ฆ้องวงใหญ่

By. kullathida

ฆ้องวงใหญ่

ประวัติและส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่

By. kullathida

ฆ้องวงใหญ่

ประวัติและส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่

คำนำ

ฆ้องวงใหญ่ ในหนังสือออนไลน์(e-book) ผู้จัดทำ จัดทำขึ้น
เพื่ อเป็นส่วนหนึ่งของการศึ กษาเรื่ องต่ างๆของวิชาดนตรีไทย
เช่น ความเป็นมาของฆ้องวงใหญ่ ส่วนประกอบของฆ้องวง
ใหญ่ เป็นต้น เพื่อให้นักศึกษาและผู้ที่สนใจศึกษาค้นคว้ามี
ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับดนตรีไทยมากยึ่งขึ้น

ฆ้องวงใหญ่ มีความสำคัญและจำเป็นอย่างมากในชีวิต
ประจำวันในปัจจุบันนี้ ผู้จัดจึงได้รวบรวมข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับ
ฆ้องวงใหญ่จากแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องต่างๆของวิชาดนตรี
ไทย เช่น เพลง เครื่องดนตรี เพื่อหวังว่าดนตรีในหนังสือ
ออนไลน์ (e-book) จะเป็นแหล่งความรู้สำหรับที่ผู้สนใจไม่มาก
ก็น้อย

นางสาวกุลธิดา คึ้มยะราช
2 มี.ค. 2565



สารบัญ

ความเป็นมาของฆ้องวงใหญ่

ส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่
-ร้านฆ้อง
ร้านฆ้อง
ลูกมะหวด
โขนฆ้อง
ไม้ค่ำล่าง
ไม้ตะคู้
สะพานหนู
ไม้ค้ำบน หรือ ไม้ถ่างฆ้อง
-ลูกฆ้อง

แบบฝึกหัด
-เฉลย

บรรณานุกรรม

ประวัติผู้จัดทำ

ความเป็นมาของฆ้องวงใหญ่

ฆ้อง จัดได้ว่าเป็นเครื่องดนตรีที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมา
ยาวนานชนิดหนึ่ง ในบรรดาเครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงกันในปัจจุบัน
และเป็นเครื่องดนตรีที่มีความสำคัญมาตั้งแต่โบราณ เป็นเครื่อง
ดนตรีหลักของวงดนตรีไทย ทั้งในวงมโหรี และวงปี่ พาทย์ โดยฆ้อง
ได้มีหลักฐานการค้นพบ โดยมุ่งไปที่กลองมโหระทึก กลองมโหระทึก
ถูกค้นพบครั้งแรกที่บริเวณตอนใต้ของประเทศจีนแถบมณฑลยูนาน
และมณฑลใกล้เคียง ต่อเนื่องลงมาถึงเวียดนาม กัมพูชา ลาว พม่า
มาเลเซีย อินโดนีเซีย และไทย (สมชาย รัศมี ,๒๕๔๑ : ๑๒)

สิ่งที่ชี้ให้เห็นว่า กลองมโหระทึกเป็นต้นกำเนิดของฆ้องก็เพราะ
โลหะที่ใช้ในการสร้างนั้นเอง โลหะที่ใช้ในการสร้างกลองมโหระทึก เป็น
โลหะผสมแบบเดียวกับฆ้องที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน นอกจากลักษณะ
ของเนื้อโลหะผสมแล้ว เส้นทางวิวัฒนาการของกลองมโหระทึกยัง
ผ่านการพัฒนาเป็นเครื่องดนตรีในตระกูลเดียวกัน แต่เปลี่ยนแปลง
รูปร่างที่มีทิศทางมาใกล้ฆ้องมาขึ้นนั้นคือการค้นพบ “กังสดาร” ซึ่ง
สร้างด้วยโลหะผสมแบบเดียวกันแต่รูปร่างเป็นแผ่นกลมขนาดใหญ่
มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒ เมตร พบที่วัดพระธาตุหริกุญไชย ในจังหวัด
ลำพูน คาดว่าน่าจะอยู่ราวศตวรรษที่ ๑๓ (อภิชาต ภู่ระหงษ์, ๒๕๔๐:
๑๖)

ฆ้องวงใหญ่ เป็นเครื่องดนตรีที่วิวัฒนาการมาจากฆ้องราง
ของอินโดนีเซีย สันนิษฐานว่ามีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ส่วนประกอบ
ของฆ้องวงใหญ่ประกอบด้วยลูกฆ้องและวงฆ้อง ลูกฆ้องมี 16 ลูก
ทำจากทองเหลือง เรียงจากลูกเล็กทางด้านขวา วงฆ้องสูง
ประมาณ 24 เซนติเมตร ใช้หวายโป่งทำเป็นราง ให้หวายเส้นนอก
กับเส้นในห่างกัน 14 - 17 เซนติเมตร ใช้หวาย 4 อัน ด้านล่าง 2 อัน
ขดเป็นวงขนานกัน เว้นที่ไว้ให้นักดนตรีเข้าไปบรรเลง

ฆ้องวงใหญ่ เป็นเครื่องดนตรีประเภทตีดำเนินทำนอง มีบทบาท
หน้าที่สำคัญในการดำเนินทำนองหลักของเพลง ในรูปแบบการ
ประสมวงต่าง ๆ เช่น วงปี่ พาทย์เครื่องห้า วงปี่ พาทย์เครื่องคู่ วงปี่
พาทย์เครื่องใหญ่ วงมโหรีเครื่องใหญ่ เป็นต้น โดยบรรเลงเป็นทำ
นองห่างๆ อีกทั้งยังสามารถบรรเลง “ เดี่ยว ” อวดความสามารถ
ของนักดนตรีได้อีกด้วย

ส่วนประกอบ
ของฆ้องวงใหญ่

ร้านฆ้อง ประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดังนี้
1. ร้านฆ้อง ทำด้วยหวายเป็นต้น 4 เส้น ดัดโค้ง เป็นวงกลม ใช้ 2 เส้นดัด

เป็นโค้งเป็นวงนอก อีก 2 เส้นโค้งเป็นวงใน ยึดติดกับลูกมะฮวด
2. ลูกมะหวด ทำด้วยไม้กลึงให้กลมเป็นลอนขนาบด้วย ลูกแก้ว หัวท้ายบาก

และปาดโค้งรับกับต้นหวายเป็นระยะตลอดทั้งวง
3. โขนฆ้อง ทำด้วยไม้หนา มีลักษณะตอนกลางนูน เป็นสันเรียวแหลม

เหมือนใบโพธิ์ ข้างปาดเรียวลง ยึดติดติดกับต้นหวายทั้งสองข้าง ข้างหนึ่ง
ใหญ่ อีกข้างหนึ่งเล็ก

4. ไม้ค่ำล่าง เป็นไม้ลักษณะสี่เหลี่ยมทรงแบน ยึด ติดกับหวายคู่ล่างโดย
รอบ ระยะห่างพอสมควร บางวงจะใช้แผ่นโลหะตอกตะปูคลุมอีกทีหนึ่ง

5. ไม้ตะคู้ คือไม้ไผ่เล็กๆเจาะฝังเข้าไปในลูก มะหวด เพื่อกั้นสะพานหนู
6. สะพานหนู เป็นเส้นลวดสอดโค้งเป็นวงใต้ไม้ตะคู้ เพื่อไว้ผูกหนังลูกฆ้อง
ด้านในและด้านนอก
7. ไม้ค้ำบน หรือ ไม้ถ่างฆ้อง เป็นไม้แผ่นบางๆปาดหัวท้ายเว้าตามเส้นหวาย
เพื่อใช้ถ่างให้วงฆ้อง ให้อยู่ในสภาพเป็นวงสวยงาม ปกติลูกฆ้อง 4 ลูกจะ ใส่ไม้
ถ่างฆ้อง 1 อัน ฆ้องวงใหญ่มี 16 ลูก จึงมีไม้ถ่างฆ้องวงหนึ่ง 4 อัน ที่ต้นหวาย
ทั้ง 4 ต้นจะมีหวายผ่าซีก 2 หรือ 3 เส้นประกบโดยรอบ เพื่อรองรับหนังผูก
ฆ้อง และเพื่อให้สวยงาม จะกลึงเป็นเม็ดติดไว้ที่ปลายต้นหวายทั้งสี่ต้น
สำหรับสมัยโบราณจะกลึงเม็ดเป็นขา ติดอยู่ที่ใต้ไม้ถ่างล่างอีกทีหนึ่ง

แบบฝึกหัด

1.ฆ้องวงใหญ่ เป็นเครื่องดนตรีที่วิวัฒนาการมาจากฆ้องราง
ของ ...........

2.ส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่ประกอบด้วยลูกฆ้องและวงฆ้อง
ลูกฆ้องมี ...(1)... ลูก ทำจาก ...(2)... เรียงจากลูกเล็กทางด้านขวา
วงฆ้องสูงประมาณ ....(3)... เซนติเมตร ใช้หวายโป่งทำเป็นราง ให้
หวายเส้นนอกกับเส้นในห่างกัน 14 - 17 เซนติเมตร ใช้หวาย ...
(4)... อัน ด้านล่าง ...(5)... อัน ขดเป็นวงขนานกัน เว้นที่ไว้ให้นัก
ดนตรีเข้าไปบรรเลง

3........... ทำด้วยหวายเป็นต้น 4 เส้น ดัดโค้ง เป็นวงกลม ใช้ 2 เส้น
ดัดเป็นโค้งเป็นวงนอก อีก 2 เส้นโค้งเป็นวงใน ยึดติดกับลูกมะ
ฮวด

4........... คือไม้ไผ่เล็กๆเจาะฝังเข้าไปในลูก มะหวด เพื่อกั้นสะพาน
หนู

แบบฝึกหัด

1. อินโดนีเซีย
2. (1)16ลูก , (2)ทองเหลือง , (3)24เซนติเมตร , (4)4อัน , (5)2อัน
3. ร้านฆ้อง
4. ไม้ตะคู้

บรรณานุกรม

ประวัติและส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่ (กรกฎาคม 04, 2560). (ออนไลน์)
จาก http://thaimusicbykrutui.blogspot.com/2017/07/blog-post.html.
สืบค้นเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2565.

Name
Kulthida Khum-Yarat
Nickname
Thangkwa
Phone
091-862-9509
Social Media
Thangkwa ktd
Email
[email protected]
Work
Udon - Thani Rajabhat University

ประวัติผู้จัดทำ

By. kullathida

ฆ้องวงใหญ่

ประวัติและส่วนประกอบของฆ้องวงใหญ่