มโหสถชาดก
ตอน ปรศนาหนา้ ววั
ชายชาวนานําโคไปเลียงในทุ่งนา ปลอ่ ยใหโ้ คกิน
หญ้าตามสบาย ตวั เองหลบเขา้ มานอนอยู่ใต้ตน้ ไม้
เผอิญหลบั ไป ชายคนหนงึ เดินมาพบโคไมไ่ ม่มี
เจ้าของกาํ ลังกินหญ้าอยูก่ จ็ ูงโคออกเดนิ ไป ชาย
ชาวนา
ลุกขนึ มาไมเ่ หน็ โคกอ็ อกเดนิ ตามพบโจรนันกําลังจงู
โคไปอยู่ จึงเขา้ ยือแยง่ และว่าเปนของตน
แต่โจรไมย่ นิ ยอมให้ อา้ งว่าเปนของตนเชน่ กัน ต่าง
คนก็ยือแย่งและทุ่มเถียงกันไปมาไมเ่ ปนทีตกลงกนั
เลยต้องพากันหามโหสถ ณ ศาลาเด็กเลน่ เพือให้
ตัดสิน มโหสถจึงถามชายทังสองถึงความเปนมา
ของโค ชายเจา้ ของกลา่ ววา่ “นาย....โคผมซอื มา
จากบ้านโนน้ มีคนรู้เหน็ เปนพยายนาํ ไปไวท้ บี า้ น
แลว้ นําไปเลยี งทีทงุ่ นา เผอิญหลบั ไป ชายคนนจี ึง
มาลักไป”
ชายคนนันกล่าววา่ “นายอยา่ ไปเชอื เขา ไมเ่ ปน
ความจรงิ เช่นนัน เพราะวา่ แม่โคตวั นเี ปนลกู คอกใน
บา้ น
ของข้าพเจา้ เอง ข้าพเจ้ากาํ ลงั จะนํามันไปให้ตา่ ง
บ้านของข้าพเจา้ คนนันโกหกหนา้ นายเสียแล้วละ่ ”
“ท่านทังสองทมี าใหเ้ ราตดั สนิ นนั ท่านจะยอมอยใู่ น
ถอ้ ยคําของเราละ่ หรอื ” เมือทังสองได้ใหถ้ ่อยคาํ
วา่ จะอย่ใู นถ้อยคาํ แล้ว จึงให้คนทงั สองออกไป แลว้
เรยี กเขา้ มาถามทลี ะคน ครงั แรกเรียกชายเจ้า
ของโคเขา้ มาถามกอ่ นวา่ “โคของทา่ นอว้ นพี ทา่ น
เลยี งด้วยอะไรจึงไดอ้ ว้ นพอี ยา่ งนี”
“โอ ? นาย ขา้ พเจา้ เปนคนจนจะไปมีอะไรให้โคกนิ
นอกจากหญา้ ตอนเชา้ ข้าพเจา้ จะนําโคออกมา
เลียง
ให้กนิ หญ้าเทา่ นนั ”
มโหสถก็ใหช้ ายเจ้าของออกไป แล้วเรยี กคนลักโค
มาถาม “โคตวั นมี ีลักษณะดี อ้วนงามดเี หลอื เกิน
ทา่ นคงจะให้อะไรมนั กินล่ะสิ จึงไดอ้ ้วนดีอย่างน”ี
“โอ?้ นาย ข้าพเจา้ ใหโ้ คตวั นกี นิ งา กนิ แปงและนม
สดบ้าง หญ้าบา้ ง หลายอย่างดว้ ยกนั ”
เทา่ นนั เจา้ มโหสถก็ให้ชายผู้นันออกไป แล้วให้คนไป
นําใบประยงคม์ าผสมกันนาํ กรอกปากโค
โคกส็ าํ รอกหญ้าออกมา เจ้ามโหสถจงึ ชใี ห้ประชาชน
ทีมาฟงดแู ละวา่
“พวกท่านจงดูวา่ โคสํารอกอะไรออกมา”
“มีแต่หญ้าทังนัน” ประชาชนตอบ มโหสถจึงหันไป
ถามคนทลี กั โคว่า
“ทา่ นจะยอมรบั หรอื ไม่ ถ้ามฉิ นันจะต้องสง่ เจา้
หน้าทีจดั การไปตามความผดิ ”
" ทา่ นขอรบั กระผมรับผดิ อยา่ ส่งตัวผมใหเ้ จา้
หนา้ ทีเลยครบั ผมเดนิ ทางผา่ นมาเจ้าของ
นอนหลบั อยู่ จึงจงู เอาโคตวั นีมาเสีย ผมขอคนื ให้
อย่าเอาโทษกระผมเลย” มโหสถ จงึ สังสอน
ใหป้ ระพฤตอิ ยูใ่ นศีลธรรม และปลอ่ ยตัวไป พร้อม
กบั คืนโคใหเ้ จ้าของไปด้วย