เสภาเรื่อง ขุนช้างขุนแผน แนะนำตัวละคร

เสภาเรื่อง ขนุ ช้างขนุ แผน แนะนำตวั ละคร
Sepha Khun Chang Khun Phan

บุคคลสาคญั

สมเด็จพระพันวษา

สมเดจ็ พระพนั วษา เป็นพระมหากษตั ริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา ยคุ นเ้ี ป็นยุคที่บา้ นเมืองเจริญรุ่งรอื ง
มีความอุดมสมบูรณ์ราษฎรทงั้ หลายอยูก่ ันอยา่ งรม่ เย็นเปน็ สขุ บรรดาประเทศใกล้เคียงก็อ่อนน้อม
เพราะยาเกรงบารมี สมเด็จพระพันวษามีนสิ ัย โกรธง่าย แต่พระองคก์ น็ บั วา่ เป็นพระมหากษตั ริยท์ ีม่ ี
ความยตุ ิธรรมตอ่ พวกทหารเสนาอามาตย์ และราษฎรพอสมควร เมอ่ื มี คดฟี ้องร้องกนั กจ็ ะใหม้ ีการ
ไตส่ วน และพิสูจนค์ วามจริง

ครอบครัวขนุ ไกร ขุนไกรพลพา่ ย

ขุนไกรพลพ่าย เป็นทหารในสมเดจ็ พระพนั วษา รับใชร้ าชการอยู่
ที่เมืองสพุ รรณบุรี ซึง่ เป็นขอบขัณฑสีมาของกรงุ ศรีอยธุ ยา
ขุนไกรได้แตง่ งานกบั นางทองประศรี มีลูกชายด้วยกนั ชือ่ พลายแกว้
หรือ ขนุ แผน ขนุ ไกรเปน็ คนอยู่ยงคงกระพัน
และยังทานายทายทักเกง่ อีกดว้ ย

นางทองประศรี

นางทองประศรี เดิมเป็นชาวบา้ นวัดตระไกร พอแต่งงานกบั ขุนไกรพลพา่ ยก็ยา้ ยไป
อยูก่ ินดว้ ยกันที่สุพรรณบรุ แี ล้วใหก้ าเนดิ ลกู ชายคนหนึ่ง คือ พลายแกว้ เปน็ หญิงทีม่ ี
นา้ ใจเดด็ เดี่ยว ทรหดอดทน ในคราวที่ขนุ ไกรผเู้ ป็นสามปี ระสบเคราะหก์ รรมถึงถูก
ประหารชวี ิต นางทองประศรีรู้ข่าวก็รีบพาลกู หนีเขา้ ป่ามุ้งหน้าไปหาญาติของขุนไกร
ที่กาญจนบรุ ี แล้วต้งั หนา้ ตง้ั ตาทามาหากินอยา่ งขยนั ขันแข็งคอ่ ยเก็บหอมรอมริบ จนมี
ฐานะดีข้นึ และเลีย้ งลกู ชายคนเดียวอย่างเอาใจใส่ คอยอบรมส่ังสอนให้เปน็ คนดีอยู่
เสมอ

ขนุ แผน

ขนุ แผน หรือ พลายแก้ว นักรักและนักรบทีไ่ มย่ อมเป็นรองใคร มนี สิ ยั อ่อนนอ้ ม
ถ่อมตน เป็นที่รักแกบ่ คุ คลทว่ั ไปบุคคลทีข่ ุนแผนยอมอ่อนขอ้ ใหม้ เี พยี งสองคน คือ สมเด็จ
พระพนั วษา เจ้าแผน่ ดินแหง่ กรงุ ศรอี ยุธยา และนางทองประศรขี ุนแผนเผ็นคนที่เจา้ ชหู้ า
ตัวจับไดย้ าก แมว้ า่ ขุนแผนจะเป็นผู้มฤี ทธิเ์ ดชเปน็ ที่ยาเกรง แต่ในด้านอ่นื ขุนแผนเป็น
รองขนุ ชา้ งอย่สู องประการใหญค่ ือ ความรักเดียวใจเดียว และ ความร่ารวย ดว้ ยความ
เจ้าชขู้ องขุนแผน นอกจากหนา้ ตาจะหล่อเหลาเอาการแล้ว ยงั เป็นคนพดู จาอ่อนหวาน
และถนัดการใชค้ าถามหาละลวยหากพบเหน็ ใครแล้วนกึ ชอบก็จะเกีย้ วพาราสี ซา้ ยงั เป่า
คาถาจนสาวหลงกันงมงายนอกเหนือจากนางพิมพลิ าไลย ซึ่งเปน็ หญิงคนแรกในดวงใจ
ของขุนแผนแลว้ ยงั มีผ้หู ญิงอกี ๔ คน ทีต่ กเปน็ เมยี ของขนุ แผน คือ นางสายทอง
นางลาวทอง นางแก้วกิรยิ า และนางบวั คลี่

นางสายทอง

นางสายทอง เป็นพ่เี ลี้ยงนางพิมพลิ าไลย ได้เลี้ยงดกู ันมาตง้ั แตเ่ ด็ก ๆ จึงมีความรักใคร่
สนิทสนมกันมากเหมอื นพี่นอ้ งแทๆ้ นางชว่ ยเป็นแม่สือ่ ใหพ้ ลายแก้วกับ นางพิมพลิ าไลย
รกั กนั และร้เู หน็ เป็นใจให้ทง้ั สองแอบไปพบกนั หลายครั้ง ต่อมานางก็ตกเป็นภรรยา
ของพลายแก้วนางสายทองเปน็ เพอ่ื นคอยปลอบใจยามที่นางพิมพิลาไลยโศกเศรา้
เพราะความอาลัยรักและหว่ งใยพลายแกว้ ที่จากไปทาสงครามในแดนไกล แตน่ าง
ไมไ่ ด้มโี อกาสอยูร่ ว่ มกบั พลายแกว้ อย่างใกล้ชดิ ในฐานะสามีภรรยาเลย แม้วา่ พลาย
แก้ว จะมหี น้าทีร่ าชการสูงขน้ึ ได้เป็นขนุ แผนแสนสะท้าน และได้เลื่อนเป็น พระสุริ
นทรฤาไชย นางสายทองกย็ งั อยู่กบั นางศรปี ระจนั แมข่ องนางพิมพลิ าไลยเช่นเดิม

นางลาวทอง

นางลาวทอง เปน็ ลูกของแสนคาแมน นายบ้านจอมทอง แหง่ เชยี งใหม่ แมช่ อ่ื นางศรีเงินยวง
พ่อยกนางให้เป็นภรรยาของพลายแกว้ เพ่อื ตอบแทนบญุ คุณที่กองทัพของพลายแก้วไม่ได้รุกราน
ผู้คนในหมู่บา้ นให้เดือดรอ้ น พลายแก้วพานางกลับมาทีก่ รงุ ศรีอยุธยาดว้ ย เมือ่ ไดต้ าแหนง่
ขุนแผนแสนสะท้านแลว้ กพ็ านางไปที่สุพรรณบุรี ครัน้ ไดพ้ บกบั นางวนั ทองกโ็ ตเ้ ถียงกันอย่าง
รนุ แรง ขนุ แผนโกรธทีน่ างวนั ทองพูดก้าวร้าวลว่ งเกิน จึงพานางลาวทองไปอยู่ทีก่ าญจนบุรี
ตอ่ มานางป่วยหนักขนุ แผนจึงออกจากวงั มาเยีย่ ม ทาให้ขุนชา้ งมีโอกาสใสค่ วามขุนแผนนางจึง
ถกู พรากเข้าไปอยใู่ นวังทาหน้าที่ปักสะดึงกรึงไหม แตเ่ ม่อื ขนุ แผนขออภัยโทษใหน้ างเป็นอสิ ระ
สมเดจ็ พระพนั วษา กไ็ ม่พอใจส่งั จาคุกขุนแผนไว้ นางลาวทองจึงต้องพลดั พรากจากขุนแผนเปน็
เวลานานถึง ๑๖ ปจี นกระทง่ั ขุนแผนพ้นโทษจึงได้กลับมาอยดู่ ว้ ยกันอกี

นางแก้วกิริยา

นางแกว้ กิรยิ า เปน็ ลกู ของ พระยาสโุ ขทยั กับ นางเพญ็ จันทร์ พ่อพานางมาขายฝาก
ให้เป็นทาสของขนุ ช้างเพือ่ นาเงนิ ไป ใช้หน้ี ขนุ ชา้ งนกึ เอ็นดจู ึงเลี้ยงนางไว้เปน็ เหมือน
น้องสาว ขุนแผนหาของสาคัญสามอยา่ ง คือ ดาบฟ้าฟน้ื กมุ ารทอง มา้ สหี มอกไดค้ รบแลว้
คืนหนึง่ กข็ ้นึ บ้านขนุ ช้างเพือ่ ลักตวั นางวันทองไป แต่เขา้ ห้องผิดไปเข้าหอ้ งนางแกว้ กิรยิ า
และไดน้ างเป็นภรรยา กอ่ น จากกนั ขุนแผนมอบแหวนให้นางไว้ดูตา่ งหน้าและใหเ้ งินไปไถ่
ตัวกับขุนช้างตลอดเวลานางเป็นภรรยาทีด่ ีและซื่อสตั ย์ต่อขนุ แผนเสมอ ยามที่ขุนแผนมี
เคราะห์ต้องโทษถึงจาคุก นางก็ตามไปคอยปรนนิบตั ิดแู ลอยู่จนพน้ โทษซึ่งกนิ เวลาถงึ ๑๕ ปี
นางมลี ูกชายกับขุนแผน คือ พลายชุมพล

นางบัวคลี่

นางบวั คลี่ เป็นลูกสาวของหมื่นหาญกบั นางสีจนั ทร์ นางมีรปู โฉมงดงามราวกบั สาว
ชาววัง เจ้าเมอื งกรมการแหง่ กาญจนบรุ ีรู้กิตติศพั ทค์ วามงามของนางก็ส่งคนมาสู่ขอ แต่
พ่อของนางไม่ยอมยกให้ เมื่อขนุ แผนเดินทางไปเสาะหาของ ๓ อย่าง คือ กมุ ารทอง ดาบ
ฟ้าฟน้ื ม้าสีหมอก ไดม้ าพบนางบวั คลี่เขา้ กม็ ีความพอใจ และทานายดกู ร็ วู้ ่าลูกคนแรกที่
เกิดกับนางจะเปน็ ผู้ชาย ขุนแผนจึงเข้าฝากตวั เปน็ ลูกสมนุ กบั พ่อของนาง และได้นางเปน็
ภรรยาจนนางตัง้ ทอง ต่อมาพ่อของนางเห็นว่าขนุ แผนมวี ิชาอาคมเหนอื กวา่ ก็เกรงวา่ จะถกู
ยึดอานาจจึงสั่งใหน้ างบัวคลี่วางยาพิษฆ่าขุนแผนเสีย นางกเ็ ช่อื ฟงั พอ่ ยอมทาตามแต่ผี
พรายของขนุ แผนมาบอกขนุ แผนจึงรตู้ วั กแ็ ค้นเคืองทีน่ างคดิ ไมซ่ ื่อ จึงแกลง้ ทาเป็นถกู ยา
พษิ และไม่สบาย คร้ันนางนอนหลบั ก็ใช้มดี ผา่ ท้องของนางควกั เอาลูกในทอ้ งออกมาทาพธิ ี
ปลุกเสกเปน็ กุมารทอง

พลายงาม

พลายงาม มตี าแหน่งราชการเป็น จม่นื ไวยวรนาถ ซึ่งมกั เรียกสัน้ ๆ วา่ พระไวย
หรือหมน่ื ไวย เปน็ ลูกของ ขุนแผน กับนางวันทอง แตไ่ ปคลอดทีบ่ า้ นของขนุ ช้าง เพราะนางวนั
ทองถกู ขุนช้างฉดุ ไปขณะที่ทอ้ งแก่ ยิง่ โตพลายงามกย็ ่งิ ละหม้ายคลา้ ยขุนแผนมากขน้ึ ทาให้ขนุ
ช้างเกลียดชงั วนั หนึ่งจึงหลอกพลายงามไปฆา่ ในปา่ แตโ่ หงพรายของขนุ แผนมาช่วยไว้ นางวัน
ทองจึงใหพ้ ลายงามไปอยกู่ ับนางทองประศรผี เู้ ป็นย่าทีก่ าญจนบุรี พลายงามไดเ้ รียนวิชาจาก
ตาราของพอ่ จนเชย่ี วชาญมีความสามารถเชน่ เดียวกับขุนแผน ตอ่ มาได้อาสายกทัพไปรบกับ
เชยี งใหม่ แลว้ ถือโอกาสขออภัยโทษให้ขนุ แผนออกจากคุกได้ เมอ่ื กลบั จากสงครามกไ็ ดต้ าแหน่ง
เปน็ จม่ืนไวยวรนาถ และมภี รรยา ๒ คน คือ นางศรีมาลา และ นางสรอ้ ยฟา้

นางศรีมาลา

นางศรีมาลา เป็นลกู พระพิจติ รกบั นางบษุ บา นางเปน็ หญิงที่งดงามทง้ั รปู รา่ งหน้าตา
กิริยามารยาท และงามนา้ ใจ นางไดพ้ บและรกั กับพลายงาม ตอนที่พลายงามกบั ขนุ แผน ยกทพั
ไปทาสงครามกับเชียงใหมแ่ ล้วแวะเยี่ยมพ่อแมข่ องนาง หลังจากเสรจ็ สงคราม นางไดแ้ ตง่ งาม
กับพลายงามพรอ้ มกับนางสรอ้ ยฟา้ นางไดร้ บั ความรักจากพลายงามและนางทองประศรี
มากกว่าจงึ ทาให้นางสรอ้ ยฟ้าอิจฉา นางสรอ้ ยฟา้ จงึ ทาเสนห่ ใ์ หพ้ ลายงามหลงใหล และเกลียด
ชงั นางศรมี าลา ทาให้นางปวดรา้ วขมขน่ื ใจมากบางครั้งกถ็ ูกพลายงามทบุ ตี เพราะเช่อื ทีน่ าง
สร้อยฟ้าใส่ความ ครน้ั นางสร้อยฟา้ ต้องโทษประหารชวี ิตนางศรีมาลาก็ใจอ่อน ชว่ ยขออภัยโทษ
ให้ นางสร้อยฟา้ จงึ เพียงแต่ถกู เนรเทศไป ต่อมานางศรีมาลาก็ให้กาเนดิ ลกู ชาย ขุนแผนจึงต้งั ชอ่ื
ให้ว่า พลายเพชร

นางสร้อยฟา้

นางสร้อยฟา้ เป็นธิดาของพระเจา้ เชียงอินทร์ นางสร้อยฟ้ามีรูปโฉมงดงามมาก
แตก่ ิรยิ ามารยาทไมเ่ รยี บรอ้ ยนสิ ยั ข้อี ิจฉา เม่อื เชยี งใหมแ่ พ้สงคราม สมเดจ็ พระพนั วษา
กย็ กนางให้แตง่ งานกบั พลายงามพร้อมกบั นางศรมี าลา นางสรอ้ ยฟ้าเจ็บใจที่พลายงาม
รักนางศรีมาลามากกวา่ จึงให้เณรขวาดทาเสน่ห์ แล้วแกลง้ หาเรื่องให้นางศรีมาลาถูก
พลายงามทุยตี ต่อมาพลายชมุ พลก็แกไ้ ขได้ หลงั จากทีพ่ สิ ูจนไ์ ดว้ ่านางสรอ้ ยฟา้ ผิดจริง
กถ็ ูกสั่งให้ประหารชวี ิต แตน่ างอ้อนวอนให้นางศรีมาลาชว่ ยขออภยั โทษ โดยอา้ งถึงลูก
ในท้องที่จะต้องตายไปกบั นางด้วย นางจึงเพียงแต่ถูกเนรเทศไปอยู่ที่เชียงใหมต่ ามเดิม
ไมน่ านต่อมานางกค็ ลอดลูกชาย ชอ่ื พลายยง

พลายชมุ พล

พลายชุมพล เป็นลูกของขุนแผนกับนางแกว้ กิรยิ า เป็นนอ้ งของพลายงาม เม่อื ขุนแผนเปน็ เจ้า
เมอื งกาญจนบรุ นี างทองประศรกี ็ขอมาเลีย้ งไวท้ ีก่ รุงศรอี ยุธยา ต้งั แตเ่ ด็ก ๆ ครัน้ เกิดเรื่องหึงหวง
กันระหวา่ งนางศรีมาลา กบั นางสรอ้ ยฟ้าพลายชุมพลก็หนีไปหาพอ่ แมท่ ี่กาญจนบุรี แลว้ หนี
ต่อไปหาตายายทีส่ ุโขทยั ได้ บวชเณร และเรยี นวิชาลอ่ งหนหายตวั ดาดิน เสกหุน่ หญา้ อยู่ยงคง
กระพนั สาเรจ็ วิชาแลว้ ก็สึกจากเณร ปลอมตัวเปน็ มอญใช้ชื่อว่า สมิงมัตรา ยกทพั ห่นุ หญา้ เสก
มาสมทบกบั ขนุ แผนเพอ่ื จับตัวพลายงาม พลายงามรู้ตวั จึงรีบไปฟอ้ งสมเด็จพระพนั วษา
พระองค์จงึ เรยี กตัวมาสอบถามแล้วมอบให้พลายชุมพล สืบหาคนทาเสน่ห์จนสามารถแกไ้ ขได้
สาเรจ็ ต่อมากอ็ าสาไปปราบเณรขวาดซึง่ แปลงเป็นจระเขม้ าอาลาวาดฆา่ คนและจับตวั เณร
ขวาดได้สมเดจ็ พระพันวษา จึงแตง่ ตงั้ ใหเ้ ปน็ หลวงนายฤทธิ์

ครอบครัวขนุ ศรีวิชัย ขนุ ศรีวิชยั

ขุนศรีรีวิชยั รับราชการเป็นนายกรมช้างนอก เป็นเศรษฐีใหญ่ของเมอื ง
สพุ รรณบุรี มีภรรยาชือ่ นางเทพทองและมีลูกด้วยกนั คอื ขุนชา้ ง ต่อมานายโจรจัน
ศรยกพวกเข้าปล้นบา้ น ขนุ ซรีวิชัยกระโดดลงจากบา้ นหนีไปตามชาวบ้านมาชว่ ยแต่
จานวนนอ้ ยกวา่ พวกโจร ขุนศรีวิชยั จึงถูกจบั ตัวได้ พวกโจรรุมกันฟันแทง แต่อาวุธ
ไมร่ ะคายผิว หอกดาบเหลา่ นัน้ หักหมด พวกโจรจงึ ชว่ ยกนั จับมดั แล้วใช้หลาวสวน
ทวารจนขนุ ศรีวิชยั ขาดใจตาย

นางเทพทอง

นางเทพทอง เปน็ แม่ของขุนช้าง มีนสิ ยั ปากจดั ดา่ เก่ง ตอนตั้งทอ้ งขนุ ชา้ ง
น้นั นางฝนั ว่ามีนกตระกรุมคาบช้างเนา่ มาให้ ขนุ ศรีวชิ ยั ผู้เปน็ สามีทานายฝัน
ใหว้ ่าจะไดล้ ูกชาย มีวาสนาดี ทาใหพ้ ่อแมร่ า่ รวยขึ้น แตจ่ ะต้องขายหน้า
เพราะหัวล้านต้ังแตเ่ กิด เมือ่ คลอดลกู แลว้ ปรากฎว่าลกู ชายของนางหัวล้าน
จรงิ ๆ หน้าตาก็ไมน่ า่ รัก นางนึกอบั อายขายหน้าเพื่อนบ้าน จงึ เกลียดชงั ขนุ
ช้าง ไม่ใครจ่ ะเลีย้ งดอู มุ้ ชลู กู เหมือนแมค่ นอ่นื ๆ มิหนาซา้ ยงั ดา่ แช่งไม่เวน้ แต่
ละวัน

ขนุ ชา้ ง

ขนุ ชา้ ง เจา้ สัวใหญแ่ ห่งเมืองสพุ รรณบรุ ี ผยู้ ึดถือ
ความรักทีม่ ีตอ่ นางพิมเป็นใหญเ่ หนือสิง่ อนื่ ใดและ
กระทาทกุ อย่างทีจ่ ะได้นางพิมมาครอบครอง โดยไม่
สนใจวา่ การกระทาน้ันจะถูกต้องหรือไม่

ครอบครวั พนั ศรโยธา พนั ศรโยธา

พนั ศรโยธา มีภรรยาขื่อ นางศรีประจนั มีลูกสาวสวยชื่อ
นางพิมพิลาไลย พันศรโยธามีฐานะดีเป็นเศรษฐีคนหนึง่ ของ
เมืองสพุ รรณบรุ ี มีอาชีพเป็นพอ่ ค้าเดินทางไปค้าขายต่างเมือง
อย่เู สมอ ตอ่ มาไปค้าขายทีล่ ะว้า พอกลับมาถึงบา้ นกป็ ว่ ยหนัก
อยากกินแตแ่ ตพ่ วกเนื่อหมู เนือ้ วัว นางศรีประจันพยายาม
รกั ษาพยาบาลอาการก็ดีขึน้ เพียงชว่ั คราวกเ็ ปน็ อีก ทกุ คนลง
ความเหน็ ว่าถูกผีเขา้ ในทีส่ ดุ กส็ ิน้ ใจตาย

นางศรีประจัน

นางศรีประจัน เปน็ แม่ของนางพิมหรือนางวันทอง นางเปน็ คนปากจดั ดา่ เก่ง
และเอาแต่ใจตนเองขนุ ช้างมาบอกขา่ ววา่ พลายแก้วตายและขู่วา่ นางวนั ทอง
จะต้องถูกจับกมุ ตวั เข้าวังเป็นมา่ ยหลวง นอกจากจะรบี แตง่ งานใหมเ่ สีย แล้ว
ขุนชา้ งกเ็ อาเงนิ ทองของมคี า่ มาล่อใจ นางศรีประจันจงึ คิดใหน้ างวนั ทอง
แตง่ งานกับขนุ ชา้ ง แมว้ ่านางวันทองกับคนอื่นๆจะพยายามคัดค้านแต่นางศรี
ประจันไมส่ นใจ บังคบั ใหน้ างวันทองแตง่ งานใหมก่ บั ขุนชา้ งจนได้ การกระทา
ของนางทาให้ลูกสาวต้องมีสามีถงึ สองคน และมีเหตวุ ุ่นวายแย่งตวั นางวนั ทอง
กัน ผลสุดทา้ ยนางวันทองถูกประหารชีวติ

นางพิมพิลาไลย

นางพิมพิลาไลย หรือ นางวนั ทอง ผหู้ ญิงทีส่ วยที่สุดในเมืองสพุ รรณบุรี
แต่ก็ปากจัดไม่แพใ้ ครเพราะความสวยของนางทาใหเ้ กิดการแย่งชิงกัน
ระหวา่ งขนุ ชา้ งกบั ชุนแผน แตส่ ุดทา้ ยนางกต็ อ้ งถูกประหารชีวิตเพราะไม่
สามารถเลือกได้วา่ จะอญกุ่ ับใครระหว่าง ขุนชา้ ง ขุนแผน หรือ พลาย
งามผเู้ ปน็ ลูก พระพนั วษาจึงประณามนางวันทองวา่ เปน็ หญิงสองใจ

บคุ คลอืน่ ๆ เถรขวาด

เถรขวาดเปน็ พระภิกษลุ าว มคี าถาอาคมขลงั ชอบฉนั สุราจนเมามาย
เดิมอยวู่ ัดที่เชียงใหม่ พระเจา้ เชียงอินทร์ขอให้มาอยเู่ ปน็ เพอ่ื นนางสร้อยฟ้าที่กรงุ
ศรีอยุธยาเพือ่ คอยช่วยเหลือยามเดือดรอ้ น โดยไปอาศัยอยู่ที่กฏุ ิร้างในวดั พระยา
แมนกับเณรจิ๋วรบั ปราบภตู ผีปีศาจ รดน้ามนตร์และรกั ษาโรคให้ชาวบา้ น เถร
ขวาดช่วยทาเสนห่ ใ์ ห้พลายงามหลงใหลนางสร้อยฟ้า ตอ่ มาถกู พลายชุมพลจับตัว
ไดแ้ ละแก้เสน่หส์ าเร็จแต่เถรขวาดก็สะเดาะโซต่ รวนพาเณรจิว๋ หนีไปได้ แล้วแปลง
เปน็ จระเขค้ อยฟังข่าวนางสรอ้ ยฟา้ อยูใ่ นแมน่ ้าจนพบกนั ขณะทีน่ างถูกเนรเทศให้
เดินทางกลบั เชยี งใหม่ พระเจา้ เชียงอินทรใ์ หบ้ าเหนจ็ ความดีความชอบโดยต้งั ให้
เป็นพระสังฆราช เถรขวาดยังผูกใจเจบ็ พลายชมุ พล จงึ แปลงเป็นจระเขใ้ หญ่
อาละวาดกดั คนในกรุงศรอี ยุธยาตายไปมากมายพลายชมุ พลรับอาสามาปราบ
แล้วจบั เถรขวาดไดส้ มเด็จพระพันวษาสัง่ ให้ประหารชวี ิตเสีย

เณรจิว๋

เณรจิ๋วเป็นลกู ศิษยข์ องเถรขวาดซึงติดตามมาจากเชียงใหม่ มาอยู่ทีว่ ัดพระยา
แมนดว้ ยกนั เณรจิว๋ รู้เหน็ การกระทาที่ไม่ถูกตอ้ งของเถรขวาดตลอดเวลา แต่
ความทีต่ อ้ งการเรียนวชิ าจากเถรขวาดจึงยอมอยดู่ ว้ ยและคอยชว่ ยเหลือเมื่อเข้าที่
คับขัน เณรจิ๋วมสี ติปญั ญาเฉลียวฉลาด เห็นว่าเถรขวาดกบั ตนบณิ ฑบาตได้
อาหารนอ้ ยจนไม่พอฉนั กเ็ ที่ยวไปบอกเล่าชาวบา้ นวา่ เถรขวาดอาจารยข์ องตนมี
วชิ าดี รกั ษาโรคได้ ปราบภูตผีปีศาจได้ พวกชาวบา้ นมีศรัทธาจึงพากันมาขอ
เคร่อื งรางของขลงั ขอยา บา้ งก็มาใหร้ ดน้ามาต์ และนาอาหารคาวหวานมาถวาย
ทุกวันเมือ่ เถรขวาดจะแปลงเป็นจระเขม้ าแกแ้ ค้นพลายชมุ พล เณรจิ๋วกพ็ ยายาม
ตกั เตือน แตเ่ ถรขวาดไม่เชือ่ ในที่สดุ จึงตอ้ งตาย

แสนตรีเพชรกลา้

แสนตรีเพชรกล้า เป็นแมท่ พั มา้ ทหารเอกของพระเจ้าเชียงใหม่ เปน็
ศิษยข์ องอาจารยศ์ รีแก้วฟ้า แห่งถา้ ววั แดง มีวชิ าอาคมขลงั อยู่ยงคง
กระพนั มีรอยสกั ทง้ั ตวั ตัง้ แต่รุ่นหน่มุ ก็ไม่ได้อาบนา้ เลยเพราะเกรงว่าจะ
ล้างว่านยาทีท่ าตวั ออกไปหมดเมื่อจะออกรบจงึ จะอาบน้าแชเ่ คร่อื งราง
วเิ ศษผสมกับว่านยาซึง่ เปน็ น้าเสีย่ งทายด้วย ถ้านา้ มีสีเหลืองจะได้ชัย
ชนะ ถ้านา้ มีสีแดงจะแพ้ถึงตาย ครั้งทีต่ ้องรบกบั ขนุ แผนและพลายงามน้า
ในวันนัน้ มีสีแดง แตก่ ็แขง็ ใจออกไปรบแล้วก็ถูกทหารของขนุ แผนใช้หลาว
สวนทวารถงึ แกค่ วามตาย

ทา้ วกรงุ กาฬ

ท้าวกรงุ กาฬ เป็นแม่ทพั ช้าง ทหารเอกของพระเจา้ เชียงอินทร์แหง่
เชียงใหม่ มีวชิ าอาคมเก่งกล้าพอสมควร เมื่อทางกรุงศรีอยุธยายกกองทัพ
มา พระเจ้าเชียงอินทรก์ ็สง่ั ใหแ้ ม่ทัพนายกองท้ังหลายจัดทัพออกต่อต้าน
ข้าศึกรวมทั้งท้าวกรงุ กาฬดว้ ย คร้นั จะออกศึกกบ็ รกิ รรมคาถา แลว้
พิจารณาดูเมฆบนท้องฟ้า (ทาพิธเี มฆฉาย)เหน็ เป็นรปู คนไม่มหี วั พยายาม
บรกิ รรมคาถา ต่อหัวอยา่ งไรกไ็ ม่ติด รวู้ า่ เปน็ ลางร้ายแตจ่ ะหยุดยั้งก็อบั อาย
ขายหนา้ จึงต้องแข็งใจยกทพั ออกไป แลว้ ทา้ ทายใหข้ ุนแผนชนชา้ งกับตน
ในที่สุดกูถูกขนุ แผนฟนั ดว้ ยงา้ วขาดใจตายอยบู่ นคอชา้ งน่ันเอง

จมืน่ ศรีเสาวรักษ์

จมน่ื ศรีเสาวรกั ษ์ คนกลางผู้ปวดหวั จมื่นศรีเสาวรักษเ์ ปน็ ผู้บัญชาการมหาดเล็ก
ทหารรกั ษาพระองคท์ ง้ั ปวง ผทู้ ี่พระพนั วษาไว้วางใจมากมกั มอบหมายให้ทางานต่างๆ
อยเู่ สมอ รบั หน้าทีฝ่ ึกงานให้ขนุ แผน + ขนุ ช้าง เมอ่ื เข้ารบั ราชการในวงั ใหม่ๆ รกั และเอ็นดขู นุ แผน
มาก ให้ความชว่ ยเหลืออย่เู สมอ ขนุ แผนซาบซึง้ ถึงกับเรยี กวา่ "คุณพอ่ “ ครั้งทีข่ ุนแผนพานางวัน
ทองออกจากป่ามามอบตัวส้คู ดี หม่นื ศรกี ็ใหพ้ กั อาศยั อยู่ที่บา้ น พอพลายงามโตขึ้นเรยี น
วิชาสาเร็จ ขนุ แผนก็พาไปฝากไว้กับหม่นื ศรอี ีก ซึ่งหมื่นศรีก็รับอุปการะไว้และพาเข้ารบั ราชการ
กบั สมเดจ็ พระพนั วษาเม่อื มโี อกาสต่อมาพลายงามไดม้ าฝากตัว
และได้พาเขา้ รับราชการกบั พระพนั วษา

หมืน่ หาญ

หมืน่ หาญ เดิมชือ่ นายเดช มีฉายาว่ากระดกู ดา เปน็ หัวหน้าโจรอยทู่ ี่
บา้ นถ้า กาญจนบรุ ี มีวิชาดีไม่วา่ ปนื หรืออาวุธอ่นื ใดก็ไม่อาจระคายผิว
ได้ มีภรรยาชื่อ นางศรีจันทร์ มีลกู สาวคนเดียวชือ่ นางบัวคล่ี ต่อมา
หมื่นหาญได้ยกนางบัวคลี่ให้เป็นภรรยาของขุนแผนเพื่อตอบแทน
บญุ คณุ ที่ชว่ ยชวี ติ ตนไว้ แต่หมืน่ หาญเป็นคนขีร้ ะแวง ดังนนั้ เมือ่ รวู้ า่
ขนุ แผนมีวชิ าเหนือกวา่ ตนก็ไมพ่ อใจ ส่งั ให้นางบัวคลี่วางยาพิษฆ่าเสีย
แต่นางบวั คลี่กต็ ้องตายดว้ ยน้ามือของขนุ แผน เน่อื งจากขุนแผนรูต้ วั
เสียกอ่ น

ขรวั ตาจู

ขรวั ตาจู คือ พระภิกษชุ รา อยูท่ ี่วัดป่าเลไลย สุพรรณบุรี เกง่ ทางดู
ฤกษ์ยาม ทานายทายทักโชคชะตาไดอ้ ยา่ งแม่นยาทง้ั ยังมีเวท
มนตรค์ าถาอาคมขลงั อีกด้วย คราวที่นางพิมพิลาไลยเจบ็ หนัก
ขรวั ตาจกู ็แนะนาใหเ้ ปลีย่ นชือ่ ใหม่เปน็ นางวนั ทองแลว้ อาการเจบ็
ไข้ได้ปว่ ยก็หายและเมือ่ ขุนช้างมาบอกข่าวว่าพลายแก้วตายแล้ว
ขรัวตาจทู านายวา่ พลายแก้วจะชนะศึกกลบั มาได้ขา้ วของเงินทอง
และเชลยมามากมาย ซึง่ ปรากฎว่า เปน็ จริงตามคาทานายของ
ขรวั ตาจทู ุกประการ

ขนุ รามอินทรา

ขุนรามอนิ ทรา ได้เคยสาบานเป็นเพอ่ื นตายกบั ขนุ ช้างขนุ แผน พระหมืนศรีและ
ขุนเพชรอนิ ทราครั้งที่ ขนุ ชา้ งทูลฟอ้ งสมเด็จพระพันวษาว่าขนุ แผนบุกขึ้นเรือนตน
ลักพาวันทองไป สมเด็จพระพนั วษาทรงเห็นวา่ ไมค่ วรฟังความข้างเดียว จึงรับสง่ั
ใหพ้ ระหมน่ื ศรกี บั จมน่ื ไวยเปน็ แมท่ พั ให้ขุนรามอนิ ทราเปน็ ปกี ซา้ ย ขุนเพชร
อินทราเป็นปีกขวาคุมทหารห้าพันคนไปดรู ่องรอยที่บา้ นของขนุ ช้าง และ ไปตาม
ตวั ขุนแผนมาเขา้ เฝา้ ให้ได้ ถ้าขุนแผนดือ้ ดึงกใ็ ห้ตัดหัวเสียบประจานไว้ในปา่
เสียเลย คนื นนั้ เอง ภรรยาของขุนรามอินทราฝันว่าฟนั หักไปสามซ่ี นางตกใจตื่น
ข้นึ เล่าใหส้ ามีฟงั ขุนรามอนิ ทรากพ็ ยายามปลอบใหภ้ รรยาเลิกคดิ กงั วลครั้นรุ่งเช้า
แตง่ กายเสรจ็ ก็เดินลงจากบ้านกม็ ีเหตุอัศจรรย์บันไดหักทีเดียวห้าข้นั ขนุ ราม
อินทราสงั หรณ์ใจวา่ ไปคราวนี้คงตอ้ งตายเปน็ แน่แต่ไม่อาจละทิ้งหน้าที่ได้เมือ่ ยก
ทัพไปพบกบั ขุนแผนและตอ่ สู้กนั ขุนรามอินทราก็ถูกขุนแผนฟันตกจากชา้ งสิน้ ใจ
ตาย