สารอาหารและประโยชน์ของสารอาหาร 1

สารอาหารและประโยชน์ของ
สารอาหาร

รายวชิ าวิทยาศาสตร์ ป.6
ครูผู้สอน นางสาวกนกวรรณ เสยี งล้า

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

• 1. รวบรวมข้อมูลและบอกความหมายและประโยชน์ของสารอาหาร
• 2. ระบปุ ระเภทของสารอาหารที่รบั ประทานในชวี ติ ประจ้าวัน

อาหารที่นกั เรียนรบั ประทานในชวี ิตประจ้าวนั

นักเรียนคดิ วา่ อาหารแตล่ ะชนดิ ใหส้ ารอาหารประเภทใดบา้ ง

อาหาร

อาหาร เปน็ สิ่งทีเ่ รารับประทานแลว้ มปี ระโยชนต์ ่อรา่ งกาย โดยใน
อาหารจะมีสารอาหารประเภทต่าง ๆ ซ่งึ มีประโยชนเ์ พอ่ื การเจริญเตบิ โตและ
การดา้ รงชวี ิต จา้ แนกตามเกณฑ์การไดร้ ับพลังงานจากสารอาหาร สามารถ
แบ่งสารอาหารได้ 2 กลมุ่ ใหญ่ๆ

คอื กลุ่มท่ใี ห้พลงั งาน และ กล่มุ ทไี่ ม่ใหพ้ ลงั งาน

สารอาหารและประโยชน์ของสารอาหาร

อาหารแต่ละอยา่ งมปี ระเภทและปรมิ าณของสารอาหารแตกต่างกนั

สารอาหารแตล่ ะประเภทมีประโยชน์ต่าง ๆ ต่อรา่ งกายเพ่ือให้รา่ งกายเจริญเตบิ โต
และด้ารงชวี ติ อย่ไู ด้

กลุม่ ทีใ่ ห้พลังงาน
สารอาหารประเภทคารโ์ บไฮเดรต

• พบใน ขา้ ว แปง้ น้าตาล เผอื ก และมัน ใหพ้ ลงั งานแก่รา่ งกาย 4 กิโลแคลอ

รตี่ ่อกรมั และชว่ ยควบคมุ การท้างานของร่างกายให้เป็นปกติ ถา้ ขาด
สารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตจะทา้ ใหร้ ่างกายออ่ นแอ ไมม่ แี รง ซูบผอม
ความต้านทานโรคมนี ้อยและอาจเกิดโรคแทรกได้ง่าย

กลุ่มทใ่ี หพ้ ลงั งาน
สารอาหารประเภทโปรตนี

• พบในเนือสตั ว์ ไข่ นม ถั่วเมลด็ แหง้ และงา ให้พลงั งานแกร่ ่างกาย 4 กิโล

แคลอรีต่ ่อกรมั ท้าให้ร่างกายเจริญเติบโตมสี ขุ ภาพดี เสริมสรา้ งและ
ซ่อมแซมสว่ นทส่ี ึกหรอและชว่ ยควบคมุ การท้างานของรา่ งกายใหเ้ ป็นปกติ
ถา้ ขาดสารอาหารประเภทโปรตีนจะทา้ ใหร้ ่างกายซูบผอม ตวั ซีด เหนอื่ ย
งา่ ยผมรว่ ง ออ่ นเพลีย เลอื ดจาง

กลมุ่ ทีใ่ หพ้ ลังงาน
สารอาหารประเภทไขมัน

• พบในน้ามันและไขมนั จากพชื และสตั ว์ ซ่งึ ใหพ้ ลังงานแก่รา่ งกาย 9 กิโล

แคลอรีต่อกรัม ชว่ ยใหร้ า่ งกายอบอนุ่ และควบคุมการทา้ งานของร่างกาย
ให้เป็นปกติ ถ้าขาดสารอาหารประเภทไขมันจะทา้ ใหร้ ่างกายซบู ผอม
ผิวหนังยน่ และอาจจะทา้ ใหข้ าดวติ ามนิ ชนิดอน่ื ไปดว้ ย

กลมุ่ ท่ีไม่ใหพ้ ลงั งาน
สารอาหารประเภทวติ ามนิ

• พบในผลไม้ พชื ผกั ช่วยเสรมิ สร้างการท้างานของรา่ งกายใหเ้ ป็นปกติท้าใหร้ า่ งกาย

เจริญเติบโตมสี ขุ ภาพดี ถ้าขาดวติ ามนิ อาจท้าให้เปน็ โรคตา่ ง ๆ เช่น

• ขาดวติ ามนิ เอท้าให้เกดิ โรคตาฟาง ตาบอดกลางคืน
• ขาดวิตามินบหี น่ึงท้าให้ใจสนั่ เกดิ โรคหวั ใจโตและเต้นเรว็ หอบ เหนือ่ ยเปน็ โรคเหน็บชา
• ขาดวิตามนิ ซเี ปน็ ลกั ปิดลกั เปิด

กลุ่มที่ไม่ใหพ้ ลังงาน
สารอาหารประเภทเกลือแร่

• พบในผลไม้ พืชผัก ชว่ ยเสริมสรา้ งการทา้ งานของรา่ งกายใหเ้ ป็นปกติ ทา้

ใหร้ ่างกายเจรญิ เตบิ โต มสี ขุ ภาพดี ตลอดจนเป็นส่วนประกอบหลกั ของ
อวยั วะตา่ ง ๆ เช่น กระดกู และฟันรา่ งกายต้องการเกลือแร่ในปริมาณน้อย
แต่ขาดไม่ได้ เกลือแรท่ ่รี า่ งกายตอ้ งการ เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรสั ไอโอดีน
เหลก็ แมกนีเซยี ม โซเดียม

กลุ่มที่ไม่ใหพ้ ลังงาน
สารอาหารประเภทเกลอื แร่

• ถ้าขาดธาตุแคลเซยี ม อาจจะเปน็ โรคกระดูกอ่อนกระดกู ไม่แขง็ แรง อาการ

ของโรคจะท้าใหข้ ้อตอ่ กระดูกบวม ขาโคง้ โก่งกลา้ มเนอื หย่อน กระดูก
ซี่โครงด้านหนา้ รอยต่อนนู ท้าให้อกเปน็ สนั เรยี กวา่ อกไก่

กลมุ่ ท่ีไม่ใหพ้ ลังงาน
สารอาหารประเภทเกลือแร่

• ถา้ ขาดธาตเุ หล็ก อาจจะเป็นโรคโลหติ จาง รา่ งกายออ่ นแอเบ่อื อาหาร ความ

ตา้ นทานโรคต้า่ เปลือกตาขาวซีด ลนิ อักเสบ เลบ็ เปราะ

• ถ้าขาดธาตไุ อโอดนี อาจจะเป็นโรคคอหอยพอก ตอ่ มไทรอยด์บวม และถา้ ขาดธาตุ

นใี นเดก็ จะทา้ ใหร้ า่ งกายแคระ สติปญั ญาเสอื่ มหรือทเี่ รยี กวา่ โรคเอ๋อ

กลมุ่ ที่ไม่ใหพ้ ลงั งาน
นา้

น้า ร่างกายมนุษย์มีนา้ เป็นสว่ นประกอบประมาณ 60 เปอรเ์ ซ็นต์ของน้าหนักตวั นา้ ชว่ ยล้าเลยี ง
อาหารและสารตา่ ง ๆ ไปทั่วร่างกายถา้ ร่างกายขาดน้าจะท้าใหอ้ ุณหภมู ขิ องรา่ งกายสูง เกดิ ตะคริว
หมดแรง หนา้ มดื วิงเวียน จนเสียชวี ติ ได้ ทัว่ ไปมนุษย์จะขาดนา้ ได้ไม่เกิน 7 วนั

สรุป

• สารอาหาร คือสารทอ่ี ย่ใู นอาหารซึ่งรา่ งกายสามารถน้าไปใช้ประโยชนใ์ นการ

ดา้ รงชวี ิตได้ แบง่ ไดเ้ ปน็ 6 ประเภท ได้แก่ โปรตีน คารโ์ บไฮเดรต ไขมนั วิตามนิ
เกลอื แร่ และนา้

• แบง่ ตามเกณฑก์ ารให้พลังงานไดเ้ ปน็ 2 กลมุ่
• คอื กลุ่มท่ใี ห้พลังงาน ไดแ้ ก่ โปรตนี คาร์โบไฮเดรต ไขมัน
• กลุ่มที่ไมใ่ ห้พลังงาน ไดแ้ ก่ วติ ามนิ เกลือแร่ และน้า