พ.ศ.2538

6. วธิ กี ารใชฐ้ านการเรียนรู้

6.1 วตั ถุประสงค์ของฐานการเรียนรู้

6.2 ใบความรู้

6.3 ข้ันตอนการปฏบิ ตั ิ/ถอดบทเรียน 2 3 4 ได้อยา่ งถูกต้อง

6.4 สรุปผลการเรยี นรู้

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 12

7. ตารางการปฏบิ ตั ิและเวลาที่ใช้

ลำดบั การปฏบิ ัติ เวลาท่ใี ช้
1. ขน้ั นำเข้าสบู่ ทเรยี น 5 นาที
ช้แี จงวตั ถปุ ระสงค์การเรียนรู้และใหน้ กั ศึกษาบอกข้อแตกต่างผักทม่ี สี ารเคมแี ละผกั
ปลอดสารพิษ
2. ขนั้ สอน/ปฏิบตั ิ

แบง่ กลุ่มนักศกึ ษาท่ีเข้าฐานออกเป็น 3 ผลัดเปลยี่ นกันเรยี นรู้ 21 นาที
ความรูเ้ รอ่ื งต่าง ๆ (เรื่องละ 7 นาท)ี ดงั นี้
1. ความหมาย ความสำคัญ และประโยชนข์ องการปลูกผกั ปลอดสารพิษ
2. เรื่องประเภทชนิดของพนั ธุ์ผัก

3. ขนั้ ตอนการเตรียมวัสดุในการปลูกผกั ปลอดสารผิด

3. ขนั้ สรปุ

ให้นกั ศึกษาแต่ละกลุ่มถอดบทเรียน 2 3 4 การบรู ณาการการปลกู ผกั ปลอดสารพิษกับ 24 นาที

หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และสรปุ ความรู้ท่ีไดร้ บั ท้งั 3 เร่อื งเปน้ My
Mapping พร้อมกบั ให้ไปศึกษาเพม่ิ เติมจากแหลง่ เรียนรู้จรงิ และนำเสนอ

8. ส่ือ/เครอื่ งมอื ช่วยสร้างการเรยี นร้ขู องผเู้ รยี น
8.1 วดี ีทศั น์ เรือ่ งการปลกู ผักปลอดสารพิษ
8.2 ใบความรู้การปลูกผักปลอดสารพิษ
8.3 ใบงานการถอดบทเรยี น 2 3 4
8.4 แบบประเมินพฤตกิ รรม/แบบทดสอบประจำฐาน

9. คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
1. อยู่อยา่ งพอเพียง : นำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปใชใ้ นชีวติ ประจำวัน
2. มุ่งม่นั ในการทำงาน : ปฏิบตั งิ านทีไ่ ดร้ บั มอบหมายจนสำเรจ็ ไดเ้ ปน็ ชน้ิ งาน
3. มวี ินยั : เข้ารว่ มกิจกรรมและทำกจิ กรรมแล้วเสรจ็ ได้ตรงตามเวลา
4. ใฝ่เรยี นร้ตู ้ังใจ: เพียรพยายามในการศึกษาเรยี นรู้และเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรยี นรู้ของฐานการเรียนรู้
5. มีจิตสาธารณะ : แกนนำนักเรียนเสียสละเวลาในการถ่ายทอดความร้ใู ห้กับผทู้ เี่ ข้ารว่ มกจิ กรรม
ภายในฐาน

10. การวดั และประเมนิ ผล

สิง่ ทตี่ ้องการวดั วธิ วี ดั เครอ่ื งมือ
1. สงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่ การสังเกต แบบประเมินฐานการเรียนรู้
2. ชิ้นงาน/ผลงาน การประเมนิ จากใบกจิ กรรม ใบงานฐานการเรียนรู้
3. คุณลกั ษณะพอเพียง การสังเกต บันทึกหลงั การเรยี นรู้
4. พฤติกรรมด้านทักษะ การตอบคำถาม แบบทดสอบกอ่ น-หลงั การเรียนรู้

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 13
แบบทดสอบก่อนเรียน
ฐานการเรียนรู้ท่ี 1 ฐานการปลูกผักปลอดสารพิษ

ขอ้ 1. เหตุใดการปลกู พชื ผักจงึ ทำรายได้ให้แกผ่ ปู้ ลูกผกั ได้ ขอ้ 6. อนนิ ทรยี ์ท่ีใชใ้ นการปลูกดินท่ไี ด้จากธรรมชาติคือ
เรว็ กวา่ การปลูกพืชชนิดอนื่ ข้อใด
ก.ไกร่ าคาจำหนา่ ยสูงกว่าพืชชนิดอนื่ ๆ ก.ทราย
ข.ไข่พืชผกั สามารถปลกู รว่ มกบั พืชผักอน่ื ๆไดด้ ี ข.วชั พชื
ค.ควายผกั เปน็ พืชอายุสน้ั สามารถปลกู ได้หลายครัง้ ใน ค.ปุย๋ คอก
หน่ึงฤดกู าล ง.ปุย๋ หมกั
ง.คนปลกู พืชมนี ้อยแตค่ นบริโภคผักมมี ากราคาผักจึง ขอ้ 7 การขุดแปลงปลูกผักควรตากดนิ เพ่ือฆ่าเชอื้ โรคกว่ี ัน
แพง ก. 3-4 วนั
ข้อ 2 ปา้ จนั ทร์ต้องการทำการเกษตรทีห่ ลีกเล่ียงการใช้ ข. 4-5 วัน
สารเคมีในการผลติ ใชป้ ุ๋ยอินทรีย์เพ่ือเพิม่ ความอุดม ค. 6-7 วัน
สมบูรณข์ องดนิ และควบคุมจำกดั ศตั รูพืชโดยวธิ ีการทาง ง. ตามทีเ่ ราต้องการ
ชีวภาพดังนั้นพระจันทรค์ วรเลอื กทำการเกษตรรูปแบบใด ข้อ 8 คุณสมบตั ิที่ดีของวสั ดุปลูกควรมีลกั ษณะอยา่ งไร
ก.เกษตรอนิ ทรีย์ ก.มปี ริมาณเกลือแร่ต่ำ
ข.เกษตรเชงิ เด่ียว ข.สวยงามเปน็ ท่นี ิยม
ค.เกษตรธรรมชาติ ค.มีลกั ษณะทึบและแข็งแรง
ง.เกษตรผสมผสาน ง.ไมอ่ ุ้มนำ้ จนเกนิ ไปและมรี ูระบายพอสมควร
ขอ้ 3 ปญั หาใดเปน็ ปญั หาทีส่ ำคญั ท่ีสุดของเกษตรกรไทย ขอ้ 9 ข้อใดเป็นการกำจัดวัชพืชก่อนการขุดแปลงปลูก
ในปัจจุบัน พชื ผกั
ก.ทุน ข.ท่ดี นิ ก.เผาวชั พชื
ค.การใช้ปยุ๋ ง.การใช้สารเคมี ข.ไถกลบวัชพืช
ขอ้ 4 ข้อใดคือความสำคัญของปยุ๋ อินทรียท์ ่ีมีต่อพชื ค.กำจัดวัชพชื ดว้ ยสารเคมี
ก.ชว่ ยใหผ้ ลไม้มีรสหวาน ง.ไม่มขี ้อถกู
ข.ชว่ ยใหด้ นิ เป็นสีดำ ร่วนซยุ ขอ้ 10 ข้อใดคือวธิ ีการปอ้ งกันกำจดั ศัตรูพชื ในแปลงปลูก
ค.ช่วยใหพ้ ืชเจรญิ เตบิ โตเร็วผลดก ผกั ปลอดสารพิษ
ง.ชว่ ยเรง่ การเจริญเตบิ โตของใบและราก ก.การใช้สารเคมี
ข้อ 5 ข้อใดคือความหมายของพืชผกั ปลอดสารพิษท่ี ข.การใชส้ มุนไพร
ถูกต้อง ค.การตดั แต่งใบผัก
ก.พชื ทีใ่ ชร้ ับประทานได้ ง.การใสป่ ุ๋ยวิทยาศาสตร์
ข.พืชทีม่ สี เี ขียวมีคุณค่าทางอาหาร
ค.พชื อะไรก็ไดท้ รี่ บั ประทานแลว้ ไมม่ ีสารพิษปลอดภัย
ง.พชื ผกั ที่ปลูกภายในบริเวณบ้านเพอื่ ใชผ้ กั บริโภคภายใน
ครวั เรือน

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 14

ใบความรู้

ฐานการเรยี นรูท้ ่ี 2 ฐานการปลูกผักปลอดสารพิษ
เรื่อง การปลูกผักปลอดสารพิษ

การปลูกผักปลอดสารพิษ
ผกั ปลอดสารพิษ คือ ผกั ท่ีไมไ่ ดผ้ ่านการใชส้ ารเคมี หรือยาฆ่าแมลงตา่ งๆ และต้องไมม่ ีสารเคมีตกค้างในดนิ

เกนิ คา่ ที่มีการกำหนด หรือผลผลิตทไี่ มม่ ีการใชส้ ารเคมีในการป้องกันและปราบศตั รูพืช หรอื ถา้ ใช้ต้องเป็นสารเคมที ่ีไม่
มีการตกคา้ งเกินคา่ มาตรฐานทีก่ ำหนด โดยสารเคมเี หลา่ น้ันจะต้องไม่ตกค้างอยู่ในดนิ นานเกินไป หรอื ตอ้ งไม่ใช้
สารเคมีเพ่ือใหเ้ กิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศน์ตา่ งๆ รวมไปถงึ ต้องไมส่ ่งผลไปยังผู้บรโิ ภคอย่างเดด็ ขาด
ตามประกาศของกฎกระทรวงสาธารณสุข ฉบบั ที่ 163 พ.ศ.2538
สภาพพน้ื ที่ปลูกผักปลอดสารพิษ

การเลือกพื้นท่ีใน การปลูกผักปลอดสารพิษ นนั้ เปน็ อีกหนง่ึ ปจั จัยท่ีสำคัญในการจะปลูกผักปลอดสารพษิ สง่ิ
สำคัญเลยจะต้องปลูกในท่ที ี่ดินมีความราบเรยี บสม่ำเสมอกัน โดยการระบายนำ้ นนั้ จะต้องระบายนำ้ ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี
และจะต้องไม่เปน็ พนื้ ทที่ ่ีอย่ใู กล้เขตโรงงาน หรอื เขตอุตสาหกรรมตา่ งๆ เพ่อื หลีกเลี่ยงสารพิษทจี่ ะลอยมากับอากาศ
และตกคา้ งอยู่ในพนื้ ท่ีเพาะปลกู ได้

โดยท่วั ไปแล้วลักษณะดนิ ท่ีมีความเหมาะสมนน้ั จะต้องเปน็ ดินท่มี กี ารระบายนำ้ ได้ค่อนขา้ งดี และที่สำคัญ
จะตอ้ งเป็นดนิ ร่วนซยุ ดนิ จะต้องมีความอุดมสมบูรณ์ของธาตุอาหาร โดยส่วนใหญ่แลว้ จะประกอบไปด้วยอินทรยี ์ วัตถุ
45% อินทรียวตั ถุ 5% นำ้ และอากาศ 25% ไส้เดือนและจุลนิ ทรีย์ ในดิน เปน็ ต้น

ซ่งึ สิ่งเหล่าน้ลี ว้ นแลว้ แตเ่ ป็นส่งิ ท่จี ะชว่ ยใหด้ ินมีความอดุ มสมบรู ณ์ และท่ีสำคัญจะชว่ ยพืชผักนน้ั เจรญิ เติบโตได้
เปน็ อยา่ งดี มีความตา้ นทานต่อโรคและแมลง นอกจากนดี้ ินทีด่ ีมคี า่ pH ท่ีเปน็ กลาง โดยอยรู่ ะหว่างท่ี 6.0-6.5
โดยประมาณ ดนิ จะมีความสมบรู ณ์เปน็ อย่างมาก ส่วนแหล่งนำ้ ท่เี หมาะแก่การใช้ในการปลกู พืชผกั ปลอดสารพษิ น้ันควร
เป็นแหลง่ น้ำทม่ี าจากธรรมชาติ ไม่มีสารพษิ เจือปน และจะต้องมีเพียงพอต่อความตอ้ งการในการปลกู พืชตลอดทั้งปี

ขั้นตอนการปลูกผกั ปลอดสารพษิ
ในการเตรยี มแปลงปลูกน้นั ควรจะมกี ารไถพรวนดนิ และตากดนิ ไว้อย่างน้อย 1-2 อาทิตย์ กอ่ นท่ีจะทำการ

เพาะปลูก เพ่ือเปน็ การฆา่ เชื้อโรคท่อี ยู่ในดนิ และกำจดั วชั พืชไปในตัว นอกจากนเ้ี มลด็ พันธ์ุพืชผกั ส่วนใหญจ่ ะมีขนาด
เลก็ และมรี ะบบรากทล่ี ะเอียดอ่อนเป็นอยา่ งมาก

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 15
ถา้ เกดิ การเตรียมดินน้นั ไม่ดจี ะทำให้มผี ลกระทบตอ่ การเจริญเติบโตของพชื ผกั ได้ หรือจะทำอีกวิธโี ดยการสูบ
นำ้ เขา้ พน้ื ทใี่ หน้ ำ้ ทว่ ม หลงั จากนั้นก็ค่อยปล่อยน้ำออก และไถพรวนดนิ ตากทิ้งไว้ ก็เป็นการลา้ งสารพิษและกำจัด
วชั พืชได้อีกแบบ ท่ีสำคัญต้องไมล่ มื เติมธาตอุ าหารลงในแปลงท่ีจะเตรียมการปลกู ไว้ด้วย เพื่อให้พชื ผักน้นั สามารถ
เตบิ โตได้อยา่ งแข็งแรง และต้านทานตอ่ โรคและการทำลายของแมลง
อีกประการหนึง่ เลย คือ จะต้องไม่ลมื ปรับร่องนำ้ การทำร่องนำ้ ไว้นั้นกเ็ พ่ือใหม้ ีน้ำใชท้ ่ีเพยี งพอตลอดในช่วง
ของการเพาะปลูก ท่ีสำคัญไม่ควรจะทำให้มีแอ่งนำ้ ขงั หรือน้ำทว่ ม ในแปลงปลกู อยา่ งเด็ดขาด เพ่ือเปน็ การปอ้ งกนั
การเกิดโรคที่จะตามมาได้
ขัน้ ตอนการเตรยี มเมลด็ พันธ์ุ
กอ่ นที่จะเริ่มนำไปปลกู น้ันเราจะตอ้ งทำการล้างเมล็ดให้สะอาดเสยี ก่อน และต้องไม่ลืมว่าการล้างนนั้ เหมือน
เป็นการฆ่าเชื้อโรคที่ตดิ มากับเมล็ดพนั ธุ์ไปในตัวดว้ ย โดยการลา้ งน้ันเราสามารถทำได้ดังนี้
– คัดแยกเมลด็ พนั ธ์ุ โดยการคัดแยกเมลด็ พันธกุ์ ็เพือ่ ใหเ้ ราได้รู้ว่าเมลด็ พันธ์ุอนั ไหนดี หรอื มวี ัชพืช หรอื ส่ิ
แปลกปลอมปะปนอย่ใู นเมลด็ พันธ์ุด้วยหรือไม่ ถ้ามใี ห้คัดแยกออกทนั ที เพื่อเป็นการปอ้ งกันในขน้ั ต้น
– แช่เมล็ดพันธ์ใุ นนำ้ อนุ่ โดยจะแชเ่ มลด็ พนั ธุใ์ นอุณหภูมิทีป่ ระมาณ 50-55 องศาเซลเซยี ส โดยจะใช้
ระยะเวลาในการแช่ประมาณ 15-30 นาที ทำไมต้องแชน่ ำ้ อุ่น ก็เพราะจะช่วยในการลดปริมาณเช้อื โรคท่ีตดิ มากบั
เมลด็ พันธุ์ อีกทงั้ ยังเปน็ ส่วนช่วยในการกระตุ้นเมล็ดพนั ธุไ์ ปในตวั ด้วย
– การเลือกซือ้ เมล็ด ควรเลือกซ้ือเมลด็ พนั ธ์ุจากแหล่งที่มีความนา่ เชื่อถือได้ ควรตรวจสอบแหล่งทม่ี าของ
เมล็ดพนั ธ์ชุ นิดนน้ั ๆ วา่ มที ่ีมาท่ไี ปอย่างไร เพอื่ เป็นการป้องกันและปญั หาทอี่ าจจะเกดิ ตามมาในภายหลังได้
– สังเกต วนั เดอื น ปี วนั หมดอายุ การดูฉลากน้นั เป็นสง่ิ สำคัญเป็นอย่างมากในการเลือกเมลด็ พันธุท์ ี่จะ
นำมาปลกู เพราะจะเปน็ ข้อมูลที่บอกวา่ เมลด็ พนั ธจุ์ ะสามารถเจรญิ เติบโตไดด้ หี รือไม่
การเลือกวธิ ี การปลกู ผกั ปลอดสารพษิ
ในการเลอื กวธิ ีการปลกู นน้ั ระยะในการปลูกจะขึน้ อยู่กับว่าเราจะปลูกพชื ชนิดใด แต่จะแนะนำวา่ การปลูก
พืชผกั นนั้ ควรปลกู ในระยะหา่ งท่ีดีและพอสมควร อย่าปลูกแน่นจนเกินไป จะทำให้พืชผกั นนั้ เสยี หายได้เม่ือเริม่
เจริญเตบิ โตข้นึ สาเหตุทไี่ มค่ วรปลูกแน่นเกินไป เพราะพืชจะได้มีการระบายอากาศท่ดี ี และยังชว่ ยในการปรบั
สภาพแวดล้อมไม่ให้เหมาะสมต่อการระบาดของโรค ท่สี ำคัญจะตอ้ งคอยตรวจแปลงอย่เู สมอ โดยการตรวจแปลงนน้ั
อาจจะเปน็ การสุม่ เดนิ ตรวจเปน็ จุดๆ ไปก็ได้ โดยตรวจจุดละ 10-20 จดุ ต่อไร่ ถา้ พบวา่ มปี ัญหาเกิดขน้ึ กใ็ หร้ บี กำจัด
ตน้ ตอตรงบริเวณน้นั ในทนั ที เพอื่ ไมใ่ ห้ลามไปเกดิ ยังบรเิ วณจดุ อนื่ ๆ
การบำรงุ ดแู ลรักษาผักปลอดสารพษิ
นอกจากน้ีการดูแลพชื ปลอดสารพษิ นั้นกม็ ีวธิ ีที่ดูแลทหี่ ลากหลาย และไม่จำเป็นต้องพึ่งสารเคมแี ต่อย่างใด
โดยสว่ นใหญอ่ าจจะใชว้ ิธีการทางชีวภาพ โดยใชน้ ้ำชีวภาพเข้ามาช่วย หรอื ปลกู พชื เสรมิ ทมี่ สี รรพคุณในการชว่ ยไล่
แมลง หรอื ในช่วงทเี่ ตรียมดนิ มีการเติมธาตุอาหารและปรบั ปรุงดนิ ด้วยปุ๋ยหมักชีวภาพ ข้ึนอยู่กับวา่ เกษตรกรแตล่ ะ
ทา่ นจะสะดวกวธิ กี ารใด ซ่งึ วิธีการข้างต้นนเี้ ป็นการช่วยให้เกษตรกรไม่จำเป็นต้องพึง่ สารเคมีเลยแม้แต่น้อย เพราะถ้า
ดินดีอยูแ่ ล้วพืชย่อมแขง็ แรงอยา่ งแนน่ อน
การใหธ้ าตอุ าหารน้ัน นอกจากจะใหใ้ นดินแลว้ พืชบางชนิดกม็ คี วามจำเป็นทจี่ ะตอ้ งให้ธาตอุ าหารเชน่ กนั เช่น
พชื ในกะหล่ำ อาจจะตอ้ งการธาตโุ บรอนเพือ่ ต้านทานโรคไส้กลวงดำ มะเขือเทศอาจจะต้องการธาตุแคลเซยี ม เป็นตน้

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 16
ซ่งึ การใหธ้ าตุอาหารในพืชน้นั ไม่จำเปน็ จะต้องให้ในพชื ทกุ ชนิด เพยี งแต่เป็นการเสรมิ ให้พืชบางชนดิ ทต่ี อ้ งการเท่านนั้
เพราะพชื หลายๆ ชนดิ นอกจากใหใ้ นช่วงท่ปี รับปรุงดนิ ก็เพยี งพอตอ่ ความต้องการของพืชแลว้
การป้องกันและกำจัดแมลงศัตรูพชื

การปลูกพืชปลอดสารพิษหรือแมแ้ ตก่ ารปลูกพืชแบบปกตนิ ้ัน คงหนไี ม่พ้นปัญหาแมลงหรือศัตรูพืช มา
รบกวนแปลงอย่างแน่นอน ซึ่งถา้ ในกรณีปกติอาจจะมีการนำสารเคมมี าใช้เพ่ือไล่ แตใ่ นกรณขี องการปลูกพชื แบบ
ปลอดสารพษิ นั้นคงทำไม่ได้อย่างแน่นอน เพราะอาจจะทำใหเ้ กิดสารเคมีตกคา้ งในพืชผักได้
ซึ่งวธิ ีทจี่ ะกล่าวถงึ คือ การใชก้ ับดกั กาวเหนยี ว ซึง่ วิธีนเี้ ป็นวิธีท่ไี มส่ ง่ ผลต่อแปลงเกษตรอยา่ งแนน่ อน นอกจากไม่มี
กลนิ่ สี แล้วนัน้ ยงั ไมส่ ่งผลกระทบต่อสง่ิ แวดล้อมอีกดว้ ย ซง่ึ การใช้กบั ดักกาวเหนียวนีจ้ ะควบคุมปริมาณแมลงตัวท่โี ต
เตม็ วัย ซึ่งสามารถช่วยดึงแมลงได้หลากหลายชนดิ โดยทว่ั ไปน้ันแมลงจะชอบวสั ดุทม่ี ีสีเหลอื ง หรอื อะไรท่ีเรืองแสง
เป็นสีเหลือง

โดยการนำกาวดักเหนียวทาทิ้งไว้ จากนนั้ กน็ ำไปติดต้ังในแปลง โดยใหค้ วามสูงอยู่ที่ 30 เซนตเิ มตร หรอื สูง
กว่าผกั ท่ีโตเต็มที่แลว้ โดยกับดกั น้ีจะใชป้ ระมาณ 60-80 กับดกั ต่อพนื้ ที่ 1 ไร่ โดยในชว่ งทร่ี ะบาดมากอาจจะใชม้ าก
หนอ่ ย แตถ่ ้าช่วงทีร่ ะบาดน้อยก็ลดลงเหลอื 15-20 กับดกั ตอ่ ไร่กพ็ อ
นอกจากนย้ี ังมีการใช้วธิ ตี า่ งๆ ในการจดั การแมลง หรอื ศัตรูพืชประเภทแมลงตัวเลก็ ๆ อ่นื ๆ ไดอ้ ีก การใชก้ ับดักแสงไฟ
โดยใชห้ ลอดไฟแบลค็ ไลท์ หรือฟลูออร์เรสเซนต์ ล่อแมลงในช่วงเวลากลางคืน หรือจะใช้ฟางขา้ วคลมุ แปลงปลูก แต่
เนอื่ งจากวธิ ีแบบฟางข้าวคลุมแปลงปลกู หรือพลาสตกิ คลุมนี้ จะตอ้ งใช้ในพืชทม่ี ีระยะเวลาทตี่ ายตัวจะเหมาะสมท่ีสดุ

อีกวิธี กค็ ือ การใชม้ ุ้งตาขา่ ยคลุม โดยวธิ ีใชต้ าข่ายนจ้ี ะเปน็ วิธีการแบบโรงเรอื นหรอื ไม่มีโรงเรือนก็ได้ แต่วิธี
แบบใชม้ งุ้ ตาขา่ ยนก้ี ย็ ่อมมีความเสย่ี ง เนอ่ื งจากว่าถา้ มีแมลงผเี สื้อ หรอื หนอนผีเสื้อ หลุดเขา้ ไปได้นั้นจะทำให้เกิดการ
ระบาดอย่างรวดเรว็ ฉะนัน้ ต้องดแู ลมงุ้ ตาข่ายเปน็ อย่างดีเพ่ือไม่ใหเ้ กิดรอยร่วั หรือฉีกขาดซง่ึ วธิ ีการน่ีจะใช้วธิ ีการทาง
ธรรมชาติ โดยใชธ้ รรมชาติเปน็ ตวั ควบคุมและจำกัดการแพร่กระจายของพวกแมลงศตั รูพืชทง้ั หลาย โดยอาจจะใช้
ไสเ้ ดอื นฝอยเพ่ือชว่ ยในการควบคุม โดยจะมีรายละเอียดดังนี้

ไส้เดอื นฝอย ซง่ึ ในตวั ของไสเ้ ดอื นฝอยนน้ั จะมเี ช้ือบักเตรีอยู่ พอปลดปลอ่ ยเชื้อตวั นอี้ อกมาจะทำใหแ้ มลง
ศัตรูพืชนั้นตายในท่สี ุด ซ่ึงเหมาะกบั การควบคุมพวกด้วงหมัดผัก โดยไสเ้ ดอื นจะเข้าไปชอนไชสูร่ ะบบเลือดและปล่อย
สารดงั กล่าวออกมา แต่เนอ่ื งจากไส้เดือนนนั้ ไม่ทนต่อสภาพแหง้ แล้ง และโดนแสงมากไม่ได้ เกษตรกรที่จะควบคมุ ให้
ปรมิ าณไส้เดือนมีตลอดนั้น จะต้องหม่ันให้น้ำแก่พชื ทปี่ ลกู ในช่วงเยน็ จะเหมาะสมท่ีสุด

เปน็ ท่ที ราบกนั อยู่แลว้ วา่ สารสกดั จากพชื หรอื สมนุ ไพรของไทยน้นั บางชนิดมีสรรพคุณในการช่วยขับไลแ่ มลง
ศตั รูพืชได้ โดยสารสกัดท่วี า่ มาจากพืชสะเดา ซ่งึ ในสะเดาน้ันจะมสี ารชนิดหนึ่งที่ชื่อวา่ “อะซาดิแรคติน” ซ่งึ สารตัวน้ี
จะมสี ่วนชว่ ยในการป้องกนั และกำจดั แมลงได้ โดยสามารถฆา่ แมลงได้ แต่เป็นเพยี งบางชนดิ เท่านั้น, ใช้เป็นสารเพ่ือไล่
แมลงได,้ ช่วยในการยบั ยั้งการเจรญิ เตบิ โตของแมลงได้ และยงั ชว่ ยยบั ยง้ั การวางไข่ และการลอกคราบ ของแมลงได้
การใชส้ ะเดา

นอกจากน้ีการใช้สะเดานัน้ จะใชส้ ะเดาท่ีบดแล้วประมาณ 1 กิโลกรมั และนำไปแช่ในนำ้ ประมาณ 20 ลติ ร
จากนัน้ ท้งิ ไว้ โดยท้ิงคา้ งไว้ 1 คนื แต่ในกรณีท่เี กษตรกรหรือท่านที่มีเคร่ืองช่วยในการกวนสว่ นผสมกส็ ามารถลด
ระยะเวลาได้เหลอื แค่ 3-4 ช่ัวโมง เทา่ น้ัน พอได้สว่ นผสมเรากรองเอาแต่นำ้ และผสมดว้ ยสารจับใบ 1 ชอ้ น ก็นำไปใช้
ไดใ้ นทันที

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 17
ในสว่ นของกากสะเดาน้ันเราสามารถนำไปโรยยงั โคนต้นเพ่ือปรับปรงุ สภาพดนิ และช่วยกำจดั แมลงได้ ขอ้
ระวังในการใช้นน้ั เนื่องจากพืชบางชนดิ อาจจะเกิดอาการใบไหม้ เหยี่ วย่น หรือต้นแคระได้ หลังจากได้รบั สารตวั
ดงั กลา่ วจากสะเดา ถ้าพบอาการผดิ ปกตจิ ากการใช้น้นั กค็ วรงดใช้สารสกดั จากสะเดาไปก่อน เพื่อเป็นการป้องกันการ
เกดิ ความเสียหาย และคอยสังเกตอาการตน้ พชื ท่ีใช้วา่ มอี าการดขี น้ึ หรือแย่ลงเปน็ ระยะๆ ไป
6. การปลูกผักปลอดสารพษิ ปลกู ทานเองได้-ไรส้ ารเคมี
ขอ้ ดี ของการปลกู พชื ผกั ปลอดสารพิษนน้ั แน่นอนอยู่แล้ววา่ จะต้องได้ผักทสี่ ด สะอาด และปลอดภยั ทงั้ ตวั
เกษตรกรเอง และผู้บรโิ ภค ซงึ่ ช่วยใหเ้ กษตรกรท่ีทำการปลกู พชื ผกั ปลอดสารพิษนั้นมีคุณภาพและสุขภาพชีวติ ท่ีดขี ึ้น
เพราะวา่ ไม่ไดใ้ ชส้ ารเคมีในการกำจัด ทำให้ไม่ได้รบั สารอันตรายเข้าสู่รา่ งกาย จงึ ทำใหค้ ุณภาพชีวติ และสุขภาพดีขึน้
กวา่ เดิม ช่วยลดตน้ ทุนในการดแู ลและการใชส้ ารเคมมี าทำลายพชื เนื่องจากการปลกู พืชปลอดสารพิษน้ันไม่มคี วาม
จำเปน็ ต้องใชส้ ารเคมีแต่อย่างใด ทำใหก้ ารดแู ลนัน้ เป็นเรอ่ื งท่ีงา่ ย เพียงแคใ่ ช้น้ำชีวภาพและปุ๋ยหมกั ปุ๋ยคอก ในการ
ดแู ล และการเตรียมดินท่ีดีก็ช่วยให้พชื มภี ูมิต้านทานโรคไดอ้ ยา่ งมากมายทำให้พืชผกั ที่ได้มคี ุณภาพมากข้ึน เพราะ
ไมไ่ ด้ใชส้ ารเคมใี นการช่วยเร่งการเจรญิ เตบิ โต ทำให้ได้ผักท่ีสด สะอาด ปลอดภยั และมีคณุ ภาพ มากย่ิงขึ้น ทำให้
ขายได้ในราคาที่ดี และไดก้ ำไร สามารถปลูกทานเองได้ เพราะเปน็ พืชท่ีนิยมปลกู กันทวั่ ไป ทำใหห้ ลายๆ ครอบครัวมี
การหันมาปลกู พชื เพ่ือไวใ้ ชภ้ ายในครอบครวั กนั มากข้ึน ทำให้คุณภาพชวี ิตและจติ ใจดขี นึ้ อย่างเหน็ ได้ชัด
ขอ้ เสีย จะบอกว่าแทบจะไม่มีผลกระทบของข้อเสยี เลยก็ว่าได้ อาจจะมบี ้างแตน่ ้อย อาจจะเสยี เวลาในการ
ดแู ล หรือไม่กอ็ าจจะใช้เวลาในการดูแลท่ีละเอยี ดอ่อนมากเกินไป ซ่งึ ยุคปัจจบุ ันก็มกี ารหันมาใชว้ ธิ ีการปลกู พืชปลอด
สารพิษกนั มากอยูแ่ ลว้ ทำให้การพดู ถงึ ข้อเสียน้นั อาจจะเป็นเรื่องเวลาเสียมากกวา่ แต่เสียเวลาแตแ่ ลกมากับคุณภาพ
และสุขภาพทีด่ ีขึน้ กถ็ ือวา่ เปน็ เร่อื งที่ดี

7.ผกั สด-สะอาด และมคี ุณภาพ การปลูกผักปลอดปลูกผักปลอดสารพิษ
ประโยชน์ของ การปลูกผกั ปลอดสารพิษ จะเห็นได้วา่ การปลูกพืชปลอดสารพษิ นัน้ นบั เปน็ ประโยชน์อยา่ ง
หน่ึงท่ชี ว่ ยในการลดต้นทนุ สำหรับผบู้ ริโภค ลดตน้ ทนุ ในการผลิต และการซื้อสารเคมี สำหรบั เกษตรกรซ่งึ จะช่วยมี
คณุ ภาพชีวิตท่ีดยี ิ่งข้นึ ผู้บรโิ ภคก็ได้รบั แตส่ ง่ิ ดๆี และมีประโยชน์ เกษตรกรเองก็ไดท้ ้งั กำไรจากการจำหน่าย สุขภาพที่
ดีจากการไมใ่ ช้สารเคมีในการกำจัดวชั พืช
การปลกู พืชผกั ปลอดสารพิษนั้นเป็นเรอ่ื งท่ีนบั ว่าเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับสงั คมในปจั จบุ นั ทหี่ ันมาใสใ่ จ
สุขภาพกันมากขน้ึ เพยี งแคต่ ้องดแู ลและเอาใจใส่มากกวา่ การใช้สารเคมรี ่วมด้วย เพราะตอ้ งเตรยี มดนิ ในการปลูก คัด
เมลด็ พันธ์ุ และฆ่าเชอื้ ก่อนปลูก ขัน้ ตอนคอ่ นข้างละเอียดอ่อน แต่เชือ่ ได้วา่ สง่ ผลดีกับผ้ปู ลูกอย่างแนน่ อน ที่สำคญั การ
ปลูกพชื ทกุ ชนิดจะต้องไมใ่ หม้ ีนำ้ ขงั เป็นเวลานาน เพราะว่าถ้าเกดิ น้ำท่วมขงั เป็นเวลานานนัน้ จะทำใหเ้ กดิ โรคตามมา
อย่างแนน่ อน

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพิษ 18

ใบงานท่ี 1

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 ฐานการปลกู ผักปลอดสารพิษ
เรื่อง การวเิ คราะห์หลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง

ควำมรู้ท่ีตอ้ งมีก่อน คุณธรรมท่ีจะทำใหก้ ำรเรียนรู้สำเร็จ

- ........................................................... - ...........................................................
- ........................................................... - ...........................................................
- ........................................................... - ...........................................................
- ........................................................... - ...........................................................
-
...........................................................

พอประมำณ มีเหตุผล มีภูมิคุม้ กนั

- ................................................ - ................................................ - ................................................
- ................................................ - ................................................ - ................................................
- ................................................ - ................................................ - ................................................
- ................................................ - ................................................ - ...............................................

- ทำตำมข้นั ตอนไดอ้ ยำ่ งถกู ตอ้ ง

การใช้ชีวติ ท่ีสมดลุ และพร้อมรับการเปลยี่ นแปลงในด้านต่าง ๆ มดี ังนี้

วตั ถุ สงั คม ส่ิงแวดลอ้ ม วฒั นธรรม

- .............................. - .............................. - .............................. - ..............................
............................. ............................. ............................. .............................

- .............................. - .............................. - .............................. - ..............................
............................. ............................. ............................. .............................

- .............................. - .............................. - .............................. - ..............................
............................. ............................. ............................. .............................

- .............................. - .............................. - .............................. - ..............................
............................. ............................. ............................. .............................

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 19

ใบงานที่ 2
ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 ฐานการปลูกผักปลอดสารพิษ

เร่ือง การปลูกผักปลอดสารพิษ

จงตอบคำถาม และอธบิ ายให้ได้ใจความดงั ต่อไปนี้
1. บอกความหมายของผักปลอดสารพษิ

………………………………………………………………………….............................................................................
........................................………………………………………………………………………………….………………………
……………………………..................................................................................................................…………
บอกประโยชนข์ องการปลกู ผักปลอดสารพษิ
………………………………………………………………………….............………………………………………………………
………………………….……………………………………………………………………....................................................
.................................................................................................................................................... ...........

2. ยกตวั อยา่ งวสั ดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่สามารถนำมาใชใ้ นการปลูกผักปลอดสารพษิ ได้ พร้อมวาดภาพประกอบ
.................................................................................

.................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

.................................................................................

.................................................................................
.................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

ช่อื - นามสกลุ ...............................................................................................................

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 20

ใบงานท่ี 3
ฐานการเรียนร้ทู ่ี 2 ฐานการปลกู ผักปลอดสารพิษ
เร่อื ง สารทใ่ี ชใ้ นการปลูกผักปลอดสารพิษ และประโยชนข์ องการปลูกผักปลอดสารพษิ

จงตอบคำถามต่อไปน้ี
๑. บอกช่ือของพันธ์ุผกั ทท่ี นต่อโลกมอี ะไร

………………………………………………………………………….............................................................................
........................................………………………………………………………………………………….………………………
……………………………..................................................................................................................…………
………………....................................................................................................................... ...... .................
............................................................................................................................. ...................................

๒. บอกขอ้ ดี และข้อเสยี การปลูกผักปลอดสารพิษ ขอ้ เสยี
การปลกู ผกั ปลอดสารพิษ

ข้อดี

ชอื่ - นามสกลุ ...............................................................................................................

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 21

แบบทดสอบหลังเรียน

ขอ้ 1. เหตใุ ดการปลกู พชื ผักจึงทำรายได้ใหแ้ กผ่ ้ปู ลูกผกั ได้ ขอ้ 6. อนินทรยี ์ท่ีใชใ้ นการปลูกดินทไี่ ด้จากธรรมชาตคิ ือ

เร็วกว่าการปลกู พืชชนิดอืน่ ข้อใด

ก.ไก่ราคาจำหนา่ ยสูงกว่าพืชชนดิ อ่นื ๆ ก.ทราย

ข.ไข่พชื ผกั สามารถปลูกร่วมกับพืชผกั อ่ืนๆได้ดี ข.วัชพชื

ค.ควายผกั เป็นพืชอายุส้ันสามารถปลกู ได้หลายครงั้ ในหนึ่ง ค.ป๋ยุ คอก

ฤดูกาล ง.ปุ๋ยหมัก

ง.คนปลูกพืชมีนอ้ ยแตค่ นบริโภคผักมมี ากราคาผกั จงึ แพง ขอ้ 7 การขุดแปลงปลูกผกั ควรตากดนิ เพื่อฆ่าเช้ือโรคก่ีวนั

ข้อ 2 ป้าจันทรต์ ้องการทำการเกษตรทห่ี ลกี เลี่ยงการใช้ ก. 3-4 วนั

สารเคมีในการผลิตใชป้ ยุ๋ อนิ ทรียเ์ พอ่ื เพิม่ ความอุดมสมบรู ณ์ ข. 4-5 วัน

ของดนิ และควบคมุ จำกัดศตั รูพชื โดยวธิ กี ารทางชวี ภาพ ค. 6-7 วัน

ดงั น้นั พระจันทรค์ วรเลือกทำการเกษตรรูปแบบใด ง. ตามทเี่ ราตอ้ งการ

ก.เกษตรอินทรีย์ ข้อ 8 คุณสมบตั ทิ ี่ดขี องวสั ดปุ ลูกควรมีลักษณะอย่างไร

ข.เกษตรเชงิ เดย่ี ว ก.มีปรมิ าณเกลือแร่ตำ่

ค.เกษตรธรรมชาติ ข.สวยงามเปน็ ทีน่ ยิ ม

ง.เกษตรผสมผสาน ค.มลี กั ษณะทึบและแข็งแรง

ข้อ 3 ปญั หาใดเป็นปัญหาท่สี ำคญั ท่ีสุดของเกษตรกรไทยใน ง.ไมอ่ ุ้มนำ้ จนเกนิ ไปและมรี ูระบายพอสมควร

ปจั จบุ นั ขอ้ 9 ข้อใดเปน็ การกำจัดวัชพืชก่อนการขุดแปลงปลูก

ก.ทนุ ข.ท่ดี นิ พืชผัก

ค.การใช้ปุ๋ย ง.การใช้สารเคมี ก.เผาวัชพืช

ขอ้ 4 ข้อใดคอื ความสำคัญของปยุ๋ อินทรียท์ ี่มีต่อพืช ข.ไถกลบวชั พชื

ก.ช่วยใหผ้ ลไมม้ ีรสหวาน ค.กำจัดวชั พืชด้วยสารเคมี

ข.ช่วยให้ดนิ เป็นสดี ำ ร่วนซยุ ง.ไม่มขี ้อถูก

ค.ชว่ ยใหพ้ ืชเจริญเติบโตเร็วผลดก ขอ้ 10 ขอ้ ใดคือวิธกี ารปอ้ งกันกำจัดศัตรูพชื ในแปลงปลูก

ง.ช่วยเร่งการเจรญิ เติบโตของใบและราก ผักปลอดสารพิษ

ขอ้ 5 ข้อใดคอื ความหมายของพชื ผกั ปลอดสารพิษทถ่ี ูกต้อง ก.การใช้สารเคมี

ก.พชื ท่ใี ชร้ ับประทานได้ ข.การใชส้ มุนไพร

ข.พืชที่มสี ีเขยี วมีคุณค่าทางอาหาร ค.การตดั แตง่ ใบผัก

ค.พืชอะไรก็ไดท้ รี่ ับประทานแล้วไมม่ ีสารพิษปลอดภยั ง.การใสป่ ุ๋ยวทิ ยาศาสตร์

ง.พชื ผักท่ปี ลกู ภายในบรเิ วณบ้านเพื่อใช้ผักบรโิ ภคภายใน

ครวั เรอื น

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 22

แนวทางการตอบใบงานที่ 1
ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 ฐานการปลกู ผกั ปลอดสารพิษ
เรอ่ื ง การวเิ คราะห์หลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง

ผ้เู รียนได้เรียนรู้มีหลกั ปศพพ. และปฏิบตั ิ ดงั นี้

ควำมรู้ที่ตอ้ งมีก่อน คุณธรรมท่ีจะทำให้กำรเรียนรู้สำเร็จ

- มีควำมรู้เก่ียวกบั กำรปลูกพชื ผกั และพชื ไร่ - มีควำมรับผดิ ชอบต่องำนที่ไดร้ ับมอบหมำย
- มีควำมรู้เกี่ยวกบั กำรหำพนั ธุ์พชื /วิธีปลูก - มีควำมตรงต่อเวลำ ทำงำนทนั เวลำ
- มีควำมรู้เกี่ยวกบั กำรดูแลรักษำพืชผกั และพืชไร่ - มีควำมเป็นระเบียบเรียบร้อย เกบ็ อปุ กรณ์เม่ือไม่

วิธีกำรเกบ็ เกี่ยว ใช้

- มีควำมอดทนไมย่ อ่ ทอ้ ต่ออุปสรรคใ์ นกำรทำงำน
- กำรประหยดั อดออม
- ควำมเอ้ือเฟ้ื อเพอ่ื แผแ่ บง่ ปัน/กำรเสียสระ

พอประมำณ มีเหตผุ ล มีภูมิคมุ้ กนั

- ใชแ้ หลง่ เรยี นรไู้ ดอ้ ยา่ งเหมาะสม - ผเู้ รียนไดล้ งมือปฏบิ ตั ิกิจกรรมจริง - นำควำมรู้ที่ไดเ้ รื่องกำรปลกู พืชผกั

กบั กจิ กรรมและเวลาทก่ี าหนด ตำมข้นั ตอนดว้ ยควำมรอบคอบมี ไปใชป้ ระโยชนใ์ นครอบครัว
เหตผุ ล
- ใชว้ สั ดุอุปกรณ์ไดอ้ ยำ่ เหมำะสม - วำงแผนงำนอยำ่ งเป็นระบบชดั เจน
- ผเู้ รียนมีแนวทำงในกำรสร้ำง - สำมำรถใชอ้ ุปกรณ์ตำ่ งๆไดอ้ ยำ่ ง
อยำ่ งคุม้ คำ่ และเกิดประโยชน์
สูงสุด รำยไดเ้ สริม ระมดั ระวงั เพ่ือไม่ให้เกิดอนั ตรำย
แก่ตนเองได้
- รู้จกั นำพชื ท่ีหำไดง้ ่ำยปลูกไว้ - ใชเ้ วลำว่ำงใหเ้ กิดประโยชน์
- ลดรำยจำ่ ยในครอบครัว - มีแนวทำงในกำรประกอบอำชีพ
บริโภคไมต่ อ้ งไปซ้ือหำ

- ไดพ้ ชื ผกั ปลอดสำรพษิ ไว้

รับประทำน

การใช้ชีวติ ทส่ี มดลุ และพร้อมรับการเปลย่ี นแปลงในด้านต่าง ๆ มีดังนี้

วตั ถุ สังคม ส่ิงแวดลอ้ ม วฒั นธรรม

- รู้วิธีกำรใชว้ สั ดุอปุ กรณ์ - รู้จกั ทำงำนร่วมกนั - รจู้ กั การใช้ทรัพยากร - รู้จกั วฒั นธรรม ภมู ิ

อยำ่ งประหยดั คมุ้ ค่ำดว้ ย ยอมรับฟังควำม อยา่ งประหยดั เกิด ปัญญำทอ้ งถิ่น
ควำมระมดั ระวงั และ คดิ เห็นของผอู้ น่ื ประโยชน์และคมุ้
ปลอดภยั คา่ สงู สดุ - ภมู ิใจในภูมิปัญญำ
- ถำ่ ยทอดควำมรู้สู่
- มีทกั ษะในกำรใชว้ สั ดุ - รูจ้ ักอนุรักษ์ ไทย
ครอบครัว ชุมชน
อุปกรณ์ในกำร สิง่ แวดลอ้ ม

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 23

แนวทางเฉลยใบงานที่ 2
ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 ฐานการปลกู ผักปลอดสารพิษ

เรื่อง ความสาํ คัญของการปลูกผกั ปลอดสารพษิ

จงตอบคำถาม และอธบิ ายใหไ้ ดใ้ จความดังต่อไปน้ี
1. บอกความหมายของผักปลอดสารพิษ

ผกั ปลอดสารพิษ หมายถึง ผักทมี่ รี ะบบการผลิตท่ใี ช้สารเคมีในการปอ้ งกนั และปราบศัตรูพชื
รวมทง้ั ปยุ๋ เคมีเพื่อการเจรญิ เติบโตของพชื แต่ให้เว้นชว่ งการใชส้ ารเคมีก่อนการเก็บเกี่ยว ซงึ่ ผลผลติ ทไี่ ดย้ งั
มีสารเคมตี กคา้ ง แตไ่ ม่เกนิ ในปรมิ าณท่ีกำหนดเพื่อความปลอดภัยของผบู้ รโิ ภค
2. บอกประโยชน์ของการปลูกผักปลอดสารพิษ

ช่วยใหเ้ กษตรกรท่ีทำการปลูกพชื ผกั ปลอดสารพษิ นนั้ มีคณุ ภาพและสุขภาพชวี ติ ท่ดี ีข้ึน เพราะว่า
ไมไ่ ด้ใช้สารเคมีในการกำจดั ทำให้ไม่ไดร้ ับสารอันตรายเข้าสรู่ า่ งกาย จงึ ทำให้คุณภาพชีวิตและสุขภาพดี
ขึน้ กว่าเดิมช่วยลดตน้ ทนุ ในการดูแลและการใช้สารเคมมี าทำลายพชื เนื่องจากการปลกู พชื ปลอดสารพิษ
นนั้ ไมม่ ีความจำเปน็ ต้องใชส้ ารเคมีแต่อยา่ งใด ทำให้การดแู ลนัน้ เป็นเรอื่ งทง่ี า่ ย เพียงแค่ใช้นำ้ ชีวภาพและ
ปุ๋ยหมกั ปุย๋ คอก ในการดแู ล และการเตรยี มดนิ ที่ดีกช็ ่วยให้พชื มภี มู ิต้านทานโรคได้อยา่ งมากมายทำให้
พืชผักทไ่ี ดม้ ี และมีคุณภาพ มากยงิ่ ขึน้ ทำใหข้ ายได้ในราคาที่ดี และได้กำไร สามารถปลูกทานเองได้
เพราะเปน็ พืชที่นิยมปลูกกันท่ัวไป ทำใหห้ ลายๆ ครอบครวั มกี ารหนั มาปลูกพชื เพื่อไวใ้ ชภ้ ายในครอบครวั
กนั มากขนึ้ ทำให้คณุ ภาพชีวิตและจติ ใจดีขึ้นอย่างเห็นไดช้ ัด
3. ยกตัวอย่างวสั ดอุ ุปกรณ์ต่าง ๆ ท่สี ามารถนำมาใชใ้ นการปลูกผักปลอดสารพิษได้ พร้อมวาดภาพประกอบ

จอบขดุ ลักษณะตวั จอบเปน็ แผน่ แบน หน้าจอบโค้ง
เว้า มมุ จอบแหลม คม มีนำ้ หนักมากกว่าจอบถาก จอบถาก
ลักษณะตวั จอบเปน็ แผน่ แบนบาง หน้าจอบเรยี บเสมอกัน
น้ำหนักเบากวา่ จอบขดุ เสียม (Spades) เป็นอุปกรณ์ขุดดินท่ี
ใชส้ ำหรับขดุ ดนิ มรี ูปทรงขนาดเลก็ และมีน้ำหนักเบา จงึ ไม่
กนิ แรงผใู้ ช้งาน

พลว่ั เป็นเคร่ืองมือใช้ในการ ตกั ดนิ หรือ ตกั ทรายที่
ความละเอียดมาก หรอื เป็นก้อนทไ่ี มใ่ หญน่ ัก พล่ัวมีนำ้ หนัก
พอๆกับเสียม แต่มใี บท่ีกวา้ งและบางกว่าเสียมและจอบ
เล็กน้อย คมของพล่ัวไม่ได้มีไว้ใช้ในการขุดหรือเจาะ แตม่ ีไวใ้ น
การตกั หรือโกย เศษทราย เศษดนิ หรือ เศษวัชพชื ที่ได้ทำ
การกวาดรวมๆกันไวเ้ ป็นกองๆเรียบรอ้ ยแลว้ เพ่ือตกั ไปใส่ ถุง
ปุย๋ หรอื ปุง้ กี๋ หรอื ถังขยะ เพอ่ื เพม่ิ ความมรวดเรว็ ในการ
จัดเกบ็ และทำความสะอาด

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 24

แนวทางเฉลยใบงานท่ี 3
ฐานการเรียนรู้ที่ 2 ฐานการปลูกผกั ปลอดสารพิษ
เร่ือง สารทใ่ี ชใ้ นการปลูกผักปลอดสารพษิ และประโยชนข์ องการปลูกผกั ปลอดสารพษิ

จงตอบคำถามต่อไปน้ี
1. บอกชอื่ ของพันธุ์ผกั ที่ทนต่อโรคมีอะไร

1. ประเภทกนิ ใบ เชน่ คะนา้ ผักชี กะหลำ่ ปลี ผกั กวางตงุ้ เปน็ ตน้
2. ประเภทกนิ ดอก เช่น กะหลำ่ ดอก และดอกผกั ชนดิ ตา่ งๆ
3. ประเภทกินผลหรือฝกั เช่น พรกิ มะเขือ ฟกั แตงกวา ถวั่ ฝกั ยาว เปน็ ตน้
4. ประเภทกินหัวหรือราก เช่น ขงิ ข่า ตะไคร้ กระเทยี ม เป็นต้น

2. บอกข้อดีและข้อเสยี การปลูกผักปลอดสารพษิ

การปลูกผักปลอดสารพิษ

ข้อดี ขอ้ เสีย

การปลกู พชื ผักปลอดสารพษิ นนั้ แน่นอนอยู่แลว้ ว่าจะตอ้ ง แทบจะไมม่ ีผลกระทบของข้อเสยี เลยก็ว่าได้

ได้ผกั ทีส่ ด สะอาด และปลอดภัย ทัง้ ตวั เกษตรกรเอง และ อาจจะมบี า้ งแตน่ ้อย อาจจะเสยี เวลาในการดแู ล

ผบู้ ริโภค ซึ่งก็มีดังน้ี หรอื ไม่กอ็ าจจะใช้เวลาในการดแู ลทล่ี ะเอียดอ่อน

ชว่ ยใหเ้ กษตรกรท่ีทำการปลูกพชื ผักปลอดสารพษิ นั้นมี มากเกินไป ซึ่งยุคปัจจุบนั ก็มีการหนั มาใชว้ ธิ ีการปลกู

คณุ ภาพและสุขภาพชีวติ ทีด่ ีข้ึน เพราะวา่ ไมไ่ ด้ใช้สารเคมี พืชปลอดสารพิษกันมากอยแู่ ล้ว ทำให้การพดู ถงึ

ในการกำจัด ทำให้ไม่ไดร้ บั สารอันตรายเขา้ ส่รู า่ งกาย จึง ขอ้ เสยี นั้นอาจจะเป็นเรื่องเวลาเสียมากกว่า แต่

ทำใหค้ ณุ ภาพชีวติ และสขุ ภาพดีขึน้ กวา่ เดิม เสียเวลาแต่แลกมากับคุณภาพและสขุ ภาพทีด่ ีข้ึนก็

ช่วยลดต้นทนุ ในการดแู ลและการใชส้ ารเคมีมาทำลายพืช ถอื ว่าเป็นเร่ืองท่ดี ี

เน่อื งจากการปลกู พชื ปลอดสารพษิ นนั้ ไมม่ ีความ

จำเปน็ ตอ้ งใช้สารเคมีแต่อย่างใด ทำใหก้ ารดแู ลนัน้ เปน็

เรอ่ื งท่งี า่ ย เพียงแคใ่ ช้น้ำชีวภาพและปุย๋ หมัก ปยุ๋ คอก ใน

การดแู ล และการเตรียมดินทด่ี กี ็ช่วยให้พชื มภี ูมติ า้ นทาน

โรคไดอ้ ย่างมากมายทำให้พชื ผกั ทไ่ี ด้มีคณุ ภาพมากขึ้น

เพราะไม่ไดใ้ ชส้ ารเคมใี นการช่วยเร่งการเจริญเตบิ โต ทำ

ให้ไดผ้ กั ท่ีสด สะอาด ปลอดภยั และมคี ุณภาพ มากยิ่งข้นึ

ทำให้ขายไดใ้ นราคาทีด่ ี และได้กำไร สามารถปลกู ทาน

เองได้ เพราะเป็นพืชท่ีนยิ มปลกู กนั ทว่ั ไป ทำให้หลายๆ

ครอบครวั มีการหนั มาปลูกพืชเพอื่ ไวใ้ ชภ้ ายในครอบครวั

กันมากขน้ึ ทำให้คณุ ภาพชวี ติ และจิตใจดขี ้นึ อย่างเห็นได้

ชดั

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 25

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน

ขอ้ 1. เหตุใดการปลกู พชื ผักจึงทำรายได้ให้แกผ่ ปู้ ลูกผกั ได้ ขอ้ 6. อนินทรีย์ทใ่ี ชใ้ นการปลูกดินที่ได้จากธรรมชาตคิ ือ
เร็วกวา่ การปลกู พืชชนิดอืน่ ขอ้ ใด
ก.ไกร่ าคาจำหน่ายสงู กว่าพืชชนิดอนื่ ๆ ก.ทราย
ข.ไข่พชื ผักสามารถปลกู ร่วมกบั พืชผักอ่ืนๆไดด้ ี ข.วัชพืช
ค.ควายผักเป็นพืชอายสุ ัน้ สามารถปลกู ได้หลายครงั้ ใน ค.ปุ๋ยคอก
หนงึ่ ฤดูกาล ง.ป๋ยุ หมัก
ง.คนปลูกพชื มีนอ้ ยแตค่ นบริโภคผักมีมากราคาผกั จึง ขอ้ 7 การขุดแปลงปลูกผกั ควรตากดินเพื่อฆ่าเชอ้ื โรคกี่
แพง วนั
ขอ้ 2 ป้าจนั ทร์ต้องการทำการเกษตรท่ีหลกี เลี่ยงการใช้ ก. 3-4 วนั
สารเคมใี นการผลิตใช้ปยุ๋ อนิ ทรีย์เพือ่ เพิ่มความอุดม ข. 4-5 วัน
สมบูรณ์ของดนิ และควบคมุ จำกัดศตั รูพืชโดยวธิ กี ารทาง ค. 6-7 วนั
ชีวภาพดงั น้นั พระจันทรค์ วรเลือกทำการเกษตรรูปแบบใด ง. ตามท่ีเราตอ้ งการ
ก.เกษตรอินทรีย์ ข้อ 8 คุณสมบตั ิท่ีดีของวสั ดุปลูกควรมีลักษณะอย่างไร
ข.เกษตรเชิงเดยี่ ว ก.มปี ริมาณเกลือแร่ตำ่
ค.เกษตรธรรมชาติ ข.สวยงามเปน็ ทนี่ ยิ ม
ง.เกษตรผสมผสาน ค.มลี ักษณะทบึ และแข็งแรง
ขอ้ 3 ปญั หาใดเป็นปญั หาทีส่ ำคญั ท่สี ุดของเกษตรกรไทย ง.ไมอ่ ุ้มนำ้ จนเกินไปและมีรูระบายพอสมควร
ในปจั จุบัน ขอ้ 9 ข้อใดเปน็ การกำจัดวัชพืชก่อนการขุดแปลงปลูก
ก.ทุน ข.ทดี่ ิน พืชผกั
ค.การใช้ปยุ๋ ง.การใช้สารเคมี ก.เผาวัชพชื
ข้อ 4 ข้อใดคอื ความสำคัญของปุ๋ยอินทรยี ท์ ี่มีต่อพืช ข.ไถกลบวชั พืช
ก.ชว่ ยใหผ้ ลไมม้ รี สหวาน ค.กำจดั วัชพชื ด้วยสารเคมี
ข.ชว่ ยใหด้ นิ เป็นสดี ำ รว่ นซยุ ง.ไมม่ ีข้อถูก
ค.ชว่ ยให้พชื เจรญิ เตบิ โตเรว็ ผลดก ขอ้ 10 ขอ้ ใดคือวิธกี ารป้องกันกำจัดศตั รูพืชในแปลง
ง.ช่วยเร่งการเจริญเติบโตของใบและราก ปลูกผกั ปลอดสารพษิ
ข้อ 5 ข้อใดคอื ความหมายของพชื ผักปลอดสารพิษที่ ก.การใช้สารเคมี
ถูกต้อง ข.การใช้สมุนไพร
ก.พชื ทใ่ี ช้รบั ประทานได้ ค.การตดั แต่งใบผัก
ข.พชื ท่มี สี เี ขยี วมีคุณค่าทางอาหาร ง.การใสป่ ยุ๋ วทิ ยาศาสตร์
ค.พชื อะไรก็ไดท้ ีร่ ับประทานแลว้ ไมม่ ีสารพิษปลอดภยั
ง.พชื ผกั ท่ีปลกู ภายในบริเวณบ้านเพอ่ื ใชผ้ กั บริโภคภายใน
ครวั เรอื น

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 26

แบบสอบถามความพึงพอใจ

ฐานการเรียนรูท้ ี่...........ชอ่ื ฐาน ..................................................................
กจิ กรรม .............................................................................

******************************

คำชแี้ จง แบบสอบถามความพึงพอใจ มีจำนวน 3 ตอน ให้ผู้ตอบแบบสอบถามความพงึ พอใจทำเครื่องหมาย 
ลงในชอ่ ง ทตี่ รงกับความคิดเห็นของท่านมากที่สดุ เพียงข้อเดียว

ตอนท่ี 1 ข้อมูลทัว่ ไป

เพศ  ชาย  หญิง  เพศทางเลือก (LGBTQ+)

ระดบั การศึกษา  ตำ่ กว่า ป.6  ป.6/ประถมศึกษา  ม.3 หรอื ม.ต้น

 ม.6 หรือเทยี บเท่า  ปวส./อนปุ ริญญา  ปริญญาตรขี ึน้ ไป

อายุ  ต่ำกว่า 15 ปี  15 - 20 ปี  21 - 30 ปี

 31 - 40 ปี  41 - 50 ปี  51 - 60 ปี

 61 ปขี นึ้ ไป

อาชพี  นกั เรียน/นกั ศกึ ษา  รับจ้าง  เกษตรกร  คา้ ขาย

 อื่น ๆ (ระบุ).............................................................................................

ตอนที่ 2 ความพึงพอใจท่ีมีต่อฐานการเรียนรู้ โดยระดบั ความพงึ พอใจ แบ่งออกเปน็ 5 ระดบั ดังนี้

5 หมายถงึ มากท่สี ุด

4 หมายถึง มาก

3 หมายถึง ปานกลาง

2 หมายถึง นอ้ ย

1 หมายถงึ นอ้ ยทสี่ ุด

รายละเอยี ด ระดับความพึงพอใจ
5 4 321

1. ผู้เรยี น/ผเู้ ขา้ ร่วมกจิ กรรมได้รบั ความรู้และมีความเข้าใจจากการเรยี นรู้

ในฐานการเรียนรู้

2. ผเู้ รยี น/ผ้เู ขา้ รว่ มกิจกรรมมีทกั ษะจากการเรียนร้ใู นฐานการเรยี นรู้

3. วสั ด/ุ อุปกรณ์ในการสาธิตหรือใหผ้ ูเ้ รยี น/ผู้เขา้ ร่วมกิจกรรมไดฝ้ ึกปฏิบัติเพียงพอ

4. สื่อท่ีใช้ในการจัดกิจกรรมกระบวนการเรียนรู้มีความเหมาะสม หลากหลาย

เพียงพอ และน่าสนใจ

5. ผู้สอน/วิทยากร สง่ เสริมให้ผูเ้ รียน/ผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรมทำงานรว่ มกนั เปน็ ทีม

ฐานการเรยี นรู้ที่ 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 27

รายละเอียด ระดบั ความพึงพอใจ
5 4 321
6. ผู้สอน/วทิ ยากร สง่ เสริมใหผ้ ู้เรยี น/ผู้เขา้ รว่ มกิจกรรมมีความคิดรเิ ร่ิมสร้างสรรค์
และคิดเป็น

7. ผสู้ อน/วิทยากร รบั ฟงั ความคดิ เห็นที่แตกต่างของผู้เรยี น/ผเู้ ขา้ รว่ มกิจกรรม
8. ผสู้ อน/วิทยากร ให้ความสนใจผเู้ รยี น/ผ้เู ขา้ ร่วมกจิ กรรม อย่างทัว่ ถงึ เทา่ เทียม

ไมเ่ ลอื กปฏิบตั ิ
9. ผู้สอน/วิทยากร เปิดโอกาสใหผ้ เู้ รียน/ผู้เข้าร่วมกิจกรรมซกั ถามปญั หาหรอื ข้อ

สงสัย
10. การจดั กระบวนการเรียนรู้ในฐานการเรียนรู้มีความสนุกสนานและนา่ สนใจ

ตอนที่ 3 ขอ้ คิดเหน็ /ข้อเสนอแนะ
............................................................................................................................. .......................................................
....................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
................................................................................................................................................................. ...................

ขอขอบคุณในความรว่ มมือ

ฐานการเรยี นรู้ท่ี 2 การปลูกผักปลอดสารพษิ 28

คณะผู้จดั ทำ

ทปี่ รกึ ษา ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอเมอื งหนองบวั ลำภู
รกั ษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ กศน.อำเภอสุวรรณคหู า
1. นายวินัย แสงใส ครูผู้ชว่ ย
ครผู ชู้ ่วย
2. นางสาวพิชชาพิมพ์ เพ็ชรเวยี ง ครูอาสาสมัครการศึกษานอกโรงเรียน
3. นางสาวอารยา วิชาสวัสด์ิ ครอู าสาสมคั รการศึกษานอกโรงเรียน
4. นายวชรพล เพยี เทพ ครูอาสาสมัครการศกึ ษานอกโรงเรียน
5. นายอภิชาติ สุทธโิ สม
6. นางสวุ รรณา สุทธโิ สม ครู กศน.ตำบล
ครู กศน.ตำบล
คณะทำงาน/ผ้ใู หข้ อ้ มลู
1. นางยพุ รัตน์ ทุมวนั
2. นางสาวหทยั รัตน์ พมิ พจ์ ่อง

เรยี บเรียงและจัดพิมพ์ ครู กศน.ตำบล
นางยพุ รตั น์ ทุมวนั